GUJI DHAMMAAN WARARKA DALKA
WARARKA MAANTA Juun 18ka 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasqa badan “Madaxweyne ku-sime Farmaao”? Maxuu weli kaligiis-Talis Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” iskugu dhajinayaa kursiga sida sharic-darro ah? Yaa #Soomaaliya doorasho ka qaban kara ma dowladda xilligeedu dhammaaday mise xildhibaannada wakhtiga ka dhammaaday? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Ha wiqleyso!
Muqdisho 18ka May 2021 Wararka naga soo gaaraya deegaanka Biyo Cadde ee gobolka sh/dhexe ayaa sheegaya in halkaasi uu ka dhacay qarax Ismiidaamin ah oo loo adeegsaday gaari weyn oo laga soo buuxiyay waxyaabaha qarxa. Qaraxa ayaa la sheegay inuu ka dhacay afaafka hore ee Saldhiga ciidamada deegaankan Biyo Cadde, waxaana ka dhashay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac.
Inta la xaqiijiyay waxaa qaraxa ku dhimatay afar askari oo ka mid aheyd ilaalada Taliyaha guutada 4-aad qeybta 27-aad ee ciidanka Xoogga dalka Korneel Saneey Cabdulle, kaaso la sheegay inuu isna dhaawac kasoo gaaray weerarka Ismiidaaminta ah ee lagu qaaday Saldhiga Biyo Cadde oo 45KM dhinaca bari kaga beegan magaalada Jowhar.
Korneel Saney Cabdulle waxuu ka mid ahaa saraakiishii dhawaan hogaaminaysay ciidamadii ka soo horjeestey muddo kordhinta Baarlamaanka ay u sameeyeen Madaxweyne Farmaajo, waxaana la sheegaya in dhaawaca soo gaaray uu yahay mid fudud.
Muqdisho 18ka May 2021 Midowga Yurub ayaa jaray 66% dhaqaalaha uu ku taageeri jiray ciidamada Kenya ee qeybta ka ah howlgalka nabad ilaalinta Amisom ee Soomaaliya.
Jarista dhaqaalahaan ayaa dhaqan galidoonta bisha Luulyo ee sanadka soo socda, iyadoo loo tixgalinayo inay ciidamada Kenya ka baxayaan Soomaaliya.
Ciidamada Kenya ayaa bishii October ee sanadkii 2011-kii gudaha u galay Soomaaliya si ay halkaas ugula dagaallamaan Al-Shabaab oo ay sheegeen inay khatar ku hayeen amniga gudaha Kenya.
Midowga Yurub wuxuu maalgeliyaa inta badan ciidamada Amisom, booliska, mushaaraadka shaqaalaha caalamiga ah iyo kuwa maxalliga ah, iyo kharashaadka ku baxa howlaha xafiisyadooda.
15-ka xubnood ee Golaha Nabadda iyo Amniga ee Midowga Afrika (AU) ayaa 11-kii May waxay kordhiyeen joogitaanka Amisom ee Soomaaliya ilaa 31-ka Diseembar.
Muqdisho 18ka May 2021 Dalalka Khaliijka ayaa Arbacadii sheegay inay halis noqon doonto in wada-hadallada quwadaha caalamka ay kula jiraan Iran ee barnaamijkeeda nukliyeerka laga reebo banraamijka gantaallada iyo “dhaqanka xasilooni darrada ah” ee Tehran, waxayna mar kale ku celiyeen inay wada-hadallada qeyb ka noqdaan.
Dalalka ugu awoodda badan caalamka iyo Iran ayaa waxaa Sabtdii Vienna ugu billowday wareeggii lixaad ee wada-hadallada la doonayo in dib loogu soo nooleeyo heshiiskii 2015 laga gaaray barnaamijka nukliyeer-ka Iran, kaasi oo ay ka horyimaadeen Sacuudi Carabiya iyo xulufadeyda, islamarkaana Mareykanka uu ka baxay 2018.
Tehran ayaa diiday isku day kasta oo arrimo kale loogu darayo heshiiska, kaasi oo ay ku ogolaatay inay xakameyso barnaamijkeeda nukliyeerka, ayada oo ku beddelaneysa in laga qaado cunaqabteynada saaran.
Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa doonaya inuu dib usoo celiyo heshiiska oo uu ka baxay madaxweynihii ka horreeyey ee Donald Trump.
Wasiirada Arrimaha Dibedda ee Dalalka Khaliijka ayaa ku booriyey quwadaha caalamka inay xaqiijiyaan heshiis wata xanibaado xooggan iyo waqti fog, ayna “ku xiriiriyaan tallaabooyin lagu dhisayo is-aaminaad,” si looga hortago in gobolka uu ka dhaco tartan dhinaca hubka ah.
Bayaan ay soo saareen kadib kulan ay ku yeeshee, Riyadh, waxay ku sheegeen in dalalka Khaliijka ay tahay in laga qeyb geliyo wada-xaajoodyada lala leeyahya Tehran, ayna diyaar u yihiin “inay ka wada shaqeeyaan in si dhab ah oo wax ku ool ah ay ula macaamilaan diiwaanka nukliyeerka Iran, ayada oo lagu saleynayo dhowrista iyo madax-banaanida iyo daris wanaagga.”
Bayaanka ayay ku adkeeyeen “halista ka iman karta in heshiiska nukliyeerka laga reebo” cawaaqibka barnaamijka gantaallada Iran iyo taageerada Tehran ay siiso kooxo ka dhisan gobolka, waxayna ku booriyeen Tehran inay si dhab u gasho wada-xaajoodka si looga fogaado in xaaladdu sii xumaato.
Sacuudi Carabiya iyo Iran oo xiriirka kala goostay 2016 ayaa bishii April waxay wada-hadallo toos ah ka billaabeen Iraq, si loo xakameeyo xiisadda gobolka.
Muqdisho 18ka May 2021 Waxaa maalmihii u dambeeyay si weyn isku soo tareysay xiisada ka dhalatay dhalintii kal hore tobabarka ciidanimo loogu qaaday dalka Eritrea, kuwaasi oo laga deyrinayo xaaladooda caafimaad tan iyo markii laga dejiyay dalkaas.
Hanaanka loo maray qorista Askarta tobabarka loogu qaaday Eritrea ayaa la isku raacay inuu ahaa mid baal-marsan nidaamka ay dowladda ku qorto Askarta ay tobabarka ugu qaadeyso dalalka deriska, ayada oo qaabka loo maray qaadistooda uu ku daboolna mugdi iyo shaki badan.
Haddaba, kaalin ma kulahaa xafiiskii ra’iisal wasaare Kheyre oo xiliga uu socday qorshaha lagu qaadayo Askartaas joogay xafiiska?
Samiira Axmed Gaydh oo aheyd La-taliyihii dhanka Amniga Qaranka ee xiligii ra’iisal wasaare Xasan Cali Kheyre, ayaa sheegtay xafiiska Kheyre uu xiligaas waxba kala socon qorshaha lagu qaaday Askartaas.
Samiira oo la hadashay idaacada VOA-da ayaa waxay sheegtay inuusan jirin heshiis rasmi ah oo xukuumadda saxiixay, kaasi oo dhigaya in dhalinyaro Soomaaliyeed tobabar loogu qaado dalka Eritrea.
“Heshiis kasta oo ciidan dal kale loogu qaadayo waxaa la keena golaha wasiiradda oo meeshaasa lagu faah-faahiya oo tallo laga bixiyaa. Ciidamada loo qaaday Eritrea-na majiro xataa Wasiir saxiixay, anagana nama soo marin,” ayey tiri Samiira Gaydh oo hore u aheyd La-taliyihii dhanka Amniga Qaranka ee ra’iisal wasaarihii hore ee dalka.
Sidoo kale waxay sheegtay in qorshaha lagu qaaday dhalintaas iyo qaabka qoristoodaba ay si gaar ah uga wada-shaqeynayeen xafiiska madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday ee Farmaajo iyo Hay’adda Nabad-sugidda NISA.
Si kastaba, dhalinyarada tobabarka ciidanimo loogu qaaday dalka Eritrea ayaa waxaa laga deyrinayaa xaaladooda nololeeda, ayada oo ay soo baxday in qaar kamid ah dhalinyaradaas ay kasoo baxsadeen xeryihii lagu tobabaray, halka kuwa kalena ay wajahayaan tacadiyo ka baxsan tobabarkii la sheegay in loo qaaday.
Muqdisho 18ka May 2021 Xogoay heshay Caasimada Online ayaa sheegeysa in Madaxweynaha Maamulka Galmudug uu heshiis la galay Murashaxiinta Madaxweynaha Soomaaliya ee ka soo jeedo Galmudug, Xildhibaanada labada Gole ee hadda ku jira baarlamaanka kana soo jeeda Galmudug iyo siyaasiyiinta kale ee degaanka.
Heshiiskan ayaa dhigaya in Qoor Qoor uu dhex-dhexaad ka noqdo doorashada xildhibaanada ee ka dhaceysa Galmudug, oo la filayo inay ku loolamaan siyaasiyiin miisaan culus oo ka kala socda dowladda dhexe iyo mucaaradka.
Xogta ayaa tilmaamaysa in Madaxweyne Qoor Qoor loo sheegay in kursigiisa uu ku weyn doono haddii uu doorashada Xildhibaanada u boobo Musharax gaar ah, sidoo kalane uu la safto dhinac kamid ah kooxaha siyaasadda Soomaaliya.
Goobta Qoor Qoor lagula balamay waxaa ku sugnaa guddi ka socda Xildhibaanada Mucaaradka ah ee ka soo jeeda Galmudug, sidoo kale goob joog ahaa madaxweynihii hore ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo hogaamiyaha Xisbiga Wadajir Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame.
Kulankan ayaa Muqdisho ka dhacay todobaad ka hor intuu uu Muqdisho joogay Qoor Qoor waxaana xogta aan helay saacadihii la soo dhaafay.
Ilo wareedyo lagu kalsoonyahay ayaa Caasimada Online u sheegay in Madaxweyne Qoor Qoor uu ballan qaaday in uusan cidna taageeri doonin islamarkaana uu ka shaqeyn doono in si cadaalad ah doorashada ku dhacdo isagoo wadashaqeyn ka dalbaday xubnaha mucaaradka ah ee ka soo jeeda degaanka.
Qoor Qoor ayaa qaaday tallaabadii ugu horreysay ee heshiiskan isaga oo soo magacaabay xubno guddi doorasho oo aysan ku jirin cid lagu xiriirinayo madaxtooyada Soomaaliya.
Doorashada baarlamaanka ee dhinaca Galmudug ayaa sanadkaan loo arkaa in ay wajihi doonto tartan adag waxaana lagu hayaa il gaar ah.
Muqdisho 18ka May 2021 Xubno muhiim ah oo ka tirsan xafiisyada Madaxweynayaasha HirShabelle iyo Jubaland iyo sidoo kale xildhibaano ka tirsan baarlamanka Soomaaliya ayaa Caasimada Online u sheegay in Axmed Maxamed Islaaam iyo Cali Cabdullaahi Xuseen Guudlaawe ay wadaan dadaalo wax looga beddelayo heshiiskii doorashada.
Sida aan ogaanay, labadan madaxweyne goboleed ayaa wada qorshe ay xubnaha beesha caalamka uga dhaadhicinayaan in doorashada baarlamaanka lagu qabto min ah magaalo, maamul goboleedkiiba.
Labadan Madaxweyne oo dantu isku qorshe ka dhigtay ayaa shirka Kismaayo horgeyn doona ajando ah in la beddalo qorshaha doorashada ee min laba magaalo, haddii aan sidaas la sameyn karinna daruuf gaar ah loo eego labadaan maamul, islaamrkaana doorashada lagu qabto Jowhar iyo Kismaayo oo kaliya.
Madaxweynayaasha Jubaland iyo HirShabeelle ayaa maamulladooda laga taageersaneyn Hiiraan iyo Gedo, waxaana diidan beelaha qaar ee goballadaas, iyadoo sidoo kale ay goballadaasi ka jiraan awood ciidan oo ka soo horjeeda.
Guudlaawe iyo Axmed Madoobe ayaa damacsan in ay saameyn ku yeeshaan baarlamaanka ka imaan doono magaalooyinka Garbahaareey iyo Beladweyne, waxaase muuqata in haddii lagu qabto aysan ku yeelan doonin awood lamid ah sida magaalooyinka kale ee Jowhar iyo Kismaayo.
Lama oga sida ay ku suurta geli doonto qorshahaan uu ka fulo dhinaca beesha caalamka iyo sidoo kale dhinaca ra’iisul wasaare Rooble, maadaama uu dhaawacayo heeshiiskii 17-kii September ee doorashada Soomaaliya.
Magaalada Kismaayo ayaa todobaadkaan marti gelin doonto shirkii ugu horreeyay oo ay yeeshaan Golaha Wadatashiga Qaranka, kadib heshiiskii doorashada Soomaaliya ee lagu gaaray Muqdisho, waxaana ka qeyb geli doono wakiilada beesha caalamka.
WARARKA MAANTA 7da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu weli kaligiis-Talis Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” iskugu dhajinayaa kursiga sida sharic-darro ah? Yaa #Soomaaliya doorasho ka qaban kara ma dowladda xilligeedu dhammaaday mise xildhibaannada wakhtiga ka dhammaaday? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Ha wiqleyso!
Muqdisho 7da May 2021 Ilaa lix Caruur ah oo kusoo dhaawacmay duqeymo culus oo diyaaradaha Kenya dhawaan ka geysteen deegaano badan oo ka tirsan gobolka Gedo ayaa lasoo gaarsiiyay magaalada Muqdisho ee Caasimada Soomaaliya.
Caruurtan ayaa qaba dhaawacyo kala duwan oo kasoo gaaray duqeymo xoogan oo aay deegaanadooda ka geysteen diyaarahada dowladda Kenya.
Wasiir ku xigeenka Caafimaadka Xukuumadda Soomaaliya Aadan Xuseen Gureey oo Caruurta dhaawacyada qaba kusoo dhaweeyay garoonka Muqdisho ayaa sheegay in Kenya aay Caruurtan guryahooda ku duqeysay, iyada oo qiil ka dhiganeysa iney ka mid tahay howlgalka AMISOM.
Wasiirka ayaa intaasi ku daray iney duqeymaha iyo xadgudubyada aay dowladda Kenya ka geysaneyso gudaha Soomaaliya aay tahay mid aanan wanaagsanen oo loo dulqaadan karin, iyadoo waliba uu xiran yahay xaduuda labada dal.
Duqeymaha diyaarahada Kenya ka geystaan gobolka Gedo ayaa noqday kuwa kusoo laablaabtay, iyadoona waxyeelada ugu badan aay u geystaan dadka shacabka ah.
Howlgalka AMISOM ayaa shalay soo saaray Bayaan aay kaga hadlayaan duqeyntii ugu dambeysay ee maalin ka hor diyaaradaha Kenya ka geysteen gobolka Gedo iney baaritaan ku sameynayaan.
Muqdisho 7da May 2021 Maxkamadeynta Ganacsato loo haysto in Agabyada Qaraxyada ay kooxda Al-Shabaab uga soo dejin jireen dekedda Muqdisho ayaa ka socota xarunta maxkamadda ciidamada qalabka sida ee magaalada Muqdisho.
Ragga loo haysto eedeyntan oo tiradoodu dhan tahay toddoba qof, ayaa waxaa kasoo hor muuqday maxkamadda ilaa shan Nin oo magacyadooda lagu sheegay; Cabdisalaan Cali Faarax, Khadar Cabdisalaan Maxamed, Maxamed Cabdi Sheekh Cumar, Daahir Cusmaan Maxamed iyo Cabdisalaam Cusmaan Maxamed.
Dacwadda dhageysigeeda ay ka bilaabatay maxkamadda ciidamada qalabka sida ayaa waxaa baxsad ka ah cadaalad oo aan kasoo hor muuqan fadhiga maanta labo eedeysane oo kamid ah ragga loo haysto inay Al-Shabaab agabyada qaraxyada uga soo dejin jireen dekedda Muqdisho, sida ku cad galka dacwadda.
Maxamed Cabdi Sheekh Cumar oo loo garan ogyahay Tuutaale ayaa ah eedeysanaha koowaad ee loo haysto agabyada qaraxyada ee Al-Shabaab looga soo dejin jirey dekedda Muqdisho, waxaana maxkamadda lagu soo bandhigay wada-sheekeysi la sheegay inay dhex-mareen isaga iyo ganacsade dibeddda jooga.
Cadeynta la horkeenay maxkamadda ayaa muujineysa eedeysane Maxamed Cabdi Sheekh iyo ganacsade kale oo dalka Shiinaha jooga oo tijaabo horudhac ah ka sameynaya agabyada ka hor inta aan laga soo dejin dekedda, si waxtarkeeda muhalignimo loo hubiyo.
“Xaqiiqda waxaa la ogyahay in qaraxyada daawooyinkaan iyo kiimakadaan loo isticmaalay oo fuleen dad ku dhamaaday huteelo, goobo dadweyne iyo xarumo dowladeed, shaqsiyaad la yaqaan iyo dad shacab ahba ay ku dhamaadeen, waxaana codsaneyna in eedeysanaha koowaad ay maxkamadda ku xukunto dil,” ayuu yiri mid kamid ah xafiiska xeer ilaalinta ciidanka qalabka-sida oo dacwada kusoo oogay raggaan.
Sidoo kale qareeno u doodayey eedeysanayaasha ayaa ku dooday in aan lagu fulin dil toogasho ah raggaan loo haysto inay ka dambeeyen keenista agabyada qaraxyada loo adeegsado, isla-markaasna aan loo gaar yeelin ciqaab aan dalka ka jirin, sida ay hadalka u dhigeen.
Si kastaba, waxaa maanta soo xirmay dhageysigii koowaad ee kiiska dacwada loo haysto raggaan, iyada oo uu guddoomiyaha maxkamadda darejada koowaad ee ciidamada qalabka sida uu sheegay inay maxkamaddu go’aan ka soo saari doonto.
Muqdisho 7da May 2021 Xisbiyada mucaaridka Somaliland ayaa shalay magaalada Hargeysa kaga dhawaaqay isbaheysi cusub oo siyaasadeed, saacado un kadib markii la shaaciyey natiijooyinkii u dambeeyay ee golaha deegaanka iyo wakiilada Somaliland.
Sida ay ogaatay Caasimada Online, Isbaheysiga cusub ayaa waxa uu mideynaya xubnaha goleyaasha deegaanka iyo wakiilada Somaliland ee kasoo baxay xisbiyada Waddani iyo Ucid, taasi oo ka dhigeysa inay noqonayaan aqlabiyada goleyaashaas.
Waddani iyo Ucid ayaa isbaheysigan cusub u sameystay sidii ay saameyn xoogan ugu yeelan lahaayeen hogaanka Somaliland, gaar ahaan hogaanka golaha deegaanada iyo guddoonka golaha wakiilada Somaliland.
Isbaheysiga ayaa dhigaya in xubnaha labada xisbi ay ka wada-shaqeeyan sidii ay u kala qeybsan lahaayeen maayirada iyo kuxigeenada degmooyinka Somaliland, sidoo kalena ay u dooran lahaayeen guddoonka iyo kuxigeenada golaha wakiilada.
Sida ay Caasimada Online u sheegen xubno sarre oo ka tirsan labada Xisbi, ujeedka u weyn ee isbaheysiga Mucaaridka ayaa ah sidii hogaanka degmooyinka iyo guddoonka golaha wakiilada uusan hal kursi uga helin xisbul xaakimka Kulmiye.
Kulmiye oo ah xisbiga haya tallada Somaliland ayaa inta badan hore u hayey hogaanka golaha deegaanka degmooyinka iyo golaha wakiilada ee hore, hase yeeshe tallaabada ay mucaaridku qaadeen ayaa meesha ka saareysa in marnaba uu kusoo laabto hogaanka golayaashaas.
Guddiga hogaaminaya isbaaheysigan cusub ayaa waxay tiradoodu dhan tahay 10 xubnood, kuwaasi oo min 5-xubnood ay soo magacaabeen hogaanka xisbiga Waddani iyo Ucid, waxayna ka shaqeyn doonaan sidii labada xisbi u kala qeybsan lahaayeen hogaanka cusub.
Muqdisho 7da May 2021 Mas’uuliyiin ay ka mid yihiin Xildhibaan Mahad Salaad iyo Wasiir Axmed Macalin Fiqi ayaa soo dhaweeyey tallaabada ay qaadeen guddigii wasiirrada ahaa ee faaf-reebka guddiyadaas uu u xil-saaray ra’iisul wasaare Rooble.
Guddiga oo hoggaaminaayey wasiirka waxbarashada Soomaaliya ayaa shalay shaaciyey liiska 34-xubnood oo ay ku qanceen in laga saaro guddiyada doorashooyinka, kadib baaritaan dheer oo ay ku sameeyeen 67-dii xubnood ee golaha midowga musharaxiinta ay dalbadeen in la bedelo, hase yeeshee waxay liiska ku reebeen 33 xubnood oo kale.
Ugu horeyn qoraal uu soo saaray xildhibaan Mahad Salaad ayuu ku bogaadiyey, kuna soo dhaweeyey shaqada guddiga heer wasiir ee R/Wasaare Rooble u xilsaaray kala shaandhaynta xubnaha guddiga doorashada heer federaal iyo heer dowlad goboleed, kuwaas oo magacyadooda ay horay u soo gudbiyeen Midowga Musharaxiinta.
“Waxaan codsanaynaa in si buuxda loola shaqeeyo R/W Rooble si looga mirodhaliyo dadaaladiisa ku aadan xassiloonida dalka iyo qabashada doorasho xor ah oo loo dhanyahay,” ayuu qoraalkiisa ku yiri xildhibaan Mahad Salaad.
Dhankiisa wasiirka amniga Galmudug Axmed macalin Fiqi ayaa bogaadiyey shaqada guddiga heer wasiir ee R/Wasaare Rooble u xilsaaray kala shaandhaynta xubnihii guddigii doorashada ee cabashada laga keenay iyo go’aanka ay ka gaareen.
“Inkastoo dhallinyaro Soomaaliyeed ay ahaayeen xubnaha liiskooda la celiyey oo aan colaad gaar ah loo qabin haddana in dalka doorasho lagu kalsoon yahay ay ka dhacdo ayaa ku xirantay ayna lagama maarmaan noqotay in isbedel lagu sameeyo,” ayuu qoraalkiisa ku yiri Axmed Fiqi.
Qoraalka Fiqi ayaa intaas ku sii daray, “Xubnaha cusub ee la soo magacaabayo waxaa muhiim ah in ay noqdaan kuwa heli kara kalsoonida dhammaan saamilayda ku lugta leh doorashada, Raysulwasaare Rooble-na uu hubiyo xubnaha cusub ee la soo magacaabi doono, si la mid ah sidii loo hubiyey kuwii hore oo kale.”
Hase yeeshee waxaa si adag u saluugay tallaabadii guddiga oo waxba kama jiraan ka soo qaaday siyaasiyiin uu hoggaaminayo Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame, oo sheegay in uusan ka qeyb geli doonin doorasho ay maamuleyso NISA.
Musharaxiin ay ka mid yihiin Cabdikariin Xuseen Guuleed iyo Cabdulqaadir Cosoble Cali ayaa sidoo kale soo dhaweeyey tallaabadii uu qaaday guddiga wasiirrada ah ee uu arrintaan u xil-saaray ra’iisul wasaare Rooble.
Xubnaha ay mucaaradku dalbanayeen in la bedelo waxay ku eedeeyeen inay ka kala tirsan yihiin shaqaalaha dowladda, ciidamada qaranka iyo taageerayaasha Farmaajo, waxaana la sheegay in kuwoodii ugu caansanaa ay ku jiraan xubnaha laga reebay guddiyada doorashada.
Muqdisho 7da May 2021 Xog cusub ayaa kasoo baxeysa sababta ay Maamul Gobaleedyada HirShabeelle, Galmudug, Koonfur Galbeed iyo Ra’iiusl Wasaare ku-xigeenka Soomaaliya aysan ilaa hadda usoo gudbin xubnaha maamuladooda ku matalaya doorashooyinka Soomaaliya ee heer dowlad gobaleed iyo heer qaran, xilli ay soo gudbiyeen Maamulada Puntland, Jubaland iyo qeybtii waqooyi ee laga sugayay Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya.
Madaxweynayaasha Jubaland iyo Puntland Axmed Maxamed Islaam Madoobe iyo Saciid Cabdullaahi Deni ayaa ahaa kuwii diidanaa soo magacaabista guddiyada doorashada intii ay socotay muranka doorashada Soomaaliya, halka maamulada HirShabeelle, Galmudug iyo Koonfur Galbeed ay soo magacaabeen, balse waxaa hadda muuqata in xaaladda dhinaca kale isu rogtay.
Xog ay heshay Caasimada Online ayaa tilmaameysa in Villa Somalia ay door weyn ku leedahay magacaabista guddiyada cusub ee saddexda maamul ee wali dhiman islamarkaana ay socdaan wadatashiyo arrintaas ku saabsan oo u dhaxeeya madaxtooyada iyo maamulladan.
Ilo wareedyo muhiim ah ayaa Caasimada Online u sheegay in saraakiil sare oo ka tirsan dowladda islamarkaana ku dhow Madaxweyne Farmaajo islamarkaana soo magacaabay guddiyadii hore ee maamulada saddexda ah ay hadda wali ku howlan yihiin sidii guddiyada cusub loo saari lahaa, waana sababta keentay in ay dib u dhacaan.
Xogta aan helnay ayaa intaas ku dareysa in inkasta oo mucaaradka laftooda ay isku dayayaan inay arrintan ku lug yeeshaan, haddana Guudlaawe, Qoor Qoor, Lafta-gareen iyo Mahdi Guuleed laga filayo guddiyo taabacsan Farmaajo, taasi oo sare u qaadeysa qorshihiisa inay soo baxaan xildhibaan taabacsan.
Doorashada Soomaaliya ayaa la filayaa in maalmaha soo socdo ay si toos uga billaabato goballada dalka, iyadoo ay socdaan diyaar garow ballaaran oo arrimaha doorashada ah. Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa wado dadaallo badan uu ku xalinayo dhamaan tabashooyinka jira.
Muqdisho 7da May 2021 Taliya ku-xigeenka labaad ee ciidamada booliska Soomaaliya Jeneral Zakiya Xuseen ayaa qortay sheeko kooban oo nolosheeda ku saabsan oo ay ugu magac dartay “Xilka iyo xubiga kala dooro”, taas oo ay uga hadleyso sababta aysan u guursan illaa iyo hadda. Hoos ka aqriso sheekada.
Xilka iyo xubiga kala dooro
Wiil aan asxaabo dhow nahay ayaa maalin igu yiri saaxiibeey ragg badan oo gayaankaaga ah baa guur ku soo bandhigtayee maa iska aroostid?
Waxaan dhahay inta aan xilkaan haaya ma aroosi karo.
Waxuu yiri maa xeerka boliiska sidaa qaba mise waa jeebkaada? Waana buufis badan tahayee warka xaqiiqadiisa iisheeg!
Intaa qoslay ayaa ku dhahay ninyahoow waxaa la aroosi karin inta aan xilkaan haayo waa sadax arrimood awgeed;
1) Hadii nin muxaafid ah aan is aroosno waxaa la leeyahay waxeey xilka ku heshay/heysataa odigeed ayaa team N & N ah. Haduu mucaarad yahayna waaba waa iska fahmi kartaa xaalku
2) Hadii nin qaraabada ah aan is aroosno madaamo tolka ay firqo badanyihiin firqada aan ka aroosay mooyee inta kale weey caroonaayaan. Hadaa u cadaalad faro oo wixii qaraabada ah aan ka bootiyo tolka waxeey u tagayaan madaxweynaha waxeeyna ku dhahaayaan, Madaxweyne xilka aad na siisay reer kalaa ku shaqeeysanaaya.
3) Hadii aan sarkaal iga darajo hooseeyo arooso waxaa la dhahaa miskiinka inta ay diktoonow gelisay ayee aqbalto xoog ooga ka keentay. Ragga aan isku xilka aan nahay badankood waaba ragg i dhali kara oo tabar ma u haayo. Inkastoo da’ ahaan isku dhawnahay Gen Odowaa hadana iskuma xiran karno waayo labo generaalo oo dabeecad kulul ayaa nahay hadaa is dagaalnana waxaa aroortii lagu soo toosaa Haramacad iyo Gorgor oo dashiika isla dhacaaya. Waana la arkay gabar iyo wiil taliyaal ah oo ciidankooda is dileen iyagoo u kala hiilinaaya mid walba taliyihiisa!
Sidaa darteed inta aan xilka haayo waxaa ii furan kaliya samir iyo soon ayaa ku iri. Dar Alle ayuu u qancay!
Sadax bilood ka dib, xalay ayuu isoo wacay. Waxuu yiri sxbeey warkaa maalin hore igu dhahaysay ayaa soo xaqiiqsaday manta!
Oo maxaa dhacay ayaa ku iri.
Waxuu igu yiri guddiga doorashooyinka oo la isku heystay waxaa ku jirtay gabar sidaa oo kale aad u firfircoon waxaana guddiga looga saaray hebel oo ay qaraabo dhow yihiin nin ka mid ragga dalka ugu sareeya ayaa shukaansado! Marka waxaa qiraayaa in xisaabta aad isku dhufsatay ay saxantahay ee markaa xilka ka soo dagtid ayaa tartanka Premier liiga generaalada sugeeynaa!
Xilka xaragadiisa aragteenee bal nala eega xanuunkiisa. Intaa xil haysid xaalku waa samir iyo soon NB; Marxaladaan waa dhib haysta kaliya gabdhaha xilal sare haaya, ragga dhigaheenaa ah xaalkooda waa فَٱنتَشِرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَٱبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِ ٱللَّهِ
WARARKA MAANTA 6da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa sheegi kara sababta dalka #Soomaaliya aysan wax lacag Soomaali ah uga shaqaynin guud ahaanba? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Meeqo dowladdood ayaa si sharci-arro ah diyaarado ugu duqeeya gudaha #Soomaaliya? Maxayse xukuummadda wakhtigeeda dhammaaday ugu aamusan tahay inay ka hadasho arrimahaas? Yaa amraya in markasta la xabadeeyo/rasaas lagu furo baabuurta sugaysa amniga madaxweynayaashii hore ee #Soomaaliya? Ha wiqleyso!
Muqdisho 6da May 2021 Waxaa heer gaba-gabo ah maraya baaritaanka dilkii fooshaa xumaa ee Muqdisho todobaadkii hore loogu geystay Nafiso Cumar Cabdullaahi oo 11 sano jir aheyd, taasi oo meydkeeda maalmo kadib laga dhax helay Digsi ku jira gurigii ay ku nooleyd oo ku yaalla degmada Dharkeynlay ee Gobalka Banaadir.
Waalidka Marxuum Nafisa ayaa sheegay in hay’adda Dambi Baarista ee Booliska Soomaaliya ee CID ay soo daayeen 3 qof oo kale oo qoyska kamid ah, kuwaasi oo qeyb ka ahaa dadkii la xiray maalintii ay arrintaan soo ifbaxday iyadoo lala haray laba qof oo walaalo ah.
Aabe Cumar Cabdullaahi ayaa Warbaahinta Gudaha ee Muqdisho u sheegay in baaritaan gaar ah uu ku socdo gabar iyo wiil walaalo ah, islamarkaana ay walaalo ilma Abti ah ay ahaayeen hooyada dhashay Marxuum Nafisa, kuwaasoo la sheegay in guriga ay kaligood joogeen markii la weynayay Marxuum Nafisa oo 11 jir ah.
Wiilka xiran ayaa jira 20 sano halka gabadhana ay jirto 16 sano, waxaana la helay cadeymo qaar oo la xiriirinaya in arrintaan ay iyaga ka dambeeyeen sida aan ka soo xiganay CID-da Soomaaliya oo kiiskaan gacanta ku heysa, balse weli laguma caddeyn arrintan.
Afhayeenka ciidanka booliska Soomaaliya Sadiiq Aadan Doodisho ayaa maanta warbaahinta u sheegay in kiiskaan uu marayo meel wanaagsan islamarkaana dhowaan ay soo saari doonaan warbixin dhameestiran. Falkaan oo ahaa mid aad u fool xun ayaa cabsi weyn ku abuuray qaar kamid ah shacabka Muqdisho oo ilaa hadda aad u hadal haaya.
Maamulka Galmudug 6da May 2021 Faah faahino dheeraad ah ayaa waxaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay dagaal u dhexeeyey labo maleeshiyo beeleed oo saacadihii lasoo dhaafay ka dhacay qeybo ka mid ah gobolka Galgaduud ee bartamaha Soomaaliya.
Dagaalka oo ahaa mid culus ayaa ka qarxay inta u dhexeysa deegaanada Docoley iyo Baxda-Gaabo, kadib markii ay isku dhaceen maleeshiyaadkaas oo wada daga halkaasi.
Wararka ayaa sheegaya in dagaalkan uu salka ku hayo muran ka dhashay baraago laga qoday deegaanadaasi, iyada oo la’isku adeegsaday hubka noocyadiisa kala duwan.
Inta la xaqiijiyey ugu yaraan 1 qof ayaa ku dhintay dagaalkaas, iyadoo ay ku dhaawacmeen labo qof oo kale, sida ay Caasimada Online u shegeen ilo dadka deegaanka ah.
Xaaladda ayaa weli ah mid aad u kacsan, waxaana is horfadhiya maleeshiyaadka labada dhinac ee isku diriray halkaasu.
Sidoo kale ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha laamaha ammaanka iyo madaxda sare ee Galmudug ee ku aadan dagaalkaasi.
Deegaanada dowlad goboleedka Galmudug ayaa waxaa inta badan ka dhaca dagaal beeleedyo khasaare kala duwan geysta, waxaana ay salka ku hayaan dilal la xariira aanooyin Qabiil oo ay kala tirsanayaan beelaha qaar ee wada dega gobollada Galgaduud iyo Mudug oo dhaca bartamaha dalkeena Soomaaliya.
Muqdisho 6da May 2021 Taliyaha Ciidamada Xoogga Soomaaliya Janaraal Odowaa Yuusuf Raage ayaa muddo ka badan 10 cisho waxa uu ku sugan-yahay degaano ku yaalla gobalka Shabeellaha Dhexe oo maalmihii ugu dambeeyay uu ka socday howgal ka dhan ah Al-shabaab.
Ciidanka dowladda oo ka kala baxay degmooyinka Jowhar iyo Raaga-Ceelle ayaa Al-Shabaab ka qabsaday degaano badan, iyadoo wixii markaas ka dambeeyay ay Al-Shabaab wadeen abaabulka weeraro ka dhan ciidanka dowladda, sida aan kasoo xiganay saraakiil ka tirsan xoogga dalka.
Taliyaha ciidanka Xoogga Janaraal Odowaa Yuusuf Raage ayaa la qorsheeyay in uu soo baxo Arbacadii, hase yeeshee waxaa la helay xog sheegeysa in Al-shabaab ay diyaariyeen weerar abaabulan, kaasoo dhacay Khamiistii toddobaadkaan.
Sidoo kale Taliyaha ciidamada xoogga ayaa baajiyay safar kale oo kii Arbacadii iyo Khamiistii ka horreeyay, waxaana la sheegay in Al-Shabaab ay diyaariyeen dagaalamayaal, gaadiid qaraxyo laga buuxiyay iyo miinooyin badan oo dhulka la geliyay, waana sababta uu ilaa hadda taliyaha u joogo baadiyaha Shabeellaha Dhexe.
Dagaalamayaasha Al-Shabaab ayaa maalmo ka hor weerar ay ka fuliyeen degaanka Warciise ee duleedka degmada Jowhar waxay ku dileen Korneel Maxamed Cabdiwaaxid Faarah oo kamid ahaa saraakiisha ciidanka Xoogga dalka, waxaana la sheegay in weerarkaas ay lala damacsanaa taliyaha Xoogga dalka Janaraal Odowaa Yuusuf Raage.
Ciidanka Xoogga ayaa toddobaadyadii dhowaa xoojiyey howlgallada gobolka Shabeellaha Dhexe, waxaana ka go’an in gobolka laga xoreeyo maleeshiyada Al-Shabaab oo muddo badan haysata qeybo ka mid ah.
Muqdisho 6da May 2021 Xog ay heshay Warbaahinta ayaa sheegeysa in Agaasimihii guud ee wasaaradda warfaafinta Naasir Xuseen caawa xilkii laga qaaday, iyadoo la magacaabay Agaasime cusub.
Cabdullahi Maxamed Xayir oo horay u soo noqday Agaasimaha guud ee wasaaradda Ganacsiga ayaa la sheegayaa in caawa loo magacaabay xilka Agaasimaha guud ee wasaaradda warfaafinta.
Waxaa horay idiinla wadaagnay inuu jiro cadaadis dhanka madaxtooyada, gaar ahaan xafiiska madaxweynaha uga imaanaya wasiirka warfaafinta Cusmaan Dubbe, kaas oo ah in la bedelo Agaasimaha guud ee wasaaradda warfaafinta iyo dhammaan agaasime waaxeedyada wasaaradda.
Xafiiska madaxweyne Farmaajo ayaa aad u dhibsaday hanaanka tafaftir ee ay qaadatay warbaahinta qaranka oo tan iyo markii mas’uuliyadda ammaanka iyo doorashada uu wareejiyey madaxweyne Farmaajo si siman u tebineysay wararka mucaaradka iyo muxaafidka.
Ad by Valueimpression
Nidaamkaan dhexdhaxaadka ah ayaa la sheegay in xafiiska Farmaajo uu u arko mid caqabad ku noqon kara ololihiisa doorashada, maadaama doorashada soo socota kaalin muhiim ah ay ka cayaari doonto warbaahinta.
Xogta aan heleyno waxay intaas ku dareysaa in qorshaha is bedelka lala damacsan yahay wasaaradda warfaafinta uu intaas ka balaaran yahay, waxaana socda qorshe Agaasimaha cusub uu xilalka uga qaadi doono agaasime waaxeedyada TV-ga, Raadiyaha iyo Wakaaladda SONNA.
Arrintaan ayaa waayahaan aad isha loogu wada hayey, maadaama is bedel badan oo dhanka tafaftirka ah laga dareemay warbaahinta qaranka oo si siman u qaadaneysay wararka musharaxiinta iyo siyaasiyiinta kale ee mucaarad iyo muxaafidba.
Muqdisho 6da May 2021 War-saxaafadeed ka soo baxay howlaglka Midowga Afrika ee AIMSOM ayaa lagu shaaciyey in AMISOM iyadoo ka jawaabeysa bayaankii ka soo baxay wasaaradda arrimaha dibadda dowladda Soomaaliya 4-tii bishan ay bilaawday baaritaanka duqeymihii ciidanka Kenya ay ka geysteen gobolka Gedo.
“Howlgalka ayaa hada ku howlan aruurinta macluumaadka ku saabsan shilka la soo sheegey, waxaana si dhow ula shaqeyn doonaa Dowladda Federaalka Soomaaliya, Wasaarada Arimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga iyo dhammaan daneeyayaasha kale oo ay khuseyso inta aan baareyno arintaan,” ayaa lagu yiri bayaanka AMISOM.
Sidoo kale qoraalkan waxaa lagu sheegay in AMISOM ay waajib ku tahay inay si habsami leh ugu fuliso howlaheeda loo igmaday ee Soomaaliya, si waafaqsan asluubta, iyadoo la raacayo dhammaan sharciyada caalamiga ah ee khuseeya howlgalka. “Sidaas darteed waxaa ka go’an inay baaraan dhammaan eedeymaha ku saabsan xad-gudubyada xuquuqda ka dhanka ah ee loo geysto rayidka.”
“AMISOM waxay si buuxda u baareysaa dhacdada la sheegay wixii ka soo baxana waxaa lala wadaagi doonaa dhammaan daneeyayaasha ay khuseyso,” ayaa lagu soo gabagabeeyey bayaanka AMISOM.
Maalin ka hor 4-tii June war-saxaafadeed ka soo baxay wasaaradda arrimaha dibadda iyo iskaashiga caalamiga ah ee dowladda federaalka Soomaaliya ayaa si adag loogu cambaareeyey duqeymo ay diyaaradaha dagaalka Kenya ka fuliyeen deegaano ka tirsan gobolka Gedo.
Ugu yaraan geerida hal qof iyo dhaawacyada shan qof oo kale ayaa la soo weriyey inay ka dhasheen duqeymaha ay Gedo ka heysteen diyaaradaha dagaalka ee dowladda Kenya.
Muqdisho 6da May 2021 Guddiga Xaqiijinta Xubnaha Guddiyada Doorashooyinka ee uu magacaabay Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble, ayaa ku dhawaaqay in 34 xubnood laga saaray liiska guddiyada doorashooyinka heerarkooda kala duwan.
Dhawaan ayaa markii middowga musharaxiinta waxay ra’iisul wasaare Rooble usoo gudbiyeen ilaa iyo 67 qof oo ay siyaabo kala duwen uga cabanayeen, kuwaas oo qaarkood la sheegay inay ka tirsan yihiin dhaqaalaha dowladda, ciidanka iyo qaar siyaasisiin ah ama ay ku eedeenayeen in ay dhexdhexaad aheen.
Guddiga Xaqiijinta Xubnaha Guddiyada Doorashooyinka ee uu Ra’iisul Wasaaruhu magacaabay ayaa ku dhawaaqay in 34 qof oo ka mid ah xubnihii la soo magacaabay ay baaritaan dheer kadib ay saameen ku yeesheen eedeentii la soo jeediyay ayna u kala direen maamul goboleedyadii soo magacaabay iyo xafiiska Ra’iisul Wasaaraha oo qaarkood laga soo magacaabay.
Guddiga ayaa sheegay in muddo 48 saacadood gudahood ah ay ku soo magacaabaan xubnihii badali lahaa 34 taas qof ee uu guddigu soo gudbiyay.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in xubnaha la qorsheeyey in guddiga laga saaro ay markii hore ahaayeen ku dhowaad 45 xubnood hase yeeshee xilli dambe ay soo baxeen cadaadis xooggan oo la saaray xubnaha guddiga xaqiijinta, ayada oo mas’uuliyiin miisaan culus ay ku dhegeen in xubnaha qaarkood loo daayo.
Guddiga xaqiijinta ayaa la filayaa inay dhowaan si rasmi ah u shaaciyaan magacyada xubnaha 34-ka ah ee guddiga laga saaray.
Dhinaca kale, xubnaha Midowga Musharaxiinta ayaa la sugayaa inay ka falceliyaan go’aanka ay guddiga xaqiijinta kusii daayeen 33 ka mid ah xubnihii ay cabashada ka keeneen, mana cadda inay aqbali doonaan iyo inay mar kale kala hadli doonaan ra’iisul wasaare Rooble.
Gedo 6da May 2021 Gobolka Gedo oo dhaca koonfurta Soomaaliya, isla-markaana hoostago Jubbaland waxaa dhowaan ka dhacay weerar dhanka cirka ah oo ay ka fuliyeen diyaaradaha dagaalka dalka Kenya, iyada oo khasaaraha ugu badan uu soo gaaro rayidka.
Xildhibaan Xildhibaan Cabdi Shire Ciyaar Jecel oo ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya, sidoo kalena kasoo jeeda Jubbaland ayaa ka hadlay duqeymaha ay diyaaradaha dagaalka Kenya ay ka geysanayaa gobolka Gedo, isaga oo shaaciyey in muddo dheer ay soo jireen weerarada ay Kenya ku heyso shacabka ee ku dhaqan gobolkaasi oo Soomaaliya ka mid ah.
Ciyaar Jecel oo u warramay telefishinka caalamiga ah ee Universal TV ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday sababta soo cel-celisay weerarada ay inta badan ciidamada Kenya ka fuliyaan Gedo, wuxuuna ku sheegay inay tahay daan-daansi dagaal oo ay wado dowladda Kenya oo haatan khilaaf xoogan uu kala dhexeeyo dowladda federaalka ahee Soomaaliya.
Sidoo kale wuxuu intaasi kusii daray in Kenya ay u aragto gobollada Gedo iyo Jubbooyinka meel laga difaaco dhulkeeda, sida uu hadalka u dhigay.
“Sababta soo cel-celisa wey iska cadahay sidaad la socoto dowladda Soomaaliya iyo Kenya cilaaqaad xiriira oo ka dhexeeya haba-yaraatee ma jiro waa kuwa dhowr bilood ka hor xiriirkii kala qaatay waxa soo cel-celiyey waxaa weeye daan-daansi micanaha aan loo aabo yeelin, iyaga oo leh Gedo ama Jubbaland waxaanu ka dhiganeynaa meel aan ka difaacno Kenya,” ayuu wareysigaan ku yiri Xildhibaan Xildhibaan Cabdi Shire Ciyaar Jecel.
Ugu dambeyn wuxuu baaqay dowladda Soomaaliya inay jawaab deg deg ah ka bixiso weerarada ay Kenyo ka wado dhulka Soomaaliyeed, gaar ahaan gobolka Gedo, sidoo kale wuxuu ku booriyey siyaasiyiinta iyo shacabka inay ka dhiidhiyaan dhibaatooyinkaasi.
Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyada oo horey dowladda Soomaaliya ay u cambaareysay duqeyntii u dambeysay oo Kenya ay ka fulisay deegaanka Ceel-Cadde, taas oo ay waxyeelo isugu jirto dhimasho iyo dhaawac ay kasoo gaartay Hooyo Soomaaliyeed iyo caruurteeda.
Amisom ayaa sidoo kale maanta war cusub kasoo saartay duqeyntaasi, iyada oo sheegtay inay sameyn doonto baaritaan dheeraad ah, isla-markaana ay la shaqeyneyso dowladda
WARARKA MAANTA 4da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo dowladdood ayaa si sharci-arro ah diyaarado ugu duqeeya gudaha #Soomaaliya? Maxayse xukuummadda wakhtigeeda dhammaaday ugu aamusan tahay inay ka hadasho arrimahaas? Yaa amraya in markasta la xabadeeyo/rasaas lagu furo baabuurta sugaysa amniga madaxweynayaashii hore ee #Soomaaliya? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Ha wiqleyso!
Muqdisho 4da May 2021 Faro-gelin xooggan ayaa lagu billaabay guddiga heerka wasiir ah ee Ra’iisul Wasaare Rooble uu u xil saaray baaritaanka xubnaha guddiga doorashada ee ay cabashada ka keeneen Midowga Musharaxiinta kuwaas oo gaaray illaa 67 xubnood, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Guddigan ayaa shaqadoodu tahay inay mid mid u baaraan xubnaha guddiga, kadibna go’aan kasoo gaaraan kuwa cabashada laga keenay ay saxda tahay si guddiga looga saaro, iyo kuwa aysan saxda aheyn ee ay tahay inaan la taaban.
Waxay kadib warbixintooda usoo gudbin doonaan ra’iisul wasaaraha oo kadib gaari doona go’aanka kama dambeysta ah.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay inay dood adag ka taagan tahay xubnaha laga saarayo guddiga iyo qaarka lagu reebayo ayada oo durba ay soo baxeen shakhsiyaad awood ku dhex leh dowladda oo difaacaya xubnaha qaar ee cabashada laga keenay.
Shakhsiyaadkan ayaa waxaa ka mid ah wasiiro, xildhibaano iyo saraakiil ciidan kuwaas oo guddiga ku qasbaya in xubnaha qaar aysan guddiga ka saari karin, ayada oo midba uu si gaar ah u difaacayo shakhsi gaar ah.
Wararkii ugu dambeeyey ayaa sheegay in guddiga ay u hoggaansameen cadaadiskan, ayna qorsheynayaan inay soo celiyaan xubnaha qaar oo ay ka mid yihiin shaqaale dowladeed iyo saraakiil sirdoon.
Arrintan ayaa haddii ay dhacdo dhaawici karta kalsoonidii madax-banaani ee lagu qabay ra’iisul wasaare Rooble oo iminka wajahaya imtixaankiisa koowaad ee maareynta doorashada iyo abuurida jawi kalsooni geliya dhinacyada siyaasadda.
Soo-celinta qaar ka mid ah xubnihii cabashada laga keenay ayaa meesha ka saari karta in la helo guddi doorasho oo dhex dhexaad ah oo lagu wada qanacsan yahay.
Hargaysa 4da May 2021 Deegaanada kala duwan ee maamulka Somaliland waxaa weli ka socota tirinta codadka doorashooyinka golaha wakiilada iyo deegaanka oo Isniintii la soo dhaafay si habsami leh uga dhacday magaalooyinka maamulkaasi.
Guddiga doorashooyinka Somaliland ayaa shaaciyey natiijada Golaha Wakiillada gobolka Togdheer, waxaana hoggaanka u hayo xisbiga Waddani oo bilihii ugu dambeeyey halkaas ka wado olole xooggan, waxaana codadka loo kala helay sidan:
Waddani 7
Kulmiye 4
UCID 4
Sidoo kale Natiijada hordhaca ah ee doorashada golaha deegaanka degmada Borama xisbiyada Kulmiye iyo Waddani ayaa ka helay tiro xildhibaano ah oo 5 iyo 5 ah halka xisbiga UCID uu helay 3 xildhibaan.
Natiijada hordhaca ah ee doorashada golaha deegaanka degmada Burco ayaa waxaa hoggaaminayo xisbiga Waddani oo helay 5 xildhibaan halka xisbiyada UCID iyo Kulmiye ay kala heleyn min 4 xubnood .
Dhinaca kale natiijada hordhaca ah ee doorashada golaha wakiilada ee gobolka Sanaag oo lagu dhawaqay waxa hogaaminaya xisbiga Waddani oo helay 5 xildhibaan, Kulmiye ayaa kusoo xiga oo helay 4 xildhiban, halka xisbiga UCID uu ka helay 3 xildhibaan.
Waxaa ilaa hadda la shaaciyey 39 xildhibaan oo saddex Gobol ka yimid, kana tirsan Golaha Wakiilada, waxayna xisbiyada u kala heleyn sidan:
Waddani: 16
UCID: 10
Kulmiye: 13
Isu geyn: 39
Tirada Guud ee Golaha Wakiilada Somaliland waa 82 xildhibaan; Waxaa la sugayaa natiijada Gobollada: Saaxil (10), Awdal (13) iyo Maroodijeex (20).
Muqdisho 4da May 2021 Qaar ka mid ah odayaasha dhaqanka beelaha Banaadiriga oo warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa fariin u diray Ra’iisul wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble, iyagoo ka codsaday inuu u madax-baneeyo inay soo magacawdaan xubnaha guddiyada doorashooyinka ku meteli doona.
Odayaasha dhaqanka beelaha Banaadiriga oo marka hore soo dhaweeyey heshiiskii dhawaan laga gaaray khilaafkii doorashooyinka ayaa sheegay in guddiyadii cabashada laga keenay ay ku metelayeen xubno aan laga tashan soo magacaabidooda, isla markaana ay hadda doonayaan in laga bedelo.
“Waxaan ka shirnay masiirka beelaha Banaadiriga, waxaan taageereynaa heshiiskii dhawaan ay madaxdu gaareen, hadaan nahay dad reer Xamar madaxda dalka iyo dhamaan siyaasiyiinta heshiiskaas waan ku amaaneynaa, ra’iisul wasaaraha waxaan ka codsaneynaa in metelaada beelaha Banaadiriga waxgaradkooda loo madax-baneeyo, sida beelaha kale,” ayuu yiri mid ka mid ah odayaashii hadlay.
Nabadoon kale oo goobta ka hadlay ayaa yiri, “Guddiga doorashooyinka, markii hore oo la magacaabaayey lagalama tashan odayaasha dhaqanka, duubabkeena iyo siyaasiyiinteena, waxaan ka war helnay iyadoo la magacaabay, hada waxaa la go’aamiyey in guddiyadii dib loogu noqdo, oo intii cabasho laga keenay la bedelo, marka maadaama markii hore nala dhinac mariyey, hada waxaan rabnaa guddigaan dib loo soo magacaabaayo, in gacanta loo soo geliyo odayaasha madaxda u ah beelaha Banaadiriga, si aan go’aan uga gaarno masiirka umadeena.”
Xubnaha ku jira guddiyada magacaaban ee hadda la isku heysto, kuwooda metelaha beelaha Banaadiriga waxaa ka mid ah 3-xubnood oo aan u dhalan beelaha Banaadiriga, taas oo ay sheegeen inay la yaab ku noqotay.
Xubnaha guddiyada doorashooyinka ku metelaya beelaha Banaadiriga waxaa soo magacaabay ra’iisul wasaare Rooble, waxaana sida ay beelaha Banaadiriga sheegeen ku jira Ibraahim Maxamed Cumar oo u dhashay beesha Shiikhaal, Nuur Maxamed Xasan oo u dhashay Abgaal iyo Maxamed Xaaji Maye oo reer Aw-Xasan ah, kuwaas oo ka yaabiyey beelaha aysan ka dhalan ee metelayaasha looga dhigay.
Odayaasha ayaa sidoo kale sheegay inay wajahayaan hanajbaado la xiriirta inay arrintan ka aamusaan oo uga imanaya saraakiil ka tirsan dowladda.
Hadda beelaha Banaadiriga waxay xukuumadda ka codsanayaan in qaladkaas la saxo oo loo madax-baneeyo inay soo magacawdaan xubnaha ku metelaya guddiyada doorashada, sidoo kale tabashada beelahaan ayaa ah mid soo jireen ah, waxayna horay u sheegeen in xuquuq ay la haayeen lagu duudsiiyey doorashadii ay afar sano ka hor dalka ka qabatay dowladdii madaxweyne Xasan Sheekh.
Guddoomiyihii hore ee degmada Xamarweyne Cumar Shariif Jeeg ayaa sheegay sanadkii hore in beelaha Banaadiriga laga dhacay kursi Xildhibaan, kaas oo deegaan doorashadiisa la geeyey magaalada Baydhaba ee K/Galbeed. Beelahan oo xaq u lahaa 6 kursi, ayaa xilligii Xasan Sheekh laga dhacay hal kursi, waxaana la siiyey beesha Sheekh Gandarshe oo Hawiye ah.
Sidoo kale guddoomiyuhu waxa uu sheegay in sanadkaan ay jiraan xildhibaano iyo siyaasiyiin qorsheynaya in beelaha Banaadiriga ay ka dhacaan ilaa seddax kursi – xildhibaan, kuwaas oo deegaan doorashadooda la geyn rabo deegaanada Koonfur Galbeed Soomaaliya.
Beledweyne 4da May 2021 Hoggaamiyaha Golaha la magac baxay Kacdoonka Hiiraan Jenaraal Abuukar Xaaji Warsame Xuud ayaa digniin culus hawada usoo mariyey Ra’iisul wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble.
enaraal Xuud ayaa sheegay inuu Ra’iisul Wasaare Rooble uga digaayo inuu Beledweyne yimaado isaga oo uu la socdo madaxweynaha HirShabeelle Cali Guudlaawe Xuseen, oo uu sheegay inaysan aqoonsaneyn.
“Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble, waxaan u sheegayaa haddii uu Beledweyne yimaado isaga oo uu la socdo Cali Guudlaawe wixii dhibaato ah oo ka dhasha mas’uuliyadeeda inuu isaga qaadan doono, balse isaga iyo wafdigiisa kale ay imaan karaan Beledweyne,” ayuu yiri Jenaraal Xuud.
General Xuud ayaa sidoo kale ka hadlay dadaallada uu Rooble ku doonayo in lagu xaliyo tabashada ay reer Hiiraan ka qabaan qaab dhismeedka Maamul Hirshabelle, wuxuuna sheegay inay si weyn usoo dhaweenayaan arrintaas.
Generaalka ayaa sheegay inuu aad uga xun yahay in shirkii wadatashiga qaran ee lagu qabtay Magaalada Muqdisho ee Caasimadda Soomaaliya aan marnaba lagu soo hadal qaadin arrinta Hiiraan halka waqti badan la geliyey sidii loo xallin lahaa xiisadda ka jirto Gobolka Gedo.
Hadalka General Xuud ayaa imaanaya xili dhawaan Xukuumadda Rooble ay ku dhawaaqday iney xalinayaan tabashada ay reer Hiiraan ka qabaan maamulka HirShabeelle, waxaana soo baxaya warar sheegay in Rooble doonayo inuu tago Beledweyne.
Beesha Xawaadle ayaa horay u qaadacay doorashadii ay kusoo baxeyn madaxweyne Cali Guudlaawe iyo ku xigeenkiisa Yuusuf Dabageed, waxaana tan iyo doorashadii kadib shacabka Hiiraan ay soo bandhigayeen banaanbaxyo ay kaga soo horjeedaan HirShabeelle.
Sidoo kale khilaafka ka dhashay awooda qeybsiga maamulka Hishabelle ayaa abuuray dhaqdhaqaaq ciidan oo hubeysan oo lagu magacaabo Golaha Kacdoonka Hiiraan kuwaasoo, si cad ula dagaalamay HirShabeelle iyagoo diiday in Cali Guudlaawe uu yimaado Baledweyne laguna Caleema Saaro.
Beesha Xawaadle ayaa ku doodeysa inay xaq u leedahay madaxweynaha maamulka HirShabeelle, taasi oo sheegtay inay qeyb ka aheyd heshiiska lagu dhisay maamulkaas, halka beelaha kalane ay sheegaan in taasi ay aheyd muddo xileedkii koowaad oo kaliya, oo beeshan aysan xaqu u laheyn xilka madaxweynaha abid.
Kenya 4da May 2021 Askari ka tirsan Ciidamada Dowladda Kenya, islamarkaana qeyb ka ahaa koox dhanka ammaanka ah oo loo xir saaray inay kooxda Al-Shabaab ka sifeeyaan deegaanka Lamu ee dalkaas ayaa soo laabtay 17 Maalin kadib oo la weysanaa.
Askarigaan oo lagu magacaabo Norman Mwongera ayaa Arbcaddii dib ugu soo laabtay xeradiisa Basuba GSU oo ku taallo Lamu, kadib markii lagu waayey howlgal ay ciidamada Kenya ku qaadeyn dagaalyahano ka tirsan Al-Shabaab oo ku sugnaa keymaha u dhow Lamu.
Norman Mwongera ayaa waxaa jirkiisa ku yaalay laba dhaawac oo rasaas ah, waxaana la sheegay in mid ay kaga taalay cajirka halka mid kalana ay kaga taalay gacantiisa midig, waxaana durba loo qaaday Isbitaalka si uu daaweyn deg deg ah u helo.
Laamaha Ammaanka ee Dowladda Kenya weli faahfaahin kama aysan bixin sida ay Mwongera ugu suurta gashay inuu keymaha ugu badbaado 17 maalmood maadaama ay halkaas aad ugu xooggan yihiin dagaalyahanada Al-Shabaab.
Waxaa weli maqan oo aan nolol iyo geeri lagu heyn 7 kamid ah kooxda ammaanka ee loo sameeyey inay Al-Shabaab kula dagaalamaan keymaha Lamu kadib dagaal hubka noocyadiisa kala duwan la isku adeegsaday oo labada dhinac dhex maray.
Kooxda loo xil saaray inay Shabaab ka sifeeyaan Lamu ayaa waxaa hoggaaminayo illaa 10 sarkaal oo loo soo xulay howlgalkaas, wuxuna howlgalka bilowday markii kooxda Al-Shabaab lagu arkay deegaanka Mangai taariikhdu markii ay ahayd 17-kii May.
Saraakiishaan oo saarneyd diyaarad helikobtar ah ayaa iska caabin xoog leh kala kulmay xubno ka tirsan Al-Shabaab oo ku sugan keymaha, waxaana ugu dambeyntii lagu qasbay inay diyaaradda dajiyaan oo ay ku dhuuntaan keymaha, kadibna waxaa bilowday dagaal fool ka fool ah oo sababay in la dilo laba kamid ah saraakiishaas halka 8-dii kale ay duurka u carareyn, waxaana illaa hadda la helay kaliya Mwongera halka todobadii kale aan la ogeyn halka cirib iyo jaan dhigeyn.
Kooxda Al-Shabaab ayaa awood weyn ku leh keymaha u dhow Lamu, waxayna halkaas kasoo qaadaan weeraro ay ka fuliyaan deegaano ku yaalo gudaha Kenya, waxayna ciidamada Kenya weli ku guuleysan la’yihiin inay halkaas ka saaraan Al-Shabaab.
Maamulka Puntland 4da May 2021 Madaxweynaha dowlad goboleedka Puntland oo ka qeyb-galay munaasibad soo dhoweyn ah loogu sameeyay degmada Qardho, ayaa ka hadlay xaalada dalka iyo heshiiskii dhawaan lagu saxiixay magaalada Muqdisho ee arrimaha doorashooyinka.
Madaxweyne Deni ayaa sheegay in Soomaaliya ay xilligaan mareyso meel halis ah oo loo baahan yahay in dhammaan bulshada Soomaaliyeed ay u istaagan si xal buuxa loo gaaro.
Waxa uu ka digay halista ka dhalan karta haddii uu fuli waayo heshiiskii doorashada ee dhawaan dowladda federaalka, maamul goboleedyada iyo gobolka Benaadir ay ku saxiixeen magaalada Muqdisho.
“Marxalad adag ayuu marayaa dalka weli, marxalad noocii Dowladnimo oo aan sugeynay wali wada-hadal uu ka socdo ayuu marayaa. Soomaaliya waxay ku dhici doonta god weyn haddii la fulin waayo heshiiskii,” ayuu yiri.
Sidoo kale waxa uu carabka ku adkeeyay madaxweynaha maamulka Puntland muhiimada uu leeyahay heshiiskii ay ku saxiixeen Muqdisho ee arrimaha doorashooyinka, kaasi oo soo afjaray khilaaf muddo badan ka taagna hanaanka doorashada.
Heshiiska doorashada ee dhawaan madaxda dowladda federaalka iyo kuwa maamul goboleedyada oo uu qeyb ka yahay gobolka Benaadir ku saxiixeen magaalada Muqdisho ayaa rejo cusub dhaliyey, xili uu dalka galay xaalad hubanti la’aan ah.
Muqdisho 4da May 2021Saldhiga dowladeed oo ku yaalla degmada Xamarweyne, kadib dhacdadii Arbacada.
Kadib amarka Xijaar, waxaa gebi ahaanba laga qaaday ciidankii Asluubta xarumihii iyo kontorooladii ay ku sugnaayeen, ayada oo lagu wareejiyey ciidamada booliska.
Ciidamada booliska ayaa waxaa la geeyay barihii hubinta ee ciidanka Asluubtu ka joogeen Waddada hormarta kawaanka malayga, Maxkamadaha, Xabsiga dhexe iyo Dekadda weyn, kuwaasi oo laga qaaday ciidankii hore u joogey ee Asluubta.
Ciidanka Asluubta ee ku sugnaa xarumaha laga qaaday ayaa dhowr jeer ku kacay falal ka dhan ah mas’uuliyiin sarre, kaasi oo uu ugu dambeeyay madaxweynihii hore ee dalka oo ay ku xabadeeyen agagaarka maxkamadda gobolka Benaadir.
Wararka ayaa intaa kusii daraya in ciidanka Asluubta ee laga qaaday xarumahaas loo bedalay goobo cusub oo ku yaalla gudaha magaalada Muqdisho.
Dhacdooyinkii ugu saameynta badnaa ee dowladda ka bixisay raali-gelinta ee ay ku kaceen ciidamada Asluubta intii ay ku sugnaayeen kontorooladaas ayaa waxaa kamid ahaa kuwoodii ugu dambeeyay ee ku rasaaseeyen kolonyo ay la kala socdeen Imaamka beesha Mudulood Imaam Maxamed Yuusuf iyo madaxweyne Xasan Sheekh.
Kenya 4da May 2021 Wasaaradda arrimaha dibadda dowladda federaalka Soomaaliya ayaa soo saartay war-saxaafadeed ay si adag ugu cambaareyneyso duqeymo maalmihii lasoo dhaafay ay diyaaradaha dagaalka Kenya ka fuliyeen deegaano ka tirsan gobolka Gedo ee koonfurta Soomaaliya.
Hoos ka akhriso war-saxaafadeedka DF oo dhameystiran
Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay si adag u cambaareyneysaa duqeymaha joogtada ah ee ay geysanayaan diyaaradaha dagaalka Kenya ee lagu dilo laguna dhaawaco dadka rayidka ah ee ku nool Soomaaliya.
Weerarkii cirka ee aan loo aabbo yeelin ee ka dhacay Ceel Cadde iyo Hisa-u-gur oo ka tirsan gobolka Gedo, Jubaland State, 3-dii Juun 2021, waa tusaalaha ugu dambeeyay ee hawlgallada Ciidanka Difaaca Kenya (KDF) ee keenay dhimashada iyo naafaynta dad rayid ah, oo ay ku jiraan haween iyo carruur oo si isa soo taraysa u noqdaya astaan aan fiicnayn oo ah hannaanka hawlgalka ee ciidamada cirka ee Kenya.
Hawlgalladaan KDF ee lagu soo koobay sheegashada fulinta hawlgallada ka dhanka ah xagjirnimada shaki la’aan ayaa loo qabtay qaab ka baxsan waajibaadkooda hoos yimaada waajibaadka UNSC ee amarka AMISOM, gaar ahaan OP17 oo hoosta ka xarriiqaya muhiimadda ay leedahay in ciidamada AMISOM ay gutaan waajibaadkooda iyagoo si buuxda ugu hoggaansamaya dowladaha ka qayb qaadanaya. waajibaadka saaran sharciga caalamiga ah, oo ay ku jiraan ilaalinta dadka rayidka ah, gaar ahaan haweenka iyo carruurta.
Waxaa muuqata inay sii kordheysa muuqato daandaansiga iyo kala sooc la’aanta ay ciidamada KDF ay howlgalada ka fuliyaan Soomaaliya, iyagoo ku marmarsiyoonaya la dagaalanka xagjirnimada, waxna ku soo kordhin doonin dadaallada loogu jiro xasilinta iyo ka hortagga xagjirnimada, laakiin kaliya waxay sii xagjirineysaa beelaha taageera xag-jirnimada.
Dadka rayidka ah iyo hantidooda waa in aysan waligood noqon bartilmaameedka ficil militari. Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya waxay sare u qaadday tixgelinta xaqdarrada ah ee naf iyo maalba shacabka rayidka ah ee KDF, oo ah waajibaadka ugu weyn ee AMISOM, marar badan oo lala yeeshay Jamhuuriyadda Kenya iyo Midowga Afrika.
Waa in la ogaadaa, madax-adayga Jamhuuriyadda Kenya oo aan awood u lahayn inay ilaaliso heerka laga filayo KDF iyada oo la waafajinayo waajibaadkeeda sharciga caalamiga ah ayaa ah sababta ka dambeysa inuu xumaado xiriirka diblomaasiyadeed, taas oo keentay in DFS ay jarto dhammaan xiriirkii diblomaasiyadeed ee Jamhuuriyadda Kenya.
Waa wax laga xumaado in KDF ay wali ku hoos jirto aragtida ah Xaaladda Heshiiska Ergada (SMA) waxay ka ilaalinaysaa ficilladooda la xisaabtanka dilka sharci darrada ah ee kuwa aan waxba galabsan iyo burburinta hantida gaarka loo leeyahay.
Si taas loo gaaro, dowladda federaalka ah ee Soomaaliya waxay u soo bandhigi doontaa walaaca ay ka qabto hawlgaladan si isdaba joog ah oo KDF ku wajahan PSC, laakiin sidoo kale waxay bilaabi doontaa hanaan lagu dhisayo guddiga sheegashada joogtada ah ee Midowga Afrika, sida ku cad qodobka) 0N, farqadiisa 59, ee Heshiiska Howlgalka Xaaladda, si loola xisaabtamo kuwa geysta burburka sharci darrada ah ee hantida iyo soo celinta dhibbanayaasha.
Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya waxay ugu baaqeysaa AMISOM inay fuliso waajibaadkeeda sida ku cad farqadda OP18 ee xafiiska UNSC ee AMISOM si loo xoojiyo isku mid ahaanta soo tebinta khasaaraha rayidka iyo in lala shaqeeyo hay’adaha DFS, si ay ula socdaan falalkan foosha xun ee fuleynimada ah ee lagula kacayo bulshada.
Falalkan rabshadaha ah waxay diiradda saarayaan muhiimada doodaha socda ee ku saabsan Qorshaha Kalaguurka Soomaaliya iyo nooca, qeybaha howlgalka Midowga Afrika ee 2021-ka.
WARARKA MAANTA 3da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa amraya in markasta la xabadeeyo/rasaas lagu furo baabuurta sugaysa amniga madaxweynayaashii hore ee #Soomaaliya? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon aaraha ayaa yimid kadib markii ay magacaabis sameeyeen qaar ka tirsan wasaaradaha Xukuumadiisa, taasoo keentay in 26 Bishaan may uu Rooble soo saaro amar lagu yareenayo awoodaha wasiirada muddo kala guurka.
Wasiirad magacaabista sameeyey waxaa kamid ah wasiirka wasaaradda arrimaha gudaha xukuumadda xil-gaarsiinta, Mudane Mkhtaar Xuseen Afrax oo magacaabay agaasime waaxeedyo cusub oo haatan wixii ka dambeeya ka howl-gali doono wasaaradaasi, kadib wareegto uu soo saaray.
Wareegtada oo kuu taariikheysan 22-kii bishan ayaa waxaa agaasimaha waaxda xalinta khilaafaadka iyo dib u heshiisiinta loogu magacaabay Cabdiraxmaan Xaashi Faarax, halka Muuse Abshir Cabdi isna loo magacaabay agaasimaha waaxda dhaqanka iyo arrimaha Bulshada.
Sidoo kale isla Digreetadan ayaa waxaa agaasimaha waaxda xiriirka iyo warfaafinta ee wasaaradda arrimaha gudaha loogu magacaabay Abshir Macalin Maxamed, halka isna Xanafi Cabdi Cale loo dhiibay xilka agaasimaha waaxda Hay’adaha aan dowliga aheyn (NGO).
Dhanka kale, Wasiirka Amniga Xasan Xundubey Jimcaale ayaa isna afhayeen cusub u magacaabay wasaaradiisa, waxaana wareegto kasoo baxday xafiiskiisa loogu magacaabay Cabdi Kaamil Macalin Shukri inuu noqdo afhayeenka Wasaaradda Amniga.
Magacabista uu sameeyey Xundubey ayaa waxay soo baxday 24 Bisha May, laba maalin ka hor inta uusan Rooble qaadan go’aanka lagu yareenayo awoodaha Wasaaradaha Xukuumadda, maadaama uu dalka ku jiro waqti kala guur ah oo ay suuragal tahay in wasiir kasta uu ka faa’ideysto.
Ra’iisul wasaare Rooble ayaa u muuqda inuu isticmaalayo awoodda uu ku helay cadaadiska ay xubnaha mucaaraadka iyo qaar ka tirsan maamul Goboleedyada ay saareyn madaxweyne Farmaajo taasoo ugu dambeyn keentay in la siiyo awood uu ku maamulo doorashada iyo midda amniga Soomaaliya.
Kenya 3da May 2021 Wararka naga soo gaaraya gobolka Gedo ayaa sheegaya in halkaasi aay duqeymo xoogan ka geysteen diyaaradaha dagaalka dowladda Kenya Xalay saqdii dhexe.
Diyaaradaha Kenya ayaa duqeyay dhowr deegaan oo ku yaala gobolka Gedo oo aay ku nool yihiin dad u badan Xoolo dhaqato.
Deegaanada duqeymaha ka geysteen diyaaradaha Kenya waxaa ka mid ah Wargaduudo, Qulqul, Shubaal, Balanbaal Muudale Ceelcade, Laheley, Darusalam, Buusaar, iyo Cows qurun oo dhamaantood ka tirsan gobolka Gedo.
Inta la xaqiijiyay waxaa duqeymahaasi ku dhintay Hooyo iyo wiilkeeda taasi oo la sheegay in lagu magacaabi jiray Sahro Aadan Warsame, waxaana sidoo kale ku dhaawacmay 6 ruux oo kale oo la sheegay iney u badan yihiin Caruur.
Deegaanada aay duqeymaha ka dhaceen ayaa lasoo sheegaya in saaka aay Isgaarsiinta hawada ka maqan tahay, waxaana la sheegaya in khasaaraha uu intaasi kasii badan karo.
Wararkii ugu dambeeyay ee saaka laga helayo gobolka Gedo ayaa sheegaya in wali deegaanada qaar laga maqlayo duqeymaha diyaaradaha Kenya.
Majirto wax war ah oo wali kasoo baxay Saraakiisha dowladda Soomaaliya ee ku sugan gobolka Gedo oo ku aadan duqeymaha diyaaradaha kenya ka geysteen Xalay iyo saaka deegaano badan oo ka tirsan Gedo.
Muqdisho 3da May 2021 Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa markii u horeysay si faah-faahsan uga hadashay halka ay ka imaanayaan dhaqaalaha doorashooyinka, oo lagu qabanayo doorashooyinka dhawaan heshiiska looga gaaray magaalada Muqdisho.
Wasiirka arrimaha dibadda xukuumadda xil-gaarsiinta, Maxamed Cabdirisaaq Maxamuud ayaa sheegay in dhaqaalaha doorashada uu ka imaan doono dowladda federaalka, musharaxiinta iyo beesha caalamka, oo kaalinta u weyn ka qaadaneysa bixinta dhaqaalahaas.
“Doorasho waa arrin aad u kharash badan, sida aan filayo hadda ilaa 15.5-Milyan ayay ku kici doonta doorashada qiyaastii, qaar waxay ka imaan doonta is-diiwaan-gelinta musharaxiinta, qaar waxaa kabi doonto dowladda, waxaa weli banaanan doona gaab ay ka qeyb-qaadan doonto beesha caalamka oo lagu casuumi doono,” ayuu yiri Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya.
Waxa uu carabka ku adkeeyay in muhiim ay tahay in la helo dhaqaalaha doorashada, maadama socod-siinteeda ay ku baxeyso dhaqaale badan oo uu ku sheegay qiyaastii lacag kor u dhaafeysa 15-Milyan oo doollarka Mareykanka ah.
Beesha caalamka oo la rumeysan yahay inay bixineyso dhaqaalaha ugu badan ee ku baxaya doorashada, ayaa billooyinka soo socda dowladda soo gaarsiin doonta, xili heshiis rasmi ah laga gaaray khilaafkii mudada dheer taagna ee doorashooyinka.
Dowladda federaalka iyo dowladaha xubnaha ka ah dowladda ayaa saxiixay heshiis dhigaya in doorashada lagu qabto wax aan ka badneyn labo bilood, wuxuuna dalka u jiheystay dhankaa iyo doorasho, kadib xaalad hubanti la’aan ah oo uu galay dalku.
Sacuudiga 3da May 2021 Dowladda Sacuudi Carabiya ayaa weli kusii adkeysaneysa tallaabadii ay ku xadiday sameecadaha masaajidda oo dhigeysay in aan laga maqlin meel ka baxsan masaajidka gudihiisa, midaasi oo ka dhigan in aadaanka aan laga dheereyn karin saddex meelood meel kamid ah muggooda ama 33%.
Wasiirka Arrimaha Diinta ee Sacuudi Carabiya ayaa Isniintii difaacay amarkaas oo muran badan dhaliyey, isagoo ku dooday in go’aankaas uu yimid kadib cabasho badan oo ka timid shacabka.
Amarka oo sidoo kale isticmaalka sameecadaha ku xaddiday kaliya aadaanka, kana reebay khudbadaha iyo wacdiga kale, ayaa horseeday in si weyn looga fal-celiyo baraha bulshada, taasi oo keentay in mas’uuliyiinta dalkaas ay difaacaan go’aankaas.
Haddaba, go’aankaas ayaa waxaa ka hadlay Sheekh Maxamed Cumar Dirir oo kamid ah culimada Soomaaliyeed, wuxuuna si adag uga horyimid tallaabada ay dowladda Sacuudiga ku xadideyso in aadaanka laga maqlo meel ka baxsan masaajidka.
Sheekh Dirir ayaa sheegay in kor loo qaado aadaanka ay tahay arrin sunno ah oo aad loo adkeeyay, ayna tahay wax laga xumaado tallaabadaas, ayada oo aan waxba laga qaban macsiyada, oo heesihii iyo durbaanadii sidoodi yihiin.
“Mida aan la qaadan karin waa in la aamusiyo codkii baxayay ee salaadihii faralka ahaa ee la tukanayey, lana dhiirigeliyo macsiyadii oo meelihii lagu tumanayay durbaanadii kor loo qaado, taas ayaa arrin kale ah oo ujeedo kale ku lifaaqan tahay,” ayuu yiri Sheekh Diri.
Sidoo kale waxa uu meesha ka saaray cudur daarka dowladda Sacuudiga ay u cuskatay go’aankaas, wuxuuna sheegay in dadka badankooda ay soo jeedan waqtiga shanta salaadood ayna tahay inay tukadaan.
Wuxuu xusay in dadka cabashada ka muujiyey aadanka ee dowladda gundhig uga dhigatay go’aankeeda ay dhici kartaba inay yihiin dadka dalxiisayaasha ee booqashada ku taga dalkaas, maadama uu hoos u dhigay suurta-galka ay dadka muslimiinta ah cabasho uga gudbin karaan aadanka.
Si kastaba, Sacuudiga oo ah dal ay ku yaallaan kumanaan Masjid, ayaa waxaa ka taagan dood adag oo ka dhalatay go’aankaas, ayada oo dad badan ay soo dhoweeyeen tallaabada ay dowladda ku yareysay dhererka sameecadaha, hase yeeshee sidoo kale dad badan ayaa aad ugu dhaliilay baraha bulshada.
Muqdisho 3da May 2021 Qodobkii ugu horreeyey ee kamid ahaa qodobadii ay 27-kii bishii May ku heshiiyeen dowladda federaalka Soomaaliya, duqa Muqdisho iyo madaxda maamul goboleedyada ayaa ku fuli waayey waqtii loogu talagalay.
Qodobka ku fuli waayey waqtigii loogu talagalay ayaa ah qodobka ku saabsan xalinta dooda kasoo laabatay guddiyada doorashada, waxaana heshiiskii ay kala saxiixdeen dhinacyadu ku xusnaa in 3-maalmood lagu soo gudbiyo xubnaha guddiyada doorashada ee tabashada laga qabo, kadibna guddi uu u saaro Ra’iisal wasaare Rooble, iyadoo guddigaasna loo qorsheeyey in laba maalmood gudahood ay ku soo gudbiyaan cidii soo magacawday si ay u keenaan bedelkooda, laguna shaaciyo laba maalin gudahooda.
Waqtiga loogu tala-galay fulinta qodobkaan oo aheyd muddo shan maalin ah ayaa ku ekeyd 31-kii bishii dhamaatay ee May, waxayna shalay guddigii uu arrintaan u saaray Rooble shaaciyeen magacyada 67-qof oo dood laga keenay, waxaana weli sii dhiman in guddiga uu xubnahaan baaritaan ku sameeyo, kadibna dib loogu celiyo cidii soo magacowday, si loo bedelo.
Howsha u taalla guddiga uu magacaabay Ra’iisul wasaare Rooble ayaa laga yaabaa inay sii qaadato waqti dheeri ah oo aan si rasmi ah loo ogeyn, waxayna taas saameyn ku yeelan doontaa muddadii ay dowladda dhexe iyo maamul goboleedyadu ku heshiiyeen in doorashada lagu qabto oo aheyd 60-maalmood gudahood.
Dadka falanqeeya siyaasadda ayaa aamisan in doorashada Soomaaliya ay ku dhici karto 6 ilaa 7 Bilood marka la fiiriyo duruufaha dalka ka jira iyo waqtiga ay u baahan tahay in lagu xaliyo doodaha ka imaan doono doorashada xubnaha Aqalka Sare iyo Aqalka Hoose oo ah meesha ugu badan ee uu loolanka doorashada ka dhici doono.
Dhammaan saamileyda siyaasadda Soomaaliya ayaa haatan qanacsan, maadaama dalka uu galay doorasho, waxaana la qiyaasayaa in aysan dood weyn ka imaan waqtiga ay qaadaneyso qabashada doorashada marba haddii uu dalka galay jawi doorasho, horayna loo soo bartay in doorashada ay dhaafto waqtigii looga talagalay.
Halkaan hoose ka akhriso qodobka waqtigiisa ku fuli waayey ee kamid ahaa qodobadii ay ku heshiiyeen Rooble iyo madaxda dowlad goboleedyada.
Tubta xallinta khilaafka Guddiyada maamulka doorashooyinka
Goluhu wuxuu go’aamiyey, iyadoo la tixraacayo soo jeedintii Guddiga Farsamada Baydhabo, in Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka loo soo gudbiyo xubnaha Guddiyada maamulka doorashada ee labada heer ee cabashadu ka jirto muddo 3 maalmood gudahood ah si loo badalo. Wakhtigu wuxuu ka bilaabanayaa markii ay Madaxda Golaha Wadatashiga Qaranku saxiixaan heshiiskaan.
Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya markii ay soo gaarto xogta xubnaha cabashada laga qabo, uuna xaqiijiyo cadeymaha xogtaas wuxuu u gudbinayaa ciddii soo magacawday si loo keeno badalkeeda, loona faafiyo muddo 2 maalmood gudahood ah.
Turkiga 3da May 2021 Turkey ayaa rajeyneysa inay sare u qaado Iskaashiga Masar iyo dalalka Khaliijka ayada oo lagu saleynayo “guul labada dhinac ah”, waxaa sidaas Talaadadii sheegay madaxweyne Recep Tayyip Erdogan.
Ankara ayaa ka shaqeyneysa inay hagaajiso xiriirka xumaaday ee kala dhaxeeya Qaahira iyo qaar ka mid ah dalalka Khaliijka kadib sanado xiisad ah.
Xiriirka Ankara ee Masar iyo Sacuudi Carabiya ayaa u xumaaday arrimo dhowr ah, oo ay ka mid yihiin mowqifyo is-diidan oo ay kala taagan yihiin Islaamka siyaasiga ah, dagaalka Libya, iyo dilkii Jamaal Khaashuqji ee October 2018 ka dhacay qunsuliyadda Sacuudiga ee Istanbul.
Turkey ayaa bilihii dhowaa isku dayeysay inay hagaajiso xiriirka, waxayna wafdi u dirta Qaahira, halka wasiirka arirmaha dibedda Mevlut Cavusoglu uu dhiggiisa Sacuudiga wada-hadallo kula yeeshay Riyadh.
“Damaceena waa inaan fursadahan u adeegsano iskaashi heerka ugu sarreeya ah, oo aan hormarino xiriirkeena si ku dhisan guul labada dhinac ah…waxayna xaaladdan sidoo kale ku dabaqdaa dalalka Khaliijka,” ayuu Erdogan u sheegay taleefishinta dowladda ee TRT.
“Waxaan jirta suurta-galnimada iskaashi dhab oo aan Masar kala yeelano arrimo ay ka mid yihiin badda Mediterranean illaa Libya,” ayuu yiri, isaga oo ku daray “inuu jecel yahay” dadka Masar. “Sidaas darteed, waxaa naga go’an inaan hanaankan dib u billowno.”
Turkey ayaa bishii tagtay wafdi u dirtay Qaahira, halkaasi oo labada dhinac ay wada-hadallo ku yeesheen, taasi oo aheyd xiriirkii ugu horreeyey ee toos ah ee dhex-mara labada dhinac tan iyo markii afgambi militari xukunka looga tuuray madaxweynihii Masar Maxamed Mursal, 2013-kii.
Sidoo kale, Ankara ayaa hoos u dhigtay cambaareyntii ay u jeedin jirtay Sacuudiag ee la xiriirtay dilkii Khaashuqji, xilli Sacuudiga ay joojiyeen inay badeecdaha kasoo dhoofsadaan Turkey.
Kadib wada-hadalladii uu Riyadh kula yeeshay dhiggiisa Sacuudiga Amiir Faisal bin Farhan, Cavusoglu ayaa sheegay in wada-hadallada ay sii socon doonaan
Muqdisho 3da May 2021 Soomaaliya ayaa ka mid ah wadamada aan weli bixin qoondadooda miisaaniyadda UN-ka, taas oo ay ku weyn doonto xuquuqdeeda cod-bixinta.
Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay, Antonio Guterres ayaa warqad ka dhan ah Soomaaliya iyo dalalka Comoros iyo Sao Tome u diray Volkan Bozkir oo ah madaxweynaha golaha loo dhan-yahay ee Qaramada Midoobay, sida ay shaacisay wakaaladda AP.
Mr Guterres ayaa marka hore madaxweynaha golaha loo dhan-yahay la wadaagay warqadda xasaasiga ah oo uu ku sheegay inay xuquuqdooda cod-bixinta ku weyn doonaan wadamadaasi ee ay ku jirto Soomaaliya.
Lacagta laga rabo Soomaaliya ayaa gaareysa illaa $ 1,443,64, iyada oo kadib heli doonto xuquuqdeeda codbixinta, gaar ahaan wixii ka dambeeya bisha soo aadan ee September.
Qoraalka uu Guterres soo saaray sidoo kale wuxuu ku sheegay in ay weli wadamadan ka codayn karaan kal-fadhiga hadda socda, balse oo ku eg bisha Sebtember ee sanadkan.
Sidoo kale Jamhuuriyadda Afrikada Dhexe iyo oo iyaguna lagu leeyahay qoondada miisaaniyadda howl-galka ee Qaramada Midoobay ayaa waxay weyn doonaan xuquuqdooda codbixinta ee Golaha Guud ee 193-ka xubnood, sida lagu sheegay warqadda.
Si kastaba, Axdiga Qarammada Midoobay wuxuu dhigayaa in xubnaha deyntoodu ay le’eg tahay ama ka badato xaddiga tabarucaadkooda labadii sano ee ka horreysay ay lumiyeen xuquuqdooda codbixinta.
WARARKA MAANTA 1da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 1da May 2021 Ciidamo ka tirsan kuwa ammaanka ee ku sugan degmada Dayniile ee gobolka Banaadir ayaa saacadihii lasoo dhaafay toogasho waxa ay ku dileen nin hubeysnaa oo la sheegay inuu dhac ka geystay qeybo ka mid ah degmadaasi.
Wararka ayaa sheegaya in ninka hubeysan uu xirnaa tuutaha ciidamada milatariga Soomaaliya, isla-markaana uu dhac u geystay dhalinyaro ku sugneyd xaafadda Siisii oo ka tirsan Dayniile, waxaana dhalinyarada oo laga qaatay Moobeello ay wargeliyeen saldhigga Booliska degmadaasi oo durbo ciidan u diray halkaasi, kuwaasoo toogtay ninkii hubeysnaa.
Wararka ayaa sheegaya in ninka hubeysan inta aan la dilin ay ciidamnada ugu tageen guri ku yaalla xaafaddaasi, isaga oo isku dayey inuu is-difaaco, waxaana ciidamadu ay markii dambe ku dileen fal toogasho ah, sida ay innoo sheegeen qaar ka mid ah dadka degaanka.
Sidoo kale ciidamada ayaa la wareegay Moobeelladii la sheegay inuu soo dhacay ninkaasi, iyadoona kadib meydkiisa la geeyey xarunta hay’adda dambi baarista ee CID-da.
”Ninka markii uu Mobeelada dhacay, dhalinyarada way daba galeen Guriga uu galay ayay soo ogaadeen, sidaas ayay Ciidamada ugu sheegeen, balse markii uu isku dayay in uu iska difaaco ciidamada ay toogteen,” ayuu yiri qof ka mida dadka deegaanka.
Illaa iyo hadda ma jiro wax faah faahin ah oo uu maamulka degmada Dayniile ka bixiyey dhacdadaasi, waxaana weli socdo baaritaan ay wadaan ciidamada ammaanka degmadaasi.
Muddooyinkii lasoo dhaafay ayaa waxaa Muqdisho ku soo badanayey falalka dhaca ah ee xilliyada habeenkii ah, iyada oo isa soo tareysay qeylo dhaanta kasoo yeereysa shacabka.
Muqdisho 1da May 2021 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble ayaa galabta xafiiskiisa kula kulmay xubno ka socday Golaha Midowga Musharaxiinta, kuwaas oo warbixin ka siday golaha.
Xubnahaan oo kala ahaa Madaxweyneyaashii hore Sheekh Shariif Sheekh Axmed, Xasan Sheekh Maxamuud iyo Cabdikariin Xuseen Guuleed ayaa ra’iisul wasaaraha u gudbiyey liiska xubnaha ay cabashada ka qabaan ee ku jira guddiyada doorashooyinka heer federaal iyo dowlad-goboleed.
Heshiiskii doorashada ee dhawaan lagu kala saxiixday magaalada Muqdisho ayaa dhigayey in musharaxiintu ay soo gudbiyaan xubnaha ku jira guddiyada doorashooyinka oo ay ku tuhmayaan in aysan dhaxdhaxaad aheyn.
Inkastoo aan la shaacin magacyada iyo tirada xubnahan, hadana qiyaastii 20 qof oo ku jira guddiyadan ayaa la sheegay inay liiskooda gudbiyeen Golaha Midowga Musharaxiinta madaxtinimada Soomaaliya.
Xubnahan ayaa ah kuwa lagu soo eedeeyay inay yihiin shaqaalaha dowladda, wakiilo ka tirsan hay’adda sirdoonka qaranka ee NISA iyo taageerayaasha dowladda ee baraha bulshada ka aflagaadeeya siyaasiyiinta.
Caasimada Online ayaa maanta baahisay in musharaxiintu ay qorsheynayaan gudbinta liiska xubnahaas, waxaana la sheegay inay la wareegi doonan guddiga heerka Wasiirro ah oo uu shalay magacaabay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, kuwaas oo loo xil saaray xaqiijinta caddeymaha xubnahan cabashada laga keenay, iyagoo marka ay soo tala bixiyaan la wadaagi doona Ra’iisul Wasaaraha.
Muqdisho 1da May 2021 si ay warbaahinta u xaqiijiyeen mas’uuliyiin ka tirsan Galmudug iyo Madaxtooyada Soomaaliya, waxaa khilaaf soo kala dhaxgalay Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Madaxweyne ku-xigeenka Galmudug Cali Daahir Ciid.
Labadaan mas’uul ayaa isku khilaafay xil ka qaadistii uu Madaxweyne ku-xigeenka Galmudug ku sameeyay Wasiirka Arrimaha Gudaha Maamulka Galmudug Cabdi Waayeel, kadib muran ka dhashay dhismaha Golaha deegaanka ee degmada Balanbale.
Madaxweyne Farmaajo oo ay isugu dhawaayeen Wasiirka Arrimaha Gudaha Galmudug ayaa la sheegay in uu diidanyahay xil ka qaadistii lagu sameeyay, halka Madaxweyne ku-xigeenka uu isagana ku adkeysanayo go’aankaas.
Xildhibaano ka tirsan baarlamaanka Galmudug ayaa la sheegay in ay ku howlan yihiin diyaarinta mooshin ka dhan ah Madaxweyne ku-xigeenka Galmudug iyagoo garab ka heysta Villa Somalia.
“Farmaajo waxa uu ka soo jeedaa Caabudwaaq jufadiisa ayaana ku badnaa Golaha degaanka ee degmada Balanbale, laakiin Madaxweyne ku xigeenka oo ka soo jeeda Mareexaanka daga Balanbale isaga iyo dadkiisaba ma ogola sida n wax loogu qeybiyay, jufada Farmaajo oo Caabudwaaq dagan ayaa badsatay wasiirkana uu kasoo jeedo,” ayuu yiri xildhibaan ka tirsan Baarlamaanka Galmudug oo la hadlay Caasimada Online.
Cabdi Waayeel ayaa laga cabsi qabay inuu xiisad dagaal ka horiyo Balanbale kadib markii uu golaha deegaanka u badiyey beesha uu kasoo jeedo oo ah tan Cali Daahir iyo Farmaajo, taasi oo ay ka carroodeen beelaha kale, kadibna keentay in xilka laga qaado.
Muqdisho 1da May 2021 Ra’iisul wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble ayaa shalay amar uu soo saaray awoodda kaga qaaday dhammaan wasaaradaha xukuumadiisa inta lagu guda jiro waqtiga kala guurka ah ee uu dalka ku jiro.
Rooble ayaa warqaddiisa ku caddeeyay in go’aankaan uu fududeynayo wada-shaqeynta & isla xisaabtanka Laamaha Dowladda si Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya uu ula socdo howlaha la qabanayo.
Go’aanka kasoo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha ayaa yimid kadib markii ay magacaabis sameeyeen qaar ka tirsan wasaaradaha Xukuumadiisa, taasoo keentay in 26 Bishaan may uu Rooble soo saaro amar lagu yareenayo awoodaha wasiirada muddo kala guurka.
Wasiirad magacaabista sameeyey waxaa kamid ah wasiirka wasaaradda arrimaha gudaha xukuumadda xil-gaarsiinta, Mudane Mkhtaar Xuseen Afrax oo magacaabay agaasime waaxeedyo cusub oo haatan wixii ka dambeeya ka howl-gali doono wasaaradaasi, kadib wareegto uu soo saaray.
Wareegtada oo kuu taariikheysan 22-kii bishan ayaa waxaa agaasimaha waaxda xalinta khilaafaadka iyo dib u heshiisiinta loogu magacaabay Cabdiraxmaan Xaashi Faarax, halka Muuse Abshir Cabdi isna loo magacaabay agaasimaha waaxda dhaqanka iyo arrimaha Bulshada.
Sidoo kale isla Digreetadan ayaa waxaa agaasimaha waaxda xiriirka iyo warfaafinta ee wasaaradda arrimaha gudaha loogu magacaabay Abshir Macalin Maxamed, halka isna Xanafi Cabdi Cale loo dhiibay xilka agaasimaha waaxda Hay’adaha aan dowliga aheyn (NGO).
Dhanka kale, Wasiirka Amniga Xasan Xundubey Jimcaale ayaa isna afhayeen cusub u magacaabay wasaaradiisa, waxaana wareegto kasoo baxday xafiiskiisa loogu magacaabay Cabdi Kaamil Macalin Shukri inuu noqdo afhayeenka Wasaaradda Amniga.
Magacabista uu sameeyey Xundubey ayaa waxay soo baxday 24 Bisha May, laba maalin ka hor inta uusan Rooble qaadan go’aanka lagu yareenayo awoodaha Wasaaradaha Xukuumadda, maadaama uu dalka ku jiro waqti kala guur ah oo ay suuragal tahay in wasiir kasta uu ka faa’ideysto.
Ra’iisul wasaare Rooble ayaa u muuqda inuu isticmaalayo awoodda uu ku helay cadaadiska ay xubnaha mucaaraadka iyo qaar ka tirsan maamul Goboleedyada ay saareyn madaxweyne Farmaajo taasoo ugu dambeyn keentay in la siiyo awood uu ku maamulo doorashada iyo midda amniga Soomaaliya.
Muqdisho 1da May 2021 Soomaaliya waxay dhowaan galeysaa doorasho guud oo isugu jirto tan baarlamaanka iyo mida madaxweynaha, taas oo lagu saleyn doono heshiiska ay Muqdisho ku gaareen dowladda federaalka, dowlad goboleedyada iyo gobolka Banaadir.
Doorashada Soomaaliya ayaa sidoo kale soo martay heerar kala duwan, iyada oo inta badan uu yimaado is qab-qabsi la xiriira tartanka, kaas oo aan marnaba ka marneyn doorashooyinka dhacaya, oo la filayo inay hareeyaan is-qab-qabsi, sida uu qabo guddoomiyihii hore ee baarlamaanka HirShabelle.
Sheekh Cismaan Barre Maxamed oo la hadlay Radio Mustaqbal ayaa shaaca ka qaaday in dooda ugu badan ay ka timaado soo xulida xildhibaanada labada gole, isaga oo sababta ku sheegay in tartan adag ay wada galayaan musharraxiin la wato iyo kuwa kale oo xil doon ah.
Waxa uu xusay in is-qab-qabsiga doorashada uu hadda un bilow yahay, lana filayo in si aad ah la isgu qabto soo xulista xildhibaanada oo dhinacyada saameynta leh uu midba isku dayayo inuu xildhibaano soo saarto.
“Is qabqabsi kama marna doorashooyinka si gaar ah Golayaasha Shacabka & Aqalka sare, Dowladda dhankeeda waxa ay wadataa musharax ay dooneyso in loo doorto halka uu la tartamayo shaqsi kale oo kursigaas damacsan balse waxa loo baahan yahay in lagu kala saaro waa wax u qabashada dadka ay metalaan,” ayuu yiri Guddoomiye Barre.
Sidoo kale wuxuu farriin adag u diray hoggaamiyeyaasha maamul goboleedyada, isaga oo sheegay in waajibka koobaad uu iyagu saaran yahay, loogana baahan yahay cadaalad.
“Waajibta ugu horreeyo waxa uu saaran yahay Madaxweynaha Dowlad-Goboleedyada oo gudbinaya liiska magacyada Musharixiinta Senatarada Aqalka sare, ilaa shan ruux waa in uu diyaariyaa kuna soo xushaa saameynta umadda uu ku dhex leeyahay si doorashada aanay u noqon mid labo ruux lagu kala xulanayo,” ayuu markale hadalkiisa sii raaciyey.
Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyadoo ay si rasmi ah todobaadyo soo socdo u bilaaban doonto doorashada guud ee Soomaaliya, waxaana lagu horreyn doon soo xulista xildhibaanada labada gole ee baarlamaanka federaalka ah ee Soomaaliya.
Turkiga 1da May 2021 Sirdoonka Turkey ee MIT ayaa dalka Kenya ka fuliyey howgal ay kusoo xireen wiil uu adeer u yahay Fethullah Gulen, sidaa y Isniintii sheegeen qoyskiiska iyo warbaahinta Turkey.
Ankara ayaa ku eedeysay Fethullah Gulen inuu yahay maskaxdii ka dambeysay afgambigii dhicisoobay ee Turkey ka dhacay 2016-kii, kaasi oo ay ku dhinteen boqolaal qof, kumanaan kalena lagu dhaawacay.
Wixii markaas ka dambeeyey Turkey ayaa xirtay kumanaan qof oo la tuhunsan yahay inay xiriir la leeyihiin Gulen.
Wakalaadda wararka Turkey ee Anadolu oo soo xigatay ilo-amni oo aan la magacaabin, ayaa sheegtay in wakiilo ka tirsan hay’adda sirdoonka qaranka ee MIT ay soo qabteen Selahaddin Gulen, kuna soo celiyeen Turkey.
Ad by Valueimpression
Muuqaal lasoo dhigay baraha bulshada 20-kii May, ayaa xaaska Selahaddin waxay ku xaqiijisay in lamaanahan ay ku noolaayeen Kenya, islamarkaana aysan warkiisa maqal seygeeda oo macallin ka ahaa iskuul ku yaalla Nairobi, tan iyo 3-dii May.
Shaqsiyaad iyo warbaahin xiriir la leh dhaqaaqa Gulen ayaa baraha bulshada ku sheegay in Selahaddin laga “afduubtay” Kenya, waxayna billaabeen olole ay ku dalbanayaan sii-deyntiisa.
Selahaddin Gulen ayaa lagu eedeeyey inuu ka tirsan yahay “ururka argagixisada ee FETO”, oo ah magaca ay Ankara ugu yeerto dhaqaaqa Fethullah Gulen.
Fethullah Gulen, oo ku nool gobolka Pennsylvania ee dalka Mareykanka, ayaa ku adkeysta inuu madax ka yahay shabakad nabadeed oo ka kooban shirkado iyo ururo samafal, wuxuuna beeniyaa inuu wax xiriir ah la leeyahay isku daygii afgambi ee 2016.
Maxkamad Kenyan ah ayaa 6-dii May mamnuucday xariga Selahaddin Gulen iyo in loo masaafuriyo Turkey. Maxkamadda ayaa sidoo kale amartay in lasoo celiyo baasaboorkiisa, loona ogolaado inuu ku laabto Mareykanka, oo uu ka yimid.
Selahaddin, oo ururka booliska adduunka ee Interpol uu kasoo saaray amarka cas ee lagu soo xirayo kadib codsi ka yimid Turkey, ayaa Nairobi yimid 17-kii October 2020, waana la xiray, kahor inta aan damiin lagu sii deyn laba maalin kadib.
Sanadii 1999-kii, sirdoonka Turkey ayaa Kenya kasoo xiray hoggaamiyihii kooxda Kurdish-ka ee PKK, Abdullah Ocalan, wuxuuna ku jiraa xabsi ku yaalla Turkey.
Wixii ka dambeeyey isku daygii afgambi ee 2016, Turkey ayaa dalka kusoo celisay labataameeyo ka tirsan shabakadda Gulen, ayada oo aan kala jecleyn cawaaqibka dibadeed ee ka dhalan karan.
Afduubka lix Turkish oo sirdoonka MIT ay 2018-kii ka sameeyeen Kosovo ayaa qalalaase siyaasadeed ka abuuray dalkan Balkan-ka ah, wuxuuna hoggaamiyey is-casilaadda wasiirkii arrimaha gudaha iyo madaxii sirdoonka
Ankara ayaa sidoo kale ku cadaadisay dalal badan, gaar ahaan kuwa Balkan-ka, Bartamaha Asia iyo Afrika inay xiraan iskuullada xiriirka la leh Gulen.
Kenya ayaa 2016-kii diiday inay xirtay lix iskuul, inkasta oo ay Ankara ku adkeysatay.
Maamulka Galmudug 1da May 2021 Wasaaradda arrimaha gudaha ee dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Galmudug ayaa ugu dambeyn kala dirtay guddigii dhismaha golayaasha deegaanka ee maamulkaasi, kadib markii uu khilaaf xoogan ka dhashay dhismaha golaha deegaanka ee degmada Balanballe oo ka tirsan gobolka Galgaduud.
Qoraal kasoo baxay xafiiska siihaya xilka wasiirka arrimaha gudaha maamulka Galmudug, ahna wasiir ku xigeenka isla wasaaradaasi, Mudane Axmed Cismaan Aadan ayaa lagu kala diray guddigan oo qorsheynayey in doorasho deegaan uu ka qabto degmada Balanballe.
Sababta loo kala diray ayaa waxaa lagu sheegay inuu sii xoogeystay khilaafka ka dhex aloolsan guddoonka guddiga golayaasha deegaanka Galmudug iyo xubnaha guddigaasi.
Sidoo kale waxaa warqaddan lagu caddeeyey in khilaafkaasi uu sidoo kale sababay wada-shaqeyn la’aan soo kala dhex-gashay guddoonka sare iyo xubnaha kale ee guddigaasi.
“Kadib markii aan la tashi ballaaran la sameeyey bulshada iyo madaxda Galmudug, waxaan go’aansaday inaan kala diro guddigii farsamada ee ka mas’uulka ka ahaa dhisida golayaasha degmooyinka deegaanada ka tirsan Galmudug,” ayaa lagu yiri warqadda.
Go’aankan ayaa soo baxay, kadib markii xubnaha guddiga la kala diray ay isku khilaafeen hab-raaca dhismaha golaha deegaanka degmada Balanballe ee gobolka Galgaduud.
Si kastaba, waxaa khilaafkan uu horey sababay in xilkiisa uu ku waayo wasiirkii hore ee arrimaha gudaha Galmudug, Cabdi Maxamed Jaamac (Waayeel) oo lagu eedeeyey khilaafka xoogan ee ka taagan dhismaha golaha deegaanka ee loo sameeyey degmada Balanballe.
WARARKA MAANTA 24ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso
Muqdisho 24ka May 2021 Shir u dhaxeeya Guddoomiyaha Aqalka Sare Cabdi Xaashi Cabdullahi iyo Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Puntland ayaa hadda ka socda Airport Hotel oo ku dhex yaalla Xalane, kaas looga wadahadlayo sidii xal looga gaari lahaa muranka ka taagan hanaanka loo soo magacaabayo xubnaha guddiyada doorashada ka soo gelaya gobollada waqooyi ee Somaliland.
Arrinta Somaliland ayaa ka mid ah qodobada ugu adag shirka Golaha Wadatashiga Qaran ee doorashooyinka.
Khilaaf culus oo u dhaxeeya laba garab oo ay u kala qeyb-sameen siyaasiyiinta gobollada waqooyi ayaa ka taagan hanaanka loo soo magacaabayo xubnaha guddiyada doorashada ku metelaya Somaliland.
Ra’iisul wasaare ku xigeenka iyo guddoomiye Cabdi Xashi ayaa kala hoggaaminaya labada garab oo ay u kala qeyb sameen siyaasiyiinta gobollada waqooyi, waxaana la sheegay inay fashilmeen kulamo ay saacadihii lasoo dhaafay uga wadahadleen khilaafkan.
Madaxda dowlad goboleedyada iyo ra’iisul wasaare Rooble oo iyagu maalmahaan ka shiraya xalinta khilaafka doorashooyinka ayaa siyaasiyiinta gobollada waqooyi ka dalbaday inay xal ka soo gaaraan khilaafka u dhaxeeya, isla markaana ay shirka ku soo celiyaan go’aan ay mideysan yihiin.
Hase yeeshee Garabka guddoomiye Cabdi Xaashi ayaa maanta shaaciyey qoraal sheegayey in lagu heshiiyey hanaanka loo soo magacaabayo xubnaha guddiga, balse ra’iisul wasaare ku xigeenka ayaa beeniyey warkaas.
Intaas kadib Guddoomiye Cabdi Xaashi ayaa gelinkii dambe ee maanta u yeertay saxaafadda, balse markii ay tegeen hoygiisa oo uu kula hadli lahaa ayuu codsi uga yimid madaxda Puntland iyo Jubbaland, sida aan xogta ku helnay.
Axmed Madoobe iyo Saciid Deni ayaa Cabdi Xaashi ka codsaday in saxaafadda uusan la hadlin, iyagoo ka digay in hadalkiisu uu arrinta cirka ku sii shareeri karo, waxayna ugu yeereen kulankan caawa u socda.
Waxaa sidaas ku baaqday shirkii jaraa’id oo Cabdi Xaashi uu qaban lahaa garabta, waxaana wariyaashii tegay goobta lagu war-geliyey in guddoomiyuhu uu berri hadli doono.
Dhanka kale Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa maanta qaabilay Guddoomiye Cabdi Xaashi, waxuuna xafiiska Rooble shaaciyey in kulankaas uu ku soo dhamaaday is-afgarad.
“Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Xuseen Rooble ayaa kulan is-afgarad ku soo dhammaaday oo ku saabsan arrimaha doorashooyinka la yeeshay Guddoomiyaha Golaha Aqalka sare ee BFS Mudane Cabdi Xaashi Cabdullaahi,” ayaa lagu yiri qoraal uu galabta baahiyey xafiiska ra’iisul wasaare Rooble.
Muqdisho 24ka May 2021 Culimada Soomalaiyeed ayaa maanta bayaan ka kooban afar qodob kasoo saaray shirka wada-tashiga qaran ee haatan magaalada Muqdisho uga socdo madaxda dowladda federaalka ah iyo kuwa dowlad goboleedyada ka jira dalka.
Kulan ay isugu yimaadeen Majmaca hay’adda Culimada Soomaaliyeed ayaa si gaar ah waxay farriin ugu direen hoggaamiyeesha Soomaaliya ee ku shirsan Teendhada Afisyoone, si go’aan rasmi ah looga soo saaro is mari-waaga ka taagan hannaanka doorashooyinka.
Ugu horreyn Hay’adda Culimada ayaa soo dhoweysay qabashada shirkan, waxayna ku boorisay Rooble iyo madax goboleedyada inay ka dhabeeyaan wada-hadalladooda.
Sidoo kale culimada Soomaaliyeed ayaa bayaankooda ku sheegay in loo baahan yahay in la dhowro xasiliinida dalka, gaar ahaan amniga qaranka.
Baaqa hay’ada Culimada ayaa sidoo kale looga dalbaday bulshada Soomaaliyeed inay sii wadaan garab istaagga ay u muujiyeen shirka xal ka gaarista ee ka socdo Muqdisho.
Halkan hoose ka aqriso:-
1: Waxaay Culimada soo dhaweeynayaan Shirka Arrimaha doorashooyinka ee ka socda Muqdisho ee uu horay u iclaamiyay Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble, waxayna Alle ka baryeen in Shirka uu guuleysto.
2: Hay’adda Culimada Soomaaliyeed waxay is xasuusinayaan ammaanada cirka iyo dhulka iyo Buuraha diideen ee rabi u dhiibay siyaasiyiinta Soomaaliyeed loogana baahan yahay inay dhowraan.
3: Waxay adkeeynayaan Culimada in go’aanka doorashada lagu saleeyo Diinta Islaamka sida Cadaalada hufnaanta lagana fogeeyo dhamaan nuuc kasta uu yahay dulmiga iyo musuq maasuqa.
4: Waxaay ugu baaqeynaa Umadda Soomaaliyeed Midnimo, waxaana u mahad celinayaan cid kasta oo gacan ka geeysatay hirgelinta iyo qabsoomida Shirka looga hadlayo Arrimaha doorashada Soomaaliya.
Maraykanka 24ka May 2021 Dowladda Mareykanka ayaa xayiraad kusoo rogeysa kaalmada dhaqaale iyo amni ee ay siiso Ethiopia sababo la xiriira eedo gaboodfallo ka dhan ah xuquuqda aadanaha oo dhacay intii uu socday dagaalkii gobolka Tigray, sida lagu sheegay warsaxaafadeed ay Axaddii soo saartay Waaxda Arrimaha Dibadda Mareykanka.
Waxay sidoo kale xayiraad saareysaa saraakiil hore iyo kuwa hadda xilalka haya ee dalalka Ethiopia ama Eritrea, kuwaasi oo ay u aragto in ay mas’uul ka yihiin qalalaasaha.
Xoghayaha Arrimaha Dibadda Mareykanka Antony Blinken ayaa bayaan uu soo saaray ku sheegay in tallaabadani ay dowladda Mareykanka u qaadeyso si loo soo dadajiyo xalka colaadda ka taagan Itoobiya.
Dhinacyada ku lugta leh “ma aysan qaadin talaabooyin macno leh oo ay ku joojinayaan dagaalada ama ay ku raadinayaan xal nabadeed oo laga gaaro qalalaasaha siyaasadeed,” ayuu yiri.
Redwan Hussein, oo ah madaxa guddi-hoosaad ay dowladda Itoobiya ee u saartay arrimaha Tigray, ayaa sheegay in dowladdu ay goor dhow soo saari doonto bayaan. Wasiirka warfaafinta Eritrea Yemane Gebremeskel ayaan ka jawaabin telfoonada iyo farriimo looga raadinayay inuu warkan ka jawaabo.
Kummanaan qof ayaa la dilay iyadoo 2 milyan oo qofna lagu qasbay in ay ka cararaan guryahooda gobolka Tigray ka dib markii uu bishii November dagaal ka dhex qarxay Jabhadda Xoreynta Dadka Tigray (TPLF) iyo militariga Itoobiya.
Ciidamo ka socda gobolka deriska ah ee Amxaarada iyo kuwa dalka Eretria ayaa dagaalka galay si ay u taageeraan dowladda.
Dadka deegaanka ayaa ku warramaya in ciidamada Ethiopia iyo xulafadooda ay dileen dad rayid ah ayna ku keceen kufsi wadareed. Ethiopia ayaa Jimcihii sheegtay in ay maxkamad soo taagtay askar gaysatay kufsi iyo dil dadka rayid ah, in kastoo diiwaanka maxkamadda aan wali la shaacin.
Eritrea iyo Ethiopia ayaa labaduba muddo bilooyin ah waxa ay inkirayeen joogista askarta Eritrea ee gobolka Tigray ka hor intii aysan qiran in ay gobolka ku sugan yihiin islamarkaana ballan qaadin in ay ka bixi doonaan.
Blinken ayaa sheegay in Mareykanku uu sii wadi doono kaalmada bani’aadamnimada iyo deeqaha kale ee muhiimka ah ee la siiyo Ethiopia. Waxa uu intaas ku daray in ay sii socon doonaan xayiraadaha ballaaran ee kaalmada ee saaran Eritrea.
Dowlada Ethiopia ayaa beesha caalamka kala kulmeysay cadaadis xooggan oo lagu doonayo in ay muujiso isla xisaabtan, xilli ay sii kordhayaan wararka ku saabsan xasuuqa ka socda Tigray.
Midowga Yurub ayaa joojiyay kaalmada lacageed ee lagu kabo miisaaniyadda Ethiopia ka dib markii ay soo bexeen warbixino kufsi wadareed, dil wadareed loo geystay dadka rayidka ah, iyo dhac baahsan oo ka dhacay gobolkan ku yaalla waqooyiga.
Blinken ayaa sheegay in Mareykanku ugu yeeray dowladda Ethiopia in ay la xisaabtanto dhammaan kuwa mas’uulka ka ah xadgudubyada xuquuqda iyo tacaddiga, si loo ilaaliyo dadka rayidka ah, loona hubiyo in la helo marin xaddidaad la’aan loo marsiiyo gargaarka bani’aadamnimada.
Holand 24ka May 2021 Muddooyinkii u dambeeyey waxaa sii xoogeysanayay hadal-haynta khilaaf ka dhextaagnaa maamulka masjidka Quba ee ku yaal Magaalada Amsterdam ee waddanka Holland.
Masjidkan oo dhulka uu ku fadhiyo ay Soomaalidu leedahay, ayaa soo maray marxalado kala duwan, marka loo eego sidii ay howshiisi ku billaabatay iyo adeegyada uu haatan u hayo mushtamacyada muslimiinta, ee ay Soomaaliduna ka mid tahay.
Sida ay wararka ku heleyso shabakada Somnieuws.com, khilaafkan oo muddo toddobaadyo ah soo jiitamayay ayaa u dhexeeya maamulka masjidka, waxaanna uu ku billowday markii xubno maamulka ka wada tirsan ay iska saareen liiska KVK.
“Markii hore waxaa KVK-ga laga saaray nin C/risaaq la yiraa, kana mid ah maamulka masjidka oo Tilburg degan, halkaas ayuu khilaafku ka curtay ilaa markii dambe isagana laga saaray Sheekh Suldaan oo ka mid ah maamulka sare, xaaladu hadda waxay maraysaa meel aan laga filayn dadkan culimida ah ee haya amaanadii dadka ay u dhiibteen,” ayuu yiri Sheekh Cali oo ka mid ah culimada masaajidka ku xiran, isaga oo intaasi raaciyay in marka loo eego dhumucda khilaafka ay suurtagal tahay in qabiil uusan ka marneyn.
“Anigu, khilaafka masjidka wax badan kalama socdo, dhegta un baan ka maqlay, haddana waxaa jirta hal dhibaato oo Soomaali haddaan nahay na haysata, taas oo ah; qof kasta ama “team” kasta oo Soomaali ah marka maamul loo dhiibo waxay u dhaqmaan sida milkiyad in ay u leeyihiin howsha loo dhiibay, dadka kalena ka xigsadaan, mana jirto marjic dadkaasi ay u laabanayaan oo la xisaabtamaya. Tusaale waxaa inoogu filan, ragga masjidka maamula waxay matalaan Soomaali oo dhan, haddana waa dhowr rag ah oo isku xiran, haddii markii hore loo diyaarin lahaa dad waxgarad ah oo laga soo xulo qaybaha kala duwan ee bulshada, oo iyagu yeesha mar walba go’aanka kama dambeysta ah, dadka howsha wada na loo aqoonsado shaqaale, dhibaatadu waa ka nasahnaan lahayd intaan, laakiin nin walba howshii loo dhiibo wuxuu aaminaa in uu cid kasta isaga ka xigo, dhibaatada kalena waxay tahay; shacabkii oo isugu jira dhalinyarada, haweenkii & cid kasta oo Soomaali ah oo aan arrintan ku baraarugsaneyn, haddii shacabku la xisaabtami lahaayeen dadka ay mas’uuliyada u dhiibtaan xal ayaa iman lahaa” Ayuu yiri Maxamed Cabdullaahi, oo ka mid ah dhalinyarada masaajidka ku taxan, wuxuuna intaasi raaciyay in uu soo jeedinayo in mas’uuliyada masjidka loo dhiibo dhalinyarada.
Shabakada Somnieuws waxay xiriir la sameysay qaar ka mid ah maamulka masjidka, si wax looga weydiiyo khilaafkan cusub, iyada oo mas’uulkii lala xiriiray uu ka gaabsaday inuu wax faahfaahin ah ka bixiyo.
Khilaafka u dhexeeya maamulka masjidka Quba, wuxuu noqday xaalad walaac badan ku haysa dad badan oo masjidka ku xiran, qeybna ka ah adeegyada islaamiga ah ee masjidka u hayo mushtamacyada islaamka, gaar ahaan Soomaalida.
Dhanka kale, waxaa jira dedaalo ay wadaan waxgarad kala duwan, oo ku soo baxay xiisada masjidka, waxaanna dedaaladaasi lagu raadinayaa sidii la loo qaboojin lahaa xiisada, haddii se xiisadu sii socota waxaa suurtagal ah in masjidka ay kala laabtaan kalsoonidii ay ku qabeen dad badan oo Soomaali ah.
Muqdisho 24ka May 2021 Maalinkii seddaxaad waxaa si caadi ah ku soo dhamaaday shirka madaxda Soomaaliya oo Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble uu shir guddoomiyey. Madaxda ayaa bilaawday ka doodista qodobada turxaan bixinta u baahan ee arrimaha doorashooyinka.
Afhayeenka xukuumadda Maxamed Ibraahim Macalimuu oo faahfaahin ka bixiyey hanaankii uu maanta ku socday shirku ayaa sheegay in si saraaxo leh ay madaxdu uga doodeen qodobadii maanta la soo saaray miiska.
“Si loo xaqiijiyo in shirku guuleysto waxa uu ra’iisul wasaaruhu maanta shir gaar ah la yeeshay guddoomiyaha Aqalka Sare Cabdi Xaashi Cabdullahi, waxayna ka wadahadleen arrimaha doorashooyinka ee ka khuseeya heshiiskan, wadahadalladu waa ay sii socon doonaan,” ayuu yiri.
Isagoo sii hadlayey ayuu yiri, “Ra’iisul wasaaruhu waxa uu la tasha doonaa dhamaan saamileyda siyaasadda iyo cid kasta oo shirka wax ku biiri karta, madaxdu waa ay isku soo laaban doonaan berri, laakiin waxa waxaad moodaa in wax kasta ay gaba-gabo yihiin markii la fiiriyo sida saraaxada leh ee madaxdu ay isula soo koobayaan wax kasta.”
Muqdisho 24ka May 2021 Saraakiil ka tirsan booliska HirShabeelle iyo xafiiska Madaxweynaha HirShabeelle ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay in lasoo qabtay nin ay ku tilmaameen dilaa shiish badan oo ka tirsanaa maleeshiyaadkii Macawiisleyda ee soo wareeray Jowhar.
Xubnanaha aan la hadalnay ayaa sheegay in qaar kamid ah ciidamadii amniga ee xafiiska Madaxweynaha dhaawaceen ninkaan oo kahor inta aan la dhaawicin dilay Cali Godad iyo laba kamid ah ilaaladii Madaxweynaha, sidoo kalane dhaawacay Ciise oo ahaa kaaliyaha Madaxweynaha.
Wararka waxay sheegayaan in ninka la soo qabtay uu qabo dhaawac kadibna uu awoodi waayay in uu cararo, waxaana hadda lagu dabiibaya Isbitaal ay ka war qabaan masuuliyiinta HirShabeelle.
Madaxweynaha HirShabeelle Cali Cabdullaahi Xuseen Guudlaawe ayaa la sheegay in uu amray in aan la taaban ninkaas oo ay ku sheegeen dilaa, islamarkaana wixii dhacay lagu dhameyn doono gogal nabadeed.
Kooxdii Macawiisleyda aheyd ee soo wareertay Jowhar ayaa la sheegay in ka hor inta aysan soo wareerin in ay soo direen farrimo digniin ah islamarkaana aan la muujinin wax taxadar ah.
Dagaalkii dabaayaqadii hore ka dhacay ee ciidamada HirShabeelle iyo macawiisleyda ayaa sababay dhimashada in ka badan 10 qof oo labada dhinac ah iyo dad kale oo shacab ah, wuxuuna ka dhashay sida la sheegay saraakiil ka tirsan macawiisleyda oo la xira
WARARKA MAANTA 20ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay sababta #Kenya loogu gubay gaariga Ganacsade Soomaali Maraykanka Bashiir Maxamuud? #Yaa u gaarsanaya waxgaradka Soomaaliyeed? Maxuu Madaxweyne Mudane Famaajo “Been-Hawaas” ku diidan yahay ergayga Midowga Afrika u soo magacaawday #Soomaaliya? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso
Maamulka Puntland 20ka May 2021 Hay’dda Maareynta Masiibooyinka Puntland ayaa shaacisay khasaarihii ugu badnaa oo dhimasho iyo mid hantiyeed isugu jira oo ka dhashay roobabkii dhawaan ka da’ay deeganada maamulkaas.
Cabdullaahi Cayrow, Maarreeyaha guud ee haya’dda Maareynta Masiibooyinka Puntland ayaa sheegay in roobabkaas ay sababeen dhimashada 8 qof, kuwaasi oo iskugu jiray caruur iyo dad waaweyn.
Waxa uu sheegay in dadkaas ay geeryoodeen kadib markii qaar daad la tageen, qaybna biriq ama danab halleelay, halka kuwa kale-na ay liqeen oo ay ku dhaceen Goobo ay biyo fadhisteen.
Roobabka dhawaan ka da’ay deegaanada Puntland ayaa sidoo kale waxa ku le’day 1,500 oo Ari ah, sida uu sheegay Mareeyaha hay’adda maareynta masiibooyinka Puntland oo la hadlay warbaahinta.
Maareeyaha ayaa sidoo kale xusay inay jiraan khasaare hantiyeed oo ka dhashay roobabkaas.
Deegaanada maamulka Puntland ayaa dhawaan waxaa ka da’ay roobab xoogan oo hakad geliyay isku socodka magaalooyinka, kadib markii ay daadad xoogan ay kala jareen wadooyinka qaar, halka kuwo kalena ay biyo fariisin noqdeen.
Kenya 20ka May 2021 Gaari uu lahaa ganacsade Somali-Mareykan ah oo fadhigiisu ahaa magaalada Nairobi laguna magacaabo Bashiir Maxmuud ayaa la helay isagoo si xun loo gubay.
Bashiir ayaa markii ugu dambeysay ee la arko wuxuu ku sugnaa goob lagu caweeyo oo ku taala xaafadda Lavington ee magaalada Nairobi 13-kii May.
Booliiska dalka Kenya ayaa Qolofka gaarigiisa oo ahaa Range Rover oo la gubay ka helay deegaanka Kibiku ee degmada Kajiado.
Qareenada u doodaya ganacsadahan iyo qoyskiisa ayaa su’aalo ka keenay sababta lama filaanka ah ee gaariga la gubay, waxayna booliiska ka dalbadeen in baaritaan adag la sameeyo.
Nuru Saciid oo katirsan garyaqaanada Bashiir ayaa sheegay in Bashiir maalintii la waayay uu qorsheynayay inuu la kulmo dad gaar ah si uu ula qaato kulan ganacsiga ku saabsan.
“Maadaama Bashiir uu yahay muwaadin Mareykan ah, waxaan sidoo kale warqad u qori doonnaa safaaradda Maraykanka ee Nairobi si ay u soo farageliyaan,” ayuu yiri qareenkiisa. Bashiir Maxamuud wuxuu ahaa qandaraasle gacanta ku hayay mashaariic dhowr ah oo dowladda Kenya ay ka waddo gudaha dalkeeda.
Waxaa horay sawir looga qaaday isaga oo ay wehliyaan mas’uuliyiin xilal sare ka haya dowladda oo ay ka mid yihiin madaxweyne Kenyatta iyo ku xigeenkiisa William Ruto.
Muqdisho 20ka May 2021 Ogeysiis kasoo baxay Gudigga Tacliinta Sare ee Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta ee Soomaaliya ayaa loogu yeeray in ka badan 20 ka mid ah Jaamacadaha dalka, kuwaas oo lagu war-geliyey inay sida uga dhaqsiyaha badan ula soo xariiraan gudigga, si loo dhameystiro habraaca diwaangelinta aqoonsiga Jaamacadooda.
Qoraalka guddiga waxaa lagu sheegay in tani ay tahay fursadii ugu dambeysay oo ay jaamacadaha loo yeeray heystaan, maadaama afar jeer oo hore loo yeeray oo aysan imaan, sida ku cad qoraalka guddiga.
“Waxaa lagu wargelinayaa Jaamacadaha magacyadooda hoos ku xusan yahiin in ay sida uga dhaqsiyaha badan kula soo xariiraan gudigga Qaranka Tacliinta Sare ee Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta XFS si loo dhameystiro habraaca diwaangelinta aqoonsiga Jaamacadooda maadama ay gudigga Qaranka Tacliinta sare la xariireen mudu 4 jeer ah kana soo jawaabi waayeen xariiradii lala sameeyay,” ayaa lagu yiri qoraalka.
Warkan ka soo baxay Gudigga Qaranka ee Tacliinta Sare ee Wasaaradda Waxbarashada ayaa intaas ku sii daray, “Waxaan u sheegeynaa Jaamacadaha magacyadooda liiska ku qoran yahiin in ay tahay fursadii ugu danbeysay ee ay hesytaan kuna imaadaan sida ugu deg dega badan xarunta dhexe ee gudigga Qaranka Tacliinta sare uu ku leeyahay Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta sare XFS km5 Zoobe.”
Liiskan uu soo saaray guddigu waxaa ku xusan magacyada 21 jaamacadood oo ka howlgala Soomaaliya, kuwaas oo lagu war-geliyey in tallaabo sharci ah laga qaadi doono hadii aysan la soo xariirin guddiga inta u dhaxeysa 19-ka bishan May ilaa 5-ta bisha dambe ee June.
Muqdisho 20ka May 2021 Allaha u naxariistee waxaa saaka magaalada Muqdisho ku geeriyooday madaxweyne ku xigeenkii hore ee Puntland Gen. Cabdisamad Cali Shire.
Qaar ka mid ah ehellada marxuumka ayaa xaqiijiyey geerida ku timid Gen. Cabdisamad oo maalmahan ku xanuunsanayey magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.
Wararka ayaa sheegaya inuu marxuumka ku dhintay isbitaalka Recep Tayyip Erdogan, Ex Digfeer oo lagu daaweynayey muddooyinkii lasoo dhaafay, kadib xanuun lasoo darsay.
Ehellada ayaa sidoo kale sheegay in marxuumka dhowaan laga keenay magaalada Hargeysa, balse uu ugu dambeyn xanuunkii hayey saaka ugu geeriyooday Muqdisho.
Gen. Cabdisamad Cali Shire oo ka mid ah aas aasayaashii Puntland ayaa xilal kala duwan kasoo qabtay maamulkaasi, wuxuuna madaxweyne ku xigeen usoo noqday Faroole.
Sidoo kale waxa uu ka mid ahaa ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed, isaga oo masuuliyado kala duwan kasoo qabtay dowladdii dhexe ee Kacaanka.
Geerida marxuumka waxaa ka tacsiyeeyey mas’uuliyiin kala duwan oo ay ugu horreeyaan madaxda Puntland oo Alle uga baryey inuu ka waraabiyo Jannadiisa Fardowso.
AUN marxuumka ayaa lagu wadaa in saacadaha soo socdo la aaso, waxaana haatan socota qaban qaabada aaska loo sameynayo oo ay ka qeyb-geli doonaan mas’uuliyin kala duwan.
Muqdisho 20ka May 2021Madaxda maamul goboleedyada ayaa la filayaa inay badankood maanta soo gaaraan magaalada Muqdisho, oo lagu wado inuu ka furmo shirka u dhaxeeya dowladda federaalka iyo maamul goboleedyada oo uu qeyb ka yahay gobolka Banaadir.
Shirka ayaa dib u dhac uu ku yimid, mana muuqato inuu maanta furmi doono, ayada oo madaxweyne goboleedka kaliya ee magaalada ku sugan uu yahay kan Galmudug Axmed Qoor Qoor, oo xalay caasimadda soo gaaray.
Wararka qaar oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in shirka ay u badan tahay inuu furmo maalinta Sabtida ah, maadaama berri ay Jimce tahay.
Qaban-qaabadii u dambeysay ee shirweynaha wada-tashiga qaran ayaa ka socota magaalada Muqdisho, waxaana la filayaa in shirkaan xal loogu helo is-mari-waaga doorashada oo muddo badan soo jiitamayey, inkasta oo ay ku gadaaman yihiin caqabado hor leh.
Shirkaan ayaa waxaa ku baaqay Ra’isal wasaaraha Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble, kaddib markii madaxweynaha uu waqtigiisa uu dhamaaday uu kowdii bishan May ku wareejiyay hoggaaminta howlaha doorashada iyo amniga.
Go’aanka Farmaajo ayaa yimid kadib markii Golaha Shacabka ee Baarlamanka Soomaaliya uu ka noqday qaraarkii uu mudada ugu kordhiyay hay’adaha dowladda 12-kii April, taas oo ay ka soo horjeesteen maamul goboleeyada Puntland, Jubaland, Midowga Musharraxiinta, Xisbiyada Mucaaradka, Guddoomiyaha Aqalka Sare iyo beesha Caalamka.
Muddo kororsigii fashilmay ayaa dalka ka riday qalaalase siyasaadeed, ayada oo magaalada Muqdisho ee caasimada dalka ay gashay maalmo dagaal oo dhinacyada ku kala aragtida duwan doorashada ay isku faro-saareen.
Shirka la filayo inuu furmo ayaa waxaa uu dib usoo nooleynaya rajada laga qabo in heshiis laga gaaro khilaafka doorashada, maadama shirkii Afisyoon ee bishii April horraanteedii natiijo la’aan kusoo dhammaaday.
Shirkii Afisyooni ayaa fashilkiisa waxaa shaacisay dowlada oo dusha u saartay Jubbaland iyo Puntland, hase yeeshe madaxda labadaas maamul ayaa iska fogeeyay eedeynta xiligaas ay dowladda u jeedisay, wuxuuna dalka xiligaas wixii ka dambeeyay galay xaaladan hubanti la’aan ah dib looga soo kabtay.
Ra’iisal wasaare Rooble ayaa ku howlan sidii dhinacyada ku kala tagay shirkii hore ka hor midka Khamiista uu ka dhex dhaliyo kalsooni, si loo helo is aaminaad iyo wada-shaqeyn horseed u noqon karta xal laga gaaro is-mari-waaga mudada soo jiitamay.
Maamulka Jubbaland 20ka May 2021 Madaxweynaha dowlad goboleedka Jubbaland, Mudane Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa labo sano kaddib ku dhowaaqay liiska golaha wasiirada cusub ee maamulkaasi, kadib wareegto xalay kasoo baxday xafiiskiisa.
Liiska wasiirada Jubbaland ee lagu dhowaaqay ayaa waxaa intooda badan kasoo muuqday xubno cusub, halka qaar ka mid ah wasiiradii hore loo wareejiyey wasaarado kale.
Wasiirada uu shaaciyey Axmed Madoobe ayaa gaaraya 23 wasiir, 22 wasiir ku xigeen iyo sidoo kale 5 wasiir dowli, sida ku cad wareegtada kasoo baxday madaxtooyada.
Sidoo kale liiska wasiirada cusub ayaa waxaa kasoo muuqday, siyaasiga caanka ah ee Cabdinaasir Seeraar Maax oo ka mid ahaa xubnaha is-bedalka doonka ee Jubbaland, waxaana loo magacaabay wasiirka waxbarashada iyo tacliinta sare ee maamulkaasi.
Axmed Madoobe ayaa sidoo kale wasiirka amniga dowlad goboleedka Jubbaland u magacaabay General Yuusuf Xuseen Cismaan, kadib markii wasiirkii hore ee amniga, Cabdirashiid Janan uu usoo goostay dhanka dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.
Madaxweynaha Jubbaland ayaa magacaabistan kadib lagu wadaa inuu soo aado magaalada Muqdisho, si uu uga qeyb-galo shirka arrimaha doorashooyinka ee ka dhacaya caasimada
Si kastaba, magacaabistan ayaa kusoo aadeysa, xilli xasaasi ah oo uu dalka ku jiro xaalad kala guur ah oo ka dhalatay is mari-waaga ka taagan hannaanka doorashooyinka dalka.
WARARKA MAANTA 19ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo xirmood oo shidaal ah ayeey #Qatar ka qaaday #Soomaaliya oo ay ku wareejisay #Kenya? Maxayse u qarinaysaa Xukuummadda fashilantay ee inay Shacabka Soomaaliyeed runta u sheegto wax ay #Qatar ka dhex wado #Soomaaliya? Maxuu Madaxweyne Mudane Famaajo “Been-Hawaas” ku diidan yahay ergayga Midowga Afrika u soo magacaawday #Soomaaliya? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso
Jowhar 19ka May 2021 Faah faahinno dheeraad ah ayaa ka soo baxay dagaal culus oo maanta gudaha degmada Jowhar ku dhaxmaray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo koox macwiisley maleeshiyaad ah oo weeraray sida ay wararku sheegayaan barkootarool oo ay ku sugnaayeen ciidanka dowladda.
Warar soo baxaya ayaa sheegaya in iska horimaadka labada dhinac oo ahaa mid xooggan uu ku dhintay sarkaal ka tirsanaa madaxtooyada Hirshabeelle oo lagu magacaabi jiray Cali Madoobe , lama sheegin khasaaraha soo kala gaaray dhinacyadii dagaalamay
Kooxdan maleeshiyada ah oo lagu magacaabo Macwiisley ayaa la sheegay in ay fariisimo ku leeyihiin dhinaca galeed ee magaalada Jowhar, lamana oga sababta keentay in ay iska horimaad la galaan ciidanka dowladda.
Ma jiro ilaa iyo hadda wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka Hirshabeelle, iyadoo magaalada Jowhar ay la daalaa dhaceyso fatahaad u sameeyay wabiga Shabeelle.
Muqdisho 19ka May 2021 Raysal wasaare ku xigeenka Soomaaliya, Mahdi Maxamed Gulled ayaa beeniyay warar lagu faafiyay warbaahinta Kenya oo sheegaya in labada dowladdood ay heshiis ka gaareen muranka badda.
Raysal Wasaare ku xigeenka oo qoraal soo dhigay bartiisa twitterka ayaa warkaas ku tilmaamay mid aan sal iyo raad toona lahayn.
Mahdi Gulled wuxuu sheegay inay Soomaaliya sugayso go’aan caddaalad ah oo kasoo baxa maxkamada ICJ oo bishii march soo gabagabaysay dhegaysigii dacwadda badda.
Warbaahinta Kenya ayaa qortay in Soomaaliya iyo Kenya ay ku heshiiyeen inay si siman u qeybsadaan lacagaha ka soo baxa saliida iyo gaaska ku jira aag baddeedka lagu muransan yahay.
Bishii Maarso, Kenya ayaa ka baxday dacwadda badda, iyadoo ku eedeysay ICJ eexasho ku saabsan in laga diiday codsi dib u dhigis ah.
Sarkaal diblomaasiyadeed oo Qatar ah oo ku sugan Nairobi ayaa sheegay in ay xalliyaan cadaawadda ka dhalatay muranka badda.
Khamiistii la soo dhaafay, Kenya iyo Soomaaliya waxay ku dhawaaqeen inay soo celiyeen xiriirkii diblomaasiyadeed ee la jaray bishii Diseembar ee sanadkii hore.
Muqdisho 19ka May 2021 Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimadda Muqdisho u sheegay in dhallinyaro Soomaali ah oo ka badan 10 qof ay xoog uga soo baxsadeen xeradii tababarka ee dalka Eritrea kadib markii ay ka gadoodeen muddo dheer oo ay halkaas joogaan.
Dhalinyarada soo baxsatay ayaa la sheegay in qaarkood ay ku geeriyoodeen jidka intii ay safarka soo haayeen halka qaar kalane ay ku dhinteen rabshado ay kala kulmeen Qowmiyadda Canfarta, iyadoo tiro kooban ay safar dhulka ah ku soo gaareen dowladd degaanka Soomaalida Itoobiya.
Wararka aan helnay ayaa tilmaamaya in dhallinyaradaan ay soo galeen gudaha Soomaaliya balse ay jiraan iskaashi ay sameeyeen dowladaha Soomaaliya iyo Itoobiya oo lagu baadi goobayo dhalinyaradaan.
Sida aan kasoo xiganay dad ehel la eh, qaar kamid ah dhalinyaradaan oo soo galay gudaha Soomaaliya ayaa sheegay inay soo waceen dad ku xiran Villa Somalia oo lacag badan u ballan-qaaday si aysan warbaahinta uga hadal, uguna yimaadaan dowladda.
Waxay sidoo kale sheegeen in loo hanjabay markii ay diideen yaboohyadii loo sameeyey, welina ay hadda ku jiraan baxsad ayna raadinayaan xubno kamid ah sirdoonka Itoobiya.
Villa Somalia ayaa dadaal kasta u mareysa in dhallinyaradaas aysan warbaahinta ka hadal, taasi oo haddii ay dhacdo banaanka keeni doonto sirtii sanado badan la qarinayey ee ku gadaaman dhallinyarada askar ahaanta loo geeyey Asmara.
Waalidiin badan ayaa maalmahan Muqdisho ka dhigayay banaanbaxyo ay ku dalbanayaan in meel lagu sheego carruurta kaga maqan dalka Eritrea oo ay dowladda Soomaaliya ugu qaaday in shaqo ilaalo ah loo gaynayo Qatar.
Maamulka Somaliland 19ka May 2021 Somaliland ayaa shalay si weyn ugu dalaal degtay xuska 18-ka May oo ah markii la aas-aasay maamulkaasi, muddo hadda laga joogo 30-sano, waxaana tan markaas ay xukuumadda Hargeysa raadineysaa Ictiraaf gooni ah.
Madaxweyne Muuse Biixi oo xalay khudbad ka jeediyey munaasabad dabaal-deg ah oo lagu qabtay gudaha magaalada Hargeysa ayaa shaaciyey caqabadda hortaagan inay aqoonsi hesho Somaliland, wuxuuna shaaca ka qaaday inay tahay dowladda federaalka Soomaaliya oo uu ku eedeeyey inay kasoo horjeedo horumarkooda, sida uu hadalka u dhigay.
Biixi ayaa sheegay in Soomaaliya ay tahay dowladda kaliya ee kasoo horjeedo qaranimadooda marka la eego dhammaan dowladaha ka jira caalamka.
“Maanta dalalka boqol iyo dhowr iyo sagaashanka dowladood ee aduunka jira dowladda qudha ah ee aan ogleyn ee ka soo horjeeda qaranimada Somaliland waa dowladda Xamar ka dhisan ee watigeeda dhamaaday,” ayuu khudbaddiisa ku yiri madaxweyne Muuse Biixi.
Sidoo kale wuxuu hoosta ka xariiqay in ka xukuumad ah ay dadaal kasta ku bixin doonaan sidii ay Somaliland ku heli laheyd ictiraaf gooni ah, isla-markaana ay waqti iyo dhaqaalaba ku bixin doonaan jiritaan iyo sidoo kale madax banaanida ‘qaranimada’ Somaliland.
“Yoolkeena kowaad waa ictiraaf inaanu helno oo uu noqdo Somaliland qaran jira oo qeyrkii wax la qeybsada golayaasha caalamiga ah oo aysan cidina matali karin, waqti kasta ha nagu kacdo,qiima ay doonto ha noogu kacdo, dhiigii loo soo daadiyay mid ka badan ayaanu u daadinaynaa hadii ictiraafka loo baahdo,” ayuu markale yiri madaxweynaha Somaliland.
Muuse Biixi oo hadalkiisa sii wata ayaa xusay in Somaliland ay dooneyso inay dowladaha caalamka iyo kuwa gobolka ay kula noolaato nabad iyo xasilooni, si loo wada ilaaliyo darisnimada iyo wax wada qeybsiga ee ka dhexeeya dhammaan dowladaha caalamka.
Si kastaba, Somaliland ayaa sanadkii 1991-kii ku dhowaaqday inay ka go’day Soomaaliya inteeda kale, welina ma helin aqoonsi gooni ah, waxaana soo maray dhowr madaxweyneyaal oo dadaal ku bixiyey qaddiyada Somaliland, balse ma jirto wax natiijo oo kasoo baxay damacaas iyo dadaalka ay Somaliland ku dooneyso madax banaanideeda.
Kenya 19ka May 2021 Warbaahinta Kenya ayaa werineysa in Soomaaliya iyo Kenya ay gaareen heshiis ay Qatar ka shaqeysay oo ay si siman ugu wadaagayaan dakhliga kasoo xarooda shidaalka iyo gaaska laga soo saaro dhul badeedka Soomaaliya ee Kenya ay muranka gelisay.
Wargeyska The Star ayaa qoray inuu arkay warqadaha heshiiska oo dhigaya saami wadaag ah 50:50, kaasi oo la filayo in dhowaan lagu saxiixo Doha, sida uu sheegay.
Dowladda Soomaaliya weli kama aysan hadal heshiiskan la sheegay, hase yeeshee waxay horey u beenisay in madaxweyne Farmaajo uu kulan ku saabsan arrinta badda Doha kula yeelanayo Uhuru Kenyatta. Waxay sidoo kale sheegtay in kiiska badda iyo xiriirka lasoo celiyey ee Kenya aysan isku xirneyn.
Qatar ayaa saami ku leh shirkadda shidaalka ee Talyaaniga ee Eni, oo shidaal sahmin ka sameyneysa xirmooyin ku yaalla dhulka muranka ay gelisay Kenya, heshiiskaas oo ay la gashay dowladda Kenya.
Shirkadda Qatar Petroleum ayaa sidoo kale heshiis la gashay shirkadda shidaalka ee Faransiiska ee Total, taasi oo ayada oo ay wehliso Eni ay leeyihiin 25% xirmooyinka shidaalka ee L11A, L11B iyo L12, kuwaas oo aan ka tirsaneyn dhul-badeedka ay muranka gelisay Kenya.
Xirmooyinka shidaal ee Eni ay ka iibisay Qatar ayaa la rumeysan yahay in cabirkooda uu dhan yahay 15,000 oo isku wareeg feet ah. Qatar ayaa qorsheysay inay shidaal sahmin ka sameyso dhulkaas sanadkii tegay, hase yeeshee ka laabatay qorshahaas ayada oo aan shaacin sababta.
Qatar ayaa laba toddobaad kahor ku guuleysatay inay dib usoo celiso xiriirkii diblomaasi ee Soomaaliya iyo Kenya. Si kastaba, diblomaasi Qatari ah oo ku usgan Nairobi, islamarkaana codsaday inaan la magacaabin, ayaa The Star u sheegay in Qatar aysan sidaas u sameyn si ay u ilaashato danaheeda shidaalka ee dhul-badeedka.
“Waa run in Qatar Petroleum ay 2019-kii iibsatay saddex xirmo oo shidaal laga sahminayo kuna yaalla badweyne Indian Ocean, kana tirsan Kenya. Si kastaba, xirmooyinkaas kama mid ahan dhul-badeedka ay ku loolamayaan kenya iyo Sooomaaliya,” ayuu yiri.
Waxa uu intaas ku daray in Qatar ay xiriir ganacsi la leedahay labada dal, islamarkaana khilaaf kasta oo dhex-mara aanu u wanaagsaneyn.
Muqdisho 19ka May 2021 Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa iska riixay isku day ay madaxtooyada ku dooneysay inay kusoo faro-geliso howshiisa la xiriirta hoggaaminta arrimaha doorashooyinka dalka, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay Caasimada Online u sheegay in Ra’iisul Wasaare Rooble uu diiday soo-jeedin ka timid madaxtooyada oo aheyd in Cabdi Cali Raage, oo ah la-taliyaha Madaxweyne Farmaajo ee arrimaha doorashooyinka, loo soo wareejiyo xafiiskiisa, si uu ugala shaqeeyo shirka 20-ka May ee madaxda dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada.
Rooble ayaa tallaabada madaxtooyada u arkay isku day saameyn loogu dhex-yeelanayo, taasi oo dhaawici kartay kalsoonida ay ku qabaan mucaraadka iyo maamul goboleedyada kale oo weli u arka inuu yahay dhex-dhexaad.
Ma cadda, sababta ujeedka ay madaxtooyada ka laheyd qorshaha Cabdi Cali Raage loogu soo darayey kooxda ra’iisul wasaaraha, hase yeeshee Farmaajo ayaa horey loogu eedeeyey inuusan dooneyn inuu fursad siiyo, oo uu howlihiisa u madax baneeyo Rooble.
“Marna lagama yaabo in Farmaajo fursad u siiyo Ra’iisal Wasaare Rooble in uu muujiyo hufnaan uu saamileyda siyaasadda ugu dhexeeyo iyo madax bannaani uu go’aannadiisa ku qaato. Haddaba Ra’iisl Wasaare Rooble waxaa looga fadhiyaa in uu qaado tallaabooyin xoojinaya filashada laga qabo ee ah in uu Farmaajo fariinka u qabto, xeeriyana danta shacbaka Soomaaliyeed, muujiyana in uu ka madax bannaan yahay saameynta taban ee Farmaajo iyo kooxdiisa,” waxaa sidaas yiri hoggaamiyaha xisbiga Wadajir Cabidraxmaan Cabdishakuur.
Tallaabada uu qaaday Rooble ee uu ku diiday Cabdi Cali Raage ayaa sii xoojin karta kalsoonida ay ku qabaan Midowga Musharaxiinta, oo maalmihii ugu dambeeyey taageero xooggan u muujinayey ra’iisu wasaaraha, waxaana ka mid ah madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed oo shalay sheegay inuu kalsooni ku qabo Rooble.
“Waxaan sidoo kale kalsooni buuxda ku qabaa dadaallada socda ee xal u helidda arrimaha doorashooyinka ee uu hormuudka ka yahay Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble, anigoo aaminsan in R/Wasaaraha lasiiyo fursad uu ku guto mas’uuliyadda weyn ee laga sugayo ee ah qabashada doorasho xor iyo xalaal ah,” ayuu yiri Shariif.
Muqdisho 19ka May 2021 Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa iska riixay isku day ay madaxtooyada ku dooneysay inay kusoo faro-geliso howshiisa la xiriirta hoggaaminta arrimaha doorashooyinka dalka, sida ay ogaatay Caasimadda Muqdisho.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay Caasimada Online u sheegay in Ra’iisul Wasaare Rooble uu diiday soo-jeedin ka timid madaxtooyada oo aheyd in Cabdi Cali Raage, oo ah la-taliyaha Madaxweyne Farmaajo ee arrimaha doorashooyinka, loo soo wareejiyo xafiiskiisa, si uu ugala shaqeeyo shirka 20-ka May ee madaxda dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada.
Rooble ayaa tallaabada madaxtooyada u arkay isku day saameyn loogu dhex-yeelanayo, taasi oo dhaawici kartay kalsoonida ay ku qabaan mucaraadka iyo maamul goboleedyada kale oo weli u arka inuu yahay dhex-dhexaad.
Ma cadda, sababta ujeedka ay madaxtooyada ka laheyd qorshaha Cabdi Cali Raage loogu soo darayey kooxda ra’iisul wasaaraha, hase yeeshee Farmaajo ayaa horey loogu eedeeyey inuusan dooneyn inuu fursad siiyo, oo uu howlihiisa u madax baneeyo Rooble.
“Marna lagama yaabo in Farmaajo fursad u siiyo Ra’iisal Wasaare Rooble in uu muujiyo hufnaan uu saamileyda siyaasadda ugu dhexeeyo iyo madax bannaani uu go’aannadiisa ku qaato. Haddaba Ra’iisl Wasaare Rooble waxaa looga fadhiyaa in uu qaado tallaabooyin xoojinaya filashada laga qabo ee ah in uu Farmaajo fariinka u qabto, xeeriyana danta shacbaka Soomaaliyeed, muujiyana in uu ka madax bannaan yahay saameynta taban ee Farmaajo iyo kooxdiisa,” waxaa sidaas yiri hoggaamiyaha xisbiga Wadajir Cabidraxmaan Cabdishakuur.
Tallaabada uu qaaday Rooble ee uu ku diiday Cabdi Cali Raage ayaa sii xoojin karta kalsoonida ay ku qabaan Midowga Musharaxiinta, oo maalmihii ugu dambeeyey taageero xooggan u muujinayey ra’iisu wasaaraha, waxaana ka mid ah madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed oo shalay sheegay inuu kalsooni ku qabo Rooble.
“Waxaan sidoo kale kalsooni buuxda ku qabaa dadaallada socda ee xal u helidda arrimaha doorashooyinka ee uu hormuudka ka yahay Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble, anigoo aaminsan in R/Wasaaraha lasiiyo fursad uu ku guto mas’uuliyadda weyn ee laga sugayo ee ah qabashada doorasho xor iyo xalaal ah,” ayuu yiri Shariif.
WARARKA MAANTA 18ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu Madaxweyne Mudane Famaajo “Been-Hawaas” ku diidan yahay ergayga Midowga Afrika u soo magacaawday #Soomaaliya? Maxuuse qaban karaa Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 4 sanno ugu dhammaatay been iyo huuhaa? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso
Kenya 18ka May 2021 Aqalka Senetka dalka Kenya ayaa u coddeeyay in xilka laga qaado guddoomiyihii gobolka Wajeer Maxamed Cabdi Maxamuud kaddib markii ay u coddeeyeen xil ka qaadistiisa 25 xubnood oo ka tirsan Aqalka.
Barasaabka ismaamulka Wajeer ayaa waxaa horey xil ka qaadis ugu sameeyay golaha wakiilka ee ismaamulka Wajeer.
Aqalka Senetka ka hor waxaa xil ka qaadistiisa u codeeyay Golaha wakiilada oo markii danbe go’aanka ay gaareen u soo gudbiyay Aqalka Senetka oo ugu danbeyntii ku raacay Golaha Wakiilada
Waxaa lagu eedeeyay guddoomiyaha in uu jabiyay sharciga dowladda ismaamulka Wajeer iyo in uu ku tuntay sharciga qandaraas bixinta.
Waxaa uu barasaabkii ismamaulka Wajeer Maxamed Cabdi Maxamuud noqonayaa barasaabkii ugu horeeyay ee ka soo jeeda gobolka ay Soomaalida degto ee Waqooyi bari Kenya oo xil ka qaadis lagu sameeyo.
Muqdisho 18ka May 2021 Taliska Ciidamada Booliska Soomaaliyeed ayaa taliyeyaal cusub u magacaabay Saldhiga Booliska magaalada Dhuusamareeb ee Caasimadda Galmudug iyo Saldhiga Booliska degmada Matabaan ee gobolka Hiiraan, sida lagu sheegay wareegto kasoo baxday xafiiska Taliska.
Wareegtada Taliska ayaa waxa xilka taliyaha booliska magaalada Dhuusamareeb loogu magacaabay Gaashaanle Maxamed Xasan Warsame, halka Taliyaha Saldhiga Booliska degmada Matabaan ee gobolka Hiiraan ayadana loo magacaabay Dhame Nuur Cilmi Maxamed.
Waxa uu taliska faray in loo dalbo taliyeyaasha cusub xuquuqdooda, sida lagu sheegay wareegtada uu ku saxiixan yahay Xijaar.
Janeraal Cabdi Xasan Maxamed Xijaar ayaa sidoo kale waxa uu taliye ku-xigeenka qeybta guud ee Booliska gobolka Mudug u Magacaabay Gaashaanle Maxamed Mire Maxamuud, kaas oo hore u ahaa Taliyaha Booliiska Dhuusamareeb.
Xijaar ayaa faray Taliyaha qeybta guud ee booliska gobolka Mudug in sida ugu dhaqsaha badan uu u howl-geliyo saraakiisha cusub ee xilalka kor ku xusan loo magacaabay.
Sidoo kale waxa uu Jeneraal Xijaar faray Taliyaha qeybta guud in taliyeyaasha cusub loo soo dalbo xuquuqda ay leeyihiin, isagoona si gaar ah hogaanka maaliyada iyo hogaanka Saadka ugu amray in ka gutaan waajibaadkooda ku aadan.
Muqdisho 18ka May 2021 Qaar ka mid ah ciidamadii la magac baxay Badbaado Qaran ee diidanaa muddo korarsiga iyo saraakiishii hogaamineysay ayaa wajahaya cabsi amni oo xoog leh, sida ay noo xaqiijiyeen tobaneeyo ka mid ah ciidankaas.
Ciidankaan Badbaado Qaran oo ka tirsan ciidamada Soomaaliya ayaa sheegay in uu billowday beegsiga ragii mucaaradka u dagaalamay iyo kala shaki weyn, taasoo keeni karta uu jabo heshiiskii Rooble iyo Mucaaradka.
Cabsidaan oo maalmahaan taagneed ayaa waxay ka sii dartay maalmo kadib markii askari ka tirsanaa ciidanka Mucaaradka, islamarkaana qeyb ka ahaa hay’adda NISA la dilay kadibna lagu riday god qashin.
Marxuumka ayaa sidoo kale lala dilay qof dumar ah oo la joogtay, waxaana xog la helay ay tilmaameysaa in ay ka dambeeyeen ciidan ka tirsan dowladda. Warkaan waxaan ka soo xiganay dhinaca mucaaradka.
Saraakiisha iyo ciidamada taageeray mucaaradka ayaa qaba cabsi ah in si gaar ah loo beegsan karo islamarkaana ay soo gaartay warar cabsi gelin ah oo kaga imanaya dhinaca dowladda.
Senator Muuse Suudi Yalaxow ayaa Axaddii Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ka dalbaday in uu baaro dadkii ka dambeeyay dilka Askariga maadaama uu qaatay masuuliyadda amniga dalka.
Muuse Suudi waxa uu sheegay in Rooble uu mas’uul ka yahay dhib kasta oo gaara ciidanka mucaaradka, maadaama isaga uu heshiis la galay.
Dowladda federaalka ayaan weli ka hadal askariga sida arxan darrada ah loogu dilay Muqdisho, waxaana inta badan eedda ay farta ku fiiqeysaa in dilkaas ay ka dambeeyeen ciidankeeda.
Midowga Afrika 18ka May 2021 Ururka Midowga Afrika ayaa weli ku adkeysanayaa magacaabista madaxweynihii hore ee Ghana John Mahama ee ergeyga gaarka ah ee Soomaaliya, kadib diidmadii ka timid dowladda federaalka Soomaaliya, waxaa sidaas weriyey wargeyska East African.
Midowga Afrika waxa uu rasmi ahaan sheegayaa inuu la-tashiyo ka sameynayo tallaabada xigta ee uu qaadayo, hase yeeshee waxa uu walaac ka muujiyey isku dayga ay Soomaaliya ku qaadaceyso go’aanka uu ururka ku caawinayo, ee markii hore uu codsaday madaxweyne Famaajo.
Afhayeen u hadlay madaxweynaha Jamhuuriyadda Dimoqraadiga ah ee Congo Felix Tshisekedi, oo ah guddoomiyaha Midowga Afrika ayaa wargeyska East African u sheegay in xubnaha ururka ay go’aan ka gaari doonaan arrinta Jahn Mahama.
“Arrimahan oo kale, guddoomiyaha Midowga Afrika kaligiis go’aan kama gaaro. Wuxuu kala tashadaa Golaha Nabadda iyo Amniga Midowga Afrika,” ayuu yiri afhayeenka oo lagu magacaabo Zenon Mukongo, oo sidoo kale ka tirsan guddiga khubarada ah ee madaxweyne Tshisekedi kala taliya arrimaha Afrika.
“Madaxweynaha wuxuu hakiyey kulanka guddiga oo lagu waday inuu dhaco Arbacada. Mowqifka Midowga Afrika wuxuu caddaan doonaa kadib kulankan.”
Wargeyska East African ayaa ogaaday in ururka uu taageerayo Mahama, isaga oo rumeysan in isbeddel lagu sameeyo magacaabistiisa ay ka dhigan tahay in Soomaaliya ay ku lug yeelato cidda noqoneysa dhex-dhexaadiyaha.
Intii uu ku sugnaa magaalada Kampala oo uu toddobaadkii kaga qeyb-galay caleemo-saarka madaxweyne Museveni, madaxwene Farmaajo ayaa la kulmay guddoomiyaha guddiga Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat, waxayna ka wada-hadleen muranka ka taagan magacaabista Mahama.
Xiisadda magacaabista John Mahama ayaa salka ku haysa dowladda federaalka oo rumeysan inuu xiriir la leeyahay Kenya, halka ay sidoo kale gebi-ahaan kasoo horjeedo ergey lasoo diro, ayada oo ku doodeysa in ra’iisul wasaare Rooble uu qaatay doorka xal u raadinta is-mari waaga siyaasadeed.
Hase yeeshee mucaaradka Soomaaliya ayaa rumeysan in tani ay tahay isku-day kale oo uu Farmaajo ku xagal daacinayo xal u raadinta is-mari waaga doorashada, si uu kursiga ugu sii fadhiyo xilli muddo xileedkiisa uu dhammaaday saddex bil kahor.
Muqdisho 18ka May 2021 Ciidamada ammaanka, gaar ahaan kuwa Booliska Soomaaliyeed ayaa xalay howl-gal qorsheysan ka fuliyey qeybo ka mid ah gudaha magaalada Muqdisho, kaas oo sidoo kale lagu xaqiijinayey amniga caasimada dalka.
Howl-galka ayaa waxaa si gaar ah looga fuliyey degmada Yaaqshiid ee gobolka Banaadir, iyada oo lagu soo qabtay rag burcad ah oo dhac ka geysanayey degmadaasi.
Ragga lasoo qabtay oo gaaraya illaa saddex nin ayaa waxa ay wateen Mindi, Bastoolad & walxaha maanka-dooriya oo lagu soo qabtay.
Taliyaha saldhigga Booliska degmada Yaaqshiid Gaashaanle Jimcaale Macow ayaa ka warbixiyey howl-galkaasi, wuxuuna sheegay in ragga lasoo qabtay ay habeenadii lasoo dhaafay dhibaato ku hayeen dadka deegaanka, iyaga oo dhac baahsan u geysan jiray shacabka.
Sidoo kale wuxuu tilmaamay in raggan ay u gudbin doonaan maxkamad, si looga qaado tallaabo waafaqsan sharciga.
“Kooxdaan waxa ay maalmihii lasoo dhaafay dhac u geysaneysay Shacabka Degmada Yaaqshiid, waxaa nasoo gaartay cabashooyin dhowr ah, ugu dambeyn gacanta ayaan kusoo dhignay burcaddaan oo wadata Bastoolad, Mindi & walxaha maanka dooriya sida Xashiiska, maxkamad ayaan u gudbineynaa si loo mariyo ciqaabta ay mudan yihiin” ayuu yiri.
Magaalada Muqdisho ayaa waxaa muddooyinkii lasoo dhaafay kusoo badanayey falalka la xiriira dhaca oo ay si weyn uga cabanayeen dadka shacabka ah ee ku dhaqan caasimada
Israa’iil 18ka May 2021 Militariga Israel ayaa duqeeyey dalka Lubnaan ayaga oo ka jawaabaya gantaallo halkaas looga soo tuuray, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay militariga.
Lix gantaal oo laga soo tuuray Lubnaan ayaa Isniintii lala beegsaday waqooyiga Israel hase yeeshee uma soo gudbin Israel oo waxay ku dhaceen meel xuduudda u dhow, sida militariga Israel ay yiraahdeen.
Militariga Israel ayaa sheegay in ayada oo taas laga jawaabay la duqeeyey Lubnaan, si loo beegsado “halka laga soo tuuray”gantaallada.
Ilo-wareedyo amnio o ku sugan Lubnaan ayaa Reuters u sheegay in illaa 22 gantaal oo ay soo rideen militariga Yahuudda ay kusoo dhaceen Lubnaan.
Ma jiraan wax khasaare ah oo lasoo weriyey inay ka dhasheen duqeymaha, mana muuqato in Israel ay ku furmeyso furin cusub oo dagaal ah, xilli ay duqeymo ka wadaan Marinka Gaza.
Waxay aheyd markii labaad oo muddo toddobaad gudihiis ah Israel lala beegsado duqeymo ka yimid Lubnaan. Saddex gantaal oo Khamiistii laga soo tuuray Lubnaan ayaga oo ku wajahan Israel ayaa ku dhacay badda Mediterranean-ka.
Israel ayaa 2006 dagaal la gashay ururka Xizbullah ee Lubnaan oo maamul Koonfurta dalkaas, islamarkaana haysta gantaallo horumarsan. Wixii markaas ka dambeeyey ma dhicin dagaal dhex-maray labada dhina
Muqdisho 18ka May 2021 Wasiirka arrimaha gudaha ee dowlad goboleedka HirShabelle ayaa faah faahin ka bixiyey khilaaf horleh oo soo kala dhex-galay maamulkaasi iyo dowladda federaalka, gaar ahaan wasaaradda maaliyadda xukuumadda Soomaaliya.
Caadle oo wareysi gaar ah siiyey BBC-da ayaa shaaca in wasaaradda maaliyadda Soomaaliya ay ka gaabisay fulinta mashruuca horumarinta iyo wax ka qabashada fatahaadaha kusoo laa laabtay gobollada Hiiraan iyo Shabeelaha Dhexe.
Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in dowladda dhexe, gaar ahaan wasaaradda maaliyadda ay haatan billowday fulinta mashruucan, xilli uu kar-kaaraha jabsaday wabiga Shabelle.
Wasiirka oo hadalkiisa siita ayaa xusay in xaaladda Jowhar iyo fataahadaha ku dhuftay ay gaariisan tahay heer aan wax laga qaban karin, loona baahan yahay in la xakameeyo biyaha.
“Mashruuca wax ka qabashada Fatahaadaha DG Hir-Shabeelle gaabiska ku yimid waxaa iska leh Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya, qandaraaska waxaa la bixiyay xili uu fatahaad sameeyay wabiga Shabeelle dabcan meel wax laga qaban karo lama joogo, balse xalka loo baahan yahay waa in biyaha la xakameeyo kadibna lagu dhaqaaqo mashruuca, ”ayuu yiri.
Hadalkan ayaa kusoo aadeyao, iyada oo wasaaradda maaliyadda qudheeda ay eedeynta dhabarka u saartay HirShabelle oo ay sheegtay inay ka gaabisay ka hortagga fatahaada.
Muqdisho 18ka May 2021 Maxkamadda ciidamada qalabka sida ayaa go’aan rasmi ah kasoo saartay kiiska dilkii loo geystay Allaha u naxariistee guddoomiyihii maamulka degmada Hodan ee gobolka Banaadir, Marxuum Cabdixakiin C/raxmaan Ciise (Dhagajuun).
Maxkamadda ciidamada ayaa maanta oo Tallaado ah ku dhowaaqday xukunka lagu ridday eedeysanayaasha kiiskan oo loo heystay illaa 6 askari oo uu ku jiro taliyihii hore ee sladhigga Booliska degmada Howlwadaag ee gobolka Banaadir, Shuceyb Cabdi Maxamed.
Sidoo kale maxkamadeynta raggaan ayaa soo martay heerar kala duwan, waxaana horey xeer ilaalinta maxkamadda u sheegtay in dilka Dhagajuun uu ahaa mid si ula kac ah loo geystay, kuna ogaadeen baarista la sameeyay iyo warbixinada guddiga loo saaray dhacdadaasi.
Ugu dambeyn guddoomiyaha maxkamadda ciidamada qalabka sida, Xasan Cali Nuur oo ku dhowaaqay go’aanka maxkamadda ayaa sheegay in taliyihii hore ee booliska degmada Howlwadaag Gaashaanle Shceyb Cabdi Maxamed lagu ridday xukun 5-sanno oo xabsi ciidan ah, halka sidoo kale Dable Boolis Bishaar Axmed Cabdi lagu xukumay 5 sano, kaas oo haatan baxsad ah, ayna ku raad joogaan saraakiisha laamaha ammaanka Soomaaliya.
Sidoo kale guddoomiyaha maxkamadda ayaa sheegay in min labo sano xabsi ciidan ah lagu xukumay eedeysanayaasha kala ah Jamaal Isaaq Cali, Dhiblaawe Ibraahim Yuusuf, Faarax Sabriye Afrax iyo Kulmi Kaariye Cali, kuwaasi oo ka tirsan ciidanka Booliska Soomaaliya.
Allaha u naxariistee Marxuum Cabdixakiin Dhagajuun ayaa xilli habeen ah, gaar ahaan 21-kii Janaayo ee sanadkan 2021 lagu dilay isgoyska Howl-wadaag ee magaalada Muqdisho, saacado kadib markii uu kasoo laabtay dalka Turkiga oo caafimaad loogu qaaday
WARARKA MAANTA 17ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo #NGOS /Shirkado sharci-darro ah ayaa ka dhex shaqeeya #Soomaaliya? Yaa argagixisada AL-Shabaab siiya lacag iyo hub? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 17ka May 2021 Senator Muuse Suudi Yalaxow ayaa ka hadlay dil si arxan darro ah magaalada Muqdisho loogu geystay askari ka tirsanaa ciidankii Badbaado Qaran ee ka hor tagay mudo kororsigii Farmaajo iyo gabar Weriye ah oo maanta ay jir dileen Taliyaha saldhigga booliska ee degmada Xamarweyne iyo askar uu watay.
Senatorka oo fariin u diray ra’iisul wasaare Rooble ayaa ka dalbaday inuu jawaab deg deg ah ka bixiyo labadaas dhacdo ee mid lagu dilay askariga, midna lagu jir dilay Weriyaha.
“Waxan leeyahay ra’iisul wasaareheena, amniyaad balan qaaday, nin askari ah ayaa la dilay oo qashin-qub la dhex dhigay, markii aad amniga balan qaaday kadib, gabar Weriye ah ayuu gacanta ula tegay taliyaha saldhigga Xamarweyne oo qalabkii ka jejebiyey, labadaas dembi ra’iisul wasaare adigaa laguu heystaa,” ayuu yiri Xaaji Muuse Suudi.
Waxa uu sheegay in hadii uu Rooble tallaabo ka qaado ragii geystay labadaas dembi ee dilka iyo jir dilka kala ah uu noqonayo in ka soo baxay balantii uu ka qaaday shacabka, laakiin hadii uu wax ka qaban waayo uu noqonayo nin gadaashiisa uu Farmaajo wax uga dheelaayo.
Sidoo kale Sanetorka ayaa xasuusiyey ra’iisul wasaaraha in dhamaan dadka Soomaliyeed ay wada adeeceen markii uu balan qaadyada u sameeyey.
“Waxaa soo haray xoolahaan loogu deeqaayo ciidanka Badbaado Qaran istaagi maayaan, ra’iisul wasaare ciidankii magaalada waan ka saarnay, jidadka waan furnay, howsha waan kaaga dambeynaa, laakiin Farmaajo oo meesha aan ka bixin Geellu joogsa maayo, Iduhu joogsan maayaan, lana seexan maayo,” ayuu yiri Senator Muuse Suudi Yalaxow.
Askariga la dilay ayaa la sheegay inuu qeyb ka qaatay dadaalladii looga hor tegayey mudo kororsigii fashilmay ee Farmaajo, waxaana shalay meydkiisa laga helay goob qashin-qub ah oo u dhaw dugsiga tababarrada booliska Soomaaliya ee Jeneraal Kaahiye.
Sidoo kale askar uu watay Taliyaha saldhigga booliska ee degmada Xamarweyne ayaa maanta Talada Xaawo-taako ee afaafka hore ee madaxtooyada ku jir dishay Weriye Fardowso Maxamuud Sahal oo ka tirsan shaqaalaha Radio Kulmiye, xilli ay ku howlaneed tebinta dibadbaxyo ay dhigayeen waalidiinta askartii la waayey ee tababarka loogu qaaday dalka Eritrea.
Weriye Fardowso ayaa sheegay inay dhaawacyo ka soo gaareen gacanta iyo sinta, kadib markii ay laamiga ku garaaceen askartii uu watay taliyaha saldhigga Xamarweyne, sidoo kale Taliyaha ayey sheegtay inuu gacantiisa uga qaaday talefoonkeedii iyo qalabkii ay ku howlgaleysay ee warbaahinta.
Senator Muuse Suudi ayaa amarka falalkaas ku eedeeyey inuu bixiyey madaxweyne Farmaajo, isagoo ra’iisul wasaare Rooble ka dalbaday inuu ka hor tago aar gudasha uu Farmaajo ka wado gadaashiisa.
Muqdisho 17ka May 2021 Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee dalka Baashe Yuusuf Axmed ayaa soo saaray qoraal uu ku shaaciyey goorta ay dib u bilaabanayaan dacwadaha aan ciqaabta ahayn oo ay qaadi jireen maxkamadaha dalka, kuwaas oo kol hore loo hakiyey Coronavirus dartiis.
16-ka May ayuu amray guddoomiye Baashe in dib loo furo dacwadaha aan ciqaabta aheyn, sidoo kale rafcaanadda wakhtigoodu dhacay intii ay dacwaduhu hakadka ku jireen ayuu amray in loo ogolaado wakhti ay dib ugu furan karaan rafcaanadda wakhtigoodu dhacay.
“Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee JFS, isaga oo tixgalinaya baahida loo qabo in dib loo bilaabo dacwadaha aan ciqaabta ahayn ee muddada hakadka ku jiray xanuunka Covid-19 dartiis, bulshaduna u hesho adeegyadda cadaaladeed ee ay u baahntahay. Waxa uu soo saaray go’aanadan.”
1 – Laga bilaabo 16/05/2021 waxaa dib loo furay dhammaan dacwadaha aan ciqaabta ahayn ee muddada hakadka ku jiray xanuunka Covid-19 dartiis.
2 – Waxaa la farayaa garsooreyaasha iyo shaqaalaha kale ee Garsoorka inay si buuxda shaqadooda ugu soo laabtaan, una bilaabaan mudeynta iyo gar-maqaladda dacwadaha aan ciqaabta ahayn laga bilaabo maalinta Axadda ah ee 16/05/2021.
3 – Dhammaan rafcaanada wakhtigoodu dhacay muddadii ay dacwaduhu hakadka ku jireen waa in loo ogolaado wakhti ay dib ugu furan karaan rafcaanadda wakhtigoodu dhacay.
4 – Si loo dhawro badqabka bahda Garsoorka iyo bulshada loo adeegayo, loogana taxadaro faafida xanuunka Covid-19, waa in loo hogaansamo awaamiirta Wasaaradda Caafimaadka XFS, lana qaado talaabooyinka lagama maarmaanka u ah ka hortaga faafitaanka xanuunka.
Muqdisho 17ka May 2021 Warar lagu kalsoon yahay oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in madaxweyne Farmaajo uu intii uu joogay magaalada Kampala la kulmay guddoomiyaha guddiga Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat oo ay ka wada qeyb galeen caleemo-saarkii madxaweyne Yoweri Museveni.
Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in Farmaajo uu Moussa Faki kala hadlay diidmada dowladda federaalka ay ku aadan ergeyga cusub ee uu usoo magacaabay Soomaaliya, oo ah madaxweynihii hore ee Ghana John Mahama.
Warqad uu Wasiirka Arrimaha Dibedda Soomaaliya Maxamed Cabdirisaaq u qoray Guddoomiyaha Guddiga Midnimada Afrika Moussa Faki Mahamat oo ku taariikheysan 9-ka May, ayey dawladda Soomaaliya ku sheegtay inaysan taageero siin doonin John Mahama.
Warqaddan ayey Soomaaliya ku sheegtay in magacaabista ergay ee Mahama aysan haatan shaqaynayn sababtoo ah hannaanka heshiiska lagu wada yahay waxa billaabay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble, iyadoo kulan loo madlan yahay 20-ka May.
Waxay kaloo Soomaaliya su’aal ka keentay dhex-dhexaadnimada John Mahama oo ay sheegtay inuu xiriiro qoto dheer la leeyahay hoggaanka Kenya.
Xogta aan ka helnay kulanka Farmaajo iyo Moussa Faki ayaa sheegeysa in madaxweynaha uu farrintii warqaddaas ku qorneyd si toos ah ugu sheegay guddoomiyaha, isaga oo ku celiyey in dowladda federaalka aysan aqbali doonin ergeygaas.
Illa aiyo hadda ma cadda waxa uu ku jawaabay Moussa Faki, hase yeeshee ururka Midowga Afrika ayaa horey u sheegay in ergeygaas uusan markii horeba ku iman talada dowladda federaalka, sidaas darteedna ay u badan tahay inaan la aqbali doonin codsiga dowladda.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in mowqifka dawladda Soomaaliya uu yahay in Mahama uusan dalka soo gelin, haddii Midowga Afrika uu ku adkeysto mowqifkiisa magacaabista
Muqdisho 17ka May 2021 Golaha Midowga Musharaxiinta ayaa isku khilaafay warqad shalay kusoo baxday magaca golaha oo ku eedeysay ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble inuu ka leexday dhex-dhexaadnimadii, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Warqaddaas ayaa lagu yiri “Goluhu wuxuu aad uga walaacsan yahay in ra’iisul wasaare uu u muuqdo inuu hoggaansamay cadaadis dibedda ah, taasi oo ku hoggaamisay inuu ka leexdo mowqifkii dhex-dhexaadnimo.”
Wuxuu qoraalka intaas ku daray “Goluhu wuxuu ra’iisul wasaare Rooble ku boorinayaa inuu muujiyo dhex-dhexaadnimo, islamarkaana joojiyo safarrada dibedda ah ee aan lagama maarmaanka aheyn, ahna waqti lumiska, deg degna u billaabay shaqo ku wajahan hanaan doorasho oo daah-furan ayna isku raaci karaan, wadana aqbali karaan shacabka Soomaaliya.”
Warqadda ayaa waxaa barahooda bulshada ku baahiyey dhowr musharax oo ay ka mid yihiin Cabdulqaadir Cosoble iyo Cabdinuur Sheekh, inkasta oo aysan caddeyn inay ayaga qoreyn iyo in kale, balse waxaa hadda soo baxeysa in xubnaha golaha oo dhan aysan isku waafaqsaneyn warqaddan.
Xubno ku dhow Golaha, ayaa sheegay inaysan ka war-hayn warqaddaas oo ay la yaabeen markii ay ka arkeen warbaahinta.
Sidoo kale, Shadoor Xaaji oo ka tirsan xisbiga Wadajir ayaa qoraal uu soo dhigay facebook ku sheegay inaan warqadda loo dhameyn.
“Qof ayaa inuu warqad iska soo qorto isagoo magaca Midowga Musharaxiinta ku hadlaya eedeeyn aan loo meel-dayin iska soo ridaya. Ra’iisul Wasaare Rooble waa in waqti la siiyaa laguna kalsoonaadaa. Waxaan uga mahad-celinayaa Midowga Musharaxiinta sida habsamida leh ay ugu heelan yihiin garab-siinta Ra’iisul Wasaaraha,” ayuu yiri Shadoor.
Inta badan xubnaha Golaha Midowga Musharaxiinta ayaa sheegay inaan la gaarin waqti la eedeeyo ra’iisul wasaare Rooble, ayada oo xitaa aan la gaarin 20-ka May oo ah xilliga loo ballamay shirka dowladda dhexe iyo dowlad goboleedyada, waxayna ku baaqeen in waqti la siiyo ra’iisul wasaaraha
Muqdisho 17ka May 2021 Qaar ka mid ah shacabka ku dhaqan magaalada Muqdisho ayaa sameeyey arrin cajiib ah oo ay uga hortegayaan falalka dhaca ah ee ay xilliyada habeenkii ah ay kooxo hubeysan ka geystaan degmooyinka gobolka Banaadir.
Dadka deegaanka ee waaxda Horseed oo ka tirsan degmada Yaaqshiid ee gobolka Banaadir ayaa sameeyey qorshahan oo ay ragga burcadda ah uga hor istaagayaan xaafaddaasi, iyaga oo Salaadda Maqrib, kadib xira dhammaan wadooyinka soo gala waaxdaasi.
Ujeedada loo xiro wadooyinka jidcadayaasha ah ayey shacabku ku sheegeen in laga hor-istaago mootooyinka Bajaajta oo inta badan lagu geysto falalka amni darrada sida dhaca.
Mid ka mid ah waxgaradka deegaanka oo la hadlay warbaahinta ayaa shaaca ka qaaday in dhowr habeen ay gudaha usoo galeen waaxda Horseed rag hubeysan, isla-markaana ay dhac baahsan u geysteen dadka shacabka ah, isaga oo tilmaamay in falalkaasi oo ahaa kuwa xiriir ah ay wax ka qaban waayeen laamaha ammaanka iyo maamulka degmada.
“Meeshaan waxaa ka dhacday dhowr habeen oo is xig-xiga tuugana ay ka qaraabanayaan in ilmihii ay mobeelada ka qaadanayaan inay guryihii soo galayaan wax naga qabanaayana aysan jirin,” ayuu yiri Oday ka mid ah dadka deegaanka.
Sidoo kale wuxuu intaasi kusii daray inay iyagu bilaabeen inay isku tashadaan, isla-markaana ay iska xireen dhammadaan jidadka soo gala xaafadaasi,.
“Anaga hub ma heysano waxaan door-bidnay inaan iska xirno waddooyinka marka habeenkii noqoto, si aysan noo soo gelin tuugo waxaa timid qoryo bistooladooyin wata oo mootooyin wato xaafadda ayey soo galayaan wax alla waxa ay arkaan way qaadanayaan, ayuu sii raaciyey.
Arrinatan la yaabka leh ayaa timid, ka gadaal markii ay si xoogeysteen falalka dhaca ah ee xilliyada habeenkii ah shacabka loogu geysanayo gudaha magaalada Muqdisho.
Muqdisho 17ka May 2021 Dowladda Soomaaliya ayaa ka qeybgashay shir gaar ah oo guddiga fulinta ururka iskaashiga Islaamka heer wasiir arrimo debadeed ay kaga doodayeen duulaanka Isra’iil ay ku qaaday dhulka reer Falastiin, gaar ahaan magaalada Barakeysan ee Qudus iyo howlaha rabshadaha wata ee laga geystay hareeraha masjidka Al-Aqsa.
Shirkani oo ku qabsoomay codsi ka yimid Boqortooyada Sacuudi Carabiya oo ah shir-guddoonka kaltankani ee Ururka Iskaashiga Islaamka ayaa ayuu ka jeediyay Wasiiru dowlaha khudbad uu ku caddaynayay mowqifka Dowladda Soomaaliya ee ka dhanka tacaddiyada Isra’iil ay ka geysanayso magaalada barakeysan ee Quddus.
Wasiiru dowlaha Wasaarradda Arrimaha dibadda Soomaaliya Balal Maxamed Cusmaan oo Soomaaliya ku matalayay shirkan ayaa yiri:”“Waxaan aaminsanahay in kulankan uusan ku imaan lahayn waqti ka wanaagsan, oo ka baahi badan kan maanta. Kulankaan wuxuu muujinayaa xaqiiqda in qadiyadda Falastiin iyo tan Masjidka Al-Aqsa ay weli tahay mudnaanta koowaad ee Dunida Islaamka.
Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya, waxay sidaas darteed kula midoobeysaa dunida Islaamka inteeda kale baaqyada ah in la joojiyo qabsashada Isra’iil ee dhulka Falastiin iyo in la hubiyo xuquuqda dadka Falastiiniyiinta ee aayo-ka-tashi iyo in la dhiso dowlad u gaar ah iyada oo Bariga Qudus ay tahay caasimadeeda oo aan muran ka taagnayn.
Waxaan sidoo kale ka codsaneynaa bulshada caalamka inay qaadaan masuuliyad ku aadan baahida loo qabo in la joojiyo weerarada Isra’iil ay ku heyso dhamaan dhulalka Falastiin, lana ixtiraamo shuruucda iyo qawaaniinta caalamiga ah iyo in la soo celiyo xuquuqda dadka reer Falastiin oo ay ku jiraan xoriyadaha diinta.” ayuu yiri Wasiiru dowlaha Wasaaradda Arimaha dibadda Soomaaliya.
Shirkan ayaa imaanaya xili maalmihii la soo dhaafay ay magaalada Quddus ka dhacayeen duqeymo ay Isra’iil ku beegsanayso deegaanada dadka Falastiiniyiinta ee dagan magaaladaasi.
www.somalidigitalnews.com/wararka
WARARKA MAANTA 15ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay tahay sababta Madaxweynaha xilka ka dhammaaday Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u diiday inuu ka qeybgalo caleema=saarka Madaxweynaha Jabuuti Mudane Ismaaciil Cumar Geele? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo ”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 15ka May 2021 Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa maanta gaaray magaalada Jabuuti, halkaas oo ay kusoo dhaweeyeen dhiggiisa Jabuuti Maxamed Cabdulqaadir Kaamil, wasiirro iyo mas’uuliyiin kale.
Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa ka qeyb galaya caleemo saarka madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, oo dhowaan markii shanaad loo doortay inuu shan sano oo kale hoggaamiyo Jabuuti.
Safarka Rooble ayaa yimid kadib markii madaxweyne Farmaajo uu ka baaqday caleemo-saarka Ismaaciil Cumar Geelle.
Ma cadda in Farmaajo uu diiday ka qeyb-galka iyo inaan lagu casuumin, hase yeeshee ka qeyb-galka Rooble ee caleemo-saarka ayaa muujinaya heerka uu gaarsiisan yahay khilaafka ka dhex-oogan Farmaajo iyo dowladda Jabuuti.
Ad by Valueimpression
Khilaafkan ayaa kasoo billowday markii 2018-kii uu Farmaajo xulufo siyaasadeed la sameystay Eritrea oo haysata dhul ay Jabuuti leedahay, taasi oo aad ay uga xumaatay Jabuuti in madaxweyne Soomaaliyeed uu la safto dal haysta dhul Soomaaliyeed.
Wuxuu khilaafka sii xoogeystay markii dowladda federaalka ay ku eedeysay guddigii ay Jabuuti hoggaamineysay ee IGAD ay u dirtay xadka Soomaaliya iyo Kenya inay la safteen Kenya, taasi oo Jabuuti ay beenisay.
Kadib dowladda federaalka ayaa soo saareysay qoraallo iyo hadallo ay jeedinayaan mas’uuliyiin oo lagu weerarayo Jabuuti, ayada oo lagu eedeynayo inay faro-gelin ku hayso arrimaha gudaha ee Soomaaliya.
Jabuuti ma bixin jawaab aan aheyn inay eedahaas iska fogeyso, mana jirin wax dhaliilo ah ama camaabreyn ah oo ay u jeedisay dowladda federaalka.
Ka baaqashada Farmaajo ee caleemo-saarka Geelle, xilli uu dhowaan kasoo laabtay midkii Yoweri Museveni ee Uganda ayaa muujineysa in xiriirka Farmaajo iyo Jabuuti uu meel xun gaaray iyo inaysan la qabin madaxda kale ee dowladda federaalka.
Farmaajo ayaa marar badan lagu eedeeyey inuu dagaalka siyaasadeed ee Kenya iyo Jabuuti u adeegsado dano siyaasadeed oo gudaha ah. Inkasta oo dagaalka Kenya aan qeylo badan ka iman, haddana midka Jabuuti aad ayey u diideen shacabka Soomaaliyeed, iyo xitaa xubno ka tirsan dowladda
Maamulka Galmudug 15ka May 2021 Madaxweynaha dowlad Goboleedka Galmudug Axmed Cabdi Kaariye ( Qoor Qoor) oo xalay ku hoyday magaalada Gaalkacyo ayaa halkaasi ka bilaabay wada-hadallo lagu xalinaayo shaqaaqo ka dhalatay dil loo geystay Sheekh Cali Axmed Faarax ( Sheikh Calidheere).
Madaxweyne Qoor Qoor ayaa la kulmay odayaasha iyo waxgaradka magaalada Gaalkacyo, isaga oo kala hadlay sidii loo dhameyn lahaa shaqaaqada ka dhalatay dilka Sheekh Cali Dheere, sidoo kalena gacanta loogu soo dhigi lahaa dadkii ka dambeeyay dilkaas.
Khamiistii todobadkii hore Magaalada Gaalkacyo waxaa ka dhacay dibadbax looga soo horjeedo dilkii degaan hoostaga magaalada loogu geystay Sheekh Cali Dheere), iyada oo banaanbaxayaasha ay dalbanayeen in cadaaladda la horkeeno dadkii dilka geystay.
Qoor Qoor oo uu wehlinayo taliye ku-xigeenka Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed General Cismaan Cabdulahi Maxamed Kaniif ayaa waxaa lagu wadaa inay kulamo la yeeshaan saraakiisha ciidamada iyo maamulka degmada si baaritan dhab ah loogu sameeyo waxa sababay dilka Sheekh Cali Dheere.
Xiisadda magaalada ka taagan ee dilka Sheekh Cali Dheera ayaa laga cabsi qabaa inay horseeddo dilal kale oo magaalada ka dhacay oo aargoosi ah, amaba kasii daran’e dagaal ay dad badan ku dhintaan oo ka dhaca.
Kenya 15ka May 2021 Wargeyska Daily Nation ee Nairobi ayaa qoray xog ku saabsan sababtii keentay in dowladda Kenya ay joojiso duulimaadyadii Soomaaliya, oo la hakiyey muddo saddex bil ah marka laga reebo kuwa caafimaadka iyo kuwa sida gargaarka bani’aadannimo.
Wargeyska oo soo xiganaya ilo-wareedyo ka tirsan dowladda Kenya ayaa sheegay in Kenya ay ka carrootay kadib markii dowladda federaalka ay xayirtay laba diyaaradood oo qaad usoo qaaday Soomaaliya, oo ay leedahay shirkadda Kenyan-ka ah ee Bluebird Aviation.
Labadaas diyaarad ayaa Hay’adda Duulista Rayidka Soomaaliya waxay ku eedeysay inay jebiyeen amarkii ay dowladda ku mamnuucday in qaadka Miraa ee Kenya loo soo dhoofiyo dalka.
Tallaabada ay qaadday dowladda ayaa muran ka dhex-abuurtay labada dal ayada oo Kenya ay ku dooday in shirkadda ay qaadka usoo qaaday Muqdisho kadib markii dowladda federaalka ay dib usoo celisay xiriirkii labada ee ay goysay bishii December, islamarkaana diyaaradda ay timid Soomaaliya maalmo kadib markii xiriirka lasoo celiyey.
Hase yeeshee dowladda federaalka ayaa sheegtay in xiriirka lasoo celiyey aanu ka dhigneyn in qaadka la fasaxay, oo aysan jirin meel arrintaas lagu sheegay, sidaas darteedna ay shirkadda Bluebird Aviation ku xadgudubtay amarka dowladda.
Hay’adda Duulista ayaa kadib 9-kii May soo saartay qoraal ay ku xaqiijineyso in amarkii lagu mamnuucay qaadka uu weli taagan yahay, si aan loo sameyn qalad la mid ah kii Bluebird Aviation.
“Hay’adda Duulista Hawada Soomaaliyeed (SCAA) waxay si sharaf leh ugu war-gelineysaa dhammaan howlwadeenada in Qaadka Mirra oo la keeno Soomaaliya ay weli mamnuuc tahay, islamarkaana Siyaasadda dowladda federaalka Soomaaliya ee ku aadan soo dhoofinta Qaadka Miraa ee garoomada diyaaradaha dalka aysan waxba iska beddelin. Soo dhoofinta Mirra, iyadoon wax ogolaansho ah laga haysan Hey’adda Duulista Raydika, waxaa loo arki doonaa tallaabo sharci darro ah iyo ku xad-gudub Hawada Soomaaliya,” ayaa lagu yiri qoraalkan ka soo baxay Hay’adda Duulista Raydika Soomaaliya.
Si kastaba, Kenya ayaa ayada oo ka carreysan tallaabada ay dowladda federaalka ka qaaday shirkadda Bluebird Aviation iyo inaan dib loo fasaxin qaadka, waxay soo saartay amarkii ay ku joojisay duulimadyada Soomaaliya, taasi oo sii xumeysya xiriirka labada dal ee Qatar ay ku guuleysatay toddobaadn kahor inay dib usoo celiso.
Muqdisho 15ka May 2021 Ra’iisul wasaaraha xilka sii-haya ee xukuumadda Soomaaliya, Mudane Maxamed Xuseen Rooble ayaa war qoraal ah kasoo saaray maalinta dhalinyarada Soomaaliyeed oo ku beegan maanta oo ah 15-ka bisha May ee 2021-ka.
Rooble ayaa marka hore dhammaan dhalinyarada Soomaaliyeed ugu hambalyeeyey maalintan u gaarka ah ee 15-ka bisha May, isaga oo ku amaanay doorkooda ku aadan qeybaha kala duwan ee nolosha iyo sidoo kale difaaca dalka iyo howlaha kale ee qaranka.
“Xornimadii dalka ka hor iyo ka dibba, si weyn ayuu u muuqday doorka dhallinyarada Soomaaliyeed ee nolosha qeybeheeda kala duwan, siiba difaaca dalka iyo howlaha Qaran ee muhiimka ah,” ayuu qoraalkiisa ku yiri ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble.
Sidoo kale wuxuu intaasi ku sii daray in dhalinyarada Soomaaliyeed ay udub dhexaad u yihiin horumarka dalka iyo guud ahaan bulshada Soomaaliyeed.
“Dhallinyarada Soomaaliyeed waxaa udub dhexaadka dalkeenna, waxa ayna bulshada ka yihiin in ka badan 70%, taas oo ka dhigan in dalkeennu yahay dal dhallinyaro” ayuu yiri.
Ugu dambeyn wuxuu ugu baaqay dhalinyarada Soomaaliyeed inay sii xoojiyaan doorkooda ku aadan horumarka dalka iyo sidoo kale dib u dhiska dowladnimada Soomaaliya.
Si kasataba dhalinyarada Soomaaliyeed ayaa haatan wajahaya caqabado badan oo is biirsaday uguna daran tahay shaqo la’aan baahsan oo ka jirta guud ahaan dalka.
Hargaysa 15ka May 2021 Xog cusub ayaa kasoo baxeysa waxa looga hadlay kulankii ay magaalada Hargeysa laba toddobaad kahor ku qaateen Madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi iyo Wefti ka socday Dawladda Qatar oo uu hoggaaminayey ergayga gaarka ah ee Wasiirka Arrimaha dibedda Qatar u qaabilan La-dagaalanka Argagixisada iyo Xal u helidda Khilaafaadka Dr. Mutlaq bin Majed Al-Qahtani
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sheegay in Dr. Mutlaq uu Muuse Biixi Cabdi u sheegay inay doonayaan inay xidhiidh laba geesood ah yeesheen Qatar iyo Somaliland oo ay aad isugu dhow yihiin Imaaraadka Carabta, sida uu ku warramay wargeyska Somaliland Chronicle.
Wafdiga Qatar ayaa sidoo kale Somaliland u sheegay inay doonayaan inay xafiis uga furaan Hay’adda Qatar u qaabilan Kaalmooyinka ee loo yaqaano Qatar Charity.
Warku wuxuu intaa ku darayaa in Weftigu uu Madaxweynaha Somaliland la wadaagay doonista Dawladda Qatar ee ah inay qayb ka noqoto dedaallada Caalamiga ah ee Wada-hadallada lagu dhex-dhexaadinayo dowladda federaalka Soomaaliya iyo Somaliland iyo Soomaaliya,
Muuse Biixi Cabdi ayaa lagu warramay inuu Weftiga Qatar u sheegay Mowqifka Somaliland ee wada-hadallada iyo kalsoonida ay ku qabto Qaddiyadeeda Madax-banaanidu u saamaxayso inay meel kasta kaga qayb-galaan wada-hadallada dhex-dhexaadinta ah, sidoo kalena aqbalayaan cid kasta oo arrintaa dhexdhexaad ka ah.
Muuse Biixi Cabdi ayaa Weftiga Qatar ku war-geliyey inay Somaliland diyaar u tahay inay sugto inta ay Soomaaliya ka baxayso xasillooni la’aanta siyaasadeed ee hadda haysata, oo ka dhalatay muranka doorashooyinka.
Arrinta kale ee Weftiga Qatar iyo Madaxweynaha Somaliland ka wada-hadleen ayaa lagu sheegay inay tahay in diyaaradda Qatar Airways ay duulimaadyo toos ah ka bilowdo Somaliland. Xilligan la joogo, diyaaradda Ethiopian Airlines ayaa ah ta keliya ee caalami ah ee duulimaadyo toos ah ku timaadda Somaliland
Beledweyne 15ka May 2021 Ciidamada nabad sugida ee dowladda Soomaaliya ayaa saacadihii lasoo dhaafay howl-gal qorsheysan ka fuliyey duleedka magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan, kuwaas oo lagu xaqiijinayey amniga magaaladaasi.
Howl-galka ayaa si gaar ah waxaa looga sameeyey deegaano hoos-yimaad magaalada Beledweyne oo ay ku sugnaayeen dagaalyahano ka tirsan kooxda Al-Shabaab.
Taliyaha NISA ee degmada Beledweyne Ibraahim Maxamed Abuukar oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay inay si nabadoon ku gaareen deegaano ka tirsan gobolka Hiiraan, kadib markii ay isaga baxeen xooggagii Al-Shabaab ee horay ugu sugnaa halkaasi.
Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray inay sii wadi doonaan howl-galladooda, inta Al-Shabaab laga saarayo deegaanadaasi.
Dhanka kale ma jiro weli wax hadal ah oo kasoo baxay dhinaca kooxda Al-Shabaab oo ku aadan howl-galkaasi ee ay guulaha ka sheegteen ciidamada dowladda Soomaaliya.
Inta badan kooxda Al-Shabaab ayaa weeraro ku dhufo oo ka dhaqaaq ah ka fulisa gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaaliya.
Djubouti 15ka May 2021 Madaxweynaha dalka Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle ayaa maanta markii shanaad loo caleema saarayaa xilka madaxweynaha ee dalkaasi.
Munaabadda caleema saarka oo si weyn loo soo qaban qaabiyey ayaa waxaa ka qeyb-galaya wufuud kala duwan, sida ra’isul wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble, madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, ra’isul wasaareyaasha dalalka Itoobiya iyo Rwanda Abiy Ahmed iyo Edouard Ngirente, madaxweynaha Guine Alpha Conde, madaxweyne ku xigeenka South Sudan iyo xubno sare oo ka socda dalalka Uganda, Kenya, Pakistan, Turkey, Sucuudiga iyo sidoo kale France.
Sidoo kale waxaa la filayaa xubno kale oo ka qeyb-galaya xafladda caleema saarka inay maanta gaaraan gudaha wadankaasi.
Geelle oo dhowaan dib loo doortay ayaa helay codad gaaraya 98.41%, kadib doorashadii ka dhacday Jamhuuriyadda dalka Jabuuti.
Sidoo kale wuxuu Ismaaciil Cumar Geelle qaabili doono, isla-markaana kulan duceedyo la qaadan doono madaxda ka qeyb-galeysa caleema saarkiisa.
Dhinaca kale madaxweynaha Soomaaliya ee uu waqtigiisu dhammaaday ayaa ka baaqsaday ka qeyb-galka munaasabaddan, waxaana ku metalaya Ra’iisul wasaare Rooble, hase’yeeshee ka qeyb-galka ra’iisul wasaaraha ee caleemo-saarka ayaa muujinaya heerka uu gaarsiisan yahay khilaafka ka dhex-oogan dowladaha dariska ah ee Somalia iyo Jabuuti.
Si kastaba khilaafkan ayaa kasoo billowday markii 2018-kii uu Farmaajo xulufo siyaasadeed la sameystay Eritrea oo haysata dhul ay Jabuuti leedahay, taasi oo aad ay uga xumaatay dowladda Jabuuti in madaxweyne Soomaaliyeed uu la safto dal haysta dhul Soomaaliyeed.
WARARKA MAANTA 13ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: #Ciid Wanaagsan! #CIidMubaarak #EidMubarak Ma jiraa Madaxweyne, Raysal Wasaare ama Guddoomiya Barlamaan oo tagi kara/soo booqan kara #Hargaysa, #Somaliland? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo ”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya ? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Maamulka Hirshabeele 13ka May 2021 Qoraal ka soo baxay dowlad gobolleedka Hirshabeelle ayaa eedeyn ballaaran loogu jeediyay Wasaarradda Maaliyadda iyo Qorsheynta Dowladda Federaalka oo la sheegay in ay is hortaageen maalyiin doollar oo loogu talagalay in wax lagaga qabto fatahaadaha ku noqnoqday deegaannada dowlad gobolleedka Hirshabeelle.
Qoraalka ayaa lagu yiri in Hirshabeelle siweyn uga xun tahay in Wasaaraddaha Maaliyadda iyo Qorsheynta ay caqabad ku noqdeen fududeynta iyo sii deynta qarashaad wax looga qaban lahaa xaalada hadda ka jirta deegaannada Hirsahbeelle ee fatahaada
Eedeynta ayaa daba soctay qoraal kol hore boggiisa twitter uu soo dhigay madaxweynihii hore ee dowlad gobolleedka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare oo sheegay in dowladda is hortaagtay $ 35 milyan oo dollar oo aduun weynuhu ugu talagalay in wax lagaga qabto dhibaatada fatahaadu ay ku heyso Hirshabeelle.
Muqdisho 13ka May 2021 Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada xukuumadda xil-gaarsiinta Duraan Axmed Faarax ayaa maanta kulan gaar ah la qaatay guddiga shirkadaha diyaaradaha ka howlgala dalka, maalin ka dib markii ay Kenya xayirtay duulimaadyada Soomaaliya.
Kulanka ayaa looga hadlay hannaan lagu wajahayo in aysan saameyn ku yeelan diyaaradaha xayiraadda ay ku soo rogtay dowladda Kenya isu-socodka labada dal, sida lagu sheegay war ka soo baxay xafiiska Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada Soomaaliya.
“Waxaan ballan-qaadayaa in Dawladda ay kala shaqeynayso ganacsatada diyaaradaha wax kasta oo u sahlaya inuusan go’aankan saameyn ku yeelan,” ayuu yiri Wasiir Duraan Faarax.
Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada Soomaaliya ayaa sidoo kale guddiga la wadaagay sida ay dowladda Soomaaliya uga go’antahay in la hormariyo iskaashiga duulimaadyada waddamada gobolkan Geeska Afrika.
Dowladda Kenya ayaa maalin ka hor soo saartay go’aan ay illaa bisha Agosto ku joojineyso isu-socodka duulimaadyada labada dal ee Soomaaliya iyo Kenya, waxuuna go’aankaas ku soo aaday iyadoo dowladda Soomaaliya ay maalmo ka hor shaacisay in dib loo soo celiyey xiriirkii diblomnaasiyadeed ee labada wadan oo go’naa muddo lix bilood ah.
Waxaa la aaminsan yahay in Kenya go’aankaas ay uga aar gudaneyso dowladda Soomaaliya oo diiday inay dib u fasaxdo Qaadkii laga soo dhoofi jiray dalka Kenya oo gabi ahaanba laga mamnuucay Soomaaliya, waxaana xusid mudan in laba maalin ka hor ay ganacsatada Kenya ku hungoobeen inay Qaad u soo dhoofiyaan Soomaaliya, isla markaana uu soo gaaray khasaare xoog leh
Uganda 13ka May 2021 Madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa maanta magaalada Kampala ee dalka Uganda kula kulmay madaxweynaha dalka Burundi, Évariste Ndayishimiye, sida lagu sheegay qoraal ay soo saartay Villa Somalia.
Kulanka ayaa waxay labada madaxweyne kaga wada-hadleen xiriirka labada dal iyo xoojinta iskaashiga dhinacyada ka dhaxeeya ee amniga, dhaqaalaha iyo siyaasadda.
“Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo dhiggiisa dalka Burundi Mudane Évariste Ndayishimiye oo kulan-doceed ku yeeshay caasimadda Kambaala ee dalka Uganda ayaa ka wada hadlay xoojinta xiriirka labada dal ee ku qotoma dhinacyada iskaashiga ammiga, dhaqaalaha iyo siyaasadda,” ayaa lagu yiri qoraalka.
Farmaajo ayaa sidoo kale waxa uu shalay kulan-doceed la qaatay dhiggiisa dalka Uganda Mudane Yoweri Museveni, waxayna ka wada-hadleen xiriirka laba geesoodka ah ee dhinacyada amniga, dhaqaalaha iyo siyaasadda, iyada oo ay madaxdu isku raaceen adkeynta xiriirka qotada dheer ee ku dhisan iskaashi iyo wax wadaqabsi.
Madaxweyne Farmaajo ayaa ugu hambalyeeyay dhiggiisa dalkaas Madaxweyne Yoweri Museveni guusha uu ka gaaray doorashooyinkii ka dhacay dalkan, isaga oo u rajeeyey horumar iyo barwaaqo Shacabka iyo dawladda Uganda.
Madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday ayaa dhawaan gaaray dalka Uganda, waxaana safarkaan ku wehlinaya wasiirka Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha, Marwada Koowaad ee dalka Marwo Seynab Cabdi Macallim, Lataliyeyaasha Madaxweynaha iyo Saraakiil kale, si ay uga qeyb-galeen caleema saarka madaxweyne Museveni.
Bishii Janaayo ee sanadkan 2021 ayay ahayd markii Museveni lagu dhawaaqay in uu yahay guuleystaha doorashooyinka guud ee dalkaas, wallow uu natiijadaas qaadacay hogaamiyaha mucaaradka Bobi Wine.
Madaxweyne Museveni oo talada dalka Uganda qaab Jabhadayn ku qabsaday sanadkii 1986-dii waxa uu xilkaasi hayaa 35-sano, isagoo codbixinta Doorashadii u dambaysay ee ka dhacday dalkaasi bishii Janaayo 14-dii ee sanadkan uu ka helay 58.64%.
Muqdisho 13ka May 2021 Xog ay heshay Caasimadda Mqdisho ayaa daboolka ka qaadeysa sababta u weyn ee diyaaradda Kenya Airways ay u bilaabi laadahay duulimaadyadii tooska ahaa ee magaalada Hargeysa ee Somaliland, bilo kadib markii ay sidaas ku heshiiyeen Uhuru Kenyatta iyo Muuse Biixi.
Shirkadda Diyaaradaha Kenya Airways ayaa qoraal ay maanta soo saartay ku sheegtay in duulimaadkii tooska ahaa ee Hargeysa uu weli ku jiro hakad, ayada ka gaabsatay faah-faahin intaas ka baxsan.
Sida ay Caasimadda Muqdishi u xaqiijiyeen xubno ka tirsan wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada Soomaaliya, sababta u weyn ee diyaaradda Kenya Airways u bilaabi laadahay duulimaadka tooska ah ee Hargeysa ayaa ah inay ogolaansho ka la’dahay wasaaradda.
Wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada ayaa diiday inay diyaaradda Kenya Airways u ogolaato fasax ay ku tagto magaalada Hargeysa ee caasimadda Somaliland, kadib markii ay su’aal gelisay hab macaamilka Kenya ee Somaliland.
“Anaga ayaa mamulna hawada Soomaaliya, mana jirto diyaarad iman karta garoon ka tirsan dalka, ayada oo aan fasax ka haysan dowladda federaalka,” ayuu yiri xubin sarre oo ka tirsan Wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada oo la hadlay Caasimadda Muqdish.
Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa u aragta Kenya mid wada fowdo, maadama ay rabto inay Somaliland ula taacamisho sidii dal ka madax-banaan Soomaaliya, taasi oo ay ka biyo diidan tahay dowladda federaalka oo ayadu gacanta ku haysa maamulka hawada.
Shirkadda Diyaaradaha Kenya Airways ayaa maanta iska fogeysay warar sheegayay inay duulimaad toos ka bilaabi doonto magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland dhamaadka bishan aan ku jirno ee May.
“Kenya Airways (KQ) waxay jeceshahay inay cadeyso in qorshooyinka ay duulimaadyada uga bilaabi doonto Hargeysa, Somaliland ay weli ku jiraan hakad, iyadoo la sugayo ogolaanshaha iyo ansixinta aas-aasiga ah,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay maamulka Shirkadda.
“Hadda ma jiraan duulimaadyo toos ah oo howl-galaya oo shirkadda ah,” ayaa sidoo kale lagu yiri qoraalka oo ay Kenya Airways ku beeninayso wararka la wareejinayo baraha bulshada.
Qorshaha ay diyaaradda Kenya Airways ugu tageyso duulimaad toos ah magaalada Hargeysa ayaa soo socday billooyinkii dambe, hase yeeshe waxa uu ka dhaqan gali laayahay dowladda federaalka oo u aragta xad-gudub ka dhan Jamhuuriyada.
WARARKA MAANTA 12ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Ma jiraa Madaxweyne, Raysal Wasaare ama Guddoomiya Barlamaan oo tagi kara/soo booqan kara #Hargaysa,The Republic of #Somaliland? Maxuu qaban karaa Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” oo xil aan sharci ahayn inuu dalka ku-maamulo rabo ”? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya ? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 12ka May 2021 Ururka Argagixisadda AL-Shabaab Al-shabaab ayaa xalay ku dhawaaqday maanta oo Arbaco ah tahay maalinta koowaad ee Ciidul Fidriga, xili guud ahaan marka la eego inta badan dunida muslimka ay isku raaceen in maanta la kaamilayo 30ka bisha Ramadaan.
Inta badan deegaannada ay gacanta ku hayaan All-shabaab ee gudaha dalka Soomaaliya ayaa dadka ku dhaqan waxaa ay ku qasban yihiiin in ay maanta ciidaan, iyaga oo qaadanaya amarka hoggaanka Ururka.
Dowladda Soomaaliya iyo dowlad gobolleedyada dalka ayaa isku raacay xalay in maanta oo Arbaco ah tahay maalin Soon, halka maalinta Khamiista ah oo ku beegan berri tahay maalinta koowaad ee Ciidul Fidriga.
Muqdisho 12ka May 2021 Safiirka dowladda Jabuuti ee Soomaaliya Aadan Xasan Aadan, ayaa maanta hooygiisa magaalada Muqdisho ku booqday Madaxweynihii hore ee Soomaaliya, Xasan Sheesh Maxamuud.
Safiirka iyo Madaxweynaha ayaa ka wadahadlay xaaladda guud ee dalka iyo xiriirka soo jireenka ah ee labada dal, waxuuna Xasan Sheekh Danjire Aadan uga mahadceliyey booqashadaas.
Xasan Sheesh Maxamuud ayaa boggiisa Twitter-ka ku soo qoray, “Sharaf ayey ii ahayd in uu maanta i soo booqday Safiirka dowladda aan walaalaha nahay ee Jabuuti, Ambassador Aadan Xasan Aadan”.
Madaxweyne Xasan Sheekh waxa uu dowladda Jabuuti ku tilmaamay dal ka shaqeeya dib u dhiska Soomaaliya. “Waxaan uga mahadceliyay dadaallada dowladda Jabuuti ee dib u dhiska Soomaaliya,” ayuu ku yiri qoraalkiisa.
Waxa uu sheegay inuu aad ugu faraxsan yahay go’aanka Jabuuti ay ku garab taagan tahay walaalahood Soomaaliya, isagoo xusay in weligiis uusan isbedeli doonin.
Intaas waxa uu raaciyey in aysan Jabuuti lamid ahayn dalal fara badan oo Soomaaliya saaxiib la ah. Waxa uu sheegay inay Jabuuti tahay dal walaal ah oo Soomaaliya, garab istaagay waqtiyo ay xaaladuhu aad ugu adkaayeen. “Jabuuti waa walaal iyo saaxiib na garab istaagay xilli adag” ayuu Xasan Sheekh ku yiri qoraalkiisa.
Booqashadaan waxay imaaneysaa iyadoo dowladda Soomaaliya bilihii lasoo dhaafay ay ugu yaraan laba jeer ku eedeysay dowladda Jabuuti inay xagal-daacineyso Soomaaliya.
Sidoo kale xukuumadda madaxweyne Farmaajo ayaa horay loogu eedeeyey inay lumineyso Jabuuti oo dadka Soomaaliyeed aysan u aaminsaneyn dal kaliya deris la ah, balse u arka walaal u soo hiiliyey, xilliyadii adkaa ee Qaran-jabku ku dhacay umadda Soomaaliyeed.
Muqdisho 12ka May 2021 Dowladda Soomaaliya ayaa meesha ka saartay in la beddelo taliyayaasha ciidamada dowladda, taasi oo muddo aheyd dalab ay ku dheganayeen Midowga Musharaxiinta, kadib markii ay ku eedeeyeen inay bixiyeen amaro lagu weeraray qaar ka mid ah musharxiinta madaxweynaha.
Wasiirka Amniga Soomaaliya Xasan Xundubey Jimcaale oo la hadlay Idaacadda VOA ayaa sheegay in heshiiskii lala galay mucaaradka ee lagu soo afjaray xiisaddii Muqdisho aanu ku jirinin la bedelo taliyeyaasha ciidamadda qaranka.
“Taliyeyaal la bedelayo heshiiska kuma jiro. Taasina waa mid u taalo maamulka ra’iisul wasaaraha. Haddii ay ku timaado talo kale waa meesheeda. Qodobada aan ku heshiinay waa tobban qodob, waana cad yihiin,” ayuu yir Xundubey.
Hase yeeshee, qodobka lixaad ee heshiiska ay gaareen xukuumadda iyo mucaaradka ayaa waxa uu dhigayaa in la magacaabo guddi khubaro ciidan ah oo kala taliya Ra’iisul Wasaaraha dib u habaynta Ciidamada Qaranka, mana cadda haddii dib u habeyntaas ay qeyb ka tahay hoggaanka ciidanka
Hadalka Xundubey ayaa meesha ka saaraya rajo laga qabay in Rooble uu beddelo qaar ka mid ah taliyayaasha kadib markii uu la wareegay amniga doorashada. Rooble oo dhowr maalmood ku maqnaa Cumrada ayaa shalay dib ugu soo laabtay Muqdisho, waxaana la filayaa inuu guda galo howlaha doorashada.
Dhinaca kale, Xundubey ayaa shaaca ka qaaday in ciidamada lagu heshiiyey inay Muqdisho ka baxaan aysan ku koobneyn oo kaliya kuwa taageerayay Madasha Badbaado Qaran, balse ay sidoo kale ku jiraan ciidamada taabacsan dowladda ee xiisadda dagaal ku yimid Muqdisho.
“Waxa magaalada laga saarayo ee lagu heshiiyey waa ciidan kasta oo kusoo galay xiisaddii ka dhalatay muddo kordhinta,” ayuu yiri Xundubey.
Si kastaba, inkasta oo ciidamada Badbaado Qaran ay magaalada uga baxeen si shaacsan, oo la wada arkay, haddana ma muuqato inay magaalada ka baxeen ciidankii uu kusoo daabulay Farmaajo.
Sacudiga 12ka May 2021 Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa xaqiijisay in Arbacada berri ay tahay maalinta u dambeysa ee bisha Soon, maadaama galabta la waayey bilashada bisha Soonfur ee Shawaal.
Guddiga aragtida dayaxa ee Boqortooyada Sacuudiga ayaa xaqiijiyay in baaristii la sameeyey Talaadadii maanta lagu ogaaday in aysan dhalan bisha Shawaal ee Soonfur.
“Guddiga aragtida dayaxa ee Sacuudi Carabiya ayaa xaqiijiyay Talaadadii in dayaxa bilaha ah oo curanaya bilowgii Shawaal aan la arkin. Sidaas darteed, Arbacada 12-ka May waxay noqon doontaa maalinta ugu dambeysa iyo 30-ka Ramadaan, Khamiista 13-ka May waxaa loo arki doonaa maalinta koowaad ee Ciidul Fitriga,” ayaa lagu yiri qoraal goordhaw ay soo saartay dowladda Sacuudiga.
Sidoo kale dowladda Qatar ayaa caawa shaacisay in maalinta berri ay tahay Soon 30 buuxo ah, isla markaana la ciidi doono maalinta Khamiista ah ee 13-ka bishan May.
Dowladda Soomaaliya ayaan weli kala xaqiijin tallaabada ay shacabka Soomaaliyeed qaadanayaan berri, balse waxaa lagu wadaa in wasaaradda Awqaafta iyo arrimaha diinta ay warbixin siiso shacabka.
Bisha barakeysan ee Ramadaan ayaa Talaadadii maanta ku beegneyd 29, waxaana loo badinayaa in berri la buuxi doono 30-ka, waxaana xusid mudan in bishii hore ee Shacbaan ay ku dhamaatay 30 maalmood.
Kenya 12ka May 2021 Dowladda Kenya ayaa shalay soo saartay go’aan ay ku joojineyso duulimaadyada ka yimaada Soomaaliya, marka laga reebo duulimaadyada caafimaadka iyo kuwa gargaarka bani’aadannimo.
Si rasmi ah looma shaacin sababta go’aanka, hase yeeshee waxaa la sheegay in joojinta ay jiri doonto muddo saddex bilood ah, waxeyna ku soo aaday saacdo kadib markii ay Soomaaliya sheegtay in aysan fasaxin qaadka ka iman jiray dalka Kenya.
Xogta aan helnay ayaa tilmaameysa in Kenya u joojisay laba arrin oo kala ah.
1- In dowladda Soomaaliya aysan fasaxin qaadka ka yimaada dalka Kenya oo sanadkii malaayin lacag ay ka hesho dowladda Kenya. Wararku waxay sheegayaan in nin la dhashay Madaxweyne Farmaajo oo lagu magacaabo Xasan Farmaajo iyo Cali Yare Cali ay dalka keenaan qaadka Itoobiya dartoodna loo joojiyay kan Kenya.
Qaadka Kenya ayaa markii hore u xirnaa ganacsato Soomaali ah, hase yeeshee maadaama aan laga wareejin karin la joojiyey gebigiisa si mashruuc kale oo dhanka Itoobiya ah loogu furo Xasan Farmaajo iyo Cali Yare, kaasi oo ay malaayiin dollar hadda ka sameeyaan.
2- Warqad ay dowladda Soomaaliya u dirtay Midowga Afrika, taasoo lagu dalbaday in la badalo ergaygii dhawaan loo soo magacaabay Soomaaliya oo ah madaxweynihii hore ee Kenya John Mahama, waxaana warqadda ku qornaa inuu daganyahay Kenya islamarkaana uu ganacsi ku leeyahay.
Arrintaas ayaa loo arkaa in wali muujineyso in Soomaaliya ay wali ku taagantahay dagaalka siyaasadeed ee dalka Kenya, islamarkaana soo-celinta xiriirka uu muuqdo mid ku kooban kaliya oraah, oo aan ficil laga muujin.
Waxaa la filayaa in dowladda Qatar markale soo kala dhaxgasho labada dal oo ay markii hore ka shaqeysay inay soo celiso xariirkooda.
Muqdisho 12ka May 2021 Ilo wareedyo lagu kalsoon yahay oo ku sugan gobalka Gedo ayaa Caasimada Online u sheegay in ciidamadii Cabdirashiid Janan ee la heshiiyey dowladda Soomaaliya ay diideen in lagu daro ciidanka dowladda ee ku sugan qeybo kamid ah gobalka.
Wararka aan helnay ayaa tilmaamaya in ciidanka Janan ay sharuud ku xireen ku biirista ciidanka dowladda, taasoo ay ka biya diideen saraakiisha dowladda ee ku sugan gobalka Gedo.
Ciidanka Cabdirashiid Janan ayaa dalbaday in la siiyo guddoomiyaasha degmooyinka Luuq, Doolow iyo Beladxaawo. Sidoo kale ciidankaan Janan ayaa dalbaday in la siiyo taliyaasha degmooyinkaas ee Nabad Sugidda ama taliye ku-xigeenada.
Cabdirashiid Xasan Cabdinuur Janan ayaa la filayaa in uu safar ugu baxo gobalka Gedo, waxaana safarkiisa ku wehlin doono saraakiil ka tirsan Villa Somalia, ayadoo ujoodka safarkooda lagu sheegay in xal loogu raadinayo arrimaha ka soo cusboonaaday gobalka Gedo.
Wararka qaar ayaa sheegaya inay jirto cabsi ku aadan in laga yaabo in ciidanka Janan ay isaga ka goostaan, islamarkaana noqdaan kuwa iskood u taagan oo dowladda mucaarada ama la gorgortama.
Muqdisho 12ka May 2021 Ra’iisul wasaaraha xilka sii-haya Maxamed Xuseen Rooble ayaa magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya ka billaabay wada-tashiyo ku aadan shirka arrimaha doorashooyinka, kadib markii uu shalay ku soo laabtay dalka.
Rooble ayaa haatan wada qorshihii ugu dambeeyey ee shirkaasi oo la filayo inuu qabsoomo 20-ka bishan aynu ku jirno ee 2021-ka, iyada oo go’aan looga gaarayo doorashooyinka.
Ilo wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sidoo kale Caasimada Online u sheegay in ra’iisul wasaaruhu ka baaraan-degaya shirkani, si uu u noqdo mid ka duwan kulamadii hore, meeshana looga saaro shuruudaha fashilin kara shirkan oo saldhig u ah doorashooyinka.
Sidoo kale wararka ayaa intaasi ku sii daraya in Rooble uu haatan ka fakirayo sidii meesha looga saari lahaa caqabadaha fashilin kara wada-hadallada doorashooyinka Soomaaliya.
Ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa la wareegay amniga iyo maamulka doorashada, isaga oo kadib billaabay abaabul xoogan oo uu ku wajahayo mucaaradka.
Si kastaba arrimahan ayaa kusoo aadayo, iyada oo haatan xaaladda siyaasadeed ee yare dagan tahay, kadib heshiiskii ay Muqdisho ku gaareen dowladda iyo mucaaradka.
WARARKA MAANTA 11ka May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Ma fiicnaan lahayd in Ciidanka Badbaado Qaran ay soo qabtaan argagixye maal-geliye Fahad Yaasin “Daba-Naasle” si ay maxkamad ciidan u saaraan dembiyada is-daba-jooga ah ee dadka, diinta iyo dalkaba uu ka galayo? Yaa noqay Madaxweynaha ugu musuqmaasuq badan #Africa Mr. Farmaajo khaa’inul waddan? Yaa noqday Madaxweynaha ugu liita #Africa Mr. Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Maxuu Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” ka doonay Sacuudiga? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya ? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Kampala 11ka May 2021 Madaxweyanaha waqtigiisa uu dhammaaday Mudane Maxamed Cabdullahi Maxamed (Farmaajo) ayaa saaka u ambabaxay wadanka Uganda, waxaana mas’uuliyiin ka tirsan labada gole ay kasii sagootiyeen garoonka Aadan Cadde.
Farmaajo ayaa ka qeyb-galaya xafladda caleema saarka madaxweynaha dib loo doortay ee dalka Uganda Yoweri Museveni, kadib markii lagu casuumay.
Safarkan waxaa madaxweynaha ku wehlinaya wasiirka Qorsheynta, Maalgashiga iyo Horumarinta Dhaqaalaha Jamaal Maxamed Xasan, Marwada Koowaad ee dalka Marwo Seynab Cabdi Macallim, Lataliyeyaasha Madaxweynaha iyo Saraakiil kale.
Sidoo kale madaxweynaha waqtigiisu dhammaaday ayaa inta uu ku sugan yahay Kampala kulamo duceedyo la qaadan doono madaxda Uganda iyo mas’uuliyiinta kale ee ka soo qeyb-galaya munaasabadda caleema saarka oo dhaceysaa 22-ka bishan May ee 2021-ka.
Bishii Janaayo ee sanadkan 2021 ayay ahayd markii Museveni lagu dhawaaqay in uu yahay guuleystaha doorashooyinka guud ee dalkaas, wallow uu natiijadaas qaadacay hogaamiyaha mucaaradka Bobi Wine.
Si kastaba madaxweyne Museveni oo talada dalka Uganda qaab Jabhadayn ku qabsaday sanadkii 1986-dii waxa uu xilkaasi hayaa 35-sano, isagoo codbixinta Doorashadii u dambaysay ee ka dhacday dalkaasi bishii Janaayo 14-dii ee sanadkan uu ka helay 58.64%
DDS 11ka May 2021 Madaxweynaha Dowlad Deegaanka Soomaalida Mustafe Maxamuud Cumar ayaa sheegay in deegaannada Ismaamulka Soomaalidu uu guul ku gaari karo oo kaliya midnimada umadda Soomaaliyeed.
Waxaa uu sheegay in marnaba aan meel lagu gaari karin qabaa’ilaad sida uu hadalka u dhigay is eryanaya oo midba kan kale uu riixayo, isaga oo intaa ku darray in marka laga eego Itoobiya lagu jiro tartanta dhinca qowmiyadaha ah.
”Qabiil is eryanaya iyo ururro qabaa’ilaad isku eryanaya dowlad deegaanka Soomaalida ma anfacayaan, waxa kaliya aan ku socon karno guulna ku gaari karno waa midnimo Soomaaliyeed, maanta Itoobiya marka aad eegto waxaa lagu jiraa tartan qowmiyad ah, sidaa daraadeed waa in aynu raadinaa midnimo Soomaali isku mid ah” ayuu yiri Mustafe Cagjar madaxweynaha dowlad deegaanka Soomaalida.
Wuxuu sheegay in marnaba aan la diidaneyn mucaarad iyo in la dhaliilo dowladda, laakiin loo baahan yahay isku tanaasul iyo horay loo sii wada socod.
”Dowladda Boqolaal dhaliilood ayeey leedahay, qaar annaga ayaa og, qaar shacabka ayaa og, laakiin waxaa u baahannahay isku tanaasul iyo laga wada shaqeeyo in wax walba horay u sii socdaan oo aan gadaal loo noqon” ayuu yiri hadalkiisa sii raaciyay.
Muddadii ay jirtay Xukuumdda dowlad deegaanka ee uu madaxweynaha ka ahaa ayuu sheegay in ay ku guuleysteen inta badan balanqaadyadii ay horay u sameeyeen oo ay ka mid aheyd in ay soo celinayaa astaamihii Soomaaliyeed iyo dadka noqdaan kuwo xor u ah afkaartooda iyo aragtidooda siyaasadeed.
Ugu danbeyntii ayuu sheegay in Xisbiga uu hoggaamiyo uu sii laba jibaari doono geeddi-socodka horumarineed ee deegaanka haddii la doorto
Gedo 11ka May 2021 Dowladda Faderaalka Soomaaliya ayaa sheegtay in ay deegaano dhaca duleedka degmada Garbahaaray ee gobolka Gedo kale wareegeen dagaalyahanada Al-Shabaab ka dib howlgalo ciidanka ammaanka ay ka sameeyeen gobolka Gedo.
Saraakiisha Dowladda ayaa sheegay in ay dagaal la’aan kula wareegeen deegaanada Doofaareey, Kooradheer, Booco, Qalwo, Bakaaro iyo Fargeeleey oo dhammaantood hoostaga degmada Garbahaaray ee gobolka Gedo.
Taliyaha Saldhiga Booliska degmada Garbahaareey ee Gobolka Gedo laba Xidigle Maxamed Jaamac Gaaciye ayaa sheegay in degaannada ay howlgalka ka fuliyeen ay isaga tageen Al-Shabaab kadib markii ay ka war heleen in ay kusoo wajahan yihiin.
Waxaa uu sheegay in u jeedka howlgalkoodu ahaa “ka hortaga weerarada ay bisha Ramadaan geystaan Al-Shabaab iyo in ay dadka Shacabka ah ka qaadaan Xoolo Nool, iyaga oo ku sheegaya in ay tahay Zakawaad” sida uu u sheegay warbaahinta dowladda.
Ciidamadda ay dowladda Faderaalka Soomaaliya gaysay gobolka Gedo, ayaa howlgallo sidaan oo kale ka sameeyay deegaano hoostaga degmada Garbahaareey ee gobolka Gedo, inkastoo Al Shabaab ay dib ula wareegeen markii ay dib uga bexeen ciidanka amaanka Soomaaliya.
Xigasho: Mustaqbal Radio
Nairobi 11ka May 2021 Madaxweynihii hore ee HirShabelle Maxamed Cabdi Waare ayaa shaaca ka qaaday in dowladda federaalka Soomaaliya ay xanibtay lacag gaareysa 35 milyan oo dollar oo loogu talo-galay in wax looga qabto fatahaadda Webiga Shabelle ee gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe.
“Waa nasiib darro in 35 milyan oo dollar oo ay fatahaadaha ugu deeqeyn Talyaaniga, Sweden, Midowga Yurub iyo Bankiga Adduunka, looguna talo-galay dooxada Shabelle ay xanibeen wasaaradaha Maaliyadda, Qorsheynta, iyo Beeraha ee dowladda federaalka. Ceeb idin ku dhacday,” ayuu Waare ku yiri qoraal uu soo dhigay twitter.
Waa markii labaad oo dowladda federaalka ay xanibto lacag loogu talo-galay fatahaadaha, ayada oo laba sano kahor lacag sidan oo kale ay u xanibtay oo ka timid Jabuuti ay fadeexad kala kulantay, ayadoo markii dambe fasaxday.
Ma cadda sababta, hase yeeshee wasiirada dowladda qaarkood ayaa la sheegay inay qabyaalad darteed u xanibaan mashruucyada laga fuliyo deegaanada koonfurta Soomaaliya oo aysan kasoo jeedin, si gaar ahna wasiirka qorsheynta Jamaal Maxamed Xasan, kan maaliyadda Cabdiraxmaan Ducaale Beyle, iyo kan Beeraha Siciid Xuseen Ciid.
Magaalada Jowhar ayaa maalmihii tegay waxaa ka dhacay fatahaad xooggan oo ay ku barakaceen kumanaan qof, ayada oo ay biyo qarqiyeen magaalada.
Hay’adda Cuntada iyo Beeraha ee Qaramada Midoobay FAO ayaa digniin ay soo saartay uga digtay in xaaladda ay kasii dari karto, ayada oo daadad xoog leh ay ka dhalan karaan roobab dhowrkii maalmood ka da’ay qeybo badan oo ka mid ah gobolada dalka, kuwaas oo si aad ah usoo buux dhaafiyay wabiyada Shabeelle iyo Jubba.
FAO ayaa sidoo kale sheegtay in roobab u culus ay ka da’een dhulka Buuraleeyda Itoobiya kuwaas oo si toos ah daadadka ugu soo shuba gudaha Soomaaliya, gaar ahaana waxay si aad ah u saameyn doonaan gobolada Hiiraan iyo Shabeelaha dhexe.
Dowladda federaalka Soomaaliya ayaan illaa iyo hadda waxba ka qaban dhibaatada webiga Shabeelle ee Jowhar, ama xitaa aan ka hadal.
UN 11ka May 2021 Ururka Midowga Afrika ayaa diiday codsi ka yimid dowladda federaalka Soomaaliya oo ay ku dooneysay in la bedelo oo dib loo dhigo ergeyga sarre ee uu ururka usoo diray inuu dhex-dhexaadiyo dhinacyada isku haya siyaasadda Soomaaliya, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Dowladda Soomaaliya ayaa warqad ay u dirtay ururka ku dalbatay in la beddelo Madaxweynihii hore ee Ghana, John Mahama oo dhawaan usoo magacaabay guddoomiyaha guddiha Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat, ayada oo ku eedeysay inuusan dhex-dhexaad ka noqon karin arrimaha Soomaaliya.
Dowladda ayaa sababta ku sheegtay in John Mahama uu dano ganacsi ku leeyahay dalka Kenya, oo xiisad ay kala dhaxeyso dowladda federaalka, islamarkaana danahaas ganacsi dartood ay ergeyga saameyn ku yeelan karto dowladda Kenya oo xiisad ay kala dhaxeyso madaxweyne Farmaajo, inkastoo dhowaan xiriirka diblomaasiyadeed ee laba dal lasoo celiyey.
Dowladda ayaa sidoo kale codsatay in bedelidda ergeyga ka sokow, sidoo kale dib loo dhigo in ergey ka socda ururka uu yimaado Muqdisho, ayada oo ku dooday in fursad la siiyo wada-hadallada ra’iisul wasaare Rooble la gelayo madaxda dowladda goboleedyada, ayna suurta-gal tahay in lagu heshiiyo oo aan ergey loo baahan.
Hase yeeshee ururka ayaa ku gacan seeray codsiga dowladda federaalka ah, kuna adkeystay in John Mahama uu dhowaan iman doono Muqdisho.
Ilo diblomaasiyadeed oo ururka ku dhow ayaa laga soo xigtay in Ururka Midowga Afrika uu u sheegay madaxda dowladda in soo dirista iyo magacaabista ergeygan aan markii horeba lagala tashan dowladda, ee ay isku soo raaceen dalalka Midowga Afrika, sidaas darteedna aysan dowladda saameyn ku yeelan karin howshiisa.
Waxay intaas ku dareen in arrintan loo arkay isku day ay madaxtooyada Soomaaliya ku fashilineyso dadaallada dhex-dhexaadinata Midowga Afrika.
Midowga Afrika ayaa wajahaya cadaadisyo dhowr ah oo ku aadan is-diidooyinka siyaasadeed ee Soomaaliya oo uu dhawaan ku dhawaaqay dhex-dhexaadintooda, xili ay degtay xiisadii ka dhalatay dagaalkii Muqdisho.
Midowga Afrika ayaa maalmo ka hor qaaday tallaabo deg-deg ah oo ay mid kamid ah diblomaasiyiinta ugu saraysa kooxda dhex-dhexaadinta Soomaaliya uga saarayaan xubnaha ay magacaabeyn kadib markii ay sidaas codsadeen Midowga Musharixiinta.
Caasimada Online, ayaa ogaatay in Midowga Afrika uu tallaabadaas qaaday kadib cadaadis uga yimid xubno ka tirsan Beesha Caalamka iyo dacwad ay gudbiyeen xubnaha Midowga Musharixiinta oo si toos ah usoo dhaweeyey ergeyga loo soo magacaabay dhex-dhexaadinta balse walaac ka muujiyey in Babatunde Taiwo uu kamid ah noqdo la taliyeyaasha madaxa dhex-dhexaadinta.
Babatunde Taiwo ayaa ah madaxa qeybta Arrimaha Siyaasada ee AMISOM, waxayna midowga musharixiinta ku eedeeyen inuu la shaqeeyo madaxweynaha waqtigiisa dhammaaday Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
WARARKA MAANTA 9da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Maxuu Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” ka doonay Sacuudiga? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya ? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 9da May 2021 Madaxweynaha Maamulka Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor ayaa maanta ka baaqday safar uu ku aadi lahaa magaalada Dhuusamareeb ee xarunta maamulka Galmudug.
Xog ay heshay Caasimada Online ayaa sheegeysa in Madaxweyne Qoor Qoor ay saraakiishiisa dhanka ammaanka ku wargeliyeen in uusan ka dagi karin Dhuusamareeb, kadib duqeymo xalay saqdii dhexe lagu garaacay.
Dagaalamayaasha Al-Shabaab ayaa xalay ku dhowaad 10 hoobiyo ku garaacay garoonka Dhuusamareeb iyo nawaaxigiisa waxaana wali jirta cabsi laga qabo in ay markale duqeeyaan.
Wararka aan helnay ayaa tilmaamaya in Madaxweyne Qoor Qoor ay suurtagal tahay in safar dhulka ah ku tago Dhuusamareeb islamarkaana uu ka dago garoonka magaalada Cadaado si loo ilaaliyo bad qabkiisa.
Madaxda maamulada Galmudug iyo HirShabeelle ayaa la filayaa in muddo maalmo ah soo joogaan degaanadoo iyagoo ka hor 20-ka bishaanna usoo laaban doono Muqdisho, si ay uga qeyb galaan shirka uu Iclaamiyay ra’iisul wasaare Rooble ee arrimaha doorashooyinka.
Al-Shabaab ayaa bishii Novermber ee sanadkii hore duqeeyay diyaarad uu la socday Madaxweyne Qoor Qoor, taasoo ka kacday garoonka Dhuusamareeb inkastoo aysan jirin wax khasaare ah oo ka dhashay.
Tan iyo markii uu madaxweyne noqday Qoor Qoor, islamarkaana meesha laga saaray Ahlu-Sunna, kooxda Al-Shabaab ayaa kusoo xooogeysaneysay Galmudug, ayada oo Qoor Qoor uu noqday madaxweyne inta badan ku sugan Muqdisho, oo ka shaqeeya danaha Villa Somalia.
Muqdisho 9da May 2021 Shacab Falastiiniyiin ah oo dibad-baxayey iyo ciidamada Yahuudda ayaa mar kale xalay isku dhacay, dibedda Xaramka Al-Shariifka ah ee Qudus, ayada oo kumanaan qof ay ay salaadda tahajudka ku tukanayeen Masjidka Al-Qasa oo ku dhex-yaalla xaramka iyo dibeddiisa.
Falastiiniyin dhallinyaro ah ayaa dhagxaan ku tuurayey ciidamada Yahuudda oo dhigtay jidgooyooin waddooyinka gala Masjidka, ayaga oo isku dayaya inay celiyaan shacabka qaarkiis.
Ugu yaraan 80 qof ayaa lagu dhaawacay rabshadaha, oo ay ku jiraan caruur uu ugu yar yahay hal sano jir, kuwaas oo 14 ka mid ah la dhigay isbitaalka, sida ay sheegtay hay’adda Bisha Cas ee Falastiin.
“Ma doonayaan inaan tukano. Maalin kasta waxaa jira dagaal iyo isku dhac,” waxaa sidaas yiri Mahmoud al-Marbua oo ah 27 jir isaga oo ku sugan albaabka Dimishiq ee laga galo Xaram Al-Shariifka, isaga oo tilmaamaya booliska Yahuudda. “Bal fiiri waa ay na xabadeynayaan,” ayuu yiri.
Xiisadda Al-Aqsa ayaa taagneyd intii lagu guda jira bisha Ramadan oo idil ayada oo ay jirto carro xooggan oo ka dhalatay qorshe la rabo in dad Falastiiniyiin ah looga saaro guryo ku yaalla magaalada Qudus oo ay sheegteen Yahuud.
Ugu yaraan 205 qof oo Falastiiniyiin ah ayaa lagu dhaawacay isku dhac kale oo dhacay Jimcihii, taasi oo dhalisay in dunida aay si xooggan u cambaareeyaan Yahuudda.
Isku dhacyada ayaa habeen walba ka dhaca Bariga Qudus, gaar ahaan xaafadda Sheikh Jarrah, halkaasi oo Yahuudda ay damacsan yihiin inay si qasab ah uga raraan qoysas Falastiiniyiin ah, si loo dejiyo Yahuud.
Kooxda loo yaqaan Dhex-dhexaadiyayaasha afarta ah ee Bariga Dhexe, oo ka kooban Mareykanka, Ruushka, Midowga Yurub iyo QM ayaa walaac ka muujiyey rabshadaha iyo suurta-galnimada ah in dad guryahooda laga saaro.
“Waxaan ugu baaqeynaa mas’uuliyiinta Israel inay muujiyaan is-xakameyn ayna ka fogaadaan tallaabooyin sii xumeyn kara xaaladda inta lagu guda jiro maalmaha barakeysan,” ayaa lagu yiri bayaan ay soo saareen.
Xiisadda ayaa la filayaa inay sii kacsanaato maalmaha soo socda, ayada oo Maxkamadda Sare ee Israel ay Isniinta billaabi doonto dhageysiga kiiska dadka al rabo in laga saaro xaafadda Sheikh Jarrah.
Shabeele Hoose 9da May 2021 Wararka laga helayo gobolka Shabeelaha Hoose ee Koonfur Galbeed ayaa sheegaya in ciidamada dowladda saacadihii lasoo dhaafay ay howl-gallo qorsheysan ka sameeyeen deegaano iyo tuulooyin dhowr ah oo ka tirsan gobolkaasi.
Howl-gallada ayaa waxaa xigay iska hor imaadyo kooban oo dhex-maray labada dhinac, kuwaas oo geystay khasaare kala duwan oo isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.
Ciidamada ayaa lagu soo warramayaa inay la wareegeen deegaanada kala ah Shaam-Garre, Raqaleey, Raydableey, Goloole, Caanooleey iyo Gumeysidiid ee gobolka Sh/Hoose.
Saraakiisha hoggaamineysay dhaq-dhaqaaqyadaasi ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday inay khasaare xoog-leh gaarsiiyeen dagaalyahanada kooxda Al-Shabaab.
Weli ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay dhinaca Shabaab oo ku aadan howl-galladaasi ee ay guulaha ka sheegatay dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.
Shabeelaha Hoose oo ay weli ku xoogan tahay kooxda Al-Shabaab ayaa waxaa ka dhaca dagaallo xoogan oo u dhexeeya ciidamada dowladda iyo dagaalyahanada Al-Shabaab.
China 9da May 2021 Haraadigii gantaalkii Shiinaha ay u direen hawada sare balse soo fakaday ayaa Axadda maanta ah kusoo dhacay Badweynta India, ayada oo inta badan uu burburay markii uu soo galay jawiga dhulka, sida ay sheegtay warbaahinta dowladda Shiinaha.
Tani waxay soo geba-gebeysa maalmo hadal hayn oo ku saabsan halka uu gantaalka ku dhici karo gantaalka.
Gantaalkan oo ka mid ah koox gantaallo ah oo loo yaqaan Long March 5 ayaa Shiinaha ay u adeegsadaan inuu shaqaalaha iyo agabyada u qaado saldhigga ay China ka dhiseyso hawada sare.
Warbahainta Shiinaha oo soo xiganeysa xafiiska hawada sare u qaabilsan Shiinaha ayaa sheegtay in gantaalka uu ku dhacay meel dhinaca galbeed ka xigta jasiiradda Maldives.
Fakashada gantaalkan ayaa walaac badan ku abuuray dunida oo dhan tan iyo markii ay Shiinaha u direen hawada sare 29-kii April, balse kadib la shaaciyey inuu fakaday.
Warbaahinta dowladda ayaa sheegtay in gantaalka uu dib usoo galay hawada dhulka saacaddu markay aheyd 10:24 am xilliga Shiinaha, kuna beegneyd 5:24 am xilliga Muqdisho.
Ayada oo inta badan dhulka dushiisa ay biyo daboolaan, suurta-galnimada ah in gantaalka ku dhaco meel ay dadku ku badan yihiin ayaa aad u yareyd, waxaana kasii yaraa in dhaawacyo uu gaysto, sida ay sheegeen khubarada.
Hase yeeshee hubanti la’aanta arrintan iyo in Shiinaha ay ku guul-darreysteen inay xaqiijin xooggan soo saaraan ayaa walaac badan ka abuurtay dunida.
Muqdisho 9da May 2021 Madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa xalay kulan afur ah kula qaatay Madaxtooyada Qaranka qaar ka mid ah ganacsatada Soomaaliyeed.
Farmaajo ayaa ku bogaadiyay doorka ay ka qaateen horumarinta dhaqaalaha dalka, xoojinta fursadaha shaqo ee dhallinyarada iyo dib u dhiska kaabeyaasha dhaqaalaha.
Madaxweyne Farmaajo ayaa tilmaamay in Dowladdu ay ka miro-dhalisay qorshaha lagu yareynayey musuqmaasuqa hantida dadweynaha iyo eexda dhanka shaqada, taas oo xoojisay kalsoonida ganacsatada Soomaaliyeed ay ku qabaan hannaanka Maaliyadeed ee dalka, horseedna u noqotay in la joogteeyo mushaharaadka shaqaalaha iyo ciidammada.
“Ganacsatada Soomaaliyeed waxa ay garab xooggan ugu yihiin Dowladda fidinta adeegyada aas-aasiga ah, joogteynta xuquuqda shaqaalaha iyo ciidamada, Barnaamijkii Is-xilqaan ee dib loogu dhisayo xarumihii danta guud iyo kaabeyaasha dhaqaalaha, iyaga oo wakhtiyada adagna safka hore kaga jira gurmadka iyo samatabixinta dalkeenna. Dareenkiinna waddaniyadeed iyo doorkiina samafal waa mid ay idiin ogyihiiin shacabka iyo dowladda Soomaaliyeed,” ayuu yiri Farmaajo.
Dhankooda, Ganacsatada ayaa u faahfaahiyey Farmaajosaamaynta xanuunka Safmarka ah ee COVID-19 uu ku yeeshay dhaqdhaqaaqa ganacsiga iyo dhaqaalaha dalka, mudnaanta ay siinayaan nabadda oo aas-aas u ah kobaca ganacsiga iyo sida ay uga go’an tahay in la sii amba-qaado qorsheyaasha miro-dhalka ah ee dib u dhiska dalka, loona xaqiijiyo dal iyo dowlad ay ku soo hirtaan maalgashadeyaashu.
Kulankan waxaa goobjoog ku ahaa Wasiirka Maaliyadda Cabdiraxmaan Ducaale Beyle, Wasiiru-dowlaha Ganacsiga iyo Warshadaha Cabdulqaadir Shariif Sheekhuna Maye, Madaxda Rugta Ganacsatada Soomaaliyeed iyo Agaasime ku Xigeenka Guud ee Madaxtooyada Mudane Cabdinuur Maxamed Axmed.
Muqdisho 9da May 2021 Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Maxamed Cabdirisaaq Maxamuud oo su’aalo lagu weydiiyey barta ClubHouse ayaa sheegay in Soomaaliya ay ka maarmi karto dhaqaalaha lagu taageero ee dibedda ka yimaada.
“Jawaabta su’aasha ku saabsan maka maarmi kartaa dhaqaalaha nalagu taageero waa haa waan ka maarmi karnaa,” ayuu yiri.
Wuxuu sii raaciyey “Si aan uga maaranno, waxaa loo baahan yahay Soomaalida inay fahmaan inaan leenahay dal aad iyo aad qani u ah dadkiisuna ay aad faqri u yihiin. Dad badan waxaa laga yaabaa in ay dalalka Kahliijka u arkaan kuwo qani ah. Haddaad fiiriso Sacuudiga, Kuwait, Imaaraadka waxay leeyihiin Shidaal, intooda badan waxay leeyihiin Shidaal kaliya.”
Wasiirka ayaa ku dooday in Soomaaliya ay kaalin wanaagsan geli lahayd haddii ay soo saari kari lahayd shidaalkeeda.
Waxa uu intaas ku daray inuu arkay daraasado la sameyey sanadkii 2009 taasoo lagu sheegay in Soomaaliya haddii lasoo saaro shidaalkeeda ay adduunka lambar saddex ka gali lahayd hodontinimada caalamka.
“Soomaaliya waxay leedahay Shidaal aad u badan. 2009-kii daraasado aan arkay qeexayeen in Soomaaliya haddii lasoo saaro shidaalkeeda ay adduunka lambar toddobo ka gali lahayd. Dhowr sano kaddib waxaan arkay daraasad kale oo sheegeysa in Soomaaliya haddii shidaalkeeda lasoo saaro ay noqon lahayd lambar saddex. Shidaalka waxaa noo dheer waxa la yiraahdo gaaska dabiiciga ah. Adduunka waxaa kaalinta koowaad uga jira Ruushka, kaalinta labaad waxaa ku jirta Qadar, sida aan filayo, Soomaaliyana waxaan u maleynayaa in ay labadoodaba meel la mid ah haddiiba aysan ka badneyn ay gaarsiin lahayda” ayuu yiri.
Muqdisho 9da May 2021 Faah faahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa dhacdo xanuun badan oo xalay ka dhacday duleedka magaalada Muqdisho, kadib markii uu dhisme qadiimi ahaa kusoo dumay barakacayaal degan gudaha deegaanka Garasbaaley.
Wararka ayaa sheegaya in darbigan oo ay hoos daganaayeen qoysas dan-yar ah oo kasoo barakacay Shabeelaha Hoose ay ku dhinteen ugu yaraan illaa sideed qof oo ay ku jireen hooyo iyo 5 caruur ah oo ay dhashay, iyadoo ay dhaawacyo soo gaareen illaa 4 qof oo kale.
Mid ka mid ah dadka deegaanka oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in burburka dhismahaasi uu sababay roobkii maalmihii lasoo dhaafay ka da’ayey caasimadda.
“Darbi dheer oo qadiimi ah ayaa dadkaan kusoo dumay, waxaana ku dhintay 6-ruux oo kala ah Hooyo, carruurteeda & dad kale oo ay deris ahaayeen, afar ruux oo dhaawac ah labo kamid ah waa ay dhinteen, sababta burburka darbiga sababtay waa roobkii ugu dambeeyay ee da’ay oo jilciyay dhismaha,” ayuu yiri qof ka mid ah dadka deegaanka.
Sidoo kale waxaa haatan socda qaban qaabada aas loo sameynayo dhammaan dadkii ku dhintay dhacdadaasi oo ahaa barakacayaal degan waaxda afaraad ee Garasbaaley.
Ma’ahan dhacdo ugub ah, waxaana marar badan gudaha magaalad Muqdisho ka dhacay dhimasho iyo dhaawac oo ay sababeen burburka dhismooyin ku yaalla caasimada
WARARKA MAANTA 8da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade” ka doonay Sacuudiga? Maxayse #Qatar, #Sacuudiga Iyo #Imaaraadka u rabaan inay wada lugooyaan #Soomaaiya ? Yaa hadda Soomaaliya si sharci ah ku hoggaaminaya? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Sacuudiga 8da May 2021 Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa galabta gaaray magaalada Jeddah, isagoo ku sii jeeda magaalada barakeysan ee Makka, si uu u soo Cumreysto.
Rooble ayaa waxaa garoonka diyaaradaha caalamiga ah ee King Abdulaziz International Airport kusoo dhoweeyey Amiir Khaled Al-Faisal oo ah la taliyaha Boqorka Sacuudiga, gudoomiyaha gobolka Makkah Al-Mukaramah, iyo duqa magaalada Jeddah Saleh bin Ali Al-Turki, iyo xubno kale.
Rooble ayaa Sacuudi Carabiya ku tegay diyaarad qaas ah oo ay usoo dirtay boqortooyada Sacuudiga. Xafiiska Ra’iisul wasaaraha ayaa sheegay in ujeedka safarka uu yahay cumro maalmo kooban ah oo uu ku tagi doono Xaramka.
Xukuumadda ayaa sheegtay in Ra’iisul wasaaraha uu si deg deg ah ugu soo laaban doono Magaalada Muqdisho ee caasimadda Soomaaliya si uu u dardar geliyo howlaha hor yaalla ee ku aadan doorashada la filayo inay dalka ka dhacdo.
Caasimadda Online ayaa ogaatay in sidoo kale safarka Ra’iisul wasaaraha ay qeyb ka tahay inuu kulamo la qaato madax ka tirsan boqortooyada Sacuudiga, iyagoo ka wada hadli doono xiriirka labada dal iyo sidii ay Sacuudiga u garab istaagi laheyd arrimaha doorashooyinka dalka.
Dolwadda ayaa sidoo kale dhaqaale ka codsan doonta Sacuudiga, oo horey u jaray taageeradii uu siin jiray. Arrintan ayaa imaneysa ayada oo inta badan dalalkii Reer Galbeedka ay sidoo kale dhaqaalaha ka jareen dowladda kadib markii ay ku fashilantay inay doorasho qabato.
Xiriirka u dhaxeeyo Soomaaliya iyo Sacuudiga ayaa ahaa mid mugdi ku jiro afartii sano oo ay Dowladda uu hoggaamiyo Farmaajo ay ka talineysay Soomaaliya, wuxuuna khilaafka soo bilowday markii Soomaaliya ay diiday inay xiriirka u jarto dalka Qatar kadib markii ay go’doon geliyeen Sacuudiga iyo xulafada uu hoggaaminayo
Muqdisho 8da May 2021 Maxkamadda ciidamada qalabka sida ayaa maanta markale dib u billowday dhageysiga dacwadda dilkii loo geystay Allaha u naxariistee guddoomiyihii maamulka degmada Hodan Marxuum Cabdixakiin C/raxmaan Dhagajuun.
Maxkamadda ayaa horey kiiskan dhagesigiisa u furtay 24-kii bishii hore, iyada oo dhageysiga dacwadda maaanta ay noqoneyso markii labaad ee loo fariisanayo, waxaana goobjoog ah saraakiil ka tirsan maxkamadda ciidamada, rag loo heysto dilka marxuumka oo ay saraakiil Booliis ah ku jiraan, ehellada labada dhinac iyo dadweyne kale.
Xeer ilaaliyaha maxkamadda ciidamada qalabka sida, Cabdullaahi Buulo Kameey ayaa maxkamadda horkeenay cadeymo la xiriira sida uu u dhacay dilka guddoomiyihii degmada Hodan oo ay toogteen ciidamo ka tirsan kuwa dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.
Sidoo kale maxkamadda ciidamada ayaa la filayaa inay go’aan kasoo saarto kiiskan oo horey guddi gaar ah loogu xil-saaray, kaas oo baaritaan dheeraad ah kusoo sameeyey dhacdadaasi, wuxuuna guddigu shaaciyey in si bareer ah loo toogtay marxuumka.
Allaha u naxariistee Cabdixakiin Cabdiraxmaan Ciise (Dhagajuun) oo ahaa nin dhalinyaro ah ayaa xilli habeen ah 21-kii Janaayo ee sanadkan lagu dilay isgoyska Howl-wadaag ee magaalada Muqdisho, saacado kadib markii uu kasoo laabtay wadanka Turkiga oo uu u aaday arrimo caafimaad.
Muqdisho 8da May 2021 Taliyaha Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed Sarreeye Gaas Cabdi Xasan Maxamed Xijaar oo ay weheliyaan taliye ku-xigeenka iyo afhayeenka ciidanka booliiska Soomaaliyeed ayaa hoygiisa ku booqday madaxweynihii hore ee Soomaaliya Xassan Sheekh Maxamuud.
Kulankaan ayaa waxaa looga wada hadlay qorshaha sugidda amniga musharaxiinta ee xilliga doorashooyinka, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay taliska booliska.
Waxaa sidoo kale kulankasi looga hadlay fulinta qorshayaashii Amniga ee dhawaan ay gaareen Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya iyo Midowga Musharaxiinta ee Muqdisho looga saaray ciidankii Badbaado Qaran.
Taliyaha Booliska iyo ku xigeenkiisa ayaa sidoo kale ka cudurdaartay dhacdooyinkii ka dhacay Muqdisho iyo in aysan ka jawaabin eedeymo uga yimid Midowga Musharaxiinta xilka Madaxweynaha Soomaaliya.
Ad by Valueimpression
Ciidamada booliska, gaar ahaan kuwa loo yaqaan Haramcad, ayaa horey ugu lug yeeshay weeraro ka dhan ah musharaxiinta mucaaradka, oo uu ku jiro Xasan Sheekh, iyo dagaallo ka dhacay magaalada Muqdisho.
Inkasta oo ciidanka Haramcad ay hoos tagaan booliska, haddana waxaa si toos ah looga amraa madaxtooyada, oo ay fuliyaan amarrada kasoo baxa, ayada oo badankood loo adeegsado ujeedooyin siyaasadeed.
Taliyaha Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Sareeyo Gaas Cabdi Xasan Xijaar ayaa afartii bishan soo saaray amar ku socda ciidanka oo muuqda in lagu xakameynayo dhaq-dhaqaaqyadooda iyo howlaha ay qaban karaan.
Taliyaha ayaa faray dhammaan Ciidanka Booliska in ay ku ekaadaan shaqadooda oo ah xaqiijinta amniga muwaadiniinta iyo hantidooda, si fiicanna ay ula dhaqmaan dhammaan shacabka Soomaaliyeed.
Muqdisho 8da May 2021 Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa sheegtay inaysan wax shaqo ah isku laheyn kiiska dacwadda badda Soomaaliya ee yaalla Maxkamadda Caalamiga ah ee Cadaaladda (ICJ) iyo xiriirka diblomaasiyadeed ee Kenya oo ay shalay dib usoo celisay.
Arrintan ayaa ka dambeysay kadib markii saacadihii ugu dambeeyey ay soo baxeen warar lagu faafiyey baraha bulshada iyo warbaahinta qaar oo sheegayey in labad dal ay kiiska badda ka gaarayaan xal ka baxsan maxkamadda, oo ay garwadeen ka tahay Qatar.
Wararkaas ayaa intaas ku daray in madaxweyne Farmaajo uu tegayo Doha halkaasi oo uu kula kulmi doono Uhuru Kenyatta, si heshiiska loogu saxiixo.
Hase yeeshee ra’iisul wasaare ku-xigeenka xilka sii-haya ee Soomaalia Mahdi Maxamed Guuleed Khadar, oo sidoo kale hoggaaminaya ergada Soomaaliya ee maxkamadda ICJ, ayaa sheegay in kiiskaas ay maxkamadda go’aan ka gaari doonto.
Ad by Valueimpression
“Muranka badda waxaa dhameystiri doona ICJ kadib markii dhageysigii hadalka ahaa lasoo geba gebeeyeey March 15-18 ee sanadkan. Waxaan sugeynaa go’aan caddaalad ah. Xiriirka diblomaasiyadeed ee labada dal waa arrin gaar ah,” ayuu yiri Mahdi oo qoraal soo dhigay twitter.
African Union 8da May 2021 Madaxweynaha Guddiga Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat ayaa u magacaabay madaxwaynihii hore ee dalka Ghana, John Dramani Mahama inuu noqdo ergayga gaarka ah ee dhex-dhexaadinta is-mari waaga doorashada Soomaaliya.
Moussa Faki Mahamat ayaa qoraal uu soo saaray ku yiri “Madaxweyne Mahama wuxuu kala shaqeyn doonaa saamileyda siyaasadda Soomaaliya inay gaaraan tanaasul la wada aqbali karo oo ku wajahan xal loo dhan yahay oo ku aadan qabashada doorashooyinka Soomaaliya, waqtiga ugu gaaban, uguna macquulsan.”
“Isaga oo fulinaya waajibaadkiisa, wakiilka sare waxaa taageeri doona Amisom, si loo xaqiijiyo in dadaallada dhex-dhexaadinta iyo howlgalka taageeridda nabadda ay u wada shaqeeyaan si habsami leh.”
Moussa Faki Mahamat ayaa ugu baaqay saamileyda siyaasadda Soomaaliya inay u wada-xaajoodaan si daacad ah, ayna danta iyo wanaaga shacabka Soomaaliyeed ka hormariyaan wax kasta oo kale, ayaga oo raadinaya heshiis loo dhan yahay oo laga gaaro xasaradaha doorashada.
“Tani waa inay dhalisaa dowlad si dimoqraadi ah loo soo doorto oo leh sharciyad iyo wajibaad dastuuri ah, si loo xalliyo inta ka harsan arrimaha siyaasadda iyo dastuuriga ah ee halista ku ah xasilloonida dalka iyo gobolka oo idil,” ayuu yiri Moussa Faki Mahamat.
John Dramani Mahama, oo dhashay 29-kii November 1958-kii, ayaa ahaa madaxweynaha Ghana intii u dhaxeysay July 24, 2012 illaa January 7, 2017. Wuxuu kahor soo noqday madaxweyne ku-xigeenka Ghana, intii u dhaxeysay January 2009 illaa July 2012.
Magacaabista ergeyga ayaa timid kadib markii uu madaxweyne Farmaajo ka codsaday madaxweynaha dalka DR Congo iyo guddoomiyaha Midowga Afrika Félix Tshisekedi in ururka uu dhex-dhexaadiyo dhinacyada Soomaalida.
Magacaabista ergeyga ayaa waxaa horey usoo dhoweeyey wakiilada beesha caalamka ee Muqdisho ku sugan. Hase yeeshee, Midowga Musharaxiinta ayaan wax aragti ah ka dhiiban ergeyga markii la shaaciyey qorshaha lagu soo magacaabayo.
Magacaabista ayaa imaneysa ayada oo ra’iisul wasaare Rooble uu shir dhacaya 20-ka May isugu yeeray madaxda dowlad goboleedyada, mana cadda kaalinta uu shirkaas ku yeelan doono ergeyga cusub.
Muqdisho 8da May 2021 Dowladda Turkey ayaa Jimcihii soo dhoweysay dib u billaabidda xiriirka diblomaasiyadeed ee dalka Soomaaliya iyo Kenya kadib bilo uu go’aana
“Waxaan soo dhoweyneynaa arrimaha soo cusboonaaday ee la xiriirka dib u billaabidda xiriirka diblomaasi ee Soomaaliya iyo Kenya. Waxaan uga mahad-celineyaa dalka Qatar dadaalladooda ku aadan hannaankan,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Turkey.
Wasaaradda ayaa sheegtay in Turkey ay sii wadi doonto inay taageerto dadaallada lagu xalinayi khilaafyada gobolka Geeska Afrika, ayada oo loo marayo wada-hadallo iyo is-afgarad,
Dowladda federaalka ayaa Khamiistii shaacisay inay dib usoo celisay xiriirka Kenya oo go’aanaa ku dhowaad shan bil kadib markii ay labada dal dhex-dhexaadisay Qatar.
“Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa iyada oo la ilaalinayo danaha deris wadaaga ah waxay ku dhawaaqeysa in dib loo soo celiyay xiriirkii diblumaasiyadeed ee la laheyd jamhuuriyada Kenya, dowladda jamhuuriyada Kenya waxay soo dhaweynaysa tallaabadaan lagu ilaalinayo danaha deris wadaaga ah ee labada dal,” ayuu yiri wasiir ku-xigeenka warfaafinta Cabdiraxmaan Al-Cadaala oo ku dhowaaqay go’aanka
Muqdisho 8da May 2021 Wasiirka arrimaha dibedda xilka sii-haya ee Soomaaliya Maxamed Cabdrisaaq ayaa sheegay in dowladda federaalka ay dedejin doonto qabashada doorashooyinka dalka si looga hortago xasillooni darro, loogana dhaadhiciyo dalalka deeqaha bixiya inay fasaxaan lacagaha ay ka joojiyeen dowladda.
Maxamed Cabdirisaaq ayaa u sheegay warbaahinta Bloomberg ee Mareykanka in lacagtan deg deg loogu baahan yahay si loo bixiyo mushaharka shaqaalaha dowladda iyo ciidamada ammaanka.
Dowladda federaalka ayaa aad ugu xiran kalamada deeq bixiyayaasha, ayada oo dakhliga gudaha kasoo xarooda uu ka yar yahay bar ka mid ah miisaaniyadda sanadka ee xukuumadda.
Waxay sanadkan heshay kaliya bar ka mid ah 100 milyan oo euro ama 120 milyan oo dollar, oo Midowga Yurub uu ballan-qaaday inuu sanad kasta ku taageeri doono muddo saddex sano ah, ayada oo inta kale laga hakiyey.
Dowladda ayaa ka digtay halista xasillooni darro sare u kacda, haddii aan la buuxin firaaqa dhanka miisaaniyadda, oo ay awoodi weyso inay iska bixiso mushaharka.
“Haddii dowladda aysan awoodin inay sii waddo inay bixiso mushaharaadka shaqaalaha rayidka ah, iyo gaar ahaan ciidamada amniga, tani waxay gaysan kartaa dhaawac weyn,” ayuu yiri Maxamed Cabdirisaaq. “Waxaan hadda wadnaa wada-hadallo ku saabsan in lacagtaas lasoo fasaxo.”
Midowga Yurub kama jawaabin email ay u dirtay Bloomberg si ay arrintan uga jawaabaan.
Ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa la filayaa inuu 20-ka May wada-hadallo ku saabsan qabashada doorashooyinka la yeesho madax goboleedyada, markaasi oo haddii heshiis lagu gaaro lagu dhowaaqi doono xilliga ay doorashooyinka dhacayaan.
“Waxay ku dhici karaan 90 maalmood gudahood, marka muddada la qabto,” ayuu yiri wasiirka arrimaha dibedda xilka sii-haya.
WARARKA MAANTA 7da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay #Qatar ka rabtaa #Soomaaliya? Ma awoodaa/karaa inuu Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade xika ka qaado Argagixiye Maal-geliye Fahad Yaasiin xilka Hay’adda Nabad-Sugidda? ? Yaa xilaka wasiirnimo laga qaadi doonaa? Yaase lagu beddeli doobaa? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 7da May 2021 Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo kulan dhiirrigelin ah la qaatay qaar ka mid ah dhakhaatiirta iyo adeegayaasha caafimaad ee la tacaalaya xakamaynta cudurka COVID-19 ayaa ku bogaadiyey dadaalladooda naf hurka ah ee ay ku bixinayaan ilaalinta badqabka caafimaad ee shacabka Soomaaliyeed.
Madaxweynaha ayaa soo bandhigay dadaallada ay Dowladdu gelisay kor u qaadidda adeegyada caafimaad ee dalka, iyo guulaha la taaban karo ee laga gaarey xakamaynta Cudurka, iyada oo sidoo kale xil gaar ah la iska saaray daryeelka adeegayaasha caafimaadka.
“Waxaad aad tihiin halyeeyo baal dahab ah ka galaya taariikhda dalkan. Waxaan idiin ka mahad-celinayaa sida geesinimada, naf hurka iyo daacadnimadu ku jirto ee habeen iyo maalinba aad ugu soo jeeddaan shacabkiinna iyo sidii aan u xakameyn lahayn halista caafimaad ee cudurkan safmarka ah.”
Waxaa uu bulshada Soomaaliyeed ugu baaqay in loo hoggaansamo talooyinka iyo awaamiirta caafimaad ee lagu ilaalinayo badqabkooda, iyada oo ay weli taagan tahay khatarta cudurku. Madaxweynaha ayaa adkeeyey walwalka ku aaddan halista ka imaan karta in mawjadaha cusub ee cudurkani dalka soo gaaraan, isaga oo ku boorriyey shacabka in ay qaataan tallaalka cudurka COVID-19 si ay ka hortag ugu noqoto cudurkan safmarka ah.
“Waxaan idinku boorrinayaa in aad u dhega nuglaataan talooyinka caafimaad oo aad qaadataan tallaalka cudurka COVID-19, waa ka hortag wanaagsan wax dhibaato ahna malaha. Talaalka anigu waan qaatay dadbadan oo Soomaaliyeedna way qaateen waana ka hortag aan dhib lahayn. Ilaahay aan talo saaranno oo aan dadaalno ”
Kulankan oo ay goobjoog ka ahayd Wasiirka Wasaaradda Caafimaadka Marwo Fowsiya Abikar Nuur iyo Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Caafimaadka Mudane Axmed Xuseen Macallin ayaa Dhakhaatiirtu waxa ay Madaxweynaha kula wadaageen warbixin ku saabsan halista cudurkan safmarka ah, saameynta uu ku yeeshay dalkeenna iyo duruufaha ay ku shaqeynayaan halyeeyada caafimaadka ee u taagan samata-bixinta dadkeenna.
Baydhabo 7da May 2021 Tobaneeyo qof oo isugu jira shacab, siyaasiin iyo ganacsato ayaa ku xiran yihiin xabsiyada ku yaalla magaalada Baydhabo ee xarunta gobalka Bay, kuwaas oo loo haysto in aragti ahaan ka soo horjeedaan hpggaanka maamulka Koonfu Galbeed iyo hab maamulka dalka ee Madaxweyne Farmaajo.
Inta badan dadka xiran ah ayaa ah dhalinyaro aqoonyahanno ah, kuwaas oo Madaxweyne Lafta-gareen ku dhaliilay sida uu u maamulo maamulka Koonfur Galbeed iyo doorkiisa siyaasadda guud ee dalka.
Dhallinyarada xiran ayaa u badan kuwa qoraallo soo dhigay Facebook iyo qaar ka hadlay xaflado ka dhacay Baydhaba, waxaana sii kordhaya caburinta dadweynaha ee degaanada Koonfur Galbeed Soomaaliya.
Xildhibaan Xasan Macallin Yuusuf “Black” oo kamid ahaa baarlamaakii 1-aad ee maamulka Koonfur Galbeed ayaa kamid ah shaqsiyaadkii ugu dambeeyay ee loo xiro arrimo siyaasadeed, waxaana uu xabsiga ku qaadanayaa muddo ku dhow bil, iyadoo ay soo baxayaan warar sheegaya inuu ku dhacay xukun muddo sanado ah.
Mas’uulkan ayaa dhowr jeer dhaliilay nidaamka maamulka lafta-gareen waxaana sababta loo beegsaday lagu sheegay in uu la shaqeynayay Midowga Musharixiinta mucaaradka iyo Shariif Xasan Sheekh Aadan, Madaxweynihii hore ee Koonfur Galbeed.
Maamulka Koonfur Galbeed ayaa kamid ah, kuwa aan ixtiraamin xorriyadda hadalka waxaana deegaanada maamulka lagu beegsadaa dadka ka aragtida duwan ama kasoo horjeeda is-xulufaysiga Lafta-gareen iyo Farmaajo.
Warbaahinta deegaanada Koonfur Gaalbeed ayaa ka aamusay wararka iyo xukanka Black, kadib markii cadaadis iyo hanjabaado ay kala kulmeen maamulka Lafta-gareen
Muqdisho 7da May 2021 Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa maanta shaacisay inay dib u soo celisay xiriirkii diblomaasiyadeed ee dowladda Kenya, oo go’aan tan bishii December ee sanadkii 2020, xilligaas oo dowladda Soomaaliya ay si toos ah dhammaan cilaaqaadkii kala dhaxeeyey ugu jartay Kenya.
Wasiir ku xigeenka warfaafinta ee Soomaaliya, Cabdiraxmaan Yuusuf Al-Cadaala oo shir jaraa’id Muqdisho ku qabtay waxa uu sheegay in dowladda Soomaaliya ay dib usoo celisay xiriirkii kala dhaxeeyey dowladda Kenya, isagoo sharaxaad kooban ka bixiyey sababta.
“Laba dowladood waxay ku heshiiyeen in la ilaaliyo xiriirka saaxiibtinimo ee labada dal, iyadoo lagu saleynayo mabaadii’ida is ixtiraamka iyo madax-banaanida dhuleed, faro-galin la’aanta arrimaha gudaha ee labada dhinac, sinaanta wax wada qabsiga iyo nabad ku wada noolaanshaha” ayuu yiri Al-Cadaala.
Dad badan ayaa isweydiinaya sababta ay dowladda Soomaaliya dib uga noqotay tallaabada ay horay xiriirka diblomaasiyadeed ugu jartay dowladda dariska la ah ee Kenya.
War-saxaafadeedkii uu akhriyey kadib weriyaashii ku sugnaa goobta ayaa wasiirka weydiiyey su’aalo ku saabsan waxa iska bedelay eedeymihii ay dowladda Soomaaliya horay ugu jeedisay Kenya, isla markaana ay u cuskatay inay u jarto xiriirka.
Isagoo ka jawaabayey ayuu yiri, “Arrintan markii horeba ma ahayn dookh iska yimid, waa la ogyahay duriifihii keenay in Soomaaliya ay joojiso xiriirkii diblomaasiyadeed ee Kenya ay la lahayd. dowladdu waxay arrintan ku baddalatay markii la xaqiijiyay in la joojiyay, la iskuna afgartay in la joojiyo dhammaan ficilladii iyo arrimihii keenay in dowladda Soomaaliya ay joojiso cilaaqaadka ay la lahayd Kenya.”
Al-Cadaala waxuu intaas ku sii daray, “Mar hadii dhibaatooyinkii jiray ay meesha ka baxeen, sida ku qoran war-murtiyeedkana la isku afgartay in la is ixtiraamo, daris wanaag lagu wada noolaado, danaha labada wadanna laga wada shaqeeyo, sidaas ayuu ku yimid go’aankan.”
Sidoo kale Wasiir Al-Cadaala waxa uu qiray in Amiirka dalka Qadar, Sheekh Tamiim Bin Hamad Al-Thani uu dadaal ka geystay in ay heshiiyaan dowladaha Soomaaliya iyo Kenya.
Bogga Twitter-ka ee madaxtooyada Kenya ayaa maanta lasoo dhigay sawirro muujinaya in Amiirka Qatar uu booqday Kenya, uuna la kulmay madaxweyne Uhuru Kenyatta.
Wasiir ku xigeenka warfaafinta Soomaaliya maanta waxa uu sheegay in go’aanka ay dowladda Soomaaliya ay dib ugu soo celisay xiriirka Kenya uusan wax saameyn ah ku yeelaneynin arrinta kiiska badda ee yaalla maxkamadda ICJ.
15-kii bishii December ee 2020 ayay ahayd markii Soomaaliya ay si caro leh u joojisay cilaaqaadkii kala dhaxeysay Kenya, waxaana dhammaan diblomaasiyiintii reer Kenya lagu amray inay Soomaaliya uga baxaan todoba cisho, halka diblomaasiyiintii Soomaaliya ka joogay Nairobi xilligaas lagu war-geliyey in deg deg ugu soo noqdaan dalka.
Intaas kadib waxaa guul dareystay dadaallo uu urur goboleedka IGAD ku doonayey in khilaafka labada dal meesha looga saaro, dhawaanahaana ma dhicin kulamo fool ka fool ah oo dhex maray madaxda labada dal, hase yeeshee waxaa la aaminsan yahay in dib u soo noqoshada xiriirka labada dal ay si buuxda dowladda Qatar uga soo shaqeysay.
Muqdisho 7da May 2021 Ra’iisal wasaaraha xil-gaarsiinta, Maxamed Xuseen Rooble ayaa dhawaan kulan la qaatay beesha caalamka, kaasi oo looga hadlayey arrimaha doorashooyinka iyo is-bedelka siyaasadeed ee dalka.
Sii-hayaha Wasiir ku-xigeenka warfaafinta Soomaaliya, Cabdiraxmaan Yusuf Al-Caddaala oo wareysi siiyay idaacada VOA-da ayaa sheegay in beesha caalamka ay ra’iisal wasaare ku taageerayaan mas’uuliyada doorashada ee uu la wareegay.
Al-Caddaala ayaa xusay in beesha caalamka ay gacan weyn ka siinayaan xukuumadda ra’iisal wasaaraha si looga miro-dhaliyo doorasho wadar ogol ah oo dalka ka dhacda, maadama uu yahay mas’uulka u sarreeya ee loo igmaday doorashooyinada iyo amnigeeda.
“Kulanka uu ra’iisal wasaaraha la yeeshay beesha caalamka waxa uu ahaa sidii ay B/caalamka ugu taageeri laheyd qabashada doorashadii ay dadka ka wada-sugayeen iyo sugida amniga dalka, balan-qaad wanaagsan ayey u sameeyen, weyna garab istaagsan yihiin dadaalka ra’iisal wasaaraha,” ayuu yiri.
Wasiir ku-xigeenka ayaa sidoo kale sheegay in wakiilada beesha caalamka ay u ballan-qaadeen inay kala shaqeynayaan qabashada doorashada, xili uu dhawaan shaaciyey in shirweyne looga arrinsanayo khilaafka doorashada la iskugu imaado 20-ka bishaan.
Beesha caalamka oo si weyn uga soo horjeeday muddo kororsigii fashilmay ee loo sameeyay madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday ayaa soo dhaweysay tallaabadii lagu laalay qaraarkii golaha shacabka, waxayna dadaal badan ku bixineysa sidii Rooble loogu taageeri lahaa isku keenida dhinacyada is-haya, si heshiis kama dambey ah looga gaaro khilaafka doorashada.
Xiisada doorashada ayaa bishii hore gaartay meel aad u sarreysa oo gacan ka hadal ah, hase yeeshe tan iyo markii laga laabtay muddo kororsigii loo sameeyo Farmaajo waxaa soo dhawaaneysa rajada laga qabo in heshiis laga gaaro hanaanka doorashada.
Muqdisho 7da May 2021 Warbaahinta Dalka ayaa ogatay in Maamulka Gobalka Banaadir uu shaqo joojin ku sameeyay 21 qof oo ka tirsanaa Shaqaalaha Gobalka Banaadir, lamana oga sababta rasmiga ah ee ka dambeysay shaqa ka ceyrintan.
Mas‘uuliyiinta shaqada laga joojiyay ayaa isugu jira la-taliyeyaal, agaasimyaal, ku xigeenno iyo madax qeybeedyo, kuwaasoo ugu dambeyn loo diiday in ay galaan xarunta gobalka Banaadir, iyadoo sidoo kale ay waayeen masuul uga jawaaba cabashooyinka ay qabaan ee ah shaqo ka ceyrinta.
Xogta aan helnay ayaa tilmaameysa in dadka shaqada laga ceyriyay loo beegsaday in ay ka aragti duwanyihiin maamulka Madaxweyne Farmaajo, halka qaarkood loo beegsaday in lagu cadaadiyo dadkii keenay oo mucaarad ku noqday dowladda Soomaaliya.
Badanaa dadka shaqada laga ceyriyay ayaa waxaa keenay Axmed Iimaan iyo Ibraahim Dheere oo laba guddoomiye ku-xigeen oo dhinaca maaliyada ah ka soo noqday gobalka Banaadir, islamarkaana hadda la shaqeeyaa Xasan Cali Kheyre oo ay qaraabo yihiin.
Sidoo kale waxaa qeyb kale oo dadkaas kamid ah shaqaaleysiiyay Maxamed Cabdullaahi Tuulax, Senator Dhageey iyo Mustaf Dhuxulow, kuwaasoo hadda la sheegay in ay mucaarad ku yihiin dowladda Federaalka Soomaaliya.
Sidoo kale waxaa liiska shaqo ka joojinta laga reebay dhowr qof uu keenay Xildhibaan Mahad Salaad, kadib markii uu damiintay Cali Yare Cali oo ay isku beel yihiin.
Go’aanka shaqa ka ceyrinta dadkaan ayaa waxaa iska kaashaday Guddoomiyaha Gobalka Banaadir ahna duqa Muqdisho iyo labadiisa ku xigeen ee ammaanka iyo maaliyadda, iyo xubno ka tirsan Villa Somalia.
WARARKA MAANTA 6da May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Ma sharci baa mise sharci-darro inuu Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas”ku wareejjyo amniga dalka Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade? Maxuuse dastuurka ka qabaan madaxda xilkoodu dhammaaday inay ku xad-gudbaan dastuurka dalka markasta? Maxay soo wadaa #Qatar ma madaxweyne cusub mise Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdillahaai Farmaajo “Been-Hawaas” ku wareejiyey amniga dalka Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade? Yaa kala qeybiyey Ciidanka dalka? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 6da May 2021 War-saxaafadeed ka soo baxay Wasaaradda Waxbarashada Soomaaliya ayaa lagu sheegay in muddo todobaad ah dib loo dhigay imtixaanka Shahaadia ah ee dugsiga sare ee dalka oo algu waday inuu billowdyo 22-ka May.
Hoos ka aqriso war-saxaafadeedka wasaaradda.
Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta Sare ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya waxay halkaan kula wadaagaysaa dhammaan bahda Waxbarashada gaar ahaan masuuliyiinta dalladaha, maamulayaasha dugsiyada, ardayda iyo waalidiinta in imtixaanka shahaadiga ah ee dugsiga sare uu ku yimid dib dhac kooban oo ah asbuuc.
Dib u dhacaan ayaa ka yimid culeysyada soo kordhay maalmihii la soo dhaafay, taas oo saamaysay ardayda, ayay Wasaaraddu garawsatay in lagama maarmaan ay tahay in ardayda la siiyo waqti dheeri ah si ay isugu diyaariyaan imtixaanka.
Haddaba, Wasaaraddu iyada oo ka amba-qaadeysa dib-u-dhacaas ayaa waxay halkaan idinkula wadaageysa in imtixaanka sannad-dugsiyeedkan 2020/21 la qaadi doono 29ka Maajo illaa 2da Juunyo, 2021.
Sidaas daraadeed, Wasaaraddu waxay ku boorinaysaa dhammaan ardayda ka qayb-gelaya imtixaanka in ay waqti siiyaan muraajacada cashirrada si ay ugu guuleeystaan imtixaanka ayna u helaan natiijo ku habboon dedaalkooda.
Wasaaraddu waxay u rajaynaysaa dhammaan ardayda Soomaaliyeed ee sanadkaan imtixaanka u fariisanaya Nasiib Wanaagsan iyo Muqtaqbal Horumarsan.
Muqdisho 6da May 2021 Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ku baaqay in la garab istaago Ra’iisul Wasaaraha Xakuumadda xilgaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble, si loo hirgeliyo doorasho xor ah oo dalka ka dhacda.
Xasan Sheekh ayaa sheegay in uu boqaadinayo dadaallada uu Rooble ka billaabay xal u helidda xasaradihii amni ee Muqdisho ka dhacay iyo sida uu kasbaday saamileyda siyaasadda dalka.
“Waxaan bogaadinayaa dadaallada Ra’iisul Wasaaraha ee xal u helidda xiisadda ka dhalatay muddo kororsigii sharci darrada ahaa, sidoo kale waxaan soo dhoweynayaa shirka uu ku baaqay 20ka bishan” ayuu ku sheegay hadal kooban oo uu maanta jeediyay.
Waxa uu ugu baaqay dhammaan shacabka Soomaaliyeed iyo beesha caalamka in fursad la siiyo lana garab istaago dadaalka u wado Ra’iisul Wasaaraha, si uu dalku uga baxo xiisadda siyaasadeed iyo midda amni ee ka dhalatay muddo kororsigii sharci darrada ahaa iyo inqilaabkii hay’adaha dastuuriga ah.
“Dhammaan qeybaha ka duwan ee bulshada waxaan ugu baaqayaa in ay Ra’iisul Wasaare Rooble ku garab istaagaan hirgelinta doorasho xor ah oo dalkeena ka dhacda” ayuu raaciyay.
Xasan Sheekh ayaa muujiyay sida uu ugu kalsoonyahay go’aannada Ra’iisul Wasaare Rooble, taas oo meesha ka saareysa shaki ay muujinayeen midowga musaharraxiinta iyo golaha badbaado Qaran.
Ra’isulwasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa tan iyo markii la siiyey awoodda hirgelinta doorashada iyo amnigeeda wado dadaalo uu ku doonayo inuu saamileyda siyaasadda iyo madaxda Maamul Goboleedyada ku qanciyo si ay uga qeyb noqdaan xal u helidda khilaafka ka taagan Dowladda, wuxuuna hadda heystaa ogolaanshaha dhammaan madaxda Maamul Goboleedyada iyo Midowga Musharixiinta.
Muqdisho 6da May 2021 Ra’iisul wasaaraha xukuumadda xil-gaasiinta Maxamed Xuseen Rooble oo hadal kooban ka jeediyey kulankii galabta ay heshiiska ku gaareen isaga iyo midowga musharaxiinta ayaa musharaxiinta aad uga codsaday inay si dhow ugala shaqeeyaan arrimaha doorashada.
Waxa uu sheegay in howsha doorashada ay aad u culus tahay kaligiisna uusan ka shaqeyn karin, sidaas darteena uu muhiim u yahay garab uu ka helo musharaxiinta u tartameysa xilka madaxtinimada dalka.
“Dhamaan musharaxiinta, Madaxweynayaasha maamul goboleedyada iyo ra’iisul wasaarihii hore waxaan idinka codsanaa doorashada aniga kaliya inaan la igu haleyn, dhamaanteen mas’uuliyadaa na wada saaran. Inaan si cadaalad ah doorasho idinkugu maamulo ayaad ii dirsateen, marka gacan ayaan idin kaga baahanahay,” ayuu yiri Rooble.
Sidoo kale shacabka magaalada Muqdisho ayuu Ra’iisul wasaare Rooble ka codsaday inay amniga kala shaqeeyaan ciidamada ammaanka, gaar ahaan booliska oo uu sheegay in hadda kadib si gaar ah loogu xil saaray amniga caasimadda.
“Waxaan hey’adda ciidamada boliiska Soomaaliyeed amrayaa inay ilaaliyaan amniga qof kasta oo muwaadin ah, inay ilaaliyaan amnigeyga, amniga madaxweynaha, kan musharaxiinta iyo amniga qof kasta oo Soomaaliyeed, waxaan rabaa inaan cidna lagu xad gudbin oo qof dhib loo geysan,” ayuu hadalkiisa ku sii daray.
Sidoo kale Ra’iisul wasaaraha ayaa musharaxiinta ka balan qaaday in qof gaar ah uusan xigsa doonin, oo doorashada uu si xalaal ah u maamuli doono, “Qalbigiina kheyr u sheega, laakiin gacan ayaan idin kaga baahanahay, aragiina yaana waayin,” ayuu yiri.
Ugu dambeyntii waxa uu sheegay in aysan jirin doonin qof ciidan ah oo lagu xad gudbo, sidaas darteena uu farayo ciidamada gudaha caasimadda difaacyada uga jira inay goobahoodii ku noqdaan.
“Qof ciidan ah laguma xad gudbi doono, ciidanku mucaarad iyo muxaafid kalama laha, marka waxaan farayaa inay dib ugu noqdaan xeryahoodii, oo ay shacabka ka difaacaan argagixisada Al-Shabaab,” ayuu yiri Ra’iisul wasaare Rooble.
Muqdisho 6da May 2021 Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa ka hadlay heshiiska shalay lagu gaaray magaalada Muqdisho ee horseedaya in magaalada laga saaro ciidamadii ka dhashay muddo kororsiga ay sameeyeen Mursal iyo Farmaajo.
Sheekh Shariif ayaa ku baaqay in kadib heshiiskaas gacmaha la isku qabsado sidii looga gudbi lahaa marxaladdan adag ee kala guurka, iyadoo wax kasta lagu bixinayo dib uheshiin, isqancin iyo isku tanaasul.
Hoos ka aqriso qoraalka uu oo soo saaray madaxweyne Shariif Sheekh Axmed.
Waxaan soo dhaweynahaa heshiiska laga gaaray rabshadihii ka dhashay muddo kordhintii sharci darrada ahayd, anigoo codkayga ku biirinaya in ciidamada qalabka sida ee geesiyayaasha aan marna la siyaasadeyn oo ay ku laabtaan xarumahoodii.
Waxaan kaloo bogaadinayaa dadaalada Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda Xil-Gaarsiinta, iyadoo aan ka rajeyneyno in heshiis laga gaaro doorashooyinka iyadoo lagu saleynayo heshiiskii 17 September.
Waxaan ku celinaynaa markale in gacmaha la isku qabsado sidii looga gudbi lahaa marxaladdan adag ee kala guurka, iyadoo wax kasta lagu bixinayo dib uheshiin, isqancin iyo isku tanaasul.
Waxaan u mahad celinayaa guddiyadii kasoo shaqeeyey heshiiska iyo saraakiishii badbaadiyay dalka, maamulada xubnaha ka ah dowladda dhexe, iyo sidoo kalena saaxiibada caalamka ee waqtiga ku bixiyay in lagu laabto heshiiskii 17 September 2020
G7 6da May 2021 Wadamada ku bahoobay Ururka G7 ee awoodda warshadaha iyo dhaqaalaha ayaa bayaan ay si wadajir ah usoo saareen waxa ay kaga hadleen xaaladda Soomaaliya, iyagoo walaac ka muujiyey is mar-waaga doorashooyinka.
Ugu horeyn dowladaha G7 ayaa soo dhoweeyey go’aankii Golaha Shacabka ee dib uga noqoshada muddo kordhintii loo sameeyey madaxweynaha waqtigiisu dhammaaday, iyaga oo intaasi ku daray in xal laga gaari karo oo kaliya wada-hadallada haatan dib u billowday.
“Waxaan soo dhaweyneynaa ansixintii Baarlamaanka ee 1-dii March ee aheyd dib u billaabista wadahadallada u dhexeeya dowladda Federalka iyo madaxda maamul goboleedyada, kuwaas oo ujeedkoodu yahay in la dhameystiro hannaanka doorashada ee ku saleysan heshiiskii 17-kii September” ayaa lagu yiri bayaan ka soo baxay shirkii ay yeeshiin wasiiradda horumarinta iyo arrimaha dibadda ee dalalka la’isku yiraahdo G7.
Sidoo kale qoraalka ayaa lagu sheegay in todobadan dal aysan taageeri doonin doorashooyin is bar-bar socda, isla-markaana horseedi kara xasilooni darro.
Dalalka G7 ayaa ku booriyey madaxda Soomaaliyeed inay is xakameeyaan, iyaga oo uga digay inay qaadaan tallaabo keeni karto isku dhacyo iyo dib u noqosho dambe.
“Waxaan hoosta ka xarriiqeynaa in aynaan taageeri doonin geeddi-socod babar-socod ah, mid aan loo dhamayn, ama dadaallo cusub oo horseedaya kordhinta muddo xileedkii hore. Waxaan ku boorinaynaa dhamaan madaxda Soomaaliyeed inay aad isu xakameeyaan oo ay ka fogaadaan ficil kasta oo hal dhinac ah, kaas oo sababi kara in xiisadaha siyaasadeed ay kasii daraan, waana muhiim in dhammaan dhinacyadu ay ilaaliyaan amniga iyo xasilloonida Soomaaliya” ayaa markale lagu yiri war-saxaafadeedka kasoo baxay wadamada G7.
Ugu dambeyn dalalka ku jira ururka G7 ee kala ah Canada, France, Germany, Italy, Japan, Ingiriiska iyo Mareykanka ayaa ku goodiyey inay wax ka bedali doonaan qaabka ay ula macaalimaan Soomaaliya, haddii aysan isbedal dhab ah la imaan madaxda Soomaalida.
“Haddii ayna taasi dhicin, waxay horseedi doontaa in bulshada caalamku wax ka bedesho qaabka ay u wajaheyso Soomaaliya” ayaa lagu soo gaba-gabeeyay warmurtiyeedka ka soo baxay shirkii Wasiiradda Arrimaha Dibada ee dalalka ku bahoobay G7, kaas oo Chinach kale soo dhaweysay Egayga Gaarka ah ee Golaha Nabadda iyo Amniga ee Midowga Africa, iyagoo sheegay inay taagerayaan dadaallada xal u helista arrimaha Soomaaliya”,.
Hadalkan ayaa ku soo aadayo, iyada oo weli is mari-waa uu ka taagan hannaanka doorashooyinka dalka oo ay isku hayaan dowladda dhexe iyo mucaaradka, waxaase haatan socda wada-hadallo u dhexeeya labada dhinac oo xal looga gaaro khilaafka ka jira dalka.
WARARKA MAANTA 5ta May 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa diidi kara inuu Madaxweyne Farmaajo yahay beenloow munaafaq ah oo xitaa aan xishoon? Yaa shalay ka siiyey inuu yiraahdo 4 sanno haddii aan dhammaysto isma soo sharaxaayo? Maxuuse maanta #Soomaaliya baday in Ciidanka Xoogga Dalka ay #Muqdisho ku dhex dagaalamaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan Ma Farmaajo “Been-Hawaas mise Fahad “Daba-Naasle”? Maxay soo wadaa #Qatar ma madaxweyne cusub mise Farmaajo? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdillahaai Farmaajo “Been-Hawaas” ku wareejiyey amniga dalka Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade? Yaa kala qeybiyey Ciidanka dalka? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Muqdisho 5ta May 2021 Madaxweynaha xilka sii haya ee Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa xalay xarunta madaxtooyda Soomaaliya kulan kula qaatay qaar ka mid ah culimada Soomaaliyeed.
Qoraal lagu daabacay Warbaahinta dowladda ayaa lagu sheegay in madaxweynuhu ku boggaadiyay culimada doorka wanaagsan ee ay ka qaataan wacyi gelinta iyo toosinta bulshada, dib u heshiisiinta iyo deminta colaadaha, isaga oo ku ammaanay kaalinta ay ka qaataan taakulaynta dadka danyarta ah iyo kuwa u nugul masiibooyinka dabiiciga ah.
Culimada ayaa dhankooda la wadaagay Madaxweynaha talooyin ku aaddan dowlad dhiska, horumarinta dalka iyo la dagaallanka fikirka xagjirnimada ah, iyaga oo bogaadiyey tallaabooyinka loo qaaday dowlad-wanaagga, ilaalinta ammaanada shacabka iyo xaqiijinta Caddaaladda.
Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa culimada ka codsaday in ay sii xoojiyaan dadaalladooda ku aaddan horumarinta iyo kobcinta wacyiga bulshada, ayna hormuud u noqdaa xasilinta dalka iyo nabadeynta dalka.
Kulanka ayaa imanaya xili wali lagu gudajiro xalinta xiisadii siyaasadeed ee ka dhalatay muddo korarsigii labada sano ee markii danbe Baarlamaanku ka laabtay iyadoo madaxweynuhu tallada maamulka iyo amniga doorashada dalka uu ku wareejiyay Ra’iisal Wasaare Rooble
Muqdisho 5ta May 2021 Cabdiraxmaan Odowaa, xoghayaha Madasha Xisbiyada Qaran oo sidoo kalena ah mudane ka tirsan golaha shacabka ayaa wareysi uu siiyey telefishanka Dalsan waxa uu kaga hadlay arrimo badan oo xasaasiya.
Xildhibaan Odowaa ayaa ugu horeyntii in xaalada dalka iyo qalaalasaha ka taagan uu sabab u yahay madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, isagoona sheegay inuu leeyahay mas’uuliyada dadweynaha dhawaan ku barakacay magaalada Muqdisho.
Waxa uu shaaciyey in magaalada Muqdisho aysan ka baxeyn ciidamada kasoo horjeeday muddo kororsigii la laalay, ilaa inta la dhameystirayo wada-hadalo bilow ah oo la iskugu laab-xaarayo saraakiisha iyo ciidamada, taasi oo waqti u baahan, sida uu sheegay.
“Mas’uuliyada qaxa waxaa iskaleh Farmaajo (mas’uuliyada barakaca). Wada-hadal ayaa ka socda mida ciidamada markaa miraheeda hala gaaro, waqti ayey u baahan tahay. Taliyeyaal ciidan ayaa jira oo ciidamadaan ay ishaysteen oo shalay iska soo horjeedee,” ayuu yiri.
Wasiirki hore ee arimaha gudaha DFS ayaa inta uu wareysiga socday ka jawaabay su’aal la xiriirtay inuu Jeneraal Saadaq John u difaacayo beel ahaan?, maadama markii uu kasoo horjeestay Farmaajo uu si weyn ugu muujiyey garab istaag.
“Haa!, ceeb miyaa xildhibaankiisa ayaa ahee, aniga kursiga aan ku fadhiyo beel sow kuma fadhiyo, waxaa ku fadhiyaa 4.5,” ayuu yiri Xildhibaan oo ka jawaabaya su’aasha la xiriirta in Saadaq John ay ku difaacayaan garab qabiil, islamarkaana ugu hiiliyeen kadib markii ay is-qabteen Farmaajo.
Xildhibaan Odowa ayaa ugu dambeyntiina sheegay in qaybaalada uu dib usoo nooleeyay madaxweynaha waqtigiisa dhamaaday oo uu xusay inuu wada-hadalo masiiri ah u bur-buriyay deegaanka uu kasoo jeedo ee Gedo.
Muqdisho 5ta May 2021 Waxaa sii xoogesatay xiisad iyo is faham waa muddo dheer u dhaxeeya ciidan ka titsan booliska Soomaaliya oo ilaalo ka haya xarunta dowladda Hoose ee Xamar iyo ciidanka ilaalada u ah guddoomiyaha gobalka Banaadir ahna duqa Muqdisho.
Ilo-wareedyo ka tirsan xafiiska guddoomiyaha iyo ciidanka booliska ee ku sugan xarunta gobalka ayaa Caasimada Online u sheegay in todobaad ka hor ay dhacday halis weyn kadib markii ay is qabteen labada ciidan, taas oo sababi gaartay in xarunta lagu dagaalamo.
Ciidanka la socda duqa magaalada oo ah kuwa aad u hubeysan ayaa u badan kuwa xigtidiisa ah oo ah maleeshiyadii uu haysan jiray markii uu ahaa hoggaamiye kooxeedka, waxaana la sheegay in ay dhowr jeer u hanjabeen ciidanka booliska ee halkaasi ku sugan.
Labadaan ciidan ayaa isku qabtay marar badan hab maamulka amniga xarunta oo aan saldhigan tan iyo markii la dilay duqii hore ee saraakiil kale.
Cumar Filish ayaa kadib dilkii Allaha u naxariistee Injineer Yariisow ka aamin baxay ciidamada dowladda, wuxuuna wataa ciidan awood badan oo kasoo jeeda beesha Daa’uud ee uu ka dhashay halka ciidankii booliska ay iyagana weli joogaan xarunta.
Ciidamada Filish oo inta badan shaki qaba ayaa la sheegay inay marar badan ku amar taagleeyeen ama si aan wanaagsaneyn ula dhaqmeyn ciidamada booliska, taasi oo ah sababta mar kasta dhalisa xiisadda.
Xogta aan helnay ayaa tilmaameysa in ilaa hadda aysan jirin cid arrintaan wax ka qabatay islamarkaana ay keeni karto in goobtaasi lagu dagaalamo.
Muqdisho 5ta May 2021 Guddi saraakiil ah oo ay iska dhex magacaabeen ciidamada dhawaan gudaha u soo galay magaalada Muqdisho ee difaacyada ka sameystay xaafado ka tirsan degmooyinka Cabdicasiis, Hodan iyo Howlwadaag, ayaa shuruudo ku xiray inay dib ugu laabtaan xeryahoodii.
Guddigan oo ka kooban sedex Janaraal iyo afar Korneyl ayaa dalbaday in madaxweyne Farmaajo wareejiyo mas’uuliyadda amniga guud ee dalka, maadaama uu mudo xileedkiisii dhamaaday, iyagoo ku eedeeyey inuu iska hor keenay ciidamada qalabka sida ee dalka.
Gaashaanle Diini Rooble Axmed oo ah afhayeenka guddiga ciidamada ka gadooday mudo kororsigii Farmaajo oo u waramay BBC ayaa sheegay inay sii joogi doonaan difaacyada ay ka sameysteen gudaha magaalada Muqdisho, inta xal looga helayo waxyaabihii markii hore ay ka gadoodeen.
“Anagu markasta waxaan ilaalineynaa sareynta sharciga iyo ku dhaqankiisa, Soomaaliya waxaa u degan dastuur ay ku heshiisay, waxaana markii aan aragnay in sharciyadii wadanka la lunsaday go’aansanay inaan badbaadino dowladnimada Soomaaliya, u jeedkeenu waxa uu ahaa hor istaaga mudo kororsiga iyo in lagu soo laabto miiska wadahadalka,” ayuu yiri Afhayeenka guddiga ciidanka Badbaado Qaran Gaashaanle Diini Rooble Axmed.
Sidoo kale Afhayeenka guddigan ayaa ku dooday in Farmaajo ciidanka uu ka dhex abuuray qalalaase, isla markaana ay khasab tahay inuu iska wareejiyo mas’uuliyadda ciidamada Qaranka.
“Madaxweynaha waqtigiisu dhamaaday sidii umaddu rajeyneysay mudo kororsiga ugama uusan hadlin, sida noo muuqatay qeyb waa ka tanaasulay, qeybna weli waa ku dhimantahay. Ammaanka dalka madaxweynuhu kama sii ahaan karo masuul, sababtoo ah waxa uu sababay in ciidankii qalabka siday ee Soomaaliya uu iska hor yimaado, sidaas darteed anagu waan sii joogi doonaa gudaha Muqdisho, inta kala dambeyntii dalka ay dib uga soo noqaneyso,” ayuu hadalkiisa ku sii daray sarkaalkan.
Mar wax laga weydiiyey sababta ay u qaadan waayeen amarkii Ra’iisul wasaaraha ee ahaa inay dib ugu noqdaan xeryahooda ayuu ku jawaabay, “Ra’iisul wasaaraha xil-gaasiinta waan maqlay hadalkiisa, laakiin shalay markii aan soo geleynay magaalada waa uu joogay, muhiimadeenuna waxay tahay in sababtii aan shalay u soo galnay magaalada ee aheyd inay sharciyadu sareyso ay weli wax ka dhimanyihiin.”
Muqdisho 5ta May 2021 Dagaalkan ayaa u dhaxeeya laba Maleeshiyo Beeleed oo walaalo ah oo wada dega Galbeedka magaalada Baledweyne ayaa ka socda deegaanka Haarcadeey oo qiyaastii Baledweyne kaga beegan ilaa 6KM dhinaca Galbeed.
Dagaalkan oo qarxay aroornimadii hore ee saakay ayaa la sheegay inuu ka bilaawday muran la xariira lahaan shiyaha dhul beereed ku yaala deegaankaasi
Khasaare kala duwan oo isugu jira dhimasho iyo dhaawac ayaa ka dhashay dagaalkan u dhaxeeya labada Maleeshiyo beeleed ee ku dagaalamaya deegaanka Haarcadeey ee Galbeedka Magaalada Baledweyne.
Maamulka gobolka Hiiraan ayaa goordhaw ka hadlay dagaalka saaka ka qarxay deegaanka Haarcadeey, isagoona ku baaqay si deg deg ah loo joojiyo dagaalka.
Guddoomiyaha gobolka Hiiraan Cali Jeyte Cismaan ayaa sheegay iney geynayaan ciidamo ka tirsan kuwa maamulka gobolka goobta aay ku dagaalamayaan labada Maleeshiyo beeleed si loo joojiyo dagaalka u dhaxeeya labada Maleeshiyo ee saaka ka qarxay duleedka Galbeed ee magaalada Baledweyne.
WARARKA MAANTA 3da Maayl 2021 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay soo wadaa #Qatar ma madaxweyne cusub mise Farmaajo? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdillahaai Farmaajo “Been-Hawaas” ku wareejiyey amniga dalka Raysal Wasaare Mudane Mohamed Xuseen Rooble “Dhooqo-Raam-Sade/Dhiiqo-Raam-Sade? Yaa kala qeybiyey Ciidanka dalka? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan “Farmaajo Been-Hawaas”? Ma jiraa siyaasi qaban kara xilka madaxweynaha Soomaaliya? Yaa muddan inuu Madaxwweyne ka noqon Soomaaliya? Yaa diidan inay #Soomaaliya noqonto dal soo saara shidaal ma reer Galbeed mise Carab? Yaa diidan inay #Soomaaliya nabad noqoto? Ha wiqleyso!
Yurub 3da Maayl 2021Qaar ka mid ah dalalka Yurub ayaa bilaabay in ay qaadaan ama qafiifiyaan qeybo ka mid ah xayiraada saaran xanuunka Covid 19 waxaana shalay laga qaaday dalka Portugal xanibaadihii saarnaa.
Qafiifintan xayiraada ayaa laga bilaabi doonaa maqaayadaha wax laga cuno iyo goobaha cabitaanada oo furnaan doona ilaa 10:30 fiidnimo, iyada oo miiskiiba ay fariisan karaan lix qof meherada gudahooda, halka bannaankana ay fariisan karaan ilaa 10 ruux.
Inta badan goobaha Ganacsiga ayaa furnaan doona ilaa Sagaalka fiidnimo maalmaha Isniinta ilaa Jimcaha halka daba-yaaqada Todobaadkana ay furnaan doonaan ilaa todobada fiidnimo.
Xannuunka Covid 19 ayaa marka laga soo tago dadka uu soo ritay waxaa uu saameyn adag ku yeeshay dhaqdhaqaaqa dadka iyo goobaha ganacsiga oo xayiraad joogta ah lagu soo rogay.
Laakiin go’aankan ay qaateen qaar ka mid ah dalalka Yurub ayaa ugu yaraan soo celin kara rajada dhaqdhaqaaqa dadka iyo goobaha ganacsiga.
Muqdisho 3da Maayl 2021 Ilo wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay in dowladda Soomaaliya ay amartay in laga joojiyo mushaarka ay qaataan ciidamadii iyo saraakiishii ka tirsanaa ciidamada Soomaaliya, ee ka midka noqday ciidamada diidan muddo kororsiga, islamarkaana ka qeyb qaatay dagaaladii ka dhacay Muqdisho.
Xogta aan helnay ayaa tilaameysa in amar ka soo baxay Madaxweynaha lagu joojiyay lacagaha ay qaataan ciidanka iyo saraakiisha diidan muddo kororsiga, waxaana sababta lagu sheegay in ay ku biireen mucaaradka. Waxaa sidoo kale la amray in saraakiishan iyo ciidanka laga saaro ciidamada, lana ruqseeyo.
Boqolaal ka mid ah ciidamada dowladda ayaa ka soo baxay furumaha dagaalka, kuwaasoo ku sugan Waqooyiga iyo Koonfurta Muqdisho.
Ciidamada ayaa isugu jira laba nuuc oo kala ah ciidamo maleeshiyaad ah oo taabacsan mucaaradka iyo ciidamo isugu jira Militeri iyo boolis oo ka gadooday muddo korarsigii ay Sabtidii ka laabteen Golaha Shacabka ee baarlamanka.
Golaha Midowga Musharaxiinta ayaa shalay qoraal ay soo saareen uga digay in laga aarguto ciidamada muddo kororsiga sameeyey.
“Golaha wuxuu ka digayaa in ciidanka diiday muddo kordhinta laga aarguto, xuquuqooda la duudsiiyo ama uu maamulka amniga faraha la soo galo, si muuqata ama si dadban, Madaxweynihii hore iyo xulafadiisa,” ayaa lagu yiri qoraalka
Inkastoo amarkaan uu ka soo baxay Farmaajo, haddana ma cadda waxa uu ka yeeli doono ra’iisul wasaare Rooble, waxayna tani tusaale u noqon doonta sida uu Rooble u maareeyo xaaladdan cakiran iyo awoodda uu u leeyahay inuu ka horyimaado
Muqdisho 3da Maayl 2021 Iyadoo Sabtidii madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu hoggaanka doorashada iyo tan amniga doorashooyinka ku wareejiyay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble, ayaa durba waxaa soo baxaya culeysyo ka hor imaanaya Rooble.
Caqabada ugu weyn ee uu wajihi karo Rooble islamarkaana uu durba billawday qeyla dhaantooda ayaa ah wareejinta ammaanka guud ee dalka oo aan wali laga heynin Farmaajo.
Mucaaradka iyo maamulada Puntland iyo Jubaland ayaa qaba in Madaxweyne Farmaajo uu wareejiyo ammaanka guud ee dalka, taasoo haddii aysan dhicin imaan doonin kalsooni amni, sababtoo ah waxaa weli ciidanka hoggaamiya taliyayaal isaga ka amar qaata, mana jirto awood uu Rooble leeyahay marka laga soo tago magac un, sida ay qabaan dhinacyadaas.
Midowga Musharaxiinta iyo Maamulada Puntland iyo Jubaland ayaa Rooble ku cadaadinaya in uu la soo wareego ammaanka guud ee dalka, si xilka looga qaado taliyaasha ciidamada booliska, Milateriga iyo nabad sugidda oo lagu eedeeyay in ay wax ka abaabuleen dagaallo iyo weeraro ka dhacay Muqdisho.
“Maadaama ay ciidammadii qaranka ku kala qeybsameen diidmada iyo difaaca muddo kororsiga sharci-darrida ah, Goluhu wuxuu soo jeedinayaa si dib loogu mideeyo ciidanka in xukuumaddu magacawdo hoggaan mideyn kara ciidanka, abuuri karana kalsooni dhexdooda ah. Golaha wuxuu ka digayaa in ciidanka diiday muddo kordhinta laga aarguto, xuquuqooda la duudsiiyo ama uu maamulka amniga faraha la soo galo, si muuqata ama si dadban, Madaxweynihii hore iyo xulafadiisa. Goluhu wuxuu ku boorrinaayaa Rai’isal Wasaare Roble in uu qaado tallaabooyin muujinaya in uu amniga dalka u madaxbannaan yahay, si uu u kasbado kalsoonida ciidanka, siyaasiyiinta, shacabka iyo beesha caalamkaba,” ayaa sidoo kale lagu yiri war-murtiyeed shalay kasoo baxay Golaha Midowga Musharaxiinta
Dad badan ayaa qaba in Farmaajo uusan weli si rasmi ah u wareejin awoodda maamulka ciidamada, marka laga reebo afka un.
“Haddii weli Fahad, Kulane, Xijaar, Qaroole, Biixi iyo Odowaa ay ka amar qaadanayaan Farmaajo maxay tahay amniga uu Rooble la wareegay ee gacantiisa ku jira, yaan lagu ciyaarin caqliyaddeena,” waxaa sidaas yiri mid ka mid ah mucaaradka oo la hadlay Caasimada Online.
“Sidee Rooble ku maamuli amaanka doorashada marba haddii aysan hoos imaanin taliyaasha ciidamada qaranka.?”
Muqdisho 3da Maayl 2021 Ergayga gaar ah oo ay dowladda Qatar soo dirtay Dr. Mutlaq bin Majed al-Qahtani ayaa xalay Muqdisho kula kulmay xubno ka tirsan Golaha Midowga Musharaxiinta, kadib markii uu shalay la shiray mas’uuliyiinya dowladda federaalka.
Hase yeeshee, warka ugu weyn ee safarka wafdiga ayaa noqon kulamadii dhacay balse waa kulanka aan dhicin, ee ah kan wafdiga Qatar iyo Guddoomiyaha Midowga Musharaxiinta Shariif Sheekh Axmed. Maxaa keenay in Shariif oo ah hoggaamiyaha ugu sarreeya Midowga Musharaxiinta uu diido la-kulanka wafdiga Qatar?
Marka aad eegto sooyaalka Qatar ee Soomaaliya, gaar ahaan afartii sano ee ugu dambeeyey, Qatar ma sameysan xitaa hal shey oo Shariif uu ku ixtiraami karo, kulana kulmi karo ergeyga ay soo dirtay. Waxaa sidoo kale kale is-weydiin mudan, oo tuhun weyn abuuraya sababta xilligan kusoo beegtay ergeyga ay soo dirtay Qatar.
Safarka ergeygan ayaa kusoo aaday xilli ururka Midowga Afrika uu doonayo inuu ergey gaar ah usoo diro Soomaaliya, sidoo kalena ururkaas uu qaatay siyaasad aad uga carreysiisay xulafada Qatar ee Villa Somalia, kadib markii uu si xooggan u cambaareeyey muddo kororsigii sharci-darrada ahaa ee madaxweyne Farmaajo.
Xubno ka tirsan mucaaradka ayaa qaba in deg degta lagu soo diray ergeygan laga leeyahay laba ujeedo oo kala ah; 1- in la wiiqo qorshaha dhex-dhexaadinta Midowga Afrika iyo 2- In la qaboojiyo carcarta mucaaradka oo taageero shacab iyo mid ciidan ku jebiyey dowladda federaalka toddobaadkii tegay.
Dhibaatada ugu weyn ee Soomaaliya ku habsatay afartii sano ee lasoo dhaafay waxay aheyd Qatar, oo xulufo weyn u aheyd Farmaajo. Waxay lacag sharci-darro ah oo ka baxsan nidaamka maaliyadda dalka ku taageereysay Farmaajo, taasi oo loo adeegsaday in lagu caburiyo, lagu weeraro laguna wiiqo siyaasiyiinta ka aragtida duwan dowladda iyo suxufiyiinta. Waxaa loo adeegsaday in lagu iibsado xildhibaanada baarlamanka, iyo cid kasta oo loo arko in hadalkeedu saameyn leeyahay oo mushahar laaluush ah oo bille ah loogu qoray.
Maxay tahay marka xalka ay Qatar raadineyso inay Soomaalida dhex dhigto, mise waxay weji ka sameysaneysa mucaaradka, si lacalla haddii Farmaajo soo noqon waayey aysan ugu soo dhicin meel eber ah.
Xubno ku dhow Shariifka oo codsaday inaan la magacaabin ayaa sheegay inn madaxweynihii hore uu qabo su’aalo ay ka mid yihiin: Xagee jirtay Qatar afartii sano ee tagtay, markii loo qeylinayey kaalmo dibadeed iyo in wax laga qabto xadgudubyada Villa Somalia ay ku kaceysay?
Qatar xitaa kama hadal markii Muqdisho ay ololeysay toddobaadkii tegay ee ciidamada dowladda ay weerareen aqallada Xasan Sheekh iyo Cabdiraxmaan Cabdishakuur taasi oo dagaal gelisay caasimada. Kama hadal markii Farmaajo iyo Mursal ay sameysteen laba sano oo muddo kororsi sharci-darro ah, markaasi oo beesha caalamka oo idil ay soo saareen qoraallo ay ku diideen.
Waxaa cad oo dood aysan ka taagneyn in Qatar ay la jirto dhinac ka mid ah dhinacyada isku haya siyaasadda Soomaaliya, lana jirtay muddo afar sano, ayna aheyd shidaalka hurinayey dhibka ka jira dalka.
Qatar weligeed ma taageerin Soomaaliya iyo shacabkeeda ee waxay taageereysay shaqsi ka shaqeeya danaheeda. Haddii aad dooneyso inaan ogaato sida ay u egtahay taageerada Soomaaliya iyo shacabkeeda waxaad eegta Turkish-ka. Maxay Qatar u qabatay Soomaaliya oo muuqda?
Waxa hadda kaliya la rajeyn karo ayaa ah in Qatar ay garowsatay qaladkeeda oo ay dhab ka tahay inay dooneyso xal, hase yeeshee diiwaankeeda taariikhda ma muujinayo rajadaas.