WARARKA MAANTA 20ka Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta:
Maamulka Somaliland 20ka Juun 2019 Suldaan Aadan Faraax Cumar, oo ka mid ah Madax-dhaqameedka Somaliland ayaa ka hadlay doorashooyinka Somaliland ee xiligoodii ka muddo dhacay, isagoona baaq u direy xukuumada Muuse Biixi iyo xisbiyada ku muransan doorashada.
Suldaan Aadan ayaa sidoo kale Madax-dhaqameedka iyo Salaadinta Somaliland ugu baaqay inaysan ku milmin siyaasada, balse ay ka qeyb qaatan sixida waxkasta oo ka qaloocda.
Suldaanka ayaa Madaxweynihii hore Somaliland, Daahir Rayaale Kaahin ku amaanay doorashooyinkii kala duwana ee uu waqtigoogi ku qabtay, xiligii uu hayey talada Somaliland, wuxuuna yiri
“Daahir Rayaale Kaahin wuxuu ka mid yahay Madaxweynayaashii ugu wanaagsanaa ee dalka soo maray, maxaa yeelay intii uu taladda dalka hayey Doorashooyinkii kala duwanaa ee ka qabsoomay si fiican oo nabadgalyo ku dheehan tahay ayey u qabsoomeen, markii taladda dalka lagaga guulaystayna si sharaf iyo maamus leh ayuu xilkii Madaxweynimo u wareejiyey, masuul kasta oo dalka xilka ka soo qabtayna waxaa looga baahan yahay inuu ku daydo Daahir Rayaale”.
“Madax-dhaqameedka doorkoodu uu muuqda, waxaana looga baahan yahay inay mar walba isku duubnida iyo midaynta umadda ka taliyaan, kana shaqeeyaan, waxaa looga baahan yahay in wixii khaldan ay saxeen, Madax-dhaqmeedka waxaa looga baahan in aanay ku milmin Siyaasada, saxaana wax kasta oo inaga qaloocda”.
Wuxuuna intaasi kusii daray “Xukuumadda mar walba waxaa looga baahan yahay inay ku dadaasho sidii ay Dhalinyarada kala duwan ee dalka ee Jaamacadaha ka soo baxaysa inay meelayso, oo ay jihayso, isla markaana shaqo abuur u sameeyso, anigoo Xukuumadda ugu mahadnaqaya barnaamijka ay wado ee shaqo qaran”
“Waxaan leeyahay Xisbiyada inuu khilaafkiinu sii jiitamo maaha ee wax walba waa laga heshiiya ee isku yimaada, wada tashi iyo wada jir arimaha aad isku haysaan ku xaliya, kuna dhammeeya, wakhtigu uu is guraya, Xisbiyadu khilaafkooda si wada jir ah ha u soo af jaraan oo heshiis kama dambays ah ha gaaran.”
Kenya 20ka Juun 2019 Maxkamad ku taala magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa waxaa shalay kasoo muuqday afar ruux oo loo heystay inay qeyb ka ahaayeen weerar Al Shabaab Labadii April ee sanadkii 2015 ka geysteen Jaamacadda Gaarisa.
Francis Andayi oo ah garsooraha maxkamadda magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa shaaciyay in seddex kamid ah eedeysanayaasha lagu helay dambiga loo heystay oo ahaa inay qeyb ka ahaayeen weerarkii ka dhacay jaamacadda magaalada Gaarisa.
Maxkamadda ayaa siideysay Sahal Diiriye Xuseen oo lagu waayay dambiga,waxa lagu helayna ahayd in uu la joogay mid ka mid ah Ragga weerarkaas loo heysto, sidaasna lagu soo xiray.
Dhamaan Afartii Nin ee fulisay Weerarkii Gaarisa ayey dowladda Kenya sheegtay in ay isla Jaamacadda ku dhinteen halkaas oo ay ku dhinteen 148 qof oo Ardey u badan.
Garsooraha Maxkamadda Nairobi, Francis Andayiwaxa uu amray in saddexda Eedeysane lagu sii hayo Xabsiga, inta laga gaarayo bisha soo socota ee July 3-da, xilligaasi oo lagu dhawaaqi doono Xukunkooda.
Al Shabaab ayaa ardaydii ugu badneyd ku dilay jaamacadda magaalada Gaarisa ee dalka Kenya sanadkii 2015, waxaana la sheegayaa inay ahaayeen ardaydii ugu badneyd ee lagu dilay dalka Kenya.
Soomaaliya 20ka Juun 2019 Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya Yuusuf Garaad Cumar ayaa ka hadlay War-saxaafadeed ay Wasaaradda Arrimaha Gudaha,Federaalka iyo Dib-u-heshiisiinta Xukuumadda Federaalka ay ka soo saartay Doorashooyinka Baarlamaanka iyo Madaxda Dowlad Goboleedka Galmudug.
Yuusuf Garaad ayaa waxa uu sheegay in uu bogaadin lahaa haddii Dowladda Federaalku ay hal Warqad ku xalin kareyso muranka kala dhaxeeya Maamul goboleedka Galmudug iyo weliba muranka ka dhex-taagan gudaha maamuladaasi.
Hadalka Yuusuf Garaad ayaa u muuqda mid uu ku dhaliilayo sida ay xukuumada Farmaajo maaro ugu weyday xalinta khilaafka kala dhaxeeya maamul goboleedyada dalka.
Yuusuf Garaad ayaa arrintan kaga hadlay qoraal uu soo dhigay bartiisa Facebook, wuxuuna u dhigna sidan:
Waan bogaadin lahaa Dowladdu haddii muranka iyada kala dhexeeya Galmudug iyo Jubbaland, iyo muranka mid kastaba gudaheeda ka jira ay ku xallin kari lahayd hal warqad oo ka soo baxday caasimadda.
Laakiin waxaan markaas Dowladda ku dhaliili lahaa soo daahidda waraaqda.
Maamulka Puntland 20ka Juun 2019 Saraakiisha ciidamada amaanka ee Puntland ayaa sheegay inay fashiliyeen qarax miino oo lagu aasay Suuq ku yaala magaalada Boosaaso ee gobolka Bari.
Ciidamada amaanka ee Puntland waxay sheegeen in qaraxaasi uu ahaa miinada dhulka lagu aaso, waxaana la geliyay meel ku dhow isgoyska Gaaca ee Suuqa magaalada Boosaaso, waana bartamaha Suuqa.
Arinta ayaa timid kadib markii ciidamada amaanka Mid kamid ah uu arkay qaraxa oo la geliyay Suuqa, waxaana kadib la xeray waddooyinka Suuqa gala, iyadoo kadib goobta laga saaray.
Saraakiil u hadashay ciidamada Puntland ayaa sheegay kaliya inay miinada soo saareen, mana jirin faahfaahin dheeri ah oo laga bixiyay miinada iyo in lasoo qabtay dadkii ka dambeeyay aaska miinada.
Maalmihii ugu dambeeyay waxaa kordhayay amni darada magaalada Boosaaso ee gobolka Bari, waxaana ciidamada ay sameynayeen baaritaanada amaanka lagu xaqiijinayo.
Saraakiisha Puntland ayaa sheegay inay sii wadi doonaan baaritaanada amaanka lagu xaqiijinayo, waxaana jirto cabsi laga qabo in kooxaha Al Shabaab iyo Daacish ay weeraro ka geystaan magaalada Boosaaso.
Maamulka Hirshabelle 20ka Juun 2019 Guddoomiyaha baarlamaanka maamulka Hirshabeelle oo maalmihii ugu dambeeyay ku maqnaa Boqortooyada Sacuudiga ayaa dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho, waxaana uu kadib kulan la qaatay madaxweynaha Soomaaliya.
Guddoomiyaha baarlamaanka ayaa bartiisa Facebook kusoo qoray in madaxweynaha Soomaaliya uu kala hadlay arimo dhowr ah, balse ma uusan cadeyn waxyaabaha ay ka wada hadleen.
“Waxaan caawa la kulmay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya MudaneMohamed Abdullahi Farmajo kadib maalmihii lasoo dhaafay oo aan Dalka uga maqnaa cumro, waxaana maalmaha soo socda dib ugu noqon doonaa Deegaanada Hirshabelle”ayuu yiri guddoomiye Cusmaan.
Balse Caasimada Online ayaa ogaatay in guddoomiyaha baarlamaanka uu madaxda dalka kala hadlay sidii looga caawin lahaa daminta xiisadda cusub ee ka dhex dhalatay baarlamaanka Hirshabeelle.
Guddoomiyaha baarlamaanka ayaa doonaya dhaqaalo uu ku kala furfuro xildhibaanada baarlamaanka Hirshabeelle ee sida weyn u mucaaraday fariin uu dhawaan u diray oo ku aadaneyd inay fasax ka yihiin kulamada baarlamaanka.
Guddoomiye ku xigeenka baarlamaanka Hirshabeelle iyo xildhibaano badan ayaa shaaciyay inay guddoon cusub dooran doonaan haddii uusan si dhaqsi ah ugu laaban magaalada Jowhar.
Guddoomiyaha baarlamaanka Hirshabeelle ayaa saaxiib dhow la ah madaxda Nabad iyo Nolol.
Muqdisho 20ka Juun 2019 Sheekh Cali Wajiis oo xubin ka ah Guddiga Xajka ayaa sheegay in xukuumadda Soomaaliya ay caqabad ku tahay in sanadkan Soomaalida Xajka aadaan.
Qoraal uu ku daabacay Boggiisa Facebook ayuu ku tiriyay caqabadaha faraha badan ee uu Guddiga la kulmayo oo ay ka mid tahay faragelinta wasaaradda.
Waxaa uu muddo 24 saac ah u qabtay Xukuumadda gaar ahaanna Wasaaradda Diinta oo uu sheegay in haddii aysan go’aan rasmi ah soo saarin uu isaga baxayo Guddiga.
WARARKA MAANTA 16ka Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa shacabka #Soomaaliyeed isku-diraaya? Yaa ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” mise Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxuu yahay heshiisyada loo saxiixay Dowladda #Qatar? Maxayse ahayd sababta Dowladda #Imaaraadka loogu diiday inay caawiso Ciidankii ay tababari jirtay? Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda ee #Soomaaliya? Maxay Dowladda Kenya ugu yeertay Madaxda Dowlad Gobaleedyada dalka? Maxuu yahay heshiiska qarsoodiga ah ee u diidan yahay inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” keeno golaha labada aqal? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee sharci-dejinta u qaabilsan dalka #Soomaaliya? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed? Ha wiqleyso!
Muqdisho 16ka Juun 2019 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya Xasan Cali Khayre, ayaa xafiiskiisa ku qaabilay kaaliyaha xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay u qaabisha arrimaha Afrika, Bintou Keita. Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre iyo kaaliyaha xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay ee arrimaha Afrika ayaa ka wada hadlay arrimaha nabad gelyada, howlaha nabad ilaalinta iyo qoshaha dowladdu isugu diyaarinayso la wareegidda mas’uuliyadda amniga.
Bintou Keita oo ka tirsan waaxda siyaasadda iyo dhismaha babad-gelyada ayaa Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay, António Guterres, ka caawisa howl-gallada nabad ilaalinta.
Booqashada Bintou Keita ayaa ku soo beegantay xilli ay ciidamada nabad ilaalinta AMISOM ay isu diyaarinayaan inay ku wareejiyaan ammaanka dalka Soomaaliya ciidamada Soomaaliyeed.
Muqdisho 16ka Juun 2019 Amaanka 17-ka ee Gobalka Banaadir waa kala heer, waxaana intooda badan amnigooda suga Ciidamada amaanka Soomaaliya.
Degmooyinka aadka ugu dhow Madaxtooyada Soomaaliya iyo agagaarka goobaha ay dowladda ku xoogantahay ayaa qeyb ka ah goobaha ay ka taagan tahay amni darrada iyo daganaansho la’aanta amni.
Hase yeeshee waxaa jirta hal degmo oo ay kuwada noolyihiin Al-Shabaab iyo dowladda oo aan midkoodna qofna ku dili karin islamarkaana aan la soo qaban karin.
Caasimadda Online ayaa ogaatay in Al-Shabaab ay kulan la qaateen odayaasha dhaqanka ee degmada Kaxda waxayna ku heshiiyeen qodobo ay kamid yihiin.
- In degmadaas Al-Shabaab qofna ku dilin kuna afduuban.
- In Al-Shabaab aysan degmadaasi ka sameynin qaraxyo xataa hadii uu joogo Madaxweynaha Soomaaliya oo aan cidna la socon.
- In aysan Al-Shabaab degmadaas oo koonaha magaalada ku taala aysan ka soo gelin qaraxyada loo wado Muqdisho iyo rasaasta ama hubka Al-Shabaab.
Dhanka kale waxaa jira waxyaabo kale oo ay Al-Shabaab ku badasheen heshiiska ay lagaleen odayaasha dhaqanka waxaana qodobadaas ka mid ah.
- In Al-Shabaabkii soo gala degmada aan la qaban, haddii la qabtana laga rabo dhaqanka degmada.
- In Al-Shabaab lacago looga qaado hey’adaha, ganacsatada iyo siyaasiinta degmada ku nool si loo nabad geliyo.
Heshiiskaan oo la gaaray waqti aan dhoweyn ayaa hadda la ogaaday waxaana fududeeyay in la helo xogtaan xubno Al-Shabaab ahaa oo laga sii daayay Xabsiyada magaalada Muqdisho, kuwaas oo laga qabtay Kaxda.
Dadkaas la sii daayay waxaa kamid ah wiil dhalinyaro ah oo bilo ka hor laga qabtay degmada Kaxda kaas oo la sheegay inuu ahaa Wariye Al-Shabaab u shaqeeya.
Maamulka gobolka Banaadir ayaa dhowaan sheegay in la qabtay Wariye Al-shabaab uga warami jiray Muqdisho hayeeshee waxaa wiilkaas la sii daayay Todobaadkii la soo dhaafay.
Degmada Kaxda kama dhacaan dilal, qaraxyo iyo baaritaanada Ciidamada dowladda ay ka sameeyaan magaalada Muqdisho.
Qaraxa ugu dhow ee ka dhaca degmadaasi waxaa ka dhacaa waqtiyada qaar wadada Ex Control Afgooye, gaar ahaan hareeraha laamiga.
Maamulka Dowladda Somaliland 16ka Juun 2019 Madaxweynaha Somaliland, Muuse Biixi Cabdi ayaa maanta markii u horeysay ka hadlay xariga ay xukuumadiisu kula kacdo Siyaasiyiinta reer Somaliland.
Xariga ay Somaliland u geysato Siyaasiyiinta ayaa sarre u kacay mudada uu xilka hayo Madaxweyne Muuse Biixi, taasi oo xabsiga ku gurtay siyaasiyiin badan oo mucaarid ku ah xukuumada.
Madaxweyne Biixi oo maanta warbaahintu wax ka weydiisay xariga Siyaasiga ah ee xukuumadiisu u geysato Mas’uuliyiinta ka soo hor-jeeda, ayaa waxa uu sheegay inay yihiin dambilayaal Somaliland ka galay dambi.
Madaxweynaha ayaa sidoo kale waxa uu ka dhawaajiyey in xabsiga loo taxaabayo Shaqsi kasta oo ku gafa qaranka Somaliland, mansabka uu doono ha hayste, wuxuuna yiri “Xarig siyaasiya maaha, xarigii danbiilaha badanaya, dambiilahana waa la xidhayaa, ninkii dambi gala ha odhanin waa siyaasi, Siyaasiga dambi gali kara, dhakhtarka gali kara, adigoo wariya gali kara, baayac-mushtarka gali kara, dambiilaha waa la qabanayaa, si dalku hore ugu socdo”.
Muqdisho 16ka Juun 2019 Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa ka hadashay dadkii lagu laayay magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug, saacado kadib markii sagaal ruux lagu dilay koofurta magaalada Gaalkacyo.
Wasiirka warfaafinta xukuumadda Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayir Maareeye, oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay cambaareyneyso ayna ka xun tahay sida ay wax u dhaceen.
Wasiirka warfaafinta Soomaaliya ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay baaritaan dhab ah ku sameyn doonto dadkii ka dambeeyay falka xalay ka dhacay koofurta magaalada Gaalkacyo.
Waxaa uu sheegay in gacanta lagu soo dhigi doono Cidii ka dambeysay falkaasi, islamarkaana maamulka Galmudug uu ugu baaqayo in ay gacanta kusoo dhiggaan dambiliyeyaasha.
Falka lagu dilay dadka rayidka ah ayaa ka dambeeyay kadib markii sarkaal ka tirsan NISA lagu dilay magaalada Gaalkacyo, iyadoo dad ay isku heyb ahaayeen ka caroodeen dilka sarkaalka, kadibna ay dileen dadka shacabka ah.
Masuuliyiin kala duwan ayaa siyaabooyin kala duwan kaga hadlay dhacdada ka dhacday magaalada Gaalkacyo, waxaana dhamaan loogu baaqay Galmudug inay baaritaan dhab ah ku sameyso siday dadka u dhinteen.
Muqdisho 16ka Juun 2019 Qaraxyo maataano ah ayaa maanta ka dhacay Magaalada Muqdisho, waxaana Qaraxyaddaan ay kala dambeeyeen Daqiiqo kooban.
Qaraxa Koowaad ayaa ka dhacay Isgoyska Sayidka goob ay ku sugan yihiin Ciidanka Ilaaladda Madaxtooyadda Soomaaliya, islamarkaana laga ilaaliyo Golaha Shacabka, waxaana Qaraxaasi loo adeegsaday gaari laga soo buuxiyay waxyaabaha Qarxa.
Goobta uu Qaraxu ka dhacay ayaa ah meel inta badan Mashquul ah oo ay isticmaalaam Mas’uuliyadda dowladda Soomaaliya, waxaana sidoo kale halkaasi ku yaalla Wasaaraddaha Arrimaha Gudaha iyo Amniga iyo Xarunta Golaha Shacabka ee baarlamaanka Soomaaliya.
Sida ay xaqiijiyeen dad ku sugna goobtaasi, waxaana Qaraxaasi ka dhashay Khasaare isugu jira iyo dhimasho iyo dhaawac.
Goobtaan ayaa horay dhowr jeer loo Qarxiyay, waxaana sidoo kale Al-Shabaab ay ku qaadeen Weerar toos ah.
Qaraxa Labaad ayaa ka dhacay agagaarka KM4 , waxaana loo adeegsaday gaari noociisa yahay Toyota NOHA oo qalin ah, ciidamada amniga ayaa ku guleeystay in ay gacanta ku soo dhigaan wadihii gaarigaas wax qasaarana ma uusan geysan qaraxaas.
Taliye Ku-xiggeenka Ciidanka Booliska Soomaaliya Sarreeye guuto Zakia Xuseen Axmed, ayaa sheegtay in ay Ciidamada ammaanku ku guleeysteen in ay Gacanta ku soo dhigaan wadihii Gaariga isaga oo aan geysan wax qasaara ah, xilli uu marayay agagaarka isgoyska KM4 ee Magaalada Muqdisho
Equitorial Guinea 14ka Juun 2019 Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Soomaaliya Cabdiraxmaan Ducaale Beyle oo ka qeyb galay Shirka sanadlaha ee Bangiga Aduunka ee ka dhacay dalka Equitorial Guinea ayaa kulan la qaatay Madaxweynaha Bangiga Horumarinta Afrika Akinwumi Adesina.
Wasiir Beyle ayaa Madaxweynaha Bangiga Aduunka uga warbixiyay horumarka ay Dowladda Soomaaliya ka gaartay hanaanka Maaliyadda,isaga oo ugu baqay inay sii wadaan taageerada ay siiyaan Soomaaliya.
“Markii aan la kulmay madaxweynaha Bankiga, waxaan warbixin kooban ka siiyay horumarka Soomaaliya ee dib-u- habeynta, waxaana ku boorriyay inuu sii wado doorka muhiimka ah ee ku aadan hannaanka Qaran ee aan ugu jirno innaan ku gaarno deyn cafiska ayuu yiri Wasiir Beyle.
Sidoo kale Wasiirka Maaliyadda waxaa uu hadalkiisa intaasi ku daray in uu ku faraxsanahay in madaxweynaha Bangiga Horumarinta Afrika, Akinwumi Adesina, uu aqoonsaday dadaalka dib-u-habeynta ee Xukuumadda Soomaaliya, isagoo sidoo kale xaqiijiyay in Bangiga uu sii wadi doono taageeradiisa Soomaaliya.
France 14ka Juun 2019 Waxa lagu dhawaaqay waqtiga la qaadi doono dacwada lagu soo oogay gabadha la dalatay dhaxal sugaha boqortooyada Sucuudiya Boqor Salman.
Boqorad Hassa Bint Salman ayaa lagu soo oogay in ay ku amartay waardiyaheeda in uu garaaco nin loo shaqaalaysiiyay in uu qurxiyo hayga ay ku leedahay magaalada Paris ee dalka Faransiiska.
Gabadhan la dhalatay dhaxal sugaha Sucuudiga ayaa wajihi doonta bisha soo socota Maxkamad la xariirta amarka ay ku bixisay in waardiyeedu garaaco ninkan shaqaalaha ah.
Hassa bint Salman ayaa la filayaa in ay ka maqnaato dhagaysiga Maxkamada oo lagu wado in ay qabsoonto 9 July sida laga soo xigtay wakaaladda wararka AFP.
Dhibanahan ayaa loo qaatay in uu naqashadeeyo boqorada guriga qaaliga ah ee ay ku leedahay caasimada Faransiiska sannadkii 2016, ninkan ayaa muuqaalo sawirro ah ka qaaday gudaha qolka ay daganayd boqoradu, kadib boqorada ayaa ku eedaysay in uu doonayay in sawirrada ka iibiyo warbaahinta.
Mudo yar kadib waxay sababtay in ay amarto waardiyaheeda in uu weeraro ninkan waxey ku qaylinaysay,”Dill isaga, Eyga, uma qalmo nolosha”
Ninkan dhibanaha ah ayaa sheegay in wajiga laga dhaawacay, halka gacmaha laga xidhay ka hor inta aan lagu qasbin in uu Dhunkado ama Shumiyo lugaha boqorad Muddo saacaddo ah kadib, halka qalabkiisii lagala wareegay shaqadana laga eryay sideed casho.
Waardiyahan hore ayaa loo xukumay sannadkii 2016 danbiyo isticmaal Hub,hanjabaadyo iyo in uu dad ka hor istaagay rabitaankooda.
Boqorad Hassa bintu Salman ayaa isaga carartay Faransiiska, halka dalabka warqadda dacwadda loo jaray in lagu soo xiro la soo saaray December sannadkii 2017, balse waqtigaas laguma guulaysan in lasoo qabto.
Gabadhan ayaa la dhalatay dhaxal sugaha Sucuudiga Boqor Maxammed bin Salman.
Haweenaydan oo ah 40 sano jirka ah ayaa warbaahinta Sucuudigu ku amaantay in ay shaqadeedu tahay caawinta iyo xuquuqda Haweenka.
Boqorad Hassa ayaa ku noolayd wadada Avenue ee galbeedka caasimada Faransiiska, halkaas oo ah meel aad ugu fiican dalxiiska, waxa ku yaala guryaha ugu qaalisan caasimada Faransiiska.
Xigasho: BBC
Muqdisho 14ka Juun 2019 Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya Xildhibaan Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa kordhiyay cadaadiska uu ku haayo Shaqaalaha Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya iyadoo qaarkood si gaar ah loola kulmay laguna wargeliyay dalabka Wasaaradda.
Waxaa muuqda in dagaal aan qarsooneen uu ka dhax bilaawday Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya iyo warbaahinta madaxa banaan. Waxa uu ku dhisan yahay loolan iyadoo ay Wasaaradda isku dayeyso in ay ka joojiso Warbaahinta kale Shaqaalaha Dowladda ee ula shaqeeya sida aan joogtada ahayn (Part time).
Wasiir Maareeye ayaa la kumay Abwaan Maki Xaaji Banaadir iyo Majaajilistaha Caanka Oday Cabdulle waxa uuna kala hadlay in ay joojiyaan shaqada ay ka haayaan Radio Kulmiye iyo Telefishinka Universal.
Labadaan mas’uul ayaa kaalin weyn ku lahaa Barnaamijyo wacyo gelin ah oo ka baxa Radio KNN iyo Universal TV. Dad badan ayaa u arka in arintaan aysan waddo saxan maadaama wacyi gelinta dadweynaha kaliya looga baahneen Warbaahinta Qaranka.
Wasiir Maareeye ayaa Oday Cabdulle u yeeray waxa uuna ku yiri “Fadlan laga bilaabo maanta jooji ka qeyb galka Xubinta Kalamaan” halka Maka Xaaji Banaadir lagu yiri “Jooji Faaliyaha Qaranka ee aad ka qeyb gasho”.
Maki Xaaji Banaadir iyo Oday Cabdulle waxay ka tirsanyihiin Shaqaalaha Wasaaradda Warfaafinta gaar ahaan Hoballada Qaranka ee Waabari.
Dadka digniinta loo jeediyay waxaa kamid ah Aamina Macow oo ka tirsan Hoballada Waabari iyo Universal TV iyo Majaajiliiste Abahaa iyo kuwa kale oo caan ah.
Su’aasha dad badan ay qabaan ah ayaa Warbaahinta Qaranka maka faa’ideysan doonaan dadkaan ay shaqada kale ka joojiyeen halka qaar kale ay qabaan maxaa looga joojiyay shaqada kale xubnahaan Dowladda ka tirsan oo waligeed tan iyo Maxamed Siyaad Barre sidaan ugu shaqeeyay qeybaha kale ee Warbaahinta si loo wacyi geliyo dadweynaha Soomaaliyeed.
Muqdisho 14ka Juun 2019 Warar soo baxay saacadihii ugu dambeeyay ayaa sheegaya in uu baxsaday Taliyihii Saldhigga degmada Xamar-weyne ee Booliiska Soomaaliya Axmed Khadar.
Taliyaha oo ku jira dad loo heesto dilal ka dhacay degmada Xamar-weyne ayaa la ogeyn ilaa hadda meel uu cirib dhigay, waxaana isa soo taraya wararka arintaan ku saabsan.
Saraakiil katirsan Booliiska Soomaaliya ayaa Warbaahinta u sheegay in muddo laga joogo 72 saac la’la’yahay Taliyaha Saldhigga Xamar-weyne, waxaana la ogaaday in uu ka baxsaday magaalada Muqdisho iyo guud ahaan Soomaaliya.
Wararka ugu badan ayaa sheegaya in uu u baxsaday dalka Kenya halka qaar kalane ay sheegayaa in uu baxsaday dalka Turkiga. Qaar kamid ah dadka aan la hadalnay ayaa sidoo kale sheegay in uu baxsaday Itoobiya.
Caasimada Online oo la hadashay xubno katirsan maamulka degmada Xamar weyne ayaa waxay noo xaqiijiyeen in ay xaqiiqo tahay baxsadka Taliyaha balse aysan xaqiijin karin halka uu u baxsaday.
Axmed Khadar oo la magacaabay 24-kii bishii March ee sanadkaan waxa uu kamid yahay Saraakiil iyo mas’uuliyiin loo heesto isku dhacyo bishii Ramadaan ka dhacay degmada Xamar-weyne oo ay ku dhinteen dad Shacab ah iyo askari ka tirsan militariga Soomaaliya.
Dhacdada ka dhacay Xamar-weyne oo meelo badan saameysay ayaa la sheegay in dadka darteed dalka uga cararay uu kamid yahay agaasimihii Hab-maamuuska Madaxweynaha Soomaaliya. Madaxweynaha Soomaaliya ayaa maalmo ka hor arintaasi guddi u magacaabay kuwaas oo soo baari doona sida ay wax u dhaceyn.
Muqdisho 14ka Juun 2019 Dowladda Soomaaliya iyo Midawga Yurub ayaa munaasabad uu goobjoog ka ahaa Ra’iisul Wasaare kuxigeenka Soomaaliya o oMuqdisho lagu qabtay waxa ay manta siwadajir ah ugu saxiixeen heshiiska maal-gelinta mashruuca dib u dhiska waddooyinka goballada dalka oo ay Midawga Yurub ku bixinayso 42 Million oo Yuuro.
Wasiirka Qorshaynta, maal-gashiga iyo horumarinta dhaqaalaha XFS, Amb. Jamal Maxamed Xasan iyo safiirka midawga Yurub ee Soomaaliye Mr. Nicolas Berlanga Martinez, ayaa heshiiska siwadajir ah u saxiixay.
Mashruuca dib u dhiska waddooyinka goballada Soomaaliya ayaa qaybka qaadanaya sare u qaadidda awoodda hay’adaha dhismaha waddooyinka ee heerfederaal iyo heer dowlad gobaleed.
Mashruuca ayaa dib u dhis loogu sameynayaa, loo guna dayac tirayaa 355 kilo mitir oo kamid ah waddooyinka isku xira dalka. Dhismaha waddooyinka dalka ayaa noqonaya laba guul oo la gaaray: ma aha oo kaliya in uu badbaadinayo nafta dadka isticmaala ee sidoo kale waxa ay saamayn wanaagsan ku yeelanayaa kobaca dhaqaalaha dalka, maadaama waddooyinku fududaynayaan isku xirka ganacsiga gudaha dalka iyo waddamada deriska ah; Ethiopia iyo Kenya, uuna ka qayb qaadanayo shaqo abuurka dhallinyarada Soomaaliyeed ee shaqa la’aantuhayso.
”Dowladda Federaalku waxa ay si xooggan u bogaadinaysaa taageerada jooogtada ah ee midawga Yurub ay siiyaan dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed. Taageeradaan 42-da Milyan eeY uuro ah ee dib u dhiska waddooyinka waxa ay siixoojinaysaa 100-kii Milyan ee Yuurooo dhawaan Midawga Yurub ku taageeray kabka miisaaniyadda dowladda federaalka Soomaaliya.”Ayuuyiri Wasiir Jamal Maxamed Xasan.
Inti i lagu guda jiray munaasabadda, Mr. Nicolas Berlanga Martinez ayaayiri,“Midawga Yurub iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya waxa ay siwadajir ah ugu faraxsan yihiin taageeradaan 42-ka milyan ee Yuuro ah oo lagu dayactirayo waddooyinka muhiimka ah ee dalka ay sare u qaadayso kobaca dhaqaalaha dalka iyo gobalka, ayna ka tarjumayso faa’iidada bulsho ee ugu jirta dadka Soomaaliyeed.
Xaqiiqdii, hagaajinta bad-baadada waddooyinku waxa uu saameyn wanaagsan ku yeelanayaa shaqo abuurka, gaaridda goobaha caafimaad, adeegyada waxbarasho iyo bulsho ee laf-dhabarta u ah la dagaallanka saboolnimada.’’
Faahfaahin Kooban
Mashruuca dib u dhiska waddooyinka goballadda Soomaaliya ayaa hadafka laga leeyahay waxa uu yahay in la suurageliyo hannaan dhaqaalaha dalka lagu kobciyo,lana dhiirrigeliyo is-dhex-galka gobalka iyo waddamada deriska.
Dhaqaalaha guud ee deeq bixiyaashu ugu tala galeen mashruuca ayaa ah 59.75 Mliyan Oo Yuuro. Dhaqaalaha ayaa ka kooban 42 Milyan oo ka timid Midawga Yurub,12.31 Milyan oo ka timid sanaduuqa horumarinta Afrika, 3.5 Milyan oo ay bixinayso dowladda Soomaaliya,1.94 Milyan oo ka imaanaysa NEPAD-IPPF. Bangiga horumarinta Afrika iyo wasaaradaha ay qusayso ee dowladda federaalka Soomaaliya ayaa fulinaya mashruuca.
Maamulka Dowladda Puntland 14ka Juun 2019 Dowlad goboleedka Puntland ayaa waqti kooban u qabtay inay isku-soo diiwaangeliyaan Shaqaalaha Ajaanibta ah ee ku sugan deegaanada Maamulkaas si loo hubiyo tiradooda saxda ah.
Wasiirka Wasaaradda Shaqada iyo Shaqaalaha puntland ayaa Shaqaalaha Ajaanibta ku amray inay u hoggaansamaan shuruucda dalka,isla markaana sida saxda ah isku diiwaangeliyaan.
Waxa uu hadalkiisa intaasi ku daray wasiirka in Shaqaalaha Ajaanibta la doonayo inay isa-soo diiwaangeliyaan inta ka horaysa 30-ka bisha June ee sanadkaan 2019 cidii isdiiwaangelin weysana ay tallaabo ka qaadi doonaan.
“Cid alaala iyo cidii isku-diiwaangelin weysa waqtiga aan u qabanay ee Ajnabi ah wax shaqo ah kama qaban doonto deegaanada Puntland,waana amar dowlo oo sharci ah cidii ka dhega adeegtana kama yeelid oono oo tallaabo Sharci ah ayaan ka qaadeynaa ayuu yiri Wasiirka Shaqada iyo Shaqaalaha puntland.
Wasaaradda Shaqada iyo Shaqaalaha puntland ayaa dhawaan cwaxaa ay deegaanada Puntland ka ceyrisay Shaqaale ajaanib ah oo eedeyn kala duwan loo jeediyay halka kuwo kale loo diray warqad ay ku qoran tahay inay ay keenaan ruqsada shaqaalenimo in kastoo aysan fulin awaamiirtaasi
WARARKA MAANTA 12ka Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa kala haysta Cukuummadda Nabar Iyo Naxdin? Yaa hubkii dowladda dhacay? Maxuu yahay mooshinka cusubka ee keenaayo Aqalka Hoose ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya? Yaa iscasili doona Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay muddo 2 sanno iyo dhowr bilood? Maxuuse Agaasimaha Wasaaradda Warfaafinta ugu gudbiyaa sirta xukuummadda fashilanta dowladdaha deriska ah? Yaa dilaya #Shacabka #Muqdisho? Maxay u rabta xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ? Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno gudahood? Meeqo waddan ayaa isku-haysata kheyraadka dalka #Soomaaliya? Maxayse weli ay labada aqal u wadashaqayn karin sida ay horay qireen labada ugu saraysa labadan aqal? Ha wiqleyso!
Maamulka Dowladda Hirshabelle 12ka Juun 2019 War qoraal ah oo ka soo baxay HirShabelle ayaa lagu amray si deg deg ah loo soo xiro guddoomiyihii xilka laga qaaday ee gobolka Hiiraan Yuusuf Axmed Hagar (Dabageed).
Warqada lagu soo xirayo mas’uulkan ayaa ka soo baxday xafiiska Xeer Ilaaliyaha guud ee dowlad goboleedka HirShabelle Mudane Cabdullaahi Maxamuud Gacal.
Dabageed ayaa lagu eedeeyay dambiyo dhowr ah oo ay ka mid yihiin xadgudub awoodeed, oogida dagaal sokeeye iyo kuwa kale.
Go’aankan lagu soo xirayo guddoomiye Dabageed ayaa ku soo aadaya xilli maanta ciidamo taabacsan isaga iyo kuwa Hirshabelle ay ku dagaalameyn duleedka degmada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan.
Xiisada dagaalkan oo weli ka taagan deegaanka Kala-bayr ayaa waxaa ku dhintay taliyihii qeybta Booliska gobolkaaasi Gaashaanle Dhexe Maxamed Mocow.
Sidoo kale waxaa ku dhaawacmay saraakiil iyo askar kale oo ka tirsanaa labada dhinac.
Xaaladda ayaa haatan kacsan, waxaana weli is horfadhiya dhinacyada dagaalamay oo kala ah Boolis iyo Nabad Sugid.
Muqdisho 12ka Juun 2019 Agaasimihii Hab maamuuska Madaxweynaha Soomaaliya, Saciid Maxamed Warsame (Saciid Kampala) ayaa u baxsaday dalka Turkiga, Sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Saciid Kampala, oo dhanka hooyada ay ehel ka yihiin madaxweyne Farmaajo, ayaa la sheegay in ka hor inta uusan baxsan maxkamad looga yeeray, kadib markii uu ku lug yeeshay muran ku saabsan guri ku yaalla degmada Xamar Weyne oo la isku qabsaday, isaga oo garab siinayey dad ay isku beel yihiin.
Maxkamadda gobolka Banaadir ayaa markii gurigan la isku qabsaday waxay u xukmisay dad aan ahayn kuwii uu Kampala garabska siinayey ee ku beesha ahaa, hase yeeshee Kamapla ayaan ku qancin xukunkaas, wuxuuna billaabay inuu awood adeegsado.
Sida aan xogta ku helnay, Saciid Kamapla ayaa wixii markaas ka dambeeyay adeegsaday awoodda Ciidanka Ilaalada Madaxtooyada, kadibna weeraray guriga Maxkamadda ay u xukuntay dadkii lahaa.
Tallaabada uu qaaday Saciid Kampala ayaa waxaa ka dhashay isku dhac dhex-maray ciidamo Boolis ah oo farageliyay arrintaas, kana jawaabayay go’aankii Maxkamadda iyo Ciidamadii uu watay Saciid Kampala.
Ciidamada Booliska oo ahaa illaa 18 askaro, lagana awood roonaaday ayaa goobta hubka looga dhigay, loona gudbiyay Xabsiga Madaxtooyada.
Taliska Booliska Gobolka Banaadir ayaa aad uga carrooday falka Saciid Kampala waxayna Maxkamadda Ciidamada qalabka Sida geeyeen dacwad ka dhan ah.
Sida ay wararku sheegayaan, Xeer Ilaalinta ayaa markaas kadib warqad u qortay Agaasimaha Madaxtooyada, kuna wargelisay in dacwad ka taalo Agaasimaha Hab Maamuuska Madaxtooyada, lana doonayo inuu Maxkamadda ku hor-yimaado 11-ka bishan oo maanta ku beegan.
Si kastaba, Saciid Kampala oo sida la sheegay dareemay kiiskan inuu aad u wyen yahay iyo qaladkii uu galay, ayaa dalka ka baxsaday, wuxuuna maalin ka hor ka dhoofay magaalada Muqdisho, isaga oo aaday Turkiga.
Madaxtooyada ayaa la sheegay inay nasakhday kaarkiisa aqoonsiga madaxtooyada, islamarkaana amartay in lasoo celiyo gaadiid uu haystay oo laga lahaa madaxtooyada.
Si kastaba, madaxtooyada kama codsan dowladda Turkiga in Saciid Kampala loo soo gacan geliyo.
Narobi 12ka Juun 2019 Dr. Ibraahim Faarax Bursaliid oo kamid ah aqoonyahanada Soomaaliyeed oo dhowaan lagu xiray magaalada Nairobi ee dalka Kenya aya xabsiga laga sii daayey caawa fiidkii.
Maxkamadda magaalada Naiorbi ayaa laashay dhammaan eedeymihii dowladda Kenya ay usoo jeedisay Dr. Bursaliid, waxayna amartay in lasii daayo.
Maxkamadda Nairobi ayaa shaaca ka qaaday in Bursaliid uusan wax xiriir ah la lahayn dhammaan dambiyada ay dowladda ku tuhmaysay, sidaas darteedna uu yahay qof xor ah wixii caawa ka dambeeya.
Dowladda Kenya ayaa Dr Bursaliid kusoo oogtay eedeymo la arrimaha doorashooyinka Soomaaliya, iyo inuu Nairobi ka sameeyey xisbi siyaasadeed, iyadoo loo malaynayo inuu yahay musharax. Bursaliid ayaa beeniyey eedeymahaas.
Bursaliid ayaa waxaa lala xiray saddex qof oo kale, oo lagu kala magacaabo, Maxamud Maxamed Bashiir, Cali Cabdi Maxamed iyo Xuseen Xassan Muxamud.
Dr. Bursaliid ay habeenkii arbacada waxaa gurigiisa Nairobi kala baxay ciidamada sirdoonka dalka Kenya ee dhar-cadda iyo kuwa hubeysan, sida laga soo xigtay qaar ka mid ah ehelladiisa.
Narobi 12ka Juun 2019 Dowladda Kenya oo uu muran salka ku hayo arrimaha Badda kala dhexeeyo Soomaaliya ayaa waxaa haatan uu gaaray khilaafka labada dal halkii ugu sarreeyay.
Caasimada Online ayaa heshay xog ah in dowladda Kenya ay ka quusatay in wadahadal ama gorgotan dowladda Soomaaliya ay ka gasho muranka Badda, kana laabato dacwadda haatan hortaalla Maxkamada ICJ oo sanadkan gudihiisa la filayo in go’aan laga gaaro.
Dhowr jeer Kenya waxa ay isku dayday in Soomaaliya ay kala hadasho sidii wadahadal loogu dhameyn lahaa muranka Badda, balse dowladda Soomaaliya ayaa arrinkaas ka biyo diiday, waxa ayna sheegtay in ay ku qanacsan tahay go’aanka Maxkamadda.
Sidoo kale, Kenya ayaa markii uu fashilmay isku dayga wadahadalka waxa ay bilowday in cadaadis ay saarto Soomaaliya, iyadoo ka baxday heshiisyo dhowr ah, sida diyaaradaha tooska kaga bixi jiray Muqdisho ee tagi jiray Nairobi oo ay joojisay iyo in madaxda dowladda loo diido in Baasaboorka Diblumaasiga ah dal ku galka loogu dhufto marka ay tagayaan dalkaasi Kenya.
Hayeeshee weli Soomaaliya kama tanaasulin in go’aankeedii ahaa in laga dhursugo Maxkamada ICJ ay ka qaadaneyso murankan muddada socday ee Kenya iyo Soomaaliya,
Sababta Kenya u qaaday tallaabooyinka xumeeyay xiriirka labada dal ayaa dadka falanqeeya arrimaha dacwadaha waxa ay ku sheegayaan in uu jiro tuhun ah in Kenya ay ku guul dareysan karto kiiska Badda ee horyaalla Maxkamada ICJ.
Adduunka 12ka Juun 2019 Wargeyska Macaarif ee laga leeyahay Israa’iil ayaa qoray inuu jiro xiriir gaar ah oo in ka badan labaatan sano si qarsoodi ah ugu dhaxeeyey Dowladda Imaaraadka Carabta iyo Maamulka Israa’iil.
Sidoo kale wargeyska ayaa sheegay inuu jiro iskaashi dhanka Sirdoonka iyo Amniga oo qoto dheer kaasoo ka dhaxeeyo Israa’iil iyo Imaaraadka Carabta.
Falanaqeeyaha wargeyskaan u qaabilsan dhanka Sirdoonka Yossi Maiman ayaa sheegay in sababta xiriirkooda ay tahay kadib markii uu batay danaha siyaasadeed ee labada dhinac isaga xiran.
Yossi Maiman ayaa warbixintaan oo la daabacay sabtidii ku sheegay in Abu Dubai ay hormarisay xiriirka ay la leedahay Israa’iil, isagoo sheegay inay ula macaamisho sida wadan dhameystiran.
Wuxuu intaas kusii daray in Imaaraadka ay Israa’iil ka caawiso arrimaha Sirdoonka halka Tel Aviv ay iyadana howlo sirdoon ka sameyso gudaha Imaaraadka Carabta.
Wargeyska ayaa sidoo kale sheegay in Dowladaha Israa’iil iyo Imaaraadka ay iska kaashadeyn sameynta isbaheysi ay ku mideysan yihiin Imaaraadka, Sacuudiga iyo Masar kaasoo loogu talagalay in lagu tirtiro Ururka Ikhwaanul Muslimiin.
Wargeyska ayaa kashifay in Si ay imaaraadka u gaarto danaheeda gaarka ah ay Israa’iil laba qarni bixineysay lacagaha lagu iibinayey Hub farabadan iyo Qalabka difaaca taaso qiimaheeda lagu sheegay Boqolaal Milyaar oo Dollarka taasoo laga soo iibinayey dalka Mareykanka, waxayna arrintaas keentay inay Israa’iil xiriir wanaagsan la yeelato Imaaraadka Carabta.
Imaaraadka ayaa kala shaqeysay Madaxweynaha Mareykanka Trump in Israa’iil laga caawiyo Farsamada casriga ah ee sameynta hubka si ay ugu isticmaasho dagaalka ay kula jirto Falastiin.
Shirkadda NSO ee laga leeyahay Israa’iil ayaa dhankeeda Abu Dubai ka caawisay in la siiyo Barnaamijka Pegasus oo Sirdoonka Imaaraadka ka caawinayo inay ku dhageysato taleefoonada dadka ay u aragto inay mucaarad ku yihihiin Maamulkooda.
Fadeexadaan cusub ee uu faafiyey wargeyskaan laga leeyahay Israa’iil ayaa kusoo aadeyso xilli ay Dowladaha Carabta si toos ah ula safteen Mareykanka iyo Israa’iil.
Maamulka Dowladda Puntland 12ka Juun 2019 Ilo-wareedyo ka agdhow xafiiska madaxweyne Den, ayaa Caasimada Online u sheegay, in uu fashilmay dadaal lagu doonayay in la isugu soo dhoweeyo xukuumadda Puntland iyo dowladda Federaalka Soomaaliya, kadib markii ay Puntland xiriirkii wada-shaqeynta u jartay Villa Somalia.
Wasiiro, xildhibaanno iyo siyaasiyiin kale oo ka soo jeeda Puntland, ayaa sida wararku sheegayaan ku fashilmay dadaal badan oo ay ku bixiyeen sidii madaxweynaha Puntland loogu qancin-lahaa in uu dib u soo celiyo xiriirkii wada-shaqeynta ee kala dhexeeyay xukuumadda dowladda Federaalka Soomaaliya.
Wasiirka arrimaha debadda Soomaaliya, Axmed Ciise Cawad, xildhibaan Cali Yuusuf Cali Xoosh iyo xubno kale oo ka soo jeeda Puntland ayaa ku guul-darraystay dadaal ay ku doonayeen, in madaxweyne Deni uu ka laabto go’aankii uu xiriirka ugu jaray Villa Somalia.
Madaxweynaha Puntland ayaa sida ilo xog-ogaal ah xaqiijinayan gebi ahaanba diiday in uu ka laabto go’aankaasi, ilaa xukuumadda Federaalka Soomaaliya ay ku dhaqanto Dastuurka, lagana heshiinayo arrimaha ay isku khilaafsan yihiin labada dhinac.
Dhinaca kale, Deni oo haatan safar ugu maqan dalka dibaddiisa, ayaa sida qorshaysan todobaadkan magaalada Nairobi kula kulmi doona madaxweynayaasha Galmudug, Jubaland, HirShabeelle iyo xubno ka socda Beesha Caalamka.
Kulankaasi ayaa la filayaa in madaxda dowlad goboleedyadu ay si wadajira cabasho ka dhana xukuumadda Federaalka Soomaaliya ugu gudbiyaan xubnaha Beesha Caalamka ee Nairobi jooga.
Muqdisho 12ka Juun 2019 Madaxweynaha Soomaaliya ayaa qaabilay dood ka soo gudubtay oo ay xalin kari waayeen taliyaha ciidamada Booliiska Soomaaliya Gen. Bashiir Americo, taliyaha qeybta Booliiska Soomaaliya Saadaq John iyo taliyaha Milateriga Soomaaliya General Indha-qarshe taas oo salka ku heysa Askari dhamaadkii Ramadaanka lagu dilay gudaha Suuqa degmada Xamar-weyne.
Caasimada Online ayaa ogaatay in Madaxweynaha Soomaaliya uu kulan la qaatay taliyaha Guudatada 14-ka Oktoobar oo lagu magacaabo Axmed Gaashaan kaas oo maalmo ka hor ku hanjabay in uu weerari doono taliye ku xigeenka labaad ee ciidamada Booliiska Soomaaliya Gen. Zakiya Xuseen iyo taliyaha Saldhigga degmada Xamar-weyne.
Arintaan ayaa ka dhalatay israsaaseyn dhaxmartay ciidamo katirsan Guutada 14-ka Oktoobar iyo ciidamada Booliiska degmada Xamar-weyne, taas oo dhacday dhamaadkii Bishii Ramadaan.
Israsaaseyntaasi waxaa ku dhintay Askari kat irsan ciidanka Axmed Gaashaan oo ka adeeganayay Suuqa. Taliye Axamed Gaashaan ayaa ka hor inta aysan ciidamada Suuqa soo aadin waxa uu la soo wacay taliyaha Saldhigga Xamar-weyne waxa uuna ku wargeliyay in ciidamo kuwiisa ah oo aqoonsiyo wata sidoo kalane loo tilmaamay gaarigooda ay suuqa ka adeegan doonaan.
Taliyaha Saldhigga oo aqbalay arrintaasi ayaa sidoo kale la sheegay in ciidamadiisa ay ku soo wargeliyeen in wax ay ugu yeereen burcad suuqa soo galeyn isagoo amray in la qabto ama la tuugto. Waa qodobka lagu heesto Taliyaha Saldhigga.
General Zakiya Xuseen oo ah taliye ku xigeenka labaad ee Ciidamada Booliiska Soomaaliya ayaa iyadana lagu heestaa qoraal ay soo dhigtay Internet-ka oo ay ku sheegtay in la toogtay Askari ka tirsan Koox Burcad ah mid kalane la qabtay. Waa dooda kale Axmed Gaashaan.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa la sheegay in arintaan ay gaartay islamarkaana uu dalbaday in uu wax ka qaban doono. Wararka la helayo ayaa sheegay in arintaan ay sababi doonto xil ka qaadista taliyaha Saldhigga degmada Xamar-weyne.
Taliyaasha Booliiska iyo Milateriga Soomaaliya ayaa madaxweynaha warbixin ka siiyay wixii dhacay iyagoo cadeeyay in qaladka ka jira dhanka Booliiska balse uu xalkii diiday Axmed Gaashaan isagoo dalbaday in loo toogto Askarigii dilay Askarigiisa ama uu dagaal kale dhici doono.
WARARKA MAANTA 9ka Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay qaban kartaa xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheure “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya u su’aalli karina gefka ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Ethiopia ay dalka Soomaaliya uga saartay qariiradda Afrika? Maxuuse Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Jamhuuriadda Federaalka ka qabanayaa Minnesota soo ma ahan igu sawir oo runta ha laga Shcabka Soomaaliyeed? Yaa dadka dilaaya maalmahan #Muqdisho? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaalllo siiso xukuummanda fasjilantay la magac-baxday Nabadda Iyo Nolo? Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan muddo 2 sanoo ah? Yaa is-hor casili doonna Raysal Wasaare Kheyre mise Madaxweyne Farmaajo? Ha wiqleyso!
Muqdisho 9ka Juun 2019 Wararka naga soo gaaraya degmada Jalalaqsi ee gobolka Hiiraan ayaa sheegaya in xalay halkaa uu dagaal culus ku dhaxmaray ciidamada Jabuuti ee qeybta ka ah howlgalka midowga Africa AMISOM iyo Al-shabaab. Dagaalka ayaa bilaawday kaddib markii xoogag ka tirsan Al-shabaab weerar dhab-gal ah ku qaadeen kolanyo ay la socdeen ciidamada Jabuuti waxaana halkaa ka bilaawday dagaal hub kala duwan leysku adeegsaday.
Al-Shabaab oo war ka soo saaray dagaalka ayaa sheegay in ay ku dileen tiro ka tirsan ciidamada Jabuuti i, inkastoo laakiin waxaa warka arrintan ku saabsan beeniyay saraakiisha ciidamada dowladda ku sugan degmada Jalalaqsi, balse waxaa jira khasaare labada dhinac ka soo kala gaaray dagaalka.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ka soo baxay Saraakiisha ciidamada Jabuuti oo ku aadan dagaalka ay la galeen Al-Shabaab
Saciidoga 9ka Juun 2019 Ciidamada Xuutiyiinta dalka Yemen ayaa qarka u saaran inay qabsadaan gobolka Najran ee dalka Sacuudiga kadib dagaal xooggan oo dhacay maalintii ciidda iyo wixii ka dambeeyey.
Mucaaraadka Xuutiyiinta ayaa weerar xooggan ku qaaday gobolka, waxaana ay qabsadeen dhowr goob oo milatari oo ku yaalla gudaha gobolkan dhaca Koonfurta Sacuudiga, sida ay sheegeen.
Afhayeenka Xuutiyiinta, Yahya Sarei ayaa wakaaladda wararka Yemen ee SABA u sheegay inay gacanta ku dhigeen 20 goob oo milatari oo ku yaalla gobolka Najran.
“Ciidamdeenna waxay ka awood badiyeen kuwa naga soo horjeeda, kadib saddex weerar oo aan uga soo qaadnay saddex dhinac” ayuu yiri Yahya.
Waxa uu sheegay inay dileen ama ay dhaawaceen in ka badan 200 oo ah dagaal-yahannada calooshood u shaqeystayaasha ah ee u dagaalamaya Sacuudiga, intii uu socday dagaalka, halka qaar kalena ay gacanta ku digeen. Waxa uu sidoo kale sheegaya inay qabasadeen agab ciidan.
Taleefishinka Xuutiyiinta ee Al-Masirah ayaa baahiyey muuqaallo muujinaya ciidamadooda oo dilaya ciidamada daacadda u ah Sacuudiga ee gobolka Najran ka dagaalamaya.
Inta badan ciidamada Sacuudiga u dagaalmaya ee gobolka Najran ayaan ahayn Suucidyiin. Badankood waxay kasoo jeedaan dalka Yemen, waana maleeshiyo sabool ah oo u dagaalamaya lacag darteed.
Mid ka mid ah dagaal-yahannadaas ayaa u sheegay wargeyska Middle East Eye “Markii uu ramadaanka dhammaad ahaa, ciidamo badan ayaa naga tagay oo aaday qoysaskooda si ay ciidda ula soo qaateen. Xuutiyiinta way ogaayeen tan, sidaas darteedna waxay naga soo qaadeen dagaal culus.”
Dagaalka ayaa weli ka socda Najran, waxaana Xuutiyiinta ay sheegeen inay u dhow yihiin inay gacanta ku dhigaan gobolka oo Idil.
Muqdisho 9ka Juun 2019 Qaar ka mid ah degmooyinka Gobolka Banaadir ayaa waxaa ka bilaabatay arrin la yaab leh, kadib markii sida la sheegay lagu soo rogay lacago taakuleyn lagu sheegay.
Degmooyin ay ka mid Shibis, Shangaani, iyo Xamar Jajab ee Gobolka Banaadir ayaa waxaa shacabka degan guryaha qaarkood loo geeyey waraaq lagu weydiisanayo lacagta.
Dadka deegaanka ee degmooyinkan ayaa sheegay inay u yimaadeen Gudoomiye Waaxeedyada qaarkood kuna amray bixinta Qarash taakuleyn lagu sheegay, taasi oo amar waaye lagu yiri.
“Gudoomiye Waaxeedka ii yimid, wuxuu ii sheegay in aan bixiyo qarash, waxaana uu ii raaciyay inay tahay taakuleyn, waxaan u sheegay in aanan bixineyn taakuleyn amar ah, waligeeyna aanan maqlin.” Ayuu yiri qof ka midka ah dadka deegaanka ee degmada Shibis.
Waa markii ugu horeysay ee dadka reer Muqdisho laga qaado lacago lagu sheegay inay tahay taakuleyn oo aan lahayn macno ama shaqo loogu qabanayo.
Maamulka gobolka Banaadir oo aan la xiriirnay ayaa noo sheegay inaysan wax ka ogeyn arrintan, lana xiriir doonaan guddoomiyeyaasha si ay wax uga weydiiyaan
Muqdisho 9ka Juun 2019 Saraakiil ka tirsan Ciidamada koofiya casta ee ilaaliyada Wasaaradda Gaashandhigga Soomaaliya ayaa Caasimada online u xaqiijiyay in habeenkii khamiista loo dhacay Keydka Saanadda Ciidamada ee ku yaala Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya islamarkaana laga qaatay agabyo badan.
Agabyada laga qaatay Keydka Saanadda Ciidamada ayaa lagu sheegay Rasaas, Qoryo fudud iyo Dharka Ciidamada waxaana arintaan la aaminsan yahay in ay ka dambeeyaan xubno sare oo ka tirsan taliska Ciidamada ee Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya.
Dhowr qof oo uu mid kamid yahay Sarkaal sare oo katirsan Ciidamo dhowaan tababar dalka Turkiga ah ka soo laabtay ayaa la sheegay in jimcihii loo xiray, waxaana lagu eedeeyay in ragaasi ay ka dambeeyeen ama ay wax ka ogaayeen falkii dhacay.
Caasimada online waxay ka gaabsatay in ay baahiso magacyada ragga eedeysanayaasha ah oo ay lasoo wadaageyn Saraakiisha Wasaaradda Gaashandhigga. Ragaan la eedeeyay oo ah dhalinyaro tababar fiican ku soo qaatay dalka Turkiga iyo xerada tababarada Turkiga ee Muqdisho ayaa sidoo kale qaarkood waxay hore uga tirsanaayeen Ciidamada gaarka ah ee Kumaandooska Soomaaliya.
ubnaha aan la hadalnay ayaa sheegay in marka laga reebo Sarkaalka la tuhunsan yahay ee la qabtay ay baxsadeen ciidamo kale oo la sheegay in shaki looga qabo arintaan dhacday. Falkaan ayaa fadeexad ku noqotay Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya oo ilaa hadda ay ka socdaan baaritaanno adag.
Wali ma jirto wax war ah oo ka soo baxay taliska Wasaaradda Gaashaandhigga iyo Guud ahaan dowladda Soomaaliya oo arintaan ku saabsan. Waa markii ugu horreysay oo arintaan oo kale dhowaanahaan ka dhacdo Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya.
Maamulka Galmudug 9ka Juun 2019 Madaxweynaha maamulka Galmudug ayaa todobaadkii hore iclaamiyay shir madaxda maamul goboleedyada ka qeyb galayaan oo ka dhacaya magaalada Dhuusamareeb ee xarunta maamulka Galmudug.
Ma jiro wax jawaab ah oo ilaa iyo hadda madaxda dowlad goboleedyada ay ka bixiyeen qoraalka kasoo baxay dhanka maamulka Galmudug, ee ku aadan inay shir wadatashi ah kaga qeyb galayaan magaalada Dhuusomareeb.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in ka hor shirkaasi in madaxda Galmudug uu tagi doono magaalada Nairobi ee dalka Kenya, halkaasi oo la sheegay inuu kula soo kulmi doono masuuliyiin kala duwan.
Sidoo kale waxaa soo baxaya warar sheegaya in madaxweyne Xaaf uu gacanta ku dhigay ku dhawaad Seddex Milyan oo doolar oo loogu talo galay mashaariic laga hergelinayo deegaanada Galmudug.
Safarka madaxweyne Xaaf uu ku tagayo magaalada Nairobi ee dalka Kenya, ayaa waxaa kadib dhici doono shirka uu ugu yeeray madaxda maamul goboleedyada, iyadoo aan la ogeyn inay ka wada qeyb gali doonaan iyo inkale.
Madaxweyne Xaaf iyo dowladda Soomaaliya waxaa ka dhaxeeya xiriir aan wanaagsaneyn, waxaana Xaaf uu diidan yahay in muddo xileedkiisa uu dhamaaday islamarkaana doorasho ay ka dhacdo Galmudug bisha July.
Dowladda Kenya oo khilaaf xoogan uu kala dhaxeeyo dowladda Soomaaliya ayaa markaan saameyn ku leh dhaqdhaqaaqyada maamul goboleedyada dalka, waxaana ay gashay kaalintii Ethiopia ku jiri jirtay.
Lama oga halka uu ku dambeyn doono shirka uu iclaamiyay madaxweyne Xaaf ee madaxda dowlad goboleedyada.
Muqdisho 9ka Juun 2019 Shir looga hadlayay amaanka caasimadda Soomaaliya ayaa xalay ka dhacay magaalada Muqdisho, waxaana kulankaasi shir guddoominayay guddoomiyaha gobolka Banaadir Eng Yariisow.
Kulanka waxaa ka qeyb galay wasiirka amniga xukuumadda Soomaaliya, taliyaha ciidamada Booliska, guddoomiye ku xigeenka gobolka iyo saraakiil kale, waxaana la iska wareystay xaalada amaanka caasimadda.
Waxyaabaha kulankaasi looga hadlayay oo diiradda lagu saaray waxaa kamid ahaa, Sugida Amniga, is dhex galka bulshada, deriseynta iyo horumarka Caasimadda, waxaana kasoo baxay talooyin kala duwan.
Go’aanada kasoo baxay kulankii amniga caasimada looga hadlayay ayaa waxaa kamid ah in lasii xoojiyo adkeynta amaanka caasimada, sidoo kale waxaa la isla gartay in la kordhiyo howlgalada ciidamada dowladda ka sameynayaan xaafadaha magaalada Muqdisho. Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho Eng Cabdiraxmaan Yariisow ayaa kula dardaarmay Saraakiisha Ciidamada in la daradargeliyo Sugida Amniga Caasimadda,xilli mararka qaar ay ka dhacaan falal amnidarro
Muqdisho 9la Juun 2019 Golaha aqalka sare ee baarlamaanka Ethiopia ayaa la sheegay inuu ansixiyay saamiga ismaamulka Soomaalida ku yeelanayo shidaalka laga helay dhulka ismaamulka.
Xubnaha aqalka sare ee Federaalka Ethiopia ayaa meel mariyay in 50% dhaqaalaha kasoo xarooda Shidaalka laga helay gobolka Soomaalida uu yeelan doono ismaamulka Soomaalida Ethiopia.
Arintaan ayaa kusoo aadeysa iyadoo ra’iisul wasaaraha Ethiopia marar badan uu ka hadlay hadalo la isla dhex marayay oo sheegayay in Soomaalida 5% ay ku yeelan doonaan saamiga Shidaalka.
Waxaana hadda muuqata inay taasi meesha ka baxeyso, maadaama %50 loo ansixiyay inay heli doonaan shacabka Soomaalida, dakhliga kasoo xarooda shidaalka laga helay gobolka.
Laakiin Abiye Axmed oo arrintaas bidhaamiyay ayaa sheegay in 5% ay leeyihiin dadka deegaanka laga helay Ceelasha shidaalka ee uu saameyn doono daaqa iyo beeraha sidaasna lagu siinayo saami dhan 5%.
Marka laga yimaado in 50% ay yeelan doonaan Soomaalida dhulkooda shidaalka laga helay, aqalka sare ma aysan shaacin sida laga yeelayo inta kale ee ka hartay dakhliga kasoo xaroonayo shidaalka.
Dhulka Soomaalida oo sanado badan shidaal laga baarayay ayaa ugu dambeyntii laga helay, waxaana ka shaqeeyay shirkado laga leeyahay dalka Shiinaha, waxaana hadda dhiman in la bilaabo iib geynta Shidaalkaasi.
WARARKA MAANTA 8da Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo ama Raysal Wasare Kheyre? Maxuu u rabaa in muddo 2 sanno loogu daro Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” asahoo og inuu ku fashilmay hoggaanka dalka? Maxaase loo keenay mooshin xilka looga qaadi doono Gudoomiyaha koowaad ee aqalka hoose? Maxay tahay sabata loo dilay Satkaalka Boolika Soomaaliyeed G/Dhexe Cabdi Cali Seed? Maxayse tahay sababta intii G/Dhexe Cabdi Cali Seed looga yeeray Taliska Booliska Soomaaliya kadibna ay dileen dadkii u yeeray? Maxay tahay sabata ay #Dpwladda #Soomaaliya uga hadli karin dhibka iyo xariga ay dowladda #Kenya u gaysatay Prof Ibraahim Faarax Bursaliid iyo rag kale? Maxayse Dowladda #Soomaaliya u rabin in la xisaabiyo? Meeqo weriyayaal ayeey xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse xukuumadda #Soomaaliya u rabtaa onay beddesho Madaxweynaha #Jubbaland #State Axmed Maxamed Islaam? Ha wiqleyso!
Maraykanka 8da Juun 2019 Dowladda Mareykanka ayaa la sheegay inay xirtay ruux ajanabi ah oo la sheegay inuu xiriir la lahaa ururka Al Shabaab ee ka dagaalama gudaha Soomaaliya.
Ninka la xiray oo u dhashay dalka Bangladesh ayaa ku eedeysan inuu xiriir la lahaa ururka Al Shabaab, waxaana saraakiisha Mareykanka ay sheegeen in hadda xabsiga lagu hayo islamarkaana baaritaano ay ku socdaan.
Sidoo kale muwaadinka u dhashay Bangladesh Eedaha kale ee loo heysto waxaa ka mid ah in uu isku dayay in uu weerar ka geysto fagaaraha Time Square ee Magaalada New York ee dalka Mareykanka.
Rahatul Ashikim Khan ayaa lagu xiray gobolka Taxes ee dalka Mareykanka, waxaana uu ku eedeysan inuu xiriir la leeyahay ururka Al Shabaab, walow aan xog dheeraad ah laga bixin qaabka uu xiriirka ula lahaa Al Shabaab.
Waxaa uu 2014-kii ka caawiyay dhalinyaro kale in ay u safraan Afrika kuna biiraan dhaq dhaqaaqa Al-shabaab ee ka dagaallama Soomaaliya.
Ashiqul Alam, oo 22 jir ah ayaa la sheegay in uu taageere rasmi ah u ahaa hoggaamiyihii hore ee Al Qaacidda Usama Bin Laden
Harhaysa 8da Juun 2019 Waxa dab ka kacay xalay qaybo ka mida suuqa gobanimo ee Magaalada Hargeysa, gaar ahaan Bakhaaro ku yaalla qaybo ka mida Xusbiga, kuwaasoo ay ku kaydsanayeen khudaarta noocyadeeda kala duwan.
Ciidanka Dab-demiska ayaa damiyay dabkaas, sidoo kalena ku guuleystay inay ka xakameeyaan inuu ku fido dabkaasi meheradaha kale ee ku yaalla suuqaas.
Dhanka kale, waxaa iyadana ciidanku badbaadiyay hanti badan oo dhex taallay suuqa, kuwaasi oo ay lahaayeen dad danyara. Sababta dabkan dhalisay ayaa ilaa hadda la garanayn.
Ma jirin khasaare Nafeed oo ka dhashay dabkaas. Laamaha Amaanka caasimada, Maamulka Degmada iyo shirkadaha korontada ayaa iyaguna hawlgalkaa kala qayb qaatay ciidanka Dab-demiska.
Taliyaha Ciidanka Dab-demiska Somaliland Sareeye Guuto Axmed Maxamed Xasan Sawaaxili ayaa hawlgalkaa hogaaminayay waxaa iyaguna hawlgalka qayb ka ahaa Taliye xigeenka ciidanka Dab-demiska Cabdixamiid Faarax Iidle, Agaasimaha Fulinta Cabdiqaadir Cumar Xaashi, Saraakiisha, Saraakiil xigeenada iyo dhamaan Ciidanka Dab-demiska Degmooyinka Caasimada Hargeysa.
Suuqa gobanimo ayaa tiraba dhawr jeer oo hore gubtay, iyadoo sannadkan ay noqonayso markii koowaad, waxaana intaba ciidanka dabdemisku ka hawlgaleen daminta dababkii ka kacay suuqaas.
Muqdisho 8da Juun 2019 Taliye ku xigeenka Booliiska Soomaaliyeed Zakiya Xuseen Axmed ayaa sheegtay in Baaris ay ku wadaan waxyaabaha uu sababsaday Gaashaanle Dhexe Cabdi Cali Seed oo ka tirsanaa Booliiska, kaasi oo shalay isku dilay Muqdisho.
Waxa ay intaa ku dartay in Hay’adda Dambi baarista Booliiska ee loosoo gaabiyo CID-da ay ku howlan tahay kiiskaan.
“Alle u naxariistee waxaa maanta geeriyooday Marxuum G/Dhexe Cabdi Cali Seed oo ahaa sarkaal ka tirsan Ciidanka Boliiska gaar ahaan Ciidamada Daraawiishta. Hay’ada Dembi Baarista ee CID ayaa haatan ku hawlan baaris ku saabsan sababta uu u geeriyooday marxuumka”. Ayay tiri Taliye ku xigeenka Booliiska Soomaaliyeed Zakiya Xuseen Axmed.
Gaashaanle Dhexe Cabdi Cali Seed waxaa meydkiisa laga helay Xerada Sheelare oo uu deganaa, isaga oo qoorta ugu xiran Xarig isla markaana kasoo laalaado Geed, waxaana ehelkiisa ay dalbadeen in la baaro, iyaga oo sheegay in aysan aaminsaneen in uu is daldalay. ababta ka dambeysay inuu is dilo ayay ilo xog ogaal ah noogu sheegeen, in ay is qabteen Taliyaha Ciidamada Booliiska Generaal Bashiir Ameeriko, kadib markii uu ka qaaday xilkii Taliyanimo ee xerada Sheelare, islamarkaana ku amray inuu ka guuro xerada.
Sababta ka dambeysay inuu is dilo ayay ilo xog ogaal ah noogu sheegeen, in ay is qabteen Taliyaha Ciidamada Booliiska Generaal Bashiir Ameeriko, kadib markii uu ka qaaday xilkii Taliyanimo ee xerada Sheelare, islamarkaana ku amray inuu ka guuro xerada.
Maamulka Hirshabelle 8da Juun 2019 Madaxweynaha Dowladda HirShabelle Dr Maxamed Cabdi Waare ayaa xilka Guddoomiyaha Maamulka Gobolka Hiiraan u magacaabay Cali Maxamed Caraale, iyadoo xilkii uu ka qaaday Yuusuf Axmed Hagar Yuusuf Dabageed.
Lama sheegin wax sabab ah oo xilka looga qadaay Dabageed, hase yeeshee xiriirka isaga iyo Waare ayaa aad u xumaa maalmihii dhowaa, ayada oo Dabageed uu marar badan dhalleeceeyey Waare.
Dabageed oo shalay magaalada Baladweyne shir jaraaid ku qabtay ayaa sheegay in aad u dhaliilayo siyaasadda iyo wax qabadka madaxweyne Waare.
Waxa uu sidoo kale sheegay “in madaxweynu sida uu rabo uu tagri falo maamulka ay wada leeyihiin dadka reer Hirshabelle”, waxa uuna xusay uu maxweynu ka gaabiyay wax ka qabashada gobalka Hiiraan iyo magaalda xarunta u ah ee Baladwene.
Muqdisho 8da Juun 2019 Wasiirka wasaaradda Boostada iyo isgaarsiinta xukuumada Soomaaliya Cabdi Canshuur Xasan ayaa xilka ka qaaday Cali Ibraahim oo kamid ahaa guddiga madaxa banaan ee isgaarsiinta qaranka.
Qoraal kasoo baxay xafiiska wasiirka Boostada xukuumada Soomaaliya ayaa lagu sheegay in xilka looga qaaday Cali Ibraahim Shaami oo kamid ahaa guddiga isgaarsiinta qaranka oo dhawaan la dhisay.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in Cali Ibraahim uu dhawaan ku biiray xisbiga Horusocod, islamarkaana uu diiwaan geliyay, taasi oo keentay in xilka laga qaado, sida ku cad qoraalka kasoo baxay xafiiska Wasiirka isgaarsiinta.
Cali Ibraahim, ayaa kasoo muuqday warbaahinta Horaantii Bishii April ee sanadkaan, waxaana uu wariyaasha Muqdisho uu kala hadlayay xisbiga cusub iyo xubinnimadiisa.
Guddiga isgaarsiinta ayaa la sheegay inuu yahay mid madax banaan, waxaana la ogeyn qaabka uu wasiirka boostada uu xilkaasi kaga qaaday xubin guddiga kamid ah.
Guddigaani ayaa sameyntiisii waxaa ka dhashay buuq badan, waxaana diidanaa maamulada dalka qaar kamid ah shirkadaha isgaarsiinta iyo xubno kale, walow markii dambe la xaliyay khilaafaadkii jiray.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka masuulka xilka laga qaaday.
WARARKA MAANTA 6da Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasli Khaa’inul waddan Farmaajo! ! Maxay tahay sababta ay u fashilantay Dowladda Wada Dadban ee uu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdillaahi Farmaajo “Been-Hawaas” hoggaaminayey muddo 2 sanno iyo 4 bilood? Yaase #dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” si qarsoodi ah ula shaqeynaayo dadka fashilay dowladda Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxasye beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummad fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo ay hay’adda la-dagaalka musuqmaasuqa adduunka ka qortay labaddii sanno ee la soo dhaafay?
Dowladda Soomaaliya ayaa si adag uga hortimid warbixin uu wargeska ka soo baxa Kenya uga hadlay deegaannadii laga sahmiyay shidaal inay dowladda Soomaaliya ku soo darsatay deegaanno ka tirsan Kenya.
Wargeyska warkan qorey ee Standard ayaa warbixintiisa ciiwaan uga dhigay ‘Soomaaliya oo iibinaysa saliidda Lamu’ iyadoo marka uu wargeyska sheegay inuu arkay Dukumiinti magaciisu yahay ‘Offshore Somalia 2019’ oo laga soo daayay Wasaaradda Macdanta iyo Batroolka Soomaaliya oo muujinaya xirmooyin saliidda Lamu ah oo qayb ka ah kuwa ay dowladda Soomaaliya usoo bandhigtay maalgashadayaasha.
Kenya 6da Juun 2019 Odayaasha dhaqanka beelaha dega magaalada Gaarisa ee gobolka Waqooyi Bari ee Kenya, ayaa ka hadlay xiisadda u dhaxeysa Kenya iyo Soomaaliya, waxayna soo jeediyeen in lagu dhammeeyo hab diblomaasiyeed.
Odayaashan oo ay ka mid yihiin Maxamed Gaabow, Dubad Camey iyo Xasan Cusmaan ayaa ku baaqay in laga laabto kiiska maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda, islamarkaana xiisadda lagu dhameeyo wada-hadal.
Dowladda Soomaaliya ayaa ku gacan seertay inay wax wada-hadal ah ka gasho muranka badda.
Maxamed Gaabow ayaa sheegay in Soomaaliya iyo Kenya ay leeyihiin xiriir soo jireen ah oo ay tahay inaan la halleyn.
“Kenya waxay garab istaagtay Soomaaliya, ayada oo marti-gelisay dad gaaraya hal milyan oo qaxooti ah muddo labaatan sano ka badan. Muranka xuduudda badda waxaa lagu xalin karaa si saaxiibtinimo, mana ahan inuu labada dal u horseedo dhiig daata” ayuu yiri.
Waxa uu sheegay inay jirto xiisad kale oo sii kordheysay oo u dhaxeysa muwaadiniinta labada dal, gaar ahaan kuwa ku nool dhanka xududda.
Dhinaca kale, Dubad Camey ayaa madaxweyne Uhuru Kenyatta iyo madaxweyne Farmaajo ugu baaqay inay si deg deg ah u billaabaan wada-hadallo xal looga gaarayo xiisadda, laguna wanaajinayo xiriirka u dhaxeeya labada dal.
“Haddii aan u ogolaano ICJ inay xaliso arrintan, waxay horseedi doontaa in xaaladda kasii darto, waxaana suurta-gal ah inay hoggaamiso dagaal ka dhex qarxa labada dal” ayuu yiri Camey.
Muqdisho 6da Juun 2019 Kulankan oo ay soo qaban qaabiyeen Odayaasha dhaqanka Soomaaliyeed ayaa waxaa uu ahaa mid ay shirkadda Hormuud uga mahad celinayeen wax qabadka iyo taakuleynta ay siiso dadka dan yarta ah ee ku nool Gudaha Somalia.
Kulankan oo ka qabsoomay Muqdisho aya waxaa ka soo qeyb galay Haldoorka Odayaasha dhaqanka Somaliyeed, Culimaa’uddiinka, Qaar ka mid ah Madaxda Jaamacadaha, Ururrada Bulshada Rayidka ah, Ururka Haweenka Gobolka Banaadir, Qeybaha kale ee bulshadda iyo Xubno matalayay Shirkadda Hormuud.
Kulankan oo noqonaya kii ugu horeeyay ee noociisa ah oo lagu qabto Muqdisho ayaa Ujeedka ay odayaasha usoo qaban qaabiyeen waxay ku sheegeen inuu ahaa mid ay ku Bogaadinayaan waxqabadka iyo taakuleynta & ay la garab taagantahay Bulshada Soomaaliyeed ee ku nool dalka Gudihiisa.
Qaar ka mid ah Odayaasha ka qeybgalayay Kulankan ayaa sheegay in xiligan marnaba aysan habooneyn in la xaqiro Adeegyada waxtarka leh ee ay shirkadda u heyso umada ku nool gudaha Dalka iyo Dibediisa.
Guddoomiyaha Golaha Dhaqanka Beelaha Hawiye Maxamed Xasan Xaad oo Munaasabadda furay ayaa Sheegay in ujaaddada loo dhigay gogoshani ay eheed in looga mahad celiyo shirkadda Hormuud wax qabadka aan la koobi karin ee ay u heyso umaddeeda.
Salaadiintii ka hadashay munaasabadda ayaa dhammaantood isku raacay in Deeqihii ugu dambeeyay oo ayt shirtkadda Hormuud ugu deeqday dadweynaha ku tabaaleysan Magaaladda Muqdisho iyo degaanada ku xeeran ay muujiyeen muhimadda ay u leedahay Bulshada, waxa ayna caddeeyeen in Hormuud ay tahay Shirkada Qaran, loona hanyahay in xil gaar ah la iska saaro ilaalinteeda.
Jawaahir Maxamed Baarqab oo ah Gudoomiyaha ururka Haweenka Gobalka Banaadir ayaa ka sakow Qabashada Kulankan Mahad celinta ah ka dib sheegtay in marnaba aan la ilaawi karin adegyada haqabtirka leh oo ay shirkadda hormuud siiso bulshada ku nool Dalka iyo Daafahiisa.
Ugu dambeyn Odoyaasha Golaha Dhaqanka Soomaaliyeed ayaa Shahaado sharaf lagu dhiirri gelinayo laguna garab istaagayo Shirkadda guddoonsiiyey Hey’adda Hormuud Foundation, waxaana u guddoomey Guddoomiyaha Hey’adda Mr. Cabdullaahi Nuur Cismaan.
Maamulaha Hay’adda Hormuud Foundation Cabdullaahi Nuur Cismaan oo ugu Dambeyn munaasabadda ka hadlay ayaa uga mahad celiyay Odayaasha dhaqanka Soomaliyeed Qabashada Kulankan ay shirkadda uga mahad celinayaan.
Sidoo kale Gudoomiyaha ayaa waxaa uu sheegay in ay sii wadi doonaan Adeegyada ay u hayaan Qeybaha bulshada ku dhaqan Magaalada Muqdisho iyo Gobolada Dalka.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 6da Juun 2019 Wararka ka imanaya Gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaaliya ayaa sheegaya in Ciidamada Dowlad degaanka ee Soomaalida ay afduub ka geysteen Gobolka Hiiraan ee Soomaaliya.
Ciidamadan oo aan la garaneyn sababta ay xadka uga soo tallaabeen ayaa waxaa ay qafaasheen 10 qof oo beeraley ah iyo shan ka mid ah Cagaf ama Makiinadaha Beeraha lagu fasho.
Afduubkan ayaa shalay gelinkii dambe ka dhacay degaanka Xuday Wagle oo 35KM kaliya u jira Magaalada Beledweyne ee Xarunta Gobolka Hiiraan.
Ciidamada liyuu Boolis ee soo galay deegaano ka tirsan gobolka Hiiraan ayaa waxaa ay wateen Gaadiidka dagaalka,hayeeshee waxaa la sheegay inaysan jirin dagaal ka dhacay deegaankaas oo ka tirsan Maamulka hir-Shabeelle.
Weli ma cada halka sida rasmiga ah ay dadkaasi iyo gaadiidka ula aadeen iyo sababta ka dambeysa,waxaana ay cabsi ballaaran ay soo wajahday dadka ku nool deegaanka Xudey-Woogle iyo deegaanada kale ee Waqooyiga ka xiga Magalada Baladweyne ee Xarunta Gobolka Hiiraan.
Mas’uuliyiinta Maamulka gobolka Hiiraan iyo saraakiisha Ciidamada xoogga dalka Soomaaliya ee Gobolkaasi hiiraan weli kama hadlin afduubka ciidamada liyuu boolis ay ka geysteen deegaano ka tirsan gobolka Hiiraan.
Kenya 6da Juun 2019 Dowladda Kenya ayaa mar kale dowladda Soomaaliya ku eedeysay in ay shidaal ka baareyso Xeebaha Gobolka Lamu ee dalka Kenya.
Wargeyska The Standard ayaa baahiyay wax uu ku sheegay xog ay baahisay Wasaaradda Batroolka Soomaaliya oo muujinaya in shan ka mid ah Ceelasha shidaalka laga baarayo ay ku yaallaan sohdin badeedda Biyaha ee dalka Kenya.
Waxaa uu sheegay Wargeysku in Wasaaradda Batroolka SOomaaliya soo bandhigtay shidaal in laga baarayo 15 toban xirmo oo ku kala yaalla Galmudug, Hirshabeelle iyo Xeebaha Lamu sida ay hadalka u dhigtay Kenya.
Xermooyinka shanta ah ee ay Kenya sheeganeyso ayey ku kala sheegtay xermada 189, 190, 204, 218 iyo 219aad.
Wasaaradda Batroolka SOomaaliya ayaa sheegtay in shidala baarista xermooyinkaas ka billaabaneyso 1da January 2020, sharikad kasta oo ku guuleysatana ay heysato afar sano oo heshiis shidaal soo saarid ah iyo labo sono oo loo kordhin karo.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhowr jeer oo hore iska fogeysay eedaha Kenya,waxaana labada dal u dhaxeeya dacwad badeed taalla Maxkamadda ICJ.
April 7, 2009:- Dowladdii Kumeel Gaarka ahayd ee Soomaaliya iyo Jamhuuriyadda Kenya ayaa kala saxiixday heshiis Isfahan ah oo la xiriiray Qalfoof-badeedka.
Qalfoof-badeed waa barta ay ku kulmaan labada bad ee dalalka.
Heshiiskaasi waxaa dinaca Soomaaliya u saxiixay Cabdiraxman Cabdishakur, oo xilligaasi ahaa wasiirkii qorsheynta iyo iskaashiga caalamiga ah.
Dhanka Kenya waxaa u saxiixay Moses Wetangula, oo markaasi ahaa wasiirka arrimaha dibedda ee Kenya.
Heshiiskaas kuma jirin arrinta la xiriirta xadka badda, balse wuxuu dhigayay hanaankii loo mari lahaa in lagu xalliyo khilaafka xadka badda ee laba dal u dhexeeya.
August 1, 2009:- Baarlamaanka Soomaaliya ayaa dood dheer ka dib, aqlabiyad ballaaran ugu codeeyay in la laalo heshiiska isafgaradka ahaa ee dhex maray Soomaaliya iyo Kenya.
Kulan aan caadiga ahayn oo ay yeesheen ayay Baaramaanka gebi ahaanba ku diideen in xitaa doodad ku saabsan arrintan dib loo dhigo, oo wasiirka arrintan khuseyso la siiyo fursad oo ku faahfaahiyo heshiiska.
July 13, 2015:- Sannad ka dib markii ay ku war galisay maxkamadda iney dacwad u soo waddo, Soomaaliya ayaa rasmi ahaan kiiska badda u geysay maxkamadda cadaaladda caalamiga ah ee ICJ.
Xeerilaaliyaha Soomaaliya Axmed Cali oo BBC-da la hadlayay xilligaasi ayaa sheegay in arrintan ay go’aankeeda gaari karto oo keliya maxkamaddaasi, halka Xeerilaaliyaha Guud ee Kenya ee xilligaasi Githu Muigai uu isagana BBC-da u sheegay in Soomaaliya aysan xaq u lahayn in kiiskan ay geyso maxkamaddaas.
December 18, 2017:- Kenya ayaa xareysay jawaabta ay ka bixineysay kiiska ay Soomaaliya u gudbisay maxkamadda caalamiga ah ee ICJ.
Xeerilaaliyaha Guud ee Kenya wuxuu ku dooday in maxkamadda aysan xaq u lahayn inay go’aan ka gaarto kiiskan. Wuxuu codsaday in arrintan ay labada dal ku xalliyaan wadahadal.
Soomaaliya ayaa iyaduna dhankeeda bixisay jawaabteeda ku aaddan codsigii Kenya ay maxkamadda uga dalbatay in arrintan dibedda maxkamadda lagu xalliyo.
Xeerilaaliyaha Soomaaliya Axmed Cali Daahir ayaa ku adkeystay in Soomaaliya ay u aragto in maxkamadda ay tahay goobta keliya ee lagu kala bixi karo. Waxayna xukuumaddiisa diidday dooddii Kenya ee ahayd in labada dhinac ay gaareen heshiis Isfahan oo waafaqsan xeerarka caalamiga ah, kaas oo ay tahay in Soomaaliya ay xushmeyso.
Soomaaliya ayaa ku doodday in heshiiskaasi uusan sharci ahayn maadaamma uu diiday baarlamaankii Soomaaliya ee xilligaas.
Feb 02, 2018:- Maxkamadda Cadaaladda ee Qaramada Midoobay ayaa go’aan ku gaartay inay dhageysan karto dacwadda ku saabsan muranka badda ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Kenya. Xaakimiinta Maxkamadda ayaa u codeeyay kiiska ka dib markii ay ka hadleen sharci ahaanta doodda Soomaaliya iyo diidmada Kenya.
Hase ahaatee, maxkamaddu weli ma aysan qaban taariikhda la dhegeysan doono dacwadda.
Feb 07, 2019:- Soomaaliya ayaa waxay London ku qabatay shir ay ku sheegtay inuu suuq-geyn u ahaa shidaalka Soomaaliya.
Wasiirka betroolka ee Soomaaliya, Cabdirashid Maxamad Axmed, oo BBC-da u warramayay ayaa sheegay in goobaha sahminta laga sameeyay ay ku jirto qeybta badweynta Hindiya ee Kenya iyo Soomaaliya ay ku muransan yihiin, isagoo sheegay in Soomaaliya ay leedahay go’aanka la xiriira arrintaasi, inta ay maxkamadda cadaaladda caalamiga ee ICJ ay ka soo saareyso go’aankeeda ku aadan murankaasi.
Feb 16, 2019:- Kenya waxay la soo noqotay safiirkeedii Soomaaliya, waxayna ka codsatay safiirka Soomaaliya ee Kenya inuu dalkiisa ku laabto.
Wasaaradda arrimaha dibedda ee Kenya ayaa sheegtay in shirkii shidaalka Soomaaliya ee Lonodn lagu xaraashay “hantida shacabka reer Kenya,” taas oo ay sheegeen inay tahay tallaabo aan loo dulqaadan karin.
Feb 17, 2019:- Danjiraha Soomaaliya ee ku sugnaa Kenya Maxamuud Axmed Nuur Tarsan ayaa dib ugu laabtay magaalada Muqdisho, kadib markii lagu amray inuu dalkiisa aado
WARARKA MAANTA 5da Juun 2019 #Ciid #Wannaagsan! #EIDMUBARAK!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay tahay sababta uu Madaxweyne Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u dhigay ubaxyo lagu xusayo askartii dagaalka Ethiopia uga dhimatay dagaalkii 1977 ee u dhexeeyey #Soomaaliya iyo #Ethiopia? Maxay qaban kartaa xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo ay beesha caalamka diiday inay wax dhaqaallo ah siiso? Maxay #Kenya u rabtaa inay boobto dhul baddeedka #Soomaaliya? Maxuuse Madaxweynaha #Dowladdda #Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam “Axmed Madoobe” ugu soo mariyey warbaahinta hanjabaad loogu jawaabayey Xarunta Madaxtooyadda ee #VillaSomalia? Maxuuse Madaxweynaha #Dowladda #Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaafugu martiqaaday Madaxweynayaasha Dowlad Goballeedyadda inay yimaadaan #Galmudug si cunna-qabatayn xagga dhaqaallaha loo saaro Dowladda #Soomaaliya ee ku fashilantay xogganka iyo siyaasadda dalka? Ha wiqleyso!
Midowga Yurub 5da Juun 2019 Midowga Yurub ayaa xayiraadda ka qaaday taageeradii uu siin jiray maamulka Koonfur Galbeed ee Soomaaliya, islamarkaana ogolaaday in dib loo billaabo.
Maamulka Koonfur Galbeed ayaa waxaa taageerada laga joojiyey bishii December ee sanadkii tagay kadib rabshado ka dhacay magaalada Baydhaba intii lagu guda jiray doorashada maamulkaas, taasi oo ka dambeysay markii la xiray Mukhtaar Roobow Abu Mansuur oo ka mid ahaa murashaxiinta.
Booliska Koonfur Galbeed ayaa waxaa lagu eedeeyey waqtigaas inay ka qeyb galeen rabshadaha oo ay ku dhinteen dad badan oo u badnaa taageerayaasha Roobow.
Warqad kasoo baxday Midowga Yurub oo ku taariikheysan 31-ka May oo ay heshay Caasimada Online ayaa lagu sheegay in go’aanka xayiraadda looga qaaday Koonfur Galbeed ay ka dambeysay ballan-qaadyo ay sameeyeen maamulka iyo dowladda federaalka oo Midowga Yurub warqad u qortay bishii Febraayo. Lama sheegin waxa ay yihiin balla-qaadyadaas. Warqadda kasoo baxday Midowga Yurub ayaa waxaa ku saxiixnaa wakiilka Midowga Yurub ee Soomaaliya iyo safiirada dalalka Jarmalka iyo UK ee Soomaaliya.
Kenya 5da Juun 2019 Dowladda Kenya ayaa warqad ay 21-ki May Kenya u dirtay dowladda Soomaaliya ku hanjabtay inay awood ciidan u adeegsan doonto muwaadiniin Soomaaliyeed oo ay sheegtay inay burburin ama is-hortaag ku hayaan darbiga ay ka dhiseyso xuduudda Soomaaliya.
“Arbushaad kasta oo sii socota oo ka dhan ah shaqaalaha Kenya, waxaa loogu jawaabi doonaa awood ciidan” ayaa lagu yiri warqadda oo ay saxiixday wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, islamarkaana safaaraddeeda Muqdisho ay u gudbisay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya 25-kii May.
Warqaddan oo uu arkay wargeyska The Standard ee kasoo baxa Nairobi, ayaa ku eedeysay
“inay si joogto” isu hortaageyso dhismaha darbiga, ayada oo adeegsaneysa haween iyo caruur dhibaato ku haya ciidamada ammaanka Kenya iyo shaqaalaha darbiga dhisaya.
“Kenya waxay qiimeyneysaa khasaaraha waxyeelada ay sababeen muwaadiniinta Soomaaliyeed ayada oo dalban doonta magdhow” ayaa lagu yiri warqadda oo ka koobneyd laba bog.
Kenya ayaa ku eedeysay dowladda Soomaaliya inaysan uga abaal-celin sama-falkii ay sameysay.
“Markii Kenya ay hakisay dhismaha darbiga muddo laba toddobaad ah, sanadii 2017, waxay muujisay dulqaad, wanaag, saaxiibnimo iyo deris wanaag” ayaa lagu yiri warqadda.
“Sidaas darteed, Kenya waxa ay rajeeneysaa in Soomaaliya ay ku jawaabto ayada oo qaadeysa tallaabooyin lagu xaqiijinayo in amniga xuduudda Kenya aysan is-hortaagin muwaadiniinta Soomaaliyeed” ayaa lagu qoray warqadda.
Dowladda Soomaaliya ayaa beenisay inay caqabad ku tahay dadaallada Kenya ay ku sugayso amniga xuduuddeeda.
“Dowladda Soomaaliya waxay si qayaxan u diidaysaa eedeymaha ah inay ku lug leedahaa waxa lagu qeexay warqadda dowladda Kenya” ayaa lagu yiri warqad
jawaab ah oo ay dowladda Soomaaliya u dirtay Kenya
“Sidoo kale, dowladda Soomaaliya kama war-hayso, mana hayso wax caddeymo ah oo muujinaya in muwaadiniinteeda ay waxyeelo u gaysteen xeendaabka Kenya ay dhiseyso. Haddii Kenya ay rajeeneyso inay caddeymo usoo gudbiso Soomaaliya, Soomaaliya waxay ku faraxsan tahay inay sida ugu habboon uga fakarto” ayey tiri Soomaaliya.
Dowladda Soomaaliya ayaa soo jeedisay dhismaha guddi farsamo oo labada dal ka kooban oo xal u hela khilaafka labada dhinac.
Muqdisho 5da Juun 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa markii ugu horeysay ka hadashay xafiiska diblomaasiyeed ee Kenya ay ka furaneyso magaalada Hargeysa ee caasimadda maamulka Somaliland.
Wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya, Axmed Ciise Cawad oo wareysi siiyey wargeyska The Standard ee Nairobi, ayaa wax lagu qoslo ku tilmaamay wararka sheegaya in Kenya ay xulufo ka dhiganeyso maamul goboleedyada Soomaaliya, gaar ahaa maamulka Somaliland.
“Dowladda Soomaaliya ayaa ah tan Kenya
u fasaxday inay qunsuliyad ka furato magaalada Hargeysa” ayuu yiri wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya oo tix-raacaya xafiiska la qorsheeyey in Kenya ay ku yeelato Hargeysa.
Dhinaca kale, Cawad ayaa shaaca ka qaaday in Kenya ay sidoo kale Soomaaliya u ogolaatay inay qunsuliyad ka furato magaalada Mombasa ee dalka Kenya, haddii ay sidaas dooneyso
Wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya ayaa sheegay in Soomaaliya aysan dooneyn inay Kenya la gashay dagaal, oo ay ka aarugudato tallaabo kasta oo ay qaado, wuxuuna sheegay inay doonayaan deris wanaag.
Kenya ayaa dhowaanahan sii kordhisay tallaabooyinka Soomaaliya ka dhanka ah ee ay qaadeyso, ayada oo ay soo dhowaatay waqtiga la filayo in maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda ee ICJ ay ku dhowaaqdo go’aanka kiiska badda ee ka dhaxeeya labada dal.
Qaramadda Midoowga 5da Juun 2019 Qaramada Midoobay ayaa ka digtay xaaladda ay ku sugan yihiin kumanaan ruux oo Soomaali ah, kuwaasi oo la sheegay inay saameyn aan wanaagsaneyn ku yeelan doonto xaaladda abaaraha kasii daraya ee ka jira dalka Soomaaliya.
Shan Milyan iyo Afar boqol oo Soomaali ah ayaa la sheegay inay saameyn ku yeelan doonto xaaladaha abaaraha ee ka jira dalka iyo deegaano dhowr ah oo ka tirsan koofurta iyo bartamaha Soomaaliya.
Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in abaaraha ay la xiriiraan dhinaca cimilada dalka iyo abaaro kusoo laalaabtay Soomaaliya, taasi oo saameyn kale ku yeelan doonto kumanaan ruux oo Soomaali ah.
Qoraal kasoo baxay Qaramada Midoobay ayaa lagu sheegay in dadka Soomaaliyeed ay raad aan wanaagsaneyn ay ku reebtay abaartii sanadkii 2017 ka dhacday dalka, waxaana kumanaan ruux ay ku qasabtay inay ka cararaan guryahooda.
Afhayeen u hadlay Hay’addani oo lagu Magacaabo Bieber Bloch ayaa sheegay in cunta yarida ay mar hore bilaabatay,isaga oo ka digay in waqtiga uu aad u yaryahay si loo gaaro dadka ay saameysay abaarta, waxaana uu intaasi raaciyay in Bisha soo socota ay xaalada aad uga sii dari karto.
Sidoo kale waxa uu sheegay in xaalada (laba milyan iyo laba Boqol oo qof oo kun) oo Soomaali ah ay hadda la liitaan gaajo una baahan yihiin cunto iyo gargaarBani’aadanimo oo deg deg ah.
Muqdisho 5da Juun 2019 Ciidamada Milateriga Soomaaliya gaar ahaan ciidanka ilaalada Madaxtooyada ayaa gacanta ku dhigay dagaalame ka tirsan Al-Shabaab oo hubeysan kaas oo xoog ku soo galay dhismaha guriga Hooyooyinka ee ku yaalla degmada Xamar-wayne.
Subaxdii Axadda ee todobaadkaan islamarkaana ay saacadda ku beegneed 5:30 am (Shanta iyo barka sabaxnimo) ayaa nin ku hubeysan Bastoolad waxa uu ka soo gudbay barta Kontaroolka ee taalada Xaawo Taako isagoo ka soo cararay Askari halkaasi ilaalo ka ahaa.
Ninkaan ayaa laga shakiyay waxaana lagu amray in uu dhigo Bastoolad uu watay markii uu dhigay ayuu cararay waxa uuna galay dhismaha guriga Hooyooyinka. Waxa uu ka soo gudbay ciidamo Booliis ah oo fadhiyay Albaabka dhismaha Hooyooyinka, waxaana ceersanayay Askar ka tirsan ciidamada ilaalada Madaxtooyada.
Ninkaan Al-Shabaabka ah oo ka fakaday ciidamada ilaalada Madaxtooyada sidoo kalane ka soo gudbay ciidamada Booliiska ee ilaaliya guriga Hooyooyinka ayaa waxaa markii dambe celiyay difaacyo ka sameysan carro tuurro iyo silig la isku xir xiray.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in nin ninkaan markiisii hore ka tirsanaa ciidmada ilaalada Madaxtooyad,a waxaana la waayay muddo sanad ka hor ah isaga iyo Askari kale. Markaas waxaa soo baxayay warar sheegaya in ay u galeen Al-Shabaab ama Daacish.
Hadda waxa uu maalmo ka hor soo dagay guri u dhow Maktabadii hore ee Qaranka, waxaana soo damiintay qof mas’uul sare ah oo ka tirsan Dowladda Soomaaliya sida uu sheegay Askari kale oo la daganaa qolka ninkaan Al-Shabaabka ah ee la qabtay.
Askarigaan xogta dhiibay ayaa la qabtay isagana kadib markii uu soo daba-kacay ninka la qabtay islamarkaana sheegay in uu ka soo qaatay Bastoolad isagoo hurdaya maadaama ay hal qol wada-daganaayeen.
Labadaan nin oo looga shakisan yahay Al-Shabaab midkoodna hadda ka tirsan yahay ciidamada Dowladda ayaa waxaa lagu xiray Xabsi ku yaala Madaxtooyada Soomaaliya mana jirto cid faah faahin ka bixisay howlgaalkaan lagu soo qabtay ragaan Al-shabaabka ah.
Dad ku sugnaa dhismaha Hooyooyinka ayaa Caasimada Online u sheegay “waxay aheyd Aroor hore waxaan maqalnay qeylida nin dhahaya “ha idilina ha idilina” markii aan so baxnay waxaan aragnay nin la jiidaya oo dhahaya “halkaan igu dila yaan ley-geynin CID iyo su’aalo kale.”
“Ninka kale ee la qabtay waxa uu sheegay in uu daba joogay Bastooladiisa oo laga soo xaday waxa uu dalbanayey in CID iyo meel kasta la geeyo nin dhiiran ayuu ahaa cabsi ma qabin sida kale “ ayuu yiri qof la hadlay Caasimada Online oo ku sugnaa dhismaha Hooyooyinka markii la qabanayey ragaan hubeysan.
Sarkaal sare oo ka tirsan Sirdoonka Soomaaliya ayaa Caasimada Online u sheegay “baaritaanada hor dhaca ah ee la helay waxay sheegayaan in ninkaan hubeysan uu damacsanaa in uu toogasho ka fuliyo agagaarka Madaxtooyada Soomaaliya inta ay dadka hurdayaan.”
Al-Shabaab ayaa la sheegay in laba jeer oo hore ay isku dayeen in ay weeraro ka fuliyaan dhismaha guriga Hooyooyinka ee magaalada Muqdisho. Tan iyo markaas waxaa jiray walaac amni oo ka taagnaa gurigaasi iyadoo inta badan shaqaalihii ay mid mid uga tageen.
WARARKA MAANTA 4da Juun 2019 #Ciid #Wannaagsan! #EIDMUBARAK!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay tahay sababta Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” uga dhigay #Soomaaliya in Qaramadda Midooway geliso Waddamadda aan xasilloonayn? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha #Soomaaliya? Maxayse xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uga dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa diidan inay Shacabka Muqdisho samaysataan maamul matala? Meeqo sarkaal oo horay ugu tirsanaan jiray Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo hadda madax sar-sare ka ah laamaha amniga dalka? Maxayse ka leeyihiin labada aqal ee dalka #Soomaaliya fashilka iyo siyaasad xummada ee uu ku kacay Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” asagoo xusay askartiii Ethiopia ee dagaalkii 1977 ee u dhexeeyey #Soomaaliya Iyo #Ethiopia? Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ubax xusuus ah dhigay Addis Ababa asagoo xusaya askartii Ethiopia ee shacabka Soomaaliyeed iyo dhulkooda soo weeraray? Yaa waddani ah? Yaa khaa’inul waddan ah? Yaa si cad u xaqiray? Ha wiqleyso!
Muqdisho 4da Juun 2019 Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ayaa soo dhoweysay Qaraarkii Golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay ee dhowaan soo baxay dhawaan,iyadoo wasiirka Warfaafinta Soomaaliya, Maxamed Cabdi Xayir Maareeye uu warbaahinta u akhriyay war saxaafadeedka dowladda ka soo saarta qaraarkaas, isagoo caddeeyay muhiimada loo baahan yahay ee ku aadan xiriirka dowladda Federaalka iyo dowlad gobolleedyada. Halkan hoose ka akhriso War saxaafadeedka:-
Mahadcelin: Waxaanu u mahadcelinaynaa Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay, Hay’adaha Qaramada Midoobay, AMISOM, AU, EU iyo dhamaan Dawladaha taageera dib-u-soo-kabashada, dhismaha Dawladnimada iyo horumarka Soomaaliya.
Ammaan: Waxaanu ku amaanaynaa Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay taageerada joogtada ee ay u muujiyaan Dawladda iyo shacabka Soomaaliyeed, iyo ilaalinta Qaranimada, xaduudaha, wadajirka iyo midnimada Somalia.
Soodhoweyn iyo Xoojin: Waxaanu mar labaad soo dhoweynaynaa oo xoojinaynaa soojeedinta Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay ee la xiriirta:-
1-Muhimada ay Soomaaliya u leedahay in hay’adaha Dawladda ee heer Federaal iyo heer Dawlad Goboleed ka wadashaqeeyaan degganaan Siyaasadeed oo sahasha in la dedejiyo dhismaha Ciidan Qaran iyo hirgelinta qorshaha kala guurka amniga (transition plan) Halkan hoose ka akhriso War saxaafadeedka:-
Soodhoweyn: Dawladda Soomaaliya waxay soo dhoweynaysaa Qaraarka Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay ee tirsigiisu yahay 2472 (2019) ee ka soo baxay kulankii Goluhu yeeshay 31 May 2019.
Mahadcelin: Waxaanu u mahadcelinaynaa Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay, Hay’adaha Qaramada Midoobay, AMISOM, AU, EU iyo dhamaan Dawladaha taageera dib-u-soo-kabashada, dhismaha Dawladnimada iyo horumarka Soomaaliya.
Ammaan: Waxaanu ku amaanaynaa Golaha Amniga ee Qaramada Midoobay taageerada joogtada ee ay u muujiyaan Dawladda iyo shacabka Soomaaliyeed, iyo ilaalinta Qaranimada, xaduudaha, wadajirka iyo midnimada Somalia.
Soodhoweyn iyo Xoojin: Waxaanu mar labaad soo dhoweynaynaa oo xoojinaynaa soojeedinta Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay ee la xiriirta:-
1-Muhimada ay Soomaaliya u leedahay in hay’adaha Dawladda ee heer Federaal iyo heer Dawlad Goboleed ka wadashaqeeyaan degganaan Siyaasadeed oo sahasha in la dedejiyo dhismaha Ciidan Qaran iyo hirgelinta qorshaha kala guurka amniga (transition plan) ee masuuliyada Aminga dalka kula wareegayaan hay’adaha amniga Soomaaliya.
2-In la xoojiyo xiriirka iyo wadashaqeynta ka dhexaysa Dawladda dhexdeeda (Dawladda Federaalka ah iyo Dawlad Goboleedka), Qaramadda Midoobay, AMISOM, AU, EU iyo Dawladaha daneeya arimaha Soomaaliya si loo dedejiyo oo loo dhameystiro dhismaha Qaran iyo Dawladnimo Soomaaliyeed oo mid ah, Dimuqraadic ah, oo hanan karta masuuliyada dadkeeda iyo dalkeeda.
3-Iyadoo la fulinayo heshiiskii Baydhabo, laguna dhaqmayo Dastuurka KMG ah ee Soomaaliya, In Hay’adaha Dawladda ee heer federal iyo heer Dawlad Goboleed dardargeliyaan sidii horumar looga gaari lahaa oo loogu heshiin lahaa dhamesytirka Dastuurka, qaybsiga kheyraadka, Muuqaalka uu yeelanayo qaab-dhismeedka Dawladnimo ee Soomaaliya iyo awood qaybsiga Siyaasadeed.
Muqdisho 4da Juun 2019 Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya ,Maxamed Cabdullaahi Oomaar ayaa ka hadlay diyaarad galinkii dambe ee shalay ka dhooftay Muqdisho oo xalay lagu xayiray garoonka diyaaradaha magaalada Wajeer ee gobolka waqooyi bari Kenya. “Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada waxay aad oga xuntahay xayiraadda musaafiriintii xalay lagu xayiray garoonka diyaaradaha Wajeer ee dalka Kenya.” ayuu yiri wasiir Oomaar oo qoraal ku baahiyay boggiisa
Muqdisho 4da Juun 2019Wasaaradda Awqaafta iyo Diinta ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa shaacisay in meelo badan oo ka mid ah Gobollada dalka, gaar ahaan deegaanno hoostaga Gobollada Baay, Shabeelaha Hoose, iyo Shabeelaha Dhexe laga arkay bisha Shawaal.
U qeybsanaha dhanka Diinta ee Wasaaradda Awqaafta Sheekh Cali Maxamuud (Sheekh Cali Dheere) ayaa sheegay in Ummadda Soomaaliyeed ay u caddeynayaan in maalinta berito ah ay tahay
maalinta koowaad ee ciidda kaddib xiriiro kala duwan oo ay la sameeyeen Culimaa’udiin iyo Wasiirka Awqaafta iyo Diinta ee Hirshabeelle.
Sheekh Cali Dheere oo si toos ah Bulshada uga hadlayay Warbaahinta Qaranka ayaa sheegay in maalinta beri ay tahay maalinta koowaad ee bisha Shawaal, isagoo xusay in aragtida bisha ay Wasaaradda iyo culimo Soomaaliyeed la wadeegeen bulsho badan oo ay khadka si toos ah u soo geliyeen, waxaana uu hambalyo u diray Ummadda Soomaaliyeed meelkast oo ay jogaan.
Sheekh Cabdiqaadir Sheekh Maxamed Soomow oo ka mid ah culimada Soomaaliyeed ayaa sheegay in markii ay la xiriireen culimaa’udiin kala duwan, laguna arkay meelo badan oo ay ka midtahay Bariire, isla markaana beri ay ku beegantahay maalinta koowaad ee ciidda. Wasiir ku-xigeenka Awqaafta iyo Diinta ee Xukuumadda Soomaaliya
CIsmaan Aadan Dhuubow ayaa sheegay in Wasaaradda Diinta ay ku dhawaaqeyso in soonka uu dhamaday, isla markaana maalinta beri ah ay tahay maalin ciid ah.
Dhinaca kale, Dowladda Sacuudiga ayaa daqiiqado ka hor si rasmi ah ugu dhawaaqday in Maalinta Berri ah ay tahay Kowda Bisha Shawaal.
Wasiirka Awqaafta Iyo Arrimaha diinta Sacuudiga Sultan Bin
Saeed Al Badi ayaa sheegay in Maanta ay tahay Maalintii ugu dambeysay Bisha Ramadan Berrina ah tahay Maalinta Koowaad ee Bisha Shawaal.
Go’aankaan oo kasoo baxay maxkamadda Sare ee dalka Sacuudiga ayaa yimid kadib markii guddiga ay Dowladda u xir saartay raadinta Bisha Shawaal ay soo sheegeyn inay Bisha arkeyn.
Kenya 4da Juun 2019 Wararka naga soo gaaraya garoonka Wajeer ee dalka Kenya ayaa sheegaya in halkaas ay caawa ku xaniban tahay diyaarad ka kacday magaalada Muqdisho oo ku sii jeedda Nairobi.
Diyaaradda African oo galabta ka baxday Muqdisho ayaa garoonka Wajeer lagu xanibay kadib markii la sheegay inay ku daahday Garoonka Wajeer intii baaritaanka lagu hayay.
Sida aan xogta ku helnay diyaaradda ayaa waxaa saaran rakaab ku dhow boqol ruux oo ay ku jiraan wasiiru dowle ka tirsan xukuumadda, labo Xildhibaano oo ka tirsan baarlamaanka iyo rag dowlada ka tirsan.
Diyaaradda ayaa markii baaritaanka uu u dhammaaday, waxaa lagu wargeliyay in aanay xilli habeen ka duuli karin Garoonka Wajeer oo aanan la ogoleyn in Garoonkaas xilli habeen diyaarad ka kacdo, sidaas uu duulimaadkooda Nairobi uu dib ugu dhacay maalinta berri.
Maamulka Dowladda Somaliland 4da Juun 2019 Kadib markii qaar kamid ah taliyaasha Somaliland ee gobolka Sanaag iyo ciidamo ay hoggaaminayan oo ka tirsanaa maamulkaasi ay dhowaan ku biireen dhanka Puntland ayaa sida la sheegayo xukuumadda Muuse Biixi warbixin qaldan ka gudbisay gobolka Sanaag.
Madaxtooyada Somaliland ayaa qoraal ay u dirtay hay’adaha Samal-falka iyo kuwa horumarinta ee caalamiga ah waxay uga digtay in ay ka hawlgalaan degaanno ka tirsan gobolka Sanaag oo ay ka soo jeedan ciidamada ku biiray Puntland.
Somaliland waxay hay’adaha u sheegtay in amniga degmada Badhan iyo degaanno kale oo ka tirsan bariga iyo koonfurta gobolka Sanaag uu gacanta ka baxay kadib markii malayshiya-beeleedyo hubaysan la wareegeen waxaana ay ku wargelisay in aan laga hawlgeli Karin.
Sidoo kale Somaliland ayaa hay’adaha kala duwan ee caalamiga ah warbixin ku siisay in degmooyinka ay ku jiraan Xiingalool iyo Dhahar ay xarumo qarsoodiya ku leeyihiin ururka Al-shabaab oo sida ay sheegtay ka hawlgala degaannadaasi.
Sarkaal ku sugan magaalada Nairobi oo ka tirsan hay’adaha caalamiga ah kana soo jeeda gobolka Sanaag ayaa sheegay in saraakiisha sare ee hay’addiisu ay wax ka weydiiyeen sax ahaanshaha warbixinta Somaliland.
Warbixinta oo uu weheliyo sawir muujinaya malayshiyaad hubaysan oo baabuur saaran ayaa loo diray hay’adaha iyadoo sawirka hoostiisa lagu qoray Badhan sida uu tilmaamay sarkaalka.
Wuxuu sheegay in uu qoraal jawaab ah ka celin doono warbixinta Somaliland la wadaagtay hay’adda oo uu ku tilmaamay mid lagula dagaaallamayo nabadda iyo horumarka gobolka Sanaag gaar ahaanna loogu colaadinayo isir iyo dad gaar ah.
Balse sarkaalka ayaa diiday in uu nala wadaago warqadda Somaliland u dirtay hay’adaha isagoo sida uu sheegay ilaalinaya xogt-gaarka ee u dhexaysa hay’addiisa iyo cidda ay bah-wadaagta shaqo yihiin.
Muqdisho 4da Juun 2019 Taliyaha Booliska Gobolka Banaadir Saadaq Cumar Xasan (Saadaq Joon) ayaa soo saaray amar saameynaya Taliyeyaasha Saldhigyada Degmooyinka, Saraakiisha maamusha Kontoroolada Magaalada iyo Guddoomiyeyaasha Degmooyinka Gobolka Banaadir.
Guuddoomiyaha Gobolka Banaadir C/raxmaan Cumar Cusmaan (Eng Yariisow) oo fulinaya amarka Taliye Saadaq Joon ayaa dhankiisa Guddoomiyeyaasha Degmooyinka ku amray inay kordhiyaan shaqada dhanka amniga ah maalmaha lagu guda jiro Munaasabadda Ciidul Fidriga, iyaga oo kaashanaya Guddoomiye kuxigeenada iyo Waaxeedyada.
Guddoomiye Waaxeedyada Degmooyinka Gobolka Banaadir ayaa lagu amray inay sameeyaan kormeer dhanka amniga ah, islamarkaana soo gudbiyaan goobaha amni darada lagu abaabulayo iyo hadii ay dareemaan falal lidi ku amniga.
Sababta sidan loo sameynayo ayaa lagu sheegay inay tahay baqdin ku aadan in maalmaha ciida la ilaaliyo inay dhacaan falal lid ku ah ammaanka ama ay weeraro laga fuliyo goobaha ay isugu imaanayaan shacabka u dabaal dagaya Munaasabadda Ciidul Fidriga.
Qaramadaa Midooway 4da Juun 2019 Golaha ammaanka ee qaramada midoobey ayaa todobaadkan qoraal ka soo saaray xaaladda Soomaaliya ee dhanka siyaasad, amni iyo xataa waqtiga ciidamada AMISOM, waxaa sidoo kale jirtay in ay ka digeen xaalado khatar ku noqon kara nabadda iyo amniga, dibna u celin kara Soomaaliya.
Golaha ammaanka meelna kuma sheegin in Soomaaliya ay iminka ku jiro xaalad khatar ah.
oo keeni karta in la adeegsado Chapter 7(VII), laakin waxaa uu leeyahay haddii sida wax loo qosrheeyey lagu guul-dareysto waxaa ay xaaladda nabad-galyo iyo midda amni isku badali karaan mid khatar ah, oo keeni karta inuu golaha ammaanka adeegsado Chapter 7(VII) Qodobkiisa ama article 39.
“Chapter VII article 39, golaha ammaanka waxaa uu u xadidayaa jiritaanka xaalad khatar amni, oo meel looga dhacay nabadda ama fal gar-darro, markaas ayuu xadidayaa cabirka go’aannada la qaadanayo sida ku qoran qodobbada 41 iyo 42, oo ah ilaalinta iyo soo-celinta nabadda iyo amniga caalamiga ah” sidaasi waxaa yiri golaha ammaanka.
Haddaba, iyada oo laga duulayo cutubkan aan soo sheegtay, Qaramada midoobey waxaa ay soo-jeedineysaa:
(1). Waxaa ay ugu yeereysaa dowladda federaalka ah iyo dowladaha xubnaha ka ah iney dedejiyaan horumarka ku aadan xal siyaasadeed oo waara, oo ay ku jiraan: Heshiiska awoodda iyo dib u eegista dastuurka KMG ah.
(2) Sameynta hey’ado dowli ah oo howlshoodu tahay kor-joogteynta.
(3) Kala saaridda mas’uuliyadaha iyo kaalinta ciidamada amniga, waxaa uuna golaha ugu yeeray dowladda federaalka ah iyo dowladaha xubnaha ka ah iney qorsheeyaan amniga doorashada iyaga oo la kaashanaya AMISOM, UNSOS, iyo UNSOM, si ay dhacdo doorasho loo dhan yahay, oo nabad iyo xor iyo xalaal ah, oo qof iyo codkii ah 2020/2021.
Golaha ammaanka sida uu sheegay waxaa uu rajo ka qabaa in dowladda federaalka ah iyo dowladaha xubnaha ka ah ay ka wada shaqeeyaan hirgelinta 3-daas qodob si looga fogaado in Soomaaliya ay gasho xaalad khatar, keeni kartana in golaha adeegsado ama u baahdo Chapter 7(VII) Qodobkiisa ama article 39.
WARARKA MAANTA 2da Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay tahay sababta ay xukuummadda fashilantay u xirxirto weriyayaasha Soomaaliyeed ee fashila khiyaanooyinka iyo wax isdaba-marinta xukuummadda fashilantay? Maxay ka cusub lacagaha laga xaday qasnada #Shacabka #Soomaaliyeed? Yaa xaday hantida qaranka Soomaaliyeed ee #Nairobi lagu qabtay? Maxayse Xafiiska Hanti-Dhowrka Qaranka uga hadli karin lacagta lagu qabtay Nairobi? Maxay tahay sababta kuraasta iyo jaggooyinka federaalka Soomaaliyeed aan si xaq ah oo waafaqsan 4.5 loogu qsybsan karin? Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Farmaajo mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxayse beesha caalamka ugu diiday in wax dhaqaallo la siiyo xukuummadda fashilantay ee Soomaaliya? Maxayse Qaramadda Midooway ugu soo magacaaday shaqsi dibolomaasi Maraykanka ah? Yaa u magacaabay shaqsiyaaad Ethiopian ah inay maamulaan hawada #Soomaaliya? Maxaase loo magacaawi karin Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Soomaaliya? Maxaa ka cusub #Soomaaliya? Ha wiqleyso!
Muqdisho 2da Juun 2019 Golaha Wasiirada Soomaaliya waxay ka kooban yihiin ku dhowaad 70 Wasiir markii la isku daro Wasiirada, Wasiiru ku xigeenada iyo Wasiiru dowlayaasha Xukuumadda Kheyrre oo marar badan lagu sameeyay isbadalo waa-wayn.
In badan oo kamid ah Wasiiradii xilka laga qaaday iyo kuwii is-casilay waxay xilalkooda ku waayeen diidmada in ay daacad u noqdaan Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Wasiirada diiday in ay daacad (Nacamleeyaal) u noqdaan Xasan Cali Kheyre ee xilalka laga qaaday waxaa kamid ah Yuusuf Garaad Cumar, Cabdi Faarax Juxa, Khadra Axmed Ducaale, Cabdifitaax Ibraahim Geesey iyo Sheekh Daahir Maxamuud Geelle.
Hadda Golaha Wasiirada ee Xukuumadda Soomaaliya waxaa ku jira hal wasiir oo Academic ah islamarkaana aan toos u hoos imaanin Xasan Cali Kheyre ama aan loo amrin sida Wasiirada kaliye ee Dowladda Soomaaliya.
Axmed Ciise Cawad, Wasiirka Arimaha Dibadda Soomaaliya oo hore u ahaa Safiirka Soomaaliya ee Mareykanka, ayaa la sheegay in uu yahay wasiirka kaliya ee aan loola dhaqmin Wasiirada kale.
Caasimada Online ayaa ogaatay Wasiirka Arimaha dibadda uusan badanaa xaadirin Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya iyo kulamada Golaha Wasiirada, sidoo kale waxa uu jebiyay amaro badan oo ka soo baxay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya.
Amarada uu diiday qaadashadooda waxaa kamid ah in uu Ra’iisul Wasaaraha ku wargeliyo markii uu doonayo in uu wareysi bixiyo ama uu soo saaro War-saxaafadeed. Sidoo kale Axmed Ciise Cawad ayaa iska diiday in uu ka qayb qaato ololayaasha ay ka qayb galaan Golaha Wasiirada ee lagu amaanayo Ra’iisul Wasaaraha markii ay warbaahinta la hadlayaan.
Waxyaabaha kale oo ay ogaatay Caasimada Online waxaa kamid ah in Wasiir Cawad uu shirka Golaha Wasiirada ka sheego qaladaadka Xukuumadda, taas oo ah qodob oo aysan wasiirada kale ku dhiiran karin waxaana hore xilalkooda ugu waayay Yuusuf Garaad, Wasiir Juxa iyo Daahir Geelle.
Dadka aan la hadalnay ayaa noo sheegay in Wasiirka uu toos ugu xiran yahay Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya, go’aanada uu gaarayana uu ka tala geliyo Madaxweynaha Soomaaliya waqtiyada qaarna la geeyo Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha iyo Shirka golaha Wasiirada balse uusan aheyn sida wasiirada kale.
Boosaaso sababay inay xiranto wadada isku xirta magaalada Boosaaso ee gobolka Bari iyo deegaanada kale ee Puntland.
Roobabka ayaa jaray laamiga weyn ee xiriiriya magaalada Garowe iyo magaalada Boosaaso, waxaana go’don noqonaya deegaanada kale ee dhanka waqooyi Bari kaga beegan magaalada Garowe.
Masuuliyiinta Puntland ayaa ku dhawaaqay guddi loo qorsheeyay inay ka shaqeeyaan samata bixinta dadka shacabka ah ee ku nool deegaanada xiriiriya Puntland.
Roobab xoogan oo ka da’ay deegaanada Puntland ayaa sababay inay ka dhashaan daadad xoogan oo jaray buuntada weyn ee Midigar, sidoo kale waxaa go’ay bartamaha laamiga xiriiriya magaalooyinka Boosaaso iyo Garowe.
Qaar ka mid ah Darawalada Gaadiidka ka Shaqeeya Magalada Boosaaso iyo magaalooyinka kale ee Puntland ayaa waxa ay sheegeen inay xilligaan qabaan dhibaatyin ku aadan inay Shaqadooda istaagto.
Waxaa xiligan oo kale sidoo kale sare u kac laga dareemayaa qiimaha raashiinka, maadaama ay adag tahay in qeybaha kala duwan ee Bagaashka isaga kala gudbaan deegaanada Puntland.
Muqdisho 2da Juun 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar kooxo hubeysan ay ku qaadeen deegaanka Garasbaaleey ee duleedka magaalada Muqdisho, kaasi oo waxyeelo kala duwan geystay.
Weerarka oo xalay dhacay ayaa la sheegay inuu daqiiqado badan ka socday deegaanka, iyadoo ciidamada amaanka ee xarunta ku sugnaa iyo maleeshiyaadka ay ku dagaalameen bartamaha deegaanka.
Xarunta Degmada Garasbaaleey oo ku taala dhabarka dambe ee Jaamacadda Shabeelle ayaa weerarka lagu qaaday, waxaana kadib la sheegay in kooxaha weerarka geystay ay u baxsadeen dhanka deegaanka Ceelshada Biyaha.
Masuuliyiinta deegaanka ayaa sheegaya in weerarka uu geystay dhaawac soo gaaray mid kamid ah ilaalada xarunta deegaanka, iyadoo aysan shaacin dhanka kale waxyeelada gaartay.
Ciidamada ilaalada xarunta deegaanka Garasbaaleey ayaa gurmad ka helay ciidamada Asluubta, waxaana u suuro gashay inay meesha ka eryaan kooxaha weerarka ku qaaday xarunta deegaanka.
Ciidamada amaanka ayaa weerarka kadib xaafadaha Garasbaaleey ka bilaabay baaritaano ay amaanka ku xaqiijinayaan, iyadoo aan la ogeyn sababta weerarka ka dambeysay.
Majiro cid weli sheegatay mas’uuliyada weerarka lagu qaaday Xarunta Maamulka deegaanka Garasbaaleey,hayeeshee waxaa inta badan weerarada noocaas oo kale ah fuliya Ururka Al-Shabaab.
Muqdisho 2da Juun 2019 Taliska ciidamada Booliska Soomaaliyeed ayaa muddo labo bil ah kadib soo bandhigay xiriiradii kala duwanaa ee dadweynaha magaalada Muqdisho la sameeyeen Nambarka gaaban ee 991 oo dhawaan laga hergeliyay magaalada.
Nambarkaasi gaaban ayaa ciidamada booliska waxay ugu talo galeen inay dadweynaha kala xiriiraan, si ay ula wadaagaan qataraha dhanka amaanka ah, xaalada deg dega iyo marka ay u baahdaan inay boolis deg deg usoo gaaraan.
Taliska ciidamada Booliska ayaa sheegay in muddo 56 maalin oo uu dhisan Nambarkaasi gaaban inay la xiriireen 3339 ruux oo ku sugan magaalada Muqdisho, kuwaasi oo macluumaad kala duwan la wadaagayay laamaha amaanka.
Wicitaanadaasi ayaa 340 kamid ah waxaa la sheegay inay noqdeen Cabasho iyo xogo sirdoon oo muhiim ah, taasi oo laamaha amaanka u suurogalisay inay soo qabtaan dadka shacabka tuhmeen ee lala wadaagay laamaha amaanka.
10 kamid ah wicitaanada shacabka ay sameeyeen ayaa la sheegay in lagu soo qabtay maleeshiyaad iyo horjoogayaal ka tirsan Al Shabaab, sida lagu sheegay warbixin booliska ay soo bandhigeen oo u muuqday kuwo xayeysiis ah.
Hay’adaha amaanka ayaa sidoo kale ku howlan ka jawaabista xogaha dhanka amaanka iyo sirdoonka ah ee loosoo gudbiyay, sida warbixinta lagu sheegay.
Waxaa jirta Kalsooni yaraan dhanka Shacabka iyo ciidamada Booliska ah, taasi oo wali laga yaabo inay saameyn ku yeelatay xiriir wanaagsan oo dhex mara Shacabka iyo Laamaha Booliska.
Shacabka ayaanan heysan damaanad qaad buuxda marka ay xogo dhanka sirdoonka iyo amaanka la wadaagaan laamaha amaanka dowladda Soomaaliya.
Soomaaliya 2da Juun 2019 Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda Weerar lagu dilay sarkaal ka tirsanaa Qaramada Midoobay, kaasi oo lagu dilay magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug.
Al-Shabaab ayaa sheegay in Maxamed Cabdi Kheyre ay ku dileen magaalada Gaalkacyo, maadaama uu Qaramada Midoobay u qaabilsanaa Amniga iyo Nabad galyada gobolka Mudug, sida ay ku sheegeen qoraal kasoo baxay.
Qoraalka ayaa lagu sheegay in Maxamed Kheyre uu masuul ka ahaa amaanka dhamaan Shaqaalahada Qaramada Midoobay ee ka shaqeeya deegaanada gobolka Mudug, waxaana dilkiisa ka dambeeyay xubno ka tirsan Al-Shabaab.
“Mujaahidiinta ayaa Gaalkacyo ku dilay madaxii amniga iyo Nabad gelyada hay’adaha Qaramada Midowday ee Gobolka Mudug” ayaa lagu yiri warka kasoo baxay Ururka Al-Shabaab.
Al-Shabaab ayaa inta badan sheegta dilalka iyo weerarada qorsheysan ee ka dhaca koofurta iyo bartamaha Soomaaliya, waxaana ay dagaal adag kula jiraan dowladda Soomaaliya iyo AMISOM.
Ciidamada amaanka ayaa wali ku raad jooga dadka ka dambeeyay dilka ka dhacay magaalada Gaalkacyo ee loo geystay Maxamed Kheyre, iyadoo aysan jirin cid ilaa iyo hadda loosoo qabtay weerarkaasi.
Sacuudiga 2da Juun 2019 Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa xarunta uu ka degganyahay magaalada Makkah waxa uu wada-hadallo kula yeeshay Ra’iisul wasaare ku-xigeenka Malaysia Marwo Wan Azizah Wan Ismaaciil.
Madaxweyne Farmaajo, iyo Marwo Wan Azizah Wan Ismaaciil ayaa ka wada hadlay xoojinta iskaashiga labada dal ee dhinacyada dhaqaalaha, horumarinta iyo waxbarashada farsamada gacanta.
Dalka Malaysia ayaa ka mid ah dalalka caalamka ee sida weyn loogu soo dhaweeyo bulshada Soomaaliyeed, waxaa kalo uu qeyb ka yahay dalal faro-kutiris ah oo u ogal muwaadiniinta Soomaalida inay garoonka diyaaradaha ka qaatan fiisaha dal ku galka.
Kumannaan Soomaali ah oo dalkaa ku nool ayaa u badan arday wax ka barata jaamacaha kala duwan, sidoo kale qoysas iyo dad magangalyo doon Soomaali ah ayaa dalka iyaguna ku nool.
Kullanka uu madaxweynaha la qaatay ra’iisul wasaare ku-xigeenka Malaysia ayaa dhanka kale qeyb ka ah kulamo doceedyo uu la yeeshay qaar kamid ah Madaxda, Boqorrada iyo Amiirrada dalalka Islaamka, isagoona la wadaagay dadaalka Dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay ku bixinayaan horumarka iyo dowladnimada, waxuuna ka codsaday dhankooda in ay sii kordhiyaan tageerada iyo garab istaagga walaalahooda Soomaaliyeed
Maraykanka 2da Juun 2019 Dhamaan dadka dalbanaya dal ku galka Mareykanka ayay tahay in ay soo gudbiyaan faah-faahinta ay baraha bulshada ku isticmaalaan, sharcigaasi ayaa goor dhaw dhaqan galay.
Waaxda sharciyada Mareykanka ayaa sheegtay in ay dadka soo gudbiyaan magacyada ay baraha bulshada ku isticmaalaan iyo email aderees-yadooda oo ilaa muddo shan sanadood ah shaqeeynayay iyo sidoo kale telefoon nambaradooda.
Markii sannadkii hore la soo saaray sharcigaan ayay maamulku sheegeen in uu saameyn ku yeelan doonto 14.7 million oo qof sannadkiiba.
Balse sharcigan cusub ayaan saameyn doonin saraakiisha iyo diblomaasiyiinta doonaya in ay u safraan Mareykanka.
“Waxaan markasta ka shaqeeyn doonnaa hababkii lagu hormarin lahaa geedi socodka baaritaanadeena, kuwaasi oo an ku difaaceeyno muwaadiniinteena,” ayay waaxda sheegtay.
Markii hore waxa baaritaanka noocaan ahi mari jiray dadka laga shakiyo oo baaritaan dheeraad u baahda, kuwaasi oo ka yimaada waddamada ay maamulaan ururada argagixisada.
Balse haatan qofkasta oo dalbada dal ku galka Mareeykanka ayuu qabanayaa sharcigaan.
Qof kastaa oo ka been sheegana macluumaadkiisa waxa uu la kulmaayaa “ganaaxyo adag oo dhanka socdaalka ah”, sida laga soo xigtay sarkaal la hadlay warbaahinta Hill.
Maamulka Trump ayaa markii ugu horeeysay sharcigaan soo jeediyay bishii Maarso ee 2018-kii.
Madaxweynaha Mareykanka ayaa isbedel xoog leh ku sameeyay socdaalka oo ka mid ahaa qodobadii ugu waaweynaa ololihiisii lagu soo doortay sannadkii 2016-kii.
Xigasho BBC
WARARKA MAANTA 1da Juun 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa xaday hantida qaranka Soomaaliyeed ee #Nairobi lagu qabtay? Maxayse Xafiiska Hanti-Dhowrka Qaranka uga hadli karin lacagta lagu qabtay Nairobi? Maxay tahay sababta kuraasta iyo jaggooyinka federaalka Soomaaliyeed aan si xaq ah oo waafaqsan 4.5 loogu qsybsan karin? Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Farmaajo mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxayse beesha caalamka ugu diiday in wax dhaqaallo la siiyo xukuummadda fashilantay ee Soomaaliya? Maxayse Qaramadda Midooway ugu soo magacaaday shaqsi dibolomaasi Maraykanka ah? Yaa u magacaabay shaqsiyaaad Ethiopian ah inay maamulaan hawada #Soomaaliya? Maxaase loo magacaawi karin Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Soomaaliya? Maxaa ka cusub #Soomaaliya? Ha wiqleyso!
Muqdisho 1da Juun 2019 Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ayaa beenisay warqad lagu dhex arkay Baraha Bulshada taas oo sheegeysay in dowladda Federaalka ah ay Cabasho ka tahay heshiis Maamulka Puntland iyo Ganacsato ka socda Sharikadda CCECC ay ku kala saxiixdeen China.
Wasaaradda arrimaha dibadda Soomaaliya ayaa boggeeda Baraha Bulshada dhigtay qoraal kooban oo lagu sheegay in warqaddaasi tahay been abuur iyo ka badbadin aan sal lahayn.
“Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga waxa ay caddeynaysaa in warqadda lifaaqa ah ee lagu baahiyay Warbaahinta Bulshada aanay ka soo bixin Wasaaradda, sidaas awgeed ay tahay been abuur la dhoo-dhoobay”ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay Dowladda.
Baraha Bulshada ayaa aad looga hadal hayay qoraal loo maleeynayay inay soo saartay wasaaradda arrimaha dibadda, balse wasaaradda arrimaha dibadda ayaa beenisay arintaasi.
Dhawaan waxaa jiray heshiis dhexmaray Puntland iyo shirkad laga leeyahay dalka Shiinaha, iyadoo baraha bulshada kadib lagu faafiyay qoraal ka hor imaanaya heshiiskaasi.Madaxweynaha Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa safar ku tagay dalka shiinaha isaga oo madaxda dalkaasi kala hadlay arimaha horumarinta deegaanka iyo maalgalinta deegaanada Puntland.
Dhusamareeb 1da Juun 2019 Wararka naga soo gaaraya Magaalada Dhuusamareeb ee Caasimadda maamulka Galmudug ayaa waxa ay sheegayaan in shil gaari oo khasaare geystay oo uu goor dhow ka dhacay duleedka Magaalada Dhuusamareeb.
Sidda ay xaqiijiyeen Mas’uuliyiin ka tirsan Galmudug gaadiidka rogmaday ayaa waxaa saarnaa Wasiirka Amniga maamulka Galmudug Saadaq Sheekh Yuusuf, waxaana dhaawacyo ay soo gaareen qaar ka mid ah ilaaladda Wasiirka.
Wasiirka ayaa la sheegay inay xaaladiisa wanaagsan balse wexyeelada ay soo gaartay ciidamada ilaalada u aheyd kuwaasi oo la dhigay xarumaha caafimaadka ee magaalada Dhuusomareeb.
Masuuliyiinta Galmudug ayaa sheegay inay la tacaalayaan caafimaadka ciidamada waxyeelada kasoo gaartay shilka ka dhacay magaalada Dhuusomareeb.
Ethiopia 1da Juun 2019 Ra’iisul wasaraaha dalka Itoobiya, Abiy Ahmed ayaa mar kale ka hadlay xiisadda iyo khilaafka u dhaxeeya dalalka Soomaaliya iyo Kenya oo meel xun maraysa.
Abiy Ahmed oo wareysi siisay qeybta amhaariga ee idaacadda VOA ayaa sheegay in dowladda Ethiopia iyo dalalka kale ee gobolka ay isku dayi doonaan inay xal u helaan xiisadda labadan dal.
“Waa inaan midba mid kale caawinannaa oo aan gacan ka gaysannaa xalinta arrimaha taagan” ayuu yiri ra’iisul wasaraaha Itoobiya.
Waxa uu intaas ku daray in dalalka deriska la ah Soomaaliya iyo Kenya ay walaac ka qabaan in khilaafka u dhaxeeya ay saameyn ku yeelato gobolka oo dhan.
“Waxaan ognahay in dhibaato kasta oo u dhaxeysa Soomaaliya iyo Kenya ay nagu soo baahi karta. Sababtan darteed waxaan jeclaan lahayn inaan ka shaqeyno inaan xalinno” ayuu yiri.
Ra’iisul wasaaraha Itoobiya ma sheegin qaabka ay u xalinayaan xiisadda labada dhinac, ayada oo Soomaaliya ay diiday inay Kenya wada-hadal kala gasho xiisaddan oo salka ku haysa badda Soomaaliya ee Kenya ay sheegatay.
China 1da Juun 2019 Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni iyo wafti balaaran oo uu hogaaminayo oo safar shaqo ku jooga Dalka Shiinaha ayaa magaalada Beijing kulan kula qaatay Madaxda ugu Sareysa ee Shirkadda China Civil Engineering Construction Corporation Ltd (CCECC.)
Shirkada CCECC oo xarunteeda weyn ay tahay magaalada Beijing ee dalka Shiinaha ayaa hore u dhistay garoonka diyaaradaha ee magaalada Boosaaso, haddana waxa ay Puntland ka waddaa mashariic horumarineed oo ay ugu horeeyaan garoonka diyaaradaha Gaalkacayo iyo wadada Eyl-Dangorayo ee gobolka Nugaal.
Waftiga Madaxweynaha oo Ka kooban Wasiiradda Wasaaraddaha Duulista Hawada iyo Garoomada Puntland, Kaluumaysiga iyo Khayraadka Badda, Ganacsiga, iyo Tamarta, Biyaha iyo Macanta ayaa waxaa ay shir la qaateen Madaxda ugu sareeysa Shirkada CCECC, kulankaas oo lagu kala saxiixday fulinta mashaariic horumarineed oo ay shirkaddu ka fulin doonto Puntland.
Wasiirka Wasaaradda Kaluumaysiga iyo Khayraadka Badda Puntland Faarax Cawaash iyo Madaxa Shirkada CCECC ayaa kala sixiixday dhismo deked kalluumaysi oo casri ah oo shirkaddu ka hirgalinayso degmo Eyl ee gobolka Nugaal, taasi oo horumarinaysa ka faa’iidaysiga khayaraadda badda, korna u qaadaysa shaqa abuurka iyo dhaqaalaha dalka, Isla markaana xoojinaysa xidhiidhka ganacsi ee ka dhexeeya Puntland iyo dalka Shiinaha.
Bardaale 1da Juun 2019 Wararka naga soo gaaray magaalada Bardaale ayaa sheegaya in halkaas uu ka socdo dagaal xooggan kadib markii ay weerar kusoo qaadeen maleeshiyada Al-Shabaab.
Dagaalka oo saq-dhexe billowday, ayaa la sheegayaa in intiisa badan uu ka socdo hareeraha garoonka diyaaradaha ee magaalada.
Wararka ayaa sheegaya in weerarka lagu soo qaaday ciidamada Itoobiya ee saldhigga ku leh magaalada. Ciidamada Itoobiyaanka ayaa la sheegayaa inay ridayaan madaafiic culus oo si xooggan looga maqlayo magaalada.
Bardaale ayaa waxa ay saldhig ciidan u tahay ciidamada Itoobiya ee qeybta ka ah Amisom iyo kuwa kale ee aan Amisom ku jirin ee ka socda dowladda dalkaas.
Waxaa yar xogta laga heli karo khasaaraha dagaalka, ayada oo xilli habeen ay tahay iminka. Wixii kusoo kordha la soco wararkeena dambe Insha Allah.
Muqdisho 1da Juun 2019 Senatarro iyo Xildhibaano katirsan Baarlamaanka Soomaaliya oo laga soo doortay degaanada maamulka Galmudug ayaa Madaxweynaha Soomaaliya kala hadlay xaaladda Galmudug.
Mas’uuliyiintaan ayaa Madaxweynaha Soomaaliya ka dalbaday in uu joojiyo kulamada gaar gaarka ah ee uu la qaadanayo beelaha daga Galmudug islamarkaana aysan kawar qabin Xildhibaanada Baarlamaanka ee degaankaas ka soo jeeda.
Xubnahaan ayaa sidoo kale Madaxweynaha Soomaaliya kula taliyay in Khilaafka Galmudug ee siyaasiinta uusan gaarin beelaha iyo odayaasha oo hada ka nabad ah cudurka Galmudug ee jahwareerka Siyaasadeed.
“Waan la kulanay Madaxweynaha waxaana u sheegtay in aanan ku qancin kulamadii fashilmay iyo kuwa kale oo dhacayba oo ahaa kala geynta Galmudug” ayuu Caasimada Online u sheegay Xildhibaan ka tirsan Baarlamaanka Soomaaliya oo kulankaasi ka qayb galay.
Xildhibaanka aan la hadalnay ayaa sidoo kale noo sheegay in Galmudug hadda uu ragaadiyay Xasilooni darro siyaasadeed oo ku kooban hogaanka maamulkaasi balse hadda ay dareemayaan in hoos loo dhaa-dhicinayo khilaafkaasi oo laga yaabo in degaanka saameen kale ka dhaxlo.
“waxaa noo muuqato hadii aan hadda la daba-qaban in Galmudug Khilaafkeeda hoos loo daadajinayo oo dagaal iyo musiibo kale laga rabo waana sababta aan uga dignay hogaanka dalka” ayuu yiri Xildhibaankaan la hadlay Caasimada Online oo ka cudur daartay in aan magaciisa adeegsano.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa la ogaaday in uu kulamo la qaatay hal habeen laba beelood oo ka tirsan beelaha Galmudug waana sababta keentay in digniinta ay soo saaraan Xildhibaanadaan katirsan Baarlamaanka Soomaaliya.
Xogta ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaysa in uu aqbalay Madaxweynaha Soomaaliya joojinta kulamada aan mideesneen ee dhaqanka Galmudug la qaadanayaan Madaxweynaha iyo Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Maamulka Dowladda Somaliland 1da Juun 2019 Guddoomiyhii hore ee gobolada Awdal, Gabiley, Sool iyo Maroodi-jeex, Mudane Mustafe Cabdi Ciise “Mustafe Shiine”, ayaa si adag uga hadlay Saraakiil iyo Ciidamo ka tirsan Somaliland oo ku biiray maamulka Puntland.
Saraakiisha iyo ciidankan u goostay maamulka Puntland ayaa waxay ka soo jeedan Bariga Sanaag, kuwaasi oo ka biyo diiday amar ahaa inay weeraran degmada Badhan.
Mustafe Shiine ayaa waxa uu sheegay inay nasiib-daro tahay in qof Somaliland u dhashay, gobolka uu doono ha ka soo jeedee uu u riyaaqo bur-bur ku yimid ciidanka Somaliland.
Mustafe Shiine ayaa sidoo kale waxa uu sheegay inay mucaaradnimadu aysan aheyn inay u sacabo tumaan bur-bur ku yimaada ciidanka Somaliland iyo nidaamka dowliga, isagoona xusay inay mar walba ka horeyso Somaliland xifaaltanka siyaasadeed.
Qoraal uu Facebook soo dhigay ayuu Mustafe Shiine, kaga hadlay arrintaasi, wuxuuna ku yiri:
“Waxa aan arkayaa in dadka qaar ay wax weyn u arkayaan saraakiil iyo ciidan ka soo jeeda Bariga Sanaag oo u goostay Maamulka Puntland, kadib markii sida ay sheegeen la amray inay Badhan qabsadaan.
Dadka arrintan walaaca ka muujinaayay waxay u arkayaan in dhaawac soo gaadhay ciidanka qaranka Somaliland
Waa nasiibdaro in qof Somaliland u dhashay gobolka uu doono ha ka soo jeedee uu u riyaaqo burbur ku yimaada ciidanka qaranka Somaliland.
Ciidmada Somaliland waa kuwa suurtogeliyay in gees ka gees ay maanta nabad ahaato oo aanay la daruuf noqon waxa ka dhacaaya jaaarkeeda.
Marnaba cududa ciidamada qaranka Somaliland noqon mayso mid wiiqanta, haddii uu madaxweyne Muuse Biixi amray in la tirakoobo oo lala xisaabtamana waanu soo dhawaynayanaa waa in ciidanka laga dhex waayaa sarkaal ku naaxa caaglayaal aan ummadda u diiwaan gashanayn oo isaga ku kooban.
Maaha inaan mucaaradninada aanu doonayno in maalinta codka loo dareero aanu kursiga ku dhaafino madaxweynaha inay nagaga khaldanto ama ay indhaha na tirto oo aanu u sacaba tumayno burbur ku yimaada ciidanka Somaliland iyo guud ahaan nidaamka dawliga ah.
Maaha ugub in saraakiil deegaankaasi la soo jeedaa ay marna Puntland tagaan marna Somaliland ku soo noqdaan.
Somaliland, ayaa mar walba ka horeysa xifiltanka siyaasadeed “Somaliland first”.
Puntland State 1da Juun 2019 Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni iyo wafti uu hogaaminayo ayaa magaalada ee dalka Beijing kulan kula qaatay Madaxda ugu Sareysa ee Shirkadda China Civil Engineering Construction Corporation Ltd (CCECC.)
Wasiirka Wasaaradda Kaluumaysiga iyo Khayraadka Badda Puntland Faarax Cawaash iyo Madaxa Shirkada CCECC ayaa kala sixiixday dhismo deked kalluumaysi oo casri ah oo shirkaddu ka hirgalinayso degmo Eyl ee gobolka Nugaal.
Waxaa kadib soo baxay warqad la sheegay inuu qoray wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad oo loo diray safaaradda Shiinaha ee magaalada Muqdisho.
Qoraalkan oo ku taariikheysan 7-da May, ayaa sida ka muuqata, waxa uu Cawad uu ugu sheegay dowlada Shiinaha in dowlada Federaaalka Soomaaliya ay raali ka tahay heshiiska lala galayo madaxda Dowlada Puntland, islamarkaana ay soo dhaweynayso heshiiska, oo sida uu sheegay, kaalin wax ku ool ah ka qaadanaya horumarka Puntland.
Si kastaba wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya ayaa beenisay inay ayada ka timid warqadda, waxayna sheegtay inay tahay beel cad oo lasoo dhoodhoobay.
Qoraal kasoo baxay wasaaradda ayaa lagu yiri “Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga waxa ay caddeynaysaa in warqadda lifaaqa ah ee lagu baahiyay Warbaahinta Bulshada aanay ka soo bixin Wasaaradda, sidaas awgeed ay tahay been abuur la dhoo-dhoobay.”
Ethiopis 1da Juun 2019 Madaxweyne ku xigeenka 1-aad ee Dalka Cuba, Salvador Valdes Mesa ayaa ka qaybgalay Munaasabad xusuuseed loo qabtay askartii Cuba kaga dhimatay Dagaalkii ay la galeen Soomaaliya iyaga oo garab siinayay Itoobiya.
Salvador ayaa Arbacadii Magaalada Addis Ababa ee caasimadda Itoobiya, waxaana munaasabadda Goobjoog ka ahaa wakiilo kala duwan oo uu ku jiro Danjiraha Cuba ee Midowga Afrika Angel Villa iyo Madax katirsan Dowladda Itoobiya.
Cuba ayaa ku faantay in Itoobiya ay ka muustay Ciidankii Soomaalida oo inta badan jebiyay dhufeesyadoodii, waxaana uu ubax dhigay taallo lagu xardhay Sawirada Askarta dhimatay.
Wargeyska Prensa Latina ayaa sheegay in Cuba muujisay doorkii ay ku lahayd dib u celinta Ciidankii Jamhuuriyadda Soomaaliya ee kudhowaaday in uu qabsado caasimadda Itoobiya ee Adis Ababa March-1978.
Ciidan badan oo ka socday Cuba oo taageero ka helayey midowgii Sofiyeet ayaa ku garabsiiyey Ciidankii Itoobiya dagaalkii 1978 dhexmaray Soomaaliya iyo Itoobiya dagaalkaasi waxa uu istaagay 15-kii May 1978-dii, xiligaas Itoobiya ayaa nafis heshay maadaama gurmad deg deg ah ka heshay midowgi Soofiyeet iyo Cuba.
Cuba si dhab ah uma shaacin tirada Askartii uga geeriyootay dagaalkaas, waxaana taallo lagu xasuusanayo Askartii Cuba ee kudhintay dagaalkaas laga dhisay Itoobiya iyada oo sanad waliba Bisha May loo qabto Munaasabad xusuus ah.
Sababta Cuba ay u garab istaagtay itoobiya waxa ay khubaro badan ku sheegeen in awoodda Ciidamadii Soomaalida iyo kuwii Itoobiya aanay isku dhigmin xilligaas marka laga eego dhinacyada tababarka iyo hubka iyo xirfadda lagu dagaalka.
Madaxweyne ku xigeenka 1-aad ee Cuba ayaa sheegay in uu wanaagsan yahay Xiriirka dalkiisa iyo Itoobiya wixii ka dambeeyay 1977-dii oo ay garab iyo gaashaan u noqdeen, isla markaana la’aantood Itoobiya xiligaas ay ku hoos noolaan lahayd Soomaaliya.
Maanta oo Jimco ah ayuu dib ugu laabtay Dalkiisa, waxaana dhanka kale uu kamid ahaa Madaxdii ka qaybgashay Xafladii lagu caleemo saaray Madaxweynaha Cusub ee Koofur Afrika Cyril Ramaphosa.
Isha: Prensa Latina
Riyaad 1da Juun 2019 Madaxweynaha Soomaaliya ,Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka qeyb galay Meertada 14aad ee Shir-madaxeedka Ururka Iskaashiga Islaamka kaasoo diiradda lagu saarayay iskaashiga, amniga iyo horumarka dalalka Islaamka.
Shirkan ayaa laga soo saaray baaq wadajir ah oo loogu magac daray ‘Baaqa Makka’ kaasoo adkeynaya midnimada Dowladaha Iskaashiga Islaamka, lagagana soo horjeestay ururrada argagixisada iyo fikirka xagjirka ah ee dhibaatada ku haya dadka Muslimiinta ah.
Madaxweynaha ayaa inta uu shirka socday waxa uu kulan doceedyo la yeeshay qaar kamid ah Madaxda, Boqorrada iyo Amiirrada dalalka Islaamka, isagoona la wadaagay dadaalka Dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay ku bixinayaan horumarka iyo dowladnimada, waxuuna ka codsaday dhankooda in ay sii kordhiyaan tageerada iyo garab istaagga walaalahooda Soomaaliyeed.
Madaxweyne Farmaajo, ayaa xasuusiyey hoggaamiyeyaasha uu la kulmay dhibaatooyinka ku gadaaman Muslimiinta ku nool daafaha dunidda oo shirkani u arkayey fursad wax lagaga qaban karo dhibaatooyinkooda, haddii la muujiyo midnimo, wadashaqeyn iyo iskaashi.
Ugu dambeyntiina, Madaxweynaha ayaa uga mahadceliyey Boqor Salmaan Binu Cabdulcasiis martigelinta sare ee ay u sameeyeen isaga iyo wafdigiisa tan iyo markii ay soo gaareen dhulka Boqortooyada Sucuudi Carabiya.
WARARKA MAANTA 30ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay Taliyaha ku xigeenka Booliska Federaalka Soomaaliyeed Sareeye Guuto Sakiya “Madhasho aan xitaa Af-Soomaaliga si fiican u aqoon” ku xirtay Weriye Cali Aadan Muumin oo kashifay beenta iyo marin habaabinta fashilan ee xukuumadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi karin xad-gudubyada ay Dowladda Ethiopia iyo Kenya ku samaynayaa dalka #Soomaaliya? Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse Shacabka gobalka Banaadir u bixiyaan labo canshuur oo ay kala siiyaan Ururka Argagixisadda AL-Shabaab Iyo Xukuummadda fashilan ee si toos iyo si dadbanba u dhacda canshuurta aan waxba loogu qaban shacabka gobalka Banaadir? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa is-hor casili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxaa ku dhacay dhaartii iyo bootaddii Wasiirka Waxbarashadda ee Soomaaliya Mr. Cabdillaahi Goodax Barre? Ha wiqleyso!
Muqdisho 30ka May 2019 Taliska Booliiska Soomaaliyeed ayaa faah faahin dheeraad ah ka bixiyay howlgallo Ciidamada Booliska ay ka sameeyeen degmoyin ka tirsan gobolkan Banaadir,howlgalladaas dad badan lagu qabqabtay. Taliye ku-xigeenka ciidamada Booliska Soomaaliya Zakiya Xuseen Axmed ayaa sheegtay in dad ku guda jiray falal Amnidarro laga soo qabtay degmooyinka,Warta-Nabada, Wadajir, Yaaqshiid,Hodan iyo degmooyin kale oo ka tirsan gobolkan Banadir.
Zakiya ayaa sheegtay in maalintii Isniinta ee todobaadkaan howlgallao laga fuliyey degmooyinka,Wadajir iyo Hodan lagu soo qabtay 5 ruux oo looga shakisan yahay inay ka dambeeyeen dil ka dhacay degmada Wadajir ee Magalada Muqdisho.
Sidoo kale Maalintii Axada aheyd in Ciidamada Booliska ay ka qabteen degmada Warta-nabada saddex ruux oo watay Mooto Bajaaj, islamarkaana baaris kadib la ogaaday in ay yihiin Burcad,sidaasina Xabsiga lagu dhigay.
Taliye Zakiya ayaa ugu dambeyn sheegtay in howlgalladii ugu dambeeyey ee laga sameeyay degmooyin ka tirsan Gobolkan Banaadir lagu soo qabtay Kooxo Burcad u badan,kuwaas oo xilliyada qaar dhac u geysan jiray dadka Shacabka.
Marka laga soo tago hadalka Taliye kuxigeenka Ciidamada Booliska Soomaaliya Zakiya Xuseen ayaa waxaa jirtay in todobaadkaan Gudihiisa Magalada Muqdisho siyaabo kala duwan loogu dilay in ka badan 10 ruux,balse aan weli dad loo qaban.
Muqdisho 30ka May 2019 Ciidamada Booliska Soomaaliya ayaa hawlgal gaar ah oo ammaanka lagu xaqiijinayay saacadihii la soo dhaafay ka sameeyay Degmooyinka Hodan, Wadajir, Xamar Weyne iyo Warta Nabadda.
Hawlgalkan ayaa inta uu socday waxaa lagu soo qab qabtay Dhalinyaro tiradooda ay gaareyso 30 qof oo ku kala eedeysan dambiyo kala duwan.
Taliye ku-xigeenka Booliska Soomaaliya Zakiya Xuseen Axmed ayaa sheegtay dadka la soo qabtay inay isugu jiraan xubno loo heysto ka mid ahaanshiyaha Al Shabaab iyo qaar kale oo lagu eedeynayo inay dhac u geysteen dad shacab ah.
“Waxaa hawlgal ay sameeyeen Ciidanka Booliska lagu soo qab qabtay dhalinyaro badan oo dambiyo kala duwan loo heysto, sharciga ayaa la horgeyn doonaa dhammaan, waxaan mar walba u taaganahay inaan ka hortagno dhibaatooyinka ku wajahan shacabka”. ayay tiri Gen. Zakiya.
Taliye kuxigeenka Booliska ayaa shacabka uga mahadcelisay sida ay fariimaha la xiriira amniga ugu soo gudbinayaan Number-ka 991, waxayna ka codsatay inay kordhiyaan wada shaqeynta kala dhaxeysa Hay’adaha ammaanka.
Booliska Somaliya ayaa kordhiyay hawlgalada ammaanka lagu xaqiijinayo tan iyo markii la guda galay Bisha Barakeysan ee Ramadaan, si looga hortago khataraha amni daro ee ka imaan kara Shabaab iyo Daacish.
Kenya 30ka May 2019 Dowladda Kenya ayaa qaaday tilaabooyin ka dhan ah dowladda Soomaaliya Shantii Bilood ee lasoo dhaafay , waxaana jiray heshiisyo ay galeen dowladda Soomaaliya iyo Kenya oo Mas’uuliyiinta Kenya ay ka baxeen.
March 06, 2019 Madaxtooyada Soomaaliya ayaa sheegtay in Soomaaliya iyo Kenya ay heshiis ku gaareen in dib loo soo celiyo xiriirka labada waddan, kadib wada-hadallo ay Nairobi ku yeesheen madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo dhiggiisa Kenya, Uhuru Kenyatta.
Xiriirka labada dal ayaa xumaaday 16-kii February markii Kenya ay soo cayrisay safiirka Soomaaliya Maxamuud Axmed Nuur Tarsan islamarkaana u yeeratay safiirkeeda Muqdisho, Lucas Tumbo.
Dadaalka lagu soo Afjaray xiisadda labadda dal waxaa kaalin weyn ka qaatay Ra’iisul Wasaaraha dalka Itoobiya Abiy Axmed oo ay si wadajir ah Magaalada Nairobi u tageen Madaxweyne Farmaajo.
March 19, 2019 Ciidamada Kenya ayaa ka baxay degaanka Buusaar ee hoostago degmada Ceel-Waaq ee gobolka Gedo halkaasoo ay haysteen dhowrkii sano ee lasoo dhaafay, waxaa sidoo kale xilligaasi ay ka baxeen degaano dhowr ah oo ku yaalla gobolka Gedo taas ayaa lagu sheegay in ay tahay Culeys la saarayo dowladda dhexe ee Soomaaliya.
May 10, 2019 Dowladda Kenya ayaa joojisay duulimaadyadii tooska ahaa ee magaalooyinka Muqdisho iyo Nairobi, Kenya ayaa ku sheegtay War kasoo baxay in dhammaan duulimaadyadii tooska ahaa ee ka iman jiray magaalada Muqdisho ay soo maraan magaalada Wajeer ka hor inta aysan u gudbin Nairobi.
Diyaaradaha ka imanaya Soomaaliya ayaa mar walba mari jiray Wajeer, hase yeeshee heshiis dhex-maray labada madaxweyne ee Soomaaliya iyo Kenya, bishii March ee 2017, ayaa lagu ogolaaday duuliimaadka tooska ah ee Muqdisho iyo Nairobi.
May 21, 2019 Saddex mas’uul oo ka tirsan hay’adaha dowladda Soomaaliya ayaa dowladda Kenya u diiday in ay galaan Magaalada Nairobi ka dib markii loo diiday in Baasaboorka diplomaasiga ah ee ay wateen loogu dhufto Visa dalka ku galka Kenya.
Saddexda Mas’uul ayaa kala ahaa wasiir ku-xigeenka tamarta iyo biyaha Cusmana Libaax Ibraahim , Senetor Sam Sam Daahir iyo Senetor Ilyaas Cali Xasan.
May 29, 2019 Dowladda Kenya ayaa sheegtay inaysan ogolaan doonin inay dalkeeda soo galaan alaabo aan cidina la socon oo la soo saaro duulimaadyada kaga yimaada dhinaca Soomaaliya.
War qoraal ah oo ka soo baxay Kenya ayaa lagu sheegay in shixnadaha noocaasi ah ay Kenya la wareegi doonto, ayna burburin doonto.
Qaar ka mid ah Siyaasiyiinta Soomaaliyeed ayaa sheegay in dhammaan Go’aamaddaan ay qaaday dowladda Kenya ay yihiin kuwo ay dooneyso in ay dowladda Soomaaliya ay Caddaadis ku saarto si ay uga laabato dacwadda Badda.
February 16, 2019 Dowlada Kenya ayaa sheegtay in ay u yeertey safiirkeeda Soomaaliya inuu dalka dib ugu soo laabto, iyadoo safiirka Soomaaliya ee Kenyana fartey inuu dowladiisa wadahadal la soo yeesho.
Kenya ayaa sheegtey in ay ka careysan tahay sida ay dowlada Soomaaliya u beecgeysey shidaalka dhulbadeedka Kenya ee dhaca xuduuda Soomaaliya
Qoraalkaas ayaa lagu sheegey in xaraashkaas uu ka dhacay magaalda London 7dii February ee sanadkan 2019ka.
Muqdisho 30ka May 2019 Dowladda Itoobiya ayaa todobaadkan waxay qaaday laba talaabo, kuwaasoo aad uga careysiiyey dad Soomaaliyeed oo aad u badan.
Tan hore, bogga rasmiga ah ee wasaarada arrimaha dibadda Itoobiya, waxaa isbuucaan lagu soo daabacay khariiradda Afrika oo Soomaaliya laga saarey.
Intaasi waxaa wehlisay in Somaliland laga dhigay dal madax banaan halka Soomaaliya inteeda kale lala mideeyey dalka aan badda lahayn ee Geeska Afrika dhaca.
Daqiiqado kahor inta aysan soo shaac-bixin khariiradaasi ayaa si degdeg ah looga saarey, waxayna wasaaraddu arrintaasi ka bixisay raali gelin buuxda.
Qoraal kooban oo wasaaradu soo saartay ayaa lagu sheegay in ay tahay khalad farsamo oo dhacay, balse waxay wacad ku martay in ay baaritaan ku sameyn doonto.
Xukuumada Muqdisho oo arrintaasi ka fal-celisay waxay sheegtay in ay aqbashay cudur-daarka Itoobiya, ayna rumeysan tahay in aysan ahayn “fal ola kac ah”.
Mar kale, shalay, waxaa dibadda timid in Itoobiya ay saddex dal u kala qeybisay Jamhuuriyadda Federaalka ah ee Soomaaliya.
Barta xiriirka diblumaasiyadda ee wadamada caalamka ee wasaarada arrimaha dibada Itoobiya, waxaa kasoo muuqday Puntland iyo Somaliland, oo dal ahaan loo diiwaan-geliyey.
Muqdisho 30ka May 2019 Waxaa markii saddexaad muddo 10 cesho gudahood ah baaqday kulan afurin ah oo Madaxweynaha Soomaaliya ku casuumay odayaasha iyo siyaasiinta beelaha Habar-gidir, si looga hadalo arrimaha ka taagan degaanada Galmudug oo ay doorasho ku soo wajahantahay dhamaadka sanadkaan 2019.
Kulamadaan oo ay abaabuleen Xildhibaan Ubax Tahliil Warsame, Wasiir Qoor Qoor, General Gorod iyo Wasiirka Arimaha Gudaha Soomaaliya oo dhamaantood ka soo jeeda beelaha Habar-gidir ayaa dhicisoobay sida ay noo sheegayn odayaal ka tirsan dadkii ka baaqday kulankaasi.
Ballantii ugu dambeysay ee baaqata ayaa aheyd habeenkii talaadada oo lagu balamay in kulan Afurin ay ka soo qayb galaan odayaasha iyo siyaasiinta beelaha Habar-gidir balse markii dambe uu suurta geli waayay kulankaasi.
Saddexda jeer ayaa laba kamid ah lagu balamay Madaxtooyada Soomaaliya ka hor inta uusan Madaxweynaha u bixin South Africa, halka kulanka kale lagu balamay Hotel Jazeera balse ay suurta geli waysay in ay dhinacyada aqbalaan ama ay ka soo qayb galaan.
Xildhibaan Ubax Tahliil ayaa talaadadii si kulul u weerartay odayaasha beesha Sacad oo ay ka soo jeedo, waxayna sheegtay in ay qiimeyn waayeen kadib markii ay ka dalbatay in ay ka dhageestaan warbixinta ay wado ah oo ah kulanka Madaxweynaha kadibna ay ka qaataan wixii ka anfaca kulanka balse ay diideen.
Odayaasha ayaa aaminsan hadii ay kulankaasi ka qayb galaan laga bixin doono fasiraad qaldan inta sawiro laga qaato kadibna ay dowladda ku dhaqaaqi doonto talaabooyin aan sax aheyn oo dadweynaha lala wadaagi doono in lagu heshiiyay.
Villa Somalia ayaa kulamo kale ku casuuntay beelaha, Waceysle Abgaal, Murusade, Mareexaan, Dir iyo kuwa kale si ay uga wadahadlaan xaaladda Galmudug oo ay dhowaan ka dhici doonto doorashada Baarlamaanka iyo midda Madaxweynaha lamana oga in ay qabali doonaan iyo inkale.
Dowlada Soomaaliya ayaa isku dayeeysa in ay dhinaca dhaqanka ka soo marto arinta Galmudug oo ay u xaal waysay balse waxaa socda kulamo kale oo dhaqanka looga wacyi gelinayo in ay la kulmaan hogaanka dowladda oo lagu eedeeyay in ay curyaamiyeen Galmudug.
Muqdisho 30ka May 2019-Taliska Hay’adda Nabad Sugida ee degmada Beledxaawo ayaa soo bandhigay sarkaal sare oo katirsanaa ururka Al Shabaab, kaasi oo ka howlgalayay deegaanada gobolka Gedo.
Taliyaha Hay’adda Nabad Sugidda ee degmada Beledxaawo oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in sarkaalka isku dhiibay ciidamada Jubbaland uu xubin muhiim ah uu ahaa ururka Al Shabaab.
Taliyaha ayaa sheegay in ciidamada Jubbaland ay ku howlan yihiin sidii loosoo qaban lahaa saraakiil kale oo ka tirsan Al Shabaab, kuwaasi oo la sheegay inay kamid ahaayeen kuwa weerarada ugu badan ka geysanayay deegaanada Jubbooyinka.
Sarkaalka ciidamada Jubbaland kusoo bandhigeen degmada Beledxaawo ayaa kamid ahaa kuwii fuliyay weerarada ugu badan ee Al Shabaab ka geysteen deegaanada gobolka Gedo, sida taliyaha uu sheegay.
Taliyaha NISA ee Jubbaland ayaa shaaciyay in saraakiisha kale ee la shaqeyneysay sarkaalkaan ay fursad u heystaan inay isku soo dhiibaan ciidamada maamulka Jubbaland, ka hor inta aan la bilaabin dagaalka ka dhanka ah Al Shabaab.
Madaxweynaha Jubbaland ayaa ku dhawaaqay dagaal ka dhan ah Al Shabaab, iyadoo Al Shabaab wali weeraro ay ka geysanayaan deegaanada maamulka Jubbaland.
Dhamaadka bisha Ramadaan ayuu madaxweyne Axmed Madoobe uu sheegay inuu bilaaban doono howlgalada ka dhanka ah Al Shabaab.
UK 30ka May 2019 Xafiiska Arrimaha Dibedda iyo Barwaaqo-sooranka ee dalka Britain (FCO) waxay kula taliyeen Muwaadiniintooda inaysan u socdaalin dalka Somalia.
Qoraal kasoo baxay xafiiskaasi ayaa waxaa muwaadiniinta UK looga digay inay socdaal ku tagaan deegaanada Somaliland, oo la sheegay inay ka jirto xaalad qatar ah oo dhanka amaanka ah.
Hadal-qoraal oo ka soo baxay Xafiiska Arrimaha Dibedda iyo Barwaaqo-sooranka ee dalka Britain waxa lagu muujiyey inay sii kordhayso cabsida Argagixisadda iyo Afduubka ee ka dhici kara dalka Soomaaliya.
Sidoo kale xafiiska ayaa digniin kasoo saaray deegaano ka tirsan Dalka Kenya inaysan muwaadiniinta u safrin, iyadoo laga baqayo in afduub loogu geysto gudaha dalka Kenya.
Kenya waxaa hadda lagu afduubtay muwaadiniin u dhashay dalka Cuba, kuwaasi oo la sheegay inay ku jiraan gacanta Al Shabaab, waxaana socda dadaalo dowladda Kenya ku dooneyso in maxaabiistaasi lagu soo daayo.
Ururka Al Shabaab ayaa qatar ku ah dalalka Kenya iyo Soomaaliya, waxaana weeraro kala duwan oo labada dal ay ka geysteen ay qasabtay inay waxyeelo gaarsiiyaan ajaaniib badan, taasi oo keentay digniinaha dhanka amaanka ee inta badan laga soo saaro labada dal.
Muwaadiniinta u dhalatay UK ee ku sugan Soomaaliya ayaa loogu baaqay inay feejignaan ka muujiyaan suurtagalnimada weeraro ama afduub ay kala kulmaan ururka Al Shabaab.
WARARKA MAANTA 29ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxay tahay sababta ku kalifaysay inuu khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade’ in xilka laga qaado Madaxweynaha Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf? Maxaa lagu xiray Weriye Cali Aadan Muusin oo aan wax dembi ah dadka, diinta iyo dalkaba? Yaa xukumma ama Taliye ka ah Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Soomaaliyeed Maalgeliyaha Ururka Argagixisadda AL-Shabaab Fahad Yaasiin Iyo Dowladdaha Shisheeye ee dhaqaalaha ku bixiya si loo qarxiyo Shacabka Soomaaliyeed? Maxuuse Mar walka u qarxiyaa #Muqdisho? Maxay tahay wadashaqaynta ka dhexeysa Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Yaa runta shacabka Soomaaliyeed ka qarin kara? Maxay tahay sababta ay u amartay Taliye Ku-xigeenka Booliska Soomaaliyeed Sareeye Guuto Sakiya oo xitaa aan Af-Soomaliga si fiican u aqoon oo garaado intii la iska-siiyey ay siday rabto ugu amar taaglaynayso?
Balcad 29ka May 2019 Ugu yaraan hal askari oo ka tirsan ciidamada militariga dowladda Soomaaliya ayaa ku dhintay qarax miino oo lagula eegtay dulleedka degmada Balcad. Wararka ayaa sheegaya in ciidamada ay ka tageen saldhig ay ku leeyihiin deegaanka Haan-sheekh, waxaana xilli uu ku wajahnaa deegaanka Ceelka Galow lala beegsaday qarax miino.
Sidoo kale qaraxan ayaa sababay dhaawac qaar ka mid ah ciidamadii lala eegtay qaraxa, ilaa iyo haddana ma jiro wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka dowlad gobolleedka Hirshabeelle.
Wadada isku xirta Balcad iyo Jowhar ayaa muddooyinkii u dambeeyay waxaa ka dhacayay qaraxyo miino oo lala beegsanayay gaadiidka ay la socdaan ciidanka xoogga dalka.
Kenya 29ka May 2019 Dowladda Kenya ayaa waxaa soo wajahay dhaqaalo yari baahsan, taasi oo keentay inay Kenya u baahato deyn badan oo ay ka hesho Bank Adduunka ama dalalka Caalamka.
Dowladda Kenya ayaa la sheegay inay hadda u baahan tahay inay deyn ka qaadato Bank Adduunka, waxaana la sheegay inay u baahan tahay 750 Milyan oo doolar.
Dhaqaalahaasi ayaa dowladda Kenya waxay u adeegsan doontaa miisaaniyad sanadeedkaan, maadaama ay ku fashiliantay xukuumadda Kenyatta inay kordhiso dhaqaalaha dalka Kenya.
Dalka Shiinaha ayaa deynta ugu badan ku leh dowladda Kenya, waxaana wargeyska Financial oo ka faalooda arrimaha dhaqaalaha uu shaaciyay in Kenya ay la ciir ciireyso deymo badan oo lagu leeyahay.
Lacagta Deynta ah ee Kenya hadda lagu leeyahay waxaa kamid ah 4.8 Bilyan oo lagu dhisay Jid Tareen oo mara dalka Kenya, kaasi oo dowladda Shiinaha ay ka dhistay magaalada Nairobi.
Kenya ayaa markii ugu horreysay wada xaajood kala yeelaneysa bangiga adduunka si uu deyntan u siiyo.
Seerbiya 29ka May 2019 Wasiirka Khaarajiga ee Seerbiya Ivica Dacic, ayaa sheegay in Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdilaahi Farmaajo uu naxdin darteed kursiga ka booday, ka dib markii uu toddobaadkii hore qarax xoog weyni ka dhacay meel u dhow madaxtooyada Soomaaliya.
Wasiirka arrimaha dibadda Seerbiya Ivica Dacic, ayaa toddobaadkii hore wuxuu socdaal ku tagay magaalada Muqdisho, waxaanu Villa Somalia kula kulmay Madaxweynaha Soomaaliya, laakiin intii uu kulanku socday ayaa waxa dhacay qarax weyn oo ka dhacay meel aan ka dheerayn madaxtooyada.
Dacic ayaa sheegay in markii qaraxa uu dhacay uu naxdin darteed kursigiisa ka booday Madxweyne Farmaajo, halka isaga oo marti ahaa aanu is dhaqaajin.
Dacic ayaa sida uu sheegay markaas kadib Farmaajo ku yiri “Anagu waanu u baranay qaraxyada oo diyaaradaha NATO ayaa cirka naga duqeyn jiray”, waxaanu Farmaajo kaga jawaabay hadalkaas Wasiirka “Ma ogtahay haddii halkan ay ilaa joogi lahaayen qaar ka tirsan dawladaha reer Galbeedku inay iyagu yaaci lahaayeen.”
Wasiirka Seerbiya, wuxuu sheegay inuu mar dambe ogaaday inuu qaraxaas ku geeriyooday mid ka mid ah wasiiradii Soomaaliya ee soo maray arrimaha dibadda Marxuum Xuseen Ceelaabe Faahiye.
Dalka Serbia ayaa horey uga tirsanaa dalka Yugoslavia ka hor inta aanay sanadihii sagaashaamaadkii aanu dhowr dal u kala qeybsamin, waxaana weeraray Nato markii ay laayeen muslimiinta Bosnia.
Maamulka Dowladda Puntland 29ka May 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya howlgalo ciidamada amaanka ee magaalada Gaalkacyo ay ka sameeyeen bartamaha magaalada, kaasi oo lagu baadi goobayay dhalinyaro Tooreey ku dilay Gabar kasoo baxday Salaadii Taraawiixda.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in ciidamada ay gacanta ku dhigeen hal ruux oo lagu tuhmayo inuu ka dambeeyay falkii lagu dilay gabadha dhalinyarada aheyd ee kasoo baxday Masjid ku yaala xaafadda Garsoor.
Ruuxaan ayaa la tuhunsan yahay inuu qeyb ka ahaa dilka Nicmo Cumar Shire, oo habeen hore lagu dilay meel ku dhow masaajidka ay kasoo baxday, iyadoo Tooreey loo adeegsaday dilkeeda.
Saraakiisha amaanka ee Puntland ayaa sheegay inay baaritaan ku wadaan ruuxa losoo qabtay inuu qeyb ka ahaa dilka Nimco loo geystay, waxaana hadda lagu hayaa xabsi ku yaala waqooyiga magalada Gaalkacyo.
Marka laga soo tago qabashada Shaqsiga ku eedeysay dilka Gabadha Dhalinyarada aheyd,hayeeshee majirin cid sheegatay dilkaas ama cadeysay sababta loo dilay.
Magaalada Gaalkacyo ayaa noqotay Sanadkaan mid lagu dhibaateeyo Gabadhaha, iyada oo sanadkaan gudihiisa lagu kufsaday laguna dilay Gabar lagu Magacaabi jiray Caaisho Ilyaas Aadan
Muqdisho 29ka May 2019 Dowladda Itoobiya ayaa mar kale gef u weyn u gaystay qarannimada Soomaaliya una kala qeybisey saddex dal oo kala ah Somalia, Somaliland iyo Puntland.
Bogga wasaaradda arrimaha dibedda dalkaas ayaa waxaa ku taxan dalalka ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha, waxaana yaab leh in Somaliland iyo Puntland loo muujiyey dal ahaan.
Waa dhacdaa in dal uu dhowr magaalo ku kala yeeshoo safiiro iyo qunsuliyado, hase yeeshee halkii ay ka ahayd in Hargeysa iyo Garoowe u dhigaan laba magaalo oo Soomaaliya ka tirsan oo ay qunsuliyado ku leeyihiin, waxay u dhigeen in Hargeysa tahay dalka Somaliland, halka Garowe tahay dalka Puntland.
In arrintan aysan ahayn qalad qoraal oo ay tahay ku talo-gal iyo waxa Itoobiya aaminsan tahay waxaa caddeynaya in dhammaan dalalka kale ee ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha ay magacaabeen kaliya hal dal iyo dhowr magaalo, sida China, India, Saudi Arabia, Turkey iyo dalal kale. Eeg sawirka hoose.
Dowladda Itoobiya ayaa mar kale gef u weyn u gaystay qarannimada Soomaaliya una kala qeybisey saddex dal oo kala ah Somalia, Somaliland iyo Puntland.
Bogga wasaaradda arrimaha dibedda dalkaas ayaa waxaa ku taxan dalalka ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha, waxaana yaab leh in Somaliland iyo Puntland loo muujiyey dal ahaan.
Waa dhacdaa in dal uu dhowr magaalo ku kala yeeshoo safiiro iyo qunsuliyado, hase yeeshee halkii ay ka ahayd in Hargeysa iyo Garoowe u dhigaan laba magaalo oo Soomaaliya ka tirsan oo ay qunsuliyado ku leeyihiin, waxay u dhigeen in Hargeysa tahay dalka Somaliland, halka Garowe tahay dalka Puntland.
In arrintan aysan ahayn qalad qoraal oo ay tahay ku talo-gal iyo waxa Itoobiya aaminsan tahay waxaa caddeynaya in dhammaan dalalka kale ee ay ku leeyihiin safaaradaha iyo qunsuliyadaha ay magacaabeen kaliya hal dal iyo dhowr magaalo, sida China, India, Saudi Arabia, Turkey iyo dalal kale. Eeg sawirka hoose.
Soomaaliya waa dalka kale oo ay dhowr magaalo ku leeyihiin qunsuliyado balse ay saddex dal ku kala sheegeen.
Waxaa la sugayaa jawaabta ay arrintan ka bixiso dowladda Soomaaliya
Muqdisho 29ka May 2019 Ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre ayaa xalay kormeer ku sameeyay baraha ciidamada dowladda kaga sugan yihiin, isaga oo saraakiisha amaanka la wadaagay waxyaabaha uu lasoo kulmay.
Xasan Cali Kheyre ayaa la sheegay inuu tagay wadada Warshadaha Bar koontaroolo ku yaalay oo ciidamada amaanka ay difaac kaga jireen, waxaana uu wasaaradda amniga iyo taliyaasha ciidamada u sheegay qaabka ay u shaqeeyaan ciidamada.
Ra’iisul wasaaraha ayaa kormeerkiisa waxyaabaha uu ku arkay waxaa kamid ah qaabka ciidamada u shaqeeyaan iyo dhibaatooyinka ay qabaan, sidoo kale wuxuu arkay dadaalka ciidamada dowladda ay sameynayaan.
Ujeedka waxa uu ku sheegay in uu qiimeeyo Askarta sugaya ammaanka ee ku sugan Baraha kontorolaada iyaga oo aan lagu wargelin ama ka war heyn socdaalkiisa.
Ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre ayaa xalay kormeer ku sameeyay baraha ciidamada dowladda kaga sugan yihiin, isaga oo saraakiisha amaanka la wadaagay waxyaabaha uu lasoo kulmay.
Xasan Cali Kheyre ayaa la sheegay inuu tagay wadada Warshadaha Bar koontaroolo ku yaalay oo ciidamada amaanka ay difaac kaga jireen, waxaana uu wasaaradda amniga iyo taliyaasha ciidamada u sheegay qaabka ay u shaqeeyaan ciidamada.
Ra’iisul wasaaraha ayaa kormeerkiisa waxyaabaha uu ku arkay waxaa kamid ah qaabka ciidamada u shaqeeyaan iyo dhibaatooyinka ay qabaan, sidoo kale wuxuu arkay dadaalka ciidamada dowladda ay sameynayaan.
Ujeedka waxa uu ku sheegay in uu qiimeeyo Askarta sugaya ammaanka ee ku sugan Baraha kontorolaada iyaga oo aan lagu wargelin ama ka war heyn socdaalkiisa.
Intaas kadib waxa uu kulan gaar ah la qaatay mas’uuliyiinta ammaanka isaga oo kala hadlay sidii loo xoojin lahaa howlgalada, maadaama qaybaha dambe ee bisha Ramadaan lagu jiro, isla markaana ay soo dhawdahay munaasabadda Ciidul fidriga.
C/Naasir Saciid Muuse Wasiir ku xigeenka amniga gudaha ayaa sheegay in Kormeerka kadib saraakiisha amaanka lagu wargeliyay dhamaan waxyaabaha ciidamada ka dhiman iyo waxyaabaha ay heystaan.
“Xasan Cali Kheyre wuxuu kormeerkaan uu ahaa mid uu si gaar ah u aadayay meelaha ciidamada ay joogaan, isaga oo u kuur galayay xaalada amaanka, wuxuu kormeerka kadib uu la kulmay saraakiisha amaanka iyo Hay’adaha amaanka, isaga oo la wadaagay waxyaabaha uu kusoo arkay kormeerkiisa”
“Waxyaabaha uu arkay waxaa kamid ah caqabadaha ay qabeen ciidamada uu soo arkay, waxaa la doonayaa in ka hor ciida in aad loo sii adkeeyo amaanka magaalada Muqdisho, Waana lasii xoojinayaa xaqiijinta amaanka”ayuu yiri Wasiirka.
WARARKA MAANTA 28ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo lacag ah ayeey dhacaan Mr. Mustafa Dhuxuloow Iyo Marwadda Koowaad ee dalka? Maxay tahay sababta ay Dowladda Soomaaliya u rabto inay ka takhaluso Madaxweynaha Maamulka Dowladda #Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf? Maxay beesha caalamka ugu diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya uga jawaabi ladahay gefkii iyo xaqiraadii ay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Ethiopia ay Soomaaliya uga tirtirtay qaaradda Afrika? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed runta ka qarin kara? Maxayse Dowladda Gobaleedyadda Dalka ka jira u diideen khiyaanooyin iyo wax isdaba-marinta ay Dowladda Federaalka Soomaaliya ku wado inay qaar kamid ah Madaxweynayaasha Maamul Gobaleedyada laga tuuro xilka? Yaa noqon doona Guddoomiyaha Gobalka Banaadir? Yaa noqon doona Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse qaban kartaa Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya mar haddii aysan wax jawaab sax ah ka bixin gefkii Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee dalka Ethiopia? Ha wiqleyso!
Muqdisho 28ka May 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa sheegtay inay Ethiopia kala hadashay sawirka khariidaddii ay wasaaraddooda arrimaha dibaddu soo daabacday ee markii danbe ay ka saartay website-kooda.
Sawirkan ayaa muujinayey Soomaaliya oo laga saaray khariidadda laguna daray dalka Itoobiya.
Wasiirka Arrimaha dibedda Somalia Ambassador Ahmed Ciise Cawad, ayaa VOA u sheegay in isla markii ay ka warheleen khariidadda la soo daabacay ay xiriir la sameeyen Ethiopia, xiriirkaasi kaddibna Ethiopia ay ka saartay sawirka khariiradda website-kooda.
Wasiirka ayaa sheegay in wasaaradda Arrimaha dibedda Ethiopia ay cudurdaar ka siisay Soomaalia khaladka, sidoo kalena ay wadaan baaritaan la xiriira sababta ay arrintaas ku dhacday.
Wasiir Cawad ayaa VOA u sheegay inay aqbaleen cudur daarka Ethiopia ay arrintaas ka bixisay oo ay aaminsan yihiin in falkaasi aanu ula kac ahayn.
Qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Itoobiya ayaa shalay lagu yiri “Waxaan ogaanay in sawir qaldan oo aan la aqbali karin oo ah map-ka qaaradda Afrika uu ku dhuuntay website-ka wasaaradda arrimaha dibedda Itoobiya. Markii aan ogaanay durba waan ka saarnay website-ka.”
Qoraalka ayaa intaas ku daray “Ku kalsoonaada in kooxdeena ICT ay ka shaqeynayaan amniga website-ka. Waxaan si shalayto leh uga cudur daaranaynaa jahwareerka iyo is-faham waaga laga yaabo in dhacdadan ay sababtay.”
Jabuuti 28ka May 2019 Madaxweynaha dalka Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geele ayaa ka hadlay weerar dhowan lagu qaaday xarumo muhiima oo ku yaala dalka Sacuudiga.
Madaxweyne Geelle ayaa waxa uu si adag u cambaareeyay weeraradaas oo lagu qaaday xarumo laga soo saaro shidaalka oo ku yaala Magaalada Riyadh.
Geelle ayaa waxa kale oo uu taageero u muujiyey shirarka iyo kulamada uu Sacuudigu u qabto dunida Carabta iyo Islaamakaba, isagoona ku tilmaamay dalka Sacuudiga inuu yahay hogaamiyaha dalalka Carabta iyo dunida Islaamka.
Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geele ayaa waxa uu kaga hadlay arrimahaasi wareysi gaar ah oo uu siiyey wargeyska Sacuudiga ah ee Asharq Al-Awsat, wuxuuna yiri.
“Sucuudigu waa hoggaamiyaha Carabta iyo dunida Islaamka. Dhibaato kasta oo loo gaystaa waxay la macno tahay weerar lagu soo qaaday dunida Muslimka iyo Carabta. Kelmadaha ugu culus ayaanu ku cambaaraynaynaa weerarkaas”.
“Weerarkii diyaaradaha drone-ka ee dhawaan lagu soo qaaday dhuumaha shidaalka waanu cambaaraynaynaa, sidoo kalena weeraro kale oo lagu qaaday Makkah iyagana waanu cambaaraynaynaa”.
Wuxuuna intaas ku daray “Is af-garadka Sacuudigu ka abuuray Jabuuti iyo Ereteriya wuxuu sababay inuu soo noqdo xiriirkii, lana dhiso xiriir is aaminaad ah. Waxaana rajeynayaa in is-fahamkaasi bilowday uu sabab u noqdo in la calaamadiyo xuduudaha ay ku muransanyihiin Ereteriya iyo Jabuuti”.
Madaxweyne Geele ayaa waxa uu ugu dambeyntii uu ku sheegay wareysigiisa in dowlada Jabuuti ay door muhiim ah ka ciyaarto daminta khilaafaadka gobalka iyo bariga Afrika, isagoo xusay inay dowladiisu ay si dhow ula socoto xaaladaha ka aloosan dalka Sudan.
Maraykanka 28ka May 2019 Mareykanka ayaa todobaadyadii u dambeeyay kordhiyey duqeymaha dhanka cirka ee uu guud ahaan Soomaaliya kula beegsanayo maleyshiyaadka Daacish iyo Al-Shabaab.
Ku dhowaad tobban dagaalame ayaa looga dilay kooxahaasi howlgalo uu Mareykanka isbuucyadii lasoo dhaafay ka geystay gobolada Bari iyo Shabeellaha Hoose, oo ka kala tirsan Puntland iyo Koonfur Galbeed.
Taliska Mareykanka ee Afrika waa kan kaliya ee fahfaahinta duqeymahaasi si shaax-baxsay bulshada ugu soo bandhigta, iyaga oo soo marinaya war-saxaafadeed sadaro kamida aanan waxba laga bedelin.
Balse sanadihii ugu dambeeyay waxaa kusoo kordhay bayaanada eray bixin cusub, taasi oo su’aalo iyo tuhunba ay geliyeen qaar kamida dadka ka faaloda arrimaha amaanka ee ku nool Soomaaliya iyo caalamka.
Eraygaasi ayaa wuxuu yahay “degrade” halka ay joojiyeen adeegsiga erayga “defeat” oo ay kolkii horey u is-ticmaali jireen ciwaanka war-saxaafadeedka lagu soo bandhigayo khasaaraha gulufyada cirka ah.
Dadka aqoonta u leh luqada naxwaha Ingiriiska ayaa erayga “degrade” macneeyay in uu yahay “yareyn/dhimis”. Si lamida erayga kale ee ah “defeat” uu yahay “jebin/ka takhalusid”. Farqi weyn ayaana u dhaxeeya, dabcan.
War-saxaafadeedyadda ayaa sidoo kale waxaa lagu sheegayaa in ujeedooyinka duqeymaha ay kaliya yihiin “olale xadidan iyo mid argagixisada carqalad looga gelinayo aag xor ah oo ay dhaqdhaqaaq ku sameeyaan”.
“Baabi’inta hogaamiyeyaasha shabakada,” waa nuqul yar oo kamida war-saxaafadeedyadda AFRICOM, si gaar ah markay soo saarayaan fahfaahinta howlgalada ka dhanka ah Daacishta Soomaaliya.
Isaga oo la hadlayey Guddiga Ciidamada ee Aqalka Sare, taliyaha AFRICOM, Thomas Waldhauser, wuxuu si cad u qeexay in duqeymaha ay ugu talogaleen ku taageerida dowlada Soomaaliya ee la halgalemesa dagaalka Al-Shabaab.
Waldhauser ayaa sidoo kale intaasi raaciyey in hadafka duqeymaha uu yahay in dowladda dib u hanato goobaha ay AlShabaab qabsatay, wuxuuse meesha ka saarey in ahmiyada koowaad tahay jebinta kooxdaasi.
“Aakhiritaankii duqeymahaasi maalina ma jebin karaa Al-Shabaab, balse waxay yihiin kuwa dowlada iyo ciidamada soo koraya ee Soomaaliya ku xaqiijin karaa amniga dalkooda,” ayuu xusay.
Mareykanka ayaa dagaalka argagixisada Soomaaliya waxa uu qeyb ka yahay in ka badan tobban sano wallow aysan muuqan guul la taaban karo oo tan iyo xiligaasi uu ka sameeyay marka laga reebo in colaadu sii badaneyso.
“Waanu ognahay in [duqeymaha ka dhanka ah Al-Shabaab] ay sababaan dhibaatooyin, waanu oganahay in niyad-jab abuurayaan. Taasi waa su’aal u furan si xad ah,” ayuu hoosta ka xariiqay.
Inkasta oo ay jiraan howlgalada Mareykanka, Al-Shabaab oo si wax ku ool ah u joogteysay xagjirnimadeeda ayaa maamusho tuuooyinka baadiyaha ee bartamaha iyo koonfurta wadanka, waxayna halis ku tahay magaalooyinka.
Xigasho: Garowe Online
Holland 28ka May 2019 Dowladda Holland ayaa waxa ay aqoonsatay in dalkeeda lagu gali karo Baasaboorka Soomaaliga ee la siiyo shaqaalaha iyo diblomaasiyiinta Soomaalida.
Safiirka Soomaaliya u fadhiya Midowga Yurub Danjire Cali Saciid Faqi ayaa shaaca ka qaaday in Dowladda Holland ay si rasmi ah u aqoonsatay in dalkeeda lagu geli karo Baasaboorka Soomaaliga gaar ahaan kan Shaqaalaha iyo kan diblomaasiyiinta.
“Waxaan aad ugu faraxsanahay inaan idin la wadaago in dowladda Netherlands ay aqoonsatay Baasaboorka Diplomaasiga iyo kuwa Service-ka laga soo bilaabo May 15 2019, Baasaboorada la aqoonsaday waxaa laga soo bilaabay kuwa la bixiyay 2014-ka” ayuu safiirka bartiisa ku qoray”.
Tallaabadan ayaa qeyb ka ah dadaallada Wasaaradda Arrimaha dibadda Soomaaliya ugu jirto sidii loo xoojin lahaa xiriirka diblomaasiyadeed ay Soomaaliya la leedahay dalalka Caalamka.
Gaalkacyo 28ka May 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug ayaa sheegaya in kooxo hubeysan ay magaalada ku dileen gabar kasoo baxday masaajid, salaadii Taraawiixda kadib.
Dilka oo ka dhacay dhanka waqooyi ee magaalada Gaalkacyo ayaa loo geystay gabar 22 sano jir aheyd oo la sheegay inay kasoo baxday Masjid ku yaala xaafadda Garsoor ee waqooyiga magaalada Gaalkacyo.
Gabadha oo lagu magacaabo Nimco Cumar Shire “Xuur” .ayaa la sheegay in dilkeeda loo adeegsaday aalaada Tooreyda, waxaana kadib goobta ka baxsaday dadkii dilka ka dambeeyay.
Wararka ayaa sheegaya in marka Hore Nimco, dhaawac daran uu kasoo gaaray Tooreyda Dhuunka kaga dhacday, waxaase ay markii dambe ku geeriyootay isbitaal ku yaala magaalada.
Maamulka Puntland ayaa sheegay inay ku raad joogaan dadkii ka dambeeyay dilka xanuunka badan ee ka dhacay magaalada Gaalkacyo, iyadoo aan la ogeyn sababta dilkeeda ka dambeysay.
Ciidamada ayaa saaka baaritaano ka wada xaafadaha magaalada Gaalkacyo, waxaana ay baadi goobayaan rag dhalinyaro ahaa oo la sheegay inay falka ka dambeeyeen.
24-kii February magaalada Gaalkacyo waxaa Kufsi uu dil xigay loogu geystay gabar 12 Sano jir eheyd, taasoo lagu magacaabi jiray Caasha Ilyaas Aadan, iyadoo ragga dilkeeda ka danbeeyay oo Saddex ahaa ay yihiin xukun sugayaal maadaama dil toogasha ah lagu xukumay.
Muqdisho 28ka May 2019 Xildhibaan C/rashiid Maxamed Xidig oo kamid ah Musharixiinta Jubbaland ayaa sharaxaad dheeraad ah ka bixiyay qarax dhawaan laga soo saaray meel ku dhow Hooyga uu ka degen yahay magaalada Kismaayo.
Xildhibaanka ayaa sheegay in xogta qaraxa ay hayeen maalmo ka hor, islamarkaana ay ka hor tageen, balse wuxuu masuuliyiin ka tirsan maamulka Jubbaland ku eedeeyay inay ka dambeeyeen.
Xildhibaanka ayaa ku eedeeyay madaxtooyada Jubbaland in laga soo abaabulay qorshe la doonayay in lagu dilo isaga, wuxuuna si gaar ah ugu eedeeyay masuuliyiinta amaanka ee madaxtooyada Jubbaland.
Sigaar ah taliyaha Ciidamada ilaalada Madaxtooyada Jubbaland oo lagu Magacaabo Yaxbul, ayuu sheegay in gaari uu ku qaatay miinada taasina ay shaki gelisay, waxaana uu sheegay in qorshahaas uu ahaa shirqool la doonayay in lagu dilo.
Tirada dhalinyarada ay ciidamada booliiska Soomaaliya ku dileen magaalada Muqdisho ayaa la sheegay in ay gaarayaan 103 qof, ku dhawaad hal sano iyo bar, waxaana markii ugu horreysay Maxkamadda Ciidamada Qalabka ee Soomaaliya xukun ku riday Askarigii ugu horreeyay ee dil qof shacab ah ugu geesta Muqdisho islamarkaana ka tirsan booliiska Soomaaliya.
Maxkamadda ayaa go’aan ku dhawaaqday sabtidii waxaana Askariga dilka lagu xukumay la sheegay in qof shacab oo Bajaajle ah ku dilay Isgoyska Tarabuunka qof kalane ku dhaawacay waana Askarigii ugu horeeyay ee loo xukumo dil Bajaajle.
Askariga dilka lagu xukumay oo ahaa wiil dhalinyaro ah ayaa ciidamada booliiska isku dhiibay maalintii uu dika ka geestay isagoo ooyay oo sheegay in ay rasaasta uga fakatay. Ciidamo ku sugnaa rugtaas ayaa iyadoo ay dadweyne maqlayaan kula taliyay Askarrigaan in uu cararo balse uu isaga go’aansaday in uu is dhiibo kadib markii uu naxay islamarkaana uu baxsan waayay.
Sidoo kale Caasimada Online ayaa ogaatay in Askarigaan oo ka tirsan booliiska uu ka soo jeedo beelaha loogu yeero .5 (Point Five) ee la yaso waxayna taasi dowladda u fududeysay in go’aankaan ay qaadato maadaama aysan cadaadis kala kulmeyn beeshiisa.Caasimada Online uma doodeyso in aan sharciga wax uu ka qabo la marsiinin Askarigaan dilka geestay laakiin waxay umadda Soomaaliyeed u iftiimineysaa in wali ay shaqadooda sii wataan Ciidamo kale oo dilal badan Muqdisho ka fuliyay kana tirsan booliiska Soomaaliya.
Taliye ku xigeenka labaad ee ciidamada booliiska Soomaaliya Jenaraal Zakiya Xuseen oo barteeda Facebook ku daabacday go’aanka Maxkamadda islamarkaana soo dhoweysay go’aanka Maxkamadda ee xukunka dilka waxaa darawal u ah Askari Booliis ah oo 3 bil ka hor Shacab Bajaajle ah ku dilay isgoyska Howl-wadaag ee Gobalka Banaadir.
Askarigaan dilka Howl-wadaag ka geestay ayaa waxay qaraabo dhow yihiin Jen. Zakiya waxaana dilka ka dib laga dhigay darawalka gaarka ah ee Zakiya waxaana arintaan u xaqiijiyay Caasimada Online Abitga iyo Hooyada dhashay wiilkii uu dilay darawalka Zakiya, kuwaas oo loogu hanjabay in la xiro lana dili doono haddii aysan arrintaan ka harin.
Sidoo kale qoyskaan ayaa Caasimada Online u sheegay in 3 jeer ay la fariisteen Zakiya kadibna ay ciidamada ku wargelisay in aan loo soo deyn karin qoyskaan waxaana halkaasi ku dhamaaday ama ay qoyska ku joojiyeen baadi goobkii ay ugu jireen cadaaladda wiilkooda.
Hadii ay shaqayneyso cadaaladda Soomaaliya islamarkaana dowladda lagu kalsoonaan karo hey’adaheeda garsoorka xagee ayey ku dambeeyeen dhamaan Ciidamadii dilalka fuliyay? Dhowr-jeer ayey dowladda fagaare ka sheegtay in la soo qabtay Askar dilal geestay, hadii ay cadaalad jirto maxaa Maxkamad loo soo taagi waayay waa su’aalaha ay qabaan qaar badan oo kamid ah Shacabka Soomaaliyeed.
Waxaa jira walaac badan oo musharixiinta Jubbaland ay ka qabaan dhanka amaanka iyo hanaanka madaxweynaha jubbalan u qorsheynayo inay u dhacdo xulashada baarlamaanka iyo doorashada madaxweynaha.
Ugu dambeyn Xeer ilaalinta Qaranka Soomaaliya, tan Jubbaland iyo saraakiisha AMISOM ayuu ka dalbaday inay falkaasi ku sameeyaan baaris deg deg ah,isla markaana aan leyskaga hari doonin,sidoo kalena uu soo bandhigi doono cadeymo dheeraad ah.
WARARKA MAANTA 26ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa xukuma #Soomaaliya Madaxweyne Mudane Farmaajo mise Madaxweyne Jinniga Qarsoon ee Maalgeliya Argagixisadda Ururka Al-Shabaab? Fahad? Maxay tahay sababta uu ku-simaha Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugida Iyo Sirdoonka Qaranka Hawl-Geliyaha Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Mr. Fahad Yaasiin inuu laaluush $ 50000 siiyo Fannaanka Ilka-Case Qays si uu u qaado hees lagu caynayo Madaxweynaha Maamulka Jubbaland Mudane Axmed Maxamed islaam “Axmed Madoobe”? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay warbaahinta dowladda u saartay cunna-qabatayn in aan si toos ah looga soo dabin maamulladda dalka ka jira sida Galmudug, Puntland, Hirshabelle Iyo Jubbaland? Maxayse Dowladda Soomaaliya u diiday in warbaahinta dowladda loo wada simanaado oo ay si isku-wada mid ah uga soo dabiso warakra dalka oo dhab? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Guddoomiyaha soo socda ee Aqalka Sare? Yaa maalin-kasta qarxiya #Muqdisho? Yaa maalgeliya argagixisadda Ururka AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Maamulka Dowladda Galmudug 26ka May 2019 Maamulka Galmudug ayaa jawaab ka bixiyay go’aankii kasoo baxay wasaaradda arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya ee ku saleysan nidaamka doorashooyinka maamul goboleedyada.
Maamulka Galmudug ayaa shaaciyay inaysan aqbalsaneyn go’aanka kasoo baxay dowladda Soomaaliya gaar ahaan wasaaradda arrimaha gudaha ee xukuumadda Soomaaliya.
Wasiirka arrimaha gudaha Galmudug Burhaan Maxamed Samatar oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in go’aanka kasoo baxay Wasaaradda arrimaha Gudaha aan lagala tashan islamarkaana aysan aqbalsaneyn.
Waxa uu soo hadal qaaday hadalkii xalay kasoo baxay Guddoomiyaha Baarlamaanka Galmudug Cali Gacal ee ahaa in doorashada Madaxweynaha Galmudug ay dhici doontaa Afarta Bisha July ee Sanadkan.
Waxaana uu sheegay in Wasaaradda arrimaha Gudaha Soomaaliya ay meesha ka saartay awoodii doorashooyinka ku lahaayeen Dowlad goboleedyada, taasina aysan suurta gal aheyn.
Dhinaca kale maamulka Hirshabeelle ayaa soo saaray qoraal ay sheegeen inay ka walaacsan yihiin go’aanka kasoo baxay dowladda Soomaaliya.
Soomaaliya 26ka May 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa xalay weerar qorsheysan ku qaaday saldhig ciidamada Jubbaland iyo kuwa AMISOM ku leeyihiin deegaan ka tirsan gobolka Jubbada Hoose.
Weerarka xoogiisa ayaa ka dhacay deegaanka Bilis Qooqaani oo ka tirsan Jubbada Hoose, waxaana la sheegay in ururka Al Shabaab ay weerar qorsheysan halkaasi ku qaadeen.
Masuuliyiinta maamulka Jubbaland ee deegaanka Bilis Qooqaani ayaa sheegay inay ka warhayeen weerarka qorsheysan ee Al Shabaab ku qaadeen deegaanka, islamarkaana ay iska difaaceen weerarka.
Dagaalka ayaa lagu waramayaa inuu geystay khasaaro kala duwan, balse labada dhinac ma aysan shaacin waxyeelada ka dhalatay weerarka oo saacado socday.
Weerarka ayaa yimid kadib markii ururka Al Shabaab xubno ka tirsan ay weerareen saldhiga ciidamada Jubbaland iyo kuwa AMISOM ay ku leeyihiin deegaanka Bilis Qooqaani, iyadoo muddo halkaasi ay ku dagaalamayeen.
Guddoomiyaha deegaanka Bilis Qooqaani Muuse Macalin ayaa sheegay in dhankooda aysan wax khasaaro ah kasoo gaarin dagaalkaas,hayee ay arkeen meydka ruux ay dileen,kadibna ay uga tageen goobtii lagu dagaalamay.
Weerarka xalay Al-Shabaab ay ku qaadeen deegaanka Bilis Qooqaani ee Gobolka Jubbada Hoose ayaa waxaa uu kusoo aadayaa xilli Gobolkaasi uu abaabul dagaal ka wado madaxweynaha Maamulka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam.
Jubbaland waxaa marar badan ka dhacay weeraro qorsheysan oo ururka Al Shabaab ku qaadeen saldhigyo dhowr ah oo ku yaala gobolada Jubbooyinka, waxaana weerarka ugu xogan uu ahaa weerarkii ka dhacay deegaanka Ceel-Cadde ee gobolka Gedo. Wasaaradda Arrimaha Gudaha iyo Federaalka Xukuumadda Soomaaliya ayaa soo saartay mabaa’diisa iyo Habraaca doorashooyinka dowlad goboleedyada, iyadoo Wasaaraddu shaacisay in Mabda’a guud oo asalka uu yahay in la qabto doorashooyin ku dhaca hannaan dimoqraadi oo xor iyo xalaal ah
Muqdisho 26ka May 2019 Habraacan doorashooyinka ayaa ka kooban 27 qodob oo Wasaaradda soo bandhigtay, kuwaasoo waafaqsan dastuurka KMG, waxaana habraacan uu qeexayaa qaabka loo qabanayo doorashooyinka iyo wadiiqooyinka sharciga ee loo marayo.
Habraacan ay soo saartay Wasaaradda arrimaha Gudaha ayaa ku soo aadaya, iyadoo doorashooyin ay ku soo fool leeyihiin Dowlad Goboleedyada Galmudug iyo Jubbaland, inkastoo tan Galmudug la isku khilaafsan yahay, maadaama Madaxweynaha Maamulkaas Axmed Ducaale Geelle Xaaf uu ku adkeysanayo in muddo xileedkiisa uu ka bilaabanayo maalintii la doortay, ayna labo sano u dhiman tahay. Arrimaha Gudaha iyo Federaalka Xukuumadda Soomaaliya ayaa soo saartay mabaa’diisa iyo Habraaca doorashooyinka dowlad goboleedyada, iyadoo Wasaaraddu shaacisay in Mabda’a guud oo asalka uu yahay in la qabto doorashooyin ku dhaca hannaan dimoqraadi oo xor iyo xalaal ah
Habraacan doorashooyinka ayaa ka kooban 27 qodob oo Wasaaradda soo bandhigtay, kuwaasoo waafaqsan dastuurka KMG, waxaana habraacan uu qeexayaa qaabka loo qabanayo doorashooyinka iyo wadiiqooyinka sharciga ee loo marayo.
Habraacan ay soo saartay Wasaaradda arrimaha Gudaha ayaa ku soo aadaya, iyadoo doorashooyin ay ku soo fool leeyihiin Dowlad Goboleedyada Galmudug iyo Jubbaland, inkastoo tan Galmudug la isku khilaafsan yahay, maadaama Madaxweynaha Maamulkaas Axmed Ducaale Geelle Xaaf uu ku adkeysanayo in muddo xileedkiisa uu ka bilaabanayo maalintii la doortay, ayna labo sano u dhiman tahay.
Muqdisho 26ka May 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa ku dhaqaaqday inay fuliso qorshe ay uga jawaabeyso diidmada Kenya ee inay mas’uuliyiinta Soomaaliya Visaha ka siiso garoonka Jomo Kenyatta ee magaalada Nairobi.
Qoraal kasoo baxay wasaaradda Caafimaadka Soomaaliya ayaa lagu wargelisay Hey’addaha UN-ka, kuwa Deeq bixiyeyaasha iyo Iskaashiga Caalamiga in wasaaradda aysan Nairobi uga qeyb gali doonin shirarka, siminaarada iyo Tababarada hay’adahaas.
Wasaaradda ayaa ugu baaqday hay’adahaas in shirarkaas iyo Siminaarada lagu qabto dalka gudihiisa ama loo bedelo dal kale, oo tagistiisa ay u fududahay wasaaradda.
Go’aanka wasaaradda caafimaadka ayaa ka dambeeyey kadib markii shirkii Golaha Wasiirada ee khamiistii lagu go’aamiyey in Wasaaradaha Xukuumadda inay ku wargeliyaan Hay’adaha ay bahwadaagta iyo wada shaqeynta leeyihiin in shirarkii lagu qaban jiray Nairobi laga raro, isla markaana loo wareejiyo magaalooyinka sida Kigali, Kampala iyo Addis Ababa.
Kenya ayaa dhowaan Visa u diiday islamarkaana garoonka Nairobi ku xanibtay mas’uuliyiin Soomaaliyeed oo isugu jira wasiiro iyo xildhibaanno.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 26ka May 2019 Dagaal u dhaxeeya dagaalamayaasha Al-Shabaab koox Maleeshiyo Macawiisleey ah ayaa ka dhacay duleedka degaanka Halgan ee Gobalka Hiiraan sida ay xaqiijiyeen dadka degaanka.
Dagaalka ayaa ka dhacay Tuulada Abooreey oo ku dhaw degmada Buul-barde ee Goblka Hiiraan, waxaana la wareeray goob ay Al-Shabaab macaawino ku bixinayeen.
Odayaasha degaanka ayaa Caasimada Online u sheegay in Maleeshiyo Macawiisleey ah ay weerar ku bilaawday miinooyin dhulka la geliyay iyo Bam-gacmeedyo ay ku qaadeen Al-Shabaab oo raashin ka qaybinyay Tuulada, waxaana halkaasi looga dilay Ciidamo badan iyo Sarkaalkii hogaaminyay.
Al-Shabaab ayaa mar qura maqlay dhawaaqa qaraxyo u badan Bam-gacmeedyo iyo miinooyin dhulka lagu diyaariyay iyo rasaas xoog leh kadibna waxay ka carareyn degaankii iyo raashinkii ay bixinayeen sida ay ku soo waramayaan dadka degaanka.
Dadka Al-Shabaab dagaalka ugu dhintay waxaa kamid ah Sheekh Cali Garweyne oo ahaa madaxii Al-Shabaab ee inta u dhaxeysa Beladweyne iyo Buula-barde. Hore waxa uu ahaa madaxdii Howlgalada Al-Shabaab ee degmada Buula-brde sida ay xaqiijiyeen dadka yaqaana Sarkaalka la dilay.
Maleeshiyada weerarka fulisay ayaa la sheegay in dagaalka uu uga dhaawacmay hal Askari oo kaliya waxayna soo furteen raashinkii ay bixinayeen Al-Shabaab.
Maleeshiyadaan waxaa taageera Ciidamada Jabuuti ee ku sugan Gobalka Hiiraan kuwaas oo siiya hub iyo saanad kale waxayna dhowr jeer dagaal la galeen Al-Shabaab, Al-Shabaab waxay ku guuleesteen in ay qaateen Sarkaalkii dagalka looga dilay.
Maamulka Dowladda Jubbaland 26ka May 2019 Qaar ka mid ah xildhibaanada Aqalka Sare ee laga soo doorto degaanada maamulka Jubbaland ayaa Kismaayo kaga dhawaaqay in ay ka hortagayaan dowladda dhexe ee Soomaaliya oo ay sheegeen in ay dooneyso in ay u gasho maamulka Jubbaland sidii doorashadda maamulka Koonfur Galbeed.
Senetarada kala ah Iftin Xasan Baasto, Axmed Xaashi iyo Ismaaciil Fartaag ayaa sheegay in dowladda dhexe ee Soomaaliya iyo qaar ka mid ah musharaxiinta ay been ka sheegeen amniga maamulka Jubbaland.
Waxaa ay sheegeen in haddii dowladda dhexe ay isku daydo in ay faragaliso doorashadda Jubbaland in ay ka hortagi doonaan, islamarkaana maamulka Jubbaland ay ka dhici doonto doorasho Xalaal ah.
Senetorada kala ah Fartaag iyo Iftin Xasan Baasto ayaa sheegay in ay la socdaan qorshe ay waddo dowladda dhexe oo xiisad Amni daro looga abuuraayo degaanada maamulka Jubbaland, islamarkaana ay qaadi doonaan doorkood si looga hortaggo Arintaasi, maadaama ay la socdaan dhibaataddii dowladda Soomaaliya ay ka geysatay Magaalada Baydhabo.
Maamulka Dowladda Puntland 26ka May 2019 Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni ayaa Xeer Madaxweyne, Lr. 28 May 25, 2019, ku magacaabay Taliyaha cusub Qeybta Booliiska Gobolka Mudug ee maamulka Puntland
Madaxweynaha Dawladda Puntland
Mar Markuu arkay: Dastuurka Dawladda Puntland
Markuu arkay: Aqoontiisa yo khibraddiisa shaqo.
Wuxuu xeeriyey:
1.Waxaa G/Sare Jaamac Maxamed Axmed loo magacaabay Taliyaha Qeybta Booliiska ee Gobolka Mudug .
2. Xeerkani waxaa uu dhaqan-gelayaa markuu Madaxweynuhu saxiixo, wuuna saxiixay Madaxweynuhu
WARARKA MAANTA 24ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo lacago ah ayaa si dadban looga qaatay shirkadda shidaalka? Meeqo Taliye ayuu beddelay Madaxweyne Mudane Farmaajo “been-Hawaas” muddo 2 sanno iyo dhowr bilood? Maxay beesha caalamka ugu diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti_Raam-Sade”? Yaa raba inuu lacag hormaris ah ka qaato shirkaddaha raba inay qodaan shidaalka #Soomaaliya? Maxay #Kenya u diidan tahay inay ku qanacdo xukunka dacwada Maxakammadda Caalamiga gaari doonto? Maxayse #Kenya ugu diiday Visa dal ku-gal Wasiiro Iyo Xildhibaanno Soomaaliyeed? Yaa noqon doona Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa noqon doona Taliyaha Booliska Soomaaliyeed? Yaa noqon doona Taliyaha Ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed? Maxuu Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ka doonay China? Maxayse Dowladda Soomaaliya u rabtaa inay burburiso Maamulka Dowladda Galmudug? Ha wiqleyso!
Muqdisho 24ka May 2019Gedo 24ka May 2019Wararka ka imaanaya degmada Ceelwaaq ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in ciidamada Kenya iyo dad Shacab ah ku dagalaameen bartamaha degmada, sida saraakiil ku sugan Ceelwaaq ay xaqiijiyeen.
Israsaaseyn ka dhacday degmada ayaa la sheegay inay ka dambeysay kadib markii Shacabka degmada ay ka hor yimaadeen qorshe ciidamada Kenya damacsanaayeen oo ah inay qalab dhismo dhex marsiiyaan degmada.
Qalabkaasi dhismaha ah ayaa ah mid ciidamada ay doonayeen inay ku jeexaan goob la doonayo in lagu balaariyo dhismaha darbiga Kenya ay dooneyso inay ka dhisto dhanka xuduuda Soomaaliya.
Korneyl Aadan Xersi oo kamid ah saraakiil ku sugan degmada Ceelwaaq ayaa sheegay in ciidamada Kenya ay rasaasta ku fureen shacabka is hor istaaga ku sameeyay qorshaha ay damacsanaayeen.
Wuxuu sidoo kale sheegay in rasaasta ciidamada Kenya ay ridayeen aysan geysan wax khasaaro ah, isaga oo amaanay shacabka ka hor yimid qorshaha ciidamada Kenya.
“Waxay ula tageen gacan iyaga oo muujiaya inay sharafta iyo cisiga difaacayaan, waxaa kusoo biiray shacab kale, rasaas ayaa ciidamada Kenya ku rideen shacabka laakiin wax khasaaro ah ka geysan, wali aaga waxaa ku sugan ciidamada Kenya”
“Waxay ciidamada Kenya doonayeen inay qalabka dhismaha dhex dhigaan degmada, iyaga oo doonaya inay darbi cusub dhisaan, waxay doonayaan inay ka leexdaan xuduudii gumeystaha iclaamiyay”ayuu yiri KorneylAadan Xersi.
Kenya ayaa dooneysa inay dhisto darbi weyn oo dhanka xuduuda ah, waxaana marar badan arintaasi ka hadlay masuuliyiinta dowladda, iyadoo aysan joojin Kenya dhismaha darbiga dhanka xuduuda.
Seddex Culumo oo dhex dhexaad ah isla markaasna Sunni ah ayaa la filayaa inay Dowladda Sacuudiga daldalaad ku sameyso kadib markii ay dhawr jeer maxkamad kasoo muuqdeyn iyagoo lagu eedeynayo inay argagixiso yihiin.
Culimadaan seddexda ayaa waxay qorsheeneysaa Sacuudiga inay daldalaad ku sameyso marka ay dhamaato Bisha Barakeysan ee Ramadan sida ay ku warameyn illo wareedyo lagu kalsoonaan karo oo ay kamid yihiin qaraabada mid kamid ah Culimada dilka ku xukuman sida ay qortay Middle East Eye.
Culimada la daldali rabo waxaa kamid ah Sheikh Salman Al-Odah oo ah Shiikh si weyn aragtiyadiisa Diiniga ah looga yaqaan adduunka oo dhan.
Shiikh Odaah ayaa la xiray Bishii September ee Sanadkii 2017 markaas oo uu Twitterkiisa kusoo qoray duco aheyd inuu Alle isfaham iyo isku soo dhawaansho dhex dhigo Isbaheysiga ay hoggaaminayaan Sacuudiga iyo Imaaraadka iyo Dowladda Qatar oo la go’doomiyey.
Muqdisho 24ka May 2019Madaxweynaha Soomaalouya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa xilka ka qaaday Guddoomiye Ku-xigeenka Arrimaha Maamulka Maaliyadda Gobolka Banaadir Xuseen Maxamed Nuur, isaga oo magacaabay mid cusub.
Wareegto kasoo baxday xafiiska madaxweynaha ayuu ugu magacaabay Mudane Ibraahim Cumar Mahad Alle (Ibraahim Dheere) inuu noqdo Guddoomiye Ku-xigeenka Arrimaha Maamulka Maaliyadda Gobolka Banaadir.
Qoraal kasoo baxay madaxweynaha ayaa lagu yiri “Madaxweynaha ayaa markii uu tixgeliyay waayo-aragnimada uu mudanuhu xilkan loo magacaabayo u leeyahay howlaha loo magacaabayo waxa uu soo saaray xeerkan.”
Madaxweyne Farmaajo ayaa u rajeeyay Mudane Ibraahim Dheere inuu Eebe u fududeeyo masuuliyadda culus, isaga oo kula dardaarmay inuu si hufan u guto waajibaadka loo igmaday. Xeerkan lagu magacaabay Guddoomiye Kuxigeenka cusub ee Arrimaha Maamulka Maaliyadda Gobolka Banaadir ayaa ku dhaqangalay saxiixa Madaxweynaha ee Khamiistii, taariikhduna ay ku beeganayd 2ka May, 2019.
Muqdisho 24ka May 2019 Sharciga shidaalka ee todobaadkan ay ansixiyeen golaha shacabka ee baarlamaanka federaalka ah ee Soomaaliya, qodobkiisa 9aad waxaa uu sheegayaa iney waxba kama jiraan tahay heshiisyada shidaalka ee ay saxiixeen maamullo ka jira qaybo ka mid ah Soomaaliya, ama dawladihii kumeel-gaarka ahaa mudada u dhexeysa Disember1990 ilaa Setember 2012.
Qodobka 9aad: Shirkadaha Batroolka Horey uga Haystey Heshiis Dawladda Soomaaliya
- Dhamaan heshiisyada la xiriira batroolka ee lala saxiixday maamullo ka jira qaybo ka mid ah Soomaaliya, ama dawladihii kumeel-gaarka ahaa mudada u dhexeysa Disember1990 ilaa Setember 2012, waa waxba kama jiraan.
- Dhamaan heshiisyadii ay wada saxiixdeen shirkadaha ajnebiga iyo Dawladda Soomaaliya wixii ka horeeye 1991 waxaa loo tixgelinayaa inay yihiin heshiisyo jira iyagoo tixgelin wanaagsan la siinayo.
Baaritaan la sameysay ayaa waxaa lagu ogaadey in sharciga uu baabi’inayo heshiisyo ay horay u galeen TFG-da Soomaaliya, Somaliland, Puntland iyo Galmudug oo dhammaan qansaraasyo la saxiixday shirkado ajnabi ah inta u dhaxeysay 1991-2013-kii.
TFG-da Sheekh Shariif: Shirkad lagu magacaabo Tembo Petrolium ayaa sanadkii 2012-kii waxaa ay gorgortan la gashay madaxweyne Sheekh Shariif Sheekh Axmed, iyada oo dooneysey ceelal shidaal oo ku yaala Jubbaland, lama oga inuu saxiix dhacay, laakin wada hadalka xilligaas waxa auu gaaray meel fiican.
Somaliland: Somaliland waxa ay ilaa hadda saxiixdey 4 qandaraas oo shidaal laga soo bilaabo sanadkii 2008 illaa 2013-kii.
Shirkaddii ugu dambeysey ee heshiiska lala saxiixay waa tan Yemen laga leeyahay ee magaceedu yahay Ansan Wikfs taasi oo la siiyey ceelasha kala ah 14aad, 15aad iyo 7aad, waxayna bixisey $1.8 milyan doolar oo canshuur ah. Shirkadaha kale waxaa ka mid ah: Genel Energy Plc, RAK Gas LLC oo laga leeyahay Imaaraadka, tan Oslo, Norway ku taala ee DNO International ASA iyo mid Shiino laga leeyahay oo macdanta qoda.
Puntlnad: Heshiiskii shidaal ee ugu horeeyey waxa ay Puntland saxiixday sanadkii 2005 kaasi oo lala galay shirkadda Range Resources , taasi oo markii dambe heshiiska loo balaariyey lagana dhigey mid wax soo saar sanadkii 2007-dii, halkii markii hore uu ahaa baaris oo kaliya. Markani waxaa bah wadaag la noqdey shirkadda kale ee Canmex Holdig oo laga leeyahay jasiiradda Barmuuda ee Canada, waxaa kale oo qandaraas kale ay la gashay shirkad laga leeyahay dalka Maraykanka oo lagu magacaabo ION si ay u samayso sahan xagga badda ah, una soo uruuriso macluumaadka kheyraadka shidaalka ee gunta badda ku jira
Xilligii madaxweyne Cabdiraxmaan Faroole waxaa jiray safaro uu maamulkiisa ugu baxay Mareykanka iyo meelo kale, laguna saxiixay heshiisyo ay ka mid yihiin warshada sifeeye shidaalka.
Galmudug : Shirkad fadhigeedu yahay dalka Maraykanka oo lagu magacaabo Liberty Petroleum oo ay leeyihiin labo nin oo walaalo ah, midkoodna uu markii dambe uu xildhibaan ka noqdey aqalka Congresska, Maraykanka oo lagu kala magacaabo Trent Franks iyo Lane Franks ay heshiis shidaal la saxiixday madaxweynihii Galmudug Cabdi Cawaale Qeybdiid bishii Feberaayo sanadkii 2013-kii.
Heshiiskani meesha lagula galay shirkadda waxaa horey dowladdii Siyaad Barre ay ugu saxiixday shirkadda Shell ee Holland laga leeyahay.
Idaacadda Goobjoog
Muqdisho 24ka May 2019 Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa booqday Warshadda Qalabka Dhismaha oo ay dib u hawlgaliyeen Ciidamada Asluubta Soomaaliyeed.
Madaxweynaha ayaa kormeeray qeybaha ay ka koobantahay warshaddan iyo xaddiga wax-soosaar ee ay leedahay, isagoona xog-wareystay injineerrada Soomaaliyeed ee gacanta ku haya.
Taliyaha Ciidamada Asluubta Sarreeye Guud Bashiir Maxamed Jaamac ayaa sheegay in Madaxweynuhu uu faray laba bilood kahor sidii dib loogu hawl gelin lahaa warshaddan oo ka kooban saddex qeybood oo kala ah, qeybta dhista laaamiyada, qeybta dhismaha guryaha iyo qeybta sameynta tuubooyinka lagu dhiso bullaacadaha.
Sidoo kale, Sarreeye Guud Bashiir ayaa sheegay in Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu maanta kala hadlay dib- u-how-gelinta Warshadda Dharka Ciidanka, taas oo qeyb ka ah qorshaha dib u habeynta iyo tayeynta Ciidamada Qalabka sida.
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa booqday Warshadda Qalabka Dhismaha oo ay dib u hawlgaliyeen Ciidamada Asluubta Soomaaliyeed.
Madaxweynaha ayaa kormeeray qeybaha ay ka koobantahay warshaddan iyo xaddiga wax-soosaar ee ay leedahay, isagoona xog-wareystay injineerrada Soomaaliyeed ee gacanta ku haya.
Taliyaha Ciidamada Asluubta Sarreeye Guud Bashiir Maxamed Jaamac ayaa sheegay in Madaxweynuhu uu faray laba bilood kahor sidii dib loogu hawl gelin lahaa warshaddan oo ka kooban saddex qeybood oo kala ah, qeybta dhista laaamiyada, qeybta dhismaha guryaha iyo qeybta sameynta tuubooyinka lagu dhiso bullaacadaha.
Sidoo kale, Sarreeye Guud Bashiir ayaa sheegay in Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu maanta kala hadlay dib- u-how-gelinta Warshadda Dharka Ciidanka, taas oo qeyb ka ah qorshaha dib u habeynta iyo tayeynta Ciidamada Qalabka sida.Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ku ammaanay Ciidanka Asluubta dadaalka ay ku bixinayaan in ay kabaan baahiyaha dhanka wax-soosaarka ee ka jirta dalkeenna iyo sidii aan isku tashi uga gaari lahayn dhanka dhismaha iyo agabka xafiisyada.
Taliska Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa uga mahad-celiyey Madaxweynaha mudnaanta uu siinayo barnaamijyada wax-ku-oolka ah ee lagu horumarinayo dalka, iyagoona ballan qaaday in wax-soosaarka ugu horreeya ee Warshaddan dib loogu dhiso doono Taallooyinkii hore ee lagu maamuusay halyeeyadii Soomaaliyeed.
Sacuudiga 24ka May 2019 Seddex Culumo oo dhex dhexaad ah isla markaasna Sunni ah ayaa la filayaa inay Dowladda Sacuudiga daldalaad ku sameyso kadib markii ay dhawr jeer maxkamad kasoo muuqdeyn iyagoo lagu eedeynayo inay argagixiso yihiin.
Culimadaan seddexda ayaa waxay qorsheeneysaa Sacuudiga inay daldalaad ku sameyso marka ay dhamaato Bisha Barakeysan ee Ramadan sida ay ku warameyn illo wareedyo lagu kalsoonaan karo oo ay kamid yihiin qaraabada mid kamid ah Culimada dilka ku xukuman sida ay qortay Middle East Eye.
Culimada la daldali rabo waxaa kamid ah Sheikh Salman Al-Odah oo ah Shiikh si weyn aragtiyadiisa Diiniga ah looga yaqaan adduunka oo dhan.
Shiikh Odaah ayaa la xiray Bishii September ee Sanadkii 2017 markaas oo uu Twitterkiisa kusoo qoray duco aheyd inuu Alle isfaham iyo isku soo dhawaansho dhex dhigo Isbaheysiga ay hoggaaminayaan Sacuudiga iyo Imaaraadka iyo Dowladda Qatar oo la go’doomiyey.
Sidoo kale labada wadaad ee lala daldali rabo ayaa kala ah Awad Al-Qarni oo ah Wadaad Sunni ah isla markaasna ah Qoraal wax badan soo bartay iyo Ali Al-Omari oo ah Wariye Caan ah, waxaana labadaan la xiray September 2017.
Seddexda wadaad ee la daldali rabo ayaa macaamiil fiican ku leh baraha Bushada, Barta Twitterka ee Carabiga ee uu leeyahay Odah ayaa wuxuu leeyahay Macaamiil gaarayo illaa 13.4 Million, sidoo kale taageeayashiisa ayaa sameeyey Hashtag saameyn leh oo lagu qoray #freesalmanalodah oo la sameeyey markii la xiray kadib.
Sidoo kale TV-ga Dhallinyarada loogu talagalay oo uu leeyahay Odah ayaa leh macaamiil aad u badan, waana arrinta cabsida ku abuurtay Sacuudiga oo ka cabsaneysa inuu ku kiciyo kacwoon ka dhaco dalkaas.
Laba Sarkaal oo ka tirsan Dowladda Sacuudiga ayaa si kala gooni gooni ah u xaqiijiyey in seddexdaan wadaad ee la toogan rabo dhawaan ay sugayeen inay kasoo muuqdaan maxkamadda Dambiyada ee Riyadh, waxaana dhageysiga dacwadaas loo ballansanaa 1-dii Bishaan May balse dib ayey u dhacday iyadoo aan waqti kale loo qaban.
Dowladda Sacuudiga ayaa ku caan baxday inay si hoose u daldasho ama u toogato dadka kasoo horjeedo oo ay is leedahay kacdoon ayey kugu kicin karaan, waxayna ku aasaan meel aan la garaneyn.
Boosaaso 24ka May 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar xalay ka dhacay magaalada Boosaaso ee gobolka Bari, kaasi oo lala eegtay ciidamo ka tirsan maamulka Puntland.
Weerarka ayaa la sheegay inuu ka dhacay magaalada, iyadoo rasaasta labada dhinac is weydaaranayeen laga maqlay xaafadaha kala duwan ee magaalada Boosaaso, sida dadka deegaanka ay sheegeen.
Wararkii ugu dambeeyay ee aan heleyno ayaa sheegaya in weerarka uu ku dhintay mid kamid ah askarta ciidamada Booliska Puntland, kaasi oo la sheegay inuu ilaalo u ahaa taliyaha ciidamada Booliska.
Ma jirto faahfaahin maamulka Puntland ay ka bixiyeen weerarka ka dhacay magaalada Boosaaso, sidoo kale ma jirto cid sheegatay inay ka dambeysay weerar xalay ka dhacay magaalada.
Magaalada Boosaaso waxaa kusoo kordhaya Amni darada, iyadoo labadii bil ee ugu dambeysay ay ka dhaceen weeraro, qaraxyo iyo dilal qorsheysan oo kooxo hubeysan ay geysanayaan.
Weerarkii ugu dambeeyay ayaa todobaadkii hore ka dhacay magaalada Boosaaso, waxaana weerarkaasi ku dhintay askari ka tirsan ciidamada maamulka Puntland.
Puntland ayaa dagaal kula jirta Al Shabaab iyo kooxda Daacish oo ka dagaalama deegaanada Buuralayda ah ee maamulka Puntland.https://www.youtube.com/watch?v=iC0_xAQAfJU
WARARKA MAANTA 23ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” Iyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay Dowladda #Kenya u bahdishay Madaxda Dowladda #Soomaaliya iyo Shacabka Soomaaliyedd? Maxay ku wada heshiiyeen Maamulka Dowladda #Puntland Iyo Maamulka Dowladda #Galmudug
Kenya 23ka May 2019Wargeyska Daily Nation ee kasoo baxa Nairobi ayaa qoray “in dowladda Kenya ay awooddeeda diblomaasiyadeed u adeegsaneyso Soomaaliya” oo ay ku eedeysay inay “ku xadgudubtay biyaheeda.”
Wargeyska Daily Nation ayaa qoray dhowr tallaabo oo ay qorsheysay dowladda Kenya inay qaado, si ay cadaadis xooggan u saarto xukuumadda Muqdisho, kuwaas oo ay ka mid yihiin:
1 – Joojinta mudnaanta gaarka ah ee ay siin jirtay mas’uuliyiinta Soomaaliya, sida Visa-ha loogu dhufan jiray baasaboorka marka ay kasoo degaan garoonka Jomo Kenyatta.
2 – Billaabista tallaabooyin iyo xanibaado adag oo la saarayo diyaaradaha ka imanaya Soomaaliya, sida inay soo maraan magaalada Wajeer.
– La macaamilka iyo soo dhoweynta dowladaha federaalka ah ee khilaafka uu kala dhaxeeyo dowladda Soomaaliya, iyo sidoo kale maamulka Somaliland.
4 – Kasoo saarista ciidamada Kenya ee jooga Soomaaliya goobaha ay horey uga qabsadeen kooxda Al-Shabaab, si Shabaabka ay dib ula wareegaan, taasi oo cadaadiska gudaha kusii kordhineysa dowladda federaalka.
5 – Hakinta qaar ka mid ah heshiisyadii ay labada dowladood horey u kala saxiixdeen, inkasta oo aan la shaacin waxa ay yihiin.
Wrageyska ayaa sidoo kale qoray inay jiri karaan tallaabooyin kale oo intan ka baxsan oo dowladda Kenya ay qaaddo, si ay cadaadiska ugu kordhiso dowladda Soomaaliya.
Wargeyska ayaa sheegay in ujeedada Kenya ay tahay inay ku qasabto Soomaaliya inay ka laabato dacwadda taalla maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda ee ku saabsan badda Soomaaliya, islamarkaana taa beddelkeed ay wada-hadal la furto.
Kenya ayaa habeenkii Isniinti waxay mas’uuliyiin Soomaaliyeed oo u socday shir ka dhici lahaa Nairobi ku qasabtay inay qarakood baryaan garoonka, kadib markii ay u diiday Visa-hii ay garoonka ka qaadan jireen.
Maamulka Dowladda Somaliland 23ka May 2019 Suldaanka guud ee Beelaha Somaliland, Suldaan Maxamed Cabdiqadir ayaa ka hadlay inay suura-gal tahay in shacabka Hargeysa mar dambe looga taliyo Xamar.
Suldaan Maxamed Cabdiqadir ayaa sidoo kale waxa uu ka hadlay khilaafka xisbiyada ee doorashooyinka iyo gooni isu-taaga ay Somaliland weli la baadi-goobeyso ictiraaf.
Suldaanka oo arrimahaasi ka hadlaya, ayaa waxa uu yiri “Nin Siyaasi Koonfur ahaa oo la oran jiray Oday Laangadhe, ayaa maalin yidhi ‘Reer Waqooyi haddii aad tihin, dawladnimadii baad noo keenteen, idinka oo wax shuruud ah ku xidhin, Caasimaddii Muqdisho ayey noqotay, Madaxweynihii Muqdisho ayuu noqday, xilalkii cuslaa reer Koonfureed baa qaatay, idinkuna waxba kamaad soo qaadin, oo waad ka doodi weydeen, waxaasi oo dhan oo aad noo keenteen, waxaanu idinku bedelnay aargoosi’”.
“Markaas waxaa dhab noqday hadalka uu ninkaasi siyaasiga ahi hore u sheegay, dawladnimadii aynu Xamar geynay, aargoosi, xasuuq iyo cadaawad baynu ka dhaxalnay,inaynu dib ula soo noqono xoriyadeenana bilaash kumay iman, ee dhiig baa u daatay, halgan baynu u soo marnay, haddii aynu awal si qasab iyo juujuub ah aynu ugu dabaal degi jirnay oktoobar, oo wax inaga galay aanay jirin”.
Wuxuuna intaas ku sii daray “Maanta inaga oo xor ah ayeynu u dabaal degaynaa 18-may, oo ah maalin inoo suntan, waxaana leeyahay halkan lagama rabo cid Somaliya doonaysa, ee Somaliland cid doonaysa ayaa laga rabaa”
“Hargeysa oo mar dambe Xamar looga talinayo Shacabka reer Somaliland dhimasho ayey ka xigaan, ee Maamulka Xamar ka taliya waxaan leeyahay cago dhigta, hore ayaanu idiin baranay, aargoosi dambe iyo cadaawad dambe uma taag hayno, ee sidaas aynu ku ahaano laba dal oo jaar ah”.
“Ilaa hadda Xisbiyadu wey is hayaan, inta ay is hayaana waxba inoo hagaagi mayaan, Doorashana inoo dhici mayso, ee Xisbiyadu waa inay heshiis ka gaadhan waxay isku hayaan, markii hore nidaamka loo sameeyey Komishanku wuxuu ahaa nidaam cadaalad daro ka muuqato”
“Maxaa yeelay marka uu Madaxweynuhu laba xubnood magacaabo, Golaha Guurtiduna laba xubnood magacaabo,Xisbiga hadba Muxaafidka ahina uu hal xubin magacaabo, Xisbiyada Mucaaradku min hal xubin magacaaban, waa cadaalad daro, waxaana loo baahna inay Xisbiyadu si siman u qaybsadaan xubnaha Komishanka, sidaas oo ay yahay imikana waxaan leeyahay dib ha la iskugu noqdo, oo xal umadda dan u ah la wada gaadho”.
Adduunka 23ka May 2019 Aqalka Kremlin-ka ee looga arrimiyo Ruushka ayaa cambaareeyey kuna sheegay wax aan la aqbali karin waqti la sheegay in Mareykanka uu u qabtay Turkiga, si uu uga laabto heshiis uu ku iibsanayo habka difaaca gantaallaha Ruushka ee S-400, taa beddelkeedna uu iibsado midka Mareykanka ee Patriot.
Moscow ayaa ka jawaabaysay warbixin uu baahiyey taleefishinka CNBC oo sheegtay in Washington ay Turkiga siisay kaliya laba toddobaad si ay heshiiska Ruushka uga laabtao, mid cusubna ula gasho Mareykanka, ama ay wajihi doonto ganaax culus.
Turkiga iyo Mareykanka ayaa muddo isku hayey arrimo dhowr ah, oo ay ku jirto go’aanka Ankara ay ku iibsaneyso habka S-400, kuwaas oo aan la shaqeyn karin nidaamka NATO.
Washington ayaa sheegtay in haddii heshiiska Ruushka uu dhaqan-galo ay waxyeeleyn doonto kaalinta Turkiga ee dhismaha diyaaradaha F-35, oo ay sameeneyso shirkadda Mareykanka ee Lockheed Martin.
Mar arrintan wax laga weydiiyey afhayeenka Kremlin-ka, Dmitry Peskov waxa uu yiri “Tani waxaan u aragnaa arrin aad u xun, waqtiga la qabtay waa mid aan la aqbali karin, waxaana ku raacsanahay mowqifka Turkiga, gaar ahaan madaxweyne Erdogan ee ah in heshiiska S-400 mar hore lasoo geba gebeeyey, lana fulin doono”
Wasiirka difaaca Turkey ayaa arbacadii sheegay in Ankara ay isku diyaarineyso cuna-qabateyn kaga imanaysa Mareykanka, sababo la xiriira iibsashadeeda habka S-400.
Jubbaland 23ka May 2019 Saraakiil ka tirsan Ciidamada maamulka Jubbaland oo ku sugan magaalada Kismaayo ee xarunta Gobalka Jubada Hoose ayaa Caasimada Online u sheegay in Ciidamada Kenya ay diideyn in ay ka baxaan Garoonka, Dekadda iyo Jaamacadda magaalada Kismaayo kadib dalab uga yimid howlgalka AMISOM.
Saraakiishaan oo mid ka mid ah ka tirsan la-taliyaasha sare ee dhanka amaanka ee Madaxweynaha maamulka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam ayaa Caasimada Online u sheegay in Ciidamada Kenya ay warqad u qoreen Taliska AMISOM una sheegayn in aysan ka bixi doonin Kismaayo iyagoo ku micneeyay dalab uga yimid Axmed Madoobe.
“Saraakiisha waxay qoreen Warqad ay ku cadeynayaan in aysan hada ka bixi karin goobaha loo cayimay sababta waxay ku sheegayn in uu ka dalbaday Axmed Madoobe una baahan yihiin in la siiyo waqti ilaa sanadka cusub” ayuu yiri Sarkaal aan la hadlanay oo ka tirsan Jubbaland.
“Ujeedada socdaalka wakiilka Midowga Africa ee talaadadii waxay aheyd sidii arintaasi loogala hadli lahaa Axmed Madoobe waxaana jira qodobo ay ku heshiiyeen” ayuu yiri Sarkaalkaan aan la hadalnay.
Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa qaba aragti ah in hadii ay Ciidamada Kenya ka baxaan Kismaayo ay halis ku jirto damaciisa siyaasadeed ee hogaanka Jubbaland sanado kale.
Sidoo kale Dowladda Kenya ayaa u aragta in ay khasaare xoog leh wajihi doonto hadii ay Ciidamadeeda baneeyaan Garoonka, Dekadda iyo Jaamacadda Kismaayo oo ah 3 rug ee ugu muhiimsan Kismaayo islamarkaana ay dagan yihiin Ciidamada Kenya.
Maamulka Dowladda Jubbaland 23ka May 2019 Xeeladii cajiibka aheyd ee uu Axmed Madoobe u dagay soo xulista Xildhibaanada cusub ee Maamulka Jubbaland ayaa u muuqato inay guuleysan rabto.
Guddiga madaxa-bannaan ee xuduudaha iyo Doorashooyinka Jubbaland & Odayaasha Dhaqanka ayaa Maanta ku yeeshay kulan xasaasi ah Magaalada Kismaayo ee Caasimadda Maamulkaas.
Guddiga iyo Odayaasha ayaa waxay kulankooda uga hdleen habka loo marayo soo xulista Baarlamaanka Cusub ee Jubbaland iyadoo la fulinayo rabitaanka Madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe oo doonayo inuu mar kale kusoo noqdo xilka madaxweynimo ee Jubbaland.
Guddiga madaxa-bannaan ee xuduudaha iyo doorashooyinka Jubbaland ayaa waxaa ay ku dhawaaqeen in Dhammaan degmooyinka uu ka kooban yahay dowlad goboleedka Jubbaland Odayaasha Dhaqanka ku nool la keeni doono Magaalada Kismaayo si loo siiyo tababaro ku aadan xalinta khilaafaadka.
Sidoo kale Guddiga ayaa waxaa ay sheegeen in Oday dhaqameed walba laga doonayo in uu keeno saddex qof oo Beeshiisa ah, kadibna looga xusho midkii ka mid noqon lahaa xildhibaanada Baarlamaanka Dowlad Goboleedka Jubbaland.
Habka loo marayo soo xulista Xubnaha xildhibaanada Cusub ee Jubbaland oo ka duwan sidii hore ayaa waxaa kasoo horjeestay musharixiinta Madaxweynaha Jubbaland,iyaga oo sheegay in habkaas uu yahay mid Madaxweyne Axmed Madoobe uu ku doonayo in uu kusoo baxo Xildhibaanka taageersan.
Axmed Madoobe ayaa cadaadis xoog leh kala kulmayo Dowladda Federaalka Soomaaliya, Xildhibaanada Jubbaland kasoo jeedo iyo qaar ka tirsan Odayaasha Beelaha dago Jubbaland.
Axmed Madoobe ayaa diiday inay Dowladda Soomaaliya goobjoog ka noqoto Doorashada, wuxuuna xoogga saarayaa sidii uu kursiga mar kale ugu soo noqon lahaa.
Lama hubo sida ay u suurtageli karto xeeladaan uu doonayo inuu Axmed Madoobe kusoo xulo Xildhibaanada Maamulka Jubbaland maadaama ay arrintaas ka taagan tahay dood kulul.
Gaalkacto 23ka May 2019 Madaxweynayaasha dowlad goboleedyada Galmudug iyo Puntland ayaa heshiisyo ku gaaray islamarkaana qodobo kasoo saaray kulan ay maanta ku yeesheen magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug.
Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni iyo madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaalle Geelle Xaaf iyo masuuliyiin ka tirsan goleyaasha ee maamulada Puntland iyo Galmudug ayaa kulankooda ugu dooday arrimaha siyaasada, doorashooyinka, iyo sharciyada batroolka iyo canshuuraha dalka.
Qoraal shirka laga soo saaray ayaa lagu sheegay in Galmudug iyo Puntland ay si wadajir ah uga soo horjeedaan islamarkaana aysan aqoonsanayn sharciga canshuuraha iyo sharciga batroolka ee dowladda federaalka.
Labada maamul ayaa sidoo waxa ay ku heshiiyeen iskaashi ay ka yeeshaan amniga iyo siyaasada sida lagu sheegay qoraalka ay wadda jirka u soo saareen madaxweynayaasha Galmudug iyo Puntland
Muqdisho 23ka May 2019 Dawladda Federaalka waxay isniintii ka gudubtay caqabadii ugu weynayd ee dhanka horumarinta shidaalka lagu tuhmo Soomaaliya. Lagu tuhmo ayaan lee yahay, ma jiraan ceelal la qoday oo shidaal ka soo burqaday ama shidaal ganacsi gali kara lagu arkay bad iyo berri ba, laga soo billaabo dhammaad kii 50 meeyadii illaa maanta.
Ilaa hadda shidaal ka la sheego, waa qiyaas ku salaysan inuu jiro sistam shidaaleed: lakabyo dhagaxeed dherer iyo mug badan leh oo ay ku jiraan dhagaxda khayraadka dhala – shale ama sandstone, iyo dhagaxda kaydinaya shidaalka sida sandstones(quartz sand or arkosic sandstone), iyo carbonates sida limestone ama dolomite). Waxaa kaloo muhiim ah inuu jiro qaab-dhismeed dhulka dhex diisa ka jiro, oo suurta gelinaya inuu kaydiyo shidaalka: anticlines, faults, iyo siriqyo-lakabeed (traps). Dhinaca kale, dushaa waa inuu daboolaa kaydka shidaaleed dhagaxaan sida shale ama cusubo dusha ka dahaarta. Intaas dhammaan tood waa lagu arkay Soomaaliya. Dhammaan intaasi Soomaaliya way ka jiraan; waana laga helaa.
Maxaa xiga oo la sammayn karaa si shidaalka loo soo saaro? Waxaa xiga qodaal, laakiin shirkadaha shirkadaha qodo shurudahaan ayay u baahan yihiin in Soomaaliya ay ka jirto:
- Xasilooni siyaasadeed iyo inay jirto xukuumado la saadaalin karo (predictable governments).
- Inuu ka jiro Soomaaliya jawi siyaasadeed, dhaqan-dhaqaaleed oo u sahlaya shirkadaha inay maal gashtaan (dhaqaale furan – liberalised economy, iyo waddan aan lahayn musuqmaasuq, ama musuqa uu yar yahay.
- Inay jiraan siyaasado, sharciyo iyo xeerar-hoosaadyo ku aaddan sahlidda hawlaha shidaalka iyo inuu shidaalka waddanka inuu lee yahay qaab-dhismeed ka la yaqaano, oo kala soocaya hawlaha: Wasaarad ku kooban siyaasad sammayn, dul-ka-hagid (oversight), Hayadda Nidaaminta hawlaha shidaalka, iyo Shirkadda Qaranka ee Shidaalka. Mid kasta waa inay dheeshaa kaalinta saxa ah, shaqadana laysku qabsanin. Hawsha sida ay u socoto waxaa daba-gal shirkadaha ku sammaynaya Hay’adda Nidaaminta Shidaalka.
- Shirkadaha waxay rabaan inay galaan heshiis iyaga faa’iido badan ugu jirto. Soomaaliya dhawaan waxay sammaysay Heshiis Model ah oo loo yaqaan Heshiiska Soo-saar Wadaagga oo shirkad kasta dan ka leh Soomaaliya inay ka soo saarto shidaal lagula heshiinayo. Heshiis kan wuxuu suurta gelinayaa inuu soo jiito shirkadaha (attractive and competitive); isla markaana wadanka maslaxa diisa ay ku jirto.
Dawladda Soomaaliya maxay ka rabtaa shirkadaha inay ku sifoobaan?
- Shirkadda lala saxiixdo Heshiiska Soo-saar Wadaagga (Production Sharing Agreement) inay muddo lix bilood ah ku shaqo gali karto. Shirkadda waa inay wadataa shirkadaha kale ee shaqada la geli kara; haddii kale way iska fadhinayaan sannado badan iyagoo raadinaya shirkad lamaane ah oo la wadaagta shaqada.
- Shirkadda heshiiska la galaysa waa inay tahay shirkad taariikh wanaagsan leh, oo lagu yaqaano hawlaha shidaalka inay waddamo kale ka fulisay si dhib la’aan ah. Waa inay leedahay khibrad xoog leh, dhinaca ka sahqaynta badda.
- Shirkadda waa inay awood dhaqaale (financial capability) ay hawlaha shidaalka ku fuliso lee dahay iyadoo dhaqaale yari hawsha u istaagaynin. Soo-saarka shidaalka badda moolka ah aad buu qaali u yahay. Shirkadda waa inay awooddaa inay bixin karto lacag rahan ah (Bank Guarantee) ka dhimanaysa haddii shaqadii ceel-qodidda ama hawsha 3-D seismikada aan la qabanin.
- Shirkadda waa inay leedahay awood farsamo (technical capacity) oo badda mool ka ah ay kaga soo saari karto shidaal. Shirkado tiro yar ayaa awooda hawsha inay ka qodaan shidaal bad aad mool u ah.
Shirkadahee diayaar ah oo Soomaaliya sahan, shidaal-qodid iyo soo-saar ka sammayn kara iminka?
- Shell-ExxonMobil: Waa shirkad weyn (Consortium) ah oo heshiis la gashay the Democratic Republic of Soomaaliya sannad kii 1988; waxayna kula heshiisay Soomaaliya inay ka baarayso, soo-saarayso shidaal badda aan moolka ahayn ee berriga u dhow ee u dhexaysa Bandar Bayla iyo Marka. Heshiis kaasi waxuu ahaa nooca concession ka, wuxuuna u baahan yahay in loo beddelo nooca Heshiiska Soo-saar Wadaagga (PSA). Hadda waxay bixisaa Shell-ExxonMobil tabarrada si kor loogu qaado awoodaha shaqaalaha Soomaaliyeed iyo lacaga ijaarka ku aaddan halkii km2. Isku darka Shell-ExxonMobil, shirkaddan waxay tahay shirkadda dunida ugu weyn ee shidaal soo saarta. Waana shirkado laga lee yahay USA (ExxonMobil) iyo Netherlands (Shell).
- Shirkadda Soma Oil and Gas (u xuubsiibatay magaca Coastline Energy Corporation) waa shirkad hormuud ka noqotay hawlaha shidaalka Soomaaliya goor Soomaaliya shidaal keed aan la hadal haynin. Waxay ka hawl-gashay baaristii ugu horraysay lagu sahminayo badda Soomaaliya. Xogaha shidaaleed ee la ogaaday hadda waxay qeyb-weyn ka dheeshay Soma Oil and Gas. Shirkaddii hore waxaa gatay dad kale oo magaca ka beddelay, laakiin waxaan la ogeynin awoodeeda dhaqaale, farsamo iyo khibradeeda (markaan Google adeegsaday). Soma Oil and Gas waxay la gashay Soomaaliya heshiis ah inay sammayso baaris; laguna siiyo maalgelinta ay ka sammayso dhinaca baarista balookyo shidaaleed oo 12 ah. Heshiis kaasi waxaa galay Mudane Cabdirisaaq oo ahaa Wasiirka Wasaaradda Khayraadka Dabiiciga ah, waagii Madaxweyne Xasan Sheikh uu ka talinayay Soomaaliya. Hadda waxaa la joogaa goortii Coastline Energy la siin lahaa xirmooyin (Block yadii and PSA yadii). Tirada block yada la siin doono, waxay u taallaa dawladda Raiisul Wasaare ka yahay Xasan Cali Khayre; laakiin waxaa jira heshiis u baahan in la xurmeeyo. Shirkaddaan waa Reer Galbeed (Share ugu badan qofka leh ayay ku xiran tahay).
- Liberty Petroleum (ama Petro Quest) waa shirkad heshiis la gashay Galmudug tii hore, xoogaa yar oo maaliyad ah ayaa kaga baxday shirkadda Soomaaliya. Dhowr jeer ayay wada-hadallo la gashay Wasaaradda Batroolka oo la diyaarisay Heshiis PSA ah oo aan la saxiixin oo qabyo looga tahay. Shirkadda Liberty Petroleum waxay xiisaynaysaa badda Galmudug iyo tan Baraawe, ee Koofur Galbeed. Waa shirkad Mareekan ah.
- Waxaa kaloo jira shirkado tiro badan oo xiiso iyo xawaare xoog leh ku socda oo raba inay ka qeyb galaan tartarnka qandaraas yada lagu furay London bishii February. Shirkada haasi. Shirkada haasi waxay isugu jiraan Reer Galbeed, India iyo China.
Haddii lagu guulaysto sannad kan heshiisyo PSA ah in shirkado lala galo, waxaa hubaal noqon doonto in Soomaaliya ay leedahay shidaalka lagu tuhmayo iyo in kale. Waxayna kala caddaan doontaa ka gadaal marka la qodo ceelal dhowr ah. Waxaa kaloo ka soo gali doona lacago intay baarista iyo ceel-qodidda socoto iyo dhaqdhaqaaq shirkado Soomaaliyeed oo la jaan-qaadi doona Shirkadaha Shidaalka baaray. Dhinaca kale dhalin yaro ayaa shaqo ka heli doonta.
Gunaanad hawshii ansaxinta Sharciga Shidaalka ee shalay wuxuu gundhig u noqonayaa hawlo kale oo soo raaci doona oo lagu sahminayo, lagu qodayo shidaalka iyo lagu hormarin doono khayraadka Soomaaliya. Waa iftiin yar oo rajo ah oo ka soo dhex-muuqday muddo badan oo taneel mugdi ah la dhex marayay.
Muqdisho 23ka May 2019 Shirkadaha hoggaanka u haaya iibinta 50 Blocs oo ka mid ah dhulka laga helay Shidaalka Soomaaliya ayaa la sheegay in malaayiin lacag ah ay siiyeen madaxda Dowladda Federaalka Soomaaliya dhowrkii bil ee ugu dambeysay.
Caasimada Online ayaa ogaatay in intii u dhaxaysay 20-ka Febraayo 2019 ilaa May 11-keeda ee 2019 ay labadaan Shirkadood bixiyeen lacag ku dhow 8 milyan oo dollar, lacagtaas oo toos loo siiyay Madaxweynaha iyo Raysal Wasaaraha Soomaaliya.
Lacagtaan ayaa ku timid dalab ka soo baxay dowladda Soomaaliya, iyadoo u sababeysay in dhaqaalo xumi heysato Dowladda Soomaaliya, islamarkaana laga jartay deeqihii dibadda tan iyo markii ay eryeen Nicholas Haysom, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Lacagta ay codsatay Dowladda Soomaaliya waxay kaloo qayb kamid ah ku sheegtay in ay u isticmaali doonto fududeynta taaba gelinta Sharciga Batroolka si wada-ogol ugu meel mariyaan Baarlamaanka Soomaaliya, taas oo ay ku sheegtay in looga maarmi karo dowlad gobaleedyada.
Shirkadahaan ayaa 2 jeer kala bixiyay lacagahaan iyagoo fulinaya dalabka dowladda Soomaaliya. Qof ka tirsan Xafiiska Raysal Wasaaraha Soomaaliya ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay xogtaan. Sidoo kale waxa uu noo sheegay in habeenno badan uu kulan ka dhacay Madaxtooyada Soomaaliya xili saq dhexe ah kulamadaas oo aan la ogeyn natiijada ka soo baxday.
Kulankii ugu dambeeyay waxa uu dhacay 7-dii bishaan waana markii la bixiyay lacagtii ugu dambeysay ee Shirkadahaan. Waxaa la aaminsan yahay in lacagtaasi lugu kala iibsaday codka Baarlamaanka si loo Ansixiyo Sharciga Batroolka Soomaaliya.
Shirkadah Spectrum iyo Som Oil and Gas ayaa lacag badan u huraya barnaamijka ku saabsan Batroolka Soomaaliya si ay uga gaaraan guulo wanaagsan iyo rabitaankooda ku aadan Kheyraadka Badda ee Soomaaliya iyadoo laga faa’ideysanayo kala qob qobnaanta Soomaali.
Damaca Shirkadahaan waxa uu soo bilaawday Xiligii dowladdii Marxuum Cabdullaahi Yuusuf Axmed ilaa hadda ayeyna Madaxweyne walba iyo Raysal Wasaare kasta kala hadlayeen batroolka Soomaaliya, laakiin hogaamiyaashii hore kuma dhiiran in ay rabitaankooda u yeelaan ilaa Soomaali ay ka heshiiso arimaha dhaxyaala.
Nairobi 23ka May 2019 Wargeyska The Star ee kasoo baxa magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa baahiyay warbixin uu kaga hadlayo in danaha dowladda Kenya ee Soomaaliya uu halis sii galayo, islamarkaana ay ugu wacan tahay dowladda Soomaaliya.
Maqaal dheer oo uu wargeyska The Star kaga hadlay xiisadda cusub ayaa wuxuu si qoto dheer kaga hadlay hardanka dowladda Soomaaliya iyo dowladda Kenya ee la xiriira cidda maamuleysa Jubbaland.
Wargeyska The Star ayaa baahiyay in taliye ku xigeenka NISA Fahad Yaasiin oo heysta Baasaboorka dalka Kenya uu wadahadal kula jiray bilihii ugu dambeeyay masuuliyiin ka tirsan dowladaha Ethiopia iyo Eritrea.
Ujeedada Kulankaasi ayaa wargeyska wuxuu ku sheegay inay tahay in ciidamo ka socdo labada dowladood oo aan ka mid aheyn AMISOM lagu wareejiyo amaanka garoonka diyaaradaha iyo dekadda magaalada Kismaayo, sida wargeyska uu qoray.
Wargeyska ayaa sheegay in Madaxtooyada Soomaaliya oo uu ugu sarreeyo Madaxweyne Maxamed Cabdulaahi Farmaajo ay doonayaan in Ciidamada Burundi, Uganda iyo Kenya isaga baxaan AMISOM, islamarkaana Maamulka Jubaland loo dhiibo qof aan ahayn Axmed Madoobe oo xulafo dhow la ah Kenya.
Madaxweynaha Soomaaliya, Taliye ku xigeenka NISA, saraakiil ka tirsan NISA oo kala ah Cabdullahi Kulane iyo Zakariye Ismaaciil ayuu Wargeysku sheegay in ay ka shaqeynayaan sidii Jubaland looga saari lahaa Kenya.
Dhinaca kale Wargeyska ayaa sheegay in Itoobiya oo ka faa’ideysaneysa fursad ay ku heli karto Dekadda Kismaayo ay aqbashay go’aankan.
Marka la yimaado warbixinta uu wargeyska qoray ma jiro cadeymo kale oo arintaan muujinaya inay socdaan qorshahaasi, waxaana laga yaabaa inay qeyb ka tahay dagaalka dowladda Kenya ee dhanka warbaahinta ku heyso dowladda Soomaaliya.
Muqdisho 22ka May 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa shaaciyay magacyada xubno katirsanaa dowladda Soomaaliya oo ay sheegeen inay ku dileen qarax Shalay barqadii ka dhacay magaalada Muqdisho, kaasi oo khasaaro kala duwan uu ka dhashay.
Al Shabaab ayaa sheegay in qaraxii ka dhacay agagaarka taalada Daljirka Dahsoon ay ku dhinteen kuna dhaawaceen xildhibaano, wasiir hore iyo saraakiil ka tirsan ciidamada xooga dalka iyo wasaaradaha dowladda Qaarkood.
Waxay sheegeen inay qaraxaasi ku dhaawaceen dadka kale ah:-
Xildhibaan Ahmed Ismaaciil Shabeel
Xildhibaanad Seynab Maxamed Caamir
Xildhibaanad Maryan Cariif
Sidoo kale ayaa sheegay in qaraxaasi ay ku dileen askar badan oo ilaalo u aheyd xildhibaanada iyo masuuliyiinta kala duwan ee ku sugnaa Goobta, iyaga oo sheegay in shan kamid ah ciidamada ilaalada u aheyd xildhibaan Maryan Cariif ay ku dileen Goobta.
Wasiirkii hore ee Arrimada Dibadda Xuseen Ceelaabe Faahiye ,Agaasimaha Wasaaradda Beeraha Fanax, Yuusuf dheere Sargaal Nabadsugida ah , Tabane Agaasimha Wasaarada Qorsheynta iyo Faadumo Cali Raage oo aheyd sarkaalad sare ayay Al Shabaab sheegeen inay ku dileen qaraxii ka dhacay agagaarka Godka Jilacow.
Waa qaraxii ugu khasaaraha badnaa oo tan iyo bishaan Ramadaan ka dhaca magaalada Muqdisho, kaasi oo ay masuuliyadiisa Sheegtaan ururka Al Shabaab, iyadoo dowladda Soomaaliya ay sheegtay in qaraxaasi laga hortagay.
Dadka ay waxyeelada soo gaartay waxaa kamid ah dad rayid ah oo degen guryo barakacayaasha dagaan oo ku dhow goobta ciidamada amaanka gaadiidka ku baaraan.
WARARKA MAANTA 22ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo muddo 2 sanno iyo dhowr bilood ay beesha calaamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummaddan fashilantay ee iska celin karin #Kenya oo rabta inay dhaqaalaha dadka iyo dhulka Soomaaliyeed? Maxay Madaxda dalka #Soomaaliya uga aamusan yihiin xad-gudubyada dowladda Kenya? Maxayse dowladda Kenya u rabaa in dacwadda badda ee Maxkamadda caalamiga taala lagu xaliyo is-afgarad daahsoon? Maxay #Kenya u rabtaa inay #Shacabka Soomaaliyeed iyo gacansigooda ku ciqaabto ayagoo Wasiiro Iyo Xildhibaano Soomaaliyeed oo wata baasabooro dibolomaasi ah ay si sharaf darro ah ugu soo celiyey garoonka Jomo Kenyatta Airport?
Kenya 22ka May 2019Wasiirka arrimaha dibedda Kenya, Monica Juma ayaa si kooban uga jawaabtay sababta wasiiro iyo xildhibaano Soomaali ah loogu diiday inay galaan magaalada Nairobi oo garoonka loogu xanibay.
Monica Juma ayaa sheegtay inaysan wax badan kala socon faah-faahinnada sida ay wax u dhaceen, hase yeeshee aysan la yaab ku noqon in dad aan Visa wadin loo diiday inay galaan dalkaas.
“Dhammaanteen waxaan ku safarnaa Visa, sidaas darteed haddii aadan haysan Visa way adag tahay inaad dalkeenna soo gasho” ayey tiri Monica Juma.
Waxay intaas ku dartay “Weli ma hayo faah-faahinnada dhacdadan, balse la-yaab ayay igu noqon doontaa haddii qof Visa watay laga hor-istaagay inuu dalka soo galo, aad ayaan taas ula yaabi doonnaa.”
Si kastaba, Monica ayaa u muuqata mid iska indha tireysa islamarkaana aan bixin jawaabta rasmiga ah ee laga doonayey oo ah sababta mas’uuliyiinta Soomaaliyeed Visa-ha loogu diiday.
Soomaaliya iyo Kenya ayaa waxaa horey uga dhaxeeyey heshiis ah in mas’uuliyiinta wata baasaboorada diblomaasiga Visa-ha lagu siiyo garoonka, taasi oo u muuqata in Kenya ay hadda joojisay.
Dowladda Soomaaliya weli wax jawaab ah kama aysan bixin tallaabada ay qaadday
Maraykanka 22ka May 2019 Garsoore ka tirsan Maxkamad ku taalla magaalladda Aleskandariya ee Gobalka Virginia ee dalkaasi waxay xukun ku riday Col Yuusuf Cabdi Cali “Tuke”, kaasi oo lagu eedeeyey inuu jir-dilay Dhibane Farxaan Maxamuud Taani Warfaa sannadkii 1987-dii.
Korneyl Tuke oo tobaneeyo sanno ku noolaa Waqooyiga Virginia ayaa lagu xukumay inuu Dhibanaha siiyo lacag magdhow ah oo dhan 400,000 oo Dollar iyo Ganaax Ciqaabeed dhan 100,000 oo Dollar.
Dhibane Farxaan Mxaamuud Taani Warfaa waxa uu Maxkamadda ka hor sheegay in ciiddan uu watay Kolonel Yuusuf Tuke ay jir-dileen isagoo 17-jir ah, kadib, markii isaga iyo dhallinyaro kale lagu soo eedeeyey inay dhaceen Booyadda Biyaha oo ay Ciiddanku lahaayeen.
Dhegeysiga Dacwadaasi oo socotay dhowr maalmood, waxaa Kolonel Yuusuf Tuke lagu waayey eedeyn lagu sheegay inuu shaqsi ahaan jir-dilay Dhibanaha soo dacweeyey.
Kolonel Yuusuf Cabdi Cali “Tuke” waxa uu beeniyey Eedeymaha Farxaan Warfaa, isagoo sheegay inuusan haba yaraatee geysanin wax tacadiyo ah muddadii uu Ciiddanka ahaa.
Dhinaca kale, Qareenka difaacayey Kolonel Tuke oo lagu magacaabo Joseph Peter Drennan waxa uu sheegay inay Rafcaan ka qaadan doonaan Xukunkaasi, isagoo dacwadaasi ku tilmaamay mid ku salaysan Cadiifad Qabyaaladeed.
Si kastaba ha ahaatee, Kiiska loo haystay Kolonel Tuke ayaa noqonaya dacwadii 3-aad ee ay Maxkamadaha Maraykanka ku qaadaan dadka lagu soo oogo inay Tacadiyo geysteen xilligii Dowladdii Kacaanka ka talinaysay Somalia.
Kenya 22ka May 2019 Dowladda Kenya ayaa qorsheeneysa inay xirto toban ka mid ah xawaaldaha Soomaalida ee dalkaas ka howl-gala, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Qaar badan oo ka mid ah xawaaladaha ayaa maanta baaritaan lagu sameeyey xarumahooda xaafadda Islii, islamarkaana si kooban loo xiray, kadibna dib loo fasaxay.
Si kastaba, go’aan rasmi ah oo la filayo in dowladda Kenya ay soo saarto ayaa lagu shaacin doonaa in la xirayo xawaalado badan, ayada oo lagu eedeyn doono qaladaad maaliyadeed oo u diidaya inay dalka Kenya ka howl-galaan. Waxaa la filayaa in Dahabshiil laga reebo xawaaladaha la xirayo.
Sida aan xogta ku helnay, eedeymaha Kenya ay u adeegsan doonto inay xirto xawaaladaha ayaa waxaa ka mid ah inay maal-geliyaan aragagixisada, islamarkaana u hoggaansami waayeen sharciyada dalka.
Dowladda Kenya ayaa qorsheeneysa inay xirto toban ka mid ah xawaaldaha Soomaalida ee dalkaas ka howl-gala, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Qaar badan oo ka mid ah xawaaladaha ayaa maanta baaritaan lagu sameeyey xarumahooda xaafadda Islii, islamarkaana si kooban loo xiray, kadibna dib loo fasaxay.
Si kastaba, go’aan rasmi ah oo la filayo in dowladda Kenya ay soo saarto ayaa lagu shaacin doonaa in la xirayo xawaalado badan, ayada oo lagu eedeyn doono qaladaad maaliyadeed oo u diidaya inay dalka Kenya ka howl-galaan. Waxaa la filayaa in Dahabshiil laga reebo xawaaladaha la xirayo.
Sida aan xogta ku helnay, eedeymaha Kenya ay u adeegsan doonto inay xirto xawaaladaha ayaa waxaa ka mid ah inay maal-geliyaan aragagixisada, islamarkaana u hoggaansami waayeen sharciyada dalka.Hoggaamiyayaasha Soomaalida Kenya ayaa isku dayaya inay yareeyaan dhaawaca xooggan ee tallaabadan ay gaarsiin karto dhaqaalaha Islii, balse ma cadda waxa ay sameyn karaan.
Cadaadiska dowladda Kenya ay saareyso Soomaaliya ayaa ujeedkiisu yahay in Soomaaliya lagu qasbo inay ka laabato dacwadda maxkamadda ICJ taalla ee badda Soomaaliya, islamarkaana wada-hadal ka gasho.
Muqdisho 22ka May 2019Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda xukuumadda Soomaaliya ayaa isaga oo saxaafadda kula hadlayay magaalada Muqdisho, wuxuu jeediyay hadal u muuqday dardaaran iyo digniin ku wajahan Soomaalida ku ganacsada meelaha ka baxsan Soomaaliya.
Wasiirka Maaliyadda ayaa fariintiisa waxay kusoo aaday maalmo kadib iyadoo baraha Bulshada la isla dhex marayay Muuqaal ay duubeen Dad Kenyan ah oo sheegaya in haddii dacwadda dhanka Badda laga guuleysto ay halis gali karto Nolosha iyo ganacsiga Soomaali badan ku leeyihiin Kenya.
Wasiir Beyle Ma jirto cid uu si Toos ah ula hadlay, balse wuxuu digniintiisa ku muujiyay in ganacsatada Soomaaliyeed ee joogta meel ka baxsan Soomaaliya inay ka fakaraan amaanka ganacsigooda iyo dhaqaalaha ay dhiganayaan Bangiyada kala duwan.
Fariintaasi ayaa u muuqata mid ku socota ganacsatada Soomaaliyeed ee dalka Kenya, waxaana durba Kenya ay xertay xawaalado badan oo ku yaala gudaha dalka Kenya, taasi oo caqabad kale noqoneysa.
Fariinta Wasiir Beyle ayaa laga dheehan karayaa inay jiraan Qataro laga yaabo inay la kulmaan Ganacsatada Soomaaliyeed ee dalka Kenya, haddii xaalka uusan wax iska badalin.
Soomaali badan ayaa ganacsiga ugu badan ku dhex leh magaalada Nairobi, gaar ahaan xaafada Islii oo Dhismooyin iyo dukaamo waaweyn ay ku leeyihiin Soomaalida.
Cabsi ayaa hadda soo wajahday Ganacsatada Soomaaliyeed ee magaalada Nairobi, waxaana muuqanaysa in digniin wasiir Beyle ay soo if baxayso iyadoo la isku dayaayo in la boobo hantida Umadda Soomaaliyeed.
Wasiir Beyle ayaa ganacsatada kula dardaarmay inay kusoo laabtaan dalkooda Hooyo islamarkaana ay maalgashadaan, waxaana uu sheegay in daararaha waaweyn ee ka dhisteen meel ka baxsan dalkooda inaysan ahmiyad u laheyn maadaama ay joogaan dal aan dalkooda aheyn.
Hoos ka dhageyso Fariinta wasiirka Maaliyadda xukuumadda SOomaaliya..
Muqdisho 22ka May 2019 Dowladda Ingiriiska ayaa digniin kasoo saartay magaalooyin badan oo ku yaala dalka Kenya, kuwaasi oo la sheegay inay ka jiraan xaalado qatar ah, iyadoo muwaadiniinta UK looga digay inay u safraan magaalooyin dhowr ah oo Kenya ku yaala.
Dowladda UK ayaa shaacisay inay digniintaasi ka dambeysay kadib markii ay kordheen weerarada Ururka Al Shabaab ay ka geystaan gudaha dalka Kenya gaar ahaan Afduubka ay u geystaan dadka ajaaniibta.
Bishii November ee sanadkii hore waxaa Kenya laga afduubtay Haweeney u dhalatay Talyaaniga, iyadoo 12-kii Bishii April ,waxaa Mandheera lagu afduubtay labo Dhaqtar oo u dhashay Dalka Cuba.
Iyadoo digniintaasi ay soo saareen dowladda UK ayaa haddana dowladda Kenya waxay shaacisay inay socdaan dadaaladii ugu dambeeyay oo ay kusoo furanayaan dadka ajaaniibta ah ee la afduubtay.
Dowladda UK ayaa warbixinteeda dhinaca amaanka ku sheegtay in Magaalooyinka kala ah; Nairobi, Mombasa, Malindi, Narok, Naivasha, Nanyuki iyo Meru.
Dowladda Ingiriiska ayaa uga digtay muwaadiiniinteeda in ay ku dhex safraan gudaha Kenya halkaas oo ay ka dhici karaan weerarro argagixiso,afduub dil ku dambeeya iyo weerarro kale.
Arintaan ayaa waxay niyadjab ku riday waaxda Dalxiiska dowladda Kenya, waxaana waaxda dowladda Kenya ay sheegtay inay digniintaasi aysan dhayalsan doonin.
Muqdisho 22ka May 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya qarax ka dhacay agagaarka Taalada Daljirka Dahsoon ee magaalada Muqdisho, kaasi oo si weyn looga maqlay magaalada Muqdisho.
Qaraxa kadib ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa rasaas badan riday.
Goob ciidamada dowladda Soomaaliya ay ku baaraan gaadiidka adeegsada wadada aada Madaxtooyada ayuu qaraxa ka dhacay, waxaana kadib ciidamada dowladda ay rideen rasaas badan.
Warar dheeraad ah oo soo baxaya ayaa sheegaya in qaraxa lala eegtay Sarkaal ka tirsan ciidamada Meletariga oo haween aheyd oo lagu magacaabo Faadumo Cali Raage, waxaana la arkey qeyb ka mid ah jirkeeda.
Warar kale oo aan heleyno ayaa sheegaya in xildhibaano ka tirsan baarlamaanka ay goobta ku sugnaayeen, waxaana dhaawac la sheegay inuu gaaray xildhibaan C/Kariin Shabeel oo baarlamaanka kamid ah.
Sidoo kale waxaa soo baxaya warar sheegaya in Xildhibaan Maryan Cariif ay ka badbaaday qaraxa, laakiin mid kamid ah ilaaladeeda ayaa dhintay, laba kala dhaawacyo ayaa soo gaaray.
Ku dhawaad seddex ruux oo dhaawac ah iyo dhimashada labo ruux ayaa goobta lagu arkay, walow aanan la ogeyn khasaaraha dhabta ah ee ka dhashay qaraxa maanta dhacay.
Xalay ciidamada dowladda ayaa la dhigay waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho, iyadoo baaritaano ay sameynayeen, waxaana jirtay cabsi laga qabay weeraro Al Shabaab ka fuliyaan gudaha magaalada Muqdisho.
Waxaa sidoo kale jiray digniino dhanka amaanka ah oo lala wadaagay ha’adaha amaanka, taasi oo la xiriirta qaraxyo Al Shabaab qorsheynayaan inay ka geystaan magaalada Muqdisho.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Muqdisho 22ka May 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa raadineysa daraf saddexaad soo faro-geliya khilaafka kala dhaxeeya Kenya, xilli xukuumadda Nairobi ay sare u qaaday cadaadiska ay ku hayso Soomaaliya, oo ay ugu dambeysay mas’uuliyiin Visa loo diiday iyo xawaalado la galay.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in xukuumadda Soomaaliya ay xiriir la sameysay daalka Mareykanka, UK iyo qaar ka mid ah dalalka kale ee Yurub, kana codsatay inay gacan ka gaystaan sidii loo qaboojin lahaa xiisadda labada dhinac.
Dalalkan ayaa la sheegay inay aad uga walaacasan yihiin, islamarkaana aysan dooneyn inay ku lug yeeshaan muranka labada dhinac, sababo la xiriira xaladda oo aad u adag, ayna rumeysan yihiin inaysan jirin qaab labada dhinac la isugu soo dhoweyn karo.
Sababta ugu weyn ayaa ah, Kenya oo dooneysa in kiiska badda ee maxkamadda caalamiga ah laga laabto, iyo Soomaaliya oo aan ogoleyn inay arrintaas wax wada-hadal ah ka gasho. Sababta dowladda Soomaaliya u raadisay dhex-dhexaadinta ayaa lagu macneeyey inaysan jirin jawaab macquul ah oo u muuqata inay arrintan ka bixin karto, iyo ayada oo ka cabsi qabta in go’aan kasta oo ay qaadato ay xiisadd kasii darto.
Soomaaliya 22ka May 2019 Ururka argagixisadda Al Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qarax ka dhacay bar Kontarool oo ku taala Taalada Daljirka Dahsoon ee magaalada Muqdisho.
Qaraxaasi ayaa waxaa ku geeriyootay Sarkaal ka tirsanaa ciidamada Meletariga oo lagu magacaabo Faadumo Cali Raage iyo askar la socotay, waxaana dhaawac uu kasoo gaaray xildhibaan ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya.
Ururka Al Shabaab oo sheegtay masuuliyadda Qaraxa ayaa sheegay in ruux Naftii halige ah uu ka dambeeyay qaraxa, kaasi oo kaxeynayay gaari laga buuxiyay waxyaabaha qarxa.
Al Shabaab ayaa sheegtay in qaraxa ay la eegteen saraakiil ciidan iyo xildhibaano ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya, xiligaasina waxay joogeen goob lagu baaro gaadiidka doonaya inuu maro wadada hormarta madaxtooyada Soomaaliya.
“Mujaahidiinta ayaa camaliyad istish-haadi ah ku beegsada kolonyo gaadiid ah oo ay wateen saraakiil, xildhibaanno iyo madax katirsan Dowladda oo kusii jeeday dhanka madaxtooyada waxaana jira halaag gaara cadowga”ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay Al Shabaab.
Dhacdada Xanuunka badan ee laga diiwaan geliyay qaraxii maanta ayaa ahaa in gaariga Cabdi Bille ee ay la socotay Faadumo (Faay Cali) uu ka badbaaday kaliya askariga Kaarka Aqoonsiga u geynayay ciidamada ku sugnaa barta Kontaroolka.
Qaraxa ka dhacay Taalada Daljirka Dahsoon ayaa jugtiisa laga maqlay inta badan degmooyinka gobolka Banaadir wuxuuna ka dhacay goob ammaankeeda si aad ah loo adkeeyo.
Qaraxa ayaa imaanaya iyadoo ciidamada dowladda saacadihii ugu dambeeyay ay adkeynayeen amaanka waddoyinka magaalada Muqdisho.
WARARKA MAANTA 21ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo! Maxay Shacabka #Kenya u soo saareen baaq ay ugu digayaan Dowladda Soomaaliya inay ka hadasho arrinta badda Soomaaliya ay gacanta ku hayso Maxkamadda Caalamiga? Maxayse Shacabla #Soomaaliyeed ugu jawaabi la yihiin aqoonyanahadda #Kenyanka ah ee baaqan soo saaray oo rabaa inay Dowladdooda dhacdo badda #Soomaaliya? Maxay Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre u rabaan in xilka laga tuuro Madaxweynaha Dowlad Gobaleedka #Galmudug?
Ma jirta wax Jaamacadda Ummadda la dhaho sababta oo ah ma jirto wax ay isku raaceen maamulladda dowlad gobaleedyadda dalka ka jira oo wax isku raacay? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u weeraro Madaxweynaha Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf asagoo ku weeraray qudbadii maalinta dhallinyaradda #SYL May 15, 2019? Yaa waalan Madaxweyne Faraamjo mise Madaxweyne Xaaf? Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2baad ma khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” mise Madaxweyne Mudane Farmaajo “Been-Hawaas”? Meeqo #Shabaab katirsanaan jiray ayaa laamaha amniga Soomaaliya ka ah taliyayaal sar-sare laamaha amniga? Maxayse weli beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
Muqdisho 21 May 2019 Xukuumadda Soomaaliya ayaa bilaawday qorshe cusub oo doorasho looga qabanayo degaanada maamulka Galmudug dhamaadka sanadkaan 2019 oo ku egyahay muddo xileedka sharciga ah ee Madaxweyne Axmed Ducaale Geelle.
Caasimada Online ayaa ogaatay in Xukuumadda Soomaaliya ay la heshiisay islamarkaana ay lacago badan ku bixisay Xildhibaano ka tirsan Baarlamaanka Soomaaliya oo degaan doorashadoodu tahay Galmudug ,si ay go’aan uga gaaraan doorashada Galmudug.
Xildhibaano ka tirsan labada Gole ee baarlamaanka Soomaaliya islamarkaana degaan doorashadoodu tahay Galmudug aadna ugu dhow Xukuumadda Soomaaliya ayaa shir la yeeshay Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyre waxayna ku heshiiyeen Xildhibaanada shiraan kadibna ay go’aano ka soo saaraan xaaladda Galmudug.
Xubnahaan Xildhibaanada oo aad ugu dhow Kheyre islamarkaana la dhacsan sida uu wax kuwado ayaa abaabulaya kulamo ay yeelanayaan Xildhibaanada labada Gole ee ka soo jeeda Galmudug ,waxayna wadaan qorshe madaxtooyada looga soo dhiibay si meesha looga saaro Madaxweyne Xaaf lamana oga sida ay ku suurta geli doonto arimahaan hadda ka socda Villa Somalia. Xildhibaan Cabdiraxmaan Cali Ciise oo ka tirsan Xubnaha Baarlamaanka Galmudug oo wareysi siiyay Warbaahinta dalka ayaa sheegay in barnaamijkaan uu ka socdo Muqdisho, islamarkaana ay qayb ka yihiin Madaxweyne ku xigeenka Galmudug iyo Guddoomiyaha Baarlamaanka maamulkaasi isagoo ka digay cawaaqibkii ka dhasha Shirka Galmudug ee Muqdisho laga abaabulay.
Muqdisho 21 May 2019 Siyaasi C/raxmaan Cabdi Shakuur Warsame ayaa ka hadlay sharciga Kheyraadka dalka oo uu sheegay inuu yahay Sharci lagu xalaaleysanayo Shidaalka Soomaaliya.
Wuxuu sheegay in Sharcigaasi uu yahay mid lagu xalaaleynayo qandaraasyo loo saxiixay Shirkado Shidaal oo baraya dalka, isagoo cadeeyay inaan sharcigaasi lagu siri karin ummadda Soomaaliyeed.
Sidoo kale wuxuu sheegay inaan heshiis laga gaarin awood Qeybsiga iyo Khayraadka dalka, laakiin xukuumadda Soomaaliya ay hadda dadaal badan ku bixisay sidii sharcigaasi loo meel marin lahaa.
Dadaalka xukuumadda iyo waqtiga la geliyay sharcigaasi ayuu sheegay inay habooneyd in lagu bixiyo qabyo tirka Dastuurka, hagaajinta siyaasadda Dalka iyo xaaladaha amaan ee Soomaaliya.
“Shacabka Soomaaliyeed laguma siro sharci shidaal oo lagu xalaalaynayo qandaraasyo shirkado ajnabi ah lala galo, iyadoo xaalada amni iyo siyaasadeed ee dalka sidan tahay, iyadoo dastuurka dalka la dhamaystirin, heshiisna laga gaarin qaybsiga awoodaha iyo khayraadka dalka”.
“Dadaalka, hantida iyo waqtiga ay xukuumadu gelinayso meelmarinta qandaraasyada shidaal, ha u weeciso xasilinta amniga iyo siyaasada dalka iyo qabyo tirka dastuurka”ayuu yiri Mr Warsame.
Maamulka Dowladda Galmudug 21 May 2019 Ururka Argagixadda Al Shabaab ayaa lagu waramayaa inay dhalinyaradii ugu badnaa ay ka Afduubteen deegaanada gobolka Galgaduud, kadib culees kaga yimid dhaqdhaqaaqyo ciidamada dowladda ay ka sameeyeen deegaano ka tirsan Galmudug.
Dadka deegaanka Ceel Maygaag iyo Xiindheere ayaa xaqiijiyay Al Shabaab in dhalinayaro badan ay ka kaxeysteen deegaano dhowr ah, iyaga oo la aaday degmada Ceelbuur ee gobolka Galgaduud.
Al Shabaab ayaa doonaya inay u dagaalamaan dhalinyaradaasi, sida dadka deegaanka ay sheegeen, waxaana cabsi ay soo wajahday dhalinyarada ku nool deegaanada Miyiga ee gobolka Galgaduud.
Ciidamada dowladda Soomaaliya ee ku sugan Galmudug ayaa dhaqdhaqaaqyo ka sameeyay deegaano Hoos taga degmada Xarardheere, arintaasi ayaana sababtay cabsi soo wajahday Al Shabaabka ku sugan Xarardheere.
Deegaano dhowr ah ayaa lagu waramayaa inay isaga baxeen Al Shabaab, waxaana ay isku urursanayaan degmada Xarardheere, iyaga oo cadaadis xoogan dareemaya.
Ku dhawaad 100 dhalinyaro ah oo laga kaxeeyay ku dhawaad shan tuulo ayaa la sheegay in la geeyay deegaano hoos taga degmada Ceelbuur ee gobolka Galgaduud.
Waalidiinta deegaanada Galgaduud ayaa sheegay in lagu wargeliyay inaysan diidi karin inay dhalinyaradooda ka barbar dagaalamaan Al Shabaab.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Muqdishu 21 May 2019 Ciidamada Booliiska Soomaaliya ayaa xalay gurigiisa kala baxay wiil uu dhalay Fanaanka wayn ee Cabdi Tahliil Warsame, kaas oo muddo dheer ku xanuunsanaya magaalada Muqdisho.
Wiilka lala baxay ayaa lagu magacaabaa Maslax Cabdi Tahliil Warsame, waxayna goob joogayaal ay Caasimad Online u sheegay in Ciidamada ay guurigiisa ugu galeen kadibna ay ka kaxeesteen.
Ma jiraan wax faah faahinno ah oo laga hayo sababta ay ciidamada u ka xaysteen Maslax balse Gabar la dhalatay Maslax Cabdi Tahliil ayaa Caasimada Online u xaqiijisay arrintaan.
Ciidamada dowladda ayaa habeenada Muqdisho ka waday howl-gallo, ayada oo ay jireen dhallinyaro dhowr ah oo guryahooda ama goobo kale sida maqaayado laga kaxaystay.
Dadka la kaxaysto ayaa waxaa inta badan soo gala tuhunno amni, balse lama oga in xariga Maslax ay sidoo kale la xiriiro xaalad amni.
Keny 21 May 2019 Dowladda Kenya ayaa garoonka diyaaradaha ee magaalada Nairobi kasoo celisay xubno kamid ah dowladda Soomaaliya kuwaasi oo loo diiday inay gudaha dalka Kenya galaan.
Xubnaha loo diiday inay galaan magaalada Nairobi waxaa kamid ah Wasiir ku xigeenka Tamarta Cismaan Libaax Ibraahim, Senetor Ilyaas Cali Xasan iyo xubno kale, kuwaasi oo loo diiday inay helaan VISA on Arrival ka ah oo ay garoonka ku qaadan jireen.
Baraha Bulshada ayaad aad looga hadal hayaa arintaan, waxaana jirin ilaa iyo hadda wax jawaab ah oo kasoo baxay dhanka dowladda Soomaaliya, iyadoo la isweydiinayo sababta arintaasi ka dambeysa.
Xogaha aan heleyno ayaa sheegaya in arintaan ay salka ku heyso Khilaafka dhanka biyaha Badda ku saleysan ee u dhaxeeya dowladda Soomaaliya iyo dowladda Kenya, iyo shirka ka dhacayay magaalada Nairobi oo la doonayay masuuliyiintaan in laga baajiyo.
Kenya ayaa dowladda Soomaaliya iyo Siyaasiyin farabadan waxaa ay isku dayeysaa inay cadaadis ku saarto in dacwada Badda ee u dhaxeysa Soomaaliya iyo Kenya laga laabto, hayeeshee Madaxda Dowladda Soomaaliya ay sheegeen in marnaba aan wadahadal laga galeyn.
Saacadaha soo socda ayaa la filaya in dowladda Federaalka Soomaliya ayaa war cad kasoo saarto tallaabada ay qaaday dowladda Kenya iyo daandaansiga Siyaasadeed ee xilligaan ay wado.
Dowladda Kenya ayaa waxay aad kaga careysan tahay ogaanshaheeda ku aadan inaysan ku guuleysaneyn dacwadda u dhaxeysa labada dowladood ee ku saleysan dhanka Badda.
Maamulka Dowladda Jubbaland 21 May 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose ayaa sheegaya in ciidamada Kenya ay isaga baxeen Garoonka diyaaradaha ee magaalada Kismaayo, sida xogaha aan ku heleyno.
Wararka ayaa intaasi ku daraya in ciidamo Ethiopian ah oo ku sugnaa magaalada Kismaayo inay la wareegeen amaanka garoonka, iyadoo aanan la ogeyn sababta ciidamada Kenya ay kaga baxeen.
Balse warar aan heleyno ayaa sheegaya in amarka ciidamada Kenya ay kaga baxeen garoonka diyaaradaha inay bixiyeen taliska ciidamada AMISOM ee ku sugan Soomaaliya, waxaana warar soo baxaya ay sheegayaan in ciidamada Kenya laga saarayo guud ahaan Jubbada Hoose.
Sidoo kale waxaa soo baxaya in ciidamada Kenya saaka laga saaray saldhig ay ku lahaayeen Jaamacadda magaalada Kismaayo iyo saldhigyo kale oo ku yaala Jubbada Hoose.
Magaalada Kismaayo waxaa ku kulmay madaxweynaha maamulka Jubbaland iyo saraakiisha ciidamada Ethiopia hogaaminayo, iyaga oo ka wada hadlay amaanka garoonka in si weyn loo adkeeyo, islamarkaana musharixiinta la tartameysa madaxweyne Axmed Madoobe ay si nabad ah ku tagaan magaalada Kismaayo.
Dhawaan waxaa magaalada Kismaayo ka dhaceyso doorashada madaxtinimada maamulka Jubbaland, waxaana qorshaha uu yahay inay adkeeyaan amaanka guud ahaan magaalada KIsmaayo.
Tallaabadaaan Ciidamada Ethiopia ay kula wareegeen Garoonka Diyaaradaha Kismaayo ayaa ka dambeysay, kadib markii dhawaan Garoonka Kismaayo ay ku dagaalameen Ciidamo uu wato musharax Cabdi Naasir Seeraar iyo ilaalada Garoonka,waxaana musharixiinta qaarkood ay Madaxweyne Axmed Madoobe ku eedeynayaan in uu caburin ku haayo.
Xogaha kale ee la helayo ayaa waxaa ay sheegayaan in Saraakiisha ugu sareysa Ciidamada Midowga Afrika ee AMISOM ay Maanta tagayaan Magaalada Kismaayo, iyaga oo la kulmi doonaan Madaxweynaha Jubbaland iyo Saraakiisha Ciidamada Itoobiya.
Maamulka Dowladda Somaliland 21 May 2019 Xisbiga Mucaaradka ah ee Waddani ayaa markii u horeysay sheegay in war been ah loo sheegay Safiirka Ingiriiska ee Somaliya oo dhawaan safar ku imaaday caasimada Somaliland.
Waddani ayaa sheegay in xukuumada Muuse Biixi ay Safiirka u sheegtay intii uu ku sugnaa Hargeysa in la xaliyay khilaafkii ka taagna qabsoomida doorashooyinka, oo ilaa hadda ay isku mari la’yihiin.
Guddoomiyaha ku meel-gaarka ah ee Xisbiga Wadani, Xildhibaan Cabdiqaadir Jirde oo maanta warbaahina kula hadlayey magaalada Hargeysa ayaa ka hadlay arrimahaasi, wuxuuna yiri
“Safiirkii Ingiriiska ee noo yimid waxa la siiyey war been ah oo ah dadkii diidanaa waxay naga ogolaadeen in sidii hore lagu galo, miyaad maqasheen Shir la isugu yimid oo Odayaal loo yeedhay ama gobol gobol loola shiray oo saami-qaybsiga lagala shiray miyaad maqasheen?, waa war been ah, waa waxyaabaha dadka iska horkeena”.
Wuxuuna intaas kusii daray “Ninka maqla maanta in laga been abuurtay ee la yiri reer Awdal baa ogolaaday, reer Hargeysa ayaa ogolaaday oo Madaxweynuhu wuxuu haystaa ogolaansho ah in doorashada sidii hore lagu galo, sow doorashaduba innaga sadhoobi mayso, annagu waxaanu leenahay waar Dadka xaqiiqo ha lagu dhaqo oo beenta ha laga daayo”.
Khilaafka xisbiyada u dhaxeeya ee ku aadan doorashooyinka Somaliland ayaa ah mid in badan soo noq-noqday, oo ilaa hadda laga gaarin is-afgarad buuxa.
Qaramadda Midooway 21 May 2019 Xoghayaha Qaramadda Midoobay,Antonio Guterres ayaa sheegay in Soomaaliya ay sameeyneyso horumar ay ku dhiseeyso dolwad shaqayneysa, hase ahaatee wali ay u baahantahay in ay la-dagaallanka xagjirnimadda gacanka ka hadalka ku saleysan, argagixisadda, dagaallada, xasillooni daradda siyaasadeed iyo musuq maasuqa.
Antonio Guterres , oo Isniintii soo saaray warbixin cusub oo loo qaybiyay golaha ammaanka ee Qaramadda Midoobay waxaa uu ku sheegay caqabadaha hadda jira inay muujinayaan nugeyl wali ka jira faa’iidooyinkii lasameeyay, horumarkuna uu khatar ku jiro.
Muddo soddon sanno ku dhow oo dagaallo sokeeye ah , weerarrada xagjirka ah iyo macluushu ay waddanka rafaadiyeen, weli Soomaaliya ayaa dadaal ku bixineysa in ay kasoo kabato dhaawaca cuuryaamiyay. Laakiin Guterres waxaa uu sheegay in ‘xaaladda ammaan ay weli jilicsantahay’ isagoo ku saleeyay warbixintiisa intii u dhexeysay December sannadkii hore iyo horraanta bishaan May.Al-Shabaab ayuu sheegay in ay weli yihiin ‘ kuwa ugu weyn ee geeysta weerarrada ka dhan ah xarumaha dowladda, saraakiisha dowladda, iyo cidanka ammaanka iyo sidoo kale makhaayadaha iyo hoteelada caanka ah’.
Xoghayaha Qaramadda Midoobay waxaa uu hadalkiisa ku sii daray ‘in bishii March ee sannadkaan ay waddanka ka dheceen 77 weerar, waana bishii ugu weerarrada badneyd tan iyo 2016kii.Waxaa intaas dheer ayuu yiri Geterres in ay jireen ‘weerarro la xusi karo oo madafiic ah, kuwaas oo muujiyay awoodda ay al-Shabaab u leeyihiin in ay si sax ah ubartilmaameedsadaan goobaha istiraatiijiga ah’.
Geterres, waxaa kalo uu sheegay in xilligii warbixintaan la sameeynayay la arkayay howlgallada amniga oo kordhay iyo tiro badan oo duqaymo ah oo lala beegsaday saldhiyo tababbar oo ay al-Shabaab leeyihiin iyo meelo ay isugu yimaadaan, taasi oo hoos u dhigtay awoodda ay ku howlgalaan iyo dhaq-dhaqaaqoodii xorta ahaa.
“Waxay sidoo kale duqaymuhu keeneen in ay al-Shabaab kordhiyaan dhaq-dhaqaaqooda magaalooyinka, gar ahaan Muqdisho, halkaas oo ay yartahay in xoogagooda hawada laga bartilmaameedsado.” ayuu yiri Guterres.
Xog-hayaha Guud ee Qaramadda Midoobay ayaa sidoo kale waxaa uu warbixintiisa uga hadlay xaaladda bani’aadanimo ee Soomaaliya,wuxuu sheegay in bangiga adduunku uu ku qiyaasay saboolnimadda iyo nuglaansha Soomaaliya in 77% dadka Soomaaliya ay ku noolyihiin meel ka hoseeysa xariiqda saboolnimadda daran ee $1.90 maalintiiba.
Waxaa intaas dheer oo ay Qaramada Midoobay codsatay Isniintii 710 milyan oo dollar si loo caawiyo 4.5 million oo ruux oo ay abaaruhu sameeyeen, hadana ku sugan xaalad liidata.
Muqdisho Talaado, May, 21, 2019 Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Axmed Ciise Cawad ayaa maanta ku qaabilay Muqdisho safiirka Ingiriiska u fadhiya Soomaaliya, Benjamin James Fender.
Kulanka ayaa inta uu socday waxaa looga hadlay xoojinta xiriirka laba geesoodka ee labada dal ee saaxiibada ah u dhexeeya iyo qaabkii lagu horumarin lahaa iskaashi dhinac kastaba leh.
Intaas waxaa dheer oo kulanka diiradda lagu saarray iskaashiga dhinacyada ammaanka, milatariga, maalgeshiga iyo kobcinta dhaqaalaha iyo taageeridda dadaalka weyn ee xukuumadda Federaalka ee ka tarjumaya rabitaanka dadka ee ah ka guul keenidda xasilinta dalka si loo gaaro horumar iyo barwaaqo.
Kulanka ayaa ku soo aadday xilli safiirka Ingiriiska uu booqasho ku tagey deegaanno ka tirsan dowlad-gobolleedyada oo ay ugu horreyaan Jubbaland iyo Koonfurgalbeed, balse kulanka uu wasiirka arrimaha dibadda la qaatay lama sheegin in arrimaha siyaasadda gudaha la isla soo qaaday.
WARARKA MAANTA 20ka May 2019 Sir Culus!
Muqdisho 20ka May 2019 Madaxa sare ee arrimaha dibedda ee Midowga Yurub, Federica Mogherini ayaa maanta booqasho ku tagtay magaalada Muqdisho.
Wafdiga waxaa garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho ku soo dhaweeyay Wasiirka Arrimaha dibadda Soomaaliya Mahad Cawad Ciise, iyadoo intaa kaddibna loo galbiyay xarunta madaxtooyada Soomaaliya halkaa oo ay kula kulantay ra’iisal wasaare Xassan Cali Kheyre.
“Waxa aan maanta kulan la qaatay Wakiilka Sare ee Arrimaha dibadda iyo Siyaasadda Amniga Midowga Yurub, Marwo Federika Mogherini, waxaa aan ka wada hadalnay horumarka aan ka sameynay howlaha dib-u-habeynta hay’adaha dowladda iyo kaalinta Midowga Yurub ee howlaha dowladda Soomaaliya hor yaalla sanadkaan 2019 ayuu yiri ra’iisul Wasaare kheyre.
Midowga Yurub ayaa ka mid ah ururada ugu waaweyn beesha caalamka ee taageera Soomaaliya.
Midowga Yurub ayaa sannadkii hore ansixiyey lacag dhan 116 milyan oo dollar oo ah lacag lagu taageerayo miisaaniyadda Soomaaliya, waxayna ahayd markii ugu horraysay ee taasi ay dhacdo 27 sano.
Midowga Yurub iyo dawladda Soomaaliya ayaa la filayaa inay goor dhow soo wada saaraan war-murtiyeed ku saabsan safarkaasi iyo qodobada laga hadlay.
Muqdisho 20ka May 2019 Xukuumadda Soomaaliya ayaa dadaal xoogan ugu jirta meel marinta sharciga Batroolka oo hadda hor yaala xildhibaannada Golaha Shacabka kana mid ah ajandayaal muhiim ah oo lagu wado in xildhibaannadu maanta ka doodaan.
Sharciga Batroolka ayaa ka mid ah qodobada ugu waaweyn oo ay isku hayaan dowladda federaalka iyo dowlad gobolleedyada xubnaha ka ah ayaa la filayaa in maanta Golaha Shacabku cod u qaado.
Sidoo kale xildhibaannada ayaa ajandayaasha kulankooda maanta ay uga doodi doonaan waxaa ka mid ah hindise Sharciyeedka dhismaha guddiga Musuqmaasuqa iyo Akhrinta 1aad Hindise Sharciyeedka doorashooyinka dalka.
Kulankii kan ka horeeyay ayeey xildhibaannadu ku meel mariyeen hindise sharciyeedyo dhowr ah oo uu ka mid yahay kan Naafadda oo ahaa sharci heer caalami ah oo markiiba hore ay soo gudbisay xukuumadda Soomaaliya
Muqdisho 20ka May 2019Xaliimo Ismaaciil Yareey oo ah guddoomiyaha guddiga doorashooyina madaxa Banaan ayaa shaacisay inay baarlamaanka ka codsaneyso in guddigooda loo dhiso Meel ka duwan halka ay iminka ku shaqeeyaan.
Guddoomiyaha guddiga doorashooyinka ayaa sheegtay in amaan ahaan goobta ay degen yihiin inuu wanaagsan yahay, balse caqabada kaliya ee ay qabaan inay tahay inaysan la kulmi karin xisbiyadda iyo qeybaha kala duwan ee Bulshada.
Waxay intaasi ku dartay in qorshahooda uu yahay inay helaan deegaan ama goob ay kula kulmi karaan dhamaan xisbiyada kala duwan iyo bulshada rayidka.
Dhanka kale waxa ay sheegtay in Madaxda Maamul Goboleedyada in aysan ku dhawaaqi karin Doorashooyinka, cidda looga dambeynayo inay doorashada ku dhawaaqaana ay tahay guddigooda.
Nairobi 20ka May 2019 Xildhibaanno iyo wasiiro ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa caawa ku xayiran garoonka diyaaradaha magaalada Nairobi ee dalka Kenya, sida ay sheegayaan warar naga soo gaaray halkaas.
Wasiir ku xigeenka Biyaha iyo Korontada Cusmaan Libaax, Senator Zamzam Daahir iyo Senator Ilyaas Xasan Cali ayaa ku sugan caawa garoonka diyaaradaha Jomo Kenyatta International Airport, kadib markii loo diiday dal ku-galka ama Visaha dalkaasi.
Caasimada Online ayaa ogaatay in labadaan mas’uul ay hadda ku xayiran yihiin garoonka magaalada Nairobi maadaama aysan jirin diyaarad caawa dib ugu soo celineysa Muqdisho, islamarkaana loo diiday inay galaan gudaha dalka Kenya.
Arrintan ayaa ka dambeysay kadib markii dowladda Kenya ay maanta diiday dal ku-galka ama Visa-ha On Arrival ee Garoonka looga dhufanayay Baasaboorada ay qaataan xildhibaanada iyo wasiirada dowlada Soomaaliya iyo madaxda Maamul Goboleedyada dalka.
Labadaan mas’uul ayaan wadan baasabooro dalal kale ah, si ay ugu baxsadaan sidii wasiirkii ka horreeyay maanta ee ay arrintan ku dhacday uu sameeyey, waxaana la sheegayaa in laga reebay rakaabkii kale ee la socday.
Dowladda Kenya ayaa maanta soo rogtay amarro cusub oo dhanka socdaalka ah kuwaas oo halis ku ah siyaasiinta Soomaalida iyo mas’uuliyiinta dowladda Soomaaliya.
Wali ma jirto wax war ah oo ka soo baxay dowladda Soomaaliya oo arintaan ku saabsan. Sidoo kale ma jiro war ka soo baxay mas’uuliyiinta ay dhibaatadaan qabsatay.
WARARKA MAANTA 19ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo! Maxay Maamulka Dowladda Puntland u furtay imtixaanka dugsiyadda maamulka dowladdaas ay maamusho ayadoo fashishay fashilka Wasaaradda Warbarrashadda Jamhuuriyadda Federaalka? Ma jirto wax la yiraahdo Wasaaradda Warbarasho oo ka shaqaynaysa gudaha Maamulka Dowladda Somaliland. Puntland. Jubbaland Iyo Galmudug? Ma jirta wax Jaamacadda Ummadda la dhaho sababta oo ah ma jirto wax ay isku raaceen maamulladda dowlad gobaleedyadda dalka ka jira oo wax isku raacay? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u weeraro Madaxweynaha Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf asagoo ku weeraray qudbadii maalinta dhallinyaradda #SYL May 15, 2019? Yaa waalan Madaxweyne Faraamjo mise Madaxweyne Xaaf? Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2baad ma khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” mise Madaxweyne Mudane Farmaajo “Been-Hawaas”? Meeqo #Shabaab katirsanaan jiray ayaa laamaha amniga Soomaaliya ka ah taliyayaal sar-sare laamaha amniga? Maxayse weli beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
Muqdishu 19 May 2019 Degmada Boondheere ee Gobalka Banaadir ayaa u muuqata in ay ku jirto xaaladii ugu adkeyd ee dhanka amaanka markii loo eego sanadihii ugu dambeeyay.
Dilalka Al-shabaab ayaa saa’id ku noqday degmada, waxaana habeenadii ugu dambeeyay lagu dilay ku dhowaad 5 qof oo shaqaale Dowladeed ah. Dilalka ayaa waxaa fuliya rag ku hubeysan Bastoolado oo kadibna ka baxsanayay gacanta Ciidamada.
Dhamaan dilalkii degmadaasi ka dhacay ayaa laga geestay hal Xaafad oo muhiim ah islamarkaana ah istiraatiiji, waxaana ku badan shaqaalaha Dowladda iyo dadka nolasha dabaqadda dhexe ama ladan.
Xaafadda ay dilalka ka dhaceen ayaa lagu magacaabaa “Xaafadda Isbitaalka Soomaali Jarmal” waxay ku dhowdahay Isgoyska degmada oo ay Ciidamada Booliiska Soomaaliya ku leeyihiin bar-kontarool oo lagu baaro gaadiidka iyo dadweynaha.
Waa Xaafadda ama Waaxda ugu guryaha qaalisan markii loo eego Xaafadaha kale ee degmada waxaana halkii qol la kireeyaa lacag u dhaxeysa 100$ – 150$, waana sababta ay muhiim Xaafadaasi ugu tahay shaqaalaha Dowladda iyo dadka kale u shaqeeya hey’adaha gaarka loo leeyahay ama kuwa qurbaha ka yimid.
Wali si sax ah looma oga in Al-Shabaab ay dagan yihiin Xaafadaasi balse dad badan ayaa qaba in Al-Shabaab ay ku xoogan Xaafadaasi oo aysan kaga imaanin dibadda. Waxaa lagu qiimeeyay raga wax dila waxay aad u kala yaqaanaan luuq-luuqyada degmada waana ku baxsadaan dilka kadib. Sidoo kale waxay aad u yaqaanaan dadka ay dilaan waana sababta labaad ee dhalisay shakiga ah in degmadaasi Al-Shabaab daganyihiin.
Ciidamada amaanka Soomaaliya ayaa ayaa 2 wiil oo dhalinyaro ah ka soo qabtay maqaayad ku taala halka ay dilalka ugu badan ka dhacaan ee Xaafadda Isbitaalka Soomaali Jarmal, ilaa hadana waxay ku jiraan gacanta hey’adaha amaanka.
In Al-Shabaab ay wax ku dilaan degmada Boondheere, markii aad Muqdisho joogto waxay u dhigantaa iyadoo ay Al-Shabaab madaxtooyada wax ku dileen, sababtoo ah Boondheere waa aagga ay ku xoogan-tahay dowladda, sidoo kale waa degmada ay u soo amaan doontaan dadka cabsida qaba ee ka soo guura degmooyinka kale ee Gobalka Banaadir.
Waxay u muuqataa in Boondheere ay lumineyso intaas oo dhan hadii aysan dowladda Soomaaliya qaadin tilaabo deg deg ah oo wax looga qabanayo amaanka degmada.
Maamulka Dowladda Puntland 19 May 2019 Madaxweynaha Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa si aad ah uga carrooday hadalkii kasoo baxay wasiirka waxbarashada Soomaaliya Cabdullaahi Goodax Barre ee ku aadanaa imtixaanaadka dugsiyada Puntland, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Cabdulaahi Goodax Bare ayaa sheegay in uu fashilmay Imtixaankii Puntland oo shalay si rasmi ah loo daahfuray, isaga oo yiri “Imtixaan waa fashilmaa, saacadaan la joogo Puntland imtixaan ay qaadeysay wuu fashilmay.”
Hadalka Goodax ayaa sida la sheegay aad uga yaabiyey ugana carreysiiyey madaxweyne Deni, maadaama aysan jirin inta la ogyahay imtixaan fashilmay oo baahay.
Deni ayaa la sheegay inuu xiriir deg deg ah la sameeyey ra’iisul wasaare Kheyre kana dalbaday in wasiir Goodax sharraxaad buuxda ka bixiyo hadalkiisa “dhaawaca xooggan ku ah sharafta imtixaanka Puntland.”
Deni ayaa sida la sheegay hadalka Goodax u arkay mid ku talo-gal loogu dhaawacayo imtixaanka Puntand, maadaama Puntland kaga guuleysatay Goodax dooddii horey u dhex-martay labada dhinac, kadib markii Puntland diiday inay qeyb ka noqoto Imtixaanaadka wasaaradda waxabarshada Soomaaliya.
Puntland oo markii horey ku dooday inaysan aamini karin hanaanka dowladda Soomaaliya ayaa warkeedu rumoobay markii uu fashiilmay imtixaankii dowladda oo suuqyada laga helay, waxaana hadalka Goodax loo arkay mid lagu xumeynayo Puntland.
Muqdishu 19 May 2019 Wararka naga soo gaaraya degmada Wadajir ee gobolka Banaadir ayaa sheegaya in mid kamid ah ciidamada dowladda uu rasaas ku furay gaari ay saarnaayeen arday Walaalo ahaa oo ku sugnaa degmada Wadajir.
Gaariga ayaa la sheegay inuu ku sugnaa goob gaadiidka lagu baaro oo ku taala degmada Wadajir ee gobolka Banaadir, waxaana la ogeyn sababta ka dambeysa rasaasta askariga uu gaariga ugu furay.
Seddex kamid ah ardayda gaariga saarnaa oo walaalo ahaa ayaa la sheegay inay dhaawacyo kasoo gaareen rasaasta askariga uu furay, waxaana la dhigay xarumaha caafimaadka ee magaalada Muqdisho.
Waxa magacyada seddexda walaalaha ah lagu kala sheegay Hodan daahir, Safiyo daahir iyo Sakariye daahir, waxaana xiliga la dhaawacayay ay ku sugnaayeen bar lagu hubiyo gaadiidka oo ku taalla degmadda Wadajir ee Muqdisho.
Waalidiinta ardaydaan ayaa sheegay in dhaawacyadooda ay u muuqdan kuwo aan halis aheyn, waxaana la dhigay xarun caafimaad oo lagu dabiibayo.
Ma jiro war kasoo baxay dhanka laamaha amaanka oo ay kaga hadlayaan dhaawaca la sheegay in askari katirsan ciidamada amaanka uu u geystay seddex ruux oo ku sugnaa degmada Wadajir.
Saddexda arday oo da’ ahaan isku xigta,waxaana waalidkood ay sheegeen in sanadka dambe ay dhamaynayeen waxbarashada dugsiga sare, waxa ay dhiganayeen dugsi gaar loo leeyahay oo lagu magacaabo Al-anwaar.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Garoowe 19 May 2019 Warar dheeraad ah ayaa kusoo kordhay xukunkii maxkamadda gobolka Nugaal ay ka qaadatay dadkii loo heystay falkii kufsiga iyo dilka ee loo geystay Caaisho Ilyaas.
Warar dheeraad ah oo aan heleyno ayaa sheegaya in qoyska ay kasoo jeedaan dhalinyarada la xukumay ay qaateen racfaan ka dhan ah xukunka maxkamadda gobolka Nugaal.
Qoyska ayaa shaaciyay inaysan ku qanacsaneyn xukunka maxkamadda gobolka Nugaal, taasi oo keentay inay racfaan qaataan, sida ilo xog ogaal ah inoo xaqiijiyeen.
Ehelada Marxuumad Caaisho Ilyaas waxay cadeyeen in ay ku qanacsan yihiin xukunka ay gaartay Maxkamaddaha Puntland, si kasta oo ay kooxda kale u qaataan Racfaana ay ku qanacsan yihiin wixii sharcigu uu siiyo.
Dambiilayaasha Maxkamaddu ku heshay dambiga Eheladooda qaar kamid ah oo ka hadlay magaalada Burtinle ayaa dhawaan sheegay in aysan aqoonsaneyn go`aanka maxkamadda iyo DNA-ga laga qaaday oo ay sheegeen in ay tahay mid aan shareecadu ogoleyn.
Maxkamadda gobolka Nugaal ayaa dhawaan xukun ku riday seddex ruux oo lagu helay dambiga loo heystay, waxaana maxkamadda ay u riday dil toogasho iyadoo la sii daayay dhalinyaro kale oo dambiyo lagu waayay.
Ehelada Qoyska Caaisho Ilyaas ayaa cadaalad daro ay ka cabanayaan waxay kaga guureen magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug.
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 19 May 2019Madaxweynaha maamulka Koofur Galbeed Cabdi Casiis Xasan Maxamed (Lafta Gareen) oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Baydhabo ayaa ka hadlay xaaladaha guud ahaan ka jira deegaanada maamulkaasi.
Ugu horeyn Lafta Gareen wuxuu ka hadlay qarax ka dhacay degmada Bardaale oo xubno maamulkiisa kamid ah ku dhinteen, waxaana uu sheegay inuu ka xun yahay qaraxaasi oo saraakiil ay ku dhinteen.
Madaxweynaha Lafta Gareen ayaa sheegay in dadka Koofur Galbeed ay dhibaato kala kulmaan Ururka Al Shabaab, taasina ay ku qasbeyso inay diyaariyaan Jawaabta ka dhanka ah Al Shabaab.
Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya iyo kuwa Koofur Galbeed ayuu ugu baaqay inay galaan feejignaan iyo heegan ay kaga hortagayaan weerarada Al Shabaab qorsheynayaan inay ka fuliyaan deegaanada maamulkaasi.
Dagaal ayuu ku baaqay in lala galo Ururka Al SHabaab oo ka dagaalama deegaanada Koofur Galbeed, isaga oo sheegay in guud ahaan ciidamada iyo maamulada degmooyinka inay u midoobaan la dagaalanka Al Shabaab.
“Waxaan ugu baaqayaa ciidamada in meel kastaa oo ay joogaan sidii looga hortagi lahaa dhagar qabayaasha isku diyaariyaan, sidii meel kasta oo ay joogaan loogu tagi lahaa ayaan kula dardaarmayaa, waa inay heegan galaan oo ay ka feejignaadaan dhagaraha Al Shabaab”ayuu yiri Lafta Gareen.
Qarax ka dhacay Degmada Bardaale ayaa waxaa ku geeriyooday Kabtan Falar Liibaan Nuurow oo Kamid ahaa Golaha Deegaanka Degmada Berdaale, halka ay ku dhaawacmeen saddex Askari oo kale oo uu ku jiro Sarkaal ka tirsanaa Ciidamada Daraawiishta K/Galbeed oo lagu Magacaabo Cabdullaahi Sheekh Maxamed Sheekh Muqtaar.
Maamulka Dowladda Puntland 19 May 2019 Agaasimaha guud ee Wasaarada Waxbarashada Puntland Maxamed Cali Farmayeeri ayaa ka jawaabay hadalka wasiirka waxbarashada Soomaaliya ee ahaa inuu imtixaanka Puntland fashilmay.
Maxamed Cali Farmayeeri ayaa sheegay in Imtixaanaadka Puntland ay si habsami leh u socdaan, isla markaana ay maalinkii 1aad kusoo gabagaboobeen si wanaagsan.
”Waxaa si habsami leh u socda imtixaanka shahaadiga Puntland dhamaan xarumihii maantay si guul ah ayey ku soo gaba gabeeyeen maalintii labaad ayaan u gudubnay dhamaan hawl wadeenada iyo ardayda imtixaanka guul ayaan u rajaynayaa ” Ayuu yiri Agaasimuhu.
Agaasimaha wasaaradda Waxbarashada Puntland ayaa sheegay in hadda Puntland ay hiigsaneyso waxbarashada qaaradda Africa islamarkaana ay ka gudbeen deegaanada kale ee Soomaalida.
Wuxuu u mahadceliyay dhalinyarada dhigatada iskuulada kala duwan ee deegaanada Puntland, isaga oo sheegay inay kaalin weyn ka qaadan doonaan sidii waxbarashada loosoo tayeyn lahaa.
Warka agaasimaha ayaa kusoo beegmaya saacado ka dib markii Wasiirka waxbarashada Soomaaliya Cabdilaahi Goodax Bare oo ku sugan Jowhar uu sheegay in imtixaanaadkii Puntland Fashilmeen
Maamulka Dowladda Puntland 19 May 2019 Wasiirka wasaaradda waxbarashada iyo Tacliinta Sare ee Puntland,Cabdullaahi Maxamed Xasan ayaa sheegay in aaney waxba ka jirin warka uu sheegay wasiirka waxbarashadda Soomaaliya, Cabdullaahi Goodax Barre ee ahaa in uu fashilmay imtixaanka Puntland. Wuxuu sheegay wasiirka waxbarashada Puntland, in imtixaankooda uu si habsami leh ugu socdo, wuxuuna su’aal ka keenay halka uu Wasiir Goodax ka helay xogta sheegeysa in Imtixaanka Puntland oo ay galayaan in ka badan 15-kun oo ardey uu fashilmay, isagoo ka dalbaday inuu dibadda u soo saaro cadeynta hadalkaas.
“Adeer wax ka jiraa ma jiraan, wasiirku isagaa laga rabaa in uu caddeeyo oo sheego meesha uu ku fashilmay, isagaa laga rabaa in uu keeno caddeyn, Puntland imtixaankeedii sidii loogu tala-galay buu u socdaa, maalintii koowaadna wuxuu ku dhammaaday si aad u sharafleh meel dhibaato ka jirtayna ma jirto”. ayuu yiri wasiir Cabdullaahi Maxamed.
Wuxuu inta ku daray in aysan jirin wax xiriir ah uu maamulkiisa la soo sameeyay Wasiir Goodax Barre, Imtixaanka ay sida gaarka ah u qaadanayaanna aaney jirin wax dhibaata ah oo qabsatay.
https://www.youtube.com/watch?v=19l7sNbK39Q
WARARKA MAANTA 18ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa qabyaalada #Soomaaliya aabe iyo hooyo u ah Been-Hawaas Madaxweyne Mudane Farmaajo Iyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Kheyre? Yaa dalka Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad siday ay warbixita ku soo saartay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka ee Transparency International? Yaa diidan inay #shacabka gobalka Banaadir samaystaan maamul gobaleed ayagoo canshuurta Dowladda Soomaaliya bixiya 96% halka 4% ee ay bixiyaan waddamada #Soomaaliya saxiibka dhow laha! Meeqo Ururka Argagixsadda Al-Shabaab hoggaamiyayaal ka soo ahaa ayaa hadda madaxda ugu saraysa ka ah Laanta Socdaalka, Nabad-Sugidda iyo laamaha kala gadisan ee dowladda Soomaaliya? Yaa shacabka Soomaaliyeed runta ka qarin kara? Ma jirta wax waxbarasho qaran ah iyo dugsiyo qaran iskaba daa Jaamacaddii Ummadda oo hadda ardayda laga qaadayo lacag ay ku dhigtaan. Yaa been u sheegi kara Ummadda Soomaaliyeed? Ha wiqleyso!
Muqdisho 18ka May 2019 Sida ay goobjoogayaal sheegeen rag bastoolado ku hubeysnaa ayaa toogasho ku dilay Nin dhalinyaro siweyn looga garanayay degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir, iyadoo kooxdii toogashada geysatay ay goobta ka baxsadeen.
Dilka kaddib waxaa goobta tagay ciidamo ka tirsan kuwa dowladda Soomaaliya oo halkaa ka bilaabay baaritaanno la xiriira dadkii ka dan-beeyay dilka.
Ma’aha markii ugu horeysay dilalka noocan oo ee lagu bartilmaameedsado dhalinyarada magaalada Muqdisho, waxaana dhowr jeer oo hore sidan oo kale toogasho lagu dilay dhalinyaro magac weyn ku dhax lahaa bulshada.
Jigjiga 18ka May 2019 Dhakhaatiirta Caafimaadka ee degaanka Soomaalida dalka Itoobiya ayaa dibad-bax nabadeesan isugu soo baxay banaanka wayn ee Isbitaalka Sheekh Xassen Yabarre ee magaalada Jigjiga.
Dhakhaatiirtan ayaa ka cabanaya daryeel la’aan, iyo inaysan helin haba yaraatee xuquuqdii uu Dhakhtar lahaa oo dhan, sidoo kale waxay ka cabanayaan daryeel la’aanta xarumaha Caafimaadka iyo Isbitaallada degaanka oo ay ka jirto baylah badan.
Dhakhaatiirtan Degaanka Soomaalida ayaa sidoo kale dibad-baxan ku taageeraya Dhakhaatiirta dalka Itoobiya oo iyaguna maanta meelo badan oo dalka ka tirsan ka dhigaya dibad-bax ay xuquuqdooda ku dalbanayaan.
Dhakhaatiirta dalka Itoobiya gaar ahaan kuwa degaanka ayaa ah kuwo badanaa aan helin xuquuqdooda, isla markaana ka dhex shaqeeya Isbitaallo iyo xarumo caafimaad oon loo dhammaystirin adeeggii dadka wax loogu qaban lahaa.
Muqdisho 18ka May 2019 Si kastaba, hoteellada madaxweynaha ayaan faa’iido wada sameyn, ayada oo hotelka Mar-a-Lago ee gobolka Florida, oo xiliiyada qabowga uu madaxweynaha ku nasto, uu dakhligiisa hoos u dhaca 2.5 milyan oo dollar oo uu ahaa 22.7 milyan dollar sanadii 2018.
Hotel-ka Trump ee Washington oo la furay 2016, islamarkaana wax yar un u jira Aqalka Cad ayaa waxaa aad u adeegsaday diblomaasiyiinta ajnabiga iyo madaxda shirkadaha.
Arrintan ayaa dhalisay su’aalo ku saabsan in madaxweynaha uu saraakiil ajnabi ah lacag ka sameynayo, isaga oo magaciisa madaxweynenimo ka faa’iideysanaya, waxaana dadka dhaliila ay sheegeen in dad badan ay hoteelkiisa usoo degayaan kaliya inuu leeyahay madaxweynaha.
Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump ayaa sameeyey dakhli ah 434 milyan oo dollar sanadii 2018, sida ku cad warbixin uu ugu gudbiyey Xafiiska Anshaxa Dowladda oo shaaca laga qaaday.
Lacagtaas ayaa waxyar ka yar dakhligii madaxweynaha soo galay sanadii 2017 oo ahaa 450 milyan dollar.
Trump ayaa dhaqaalahan ka sameeyey hantidiisa ma guurtada ah, sida hoteello iyo daaro kirooyin loogu jiro oo uu leeyahay, taasi oo dib usoo noolaysay su’aalaha ku sabsan in madaxweynaha uu lacag ka helayo dowlado ajnabi ah, isaga oo ka faa’iidaysanaya xilka uu ka hayo dowladda.
Hotel-ka Trump International Hotel ee magaalada Washington DC ayaa waxa uu madaxweynaha sanadii 2018 ka sameeyey 41 milyan oo dollar.
Si kastaba, hoteellada madaxweynaha ayaan faa’iido wada sameyn, ayada oo hotelka Mar-a-Lago ee gobolka Florida, oo xiliiyada qabowga uu madaxweynaha ku nasto, uu dakhligiisa hoos u dhaca 2.5 milyan oo dollar oo uu ahaa 22.7 milyan dollar sanadii 2018.
Hotel-ka Trump ee Washington oo la furay 2016, islamarkaana wax yar un u jira Aqalka Cad ayaa waxaa aad u adeegsaday diblomaasiyiinta ajnabiga iyo madaxda shirkadaha.
Arrintan ayaa dhalisay su’aalo ku saabsan in madaxweynaha uu saraakiil ajnabi ah lacag ka sameynayo, isaga oo magaciisa madaxweynenimo ka faa’iideysanaya, waxaana dadka dhaliila ay sheegeen in dad badan ay hoteelkiisa usoo degayaan kaliya inuu leeyahay madaxweynaha.
Ethiopia
Si kastaba, hoteellada madaxweynaha ayaan faa’iido wada sameyn, ayada oo hotelka Mar-a-Lago ee gobolka Florida, oo xiliiyada qabowga uu madaxweynaha ku nasto, uu dakhligiisa hoos u dhaca 2.5 milyan oo dollar oo uu ahaa 22.7 milyan dollar sanadii 2018.
Hotel-ka Trump ee Washington oo la furay 2016, islamarkaana wax yar un u jira Aqalka Cad ayaa waxaa aad u adeegsaday diblomaasiyiinta ajnabiga iyo madaxda shirkadaha.
Arrintan ayaa dhalisay su’aalo ku saabsan in madaxweynaha uu saraakiil ajnabi ah lacag ka sameynayo, isaga oo magaciisa madaxweynenimo ka faa’iideysanaya, waxaana dadka dhaliila ay sheegeen in dad badan ay hoteelkiisa usoo degayaan kaliya inuu leeyahay madaxweynaha.
Isbeddelka siyaasadeed ee dalka Itoobiya ayaa la sheegay inaan la saadaalin karin halka uu ku dambeyn karo maadaamaa ay horyaalliin caqabado aad u badan.
Warkan oo aan ka soo xigannay FANA ayaa sheegaya in shirka guddiga fulinta lagu lafa guray qorshaha ammaanka dalka oo mudda hal sana ah dalkaasi laga hirgeliyey iyo caqabadaha dhinaca ammaanka ee hortaagan.
Wuxuuna shirku uu dib u eegis ku sameeyey caqabadaha dhinaca ammaanka hortaagan, howlaha aan qabsoomin iyo sababaha ay u qabsoomi waayeen.
Sida lagu sheegay bayaan ay guddiga fulintu gabagabada shirka ka soo saareen ayaa lagu sheegay in wasaaradda gaashaandhigga dalkaasi ay noqotay hay’adaha amniga ee isbeddelka la taaban karo ku tallaabsaday xagga qaab dhismeedka iyo dib u habeynta howl maalmeedka wasaaradda.
Hase ahaatee, shirka uu yeeshay guddiga Fulinta wuxuu walaac aad u weyn uu ka muujiyey xaaladda amni ee dalka oo qayba badan oo dalka ka mid ah ay sii murgeyso.
Wuxuuna Guddiguy uu carrabka ku dhuftay qabyaaladda, hubka sharci darrada ah oo dalka siyaaba badan u soo galaya, isku dhacyada beelaha oo dalka ku soo badanaya oo sababay malayiin barakacayaal ah iyo dowlad deegannada oo isku haysta dhulka xadka ah ee ay wadaagaan.
Arrimahaasi oo oo ay sii huriyaan wararka been abuurka ah ee lagu tabiyo baraha bulshada kuwaas oo mararka qaar sababa dagaal gacan ka hadal ah oo dhiig badan uu ku daato.
Wuxuuna ugu dambeyn shirka guddiga fulinta uu ku soo gabagaboobay isaga oo sheegay waxyaabaha amniga dalka halis gelin kara in wixi hadda ka dambeeya in gacan bir ah loola tago si wax waliba looga horreysiiyo xasiloonida dalka.
Haddaba dadka u kuur gala siyaasadda dalkaasi Itoobiya ayaa waxay ku doodayaan in amni darrada iyo guud ahaan xaaladaha aan xasilneyn ee ka taagan dalkaasi ay ugu wacan tahay isbeddelka ka dhacay dalkaasi in uu u dhacay si ka duwan isbaddalada siyaasadeed ee ka dhaca wadammada kale ee dunida.
Haddaba, Dr Cali Sheikh Axmed Dhagaweyne oo ku takhasusaya daraasaadka amniga caalamiga ah oo wax ka barta jaamacadda National University of Public Service oo ku taalla Pudapest oo BBC wareysi gaar ah siiyey wuxuu sheegay in isbeddelka ka dhacay Itoobiya uusan u dhicin sidii looga bartay isbeddellada siyaasadeed ee waddamada caalamka ka dhaca.
“Isbeddelku in uu ku yimaaddo xisbiya siyaasadeed oo mucaarad ah oo isu tagay oo ku qanacsanaan waayey geeddi socodka siyaasadeed ee dowladda marka ay labada dhinac oo taageera shacab kala haysta ay isku mari waayaan siyaasadda dalka si xal looga helo waxaa la go’aansadaa in la galo isbeddel siyaasadeed oo dimuqraadiyad ku dhisan labada dhinacna ay heshiis ku yihiin.” ayuu yiri Dr Cali.
“Isbeddelka Itoobiya ka dhacay wuxuu ahaa mid aan isku habeysneyn oo bulshooyin kala duwan ay ka cabanayeen dowladda xisbiga EPRDF uu hoggaamiyo sida ay wax u waddo, tasoo keentay iney qolo walba isbeddelka gooni u sameyso.”
“Isbeddel marka uu dhaco shacabka ku nool dalka uu isbeddelka ka dhacay falcelin fara badan ayey sameeyaan taas oo laga yaabo inay saamayn u ku yeelato nabadgalyada guud ee waddanka oo dhan, isbeddel kasta oo dimuqraadiyadeed oo dhacana waxuu wataa qalalaasyo laguba garto inuu dalkaasi isbeddel ka dhacay.” ayuu sii raaciyey Dr Cali Sheikh.
Dr Cali mar uu ka hadlayey halka uu isbeddelka Itoobiya ka dhacay uu ku dambeyn karo wuxuu yiri “isbeddelka Itoobiya ka dhacay wax badan oo uu qabtay oo wanaagsan oo bulshada ka farxisay oo ay qaadday xukumadda Ra’isal wasaare Dr Abiy Axmed, balse su’aasha taagan ee la is waydiinayo waxay tahay isbeddelka ma yahay mid dhab ahaan sharciga ku saleysan?”
“Tusaala ahaan Dr Abiy Axmed wuxuu ka dhawajiyey in xabsiga Itoobiya uu ahaa meel aragagixisada lagu sameeyo, marka shaqsiyaadki mas’uuliyiinta ahaa waa la beddelay laakiin nidaamki xabsiga uu ku dhaqmayey ma la beddelay sharci ahaan waa maya.”
“Marka ilaa isbeddel dhanka sharciga ah la sameeyo oo dawladda qaab dhismeedkaba si sharci ah wax badan looga beddelo lagama yaabo dadku inay inta badan ku qanacsanaadaan sida uu isbeddelka u dhacayo” ayuu yiri Dr Cali Sheikh Axmed Dhagaweyne oo ku takhasusay daraasaadka amniga caalamiga.
Isbeddelka siyaasadeed ee sanad ka hor ka curtay dalka Itoobiya ayaan la saadaalin karin halka uu ku biyo shuban doono.
Xigasho: BBC Somali
Soomaaliya 18ka May 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa markii ugu horreysay shaaca ka qaadday sababta ay dhaqaalaha uga jartay maamulka Galmudug oo khilaaf xooggan uu kala dhaxeeyo.
Wasiirka warfaafinta Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayri Maareeye oo BBC la hadlay ayaa sheegay in sababta ay dowladda u joojisay dhaqaalihii ay siin jirtay Galmudug ay tahay khilaafka xooggan ee ka dhex-oogan madaxda maamulkaas.
Madaxweyne ku xigeenka iyo guddoomiyaha baarlamanka Galmudug ayaa kasoo horjeeda madaxweyne Xaaf, waxaana garab siiya madaxda dowladda federaalka, oo u adeegsada ina ku jabiyaan Xaaf.
“Dowladdu dhaqaalaha Galmudug iyo maamullada kaleba way siin jirtay walina way siisaa, laakiin maamulka Galmudug wuu kala qeybsan yahay oo guddoomiyihii baarlamaanka iyo xildhibaannadii nus kamid ah iyo madaxweyne ku xigeenkii ay meel fadhiyaan, madaxweynihii iyo madixii dowladduna ay meel fadhiyaan, kulligoodna waxay soo wacayaan dowladdii dhexe oo ay ku leeyihiin noosoo dira dhaqaalihii, marka looma diri karo, waxayna dowladdu ka shaqeyneysay inay heshiiyaan.” Ayuu yiri Maareeye oo sababeeyey sababta dhaqaalaha looga jaray Galmudug.
Xiisadda Galmudug iyo dowladda federaalka ayaa meesha ugu xun gaartay markii uu fashilmay shirkii Garoowe oo arrinta Galmudug ay ka mid ahayd qodobada ugu weyn ee la isku qabtay.
Dowladda ayaa ku adkeysaneysa in waqtiga Xaaf ku eg yahay sanadkan, oo ay tahay in doorasho la qabto, halka Xaaf uu sheegay in waqtigiisa ka billowdo heshiiskii Ahlu-Sunna iyo Galmudug ee 2018 ka dhacay Jabuuti, taasi oo macnaheedu yahay in saddex sano ay u hartay. https://www.youtube.com/watch?v=RpcMaoj_lQ0
WARARKA MAANTA 17ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo! Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u weeraro Madaxweynaha Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf asagoo ku weeraray qudbadii maalinta dhallinyaradda #SYL May 15, 2019? Yaa waalan Madaxweyne Faraamjo mise Madaxweyne Xaaf? Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2baad ma khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” mise Madaxweyne Mudane Farmaajo “Been-Hawaas”? Meeqo #Shabaab katirsanaan jiray ayaa laamaha amniga Soomaaliya ka ah taliyayaal sar-sare laamaha amniga? Maxayse weli beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
Japan May 2019 Cilmibaaris uu sameeyay Dr. Yoshinori Ohsumi oo ah dhaqtar u dhashay dalka Japan oo ku takhasusay sida uu jirka aadanuhu u shaqeeyo(Physiology) ayuu ku ogaaday in markii uu qofku gaajoodo uu jirkiisu bilaabayo inuu cuno Carbohydrates-ka iyo Dufanka ku keydsan unugyada jirka, taas oo keeneysa in uu jirku isnadiifiyo oo uu iska saaro unugyada keeno Kansarka, Duqnimada, Asaasaqa, Sokorta, Cadaadiska-dhiigga, iyo Cudurrada ku dhaca Wadnaha, iyo in jirka laga saaro Cholesterolka iyo Cusbooyinka aan loo baanheyn ee dheeraadka ku ah.
Iscunidda jirka(Autophagy) waxay bilaabaneysaa haddii uu qofku shaqeeyo 8-saacadood xiriir ah oo uusan wax cunin, uuna sidaas joogteeyo dhowr maalmood, si aysan unugyadii dhintay fursad ugu helin in ay dib usoo noolaadaan.
Dr. Yoshinori Ohsumi wuxuu ku talinayaa in uu qofku isgaajeysiiyo oo uusan wax cunin ugu yaraan 8 ilaa 16-saacadood oo xiriir ah 2 ilaa 3 maalmood todobaadkiiba, wuxuuna sidoo kale soo jeedinayaa in uu sidaas joogteeyo hal bil oo xiriir sanadkiiba.
Dr. Yoshinori Ohsumi oo ah bare sare oo wax ka dhiga machadka diraasaaadka hal-abuurka ee Jaamacadda Tokyo ee dalka Japan wuxuu Cilmibaaristaan 2016-kii ku muddeystay shahaadada caalamiga ah ee Nobel Prize-ka ee dhanka Caafimaadka.
Cilmibaarista dhaqtarkaan lagu abaal-mariyay 2-sano kahor waxay diinteenna Islaamku na fartay 1438-sano kahor, oo Tiirarka Islaamka ayayba kamid tahay inuu qofku Muslimka ahi Soomo 30 maalmood oo xiriir ah ka sanad kasta, Nabigeenna naxariis iyo nabad-gelyo korkiisa ha ahaadaanee wuxuu jideeyay Soonka 2 maalmood todobaaakiiba(Isniin iyo Khamiis), iyo Soonka maalmaha cacad oo ah 13ka, 14ka iyo 15ka bil kaste.
Ramadaankaani waa fursad dambi-dhaaf iyo naar-ka-xoreyn oo uu Alle dad badan uga xoreynayo Naarta iyo kuleylkeeda. Sidoo kalena waa fursad caafimaad oo ay dad badan uga badbaadayaan Cudurro halis ah oo haya ama kusoo fool leh.
Eebe ha inooga dhigo maalmo nabdoon iyo habeenno xasilloon. Allow nagu dar kuwa Soonkaan ka faa’iideysta, aadna ugu deeqdo raxmad, dambi-dhaaf iyo naar-ka-xoreyn.
Waxaa qoray: Hussein Sabrie
Muqdisho 17ka May 2019 Taliska Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ayaa Shacabka Muqdisho ee guryaha leh uga digay in ay guryahooda ay ka kireeyan Shaqsiyaad aysan aqoon oo aysan soo marsiin taliska degmada iyo Xaafadda ay degan yihiin.
Taliye ku xigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Sakiyo Xuseen ayaa sheegtay in shaqsigii lagu qabto guri uu leeyahay oo ay degan yihiin Al-Shabaab in ay la wareegi doonaan Gurigaasi.
Taliyaha ayaa xustay in Mas’uuliyad weyn ay saaran tahay dulaalka Guryaha Kireeya, islamarkaana haddii uusan kasoo diwaangalin waaxda iyo degmada Mas’uuliyadda dhibaatadda uu geysto qofkaasi uu qaadi doono.
Maalmihii ugu dambeeyay ayay sheegtay in xubno badan oo ka tirsan Al-Shabaab laga soo qabtay Muqdisho, islamarkaana dhammaantooda ay ku sugnaayeen guryo laga kireeyay oo aan la soo marsiin Taliska Booliska degmada.
Ciidanka Booliska ayay sheegtay in ay sii wadi doonaan howlgallada ay kula dagaallamayaan Al-Shabaab, waxaana ay shacabka ka codsatay in ay la shaqeeyaan Ciidanka Booliska.
Maamulka Dowladda Galmudug 17ka May 2019 Madaxweynaha maamulka Galmudug Axmed Ducaale Geelle Xaaf ayaa jawaab ka bixiyay hadalkii kasoo yeeray madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa Xaaf ku tilmaamay inuu diiday qaadashada Daawada xalka u aheyd Galmudug, taasi oo aheyd in waqti kordhinta uu doonayo uu kala tashada shacabka deegaanada Galmudug, islamarkaana ay iyaga u ogolaadaan.
Sidoo kale Madaxweyne Farmaajo ayaa si cad u sheegay inaysan aqbaleyn muddo kororsi ay sameeyaan madaxda maamul goboleedyada iyo madaxda dowladda Soomaaliya, taasi oo keentay in lagu kala tago shirkii magaalada Garowe.
Madaxweyne Xaaf oo ka jawaabayay hadalkii madaxweyne Farmaajo isaga oo ku sugan magaalada Nairobi ayaa sheegay in Madaxweyne Farmaajo uu weydiistay Hub, balse uu ugu jawaabay “Ma Caabudwaaq ayaad ku weerari rabtaa” sida uu sheegay Xaaf.
Madaxwayne Xaaf ayaa halkaasi ka jeediyay Hadalo Dhinacyo badan Taabanayay isagoona walaac ka muuniyay in Dowladda soomaaliya ay ku socoto Wadadii Bur burka, sida uu hadalka u dhigay.
Dhankale Madaxwayne Xaaf ayaa ku eedeeyay Hoggaanka Dowladda Soomaaliya in ay Dhibaatooyin Hor leh ka wadaan Deegaanada Maamulada Jubbaland iyo Galmudug, taasi oo caqabad kale noqon doonto.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay qaadeyso masuuliyadda dhibaatooyinka ka dhaca deegaanada maamuladaasi.
Garbahaareey 17ka May 2019 Ciidamada xooga dalka Soomaaliya ayaa weerar ku qaaday saldhig Ururka Al Shabaab ku Lahaayeen duleedka degmada Garbahaareey ee gobolka Gedo.
Saraakiisha ciidamada xooga dalka ayaa sheegay in saldhiga Al Shabaab oo ku yaala duleedka degmada Garbahaareey uu 19 KM uu kaga beegnaa dhanka waqooyi ee magaalada.
Burburka Saldhiga ayaa waxaa ka dhashay khasaaro kala duwan uu gaaray xubno ka tirsan Al Shabaab oo ku sugnaa saldhiga, sida saraakiisha ay sheegeen.
Taliyaha ciidamada Lugta ee dowladda Soomaaliya Generaal Odowaa ayaa xaqiijiyay in weerarka uu ahaa mid horey looga shaqeeyay oo lagu bartilmaameydsaday saldhig Al Shabaab ku leeyihiin Gedo.
“Ciidammada Xoogga Dalka ayaa bur buriyey Saldhig ay Argaggixisada Al-Shabaab ku lahaayeen deegaan 19 KM dhanka Waqooyi ka xiga magaalada Garbahaareey Sida uu u xaqiijiyey Taliyaha Ciidammada Dhulka General Odowaa”sidaasi ayaa lagu shaaciyay wakaalada wararka Soomaaliya.
Weerarka Saldhiga Al Shabaab lala eegtay ayaa imaanaya iyadoo sidoo kale ciidamada xooga ay weeraro ka fuliyeen deegaano ka tirsan Shabeelaha Hoose, weeraradaasi oo lala eegtay Al Shabaab.
Al Shabaab ayaa lumiyay deegaano badan oo ay maamuli jireen oo ku yaala gobolada Koofurta Soomaaliya.
Muqdisho 17ka May 2019Safiirka dalka Ingiriiska u qaabilsan Soomaaliya, Amb. Ben Fender ayaa waxa uu bixiyey wareysi gaar oo dhinacyo badan taabanaya, intii uu ku sugnaa Caasimada Somaliland.
Safiirka oo wareysi gaar ah siinayey Telefishanka HCTV, ayaa waxa uu kaga waramay arrimo kala duwan oo ay kamid yihiin Socdaalkiisa Somaliland, Khilaafka xisbiyada iyo weliba qabsoomida doorashooyinka Somaliland.
Fender ayaa sidoo kale waxa uu ka hadlay Wada-hadalada Somaliland iyo Somaliya, xaalada Muqdisho iyo Dagaalka Al-shabaab lagula jiro iyo arimo kale oo dhawr ah.
Wareysigaas oo dhamaystirana ayaa wuxuu u dhacay sidan:
S: Mudane Safiir Marka U Horaysa Waxaad Warbixin Naga Siisaa Ujeedada Socdaalkaaga Somaliland, Cida Aad La Kulantay Iyo Arimaha Aad Kala Hadashay?
J: Waad ku mahadsan tahay inaad igu martiqaado, Tani waa booqashadaydii koowaad ee laba geesood ah ee aan ku imid Hargeysa, waxaan halkan imid dhawr todobaad ka hor aniga oo la socda koox Safiiro Midawga Yurub ah, run ahaantiina waxay ahayd fursad aan ku arko Madaxweynaha iyo inaan wax ka arko shaqada xafiiska Britain ee Hargeysa uu qabanayo.
Sida aad ogtahay Britain waxay xidhiidh dheer oo taariikhiya la leedahay halkan oo qayb ka ah aduunka, waxa jiray dad ka yimid Hargeysa, Berbera iyo meelaha ku dhaw halkan, kuwaas oo soo galay dalka UK oo dagay in ka badan boqol sano ka hor. Waxaana jiray xidhiidh aanu wada lahayn xiligii maxmiyada.
Balse waxa muhiim ah nooca wada shaqaynta ee hada socota, sidaa darteed waxaan arkay shaqada aanu qabano, iyo sida aanu u taageero Bileyska iyo Cadaalada halkan, tusaale ahaan shaqada aanu qabano waxa ka mid ah inaanu gacan ka gaysano kobcinta dhaqaalaha, shaqo abuurka iyo sidoo kale inaanu ka wadashaqayno horumarino habnololeedka iyo jidka Berbera Corridor.
Meelo kalena wax ayaanu ka qabanaa oo ay ka mid yihiin daryeelka iyo ilaalinta duurjoogta, waxaan habeen hore la kulmay madaxa waxbarashada bilaashka ah anaga oo libin laabnay tirada waxbarasho bilaash ah ee aanu sanad kasta siino dadka Somaliland nooga yimaada.
Sidaa darteed, run ahaantii ujeedada booqashadaydu waxay ahayd in aan la hadlo xubno dawladda ka tirsan oo aan kala hadlo xidhiidhka aanu wadaagno iyo in aan arko tusaalaha dhabta ah ee iskaashiga aanu halkan ka samayno iyo in aanu sii wadno.
S: Waxa Jira Khilaafyo U Dhexeeya Xisbiyada Siyaasada Somaliland, Waanad La Kulantay, Maxay U Dhici Wayday In Xal Rasmi Ah Loo Helo Caqabada Ka Taagan Qabsoomida Doorashooyinka?
J: Dabcan, Su’aasha doorashooyinku, waa mid lagama maarmaan u ah dadka Somaliland inay xal ka gaadhaan, balse waxaan u malaynayaa inay tahay su’aal muhiim ah, doorashadii ugu dambaysay ee Golaha Hoose ee Somaliland waxay ahayd 2005-tii, run ahaantiina mudo dheer ayay ahayd, waxaanu jeclaan lahayn in Somaliland ay noqoto meesha ugu wanaagsan, waanay noqon kartaa, Aragtidayadana taasi waa mudo dheer.
Sidaa darteed, waxaan ku boorinayaa xubnaha xisbiyada siyaasada inay isku dayaan inay heshiis gaadhaan si ay suuragal u noqoto in doorashooyinku wakhtigooda ku qabsoomaan, dabayaaqada sanadkan.
Waaan u malaynayaa in tahay mid muhiim u ah sumcada Somaliland iyo inay muhiim u tahay dhamaystiranka siyaasada gudaha Somaliland. Waxaana jira dad badan oo da’yar oon waligood cod doorasho dhiiban, Wixii ka dambeeyey doorashadii Baarlamaanka, Xubno baarlamaanka ka tirsan may arag wajiyadooda baarlamaanka gudihiisa.
Sidaa daraadeed waxaan filayaa inay muhiim tahay in xisbiyada siyaasadu ay raadiyaan Tanaasulaad suuragaliya in doorashadu wakhtigeeda ku qabsoonto dib u dhac la’aan, taasina maaha mid degdeg ku ah diyaargarowga doorashadu inay qabsoonto. Waxa muhiim ah inay la yimaadaan xal siyaasi ah sida ugu dhakhsaha badan Ramadaan ka dib.
S: Ma Jirtaa Dhaqaale Dawladda UK Ay U Qoondaysay Doorashada Oo Aad Bixiseen?
J: Waxaanu ka mid nahay kuwa ugu weyn ee taageerada siiya Guddida Doorashooyinka Qaranka, Waan la kulmo shalay, waxay qabteen shaqo wanaagsan, waxay diyaariyeen doorashada Aqalka Hoose ee Baarlamaanku inay dhacdo, waxaan filayaa inay diyaar yihiin, oo ay dhaqaajiyaan hanaanka diiwaangalinta codbixiyeyaasha sida ugu dhakhsaha badan ee loo helo xeerka codbixinta, iyo sida ugu dhakhsaha badan ee ay u timaado heshiiska xisbiyada siyaasadu. Sidoo kale arinta aan hoosta ka xariiqayaa waxa weeyaan in la sameeyo oo la meelmariyo xeerkaasi oo ogaalada in doorashadu qabsoonto.
S: Somaliland iyo Somalia-ba waxa ka jira Abaar, Cunto Sugnaansho la’aan iyo xiligii Roobka wakhtigiisii ka dib dhacay, sida ay sheegayaan Ururada Samafalku, Waa Maxay Doorka UK Ee Arimahaasi Ku Saabsan?
J: UK waxay ka mid tahay kuwa ugu waaweyn ee deeqaha bini’aadanimo bixiya qaybo badan oo aduunka ka mid ah, iyagoo ay barbar socdaan Maraykanka iyo Midawga Yurub, Hada waxaanu fasaxnay 8 Milyan oo Bound oo kharashaad dheeraad ah dheeraad ah, waxaana qaybo ka mid ahi ay mari doontaa hay’adda Qaramada Midoobay iyo Ururada si loo gaadhsiiyo meelaha aadka ugu baahan.
Balse arinta muhiimka ahi waxa weeyi in aanu sanado badan ka shaqaynaynay, in aanu gurmad ka galno abaarta, tani maaha abaartii ugu horaysay ee dhacda, waxaanu hogaaminaynay wadamadii 2017-kii ka jawaabay abaartaasi.
Waxaana muhiim ahayd in aanu taageero siinay bulshada si ay adkaysi uga yeeshaan dhibaatooyinka mustaqbalka. Sida aad sheegtay, saadaaluhu waxay tilmaamayaan in sanadkani uu yahay mid adag, balse waxaan filayaa in Dawladaha halkan iyo maamulka Garoowe iyo dawlada Muqdisho ay ka jawaabayaan xaalada, aniguna waxaan ku niyad samahay wadashaqaynta saaxiibada UK oo kale ah, waanu maamuli doonaa arimaha ay Abaartu sababayso.
S: Xukuumada Somaliland Iyo Ciidamada Bileyska Waxa lagu eedeeyaa inay ku xadgudbaan Xoriytul Qawlka, Suxufiyiin tiro badan Waa La Xidhay, Xubno Mucaaridka ka tirsan Xabsiyada Ayaa Loo Taxaabay iyo Wargeysyona xayiraadbaa la saaray, Dadka Qaar waxay yidhaahdaan dawlada Ingiriisku waligeed may cambaarayn Talaabooyinkaasi ka dhanka ah Hanaanka Dimuqraadiyada iyo Isku Xukunka Sharciga, Maxaad Arintaasi Ka Leedahay?
J: Waxaan la wadaagayaa walaaca ku saabsan falalkii dhawaanahan dhacay, balse UK waxay ka jawaabaysaa inay gacan ka geysanayso in sharciga dalku uu shaqeeyo, Waxaanu gacan siinaa Garsoorka si aanu u taageerno hanaanka sharciga, si aanu u horumarino oo loo xushmeeyo cabashooyinka heerka xuquuqal insaanka, sidaa daraadeed waxaanu taageerna hanaanka cadaalada, tusaale ahaan anaga oo la socona oo qiimayna guddida si loo gacan siiyo in Xaakinadu aanay waxay doonaan u samayn oo lala xisaabtamo, waxaanu barnaa hanaanka loo maamulo maxkamadaha, iyo sida kiisaska maxkamada loo wado.
Waxaanu Bileyska ku tababarnaa xuquuqda aadamaha, waxaanan u malaynayaa in taasi ay tahay mid la taaban karo oo dhab ah.
Waxaanu doonaynaa in Ciidamada Amniga ee Somaliland ay noqdaan kuwo wanaagsan, waanay noqon karaane, taas oo macnaheedu tahay xushmaynta sharafta dhamaan dadka halkan ku nool.
S: Balse Waxa Jira Walaac Sheegaya In Ay Adagtahay Inaad Suxufi Ka Ahaato Somaliland, Arintaasi ma Kuu Muuqataa?
J: Arintaasi way ii muuqataa, Britain waxay hogaanka u qabatay Wadamada Caalamka ee taageera Madaxbanaanida Saxaafada, waxaanu taageernaa shirarka waaweyn ee ku saabsan Madaxbanaanida Warbaahinta oo lagu qabanayo London 10 iyo 11 July, saddexdii May maalintii madaxbanaanida saxaafada Aduunka waxaan Muqdisho kula kulmay koox suxufiyiin ah, waxaanu ka wadahadalay arimo door ah oo suxufiyiintu la kulmaan.
Waxaanu aad ugu wanaagsanahay taageerada Madaxbanaanida Warbaahinta, anaga oo rumaysan in Warbaahin madaxbanaan ay gacan ka geysan karto burburinta Musuqmaasuqa, iyo in ay gacan ka geysan karaan la xisaabtanka dawlada, taasina waxay noogu muuqataa tusaale muhiima u ah bulsho kasta oo xor ah.
Ilaa iyo hadda Madaxbanaanida Saxaafadu runtii waa hadaf muhiim ah ee sanadkan, waana mid ka mid ah hawlaha Wasiirkayga Arimaha Dibada uu shakhsi ahaantiisu uu ku martigalinayo qabashada shirkan bisha July.
S: Wadahadaladii Somaliland iyo Somalia may qabsoomin dhawrkii sanadood ee u dambeeyey, Dawlada UK-na waxay ka mid ahayd dawladihii dedaalada ugu jiray Wadaxaajoodka Somaliland iyo Somalia, Ma Jirtaa Jid Cusub oo miiska wadahadalka la isugu keeni karo mar kale?
J: Waxa cad, wadahadalo iyo wadaxaajood kasta oo u dhexeeya Hargeysa iyo Muqdisho ama Hargeysa iyo Garoowe, uu yahay mid aan dawladahaasi mahadin, balse waxaan u sheegayaa siyaasiyiinta dhamaantood waxa weeyi, in si aad ah aynu gacan uga gaysano xidhiidh dhab ah oo kalsoonida lagu dhiso, waxaana arinta muhiimka ah in qof walba uu ogaadoay tahay, hadii ay talaabadaasi qaadaan, waxay heli doonaan taageero buuxda oo ay ka helaan bulshada caalamka, waxaanan hubaa in arintaasi iman doonto.
S: Somalia waxay hada u muuqataa inay cagaha la sii galayso amni daro, gaar ahaana Caasimada Muqdisho, oo ay dhibaatooyin iyo qaraxyo ismiidaamin ahi ay ka dhacayaan, Muxuu yahay Doorkaaga Wax Ka Qabashada Amaanka Muqdisho?
J: Waxaan filayaa, Xaqiiqdii in dawlada Muqdisho ay horumar fiican ka samaynayso Amaanka,
Dabcan way jiraan dhacdooyin badan oo dhacaya iyo weeraro dhacaya, base waxaynu aragnaa in markii ugu horaysay sanadkan in la qaaday hawlgaladii milatari ee ugu waaweynaa oo ay sameeyeen ciidamada qaranka Somalia oo dhul ku yaala Shabeelada Hoose ka qabsaday Al-shabaab, gacantana ku hayaan taasina waa mid xaqiiq ah oo hogaamineed, waxaanan u malaynayaa in markii ugu dambaysay ay gurmad heleen dadka goobahaasi jooga.
Sidoo kale waxaynu arkaynaa in dawlada Muqdisho ay qaaday Talaabooyinkii ugu horeeyey ee dib loogu hagaajinayo ciidamada amaanka.
Doorka Britaina waxa weeyi in la horumariyo ciidamada Qalabka sida ee Somalia iyo Bileyska, waxaanu Askarta Soomaalida ah ku tababarnaa Baydhabo, waxaanu maalgalinaa horumarinta Booliska anaga oo maalgalinay dhawr kun oo saraakiil booliska ka tirsan, waxaanan rumaysanahay in tani ay tahay bilawga taageerada Somalia oo hesha ciidan xirfad leh oo si fiican u tababaran.
Waxaan aaminsanahay in tani ay noqon doonto ta isbadal ku keenta Al-shabaab, waxaana bilaabmay ifafaalaha arintaasi.
Muqdisho 17ka May 2019 Iran ayaa ku eedeysay Mareykanka kasii darista “aan la qabli karin” ee xiisadda ka dhex oogan labada dhinac, waxayna sheegtay in Tehran ay muujineyso is-xakameyn, inkasta oo Washington ay ka baxday heshiiska Nukliyeer.
Xiisadda labada dhinac ayaa cirka isku shareertay kadib markii toddobaadyadii dhowaa Mareykanka ay maraakiibta xambaara diyaaradaha dagaalka, iyo diyaaradaha bambooyinka culus qaada ee B-52 geeyeen Khaliijka, ayaga oo tuhmayo halis kasoo socota Iran.
“Xiisadda kasii dareysa ee Mareykanka waa mid aan la aqbali karin” Waxaa sidaas yiri wasiirka arrimaha dibeddda Iran Mohammad Javad Zarif oo wada-hadallo u jooga dalka Japan.
“Waxaan muujinay is-xakameyn, inkasta oo Mareykanka ay ka baxeen heshiiska Nukliyeer” ayuu yiri Zarif.
Wasiirka arrimaha dibedda Iran ayaa sheegay in Tehran ay ka go’an tahay inay heshiiska ay sii waddo, islamarkaana qiimeyn la sameeyey ay muujineyso in Iran ay u hoggaansameyso heshiiska.
Hadalka Zarif ayaa yimid maalin kadib markii wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ay ku amartay dhammaan shaqaalaheeda laga maarmi karo inay ka baxaan safaaradeeda Baghdad iyo qunsuliyadda Arbil ee dalka Iraq, xilli ay sare usii kaceyso xiisadda ka dhex oogan Mareykanka iyo Iran, taasi oo sare usii qaaday cabsi dagaal.
Si kastaba Trump ayaa sheegay inuu rumeysan yahay in Iran ay dooneyso in wada-xaajood ay la gasho Mareykanka, sida ugu dhaqsiyaha badan.
WARARKA MAANTA 16ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo waxaa soo baxay fashilkaaga siyaasaddeed iyo midkaaga aqooneed ee aad buuggaaga Teesaha/Thesisika u caysay qabaa’ilo farabadan oo kaa dhigay Madax ayagoo og wax aad ka qortay! Ma ka jirtaa Soomaaliya wax la dhaho Jaamcadda Ummadda Soomaaliyeed oo aan wax lacag ah laga qaadin ardayda dhigata mise waxaa jira rag ka qaata lacago ardayda Jaamacadda Ummadda oo ay in muddo ah ku qaraabanayeen? Maxayse Jaamacadda Ummadda uga shaqayn lkarin Maamullada #Somaliland, Jubbaland, Puntland, Hirshabelle Iyo Galmudug? Maxay tahay sababta uu u rabo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” inuu burburiyo Dowladda Gobaleedka Galmudug, Jubbaland Iyo Puntland asagoo si fiican u diidan inuu dalka iyo dakda ku maamulo dastuurka federaalka muddaddii 2 sanno ee uu xilka hayey? Ha wiqleyso!
Muqdisho 16ka May 2019 Taliyaha Booliska Soomaaliya Bashiir Cabdi Maxamed Ameeriko ayaa sheegay inay soo qabteen shaqsi la tuhmaayo inuu bixiyay qishka Imtixaanaadkii Dugsiga Sare ee dalka.
Eedeysanaha Booliska ay soo qabteen ayaa lagu magacaabaa Jamaaludiin Xasan Xersi oo 29 jir ah, kaasi oo ka shaqeeya Wasaaradda Waxbarashada Soomaaliya.
Taliyaha ayaa sheegay shaqsigaan in loo gudbinaayo maxkamad si looga qaado tallaabo sharciga waafaqsan.
Wuxuu sheegay inay socdaan baaritaanka ku aadan shaqsigaan & shaqsiyaad kale oo lala xiriirinaayo inay wax ka ogaayeen bixinta qishkii imtixaanaadka ee dowladda.
“Waxaab rabaa in aan shacabka Somaliyed la wadaago in Qaybta baarista dambiyada Booliska ay soo qabteen shaqsi la tuhmaayo inuu ka dambeeyay qishkii la bixiyay ee Imtixaanaadka, shaqsigaasi waxaa lagu magacaabaa Jamaaludiin Xasan Xersi 29 jir ah oo ka shaqeeya Wasaaradda waxbarashada Soomaaliya.”
Qishkii Imtixaanaadka la bixiyay ayaa waxaa ka dhashay in Wasiirka Waxbarashada Soomaaliya uu joojiyo dhamaan imtixaanaadkii Shahaadiga ahaa ee socday, taasi oo dhalisay in Ardayda Banaanbaxyo ay ka dhigaan Magaalada Muqdisho gudaheeda & Gobolada dalka qaarkood.
Muqdisho 16ka May 2019Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa u magacaabay Dr. Nuur Diiriye Xirsi (Fuursade) inuu noqdo agaasimaha guud ee Madaxtooyada Soomaaliya.
Qoraal uu soo saaray ayuu madaxweynaha ku yiri “Waxaan maanta u magacaabay Dr. Nuur Diiriye (Fuursade) inuu noqdo Agaasimaha Madaxtooyada. Intii uu kamidka ahaa La-taliyeyaashayda, wuxuu muujiyay inuu yahay shakhsi hufan oo daacadnimo iyo hawlkarnimo ay u dheertahay, waxaana Alle uga baryayaa inuu xilkan culus u fududeeyo.”
Fuursade ayaa beddelaya Drs. Aamin Saciid Cali, wuxuuna noqonayaa agaasimaha afaraad ee madaxtooyada Soomaaliya.
Caasimada Online ayaa labadii bishan si khaas ah (Exclusive) u shaacisay in xilkan loo magacaabayo Nuur Diiriye Xirsi (Fuursade). Halkan hoose ka aqri warkii aan qornay, iyo xog ku saabsan xiriirka Fuursade kala dhaxeeya qoyska madaxweynaha.
Nuur Diiriye Fuursade, waxay ehel yihiin xaaska madaxweyne Farmaajo, Zaynab Cabdi Macallin.
Sida ay noo sheegeen ilo-wareedyo ku sugan Villa Somalia, magacaabista Nuur ayaa waxaa aad ugu ololeeyey oo muddo ka shaqeynayey Cumar Faaruuq Cabdi Macallin oo la dhashay Zaynab Cabdi Macallin.
Nuur Diiriye Fuursade ayaa waxa uu qabaa Xuriyo Aadan Yuusuf oo habaryar u ah Zaynab iyo Cumar Faaruuq, lana dhalatay hooyadood Bishaara Aadan Yuusuf.
Nuur Diiriye Fuursade ayaa waxa uu kasoo jeeda beesha Sacad ee Habar-Gidir oo sidoo kale ay Dr. Aamina, ay kasoo jeedo.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 16ka May 2019 Maamulka Gobalka Sh/dhexe ee HirShabelle ayaa tallaabo la yaab leh ka qaaday Baabuurta dadweynaha ee ka dhex shaqeeyo inta u dhaxeyso Jowhar iyo Muqdisho kadib markii ay Shalay diideyn inay qaadaan dadweyne badan oo la doonayey inay Garoonka Diyaardaha kusoo dhaweeyaan Madaxweynaha HirShabelle Maxamed Cabdi Waare oo Shalay halkaas gaaray.
Maamulka Gobolka Shabeelada Dhexe ee hoos tago Hirshabelle ayaa ku dhawaaqay inay shaqo joojin ku sameeyeen gawaarida dadweynaha ee isaga goosha inta u dhaxeyso Jowhar iyo Muqdisho.
Sida ay Caasimadda Online xogta ku heshay sababta ka dambeysay xayiraadaan ayaa lagu sheegay in qaar ka tirsan gaadiidleydaas ay shalay diideen in ay qaadaa ndad shacab ah oo Garoonka Diyaaradaha Jowhar kusoo dhaweeyey Maxamed Cabdi Waare madaxweynaha Hirshabelle.
Sababta ku kaliftay Gaadiidleyda inay diidaan qaadista dadweynahaas ayey ku sheegeyn cabsi ay Al-Sabaab ka qabaan haddii ay qaadaan dadka soo dhaweynayo madaxda Hirshabelle, maadaama arrintaas horey loo sheegay in looga digay.
Gaadiidleyda ayaa ku dooday in jidka ay ka shaqeeyaan ee isku xira Jowhar iyo Muqdisho ay ka buuxaan ciidamo ka tirsan AL-Shabaab kuwaas oo ku hanjabay inay gubi doonaan Baabuurtii la shaqeyso maamulka darawadana ay ka qaadi doonaan tallaabo sharci ah.
Amarka gaadiidka Shaqada looga joojiyey ayaa waxaa lasoo sheegayaa inuu kasoo baxay Maamulka Gobolka Shabeelaha Dhexe oo si weyn uga carooday inay Gawaarida diidaan qaadista dadweynaha soo dhaweynayo Madaxweynaha Hirshabelle.
Gaaliidleyda ayaa codsaday in shaqadooda loo fasaxo isla markaasna go’aankaas uu yahay mid ay aad uga xumaadeen.
Kooxda Al-Shabaab ayaa bilihii ugu dambeysay waxay aad ugu soo xoogeysteen jidka u dhaxeeyo Muqdisho iyo Jowhar, waxayna halkaas ka fuliyeen dhowr weerar sidoo kalana waxay jidkaas ku gubeen baabuur ay lahaayeen dad shacab ah.
Muqdisho 16ka May 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo khudbad ka jeedinayey Munaasabadda sanadkii guuradii 76-aad ee ururkii Dhallinyarada SYL oo xalay lagu qabtay Magaalada Muqdisho ayaa ka hadlay Shirkii Garoowe iyo sababihii keenay in la isku fahmi waayo.
Madaxweynaha oo ka hadlayey Shirka Garoowe ayaa sheegay in qaar ka tirsan Madaxda Maamul Goboleedyda, gaar ahaan Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaale Gelle Xaaf uu doonayey inuu waqti kororsi sameysto taasina ay ka hor timaaday Dowladda Soomaaliya.
Madaxweyne Farmaajo ayaa sheegay inaysan jirin cid Hal maalin ku darsan karto waqtiga sharciga ee uu xilkiisa ku eg yahay haddii ay ahaan laheyd Maamul Goboleedyada iyo Dowladda Dhexe.
Madaxwyenaha ayaa tilmaamay in haddii la ogolaado in Madaxweyne Dowladda Dhexe iyo mid Maamul Goboleedyada loo ogolaado inuu waqti ku darsado ay taas noqon doonto wado furmato oo keeni karto in dalka uu dhibaato galo.
Madaxweynaha ayaa dhawr jeer kusoo celceliyey inaan cidna loo ogolaan doonin inay waqti ku darsato xataa isaga oo lagu eedeenayey maalmihii dambe inuu doonayo waqti kororsi.
Hadalka Madaxweynaha ayaa kusoo aadayo xilli dhawaan ay Golaha Wasiirada ansixiyeen Sharciga doorashooyinka kaasoo dhaliyey shaki weyn oo laga qabo inay dowladdaan sameysaneyso waqti kororsi kadib markii qodobada qaar ay tilmaamayeen in haddii lagu guuldareysto in doorasho la qabto ay Guddiga Doorashada waqti ugu dari doonaan Baarlamaanka iyo Madaxweynaha.
Madaxweyne Farmaajo ayaa meesha ka saaray shakigii ahaa inay Dowladiisa qorsheeneyso waqti kororsi inkastoo ay Siyaasadda isbadali karto waqti karta ama hadalkaan uu yahay mid siyaasadeed , waxaana hadalkiisa ka muuqatay inaysan dowladda Soomaaliya dooneyn inay sameysato waqti kororsi.
Muqdisho 16ka May 2019 Warbaahinta dalka ayaa ogaatay in gaarigii talaadadii ku qarxay xarunta degmada Warta-nabadda ee Gobalka Banaadir uu habeen hore ku baryay degmadaasi islamarkaana uu soo galay galabkii Isniinta.
Gaarigaan oo nuuciisa yahay Nooho ayaa la sheegay in uu ka soo galay dhinaca Suuqa Bakaaraha, waxa uuna ka soo gudbay bar-kontarool oo ku taala agagaarka Hotel Daamey ama Isgoyska Geed Jaceel ee degmada Warta-nabadda.
Mid kamid ah dadka ku nool degmada Warta-nabadd,a gaar ahaan agagaarka Masaajidka Cabdalla iyo Cawareer ayaa Caasimada Online u sheegay in gaarigaan uu galabkii isniinta muddo ka badan 4 saac uu yiilay meel u dhaw masaajidk,a sidoo kalane kaabiga ku heysa xarunta degmada.
Dadka degaanka ayaa Ciidamada Booliiska kuwar-geliyay gaariga Isniintii, 5tii Galabnimo Afurka ka hor kadib markii ay ka shakiyeen waxaana ku dhax-jiray hal wiil oo kaliya oo ay ugu jireen Air phone (dhagaha Mobilka), balse ay kawar-celin waayeen Ciidamada Booliiska Soomaaliya ee ku sugan halkaasi.
Qof kamid ah dumarka ku ganacsada agagaarka xarunta degmada Warta-nabadda ayaa sidoo kale Caasimada Online u sheegay in Ciidamada Booliiska shaqsiyan ay ku wargelisay gaarigaan xilli ay roondo ku marayeen inta u dhaxeysa xarunta degmada iyo Isgoyska Geed Jaceyl balse aysan waxba ka qaban gaariga.
Afurkii kadib ee Isniintii ayey dadka degaanka sheegeen in ay waayeen gaarigii ay ka shakeeyeen waxayna qiyaaseen in uu ku xarooday guri aan ka fogayn xarunta degmada. Taaladadii markii uu qarxayay ayuu Xawaare sare ku soo hormaray dadkii ka digay maalin ka hor waxa uuna xoog ku jiiray difaaca degmada isagoo gudaha u galay xarunta degmada kadibna is qarxiyay.
Sidoo kale dadka xog-ogaalka ah ayaa sheegay in gaariga markii uu jiiray difaacyada degmada aysan jirin cid daba-gashay ama ka difaacday gudaha degmada, waxaaana markii ugu dambeysay laga qaaday birta Al-baaabka xarunta degmada isagoo markii dambe ku qarxay gudaha xarunta oo u dhaw Albaabka.
Su’aalaha dad-badan ay qabaan ayaa ah Maxay booliiska wax uga qaban waayeen gaarigaan markii loo soo gudbiyay ? miyey u muuqataa in Booliiska ay wax ka ogaayeen shilkaan? Ma jirta cid la xisaabtanta hey’adaha amniga ? side ayuu uga soo gudbay baraha kontarool ee Wadnaha oo ah aag cagaaran oo aan laga soo gudbin ? iyo Su’aalo kale.
Muqdisho 16ka May 2019Odayaal dhaqameed ku howlanaa ka qeyb qaadashada sii deynta dhaqaatiir u afduuban Al Shabaab ayaa shaaciyay natiijada ay kala soo kulmeen xubnaha Al Shabaab ee heysta dhaqaatiirta u dhalatay dalka Cuba.
Wararka la helayo ayaa sheegaya in xubnaha Aftuubtay dhaqaatiirta u dhalatay dalka Cuba ay dalbadeen lacag madax furasho ah oo gaareyso 1.5 Milyan oo doolarka Mareykanka, sida odayaasha dhaqanka ay sheegeen.
Sirdoonka Kenya ayaa sheegay in dadka afduubtay dhaqaatiirka ay marka hore ahaayeen koox burcad ah, balse markii dambe ay u gacan geliyeen Al Shabaab, taasi oo xaalada ka sii dartay.
Odayaasha dhaqanka ayaa Al Shabaab-ka afduub ahaan u heysta dhaqaatiirka dalka Cuba, waxay kula kulmeen deegaan u dhaxeeya Bu’aale iyo Deegaanka Ceel Cadde, waxayna dalbadeen lacagtaasi si ay usii daayaan dhaqaatiirka.
Odayaal ka kala socda Magaalooyinka Baladxaawo iyo Mandheera ayaa ragga afduubka u heysta dhaqaatiirta kula kulmay tuulo ku taalla howdka u dhaxeeya labada Magaalo waxaana ay dalbadeen Hal Malyan iyo bar Doollarka Mareykanka ah.
Warbaahinta dalka Kenya gaar ahaan TV-ga Citizen ayaa baahiyay in Kooxda heysata dhaqaatiirta u dhashay Dalka Cuba ay dalbadeen $1.5Milyan oo lacagta Mareykanka ah.
Odayaashii loo diray wada xaajoodka lagu soo deynayo raggaas ayaa soo qaaday dalabka kooxda afduubka heysata, waxaana ay hadda wadahadal kula jiraan dowladda Kenya, mana jirto jawaab ilaa iyo hadda Kenya kasoo baxday.
Muqdisho 16ka May 2019 Siyaasi C/Raxmaan Cabdi Shakuur Warsame ayaa ka hadlay hadal xaly uu jeediyay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa xalay si rasmi ah u shaaciyay ineysan dooneyn in muddo kororsi ay sameeyaan madaxda dowladda Somaaliya, sidaasi si lamid ahna aysan aqbaleyn muddo kororsi ay sameeyaan madaxda maamul goboleedyada.
Siyaasi C.raxmaan Cabdi Shakuur ayaa marka hore madaxweyne Farmaajo kaga mahadceliyay sida uu shacabka Soomaaliyeed ugu cadeeyay inuusan dooneyn muddo kororsi dheeraad ah.
Wuxuu sidoo kale sheegay si shacabka Soomaaliyeed ay hadalkaasi u aaminaan in madaxweynaha looga baahan yahay inuu meesha ka saaro qodobada qaar ee ku jira sharciga doorashada oo xukuumadda Soomaaliya ay dhawaan ansixisay. Siyaasi C/Raxmaan Cabdi Shakuur Warsame ayaa ka hadlay hadal xalay uu jeediyay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa xalay si rasmi ah u shaaciyay ineysan dooneyn in muddo kororsi ay sameeyaan madaxda dowladda Somaaliya, sidaasi si lamid ahna aysan aqbaleyn muddo kororsi ay sameeyaan madaxda maamul goboleedyada.
Siyaasi C.raxmaan Cabdi Shakuur ayaa marka hore madaxweyne Farmaajo kaga mahadceliyay sida uu shacabka Soomaaliyeed ugu cadeeyay inuusan dooneyn muddo kororsi dheeraad ah.
Wuxuu sidoo kale sheegay si shacabka Soomaaliyeed ay hadalkaasi u aaminaan in madaxweynaha looga baahan yahay inuu meesha ka saaro qodobada qaar ee ku jira sharciga doorashada oo xukuumadda Soomaaliya ay dhawaan ansixisay.
#Somalia’s #failed Federal #President H.E. Mohamed Abdillahi Farmajo exposed his political failures for misleading #Somalia for the past 2 years insulting #Presidents of the #Somali Semi-autonomous states. Listen to his speech exposing.
WARARKA MAANTA 15da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Xassan Cali Kheyre Iyo Madaxweyne Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse labada aqal ee dalka u wadashaqayn karin weli? Maxay beesha caalamka ugu baaqday inuu iscasilo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo si cad u fashilantay xukuummadda uu hoggaaminayey? Maxayse beesha caalamka ugu soo jeedisay inuu iscasilo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay inuu xaliyo khilaafka siyaasaddeed ee u u dheexaya Dowladda Federaalka Iyo Dowlad Gobaleedyada? Yaa Madaxweyne ka ah #Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” Mise Mudane Saciid Cabdilaahi Deni “Qas-Guulwade”? Maxayse beesha caalamka ugu diiday inay weli wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweynaha Maamulka Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf u diiday inuu aqbalo beenta iyo khiyaanooyinka Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Maxay tahay sababta Madaxweynaha #Puntland State Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ugu diiday inuu Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ku qabto shirka uu kula kulmi lahaa Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Garoowe? Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 15da May 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo iyo Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa wali ka hadlin shirkii fashilka ku soo dhamaaday ee ka dhacay magaalada Garowe ee xarunta Gobalka Nugaal.
Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha ayaa Garowe ku maqnaa muddo todobaad ah, waxaana hakad u galay dhamaan Shaqooyinka Qaranka ee iyaga ku xirnaa balse nasiib darrada jirto ayaa aheyd markii uu natiijo la’aan ku soo dhamaaday Shirka oo ay indha ku haayeen Umadda Soomaaliyeed.
Dad badan ayaa sugayay in Madaxweynaha Soomaaliya iyo Ra’iisul Wasaaraha uu midkood ka hadlo Shirka iyo waxyaabihii sababay in uu fashil ku soo dhamaado, balse wali ma dhicin waxaana dad badan isweydiinayaan sababaha ay uga aamuseen madaxda Qaranka.
Dad badan oo ah siyaasiin iyo aqoon-yahaano ayaa aaminsan in Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ay hal sabab uga aamuseen shirka taas oo ah.
Ugu danbayntii Madaxweynuhu waxa uu ku bogaadiyey mas’uuliyiinta shirkadaas imaatinkooda Somaliland iyo inay xogogaal u noqdaan horumarka ganacsi iyo dhaqaale ee ka jira waddanka, isagoo xusay in ay xukuumadda iyo shacbigaba ka go’an tahay soo dhawaynta cidkasta oo khayraadka dihin ee dalka ku duugan maalgashi ku samaynaysa.
Muqdisho 15da May 2019 Sheekh Mukhtaar Roobow Cali Abuu Mansuur ayaa muddo ku dhow 150 maalmood ku xiran Xabsi ay maamulaan Ciidamada Nabad Sugidda Soomaaliya, oo ku yaala taliskooda ugu wayn ee Habar Qadiijo, waxaana isa soo taraya qayla dhaanta loo jeedinayo dowladda ee ah in la sii daayo Abuu-Mansuur.
Ilaa hadda ma jirto maxkamad la soo taagay Abuu Mansuur, waxaana dad badan ay u arkaan xeraggiisa inuu yahay mid Sharci darro ah, ayada oo lagu eedeeyay hogaanka dowladda Soomaaliya in ay is hortaageen heshiiyo badan oo lagu sii deyn lahaa Abuu Mansuur.
Shalay oo ugu dambeysay magaalada Baydhabo waxaa kulan ay ku yeesheen digniin ka soo saaray siyaasiinta iyo odayaasha beelaha digil iyo mirifle kuwaas oo sheegay in ay Afduuban doonaan nin saameen leh oo ku dhow Madaxweynaha Soomaaliya.
Caasimada Online ayaa ogaatay in Sheekh Mukhtaar Roobow Cali Abuu Mansuur ay Dowladda Soomaaliya u heysato laba arin oo kaliya kuwaas oo kala ah
1 – Abuu Mansuur waxa uu heestaa dhalinyaro hubeysan oo leh awood ciidan kuwaas uu ku mucaaradi karo dowladda Soomaaliya, waana qodob kamid ah waxyaabaha ay uga cabsi qabto sii dees-madiisa.
2 – Waqtiga dowladda oo gabaabsi ah, haddii ay dowladda Soomaaliya sii deyso Abuu Mansuur waxa uu ka mid noqonayaa mucaaradka Dowladda ee dhanka siyaasadda ,waxana uu ku wiiqayaa awoodda dowladda saameentiisa siyaasi iyo midda deegaan, waana sababta labaaad oo ay dowladda Soomaaliya uga cabsi qabto Abuu Mansuur. Dowladda Soomaaliya oo rajo ka qabta doorashada 2020-ka hadii ay sii deyso Abuu Mansuur oo ka saameen Lafta gareen waxay aaminsan tahay in ay lumin doonto degaanadaasi.
Arimahaas ayaa la sheegay in ay yihiin qodobada ugu waa-wayn oo ay Dowladda Soomaaliya Xabsiga ugu sii heyso Abuu Mansuur oo ah hogaamiye saameyn ballaaran ku leh degaano badan oo Soomaalida degto gaar ahaan dhulka Koonfur Galbeed iyo beelaha ku heebta Roobow.
Soomaali iyo ajaaniib la kulantay Madaxweynaha Soomaaliya iyo Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa isku dayday in la sii daayo Abuu Mansuur, balse waxay madaxda dalka ku adkeesteen in aysan sii deyn doonin Sheekh Mukhtaar Roobow Cali Abuu Mansuur oo bishii December laga xiray magaalada Baydhabo ee xarunta Gobalka Bay.
Muqdisho 15da May 2019 Waxaa saacadihii ugu dambeeyay soo Ifbaxay warar sheegaya in dagaalamayaasha Al-Shabaab ay heleen Liiska dhamaan Shaqaalaha Rayidka ah ee Soomaaliya oo gaaraya in kabadan 5 kun oo qof.
Caasimada Online ayaa maanta la kulantay dhalinyaro badan oo ka tirsan Shaqaalaha Rayidka Soomaaliya, kuwaas oo qaba walaac xoogan oo ku aadan amnigooda kadib markii ay heleen xog ku saabsan in Al-Shabaab loo gacan geliyay Liiska Shaqaalaha Rayidka Soomaaliya.
Dhalinyaradaan ayaa Caasimada Online u sheegay in Warbixinta ay ka heleen Xafiiska Wasaarado ay ka tirsan yihiin mas’uuliyiinta oo si cad ugu sheegay in uu jiro tuhun arintaasi ku saabsan.
Dad kala duwan oo ay la hadashay Caasimada Online ayaa sheegay in ay soo gaartay Warbixinta nuucaas ah balse aan la ogayn ilaa hadda goobta laga helay.
Xubno ka mid ah mas’uuliyiinta amniga oo aan la hadalnay ayaa sidoo kale noo xaqiijiyay in la soo gaarsiiyay warbixintaan, islamarkaana loo sheegay in ay aad u adkeeyaan amaanka magaalada Muqdisho si loo ilaaliyo shaqaalaha Dowladda oo ay qatar soo wajahday.
Si rasmi ah looma oga halka laga helay Liiska Shaqaalaha Rayidka Soomaaliya balse waxay Caasimada Online ogaatay in Liiska Shaqaalaha uu yaalo dhowr Xafiis oo ay kamid yihiin.
- Xafiiska Guddiga Shaqaalaha Rayidka Soomaaliya.
- Xafiiska Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya.
- Xafiiska Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre
- Xafiisyada hey’adaha amniga Soomaaliya sida Booliiska iyo Nabad Sugidda. Waxaa jira warar kale oo sheegaya in Liiska sidoo kale yaalo Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya.
Arintaan ayaa maanta ah hadal heynta ugu wayn ee Xafiisyada Dowladda waxaana la sheegay in ay hey’adaha Dowladda Soomaaliya ee dhanka amaanka ah ay wadaan baaritaanka arintaan si loo soo hubiyo sax ahaanshiyaheeda iyo hadii ay jirto halka laga bixiyay.
Arintaan ayaa ku soo beegmaysa iyadoo wali hey’ adaha amaanka Soomaaliya ay magaalada Muqdisho ka wadaan baaritaanka Shaqaalaha Rayidka ee Soomaaliya. Ciidamada amaanka ayaa Todobaadkii baara ugu badnaan 2 Xarun oo ka diiwan gashan Shaqaalaha Rayidka Soomaaliya.
Maamulka Somaliland 15da May 2019 Madaxweynaha Somaliland, Mudane Muuse Biixi Cabdi ayaa waxa uu maanta xafiiskiisa ku qaabilay madax ka socotay shirkada GULHAN LTD. DEARSAN.Co, oo laga leeyahay dalka Turkiga oo uu hoggaaminayey gudoomiyaha shirkadaasi Mr. Aziz Yildirim oo maanta safar shaqo ku yimid caasimada Somaliland.
Mas’uuliyiinta Shirkadan Turkiga ah ee madaxweynuhu kulanka la qaatay ayaa ujeedada ay u yimaadeen Somaliland ay tahay inay danaynayaan fursadaha maalgashi ee jirra, iyo sidii ay qayb uga noqon lahaayeen mashaariicda maalgashi ee ka hirgelay Somaliland, gaar ahaan maalgelinta, kaluunka, macdanta, wershedaha, beeraha iyo tayaynta wadooyinka waxayna sheegeen inay ku qanceen dadaalka iyo horumarka Somaliland samaysay iyo maalgashiyada waaweyn ee waayadan danbe ka hanaqaaday dalka.
Iyagoo taa ka duulayana ay doorbideen inay Somaliland ka fuliyaan maalgashi, isla markaana tusaale u noqdaan shirkadaha iyo maalgashadayaasha waddanka Turkiga si ay qayb uga noqdaan maalgashiga dihin ee Somaliland ku duugan.
Sidoo kale wasiirrada wasaaradaha, Ganacsiga, wershedaha iyo dalxiiska, macdanta iyo tamarta, gaadiidka iyo horumarinta jidadka, horumarinta maalgashiga, horumarinta beeraha, Xannaanada Xoolaha iyo horumarinta kalluumaysiga, ayaa kulanka ku soo bandhigay qorsheyaasha maalgashi iyo siday diyaarka ugu yihiin inay ka faa’iideeyeen fursadaha noocan oo kale ah.
Ugu danbayntii Madaxweynuhu waxa uu ku bogaadiyey mas’uuliyiinta shirkadaas imaatinkooda Somaliland iyo inay xogogaal u noqdaan horumarka ganacsi iyo dhaqaale ee ka jira waddanka, isagoo xusay in ay xukuumadda iyo shacbigaba ka go’an tahay soo dhawaynta cidkasta oo khayraadka dihin ee dalka ku duugan maalgashi ku samaynaysa.
Maamulka Dowladda Puntland 15da May 2019 Madaxweynayaasha dowlad gobolleedyada Puntland iyo Hirshabeelle Saciid Cabdullaahi Deni iyo Maxamed Cabdi Waare oo kulan gaar ah ku yeeshay magaalada Garoowe ayaa ka wada hadlay sii deynta maxaabiis ka soo jeeda deegaannada Hirshabeelle oo ku xir xiray Puntland. Afhayeenka dowlad gobolleedka Hirshabeelle Daa’uud Xaaji Cirro oo warbaahinta uga warbixiyay kulanka labada madaxweyne ku dhaxmaray Garoowe ayaa sheegay in Puntland aqbashay sida uu hadalka u dhigay in la sii daayo maxaabiista ka soo jeeda deegaannada Hirshabeelle.
‘’Kulanka labada madaxweyne oo sidoo kale ay goob joog ka ahaayeen Wasiirradda Amniga labada dhinac, waxaa leysku afgartay in la sii daayo maxaabiista Puntland uga xir xiray Hirshabeelle iyo sidii leysaga kaashan lahaa xoojinta Ganacsiga iyo adkeynta Amniga labada dhinac’’ ayuu yiri afhayeenka.
Sidoo kale waxaa uu sheegay Cirro in madaxweyne Waare oo uu heshiis kaa la mid ah uu la saxiixday madaxweynaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Lafta-Gareen.
Dhawaan ayeey ahey markii heshiis saddex geesood ah uu ku dhaxmaray magaalada Garoowe madaxweynayaasha Puntland, Koonfur Galbeed iyo Hirshabeelle kaddib kulankii fashilmay ee madaxda dowladda federaalka iyo dowlad gobolleedyada.
Sweden 15da May 2019 Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ee Soomaaliya, Axmed Ciise Cawad, ayaa ka qeybgalay Madasha lixaad ee Stockholm ee Nabadda iyo Horrumarka oo laga furay magaalada Stockholm ee dalka Sweden, iyada oo ay ka qeybgalayaan tiro ballaaran oo ah siyaasad sameeyeyaal, cilmi baarayaal iyo dad xirfad sare leh. Madasha oo sanadle ah, qaban-qaabadeeduna uu leeyahay Machadka Caalamiga ee Stockholm ee Cilmi-baarista Nabadgelyada (SIPRI), ayaa sanadkan diiradda lagu saarayaa mowduuca ku saabsan ‘Ka jawaab celinta dhibaatooyinka si nabadda loo dhiso: ka guul-keenidda wadajirka’.
Madasha oo seddex cisho socon doonta (14-16 May) ayaa Mudane Danjire Axmed Cawad ka jeedin doonaa hadallo dhowr fadhi oo wadatashiga ka mid ah oo ay kala qeybqaadanayaan Wasiirro iyo wakiillo caalami ah oo ay ku fallanqayn doonaan nabad dhisidda, deganaanshaha iyo horrumarka.
Muqdisho 15da May 2019Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka xukuumadda federaalka Soomaaliya , Mahdi Maxamed Guuleed Khadar, ayaa caawa afur u sameeyay golaha abwaannadda Soomaaliyeed.
Kulanka afurka ah ee Ra’iisul wasaare ku-xigeenku u sameeyay abwaannada ayaa lagu lafa guray kaalinta abwaannadu ay ku leeyihiin dib-u-heshiisiinta, horumarinta bulshada iyo dhismaha dawladnimada.
Afurka uu Ra’iisul Wasaare ku-xigeenku u sameeyay golaha ayaa waxaa ka qayb galay wasiirrada maaliyada iyo warfaafinta iyo wasiir ku-xigeenka arrimaha dastuurka.
Guddoomiyaha ku-xigeenka Golaha abwaannada Soomaaliyeed, Abwaan Xirsi Maxamed Weheliye, ayaa Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka uga mahad celiyay afurka uu u sameeyay golaha, waxa uuna ka sheekeeyay dadaalka abwaannadu ay soo geliyeen dhismaha dawladnimada iyo dib-u-heshiisiinta.
Wasiirka warfaafinta, dhaqanka iyo dalxiisaka iyo wasiirka maaliyadda ayaa labaduba ka hadlay kulanka afurka ah uu Ra’iisul wasaare ku-xigeenku u sameeyay golaha abwaannada Soomaaliyeed, waxa ayna ka sheekeeyeen kaalinta dowrka abwaannada Soomaaliyeed ay ku leeyihiin dhismaha dawladnimada iyo wacyi gelinta.
Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka xukuumadda federaalka Soomaaliya ayaa kulanka ka sheegay in abwaannadu ay kaalin muhiim uga jiraan bulshada, hal abuur, dhaqan suuban, suugaan iyo ruwaayado ay ku cabbiraan dareenka shacabka.
https://www.youtube.com/watch?v=91hm1gLl8QA
WARARKA MAANTA 14kda May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa xukuma #Soomaaliya? Yaa #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa xaday gargaarkii Turkiga u keenay dadka dhibaataysan xilligii abaaraha? Yaase kansali kara imtixaanka dalka oo dhan ma Raysal Wasaare mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu Wasiirka Wasaaradda Waxbarashadda Mudane Goodax Barre u kansalay imtixaanka dugsiyadda dalka? Mise Yaa xakamayn kara social media dalka dhexdiisa sida uu ku dhawaaqay Wasiirka Waxbaradda Goodax Barre? Yaa imtixaanka shahaadiga ee dalka gatay inay si dhib yar ku helaan jawaabaha saxda ah ardayda Soomaaliyeed? Yaa xukuma #Soomaaliya? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Ha wiqleyso!
Muqdisho 14kda May 2019 Golaha shacabka ee baarlamanka Soomaaliya ayaa waxaa hor-yaalla heshiiska wadaaga khayraadka dabiiciga ah, si loo ansixiyo.
Heshiiskii wadaaga khayraadka dabiiciga oo ay saxiixeen dowladda federaalka ah iyo dowlad goboleedyada, kana dhacay Baydhabo June 5, 2018 waxaa lagu heshiiyey sida loo qeybsanayo dakhliga ka soo xarooda kheyraadka dabiiciga ah.
Heshiiska waxaa ku jira in dowlad goboleedka shidaalka soo saarta ay dakhli ahaan heli-doonto 25% halka degmada ama gobolka sida gaar ah ay ugu yaallaan ceelasha saliidda ay helaan 10%. 10% kale ayaa waxaa nasiib u heli-doona dowlad goboleedyada aan shidaalka soo saarin.
Dhinaca kale, shidaalka laga soo saaro dhulka ama berriga waxaa loo qeybsan doonaa, dowladda federaalka waxaa loo qoondeeyey dakhliga 30% halka dowlad goboleedka laga soo saaray shidaalka iyo gobolka sida gaar ah looga saaray ay kala qaadan-doonaan 30% iyo 20% siday u kala horreeyaan, halka dowlad goboleedyada aan soo saarin shidaalka ay xiso ahaan dakhliga heli-doonaan 20% .
Haddii dhulka laga qodayo gaar loo leeyahay dowladda federaalka iyo dowlad goboleedka waxaa ay kala helayaa 40-40% halka degmada soo daarta ay heleyso 10% iyo dowlad goboleedyada aan soo saarin oo ah 10%. Dakhliga Bixinta Laysinada ay dowladda federaalka ah iyo dowlad goboleedyada u qeybsan-doonaan 50-50
SPA: Shirkadda Somali Petroleum Authority (SPA) ayaa ka mas’uul ah bixinta laysinnada, la socodka iyo dhaqan-gelinta shuruucda shariga shidaalka iyo arrimo kale.
Idaacadda Goobjoog
Akhriso, Heshiiska Wadaaga Khayraadka Dabiiciga ah:
Shidaalka Badda: Sida ku qoran heshiiskii wadaaga khayraadka dabiiciga, dawladda federaalku waxay heli doontaa 55% dakhliga shidaalka laga soo saaro badda halka dowlad goboleedka ay heleyso 45%, dakhliga dambe waxaa qeybsan doona dowlad goboleedyada shidaalka soo saara iyo kuwa aan soo saarin, sidaasi waxaa lagu xusay heshiiskii qeybsiga kheyraadka ee Baydhabo oo haatan horyaalla golaha shacabka.
Maraykanka Iyo Iran 14kda May 2019 Iran iyo Mareykanka ayaa qarka u saaran dagaal, waxaana socda daan-daansi xooggan oo Mareykanka ku samaynayo Iran, xilli laga cabsi qabo inuu weeraro.
Mareykanka ayaa maraakiibka xambaara diyaaradaha dagaalka u diray badda gacanka, isaga oo ku dooday inuu ka hor-tagayo halis kaga imanaysa Iran.
Maamulka madaxweyne Trump ayaa maraakiibta gacansiga Mareykanka ee maraya badda gacanka uga digay in Iran ay weerar kusoo qaadi karto.
Wargeyska Washington Post ayaa qoray in la-taliyaha amniga qaranka Mareykanka John Bolton, oo ah xagjir neceb islaamka, uu Iran u dhigayo dabin daan-daansi, islamarkaana la doonayo inay xabadda billowdo si weerar loogu qaado.
Dhinaca kale, Iran ayaa sheegta in hal gantaal oo kaliya uu ka adag yahay Markab dagaal oo Mareykanka uu geeyey badda gacanka, oo haddii ay ku dhuftaan dhulka ay la sami karaan.
Markabkan oo lagu magacaabo Abraham Lincoln looguna talo-galay in lagu cabsiiyo Iran, ayaa waxa uu madaxweyne Trump u diray bariga dhexe, wuxuuna dhowaan ka gudbay marinka Suez, si loogu digo Iran.
Lama yaqaan, sababta Mareykanka ay u abuurayaan halis aan jirin, hase yeeshee waxaa la rumeysan yahay inay gadaal ka riixayaan Israel iyo Saudi Arabia, halka John Bolton oo ah nin muddo u ololeynayey in la weeraro Iran uu hadda yahay la-taliyaha amniga qaranka.
Xaaladda ayaa aad u kacsan, waxaana la saadaalin karin sida wax noqon karaan, ayada oo Donald Trump uu yahay madaxweyne fud-fudud oo wax kasta ay ka suurta galaan.
Maamulka Dowladda Somaliland 14kda May 2019 Guddoomiyaha hay’adda qaxootiga iyo barakacayaasha Somaliland, Cabdikariin Axmed Xinif, ayaa kusoo biirey dagaalka afka ah ee u dhaxeeya Xukuumada Muuse Biixi iyo xisbiga Waddani.
Guddoomiye Xinif oo maanta warbaahinta kula hadlayey xafiiskiisa, ayaa waxa uu si adag uga jawaabay eedeymo ay xukuumada u jeedeyiin Mas’uuliyiin ka tirsan Xibsiga mucaaridka ah ee Waddani, wuxuuna yiri
“Rag badan oo shalay halkaa ka hadlayey, markay Kulmiye joogeen iyaguna ma xumayn, Kulmiye-na xumayn, waxa imika u muuqdaa xilalka markay hayeen umay muuqanin, laakiin markaas ayaa laga rabay inay yidhaahdaan ‘Waxaasi wuu innaga khaldan yahay’ Marka aan xukuumadda ka tirsan-nahayna aan amaano oo khaladkeedu ii muuqan waayo, markaan dibedda ka joogana ii noqoto abaar, Ceeb bay ku tahay dadnimada”.
“Raggaa waxa ka mid ahaa Rag lahaa Muuse Biixi haddaanu talin garanayn Anaga ha noo yeero, xitaa Madaxweyne ma odhanin, hadalkaa qosol ayuun baan kaga jawaabi karayaa”.
Wuxuuna intaas kusii daray Xinif “Cabdiraxmaan-cirro inuu Waddanka Madaxweyne ka noqdo Mar uun, laakiin Waddadii ma hayaan, waddadii isna ma hayo, kuwan la joogana ku duwi waaye, Waddo kale ayay hayaan. Xaq buu u leeyahay, waanu la jecel nahay, iinsha-allaah wuu noqon doonaa, laakiin Waddadii ma hayo, markaa waxaan leeyahay Guddoomiye Cabdiraxmaan Waddada ku soo baydh”.
Guddoomiye Xinif ayaa ugu dambeyntii wuxuu sheegay in Siyaasintii hore uga tirsanaa Xukuumadihii Kulmiye ee maanta ka tirsan xisbiga Waddani, inaysan waxba ku soo kordhin doonin xisbigaas oo ay dumin doonan.
Muddooyinkii u dambeeyay waxa sii xoogeysanayey dagaalka afka ah ee u dhaxeeya Xisbiga Waddani iyo Xukuumada Muuse Biixi, kuwaasi oo warbaahinta isku marinayay hadalo kulul iyo eedeymo kala duwan.
Maamulka Dowladda Puntland 14kda May 2019Madaxweynaha Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni ayaa ka warbixiyey Shirkii Iskaashiga Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Dowladdaha Xubnaha ka ah DFS.
“Qodobka ugu xasaasisanaa shirkii wuxuu ahaa in loo baahday in lahelo gole siyaasadeed oo ay rabeen Dowladdaha Xubanaha ka ah DFS, runtiina Madaxweyne Farmaajo wuu qiray arrintaas in dastuurku ogol yahay, muhiimadda shirka waxay ahayd, in laysu yimaaddo, la kulmo, lawada hadlo, laakin wax is afgarad ah majirin, waxaana sabab u ahayd in loo baahday waqti badan”.Ayuu yri Madaxweynaha Puntland.
Sidoo Kale Madaxweyne Deni ayaa xusay waxayaabaha ay isku khilaafsan yihiin Dowladda Federaalka iyo Dowladdaha xubanaha ka ah DFS.
“Dowladdaha xubanaha ka ah DFS. waxay si cad u sheegeen in masiirka dalka loo baahan yahay in talo laga wada yeesho. Xeerka doorashooyinka oo waxyaabaha masiirka ah, runtii wuxuu ahaa wax aan lala socon, oo la rabay in heshiis laga gaaro, waxay ahayd doodaha shirka”.
“Doodda kale waxay ahayd, qeybsiga kheyraadka dalka oo Baatroolku kamid yahay, dalka Soomaaliyeed wuxuu soo maray burbur, dadka Soomaaliyeed waxay ku kala duwan yihiin wax badan, si loo mideeyo ayaa federaalka loo qaatay, si aan mar kale ay naan ugu laaban dhibaatooyinkii dagaallada sokeeye iyo is aaminaad la’aanta”.
Madaxweynaha ayaa baaq u diray Madaxda DFS iyo Dowladdaha Xubnaha ka ah.
“Dowladda federaalka Soomaaliya iyo dowladdaha xubnaha ka ah DFS waa kuwo ay leeyihiin shacabka Soomaaliyeed, waa in ay ka shaqeeyaan midnimada ummda Soomaaliyeed, waa in lawada hadlo hadii xataa la kala aragti duwan yahay, waxyaabaha la isku afgaran waayo in dib loo dhigo lagana wada hadlo kuwa aan lagu muran saneen”Ayuu yiri Madaxweynaha Puntland
Dhinaca kale Madaxweynaha Puntland ayaa ka hadlay sababta ay Puntland Iskaashi ula yeelatay maamullada Hirshabeelle iyo Koonfur-galbeed.
“Hore waxaan Iskaashi ula lahayn Jubbaland iyo Galmudug, haatanna Hirshabeelle iyo Koonfur-galbeed, waxaan uga faa’iidaysanay in wada shaqeyn la helo, Hirshabeelle dhaqaale ayaa naga dhexeeya, Koonfur-galbeedna sidoo kale”ayuu Yiri Madaxweyne Deni.
Hadalka Madaxweynaha Puntland Saciid Deni ayaa ahaa mid aad loo wada sugayay, maadaama Shirkii dhowaan ka dhacay Garowe uu ku dhamaaday natiijo la’aan, isla markaana Madaxda ay ka tageen, iyagoo aanay hal qodob heshiis ku aheyn, taasoo sababtay in shirku fashilmo.
Muqdisho 14kda May 2019 Magaalada Muqdisho qeybo ka mid ah waxaa subaxnimadii hore ee saakay ka dhacay dibadbax ay dhigayeen ardeydii kaqeybgashay Imtixaankii dowladda ee la hakiyay, kuwaa oo ka cabanaya go’aanka ay Wasaarradda Waxbarashada. Gaar ahaan dibadbaxan oo ka dhacay Waddada Maka Al-Mukarama ee halbowlaha u ah isku socodka magaalada Muqdisho ayeey dibadbaxayaashu ku dhawaaqayeen erayo ka dhan ah Wasiirka Wasaarrada Waxbarashada Cabdullaahi Goodax Barre oo ku dhawaaqay go’aanka Wasaarradda ee lagu hakiyay Imtixaanka.
Ardeyda oo ku labisnaa qaarkood dareyskii Iskuulka ayaa sheegay in ay ka xun yihiin joojinta Imtixaan waqti badan ku bixiyeen ka qeybgalkiisa, islamarkaana uu dhaqaale uga baxay, hasse ahaatee Wasaarrada Waxbarashada ayaa sheegtay in uusan sii socon karin Imtixaanka marba haddii la helay qishka qaar ka mid ah Maadooyinkii lagu keenay.
Ardayda iyo dadweynaha kale ee bannaanbaxa dhigaya ayaa waxaa mararka qaar rasaas ku ridayay ciidamada dowladda Soomaaliya, inkastoo aan la sheegin wax-yeelo ay geysatay rasaastu.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ay xukuumaddu ka soo saartay cabashada ardeyda iyo go’aanka lagu joojiyay Imtixaanka intaba.
Muqdisho 14kda May 2019 Duqa Muqdisho ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cismaan (Eng. Yarisow) ayaa fal-danbiyeed weyn oo u baahan in caddaaladda la horgeeyo dadkii ka danbeeyey ku tilmaamay in Imtixaankii Dugsiyada Sare la xado oo suuqa la geliyo. Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ayaa ugu baaqay Xeer Illaalinta Qaranka iyo Hay’adaha Baarista Dambiyada ee Booliiska in si deg-deg ah tallaabo sharciga lagu horgeynayo looga qaado cid walba oo ku xadgudubtay mustaqbalka dhalinyarada Soomaaliyeed ee u soo diyaar garoobay in ay raacaan nimdaamkii loo dajiyey imtixaanka heer qaran ee Dawladdu qaadeysay.
Muqdisho 14kda May 2019 “Wasaaradda Waxbarashada waa inay hubiyaan nidaamka imtixaanka ka hor inta aysan ardeydu fariisan Maamulka G/Banaadirna waxuu diyaar u yahay inuu kaalin ka qaato wixii taageero farsamo ah ee looga baahdo. Mar haddii xatooyada aysan ka dhicin goobaha G/Banaadir waa in imtixaanada gobollada la kala duwaa, isla markaasna shacabka loo sheegaa goobta xatooyadu ka dhacday”.
Duqa Muqdisho Cabdiraxmaan Cumar Cismaan ayaa Ardeyda iyo waalidiinta ugu baaqay inay dulqaad muujiyaan mar haddii imtixaankii suuqa galay, isagoo ku tilmaamay go’aanka Wasaaradda ee dib loogu celiyey imtixaanka mid sax ah.
Eng. Yarisow ayaa balan qaaday in Maamulka Gobolka Banaadir uu xoogga saari doono sidii looga hortagi lahaa fal dambiyeedkan foosha xun oo Sumcada Soomaaliya meel weyn uga dhacay, cid walba oo ku lug leh arrintanna ay sharciga mari doonto.
Beledweyne 14kda May 2019 Inta la xaqiijinayo Labo ardey ayaa ku dhaawacantay dibadbax looga soo horjeedo hadalkii xalay ka soo yeeray Wasiirka Wasaarradda Waxbarashada Cabdullaahi Goodax Barre oo saakay ka dhacay magaalada Beledweyne. Ardey ka careysan joojinta Imtixaankii u socday saddexdii cisho ee la soo dhaafay ayaa dibadbax ka dhigay qeybo ka mid ah magaalada, hasse ahaatee rasaas ay ku fureen ciidamada dowladda ayaa la sheegay in ay haleeshay labo ka mid ah ardeydii dibadbaxa dhigayay.
Ciidamada rasaasta ku furay ardeyda ayaa la sheegay in ay ilaalo ka ahaayeen Hotel ay magaalada ka degenaayeen qaar ka mid ah kormeerayaal ka tirsan Wasaarradda Waxbarashada.
Labada ardey ee uu dhaawacu soo gaaray ayaa ka kala tirsanaa Dugsiyada Sheekh Maxamed Macalin iyo Sigma ee magaalada Beledweyne.
Hadalkii xalay ka soo yeeray Wasiirka Wasaarrada Waxbarashada ee ahaa in la joojiyay Imtixaankii dowladda ee maalmahan socday ayaa caro ba’an ku abuuray inta badan ardeydii ka qeybqaadaneysay Imtixaanka kuwaa oo meelo kala duwan dibadbax ka dhigay.
WARARKA MAANTA 13da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay beesha caalamka ugu baaqday inuu iscasilo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo si cad u fashilantay xukuummadda uu hoggaaminayey? Maxayse beesha caalamka ugu soo jeedisay inuu iscasilo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay inuu xaliyo khilaafka siyaasaddeed ee u u dheexaya Dowladda Federaalka Iyo Dowlad Gobaleedyada? Yaa Madaxweyne ka ah #Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” Mise Mudane Saciid Cabdilaahi Deni “Qas-Guulwade”? Maxayse beesha caalamka ugu diiday inay weli wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweynaha Maamulka Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf u diiday inuu aqbalo beenta iyo khiyaanooyinka Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Maxay tahay sababta Madaxweynaha #Puntland State Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ugu diiday inuu Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ku qabto shirka uu kula kulmi lahaa Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Garoowe? Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 13da May 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa shalay galab oo axad ahayd kulan deg deg ah la qaatay qaar kamid ah Wakiilada Caalamka ee ku sugan magaalada Muqdisho.
Kulanka oo ahaa mid albaabada u xiran yahay ayaa waxa uu dhaxmaray Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Safiirada Mareykanka, Ingiriiska iyo Kusimaha Wakiilka Qaramada Midoobay ee Arrimaha Soomaaliya.
Kulankaan oo dhacay markii uu kasoo laabtay Madaxweynaha Soomaaliya magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland, ayaa waxa uu ka dhacay qaybta VIP-da ee Garoonka diyaaraha ee magaalada Muqdisho.
Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa xubnaha uu la kulmay warbixin ka siiyay kulankii Natiijo la’aanta ku soo dhamaaday ee magaalada Garowe.
Waxyaabaha sababay in Shirka lagu kala tago ayuu Madaxweyne Farmaajo faah faahiyay waxaana warar ay heshay Caasimada Online ay sheegayaan in Madaxweynaha Soomaaliya iyo kuwa maamul Gobaleedyada lagu eedeeyay in aysan ka fekerin dan Soomaaliyeed, balse ay ku kala tagayn qorshaha doorashada Soomaaliya ee sanadka 2021 iyo tan 2019 ee maamulada Galmudug iyo Puntland.
Beesha Caalamka ayaa Madaxweynaha Soomaaliya warbixin kadib u sheegay in ay ku soo warcelin doonaan oo ay soo saari doonaan go’aan wadajir oo ah ku saabsan Shirkii Garowe.
Beesha Caalamka ayaa aaminsan in dhinacyada ku shiray Garowe ay dhamaantood isku qabteen arrimo ku saabsan dano gaar ah halkii laga rabay in ay ka fekeraan dan guud.
Garoowe 13da May 2019 Waxaa aad loo hadal hayaa isbaheysiga cusub ee hadda ay sameysteen madaxda maamul goboleedyada Hirshabeelle, Koofur Galbeed iyo Puntland oo hadda kusoo biirtay isbaheysiga.
Dowladda Soomaaliya ayaa dadaal badan u gashay sidii ay dhankooda usoo wada mari lahaayeen madaxda dowlad goboleedyada, balse waxaa caqabad adag ay kala kulmeen madaxda maamulada Jubbaland iyo Galmudug.
Kadib markii lagu kala tagay shirkii magaalada Garowe, waxaa kulamo gaar gaar ah ay dhexmareen madaxweynaha dowladda Soomaaliya iyo madaxweynayaasha Puntland, HirShabeelle iyo Koofur Galbeed.
Kulamadaasi ayaa looga arinsanayay arimo dhowr ah, waxaana kulanka ugu muhiimsan uu dhexmaray madaxweynaha Soomaaliya iyo madaxweynaha maamulka Puntland, kaasi oo keenay isbadal weyn keenay. Madaxweynaha maamulka Puntland ayaa u muuqda mid wax badan ku badashay mowqifkii hore uu taagnaa, waxaana uu kamid noqday isbaheysi cusub oo ay yeesheen madaxweynayaasha Hirshabeelle, Koofur Galbeed iyo Puntland.
Isbaheysiga cusub ayaanan la ogeyn waxa uu ka badali doono xaaladaha culeeska ee saaran dhanka dowladda Soomaaliya.
Dowladda Soomaaliya ayaa isbaheysigan cusub wuxuu kaga dhigan yahay inuu ka yaraan doono culeeska ugu badan ee kaga imaanayay dhanka maamul goboleedyada, waxaana kaliya usoo haray Jubbaland iyo Galmudug.
Axmed Madoobe iyo Xaaf waxaa dhankooda heysta culeesyo doorashooyinka kusoo fool leh la xiriira, waxaana ay guul aan badneyd kaga dhigan tahay dhanka dowladda Soomaaliya.
Muqdisho 13da May 2019 Waxaa magaalada Muqdisho iyo gobalada kale ee dalka si qarsoodi ah loogu iibinayaa su’aalaha imtixaanka dowladda ee ardayda dugsiyada sare ee sanad dugsiyeedka 2018-2019.
Ardayda ayaa su’aalaha hela 24 saac ka hor inta aysan u fariisan imtixaanka, waxayna class-ka imtixaanka lagu galayo ay tagaan iyagoo wata su’aalaha iyo jawaabaha oo ay guryahooda uga soo shaqeesteen.
Wasaaradda waxbarashada ayaa sheegtay in imtixaanka suuqa yaalla uu yahay mid been abuur ah, hase yeeshee ardayda ayaa sheegay inuu yahay mid sax ah.
Ardayda qaar ayaa kuu sheegaya in su’aalaha laga soo siiyay xafiisyada iskuuladooda halka qaarkoodna ay ka heleen internet-ka oo la soo dhigay, waxaana arintaan fududeeyay mas’uuliyiin ka tirsan guddiga imtixaanaadka qaranka ee wasaaradda waxbarashada iyo tacliinta sare. Waxaa magaalada Muqdisho iyo gobalada kale ee dalka si qarsoodi ah loogu iibinayaa su’aalaha imtixaanka dowladda ee ardayda dugsiyada sare ee sanad dugsiyeedka 2018-2019.
Ardayda ayaa su’aalaha hela 24 saac ka hor inta aysan u fariisan imtixaanka, waxayna class-ka imtixaanka lagu galayo ay tagaan iyagoo wata su’aalaha iyo jawaabaha oo ay guryahooda uga soo shaqeesteen.
Wasaaradda waxbarashada ayaa sheegtay in imtixaanka suuqa yaalla uu yahay mid been abuur ah, hase yeeshee ardayda ayaa sheegay inuu yahay mid sax ah.
Ardayda qaar ayaa kuu sheegaya in su’aalaha laga soo siiyay xafiisyada iskuuladooda halka qaarkoodna ay ka heleen internet-ka oo la soo dhigay, waxaana arintaan fududeeyay mas’uuliyiin ka tirsan guddiga imtixaanaadka qaranka ee wasaaradda waxbarashada iyo tacliinta sare.
Kenya 13da May 2019 Maalmahii lasoo dhaafay waxaa si awood leh barta twitter-ka looga hadal hayay in la la’yahay madaxweynaha dalka Kenya, balse eedaymahii halkaas looga soo jeediyay waxaa ugu dambeyn kasoo jawaabay xafiiska madaxweynaha.
Gabadha afhayeenka u ah Madaxweynaha ee Kanze Dena ayaa qoraalo badan ku shaacisay iney aad ula yaabtay waxa lagu daabacayo twitter-ka, iyadoo aysan jirin dhibaato jirta, sidoo kalana madaxweynaha uu ku guda jiro hawlahiisa shaqo.
Wax cajiib ah ayey noqotay markii twitter-ka lagu soo qoray sheekooyin layaab leh oo muujinaya inuu maqan yahay madaxweyne Uhuru, waxeyna sameeyeen qoraal is afgarada ah oo u dhignaa sidan: #whereisuhuru and #findpresidentuhuru, taasoo macno ahaan u dhigan: “#aaway uhuru iyo #raadiya uhuru”
Madaxweynaha lama arag tan iyo 23-kii April markaas uu u dhoofay dalka China, ujeedadiisuna waxey aheyd inuu ka raadsado deyn ay ku dhistaan qad tarDadka u dhashay wadanka ayaana qiray ineysan arkin madaxweynaha tan iyo markaas, taasna waa midda keentay hadal heynta baraha bulshada.
Sidoo kale gabadha afhayeenka ah waxey sheegtay ineysan waxba ka jirin wararka sheegaya inuu Uhuru ugu safray China si uu deymo u weydiisto.
een oo la sheegay iney qiyaastii ku baxeyso lacag malaayiin doolar ah.
Muqdisho 13da May 2019 Askar ka mid ah ciidamada dowladda Uganda ee qeybta ka ah howlgalka AMISOM ayaa la sheegay inay isku dileen magaalada Muqdisho, waxaana la shaaciyay xogta la xiriira dagaal dhexmaray askarta.
Afar kamid ah ciidamada dowladda Uganda ayaa la sheegay inay geeriyoodeen kadib markii ay dhexdooda isku rasaaseeyeen magaalada Muqdisho, waxaana la sheegay inay dhamaantood kamid ahaayeen saraakiisha AMISOM.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in Khilaaf uu soo kala dhex galay mid kamid ah askarta Uganda iyo kormeerihiisii, taasina waxay keentay in askariga uu toogto Kormeerihiisa iyo labo askari oo la joogtay.
Falkaan ayaa ka dhacay xerada Xalane ee magaalada Muqdisho, waxaana ugu dambeyn askariga falka geystay la sheegay inuu naftiisa dilay, taasi oo si weyn looga hadal hayo xerada Xalane.
Afhayeenka Ciidanka Difaaca Uganda Brig Richard Karemire, ayaa xaqiijiyay dhacdadan, waxaana uu intaas raaciyay in Saraakiisha Uganda ay baaritaan ku hayaan kiiskan ka dhacay magaalada Muqdisho.
Ma sheegin waxa sababay falkan, sidoo kale ma sheegin magacyada Askarta isku leysay Xerada Xalane, waxaana uu ku gaabsaday in ay baaris ku sameynayaan.
Waa Dhacdadii ugu horeysay oo sanadkaan 2019 ay ciidamada Uganda ay isku dilaan magaalada Muqdisho.
Muqdisho 13da May 2019 Madaxweynaha Maamulka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa la sheegay in Kismaayo uu ka bilaabay kulamo uu la qaadanayo Saraakiisha amaanka ee maamulka Jubbaland, gaar ahaan xubnaha aadka ugu dhow maamulkiisa.
Saraakiil katirsan Milateriga Magaalada Kismaayo ayaa Caasimada Online u sheegay in Saacadihii la soo dhaafay uu u yeeray Dhowr Sarkaal iyo la-taliyayaal uu leeyahay oo dhanka amaanka ah, waxayna kawada hadleen Xaaladda magaalada Kismaayo iyo doorashada 2019 ee hogaanka Jubbaland.
Axmed Madoobe ayaa Saraakiishii uu la kulmay u sheegay in Kismaayo uu ka bilaabin doono qorshe hubka looga qaadayo dhamaan Ciidamada hubeysan ee taabacsan Dowladda Soomaaliya iyo Ciidamada kale ee ka tirsan Maamulka Jubbaland ee ku dhow Musharaxiinta qaar.
Arrinta ayaa u muuqato beegsi loo geysanayo dhamaan Saraakiisha iyo mas’uuliyiinta Ciidan ee loo arko in ay ka hor imaan karaan Axmed Madoobe, kuwaas oo aan loo fiirin doonin oo kaliya in Dowladda ay ka tirsan yihiin balse sidoo kale laga dhax-raadin doono Ciidamada iyo Saraakiisha Jubbaland.
Howlgalkaan waxaa lagu wadaa in ay qayb ka qaataan Ciidamada Kenya ee ku sugan Kismaayo, kuwaas oo la aaminsanyahay in ay daacad u yihiin hogaanka Axmed Madoobe maadaama ay dano dhaqaale oo badan ay ku qabaan Gobalka Jubada Hoose, gaar ahaan magaalada Kismaayo.
Qorshahan Axmed Madoobe ayaa qeyb ka ah dadaal uu ku xaqiijinayo in dowladda Soomaaliya aysan awood u yeelan inay fara-geliso doorashada maamulka Jubaland ee dhowaan dhacaysa.
Waxaa aad looga cabsi qabaa in Kismaayo ay mar kale marti geliso dagaalo Sokeeye oo dhiig badan ku daato, hadii aysan xaaladda sidaan iska badalin.
Garoowe 13da May 2019 Maamullada Puntland, Koonfur Galbeed iyo Hirshabeelle, ayaa shir saddex geesood ah oo ay ku samaysanayeen is-bahaysi ka furay magaalada Garoowe ee xarunta Galmudug.
Shirkan oo furay madaxweynaha Puntland, Saciid Cabdullahi Deni, ayaa waxaa ku wehelinaayey Madaxweynayaasha Maamulada Koonfur Galbeed Cabdicasiis Maxamed Xasan Laftagareen, Hirshabeelle Mudane Maxamed Cabdi Waare Madaxweyne Ku-xigeenka Puntland Mudane Axmed Cilmi Cismaan Karaash iyo Wasiirada sadexda garab ee shirku u furmay.
Illaa iyo hadda ma cadda sababta saddexdan maamul ay u yeesheen shir gaar ah oo ay ka maqan yihiin maamul goboleedyada Jubaland iyo Galmudug, inkasta oo Puntland ay isbahaysi kale oo gaar ah la leedahay maamulladaas.
Si kastaba, shirkan oo looga wada-hadlay iskaashiga dhinacyada federaalaynta dalka, amniga, horumarinta dhaqaalaha, ganacsiga, tayaynta hay’addaha dowladda iyo isweydaarsiga xogaha iyo khibradaha, ayaa waxaa kasoo baxay qodobada soo socda:
Muqdisho 13da May 2019 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda fedreaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Cali Khayre, oo xalay kormeer amni ku tegay taliska Qaybta Guud ee booliiska gobalka Banaadir iyo Isgoysada ay ku sugaynyihiin ciidamada sugaya amniga caasimadda, ayaa booqday xarunta hagista iyo ka jawaabidda numberka 991 ee Booliisku dhawaan howl geliyeen si shacabku ay ugu soo gudbiyaan xogaha ay helaan.
Howl-wadeennada Booliiska ee u xil saaran shaqada isku xirka booliiska iyo shacabka xogta usoo gudbinaya, ayaa Ra’iisul Wasaaraha siiyay warbixin la xariixta hannaanka ay u shaqeeyaan iyo wixii u qabsoomay booliika wixii ka dambeeyay markii dhawaan la howl geliyay nambarka 991.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa u sheegay saraakiisha booliiska in wada-shaqaynta booliiska iyo bulshada inteeda kale ay muhiim u yihiin sugidda amniga, dalka nambarka gaabaanna uu kamid yahay wadiiqooyinka ugu muhiimsan ee isku xirka, waxa uuna laamaha amniga kula dardaarmay in ay laba jibbaaraan dadaallada lagu sugayo amniga.
Dhanka kale, Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre oo booqday qaybo kamid ah goobaha ay bulshadu isugu timaado iyo xarumo ganacsi ayaa kormeeray taalladda SYL oo ay ka socoto howl dardar leh oo si is-xilqaan ah loogu dhisayo, iyada oo lagu jiro toddobaadka munaasabadda xuska dhallinyara Soomaaliyeed.
Muqdisho 13da May 2019 Iskaashiga Wasaaradaha Maaliyada ee xubnaha ka ah Dowladda Federalka Soomaaliya ayaa ka hor-yimid xeerka Cashuuraha dalka ee Wasiirka Maaliyadda dowladda federaalka uu horgeeyey Golaha baarlamanka federaalka Soomaaliya.
Qoraalka kasoo baxay maamul goboleedyada ayaa lagu sheegay inay yaab ku noqotay in wasiirka maaliyadda Cabdiraxmaan Beyle “uu Xeerka Cashuuraha Dalka horgeeyey Golaha Baarlamaanka Soomaaliya isagoo aan cidna kala tashan kung xadgudbay hiigsiga nidaam federal ah oo ka dhaqangala dalka oo dhan.”
Qoraalka ayaa sidoo kale lagu sheegay in xeerkan “uu Wasiirku afduubay islamarkaana uu si buuxda uga hor-imaanayo Dastuurada Maamullada iyo hab-fulinta xeerarka cashuuraha dalka. “
Maamul goboleedyada ayaa ugu baaqay xildhibaannada baarlamanka in aysan ansixin xeerkan, maadaama ay sheegeen inuusan ka dhaqan gali doonin deeganadooda.
WARARKA MAANTA 11ka May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo Fashilkaaga Iyo Siyaasadda xummada aad dadka, dalka iyo diinta baday cidna ma qarin karto! Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan Madaxweyne Mudane Farmaajo “Been-Hawaas” Mise Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa ka dembeeyey fashilkii shirkii Garoowe Ma Dowladda Federaalka Soomaaliya Mise Madaxweynayaasha Dowlad Gobaleedyada? Maxaa la isku khilaafay shirkii Garoowe ee ay marti-gelinaysay Dowlad Gobaleedka #Puntland? Maxayse beesha caalamka ugu qasabtay in aan wax dhaqaalle la siin xukuummadda fashilantay ee xitaa aan awoodin inay sugto amniga xaasimadda Muqdisho? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon doona Raysal Wasaraha soo socda? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee golaha sharci-dejinta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 11ka May 2019 Wasaaradda waxbarashadda Soomaaliya ayaa maanta si rasmi u furaysa Imtixaanka Shahaadiga ah ee dugsiga Sare oo ka billaabanaya caasimadda Muqdisho iyo deegaannada dowlad-gobolleedyada qaar.
31,500 oo arday ayaa la xaqiijiyay in ay u fariisinayaan Imtixaankaasi,taasi oo ah tiradii ay horey u shaacisay wasaaradda waxbarashada Soomaaliya,iyadoo 71 goobood oo ku yaalla caasimadda Muqdisho iyo 34 goobood oo ku yaalla deegaannada dowlad-gobolleedyada lagu qaadayo Imtixaanka,sida laga soo xigtay wasiiru dowlaha wasaaradda waxbarashada Soomaaliya,Cabdiraxmaan Maxamuud Maxamed(Jaabir).
“Waxaa muhiim ah in sanadkan ahmiyad gaar ah inoo lahaa in ardayda baahiyaha gaarka ah qaba ay qeyb ka yihiin imtixaanka oo aan u helnay goobo gaar ah,fariinta ugu horeysa ayaa ah in ardayda aysan la imaanin telfoonada,lana ilaaliyo habraacyada,waalidiintuna ay ka taxdiraan carruurtooda”. ayuu yiri wasiir Jaabir oo la hadlay warbaahinta dowladda.
Ammaanka goobaha imtixaankaasi lagu qabanayo ee magaalada Muqdisho iyo magaalooyinka kale ee gobollada dalka ayaa la adkeeyey,iyadoo loo xirsaaray ciidammo boolis ah,si ay ula socdaan habsami u socodka imtixaankani shahaadiga ah.
Muqdisho 11ka May 2019 Xildhibaan Maxamed Cumar Dalxa oo kamid ah xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya ayaa si cajiib ah kaga hadlay amarka dowladda Kenya ee ku aadan in diyaaradaha ka baxa magaalada Muqdisho lagu baaro magaalada Wajeer.
Xildhibaan Dalxa ayaa sheegay in diyaaradaha Nairobi tagaya lagu baarayo magaalada Wajeer, isaga oo sheegay in arintaasi looga jawaabi karo in diyaaradaha ka yimaada lagu baaro meel ka baxsan magaalada Muqdisho.
Wuxuu su’aal ka keenay in haddii Kenya ay dooneyso in diyaaradaha ka baxa magaalada Muqdisho ku baarto magaalada Wajeer, Maxaa ku jaban in diyaaradaha ka yimaada magaalada Nairobi lagu baaro gobolka Baay.
Wuxuu sidoo kale sheegay in lagu baari karo garoonka diyaaradaha ee Bali doogle ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Maxey idinla tahay, haddii Dayaaradaha Nairobi tagaya lagu baaro Wajeer, kuwa Kenya ka imaanayana Bay ama Bali-doogle lagu soo baaro.?”ayuu yiri xildhibaan Maxamed Cumar Dalxa oo baarlamaanka kamid ah.
Dowladda Kenya ayaa ka baxday heshiis ay horey ula jiray dowladda Soomaaliya kaasi oo ahaa in diyaaradaha ka baxa magaalada Muqdisho ay si toos ah u tagayaan magaalada Nairobi.
Dowladda Soomaaliya oo ka jawaabtay arintaan ayaa sheegtay inay tahay mid siyaasadeysan, islamarkaana ay baarayaan waxyaabaha keenay in Kenya go’aankaasi ay qaadato.
Garoowe 11ka May 2019 Shirkii wada-tashiga qaran ee Garoowe uga socday madaxda dowladda federaalka iyo madax goboleedyada ayaa gebi ahaanba fashilmay, kadib lix maalmood oo la is hor-fadhiyay iyada oo aan wax natiijo ah laga gaarin.
Dhammaan madaxda federaalka iyo kuwa dowlad Goboleedyada shirka ka qeyb galay ayaa maanta oo sabti ah ka dhoofaya Garoowe, kuna laaban doono magaalooyinkii ay ka kala yimaadeen.
Ilo-wareedyo lagu kasloon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in la filayo in madaxweynaha martida loo ahaa ee Puntland Siciid Cabdullaahi Deni in uu warbaahinta la hadlo isla markaana uu rajo muujiyo una mahad celiyo madaxda sida ay codsigiisii u ga aqbaleen.
Ilo-wareedyo lagu kalsoonaan karo ayaa xaqiijinaya in ramadaanka kadib lagu ballamay in shir kale la isugu yimaado, balse marka la eego halka uu khilaafku gaaray aad ayey u adagtahay in uu kulan kale qabsoomo.
Shirkaan oo ahaa mid ay albaabadu u xiran yihiin ayaa waxa uu noqday kii ugu waqtiga dheeraa, marka la eego saacadaha uu socday. Soomaalida ayaa rajo weyn ka qabtay in madaxdu ay gaari doonaan qodobo wax ku ool ah, balse waxa uu noqday mid lagu hungoobay.
Cidina ma saadaalin karto sida ay wax noqon doonaan iyo halka loo dhaqaaqi doono, balse waxaa muuqata in kaalinta beesha caalamka loo baahnaan doono si ay madaxda Soomaalida ay u heshiiyaan.
Garoowe 11ka May 2019 Wararka ay laga heleyo magaalada Garoowe uu ka socdey shirka dowladda dhexe iyo kuwa xubnaha ka ah ayaa sheegaya inuu saaka dhoofay madaxweynaha Jubbalanad Axmed Madoobe, isaga oo gaaray xaruntiisa Kismaayo.
Mr. Madoobe oo ka biyo-diidanaa faragelinta Villa Somalia ee Jubbaland iyo khasaare ka dhacay garoonka Sayid Maxamed ee Kismaayo aya la celcelinayey 2-badii maalin ee tagtay.
Shirka Garoowe waxaa horay u qaadhacay Galmudug, hadda waxaa isaga baxay Jubbaland, waxaa muuqato inuu fashil gaaray.
Saraakiil ka tirsan Madaxtooyada Puntland ayaa xaqiijiyey in kadib kulankii xalay, ay si kulul khadka taleefanka ugu wada hadleen Madaxweyneyaasha Puntland iyo Jubbaland, kaddib markii ay madasha shirka imaan waayeen madaxweyneyaasha Jubbaland iyo Galmudug.
Axmed Madoobe ayaa diiday in dowladda Soomaaliya ama beesha caalamka ay goobjoog ka noqdaan doorashada Jubaland, waxaana Madaxweynaha Puntland uu dadaal ku bixiyey sidii uu ugu qancin lahaa Madaxweynaha Jubbaland in uu ka tanaasulo qodobkaas, maadama go’aanka u danbeeya ee doorashadaas ay leeyihiin dadka deegaanadaas, isagoona tusaale u soo qaatay doorashadii ka dhacday Puntland ee isaga lagu doortay. Si kastaba Axmed Madoobe ayaa Deni ku diiday arrintaas.
Sioo kale, Axmed Madoobe ayaa dhowr mar dalbaday in la helo damaanad-qaad dhanka beesha caalamka ah oo goobjoog ka noqda qodobada lagu heshiinayo, taas oo ay isku maan-dhaafeen madaxweyne Deni oo u aaminsan inuu asagu damaanad ka noqon karo wax walba oo shirkan ka soo baxa maadaama uu isagu gogoshan fidiyay, inkasta oo aanba wax heshiis ah la gaarin.
Bosaaso 11ka May 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya qarax ka dhacay magaalada Boosaaso ee gobolka Bari, kaasi oo sababay dhaawacyo ciidamada soo gaaray.
Qaraxa ayaa la sheegay in lala eegtay gaari uu leeyahay guddoomiyaha maxkamadda darajada Koowaad ee gobolka Bari Mudane Abuukar C/Naasir, waxaana waxyeelo ay soo gaartay ciidamo ilaaladiisa kamid ah.
Wararka kale oo aan heleyno ayaa sheegaya in qaraxa uu ku dhaacmay mid kamid ah taliyaha ilaalada maxkamadda ciidamada iyo shaqaalo ka tirsan maxkamadda, kuwaasi oo qaarkood halis lagu sheegay dhaawacooda.
Guddoomiyaha gaarigiisa qaraxa lala eegtay ayaa la sheegay inuu ku sugan yahay magaalada Garowe ee gobolka Nugaal, halkaasi oo maalmahaan madaxda dalka ay kulamo lu lahaayeen.
Qaraxa ayaa ahaa miinada dhulka lagu aaso, iyadoo aysan jirin cid sheegatay masuuliyadda ilaa iyo hadda.
Todobaadkii hore ayay aheyd markii miino dhulka lagu aasay uu ka dhacay magaalada Boosaaso, kaasi oo lala eegtay guddoomiyaha gobolka Bari.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha Allah.
Muqdishu 11ka May 2019 Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa jawaab rasmi ah ka bixisay go’aanka ay dowladda Kenya ku joojisay duulimaadyadii tooska ahaa ee magaalooyinka Muqdisho iyo Nairobi.
Qoraal rasmi ah oo kasoo baxay wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada Soomaaliya ayaa lagu sheegay in dowlada Federaalka Soomaaliya ay aad uga xuntahay go’aanka ay gaartay dowladda Kenya ee ah in duullimaadyadii tooska ahaa ee Muqdisho iyo Nayroobi loo leexiyay magaalada Wajeer.
Dowladda Soomaaliya ayaa talaabadaas ku macneysay mid culeys lagu saarayo dhaqdhaqaaqa muwaadiniinta Soomaaliyeed.
“Dowladda Soomaaliya waxay u aragtaa arrintani mid siyaasadeysan oo aan u wanaagsanayn xiriirka derisnimo, is-afgaradyadii hore ee labada dowladood ka dhaxeeyay, ganacsiga iyo isu socodka labada shacab” ayaa lagu yiri qoraalka.
“DFS waxay u taagan tahay dhawrista sharafta iyo karaamada ummadeeda iyo qaranannimadeeda, waxayna ugu baaqaysaa dowladda Kenya in ay dib u fiiriso tallaabadan culeyska ku ah ganacsiga iyo isu socodka labada shacab ee walaalaha ah. DFS waxay xiriir la sameyn doontaa hay’adaha ay khuseyso arrintan, iyadoo qiimeyneysa tallaabada ku haboon ee ay qaadeyso.”
Muqdishu 11ka May 2019Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya waxaa xalay ka dhacay dilal iyo weeraro badan oo qaarkood lagu dilay dad rayid ahaa.
Weerarada kala duwan ayaa waxaa geystay kooxo hubeysan oo aan la garaneyn, waxaana dilka ugu horeeyay uu ka dhacay isgoyska Boondheere ee magaalada Muqdisho, iyadoo loo geystay wiil dhalinyaro ahaa.
Kooxaha hubeysan ee wiilka dhalinyarada dilay ayaa ka baxsaday goobta, waxaana uu wiilka ka mid ahaa dhalinyarada sida weyn looga yaqaan degmada Boondheere.
Sidoo kale waxaa xalay bam gacmeed lagu weeraray maqaayad ku taala Tabeelaha Sheikh Ibraahim, waxaana weerarkaasi ka dhashay dhaawacyo soo gaaray dadka ku sugnaa maqaayada.
Dadka ku dhaawacmay maqaayadda ku taala duleedka magaalada Muqdisho ayaa la dhigay xarumaha caafimaadka ee Muqdisho, iyadoo halkasi lagu baxnaaninayo.
Dhinaca kale kooxo hubeysan oo gaari watay ayaa bam dhigay agagaarka xarunta CID-da ee magaalada Muqdisho, waxaana markii ay qaraxday kadib waxyeelo kala duwan ay kasoo gaartay dad rayid ahaa oo ku sugnaa goobta.
Sidoo kale kooxo hubeysan ayaa weerar ku qaadeen xarun shirkadeed oo ku taala agagaarka Seybiyaano, waxaana iska hor imaad dhex maray ilaalada shirkada iyo kooxaha hubeysan ka dhashay geerida hal ruux.
Waa weeraradii ugu badnaa oo tan iyo bilowga Bishaan Ramadaan ka dhaca magaalada Muqdisho iyo duleedka magaalada Muqdisho, iyadoo ciidamada amaanka ay baaritaano ka wadeen magaalada maalmihii ugu dambeeyay.
Galmudug 11ka May 2019 Maamul goboleedka Galmudug ayaa war-saxaafadeed kasoo saaray fashilkii ku yimid shirka Garoowe oo xalay lagu kala tagay kadib lix maalmood oo loo fadhiyey, wuxuuna fashilka shirka ku eedeeyey dowladda dhexe.
War-saxaafadeedka kasoo baxay xafiiska madaxweyne Xaaf, ayaa lagu sheegay in Galmudug ay ka niyadjab santahay fashilka ku yimid shirka u dhexeyay Dowlad Goboleedyada iyo Dowladda Federaalka ee ka socday Garawe 5-10 Maajo 2019.
Galmudug ayaa ku eedeysay dowladda federaalka in ayadoo madasha wadashiga Shirka Garawe madlan tahay, “ay qaaday tallaaboyin xagaldaacin ku ah shirka iyo ajandayaashii u madlanaa sida; sharciga doorashooyinka, Batroolka iyo arrimaha Dastuurka.”
Qoraalka Xaaf ayaa sidoo kale lagu yiri “Dawlada Federalka waxay diiday inay ixtiramto heshiski Jabouti o ay Galmudug iyo Maamulka Gobolada dhexe ku heshiiyeen kaso ay wax ka saxiixeen, dastuurkii lagu heshiiyayna ay tixgalin wayeen ayagoo wali faragalin ku haya Galmudug iyo Jubaland ,Sido kale waxaa looga hadalay shirka Garawe Maqamaka Muqdisho ayadoo Maamul goboleedyada isla ogalayeen in laga hadlo arinta Maqaamka Muqdisho Laakin ay dowlada Federalka hor istaagtay.” “Dowlad Goboleedka Galmudug waxay dadaal kasta ku bixiyeen in shirka Garawe guulaysto, iyadoo ay mar walba ka go’an tahay xeerinta danta shacabka Soomaaliyeed oo laga hormarinayo danaha gaarka ah.” Ayaa lagu yiri qoraalka
Garoowe 11ka May 2019 Iyadoo shirkii ka socday magaalada Garowe uu muddo maalmo ah socday islamarkaana la isku fahmi waayay waxyaabaha qaar, ayaa xildhibaan ka tirsan baarlamaanka wuxuu ka hadlay waxyaabaha keenay in la is fahmi waayay.
Xildhibaan Xasan Cabdi oo kamid ah baarlamaanka Soomaaliya ayaa sheegay in shan qodob ay sabab u ahaayeen in shirkii magaalada Garowe uu fashil ku dhamaado.
Wuxuu ugu horeyn sheegay in madaxda dowladda Soomaaliya aysan muujin wax tanaasulaad ah oo ku aadan shirkii ka dhacayay magaalada Garowe, taasi oo keentay in lagu kala dareero,
Xildhibaan Xasan Cabdi oo ka mid ah Xildhibaanada sidda dhow ula socda Shirka ayaa qoraalkaan ka qoray Qodobadda lagu heshii waayay.
1-Faragelinta Galmudug, Taas oo qaadatay 5 cisho , natiijo la,aana ku dhamaatay.
2-Xeerka Doorashooyinka ee ay xukumadda ansixisay oo aan waafaqsaneyn Dastuurka Dalka iyo heshiiskii baydhabo ee Dowladda iyo dowlad Goboledyada Jun 2018,
Taas waa la isku mari waayay.
3-kheyraadka dalka
Sharciga Batroolka oo Baarlamanka la geeyay iyadoo wax laga badaley Heshiski Dowladda fedaralka iyo dawlad goboleedyada ee ku saxiixedeen baydhabo Jun 2018, iyadana waa la isla meel dhigi waayay.
4_Deeqaha caalamiga
Deeqaha Beesha caalamka magaca Soomaaliya lagu keeno si cadaalad dalka loogu qeybin lana siyaasadeeyo, iyadana waa la isku mari waayay.
5-Dhameystirka Dastuurka
Dowladda ayaa wada dib u eegis dasturka iyadoo ay ka maqanyihiin xubnihii dawlad goboleedyada u matali laha guddiga madaxa banaan ee dib u eegista dastuurka ,xubnahas oo Dawlad Goboleedyada magacaabeen laakin in ay shaqa galan loo ogolaan,waa la isku afgaran waayay.
WARARKA MAANTA 9da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa Madaxweyne ka ah #Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” Mise Mudane Saciid Cabdilaahi Deni “Qas-Guulwade”? Maxayse beehs caalamka ugu diiday inay weli wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweynaha Maamulka Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf u diiday inuu aqbalo beenta iyo khiyaanooyinka Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Maxay tahay sababta Madaxweynaha #Puntland State Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ugu diiday inuu Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ku qabto shirka uu kula kulmi lahaa Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Garoowe? Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 9da May 2019 Wargeyska caanka ah ee Middle East Monitor ayaa maanta qoray in mas’uuliyiinta dowladda Soomaaliya ay xireen shabakad sirdoon oo ay leeyihiin Imaaraadka Carabta.
Wargeyska ayaa sheegay inuu warkan kasoo xigtay dad adeegsanaya barta twitter-ka oo uusan shaacin, kuwaas oo soo xigtay shaqsiyaad ka tirsan sirdoonka dowladda Soomaaliya.
Wargeyska ma uusan bixin wax faah-faahin oo intaas dhaafsan kuna saabsan tirada dadka la xiray, goorta iyo goobta midna.
Caasimada online oo xiriir la sameysay xafiiska ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, waxay sheegeen inaysan waxba ka ogeyn arrintan.
Xiriirka dowladaha Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta ayaa aad u xumaa wixii ka dambeeyey bishii April ee 2018, markaasi oo dowladda Soomaaliya ay garoonka Aadan Cadde ku qabatay lacag ku dhow 10 milyan oo dollar oo ay Imaaraadka lahaayeen lana wareegtay.
Horaantii sanadkan, wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya, Axmed Ciise Cawad ayaa sheegay in xiriirka dalkiisa iyo Imaaraadka uusan ahayn sidii la raba
Midowga Yurub 9da May 2019 Midowga Yurub ayaa laga billaabo bisha Luuliyo ee sanadkan wuxuu aad u dhimayaa lacagaha uu magdhaw ahaanta usiiyo dowladda Kenya oo ay ciidamo ka joogaan dalka Soomaaliya, kuwaasi oo qeyb ka ah hawlgalka Midowga Afrika ee Amisom, sida uu qoray wargeyska Business Daily ee ka soo baxa dalka Kenya.
Warbaahinta Kenya ayaa sheegeysa in wasaaradda Maaliyadda Kenya ay dhintay miisaaniyadda Ciidamada dowladda taas oo laga fahmi karo in Kenya ay billaabeyso la bixidda Ciidankeeda jooga Soomaaliya.
Kenya ayaa sida uu sheegaya wargeyskani waxa ay fileysaa in Midowga Yurub ay ka hesho ku dhawaad 49.5 milyan oo doolar, lacagtaa oo u dhiganta mid boqolkiiba 41.17 ka yar lagactii magdhaw ahaan Kenya loo siiyay sanadkan, taa oo gaareysay 84.12 milyan oo doolar.
Sidoo kale waxaa la filayaa in laga billaabo bisha Luuliyo ee sanadka 2020-ka, Midowga Yurub uu lacagahaasi gaarsiin doono 34.65 milyan oo doolar, iyadoo sanadka xigana la gaarsiinayo 29.69 milyan oo doolar.
Muqdisho 9da May 2019 Hay’adda Hormuud Telecom Foundation ayaa maanta deeq isugu jirta Raashin, Dhar & 5 neef oo geel ah ku wareejisay Mas’uuliyiinta Xabsiga dhexe ee Xamar, taas oo loogu talo galay afurinta & Ciidsiinta Maxaabiista xiran Xabsigaasi.
Guddoomiyaha Hey’adda Hormuud Telecom Foundation Cabdullaahi Nuur Cismaan oo faahfaahin ka bixiyey wax ay ka koobantahay deeqdani, ayaa sheegay in uu ka kooban yahay Boqol loor oo Bur ah, Boqol Loor oo Bariis ah, Boqol loor oo Sokor ah, Kun Litter oo Saliid ah, Shan Jawaan oo Caleen ah, Toban Kartoon oo Cabitaan ah, Afar kun oo kilo oo Timir ah, Shan Neef oo Geela nuuca birimada ah & Dharkoodii ciidda oo isugu jira Rag & Dumar intaba.
Cabdikariin Cali Afrax oo ah taliye kuxigeenka ciidanka Asluubta ayaa ka gudoomay Hormuud Foundation deeqda ay ugu talo gashay maxaabiista, waxaana uu ku amaanay doorkooda bulshada iyo sida ay xili walba uga war hayaan maxaabiista ku jirta Xisbiga Dhexe.
Agaasimaha Arrimaha Bulshada ee Xafiiska Reysul wasaaraha Maryan Aadan Amiin oo goobta ka hadashay ayaa sheegtay in munaasabaddani ay tahay tii saddaxeed oo ay ka qeyb gasho, waxeyna ku ammaantay Hey’adda Hormuud Foundation in ay tahay hey’adda kaliya ee isu xilqaanta taakuleynta Dadka Gargaarka u baahan ee Soomaaliyeed.
Hey’adda Hoormuud Foundation ayaa sidoo kale Deeq isugu jirta Lacag Dollar ah iyo Timir waxay ay Maanta gaarsiisey Ciidamada Naafada Xoogga Dalka ee ku jira Isbitaalka Martiini ee Magaalada Muqdisho. Labada dhacdo ayaa kusoo beegmay iyadoo lagu jiro asbuucii koowaad ee bisha Ramadaan, oo ay caadiyan baahiyuhu bataan.
Cabdulaahi Nuur Cusmaan, madaxa Hormuud Telecom Foundation oo sidoo kale saxafiyiinta kula hadlay Isbitaalka Martiini ayaa sheegay iney lacag dollar ah ku wareejiyeen naafada si ay wax ugu badsadaan inta lagu jiro bisha Ramadan, wuxuu kaloo sheegay in ay timir gaarsiin doonaan labo cisho gudahood. Madaxa ciidanka naafada ee isbitaalka Martiini ayaa hormuud uga mahadceliyay dadaalkeeda wanaagsan.
Hormuud Foundation oo qeyb ka ah shirkadda Isgaarsiinta ee ugu balaaran Soomaaliya ee Hormuud Telecom ayaa inta badan xiliyaadaan oo kale looga bartay iney caawiso dadka nugul sida naafada, maxaabiista iyo agoonta.
Muqdisho 9da May 2019 Masuuliyiinta maamulka degmada Dharkeynley iyo saraakiisha ciidamada booliska degmadaasi ayaa sharaxaad dheeraad ah ka bixiyay baaritaan ciidamada amaanka ay ka sameeyeen xaafado ka tirsan Dharkeynley.
Ciidamada ayaa baaritaankaasi ku baadi goobayay shaqaale la sheegay inay la shaqeynayay shirkad bixisa Adeega Internet-ka oo lagu afduubtay degmada Dharkeynlay.
Guddoomiyaha Maamulka degmada Dharkenley Abuukar Axmed ayaa warbaahinta u sheegay in ciidamada amaanka ay baadi goobayeen dadka afduubta geystay islamarkaana ay soo heleen qofkii la afduubtay.
Waxa uu sheegay gudoomiyaha in ay baxsadeen qaar kamid ah raggii gaystay afduubka kadib markii ay arkeen Ciidamada amaanka oo ku raad jooga balse ay soo qabteen gaarigii afduubka loo adeegsaday.
Sidoo kale guddoomiyaha degmada Dharkeynleey ayaa sheegay inay gacanta ku dhigeen, darawalkii waday iyo askarii qayb ka ah raga afduubka gaystay.
Waxa uu intaa ku daray gudoomiyaha in raggaani ay ahaayeen Shabakad horay uga jirtay degmada dharkeenley qofkii guri dhisanayana ay ka kaxeysan jireen Ingineerka si ay lacago baad ah uga qaadaan.
Waa dhacdadii ugu horeysay oo ka dhacday degmada Dharkeynlay ee gobolka Banaadir tan iyo sanadkaan 2019.
Muqdisho 9da May 2019 Safiirka UK u fadhiyay magaaladda Muqdisho, Ben Fender ayaa ka hadlay khilaafka u dhexeeya Dowladda federaalka iyo Maamul goboleedyada dalka, xilli labada dhinac uu shir uga socdo magaalada Garoowe.
Ben Fedner oo waraysi siiyay laanta Af-Soomaaliga ee BBC-da, ayaa sheegay inuu rajaynayo in iskaashi uu dhexmaro dowladda federaalka iyo dowladaha xubnaha ah oo lagu heshiiyo dhamaystirka dastuurka, doorashada, amniga iyo qaybsiga khayraadka.
Dowladda UK ayaa ka mid ah dalal dhowr ah oo Mareykanka uu ku jiro oo madaxda ku shirsan Garoowe ku cadaadinaya inaysan halkaas kasoo tagin ayaga oo aan heshiis gaarin.
Waxa uu sidoo kale ka hadlay cayrintii wakiilkii QM ee Soomaaliya, Nicholas Haysom.
“Sir ma ahan, in Uk iyo beesha caalamku ay ka xumaadeen sidii loo maareeyay eryidii Haysom, Waxaan dareenay in sidaas ayan ahayd in sidaas ula dhaqmaan hay’ad ay iskaashi ka dhaxeeyo” ayuu yiri Safiirka
“Waxaan soo dhawaynayaa in sida ugu dhaqsiyaha badan Qaramada Midoobay u magacowdo Ergaygeedii Soomaaliya, balse waxaa jira hannaan loo maro shaqaalaysiinta, waxaan filayaa in howshaasi meel fiican marayso ” ayuu sii raaciyay
Maamulka Dowladda Jubbaland 9da May 2019 Maamulka Jubbaland ee uu hoggaamiyo Axmed Madoobe ayaa la yimid xeelad cusub oo aan suurtagal aheyn inay dhacdo, taasoo ku saabsan doorashada Xildhibaanada maamulkaas oo la filayo in dhawaan lasoo xulo si ay u dhacdo Doorashada Madaxweynimo.
Magaalada Kismaayo iyo deegaanada uu ka arrimiyo maamulka Jubaland wali waxaa ka taagan khilaaf ku saabsan qaabka loo soo xuli doono xildhibaanada cusub ee Jubaland ee dhowaan la dooran doono.
Guddiga doorashada Maamulkaas oo ah mid uu magacowday Axmed Madoobe, uuna ugu talagalay inay u sameeyaan sida uu rabo, ayaa soo jeediyey arrin ay si weyn uga hor imaadeen Odayaasha dhaqanka ee soo xuli lahaa Xildhibaanada.
Guddoomiyaha Guddiga Doorashada Jubaland Xamse Cabdi Barre oo uu keensaday Axmed Madoobe ayaa dhawaan sheegay in Guddiga Doorashada uu leeyahay go’aanka ugu dambeeyo ee qofka Xildhibaanka noqonayo.
Xamse ayaa sheegay in halkii boos ee xildhibaanba, ay odayaasha beelaha ay guddiga usoo gudbin doonaan magacyada saddex qof, kadibna uu guddiga uu ka xulan doono mid ka mid ah seddexdaas qof.
Odayaasha dhaqanka ayaa taas aad uga hor-yimid, kuna qeexay musuq-maasuq la doonayo in lagu sameeyo habka doorashada xildhibaanada.
Guddiga Doorashada ayaa ka shaqeenayo sidii Xildhibaano looga soo dhigi lahaa shakhsiyaad uu wato Axmed Madoobe si uu mar kale u noqdo Madaxweynaha maamulkaas.
Axmed Madoobe ayaa Jubblanad ka dhigay sida shirkad uu isaga leeyahay oo uu ka sameenayo wixii uu doono, waxaana laga cabsi qabaa inay arrintaan keento burbur ku imaado Maamulkaas maadaama beelo badan ay u arkaan Axmed Madoobe hoggaamiye xoog ku heysto maamulkaas oo aan dooneyn inay dhacdo doorasho xalaal ah.
Maamulka Dowladda Jubbaland 9da May 2019 Inta la xaqiijiyay afar askari ayaa ku dhaawacantay Israsaaseyn ka dhacday Garoonka Diyaaradaha ee Magaalada Kismaayo.
Sidda ay xaqiijiyeen goobjoogayaal, israsaaseynta ayaa timid kadib markii Ciidamada Ammanka maamulka Jubbaland ay isku dayeen in ay Baaraan Cabdi Naasir Seeraar oo kamid ah Musharixinta u tartamaya Xilka Madaxtininada maamulka Jubbaland.
Seeraar oo horay u soo noqday Afhayeenka Jubbaland ayaa si weyn ula shaqeyn jiray Madaxweynaha Jubbaland Axmed Maxamed Islaam Madoobe ka hor in aysan isku dhicin, waxaana uu ka mid yahay hadda Musharaxiinta.
Musharax Seeraar iyo ilaaladisa ayaa ka biya diiday Baaritaanka waxaana taasi ay sababtay in rasaas ay isweydaarsadan Ciidamada Ammaanka iyo kuwii Ilaalinayay Cabdi Nasir Seeraar.
Wararka qaar waxa ay sheegayaan in Ciidanka dhaawacmay ay yihiin Ciidanka Ilaalada Musharax Seeraar
Boosaaso 9da May 2019 Wararka ka imaanaya magaalada Boosaaso ee gobolka Bari ayaa sheegaya in ciidamada amaanka ee Puntland ay howlgalo ka sameeyeen xaafadaha magaaladaasi.
Ciidamada amaanka ee magaalada Boosaaso ayaa baaritaankaan ka sameeyay xaafadaha magaalada, waxaana lagu raad joogay dad la tuhunsanaa inay abuuri lahaayeen falal amniga magaalada Boosaaso wax u dhimaya.
Ciidamada amaanka ee Puntland ayaa howlgalkaasi kusoo qabtay aalado qaraxyo ah oo lagu qarinayay xaafadaha magaalada Boosaaso iyo shaqsiyaadkii ku howlanaa, sida saraakiisha ay sheegeen.
Saraakiisha ciidamada amaanka Puntland ayaa sheegay in baaritaanka ay sameeyeen kadib markii ay xog kaheleen laamaha amaanka, taasi oo dhalisay inay toos u weeraraan halka lagu tuhmayo inay qaraxyada yaaleen.
Saraakiisha ayaa sheegay in shaqsiyaadka lagu soo qabtay howlgalka ay baaritaan ku socdaan islamarkaana ay saxaafadda la wadaagi doonaan, marka uu baaritaanka dhamaado.
Ugu dambeyn saraakiisha ciidamada amaanka Puntland ayaa ka dalbaday shacabka magaalada Boosaaso ee gobolka Bari inay la shaqeeyaan laamaha amaanka si looga hortago dadka falalka amni darada ka geysan kara magaalada.
Inta lagu gudo jiro jiro bisha Ramadaan waxaa laga baqayaa in kooxaha Daacish iyo Al Shabaab weeraro ka fuliyaan magaalada Boosaaso.
Dowladda Soomaaliya Iyo Maamul Gobaleedyada 9da May 2019 Qaar ka mid ah Wasaaraddaha diinta ee maamul goboleedyadda ayaa ku eedeeyay wasaarada diinta iyo awqaafta Soomaaliya in ay qaaday tilaabooyin ay ku doonayso in ay ku musuq maasuqdo tiradda Xujeyda Soomaaliyeed ee loogu tala galay in ay ka yimaadaan maamul goboleedyadda.
Wasaarada diinta iyo awqaafta Soomaaliya ayaa sidoo kale lagu eedeeyay in ay doonayso in ay Musuq maasuqdo Shirkaddaha loogu tala galay in ay qaadaan Xujeyda Soomaaliyeed oo ay sameysay Guddi u gaar ah oo aysan kala tashan maamulada kale ee dalka ka jira.
Wasiirka Diinta iyo Awqaafta maamulka Galmudug Cabdishakuur Macalin Ciise ayaa sheegay in Galmudug ay si cad uga soo horjeedo habdhaqanka Wasaaradda diiinta ay ku magacowday Guddi la sheegay in ay kala saarayaan Shirkaddaha qaadda Xujeyda.
Waxaa uu sheegay in tilaabadda guddiggaasi lagu Magacaabay ay tahay Mid ku saleysan Musuq maasuq iyo wax isdabamin, islamarkaana Galmudug marna aysan taageeri doonin.
Wasiirka Caddaalada iyo arrimaha Diinta Puntland, Cawil Sheekh Xaamud Maxamed, ayaa ka hor yimid guddi kala saara shirkadaha Xujeyda sanadkan qaadaya, Guddigaas oo uu soo saaray Wasiirka Awqaafta iyo Diinta Soomaaliya Xildhibaan Sheekh Nuur Maxamed Xasan.
Wasiir Cawil oo galabta Shir Jaraa’id u qabtay suxufiyiinta waxa uu sababta ay u qaadaceen guddiga ku micneeyay la tashi la’aan, isagoo si toos ah Wasaarada uga dalbaday in maamulkooda ay ugu soo wareejiso qoondada ay guddigaas ku lahaayeen, si arrimohooda ay si gaar ah u maamushtaan.
“Xaq baanu u leenahay in nagula soo wareejiyo, si aan u ogaano tirada xujeyda Puntland ee halkaan ka baxi doonta, Wasiirka Diinta Federaalka waanu wadahadalnay, waxaana ka sugeynaa in uu nagu soo wareejiyo, hadii ay jiraan awood ka sareysana u cadeeyo shacabka Puntland,” ayuu yiri Wasiir Cawil Sheekh.
Guddiga uu muranka badane ka dhashay ayaa dhawaan waxaa Magacaabay Wasiirka Diinta iyo Awqaafta Soomaaliya, waxaana ay ka kooban yihiin dhowr Xubnood oo kala socda Wasaaradda, culimadda iyo Ururada bulshadda rayidka ah.
C/Xakiin Xasan Ibraahim Ashkir Wasiiru dowlahha Wasaarada Diinta iyo Awqaafta Soomaaliya.
Sheekh Cali Maxamuud Xasan Wajiis (Cali Wajiis) Culumo
Sheekh C/qaadir Maxamed Soomoow-Culumo
Sheekh Cumar Maxamuud Wardheere-Culumo
Sheekh Cabdi Qani Qorane Maxamed-Culumo
Maxamed Cabdi Xaliim Sheekhoow-Bulshada Rayidka
Xamdi C/raxmaan Ismaaciil-Bulshada Rayidka
Wasiirkii ka horreeyay Sheekh Nuur ayaa shaqadiisa ku waayay in uu xalin waayay Khilaaf kaga yimid Shirkaddaha qaadda Xujeyda iyo maamulada qaarkood oo kasoo horjeeday, waxaana bulshadda ay welwel badan ka qabtaa sidda ay wax ku waddo Wasaaradda Diinta iyo Awqaafta.
WARARKA MAANTA 8da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa kadhacay Garoowe oo ay madaxda dowladda Soomaaliya u diideen inay cabitaan iyo cunto ka cunnaan aysan ayaga karsan? Maxuu Madaxweynaha Maamulka Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf u diiday inuu aqbalo beenta iyo khiyaanooyinka Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Maxay tahay sababta Madaxweynaha #Puntland State Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ugu diiday inuu Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ku qabto shirka uu kula kulmi lahaa Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Garoowe? Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 8da May 2019 Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida ayaa xukun ku riday ruux ku eedeysan inuu Al Shabaab u daabuli jiray hubka noocyadiisa kala duwan, islamarkaana uu ka iibin jiray.
Eedeysane Cadow Cabdulle Axmed oo loo yaqaan Cadow Carab, ayaa maxkamadda ciidamada qalabka sida waxay ku xukuntay sideed sano oo xabsi ah, waxaana xukunkiisa ku dhawaaqay guddoomiyaha maxkamadda ciidamada Xasan Cali Nuur Shuute.
30-kii April ee Sanadkan ayay Maxkamadda Ciidamada ballamisay dhageysiga Dacwadda, waxaana xilligaasi looga yeeray fadhiga Maxkamadda dhinacyada ay qoseyso.
Si cad ayuu fadhiga Maxkamadda ka hor sheegay in uu u furnaa suuq uu ku iibiyo Hubka oo cid kasta oo daneysa Hubka uu ka iibin jiray laakiin arrinta la yaabka leh ayaa ahayd in uu safarro ku bixiyay si’uu Alshabaab ugu geeyo Nuucyada Rasaasta iyo Hubka. Kuunya Barrow, Toorotoorow iyo Mubaarag ayuu geyn jiray hubka isaga oo ku kala wareejin jiray shaqsiyaad Alshabaab u qaabilsanaa Keydinta Hubka sida uu garsoorka ka hor caddeeyay Cadow.
Laba Xidigle Ismaaciil Salaad Maxamed ayaa fadhiga Maxkamadda ka sheegay in eedeysane Cadow Cabdulle Axmed (Carab) uusan ahayn dhallinyaro la marin habaabiyay balse uu go’aansaday in uu hanti ka sameeyo dhiigga Umadda, waxa uu garsoorka u sheegay in Eedeysanaha uu ku qanacsanaa shaqada Alshabaab uu u hayay.
“Dadaal iyo Juhdi ayuu ku bixiyay si’uu Alshabaab ugu geeyo goobaha ay ku dhuumaaleysteen hubka iyo Rasaasta, waxa uu isticmaalay farsamo kasto uu Alshabaab ugu geeyo Hubka “ ayuu Hadalkiisa sii raaciyay ku xigeenka Xeer Ilaaliyaha Ciidamada Qalabka Sida, garsoorka Maxkamadda ayuu weydiistay isaga iyo kuwa lamidka ah in la marsiiyo ciqaab u dhiganta qodobada sharciga ah oo ay ku soo eedeeyeen.
Todobaad kadib Maanta ayay Maxkamadda kasoo saartay go’aan eedeysanaha, waxaana Eedeysane Cadow Cabdulle Axmed (Carab) lagu xukumay Sideed Sano oo Xabsi Ciidan ah, sida uu u sheegay dhinacyada Dacwadda Gaashaanle Sare Xasan Cali Nuur Shuute guddoomiyaha Maxkamadda Darajada Koowaad Ee Ciidamada Qalabka Sida.
Sidoo kale Maxkamadda ayaa ka digtay iibinta hubka Qarsoodiga ah (Cir-toogte), waxa ayna Maxkamadda fartay hey’adaha Ammaanka in ay baaris iyo daba gal ku sameeyeen Shqsiyaadka ka ganacsada Hubka.
“Shaqsigii ay ku cadaato in uu gacan ku siiyo cid kasta oo lid ku ah dowladnimada hub iyo Rasaas waxa uu inooga dhigan-yahay sida kooxaha arga-gixisada, waxa uuna heli doonaa ciqaab u dhiganta miisaanka dambi uu galay, Ogaada cid loogu dulqaadan doono ma jirto ficillada nuucaas oo kala ah” ayuu yiri guddoomiyaha Maxkamadda Darajada Koowaad ee Ciidamada Qalabka Sida.
Eedeysane Cadow Cabdulle Axmed (Carab) ayaa heysta fursad uu ku dalban karo rafcaan hadii uusan ku qancin Xukunka Maxkamadda Darajada Koowaad ee Ciidamada Qalabka Sida.
Garoowe 8da May 2019 Magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland waxaa wali ka soconaya kulamada kala duwan ee u dhaxeeya madaxda dowladda Soomaaliya iyo madaxweynayaasha maamul goboleedyada.
Kulamada ka dhacaya magaalada Garowe ayaanan wali wax go’aan ah laga soo saarin, waxaana socda kulamada u dhaxeeya madaxda matalaysa Ummada Soomaaliyeed.
Gelinkii dambe ee shalay waxaa muuqday in is faham laga gaaray arin ku saabsan maamulka Galmudug, iyadoo la isku raacay in muddo sanad ah loo kordhiyo Madaxweyne Xaaf, walow kulamadii dambe ee xalay uu ka dhashay isfaham waa kale oo keenay in shirka lagu kala boodo.
Madaxweyne Xaaf ayaa marka hore aqbalay muddo kordhinta sanadka ah, balse markii dambe ayuu diiday in muddo kordhintaasi uu aqbalo, taasi oo keentay in shirarkii xalay lagu kala boodo.
Madaxda dawladda Faderaalka Soomaaliya ayaa doonaya in uu rabitaankooda ka hirgalo Madasha Garoowe, halka ay dawlad gobaleedyada qaarkoodna doonayaan in wax wadajir ah ay kasoo baxaan kulankan.
Ma jiraan ilaa hadda wax heshiis ah rasmi ah oo la gaaray, iyadoo Arrinta Galmudug ay ahayd caqabada ugu badan ee shirka hareysay, shalayna heshiis laga gaaray ayaa markale xalay burburay.
Waxaa la is weydiinayaa shirkaasi maalintiisii Afaraad galay in ugu dambeyn xal waara laga gaari doono kulamada magaalada Garowe iyo in shirkaasi lagu kala tagi doono iyadoo aan wax natiijo ah laga gaarin.
Shirka ayaa u muuqdo mid waqti dheer qaadan doono, haddii madaxda kusugan magaalada Garowe aysan isku fahmin qodobada qaar ee xasaasiga ah, sida arimaha doorashooyinka, amaanka, Kheyraadka dabiiciga iyo arimaha Galmudug iyo Jubbaland
Garoowe 8da May 2019 Madaxweynaha dalka Uganda Yuweri Musaveni ayaa markale aflagaadeeyay Soomaaliya, waxaana uu sii wataa tusaalooyinka aan wanaagsaneyn ee uu usoo qaadanayo Soomaaliya.
Madaxweynaha Uganda ayaa si adag ula hadlay fanaanka Bobi wine oo siyaasi isku badalay, waxaana uu sheegay in looga baahan yahay inuu Soomaaliya aado oo uusan carqaladeyn nabadda dalka Uganda.
Museveni oo 75-jir ah oo caadiyeystay inuu Somalia u soo qaato Tusaalayaasha ugu xun-xun, waxa uu ku booriyey kuwa isaga Mucaaradka ku ah inay aadaan Somalia oo ay deganaansho la’aan ka jirto, waa sida uu hadalka u dhigay.
“Horumarinteena waxaa hareeyay nabada aan abuurnay, Shaqooyinka wey imaanayaan sababtoo ah Nabadda iyo xasilloonida aan heysano, waa sababta keentay in qof kasta uu isku dayo inuu nabad helo, waxaan maqlayay kuwa dadka madadaaliya oo sheegaya in Uganda aysan nabad ahayn, Uganda waa deggan tahay, ma aha sida Somalia oo kale, waan qabnaa Fannaaniin. Waxay aadi karaan Somalia oo ay Riwaayado ka dhigi karan halkaasi” ayuu yiri Museveni.
Hadalka Museveni ayaa u muuqda mid uu ku garaacayo Fannaanka Bobi Wine oo ah Xildhibaan ka tirsan Barlamaanka Uganda, mucaaradna ku ah Madaxweyne Museveni iyo Maamulkiisa.
Xildhibaankaasi mucaaradka oo 37-jir waxa uu si cad u dhaliilaa Madaxweyne Museveni, taasi oo keentay in dhowr jeer la xiro, iyadoo ay Booliska ka hor joogsadeen 130 Riwaayado oo uu ka dhigi lahaa dalkaasi tan iyo sannadkii 2017-kii.
Dhinaca kale, Madaxweynaha Uganda waxa uu si kulul u eedeyey Xildhibaanadda Barlamaanka dalkiisa oo uu sheegay inay doonayaan in loo kordhiyo Mushaarka, balse ay gaashaanka ku dhuftaan Maalgelinta Mashaariicda muhiimka u ah Horumarinta Qaranka.
Hadalka qadafka ee uu Yoweri Musveni had iyo jeer wixii xun Tusaale ahaan u soo qaata dadka Soomaalida ayaa u muuqda falal aan garowshiyo lahayn oo sharaf-dhac ku ah Sharafta DFS iyo guud ahaan dadka iyo dalka Somalia.
Geerigaabo 8da May 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Ceerigaabo ee gobolka Sool ayaa sheegaya in maamulka magaaladaasi ay diideen amarkii kasoo baxay madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi.
Madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi ayaa xaalad deg deg ah kusoo rogay deegaanada gobolada Sool iyo Sanaag, waxaana madaxweyne Biixi uu amray in la dhaqan geliyo xaaladaasi deg degaasi.
Guddoomiyaha degmada Ceerigaabo Ismaaciil Xaaji Nuur ayaa sheegay in Gobollada Sool iyo Sanaag marka ay dhibaatooyin ka dhacaan aad loo buun buuniyo, halka Gobollada Galbeedka aysan sidaas ahayn.
Arrinta ismaadhaafka keentay ayaa ka dhalatay markii labo Sarkaal lagu dilay Gobolkaasi, kuwaas oo laftooda loo heystay in ay Xabsi ku dhex dileen Ganacsade deegaanka ah oo ka doontay deyn uu kulahaa.
Baarlamaanka Somaliland ayaa sidoo kale diiday xaaladda deg degga ah iyada oo kulan Arbacadii ay qaateen uu buuq ku dhamaaday loona qabtay sabtigii la soo dhaafay hayeeshee ka horba la fasaxa.
Dhawaan ayaa madaxweynaha maamulka Somaliland wuxuu xaalad deg deg ah kusoo rogay deegaanada gobolada Sool iyo Sanaag, waxaana la ogeyn sida go’aanka guddoomiyaha degmada Ceerigaabo uu wax uga badali karo go’aanii madaxweyne Biixi.
Garoowe 8da May 2019 Xogta aan ka heleyno shirka Garoowe ayaa sheegeysa in xalay aad la isugu qabtay qodobka la xiriira doorashada Soomaaliya ka dhaceysa 2021.
Ilo-wareedyo ku sugan shirka ayaa Caasimada Online u sheegay in maamul goboleedyada ay dalbadeen in golaha wasiirada Soomaaliya ay dib ugu laabtaan waxna ka beddelaan sharciga doorashada ee ay ansixiyeen khamiistii tagtay.
Shirciggan ayaa maamul goboleedyada ay ku doodeen inaan laga talo-gelin islamarkaana ay ku jiraan qodobo loo arkay in dowladda ay ku sharciyeysaneyso inay waqtiga kororsato.
Madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ayaa maamullada u sheegay in sharciggan la horgeeyo baarlamanka, ayada oo ay qireen inay ogyihiin inuusan ka gudbi doonin, markaas kadibna golaha wasiirada ay dib ugu laabtaan.
Hase yeeshee maamullada ayaa ku gacan seeray taas, waxayna cabsi ka muujiyeen inaysan isku halleyn karin xildhibaanada, oo sharcigan laga yaabo inuu baaso.
Xubno dowladda ku dhow ayaa sheegay in dowladda ay u aragto bah-dilaad in sharcigan golaha wasiirada lagu celiyo, ayada oo baarlamanka aan la horgeyn, waxayna ballan-qaaday inay ka shaqeyn doonto sidii loo diidi lahaa, si dib loogu saxo.
Qodobkan ayaa caqabad hor leh ku noqday qodobo kale oo dhwor ah oo mabda’ ahaan la isku fahmay shalay sida aan qornay, waxaana maadaama uu yahay qodobka ugu muhiimsan aan suurta-gal ahayn in heshiis la saxiixo ayada oo aan meel la saarin.
Mar kale ayaa la filayaa in qodobkan dib loogu laabto maanta, waxaana dhinacyada ay sheegeen inay rajaynayan in xal laga gaaro
Garoowe 8da May 2019 Wararka naga soo gaaraya shirka Garoowe ayaa sheegaya in madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaale Geelle Xaaf uusan ka qeyb-galin shirkii dhacay xalay afurkii kadib.
Xaaf ayaa ka baxay shirka kadib markii uu diiday yabooha dowladda federaalka ay ugu ogolaatay in hal sano loogu daro waqti xilleedkiisa, sida aan werinay shalay gelinkii hore.
Xaaf ayaa ku adkaysanaya in muddo xileedkiisa uu kasoo billowday markii uu dhacay heshiiskii Jabuuti ee Ahlu-Sunna iyo Galmudug, taasi oo macnaheedu yahay inay u hartay saddex sano oo hor leh.
Dowladda ayaa ku adkaysatay in waqtigiisa kasoo billowdo markii uu beddelay Cabdikariim Guuleed, taasi oo macnaheedu yahay in dhamaadka sanadkan ay doorasho dhacdo. Si kastaba, si xal loo gaaro, loona qanciyo, dowladda ayaa sanad dheeri ah u ogolaatay Xaaf.
Sanadka Xaaf loo ogolaaday, oo xitaa ay dowladda ku raaceen madaxweynayaasha Puntland iyo Jubaland, ayaa la rumeysnaa inuu xal u noqon doono in khilaafka Xaaf iyo dowladda la dhameeyo, waxaana loo badinayey inuu Xaaf ogolaan doono, hase yeeshee Xaaf ayaa ku adkaystay mowqifkiisa.
Kulan saacado badan qaatay oo dhexmaray Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaalle Geelle Xaaf ayaa kusoo dhamaaday fashil, waxaana Farmaajo uu ku guul darreystay inuu qanciyo Xaaf.
Madaxweynayaasha HirShabelle iyo Koonfur Galbeed ayaa waan waan ugu tagay Xaaf, wuxuuna sidoo kale ka diiday isku day ay shirka ugu soo celin lahaayeen, waxaana xalay la shiray isaga oo madasha ka maqan.
Ma cadda in Xaaf uu kusoo laaban doono kulanka dhacaya maanta oo arbaco ah iyo in kale, balse waxaa jiray xalay dadaallo lagu qancinayo inuu shirka kusoo laabto.
Garoowe 8da May 2019 Waxaa soo shaac baxday warqad habeen hore ka soo baxday maamulka gobolka Nugaal oo lagu mamnuucay in la qabto wax shirar iyo kulamo ah oo aysan ka war-hayn maamulka gobolka Nugaal iyo laamaha amniga midkoodna.
Warqaddan ayaa la qeybiyay fiidnimadii xalay kadib markii dowladda Puntland joojisay kulan siyaasadaysan oo uu ka qeyb gali lahaa madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
Kulanka oo lagu qaban lahaa Hotel Grand ee magaalada Garoowe loogana hadli lahaa hanaanka doorashada Soomaaliya ee 2021, ayaa waxaa soo qaban qaabisay hay’ada fadhigeedu yahay magaalada Garoowe, oo lagu magacaabo Center for Policy Alternatives.
Maraykanka 8da May 2019 Hay’adda sirdoonka Mareykanka ayaa nin u dhaq-dhaqaaqa arrimaha Falastiiniyiinta oo magan-galyo ku jooga dalka Norway uga digtay inay jirto halis xooggan oo kaga imanaysa Sacuudiga, sida uu qoray wargeyska The Guardian ee kasoo baxa London.
Iyad El-Baghdadi, oo si aad u dhalleeceeya dhaxal-sugaha Sacuudiga Maxamed Bin Salmaan ayaa digniintan loo diray 25-kii April, markaasi oo mas’uuliyiinta Norway ay dejiyeen meel lagu sugo amnigiisa.
Dowladda Norway ayaa u sheegtay Iyad El-Baghdadi inay digniin ka heshay hay’ad sirdoon oo shisheeye, waxaana wargeyska The Guardian uu qoray in hay’addaas ay tahay CIA.
“Waxay ii xaqiijiyeen inay digniintan u qaadanayaan si dhab ah, waxay ii yimaadeen ayaga oo diyaarsan” ayuu yiri Iyad.
Waxa uu sheegay in mas’uuliyiinta ay gurigisia yimaadaan ayaga oo ka kooban laba koox oo ciidamo ah kadibna u kaxeeyeen meel qarsoodi ah si loo bad-baadiyo.
Iyad El-Baghdadi, oo Falastiini ah, ayaa magan-galayada Norway loo ogolaaday sanaddii 2015 kadib markii ay xireen islamarkaana soo masaafuriyeen Imaaraadka Carabta, ayada oo aan wax dacwad ah lagu soo oogin.
CIA-da iyo safaaradda Sacuudiga ee Washington wax jawaab ah kama aysan bixin warbixin The Guardian.
Soomaaliya 8da May 2019 Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya Yuusuf Garaad Cumar ayaa markii u horeysay ka hadlay habka loo maamulo Warbaahinta Qaranka.
Yuusuf Garaad ayaa waxa uu sheegay in warbaahinta qaranka sida Radio Muqdisho, Telefishinka Qaranka ama Wakaaladda Wararka SONNA, ay Madaxdeedu ay u dabreen warbaahinta kale ee ay tartanka kula jirto.
Garaad ayaa tusaale u soo qaatay in warbaahinta qaranku ay baahisay xil ka qaadistii Maareeyaha Golaha Guurtida, halka aysan baahin is-casilaadii Wasiirka Warfaafinta oo isagu warbaahinta ka sheegay, isagoona ku eedeyay Warbaahinta qaranka inaay isku dayday inay warkaas ka qariso bulshada.
Yuusuf Garaad ayaa waxa uu ku tilmaamay talabaadaas ay warbahintu qaranka qaaday inay tahay nidaamkii ay warbaahinta qaranku ay ku socotay xiligii militerigu uu dalka ka talinayay.
Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya, ayaa qoraal uu arrimahaas kaga hadlaya wuxuu soo dhigey bartiisa Facebook, wuxuuna ku yiri qoraalkiisa:
“Dhowaan waxaa xilka laga qaaday Maareeyaha Golaha Murtida. Warbaahinta Qaranka ayaa bulshada u sheegtay.
Wasiirka Warfaafinta ayaa isaguna iska casilay xilka Wasiirnimo. Weli kuma hayo war ka baxay Radio Muqdisho, Telefishinka Qaranka ama Wakaaladda Wararka SONNA in uu Wasiirku is casilay.
Markii uu militerigu dalka ka Talinayay nidaamkaas oo kale ayay ku socotay Warbaahinta Qaranku. Ugu yaraan waa ay u shaqeyneysay maaddaama aanay jirin meel kale oo warka laga helo.
Xilligan digitalka ee saxaafadda bulshada, Raadiyayaal iyo telefishinno tiro badan ay tartan ku jiraan, ma garan karo maskaxda ku talineysa Wasiir isagiiba idaacadaha iyo saxaafadda bulshada soo taagan oo is fasiraya, ee waliba adiga oo aan raadin aad ku dhex arkeyso mobile-kaaga in Warbaahinta Qaranku ay isku daydo in ay warkaa ka qariso bulshada.
Casirigan war jira lama qarin karo, laakiin waxa kaliya oo ay Madaxdu sameyn kartaa waa in ay amar ku dhiibaan in aan wararka aan dhegeahoodu jecleysaneyn laga sii deyn idaacadda, taas oo natiijadeedu noqoneyso in Warbaahinta Qaranka loo dabro Warbaahinta kale ee la tartameysa”.
WARARKA MAANTA 7da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay Dowladda Maamulka #Puntland dhulka ugu jiiday Madaxda xukunka dalka ku fashilatay ee kala ah Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaaahi Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre? Maxuu Madaxweynaha Maamulka Dowladda Galmudug Mudane Axmed Ducaale Xaaf u diiday inuu aqbalo beenta iyo khiyaanooyinka Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Maxay tahay sababta Madaxweynaha #Puntland State Mudane Saciid Cabdilaahi Deni ugu diiday inuu Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ku qabto shirka uu kula kulmi lahaa Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Garoowe? Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 7da May 2019 Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka ayaa soo bandhigtay tirada Saraakiisha Al Shabaab ka tirsan ee todobaadkaan isku dhiibay ciidamada xooga dalka.
Qoraal kasoo baxay NISA ayaa lagu sheegay in sagaal kamid ah saraakiisha Al Shabaab ay isku dhiibeen ciidamada xooga dalka ee ku sugan gobolka Gedo, kuwaasi oo xilal kala duwan u hayay Al Shabaab.
NISA ayaa sidoo kale soo bandhigtay sawirada labo kamid ah saraakiisha Al Shabaab ee isku dhiibay ciidamada xooga dalka ee ku sugan gobolka Gedo.
Labo ka mid ah Raggaas oo sawirradooda lagu baahiyay Bogga Twitter-ka ee NISA ayaa lagu kala sheegay in ay kala hayeen xilalka maktabka Dacawada Xizbada iyo Maktabka (Fursaanul Xizba).
ISA ayaa marar badan shaacisay in howlgalo ciidamada amaanka ay sameeyeen lagu qabtay saraakiil ka tirsan Al Shabaab, walow aanan lasoo bandhigin magacyadooda iyo sawiradooda.
Balse waa markii ugu horeysay muddo kadib hay’adda NISA ay soo bandhigto sawirada xubno ka tirsan Al Shabaab oo isku dhiibay ciidamada xooga.
Baydhabo 7da May 2019 Waxaa fashil kusoo dhamaaday wadahadalo lagu doonayo in lagu sii daayo Muqtaar Roobow Abuu Mansuur oo mar xubin sare kasoo noqday Ururka Al-Shabaab ee ka dagaalamo Soomaaliya iyo wadamo ka tirsan geeska Africa.
Waxaa si rasmi ah u xaqiijiyey inuu isku daygaan fashilmay guddi loo xil saaray inay ka qeyb qaataan dadaaladaas lagu soo sii deyn rabay Roobow.
Guddiga oo Maanta Magaalada Baydhabo ee Xarunta Maamulka Koonfur Galbeed kulan ku yeeshay ayaa sheegay inuu fashilmay wadahadalkaas, waxayna Mas’uuliyadda fashilkaas dusha uga tuureen Dowladda Federaalka Soomaaliya.
Guddiga ayaa sheegay inay suurtageli weysay ballan qaadkii ay sameeyeen Madaxweynaha Koonfur galbeed iyo guddoomiyaha Baarlamaanka Soomaaliya oo ahaa in lasii deyn doono Roobow ama ay iyaga ka tanaasuli doonaan xilka ay hayaan.
Sidoo kale Guddiga ayaa sheegay inay suurtageli weysay ballan qaadkii ahaa in magadhow laga bixin doono dadkii ku dhintay rabshadihii Baydhabo.
Malaaq Cali Boor iyo Xildhibaan Maxamed Cadow oo ka mid ah Baarlamaanka Koonfur Galbeed ayaa si rasmi ah ugu dhawaaqay inay ka quusteen soo deynta Roobow Abuu Mansuur.
Waxay labadaba Dowladda ku eedeeyeen inay ka baxday ballamo badan oo ku aadan sidii xoriyadiisa dib loogu soo celin lahaa Roobow.
Maamulka Dowladda Puntland 7da May 2019 Wasiirka Caddaalada iyo arrimaha Diinta Puntland, Cawil Sheikh Xaamud Maxamed ayaa ka soo horjeestay guddi qaabilsan kala saarista shirkadaha u tartamaya fulinta adeegyada xajka ee sannadkan, oo ay dhowaan magacowday wasaaradda Awqaafta iyo Arrrimaha Diinta ee xukuumadda Federaalka Soomaaliya.
Wasiirka waxaa uu sheegay in aan laga tashan Wasaaradda diinta ee maamul goboleedyadda, islamarkaana wasaaradda ay qaadatay go’aankaan si kalinimo ah.
Waxaa uu sheegay in xukuumadda Puntland ay si cad uga horjeeddo guddiga ay magacowday wasaaradda Awqaafta iyo Arrimaha Diinta Soomaaliya ee loo xilsaaray kala xulista shirkadaha u tartamaya fulinta adeegyada Xajka ee sannadkan.
“Waxaannu dareemaynaa, in wax badan oo isdaba-maris ah ay jiraaniin, wax badan oo daacadnimaa in ay meeshii ka maqantahay, ballantu sidii ay ahayd in wasaaraddu oga soo baxdo ayaan rabnaa oo ay nagu soo wareejiso, wasaaradda Caddaalada ee Dowladda Puntland ay ku soo wareejiso, si iyadu markaa arrimihii Xajka iyo Shu’uunteeda ay u qunto” ayuu yiri wasiirka.
Cawil ayaa dladda Soomaaliya ku eedeeyay in ay musuq-maasuqday qoonadii Puntland ka heshay 11500 (kow iyo toban kun iyo shan boqol) oo xujeey ah, kuwaasi oo Sacuudigu u xadidday in ay Sannadkan ka soo xajiyaan gudaha Soomaaliya.
Maamulka Dowladda Puntland 7da May 2019 Baarlamaanka federaalka ah ayaa bishii March 2018-kii waxa uu dalka ka mamnuucay shirkada DP World ee laga leeyahay Imaaraadka, taasi oo maamusha dekadaha Boosaaso iyo Berbera.
Qaraar ay labada Aqalka ansixiyeen ayaa sidoo kale lagu shaaciyay in heshiisyada waawayn sida arrimaha maalgashiga iyo dibadda ay kaliya geli karto dowlada dhexe “oo mas’uul ka ah dalka oo idil”.
DP World ayaa xiligaasi lagu eedeeyay in ay ku tumatay madaxbanaanida, siyaasada iyo qaranimada Soomaaliya, inkasta oo maamulka shirkadaasi ay gaashaanka ku daruureen eedeymahaasi.
Tan iyo markii uu sharcigaasi soo baxay, madaxweyne Farmaajo oo loo gudbiyay wali ma uusan qalinka ku duugin, taasi oo su’aallo ku forara sababaha ku riixay ay ka dhasheen.
Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka, Mahdi Maxamed Guuleed [Khadar] ayaa ugu dambeyntii ka jawaabay waxa tan iyo waqtigaasi uu Farmaajo u saxiixi la’yahay xeerkaasi.
Khadar oo sii hadlaya ayaa shaaca ka qaadey in xukuumada iyo madaxtooyadda aysan wax lug ah ku lahayn go’aankaasi, oo uu ku tilmaamay “mid ay curiyeen Xildhibaanada Golaha Shacabka”.
Mudanayaasha ayaa hindisahaasi isku dabariday markii Somaliland, DP World iyo Itoobiya ay kala saxiixdeen heshis saddex geesood ah oo lagu balaarinayo marsada Berbera iyo saldhig halkaasi laga hirgelinayo.
“Madaxweynuhu wuxuu u saxiixi la’yahay in aysan sii fogaan walaalaheen [maamulka] Somaliland iyo in wadahadalka aysan saameyn arrintaasi,” ayuu u sheegay Tv-ga Goobjoog, isaga oo raaciyey “Sharcigaasi waa mid uu curiyey Golaha Shacabka, ma jirto wax lug oo ay ku leedahay xukuumada ama madaxweynaha uu wax kala socdo, xitaa saldhiga wax xog ah oo aan ka hayno ma jirto.
Talaabada dalka looga mamnuucay shirkada DP World oo ay kasoo horjeesteen inta badan maamulada ayaa la sheegay in ay gedaal ka riixaysay Qadar oo saameyn ku leh maamulka Farmaajo.
Dooxa oo xiyaarad cirka iyo dhulka ah ay kusoo rogeen wadamada Sacuudiga, Imaaraadka iyo xulafooda markii lagu eedeeyay in ay taageerto kooxaha argagixisada, wallow ay dhinac isaga leexisay.
Xukuumada Farmaajo oo mowqif dhex-dhaxaadnimo ah ka qaadatay Khilaafka Khaliijka ayaa lagu dhaliilay in ay u xag-lisay dhinaca Qadar oo taageero maaliyadeed iyo siyaasadeed siisa Villa Soomaaliya.
Dhowaan ayay ahayd markii wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya, Axmed Ciise Cawad uu ka dhawaajiyay in xukuumada Farmaajo aysan marnaba ku biirayn isbaheysi ka dhan ah dowladaha Qadar iyo Turkiga.
Garowe Online
Berbera 7da May 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Berbera ee xarunta Gobolka Saaxil, ayaa sheegaya in uu shil gaari oo culus uu ka dhacay duleedka magaaladaasi.
Shilkan gaari ayaa goordhweyd waxa uu ka dhacay inta u dhaxeysa deegannada Lafaruug iyo Xamaas oo ku yaala duleedka magaalada Berbera ee gobolka Saaxil.
Shilkan ayaa waxa ka dhashay khasaare badan oo isugu jira dhimasho iyo dhaawac, inkasta oo ilaa hadda aan la xaqiiji karin tirada rasmiga ah ee shilkaasi ku wax-yeelowday.
Sida ay Caasimada Online wararka ku helayso waxa hadda socota daabulida meydadka iyo bad-baadinta dhaawaca.
Shilkan ayaa waxa uu ka dhashay kadib markii ay isku dhaceen laba gaari oo waaweyn oo loo yaqaano Waaraadka ama Candho-Meydle iyo Bas kuwa dad-weynaha ah oo ay leedahay shirkadda socdaalka ee Damal.
Maamulka Dowladda Puntland 7da May 2019 Xarun fadhigeedu yahay magaalada Garoowe ee Center For Policy Alternatives ayaa Isniintii baahisay inay diyaarinayso kulan dadweyne oo madaxweyne Farmaajo uu kula hadlayo dadweynaha,iyadoo ciwaan looga dhigay ‘Hannaanka doorasho ee dalku wajahayo iyo doorka bulshada rayidka ah’. Balse kulanka ma qabsoomin xalay ,waxaana warbaahinta gudaha qaarkeed ay markaa baahisay in Puntland baajisay kulanka oo lagu wargeliyay xarunta inan wax kulan ah la qaban karin illaa uu dhammaado shirka dowladda federaalka iyo dowlad-gobolleedyada uga socda Garoowe. Mar dambe ayaa xarunta horay u sheegtay inay diyaarinayso kulanka waxaa ay war ka soo saartay arrinta doodda dhalisay ee la xiriirta sida uu kulanka ku baaqday.
“Munaasabaddii aan rabney in madaxweyne Farmaajo kula hadlo dadweynaha ee aan wadney qabanqaabadeeda waxay ku baaqatey in waqtiga uu cariiri noqdey maaddama isla xaley shirar ka muhiimsan ay u socdaan madaxda dowlada Federaalka ee Soomaaliya, madaxda maamul-goballeedyada iyo gobalka Banadir , taas ayaa keentey in dib aan u dhigno kulankii xaley balse ma jirto cid kale naga joojisey kulankaas”. ayaa lagu yiri war qoraal ah oo lagu baahiyay bogga Facebook ee xarunta CPA.
Agaasimaha warfaafinta madaxtooyadda Soomaaliya,Cabdinuur Maxamed Axmed oo dhankiisa arrinta ka hadlay, wuxuu yiri “Ma jirin wax kulan dadweyne oo qorsheysnaa. Shirkii ayaaba waqtiyadiisa isku dhawaayeen, walina socdaan”.
Dhinaca kale, mas’uuliyiin ka tirsan hay’adaha amniga iyo maamulka degmada Garoowe oo ay Hiiraan Online la xiriirtay, waxaa ay sheegeen inaysan waxba kala socon kulanka oo aysan jirin wax kulan ah oo madaxweyne Farmaajo kula hadlayay dadweynaha oo ay baajiyeen.
Sacuudiga 7da May 2019 Dowladda Sacuudiga ayaa madaxweynaha maamulka Falastiin Mahmoud Abbas u yaboohay 10 bilyan oo dollar si uu aqbalo qorshaha Mareykanka ee loogu magac daray “heshiiska qarniga”, kaasi oo si rasmi ah magaalada Qudus ku wareejinaya Yahuudda, waxaa sidaas wariyey wargeyska Al-Akhbaar ee dalka Lebanon.
Wargeyska ayaa weriyey in kulan dhex maray Abbas iyo dhaxal sugaha Sacuudiga Mohammed Bin Salman loogu soo bandhigay hoggaamiyaha Faalstiiniyiinta faah-faahin ku saabsan heshiiska Mareykanka, loogana codsaday inuu aqbalo.
Sida warbixinta ay tiri, Bin Salman ayaa weydiiyey Abbas “Waa imisa miisaaniyadda dadka kugu hareereysan sanadkii? Abbas ayaa kadib ku jawaabay “Ma ahi amiir, si aan u yeesho dad igu hareereysan.”
Bin Salman ayaa kadib u yaboohay 10 bilyan oo dollar muddo 10 sano ah, haddii uu aqbalo qorshaha Mareykanka oo ay ku jirto in dowladda Falastiin ay ka guurto magaalada Jerusalem, islamarkaana xarun ka dhigato Abu Dis.
Abbas ayaa la sheegay inuu diiday yabooha Bin Salamn kuna qeexay “dhammaadka noloshayda siyaasadeed”
Saraakiisha Falastiin ee ku sugan magaalada Ramallah ayaa diiday inay ka jawaabaan shaac kaa qaadista arrintan.
Qorshaha Mareykanka oo aan weli si rasmi ah loo ogeyn ayaa wiilka uu sodogga u yahay Trump ee Jared Kushner waxa uu sheegay in shaaca laga qaadi doono kadib bisha Ramadan. Waxaa aad loo rumeysan yahay in qorshahan ay qeyb ka tahay in Falastiiniyiinta ay ka tanaasulaan magaalada Qudus, laguna wareejiyo Yahuudda.
Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa horey Qudus ugu aqoonsaday caasimadda Yahuudda.
Muqdisho 7da May 2019 Hay’adaha amaanka Soomaaliya ayaa markii ugu horreeyay baaritaan ku bilaabay shaqaalaha rayidka ah ee Dowladda Soomaaliya sida ay noo xaqiijiyeen qaar kamid ah shaqaalaha Dowladda.
Baaritaankan ayaa bilaawday axaddii, waxaana lagu bilaabay shaqaalaha Wasaaradda shaqada iyo arimaha bulshada ee Xukuumadda Soomaaliya iyadoo ay maanta wali sii socoto.
Dadka lala kulmay ayaa la waydiiyay su’aalo badan oo qaarkood aad u adkeeyeen lamana oga sababta dhalisay waxaana la sheegay in baaritaankaan la marsiin doono dhamaan shaqaalaha Dowladda.
Qof kasta oo kamid ah shaqaalaha Wasaaradda arimaha bulshada ayaa la weydiiyay, goorta uu dowladda kamid noqday, cidda keentay, qabiilkiisa, iyo in uu ogolaado in la baaro dhamaan Akoonadiisa Internete-ka sida Facebook, Whatsapp, Massenger, Imo, Viber, Email iyo adeegyada kale ee Internete-ka.
Dadka qaar ayaa markii intaas laga baaro la waydiinayay hadii ay jirto qof ay qaraabo yihiin ama ay is yaqaanan oo katirsan Al-Shabaab, islamarkaana xariir la soo sameeya, sidoo kale waxaa dadka la waydinayay in uu qaban karo shaqo kasta oo loo diro iyo hadii uusan qaban karin, waxaa la waydiinayay “ma qaban kartaa shaqa kasta oo laguu diro xataa arimaha amniga” shaqaalaha ayaa ku jawaabay haa intii hada martay baaritaankaan.
Sidoo kale shaqaalaha baaritaanka maray ayaa loo sheegay in aysan arrintan qofna la wadaagin xataa kuwa la shaqeeya ee dowladda katirsan iyo qoyskiisa.
Lama oga sababta arintaan keentay balse waxay walaac ku abuurtay shaqaalaha rayidka ah ee Dowladda Soomaaliya. Arintaan ayaa abuurtay in dowladda Soomaaliya ay ka shaki ka qabto shaqaalaheeda taasna ay keentay in la baaro.
Ilaa ma jirto Ciidamo kamid noqday baaritaanka waxayna wararku sheegayaan in aysan Ciidamadu ku jirin baaritaankaan. Si rasmi ah looma oga sida uu xaal noqon doono iyo halka ay wax ku dambeyn doonaan.
WARARKA MAANTA 3da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa ka socda #VillaSomalia? Yaa la casili doonaa Madaxweyne Mudane Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Kheyre? Maxay tahay sababta uu u rabo inuu wakhtiga/muddada jaggadda madaxweynaha #Soomaaliya uu ku darsado 2 sanno oo kale asagoo hadda muddo ku dhow 3 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2 sanno? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal? Maxayse ku diideen inay dowlad gobaleedyada la shaqeeyaan xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse beesha caalamka ku diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u diiday inay Shacabka Gobalka Banaadir samaystaan Dowlad Gobaleedka Gobalka Banaadir State? Maxaa ka jira in Wasaaradda Maalliyadda ay wado musuqmaasuqa ugu weyn dalka? Ha wiqleyso!
Muqdisho 3da May 2019 Xildhibaan Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa arbacadii loo magacaabay Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya kadib markii laga soo wareejiyay Wasaaradda Ganacsiga iyo Warshadaha.
Wasiir Maareeye oo ah mas’uul aad ugu dhow Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre islamarkaana aan hadal dul saarin amar kasta oo Kheyre ka soo baxa sidiisana u fuliya ayaa la aaminsanyahay in loo adeegsan doono dagaal ka dhan ah oo lagu cuburin doono Warbaahinta maadaama bilooyinkii la soo dhaafay ay Xukuumadda Kheyre Warbaahinta u aragtay caqabad ku horgudban talaabo walba oo ay qaadi lahaayeen.
Maanta magaalada Muqdisho waxaa ka jira hadal heyno iyo kulamo gaar gaar ah oo ay yeelanayaan Wariyaasha iyo Maamulada Warbaahinta kuwaas oo qaba cabsi ah in Xukuumadda Soomaaliya ay Maareeye ku caburiso Warbaahinta.
Sidoo kale Waxaa jirta Warar sheegaya in Waxyaabihii uu meesha uga baxay Sheekh Daahir Maxamuud Geelle ay qayb ka aheyd in Wasaaradda Warfaafinta ay cadaadiso saxaafadda madaxabanaan Wasiir Geella-na uu diiday in uu hormuud ka noqdo Caga-Juglayn, Xarag iyo Cabsi gelin lagu Sameeyo WariyaSi rasmi ah looma oga hadalka ay wax ku dambeyn doonaan iyo sida uu xaal noqon doono balse waxaa jira walaac Xoog leh oo ay qabaan Madaxda Warbaahinta madaxbanaan ee magaalada Muqdisho.
Wariyaasha u arka Xukuumadda hadda jirta mid aad u xir xiran oo collaysata Warbaahinta Madaxbanaan balse waxaa la dhowrayaa sida ay xaaladda ku dambeyso.
asha iyo Warbaahinta si loo aamusiyo.
Galmudug State 3da May 2019 Qoraal kasoo baxay maamulka Galmudug ayaa waxay ku qaadaceen qaabkii loo ansixiyay sharciga doorashooyinka dalka oo shalay ay ansixiyeen golaha wasiirada xukuumadda Soomaaliya.
Wasiirka Dastuurka Galmudug Abshir Cabdi Shiikhow ayaa sheegay in wax laga xumaado ay tahay in meelaha xasaasiga ah iyo danta dalka loo baahan yahay in laga wada fariisto, islamarkaana laga wada tashado.
Wuxuu sheegay in muddooyinkii ugu dambeeyay in dowladda Soomaaliya ay lasoo baxday inay go’aano iska qaadato iyada oo wadatashi aysan la yeelan maamul goboleedyada, islamarkaana la baal maray dastuurka dalka.
Waxa uu sheegay in maalmihii dambe ay jireen wadatashi la’aan dhinaca dowladda ah,waxana uu sheegay in kastoo Baarlamanka aan weli sharcigaas la horgeyn hadana Maamulka Galmudug uu qabo in ansixinta sharcigaas lagu deg degay.
Maamul goboleedyada ayaa sheegaya in dastuurka dalka uu cadeynayo in maamul goboleedyada ay xaq u leeyihiin in lagala tashado waxyaabaha qaar, balse arinta doorashooyin ay go’aan iska gaartay dowladda iyadoo aysan la tashan.
Waxaa arintaan ay u muuqataa inay sii xumeyn karto xiriirka u dhaxeeya dowladda Somaaliya iyo dowlad goboleedyada oo muddooyinkii ugu dambeeyay arimo badan isku hayay.
Sharciga doorashooyinka dalka ee shalay ay ansixiyeen Golaha Wasiirada Soomaaliya ayaa horay waxaa u soo ansixiyey Baarlamaanka Soomaaliya, iyada oo uu saxiixay Madaxweynaha Soomaaliya, balse wax ka bedel lagu sameeyey, iyada oo la filayo in dhawaan la horgeeyo Baarlamaanka Soomaaliya.
Puntland State 3da May 2019 Maamulka Puntland ayaa si weyn uga hor-yimid xeerka doorashooyinka dalka oo ay maanta meel-mariyeen golaha xukuumadda Federaalka Soomaaliya.
War-saxaafadeed ka soo baxay, wasaaradda arrimaha gudaha dowladda Puntland, ayaa lagu sheegay in Puntland ay si cad uga horjeeddo, ansixinta xeerka doorashooyinka dalka ay meel-mariyeen golaha xukuumadda Soomaaliya, maadaama sida ay Puntland sheegtay aan laga heshiin.
Sidoo kale, war-saxaafadeedka waxaa lagu caddeeyay in Puntland ka soo horjeeddo , diyaarinta iyo wax ka beddelka xeerka batroolka dalka oo xukuumadda Federaalka wax ka beddel ku samaysay iyadoo aan laga wada-tashan , sida ay Puntland sheegtay.
Dowladda Puntland ayaa uga digtay xukuumadda Federaalka Soomaaliya in ay isku gaar yeesho, talada iyo go’aannada masiiriga ah ee dalka, sida geeddi-socodka iyo dhammaystirka Dastuurka, hannaanka xasilinta iyo amniga dalka, qeybsiga awoodaha& khayraadka iyo habka doorashooyinka.
Puntland waxay sheegtay in haddii aan qodobadaasi la tix-gelin ay ka dhalan doonto, kala fogaansho iyo khilaaf keeni kara dib u dhac ku yimaada dhammaystirka geeddi-socodka dhismaha dowlad Federaal ah oo la isla ogolyahay.
Muqdisho 3da May 2019 Daahfurka tartanka Qandaraaslayda raashinka Ciidamada Xoogga dalka iyo Booliiska ayaa waxaa goobjoog ahaa Wasiiro Dowlaha Maaliyadda ahna ku-simaha wasiirka maaliyadda Soomaaliya, Wasiirka Gaashaandhiga, Wasiir ku xigeenka maaliyadda, Agaasimeyaasha guud wasaaradaha Maaliyada iyo Gaashaandhiga, saraakiil ciidan iyo guddi ka shaqeynaya kala saarirada shirkadaha u tartamaya, waxaana lagu qabtay xarunta wasaaradda Maaliyadda.
Diiwaan gelinta shirkadahaan ayaa loo maray hab daah furan sida uu sheegay Wasiiru dowlaha Maaliyadda Soomaaliya ahna ku simaha wasiirka Maaliyadda Mudane Maxamuud Xayir Ibraahim, waxaana ujeedkiisu yahay tartankaan in lagu xaqiijiyo daah furnaanta iyo tayada adeega la qabanayo.
Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhiga Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Cali Maxamed ayaa waxa uu soo dhaweeyay in qandaraasyadaan oo qaranka muhiim u ah loogu tartamo si furan.
U tartamida qandaraasyada iyo howlaha kale ee qaranka ayaa hoggaamin karta xoojinta kalsoonida bulshada iyo hufnaanta howlaha ay qabanayaan shirkadaha ama shaqsiyaadka ku soo baxo si siman oo caddaalad ku dhisan.
Muqdisho 3da May 2019 Warbaahinta dalka ayaa ogaatay in Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre uu hoos u dhigay awoodda Wasiirka Wasaaradda arimaha Diinta iyo Owqaafta Soomaaliya kadib markii laga ag sameeyay koox culumo ah oo shaqadiisa qabata.
Sheekh Cali Wajiis, Sheekh Soomow iyo Sheekh Bashiir Axmed Salaad ayaa gacanta loo geliyay maamulka Arrimaha Xejka iyo sidoo kale kala saaridda shirkadaha u tartamaya ka shaqaynta Xejka.
Xubno ku dhow Wasiirka Arimaha Diinta ayaa Caasimada Online u sheegay in Raysal Wasaare Kheyre uu u keenay magacyada xubnahaan iyo kuwa kale, waxaana wasiirka loo sheegay in uu ku dhawaaqo Xubnahaan.
Wasiirka Arimaha Diinta ayaa la filayaa inuu soo saaro magacyada guddigaan oo shaqada qaban doono balse waxaa la sheegayaa in laga Cabsi qabo in sanadkii 2aad dood iyo muran galo Xejka.
Sidoo kale sanadkaan ayaa laga cabsi qabaa in qarashka Xejka laga kordhiyo sida sanadkii hore oo aheyd ku dhowaad 4 kun oo doolar.
Maamulka Dowladda Somaliland 3da May 2019 Gudoomiyaha xisbiga mucaaridka ah ee Waddani Mudane Cabdiraxmaan Ciro ayaa waxa uu ka hadlay kulan ay shalay si wada-jir ah u yeeshen labada Gole ee Baarlamaanka Somaliland.
Gudoomiye Ciro ayaa bogaadiyey xildhibaanada labada gole ee baarlamaanka oo saaka iskugu yimid fadhi wada-jir ah isla markaana diiday xaaladii deg-deg aheyd ee uu soo rogay Madaxweyne Muuse Biixi.
Ciro oo warbaahinta kula hadlayey gudaha Magaalada Hargeysa, ayaa waxa uu yiri “Waxaan saxaafada u horyimid inaan bogaadiyo baarlamaanka Somaliland, Labadiisa aqalba Golaha guurtida iyo golaha wakiilada oo qaatay talaabo taariikhiya, talaabadaas oo ah inay diideen inay ansixiyaan xukunkii Militeri ama xukunkii deg-dega ahaa ee lagu soo rogayey Gobolka Sanaag”.
Wuxuuna intaas kusii daray “Xukunkaa deg-degii kuma koobnaaden Gobolka Sanaag waxa ku xigi lahaa gobolada kale, Awdal baa ku xigi laheyd, markaa inaad shacbiga la dareen noqoteen waan idinku bogaadinayaa, waxaad u hiilisen guud ahaanba dadkii ku noola gobolka Sanaag, degmooyinkiisa lagu soo rogayey xukunka Militeri ee kala ahaa Gar-Adag, Ceel-Afweyn iyo Ceerigaabo”.
Ugu dambeyntiina, Gudoomiye Ciro ayaa waxa uu baaqyo kala duwan u jeediyey Xukuumada Muuse Biixi, Shacabka iyo Ciidamada Somaliland, wuxuuna yiri:
“Waxaan xukuumada uga digeynaa inay isku deydo xukun Militeri o aan goleyaashu xalaaleyn oo aan sharci aheyn inay shacbiga ku fuliso, waxa kale oo dhamaan shacbiga reer somaliland gobol kasta oo ay jooganba ugu baaqeyna inay ilaashadan xasiloonidooda iyo nabad-galyadooda. Ciidamada Somaliland waxan ugu baaqeyna inay sharciga u hogaansamaan, inay shacbigooga u tudhaan iyo inay ka fogaadan talaabo kasta xasilooni daro iyo amni daro ka dhalin karta dalka”.
Si kastaba, Hadalkan Gudoomiye Ciro ayaa kusoo beegmaya xili u fadhigii labada gole ee barlamaanka Somaliland uu ka dhashay buuq, taasi oo sababtay in aanu Gudoomiyaha golaha wakiiladu ku dhawaaqin natiijada rasmiga ah ee codeyntaas, kaasi oo fadhigaasi kusoo dhamaaday natiijo la’aan iyada oo loo balamay kulan kale maalinta Sabtida.
Muqdisho 3da May 2019 Xog gaar ah ay heshay Warbaahinta dalka ayaa sheegeysa in madaxweynaha Soomaaliya uu dhowaan beddeli doono agaasimada madaxtooyada Dr. Aamina Saciid Cali.
Aamina, ayaa waxa sida aan xogta ku helnay lagu beddelayaa nin lagu magacaabo Nuur Diiriye Fuursade, oo ay ehel yihiin xaaska madaxweyne Farmaajo, Zaynab Cabdi Macallin.
Sida ay noo sheegeen ilo-wareedyo ku sugan Villa Somalia, magacaabista Nuur ayaa waxaa aad ugu ololeynaya oo muddo ka shaqeynayey Cumar Faaruuq Cabdi Macallin oo la dhashay Zaynab Cabdi Macallin.
Nuur Diiriye Fuursade ayaa waxa uu qabaa Xuriyo Aadan Yuusuf oo habaryar u ah Zaynab iyo Cumar Faaruuq, lana dhalatay hooyadooda Bishaara Aadan Yuusuf.
Ilaa iyo hadda lama yaqaan sababta loo go’aansaday in la beddelo Dr. Aamina Saciid Cali, oo dadka ka shaqeeya madaxtooyada ay aad ugu amaaneen howsheeda iyo shaqsiyaddeeda.
Nuur Diiriye Fuursade ayaa waxa uu kasoo jeeda beesha Sacad ee Habar-Gidir oo sidoo kale ay Dr. Aamina, ay kasoo jeedo. Haddii la magacaabo wuxuu noqon doonaa agaasimihii afaraad ee madaxtooyada kadib, Cali Saciid Fiqi, Fahad Yaasiin iyo Dr. Aamina.
Muqdisho 3da May 2019 Ciidanka amniga ayaa xalay howlgallo ka sameeyay xaafaddo ka tirsan degmada Waaberi ee gobolka Banaadir, sida laga soo xigtay saraakiisha.
Howlgalkan ayaa daba-socda howlgallo ay ciidammado ka waddaan degmooyin ka tirsan caasimadda Muqdisho,iyadoo warar ka soo baxay hay’adaha amniga lagu sheegay muddada uu howlgalka ka socday in la soo xiray tiro dad ah.
“Ciidanku guri guri ayay u baarayeen , waxaana la xiray dhallinyaro badan”. ayuu yiri qof goobjooge ah oo warbaahinta la hadlay.
Toddobaadyadii u dambeeyay ayaa ciidanka amniga si joogto ah waxaa ay howlgallo ka wadeen xaafaddo ka tirsan caasimadda Muqdisho, howlgallada oo la sheegay in amniga lagu xaqiijinayo.
https://www.youtube.com/watch?v=s1ljVoG0k08
WARARKA MAANTA 2da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay ku fashilantay xukuummadda hadda kala yaac iyo jah-wareer ku habsaday? Yaa la casili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” mise Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa #Soomaaliya geliyey mugdiga ugu xun ee fashilka siyaasada dalka taasoo shacabka Soomaaliya aysan wax fiicnaan ka sugi doonin xukuummadda fashilantay ee doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxaa u haray tuugada la magac-baxday Nabadda Iyo Nolol? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Maxayse isku-raaceen xisbiyada mucaaradka dalka Soomaaliya? Ha wiqleyso!
Maamulka gobolka Shabeelaha Dhexe 2da May 2019 ayaa amar kasoo saaray ganacsatada deegaanada Hirshabeelle ee u dacwad taga deegaanka Gamboole ee gobolka Shabeelaha Dhexe.
Xubnaha ganacsatada ayaa la sheegay inay u dacwad tagaan ururka AL Shabaab, taasi ayaana keentay in maamulka gobolka SHabeelaha Dhexe uu kasoo saaro amarkaasi.
Guddoomiyaha Shabeelaha Dhexe Axmed Meyre Makaraan ayaa amarkaasi kusoo rogay shacabka gobolka Shabeelaha Dhexe, waxaana uu sheegay in ganacsatada marka ay kasoo laabtaan Al Shabaab inay xukumi doonaan.
Ciidamada Amniga ee Gobolka Shabeellaha dhexe ayuu amar ku siiyay in ay qab qabtaan Ganacsatada la shaqeysata Al-shabaab ama xiriirka la wadaagta sida uu hadalka u dhigay. Axmed ayaa sidoo kale sheegay in Ganacsadihii aada Al-shabaab uusan ka soo noqon iyagana la joogo, haddii uu soo laabtana uu maaamulka Gobolka tallaabo ka qaadayo.
Al Shabaab ayaa u kala garqaada ganacsatada iyo xubnaha dacwadaha isku qabta ee kusugan deegaanada ay dowladda Soomaaliya maamusho.
Arrintan ayaa imaneysa iyada oo Al-shabaab Maxkamad ay leeyihiin ku taallo degmada Gamboole ee Gobolka Shabeellaha dhexe taas oo 50KM dhinaca galbeed uga beegan Jowhar badanaana halkaas tagaan dadka isku qabsada dhulalka sida beeraha iyo guryaha.
Maamulka Dowladda Puntland 2da May 2019 Wafdi hordhac ah oo ka socda dowladda Soomaaliya aya gaaray magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland, halkaasi oo dhawan uu ka furmo doono shir u dhaxeeya dowladda Soomaaliya iyo maamul goboleedyada.
Wararka aan ka heleyno magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland ayaa sheegaya inuu maanta dib u dhac uu ku yimid shir la filayay inuu ka furmo magaaladaasi, kaasi oo u dhaxeeyay madaxda dowladda iyo maamul goboleedyada.
Wararka ayaa intaasi ku daraya in shirkaasi uu furmi doono maalinta Sabtida ah, sida xogaha aan heleyno, iyadoo wafdiga dowladda ee gaaray Garowe ay kulamo hordhac ah la qaateen madaxda Puntland.
Shalay Magalada Garoowe waxaa tegay wufuud horudhac ah oo ka kala socda Xafiisyada Madaxweynaha iyo kan Ra’iisul Wasaaraha, waxaana sidoo kale socda wadatashiyo ay sameynayaan Madaxda dalka oo ku aadan qorshaha ay shirkaasi la tegayaan. Madaxda maamul goboleedyada ayaanan dhankooda tagin magaalada Garowe, waxaana la filayaa inay qaarkood tagaan maalinta beri ah, sida wararka aan heleyno ay sheegayaan.
Beesha Caalamka ayaa cadaadis ku saareysa Madaxda ugu sareysa dalka inay shirkaasi ka qeyb galaan, xilli ay jirtay in dhowr mar Madaxweyne Farmaajo shir wadatashi ah uu ugu yeeray Madaxda Dowlad Goboleedyada ay ka baaqsadeen.
Shirkaasi ayaa qorshaha waxa uu yahay in lagu xaliyo tabashada ay qabaan madaxda dowlad goboleedyada.
Maamulka Dowladda Puntland 2da May 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Boosaas ee gobolka Bari ayaa sheegaya in ciidamo gadoodsan ay la waregeen xarun Bank oo ku taala magaalada Boosaaso.
Ciidamada maamulka Puntland ayaa la wareegay xarunta Bangiga dhexe ee magaalada Boosaaso, waxaana xiisad laga dareemaya magaalada, maadaama ciidamada la sheegay inay careysan yihiin.
Ciidamada maamulka Puntland ee maanta la wareegay xarunta Bangiga dhexe ayaa ka carooday mushaar la’aan heysatay ciidamada maalmihii ugu dambeeyay, waxaana ka hor inta aysan la wareegin bangiga ay rasaas ku fureen xarunta iyo agagaarkeeda.
Intaasi kadib saraakiil ka tirsan Ciidamada Puntland ayaa tegay Xarunta Bangiga oo ay la wareegeen Ciidamada Gadooday, isaga oo ku qanciyey inay dib ugu laabtaan halkee ay ka yimaadeen,isla markaana mushaarkooda ay heli doonaan,sida uu sheegay mid ka mid ah saraakiisha Ciidamada. Wararkii ugu dambeyey ee haatan laga helayo Magalada Boosaaso ee Xarunta gobolka Bari ayaa waxaa ay sheegayaan in xaaladu ay tahay mid degan,isla markaana ay dib u bilaawdeen howlihii Shaqo ee Bangiga Dhexe ee Magaalada Boosaaso.
Waa markii labaad oo ay gadoodaan Ciidamo ka tirsan Maamulka Puntland tan iyo markii la doortay Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni,waxaana horay u gadooday Ciidamada Puntland ee ku sugan deegaanka Galgala ee Gobolka Bari.
Muqdisho 2da May 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa howlgalo culus wali ka wada gobolka Shabeelaha Hoose, waxaana dagaalo u dhaxeeyay Al Shabaab iyo ciidamada dowladda ay ka dhaceen gobolka.
Ciidamada dowladda ee dhawaan la wareegay gacan ku heynta deegaanada Bariire iyo Sabiib ayaa weeraro iyo cadaadis joogto ah kala kulmay ururka Al Shabaab, waxaana Al Shabaab ay ka hadleen la wareegista deegaanka Bariire.
Al Shabaab ayaa qoraal ay soo dhigeen baraha ay wararka ku faafiyaan waxay ku sheegeen inay wali gacanta ku hayaan deegaanka Bariire ee gobolka SHabeelaha Hoose, iyaga oo beeniyay in lagala wareegay gacan ku heynta deegaanka.
Dadka deegaanka ayaa warbaahinta u sheegay inay arkayeen ciidamada dowladda gaar ahaan kuwa DANAB, kuwaasi oo shalay la wareegay gacan ku heynta deegaanka Bariire ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Ciidamada ayaa waxay howlgalada ka wadaan deegaanada gobolka Shabeelada Hoose ee hoostaga Bariire iyo Sabiid, waxaana ay doonayaan inay Al Shabaab ay ka saaraan deegaanada ay kasoo qaadaan weerarada ka dhanka ah ciidamada dowladda.
Sananadkii 2017 ayaa Ciidamada Dowladda Al-Shabaab kala wareegeen deegaanka Bariire,hayeeshee dhowr bil kadib ay Ciidamada isaga baxeen,waxaana intaasi wixii ka dambeeyey gacanta ku hayey Ururka Al-Shabaab.
Al shabaab ayaa dhankooda sheegay inay howlgalo ay kula dagaalamayaan ciidamada dowladda ay ka sameeyeen deegaano hoos taga degmada Afgooye ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Maraykanka 2da May 2019 Maxkamadda Rafcaanka Heerka 4-aad ee Gobalka Virginia ee dalkaasi waxaa la filayaa inay bishan May 13-da ka bilaabanto dhegeysiga Dacwad loo haysto Taliyihii Qeybta 5-aad ee Ciiddankii Milliteriga ee xilligii Dowladda Kacaanka ee saldhigooda ahaa Gobalka W/Galbeed ee dalkeenna.
Taliyahaasi oo lagu magacaabo Kolonel Yuusuf Cabdi Cali “Kolonel Tuke”, ayaa waxaa soo eedeeyey Faarax Warfaa, kaasi oo haatan ku sugan magaalladda Hargeysa, balse la filayo in inuu Fiiso Khaas ah ku tago dalka Maraykanka.
Dhibanaha oo haatan 48 jir ah ayaa sheegay inuu Taliyahaasi jir-dil iyo toogasho u geystay bishii December ee sannadkii 1989-kii, isagoo xilligaas 17-jir ahaa.
Waxa uu intaasi ku daray in isaga markii la toogtay in looga tegay sidii qof geeriyooday oo kale, waa sida uu hadalka u dhigay. Mar uu ka hadlayey sababaha loo xiray, loona toogtay waxa uu tilmaamay in isaga iyo dhallinyaro kale lagu soo oogay inay xadeen Booyad nooca ay Ciiddanka ku kaydsadaan Biyaha, oo ay Dagaalamayaashii Jabhaddii SNM-ta la tageen.
Kolonel Yuusuf Cabdi Cali “Kolonel Tuke” oo isaga sannadkii 1990-kii Tababar Milliteri loogu qaaday Maraykanka, ayaa u sii gudbay dalka Kanada oo uu ka helay Magangelyo Qaxootinimo.
Balse, Dowladda Kanada waxay Taliyahaasi hore dib ugu celiyeen Maraykanka sannadkii 1992-kii, kadib, markii ay qaar ka mid ah Warbaahinta Kanada baahiyeen inuu Kolonel Yuusuf Tuke horey Tacadiyo ka dhan ah Xuquuqda Aadanaha ka soo geystay Somalia.
Hay’ad fadhigeedu yahay Maraykanka oo lagu magacaabo Xarunta Caddaaladda iyo Isla-xisaabtanka (Center for Justice and Accountability),waxay Bilowgii sannadihii 2000-aadka waxay dabagal iyo baaris kula dhaqaaqeen Kolonel Yuusuf Cabdi Cali “Kolonel Tuke” oo lagu eedeynayey inuu galay Gaboodfalka Dembiy-dagaal, waxayna Xarunta soo ogaatay inuu Kornel Tuke yahay qof haysta Kaarka Cagaaran ee Maraykanka (US green card holder), iyo inuu ku nool yahay magaalladda Aleskandariya ee Gobalka Virginia iyo inuu Ilaaliye dhanka Ammaanka ku shaqeysto, oo inta badan ilaaliye ka ahaa Garoonka Diyaaradaha Washington ee Dulles International Airport.
Si kastaba ha ahaatee, Dhibanaha iyo Eedeysanaha ayaa la filayaa inay weji-ka-weji uga soo hor muuqan doonaan bishan 13-da Maxkamadda Rafcaanka ee Heerka 4-aad ee Gobalka Virginia ee dalka Maraykanka.
Qaramadda Midooway 2da May 2019 Qaramada Midoobay ayaa sheegtay 1.7 milyan oo Soomaali ah inay wajahayaan heerar kala duwan oo deg-deg ah taasi oo ku saabsan cuno la’aan soo food saartay, waxayna xaaladdoodu ugu darantahay illaa bisha Jun ee sannadkaan. Afhayeenka xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay ,Stephane Dujarric ayaa sheegay Arbacadii in abaaruhu ay kasii darayaan iyadoo 954,000 oo carruur ah ay Soomaaliya gudaheeda ku heystato nafaqa darro, wuxuuna walaac ka muujiyay xaaladda carruurto inay sii xumaato.
Kooxda gargaarka ee Qaramada Midoobay ayaa waxaa ay isu diyaarinayaan sadii ay u heli lahaayeen qorshe ay uga jawaabaan abaarta Soomaaliya iyagoo la tacaalaya raashin la’aanta.
Inta u dhexeeysa bilaha May iyo October ayuu Afhayeenku sheegay in kooxda Qaramada Midoobay ee Soomaaliya ku dadaali doonaan sidii ay u gaari lahaayeen deegaannada ugu daran ee abaartu ka jirto.
Qaramadda Midoobay ayaa sheegay xaaladda deg dega ah ee ay wajahayaan milyan iyo barka Sooamalida ah inay ka dhalatay, kaddib markii roobkii la sugayay uusan di’in taasina ay keentay in xooluhu ay la liitaan xaaladda abaarta, dalagii soo bixi lahaana uu guul darreystay.
UK Midooway 2da May 2019 Wasiirka Gaashandhigga Ingiriiska,Gavin Williamson ayaa xilka laga qaaday, kaddib markii uu diiddey inuu is casilo, sida laga soo xigtay warsaxaafadeed ka soo baxay xafiiska ra’iisul wasaaraha dalkaas. Warsaxaafadeedka ka soo baxay xafiiska Theresa May, ayaa lagu xaqiijiyay in Williamson uu lumiyay kalsoonida ra’iisul wasaaraha ,iyadoo loo heysto wasiirka la eryay in uu bixiyay sir qaran oo la xiriirta shirka golaha amniga qaranka.
Williamson , ayaa si gaar ah farta loogu fiiqay inuu bannaanka u bixiyay xog la xiriirta in shirkadda telefoonnada ee Huawei loo oggolaado UK si ay gacan uga geysato dhismaha adeegga internetka ee 5G.
Balse wuu beeniyay in uu xogtaas dibadda u dusiyay,laakin ra’iisul wasaare May ayaa u sheegtay wasiirka la eryay oo ay la kulantay inay heyso caddeymo waa weyn oo muujinaya in uu yahay qofka xogta qarsoodida ah dibadda u bixiyay.
Williamson ayaa xilka wasiirka gaashandhigga Boqortooyada Ingiriiska hayay illaa sannadkii 2017dii ,waxaana hadda lagu beddelay Penny Mordaunt oo horey u ahayd wasiirka horumarinta caalamiga ah . Waxay noqoneysaa haweeneydii ugu horreysay ee xilkaa qabata.
Maraykanka 2da May 2019 Mareykanka ayaa shaaciyay inay u aargudeen askari ka tirsanaa ciidamadooda kaga sugan Soomaaliya oo horey Al Shabaab ay ku dileen Jubbada Hoose, kadib weerar ka dhacay Deegaanka Baar Sanguuni.
Afhayeenka Milliteriga Maraykanka ka jooga Qaaradda Afrika ee AFRICOM ayaa sheegay inay dileen Dagaalame ka tirsanaa Alshabaab, kaasi oo qeyb ka ahaa Dagaalamayaal Alshabaab oo sannadkii hore weerar Hoobiyayaal ku qaaday Askar Maraykan ah oo ku sugnayd Deegaanka Baar Sanguuni.
Kolonel Chris Karns oo la hadlay Wargeyska Military Times ayaa sheegay in ruuxa ay dileen lagu magavaabo C/llaahi Jibiyow, kaasi oo lagu eedeeyay inuu mas’uul ka ahaa duqeyntii Hoobiyaha ee bishii June sanadkii 2018 ka dhacday Jubbada Hoose.
Askariga Maraykan ee ku dhintay weerarka ka dhacay deegaana Baarsanguuni ayaa lagu magacaabi jirey Saddex Alifle Alexander Conrad, iyadoo 4 kalena lagu dhaawacay weerarkii Jubbada Hoose. Afhayeenka AFRICOM waxa uu tilmaamay in Duqeyn diyaaradeed oo ay geysteen bishii la soo dhaafay ee April 19-dii ku dileen 2 Dagalaamayaal Alshabaab, oo mid ka mid ahaa C/llaahi Jibiyow oo madax ka ahaa Dagaalamayaal weeraro badan oo Hoobiyayaal ah ka geystay Gobalka J/Hoose.
Askariga Maraykanka ee lagu dilay duqeyntii sannadkii hore ka dhacday Deegaanka Baar Sanguuni ee Alexander Conrad, ayaa ka tirsanaa ciidamada Mareykanka tan iyo sannadkii 2010-kii, isla markaana uu ahaa Soo-ururiyaha xogaha Sirdoonka.
WARARKA MAANTA 1da May 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa kalifay inuu iscasilo Wasiirka Warfaafinta ee Jamhiuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Daahir Maxamuud Geelle? Yaa is hor casili doona Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre oo dadka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2badii sanno ee ay xilka hayeen? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhi-Raam-Sade”? Maxayse weli u wada shaqayn karin labada aqal ee dalka? Yaa keenay mooshinka shaqada looga cayrin rabo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhi-Raam-Sade”? Maxay tahay sababta hadda uu Madaxweynihii hore Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud hadda uga hadlayaa dhismaha Maamul Gobaleedka Gobalka Banaadir oo uu diiday in la dhisay asagoo dalka Madaxweyne ka ah? Maxaase Agaasimihii Tiyaatarka Qaranka Abwaan Guure? Maxay tahay sababta Sii-Hayaha Taliska Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Soomaaliya Fahad Yaasiin u rabaa in la sii shaqaaleeyo rag badan oo argagixisadda katirsanaan jiray? Maxay tahay sababta ay dhaqaallo xumo u hayso #Dowladda #Soomaaliya? Maxayse Dowlad Gobaleedyada dalka ka dhex jira u tagi doonaan Garoowe? Ha wiqleyso!
Muqdisho 1da May 2019 Kulan ay Magaalada Muqdisho ku yeesheen qaar ka tirsan Diplomaasiyiinta iyo Shaqaalaha Wasaaradda Arrimaha Debadda iyo Iskaashiga Caalamiga ayaa waxay kaga hadleyn xad gudubyo ay sheegeyn in lagula kacay Shaqaalaha iyo diblomaasiyiinta Wasaaradda taasoo lagu eedeeyey inuu sameeyey Wasiir Axmed Ciise Cawad.
Shaqaalahaa iyo Diblomaasiyiintaas kulanka yeeshay ayaa ugu horey cambaareeyey Xudgudyo ay sheegeyn inuu ku kacay Wasiir Cawad, kuwaas oo ay ka mid yihiin:
1) – Inuu ku xadgudbay Sharciga Arrimaha Dibadda (Foreign Service low) kadib markii uu magacaabay Diplomaasiyiin gaarayo illaa 42 qof si hareer marsan sharciga Arrimaha Dibadda, dadkaas oo dhammaantood laga xulay banaanka dalka weliba aan aheyn Shaqaale Dowladeed una badan Soomaalida degto Kenya iyo Gelinka Shanaad.
2) – Inuu dayacay ama waqtigooda uu riday fursado waxbarasho oo ay ku deeqeen Dowlado Saaxiibo la ah Soomaaliya oo qaarkood ahaa Master Degree iyo PHD.) – Inuu ku kacay Musuq maasuq Maaliyadeed kadib markii uu Diplomaasiyiinta u diiday lacago ahaa Safar iyo Kharashaad kale oo ay xaq u lahaayeen.
Shaqaalahaa iyo Diplomaasiyiinta Wasaaradda Arrimaha Dibadda ayaa Cawad kusoo eedeeyey illaa 7 Qodob oo uu ku kacay sida aad ka akhrisan kartaan War Saxaafadeedka ay soo saareyn.
Sidoo kale Waxay soo bandhigeyn qaar ka tirsan Documentiyadii uu Wasir Cawad ku magacaabay xilal diplomaasiyadeed oo kala duwan.
Muqdisho 1da May 2019 Wasiirka warfaafinta Soomaaliya, Daahir Maxamuud Geelle ayaa goor-dhow ku dhowaaqay inuu iska casilay xilkii uu ka hayey xukuumadda ra’iisul Xasan Cali Kheyre.
Daahir Maxamuud Geelle ayaa is-casilaaddiisa sabab uga dhigay kala duwanaansho dhinaca fikirka ah oo u dhaxeysa isaga iyo madaxda dowladda Soomaaliya.
Xog ay heshay Warbaahinta dalka ayaa sheegeysa in Daahir uu bilihii dhowaa aad uga soo horjeeday siyaasadda ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre.
Maamulka Dowladda Somaliland 31da May 2019 Somaliland ay goordhoweyd ka bilowdeen mudaharaad balaadhan.
Badhtamaha magaalada Boorama ayaa hadda waxa ka bilowday mudaharaad balaadhan oo ay dhigayaan dadweynaha reer Borama, kuwaasi oo ka biyo-diidan in talaabo adag ay Xukuumada Biixi ka qaadi waayey dadkii ka dambeeyay dilkii labada sarkaal.
Wararka aan helayno ayaa sidoo kale sheegaya in dadweynahan ay taayiro ku gubeen wadooyin muhiim ah oo ku yaala badhtanka magaalada, iyagoona madaxa ku xidhnaa maro cas.
Dadweynahan ayaa ka gadoodsan dilkii gobolka Sanaag loogu geystay Saraakiil katirsan Ciidanka Somaliland oo kasoo jeeday deegaan ahaan Gobolka Awdal. Dhinaca kale, Madaxweyne Muuse Biixi ayaa shalay kusoo rogay xaalad deg-deg ah degmooyinka ka tirsan Gobolka Sanaag, taasi oo ay daba socotay kadib dilkii Saraakiisha katirsanaa ciidanka Somaliland.
Berbera 1da May 2019 Dr. Cali Khaliif Galeyr ayaa maanta mar uu ka hadlayey kulan doodeed ka dhacay magaalada Berbera, wuxuu ka hadlay halkuu ku dambeeyay heshiiskii u dhaxeeyey Khaatumo iyo Somaliland ee sanadkii 2017 ka dhacay magaalada Caynaba.
Dr Galeyr ayaa sidoo kale waxa uu sheegay inuu ilaa hadda fulin heshiiskii uu hore ula galay madaxweynihii hore ee Axmed Siilaanyo, isagoona ka dhawaajiyey ujeedka ay u dalbadeen in la furo dastuurka Somaliland.
“Heshiiskaanu Somaliland la saxeexnay ee magaalada Caynaba ku kala saxeexanay bishii October 20-keedi 2017-kii, Youtube-ku ku jira meel walbana waa yaala, ‘Baabu-ijtihaad-maftuux’, Haddii aad raadineysan, qodobadiisi kama wada hadli karo, waxa muhiim ah in aan isla ogolaanay in heshiiska la hirgeliyo, qodobka ugu dambeeyana wuxuu leeyahay, cidii maamuulka kan ka dambeysa qabata, waxa maslaxad loogu yahay, inay fuliyaan oo ay hirgeliyaan heshiiskaa, mana hirgelin”.
Wuxuuna intaas kusii daray “Hadaan leenahay Somaliland baanu-nahay ee cidii Somaliland iga sheeganeysa inay i qanciyaan ugama baahni, waa ahay Somaliland, cirka soo leefa”
“Bal cidda naga leh ee odhaneysa adiguna haraa baa tahay, ana mujaahid baan ahay, dadku hadeyna taariikh wada-laheyn oo wax la isla ogolyahay, balaayo waxay ka dhacday waxa hada nool wax iskuma hayaan, war taariikhda isku haynaa, bahashii haday abtirsiimo ku qorantahay, dee waxan isku nahay ma jirto, cid walba abtirsiintiisa iyo geeliisu aadaya”.
Dhinaca kale, Dr. Cali Khaliif Galeyr ayaa waxa la waydiiyey ‘haddii uu heshiiskaasi fuli waayo, muxuu noqonaya mustaqbalka Khaatumo’, wuxuuna yiri:
“Inaan dagaal soo qaadi doono iyo inaanu tabliiq wadi doono taladaa dad baa leh, laakiin aniga la igu cabsi galin mayo himika ma dagaal baad nagu soo qaadeysa, hadey gartaan dadkaasi, go’aanka iyaga leh”
Maamulka Dowladda Puntland 1da May 2019 Wararkii ugu dambeeyay ee naga soo gaaraya magaalada Garowe ee xarunta Puntland ayaa sheegaya in diyaar garowgii ugu dambeeyay uu ka socdo magaalada Garowe.
Amaanka magaalada ayaa aad loo adkeeyay, waxaana ciidamo dheeraad ah la geeyay hareeraha magaalada Garowe, halkaasi oo uu beri ka dhacayo shir ay yeelanayaan madaxda maamulada iyo dowladda Soomaaliya.
Saacaddaha soo socda ayaa lagu waddaa in Magaalada Garowe ee Caasimadda Puntland ay gaaraan qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda, halkaasi oo uu ka furmi doono Shirweyne looga hadlaayo Xaaladda Soomaaliya.
Madaxda maamulada Galmudug iyo Jubbaland ayaa la xaqiijiyay inay maanta tagayaan magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland, waxaana garoonka diyaaradaha ka socdo qaban qaabada soo dhaweyntooda.
Madaxweynaha maamulka Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa madaxda dowladda Soomaaliya iyo kuwa maamul goboleedyada ku casuumay magaalada Garowe, kadib markii shirar kala duwan ay ku yeesheen magaalada Nairobi ee dalka Kenya.
Shirka ka furmaya magaalaa Garowe maalinta beri ah ayaa waxaa looga hadli doonaa sidii xal loga gaari lahaa arrimaha doorashooyinka iyo tabashooyinka ay qabaan madaxda maamul goboleedyada.
Dowladda Soomaaliya ayaa culees kala kulantay beesha caalamka, waxaana ugu dambeyn ay go’aan ku gaareen madaxda dowladda Soomaaliya inay shirkaasi ka qeyb galaan iyaga oo ka baqaya in isbaheysi cusub uu markale kusoo dhismo.
Muqdisho 1da May 2019 Waxaa caawa dab uu ka kacay goobo ganacsi oo ku yaalla Suuqa Bakaaraha ee Magaalada Muqdisho.
Si dhab ah looma oga waxa dhaliyay dabka, waxaana marqura laga war helay goobo ganacsi oo olol iyo uuro ka baxeyso.
Dabka ayaa ka bilowday Dabaqa Al-Khaliij oo ku dhex yaalla Suuqa Cabdalla Shideeye, sida qof kamid ah dadka suuqa uu Caasimada Online u sheegay.
Qaar kamid ah dadka ku ganacsada Suuqa Bakaaraha ayaa Caasimada Online u sheegay in dabka uu ku koobnaa Goobo ganacsi, khasaaraha uu geystayna uu yahay mid maaliyadeed.
Gawaarida Dab damiska ayaa tagay goobta oo ku guuleystay in ay damiyaan dabka, si uusan usii gaarin goobaha kale ee Suuqa.
Goobjoogayaal ayaa sheegay in Ciidamada dowladda waxa ay xireen agagaarka goobaha ganacsi ee gubtay, si ay u ilaaliyaan hantida.
Muqdisho 1da May 2019 Waxaa laga yaabaa in dadka qaar aysan la socon in Abwaan Cismaan C/laahi Guure uu ahaa ninki lahaa fikradda iskaa wax uqabsada cusub ama “is xilqaan” oo ah ololaha ugu weyn ee ay dowladda maanta jirtaa ku dhistay qaar kamid ah xarumahi burburay ee dowladda.
Waxay ahaataba, Abwaan Guure maanta waa la coleystay oo waxaa isaga oo dalka dibadda uga maqan laga qaaday xilkii agaasimaha golaha murtida!. waxaan maqli jiray ‘Kacaanku ilmihiisa yuu cunnaa’
Saxiibbayaal waxaan fursad uhelay maanta in aan qadka taleefoonka kula sheekeysto Abwaan Guure maareyihii hore golaha murtida Qaranka oo shalay xilki laga qaaday.
Abwaan Guure ayaan ugu horeeyn weydiiyay sida ay wax u dhaceen? wuxuu iigu jawaabay ” Shalay saacaddu marka ay ahayd 1-di duhur-nimo waqtiga Muqdisho ayaa waxaa idaacadda Kulmiye (KNN) ka baxay war ku saabsan in uu socdo wadahadallo u dhaxeeya madaxda mucaaradka ,Maammul goboleedyada iyo Madaxweynaha oo ah in la baddalo RW Khayre.
Abwaan Guure wuxuu yiri “qiyaastii wax yar kahor 1:30 waqtiga Muqdisho waxaa isoo wacay RW Khayre oo careysan wuxuuuna i faray in aan shaqada ka eryo wariyaha warka sheegay iyo agaasimaha idaacadda, islamarkaana aan raaligelin ka bixiyo warkaasi ka baxay Idaacadda”.
Abwaan Guure wuxuu yiri “waxaan u sheegay raysil-wasaaraha in aan anigu awood u lahayn in aan shaqada ka eryo wariye ka shaqeeya KNN, kol haddii aanan hadda mas’uuliyadda idaacadda haynin, teeda kale idaacaddu xeer ayay leedahay, dalkana sharciga warbaahinta ee baarlamaanka la mariyay ayaa xaq usiinaya wariyaha in uusan sheegin ilo-wareedkiisa ilaa ay maxkamad ka codsato marka la horgeeyo.
Abwaan Guure wuxuu yiri “ ugu yaraan 10 daqiiqo oo aan murmeynay waxba kalama dheefin, isaga oo careysan ayuuna Taleefoonka igu dhigay. kadib wax ka yar 5 daqiiqo waxaa isoo wacay Wasiirka warfaafinta Mudane. Daahir Maxamuud Geelle wuxuuna igu yiri “ Saxiib Abwaan Guure waxa aan kuu sheegayo ogoow wax lug ah kumma-lihi, laakin waa ammar la’iisiiyay, waxa uu ka soo baxay raysil-wasaare Khayre oo ifaray in aan xilka kaa qaado ee sidaa ula soco”!
Abwaan Guure waxaan ku iri buu yiri “ Hagaag, mudane wasiir waajibkaaga guddo, waxaad iga dambeysaba waa deyrta maanta ahe, adiguba idaacad waad leedahay, xilna dalka waad ka haysaa ee la soco”. Intaas marki aan Daahir is dhaafsanay kadib wax aan dhameyn 10 daqiiqo gudahood waxaa warka xil kaqaadisteyda oo si deg deg ka muuqdo loo qoray, loogu daabacay wakaaladda wararka ee SONNA ee oo ku hadasha afka xukuumadda. Marka aan leeyahay deg deg ka muuqdo waxaa masuuliyadda leyga qaaday lagu sheegay agaasimihii golaha ‘martida’ halki ay ahayd golaha ‘murtida’!.
FG: Waa inti aan ka qoray Abwaan Guure, dhinac kale warkooda mahayo, mana helin wali.
W/Q: Ayaanle Xuseen Cabdi
Bariire 1da May 2019 Wararka naga soo gaaraya degmada Bariire ee gobolka Shabeelaha Hoose ayaa sheegaya in ciidamada amaanka ay la wareegeen gacan ku heynta deegaankaasi.
Dagaal ay qaadeen ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa sababay in Al-Shabaab lagala wareego deegaanka Bariire ee gobolka Shabeelaha Hoose halkaasi oo sanadihii ugu dambeeyay Al-Shabaab ay maamulayeen.
Ciidanka dowladda ayaa dhowr jeer sidaan oo kale Al-Shabaab kala wareegay degaanka Bariire, laakiin ciidanka dowladda ayaa looga bartay in ay kasoo baxaan deegaankaasi oo ah mid inta badan Al-Shabaab ay kusoo qaadaan weeraro joogto ah.
Al-Shabaab ayaa waxay waayeen gacan ku heynta deegaano dhowr ah oo ka tirsan gobolka Shabeelaha Hoose, waxaana kamid ah deegaanada Sabiid iyo Caanoole oo muddo ay maamulayeen.
Madaxda dowladda Soomaaliya ayaa dhawaan u balan qaaday ciidamada amaanka inay heli doonaan mushaaraadkooda iyo xuquuqda ay leeyihiin, balse looga baahan yahay inay Al-Shabaab ka saaraan deegaanada Shabeelaha Hoose.
Wakaaladda Wararka Soomaaliyeed ee Sonna ayaa shaacisay in Al-shabaab dagaal looga saaray deegaanka Bariire ee Gobolka Shabeellaha, isla markaana weli uu socdo howlgal xoogan oo la doonayo in Al-Shabaab laga saaro.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka Al-Shabaab.
Muqdisho 1da May 2019 Madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa go’aamiyey in dowladda ay ka qeyb-gasho shirka uu ku baaqay madaxweynaha Puntland ee u dhaxeeya dowladda dhexe iyo dowlad goboleedyada, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Shirkaas oo la waqtiyeeyey labada bisha May, ayaa maalmihii ugu dambeeyey waxaa ka arrinsanayey oo dood weyn uu ka dhex abuuray madaxda dowladda, oo marar badan ku fakaray inaysan ka qeyb galin.
Sababta ugu weyn ee dowladda uga laba labeeneysay ka qeyb-galka shirkaas ayaa ahayd in haddii ay ka qeyb galaan shirka Garoowe, ay u muuqan doonaan in siyaasad ahaan laga adkaaday, maadaama madax goboleedyada ay diideen shirkii uu Farmaajo ku baaqay ee Muqdisho.
Si kastaba, warar aan helnay ayaa sheegaya in dowladda ay go’aamisay inay ka qeyb-galayso shirkaas, ayada oo sababta ugu weyn ay tahay cabsi ay ka qabto in haddii ay ka baaqato ay madax goboleedyada kusoo dhisaan dowladda isbahaysi cusub oo caqabad kale ku noqdo.
“Haddii inta aan ka baaqanno shirka, oo halkaas ibahaysi cusub lagu dhiso waa arrin dowladda aad u dhaawaceysa kadib dagalakii xoogganaa ee ay la gashay isbahaysigii hore” waxaa sidaas Caasimada Online u sheegay sarkaal ka tirsan Villa Somalia.
Isbahaysigii hore ee madax goboleedyada ayaa burburay kadib markii qaar ka mid ah madaxweynayaashii maamul goboleedyada ay xilka ka degeen halka qaar kalena ay la safteen dowladda.
Muqdisho 1da May 2019 Maxamed Nuur oo ah sarkaal Soomaali Mareykan ah oo horey uga tirsanaa booliska magaalada Minneapolis ee dalka Mareykanka ayaa lagu helay dambi ah dilka darajada saddexaad iyo dil aan ku talo-gal ahayn oo uu gaystay gabar caddaan ah oo lagu magacaabi jiray Justine Ruszczyk Damond.
Maxamed Nuur oo lasoo taagay maxkamadda Hennepin County, ayaa waxaa lagu waayey dilka darajada labaad ee dilka ku talo-galka ah, oo ka ciqaab badnaa lahaa kan lagu helay.
Maxamed Nuur ayaa isaga oo naxsan wejiga gacmaha saartay markii xeer-beegtida ay aqrisay go’aanka ay ka gaareen dacwadaha lagu soo oogay.
Waxaa durba gacmaha ka jeebeeyey booliiska oo u kaxeeyey xabsiga, waxaana la waqtiyeeyey in xukunka inta sano ee xabsiga uu ku jiri doono lagu rido sagaalka subaxnimo ee 7-da June 2019.
Maxamed Nuur ayaa ah sarkaalkii ugu horreeyey ee booliska Minnesota ka tirsan oo lagu helay dambiga dil uu gaystay isaga oo waajibkiisa shaqo ku jira. Wuxuu wajahayaa xabsi u dhaxeeya 10 illaa 15 sano oo ah dambiga koowaad ee darajada saddexaad ee dilka iyo saddex illaa 5 sano oo ah dambiga dilka aan ku talo-galka ahayn.
Madaxa booliiska Minneapolis, Medaria Arradondo ayaa bayaan uu soo saaray ku sheegay inuu aqbal go’aanka wuxuuna raali-gelin u diray qoyska iyo saaxiibada Damond.
Maxamed Nuur ayaa dilay Damond markii uu tagey gurigeeda isaga oo ku baxay wicitaanka lambarka 911, wuxuuna xabadda ku furay markii ay dhankiisa usoo carartay, isaga oo sheegay inuu naftiisa u baqay.
Maamulka Dowladda Puntland 1da May 2019 Maxkamadda sare ee Ciidamada qalabka sida ayaa ugu danbeyntii soo afjartay Kiiska C/risaaq Xuseen Tahliil oo loo yaqaano Ina Calool Geel, kaasoo labo jeer ay Maxkamad ku taal Puntland ku xukutay dil toogasho ah. Cabdirisaaq ayaa sanadkii 2017 howlgal si wadajir ah u fuliyeen Ciidamada Danab iyo kuwa PSF ee Puntland ku qabteen Koofurta Gaalkacyo, waxaana Mareykanka uu ninkan ku eedeeyay inuu ka tirsan yahay Al-Shabaab.
Xafiiska Xeer Ilaalinta oo safar ku bixiyay baarista kiiskan ayaa 24-kii bishii Sedaxaad codsaday in la hor geeyo Maxkamadda sare ee ciidamada qalabka sida, laba isbuuc kadib Maxkamadda Sare Ciidamada Qalabka Side ayaa sedax jeer oo kala ah 6-13-27 bishii na dhaaftay u fariisatay eedda Cabdirisaaq Xuseen Tahliil (Ina Calool Geelle).
Mudda 21-cisha ah oo ay Maxkamadda Sare kiiskan ku dhex jirtay, waxaa ay Guddoonka Maxkamadda Sare Ee Ciidamada Qalabka Sida ku bixiyeen dadaal fara badan oo ah hubinta Eedda arga-gixisanimo ee Eedeysanaha u xirnaa weliba horay loogu soo xukumay balse buray markii ay aqbashay rafcaanka Maxkamadda Sare.
Ugu danbeyntii Shan cisho kaddib Maxkamadda Sare ee Ciidamada Qalabka Side ayaa go’aan ka soo saartay Cabdirisaaq Xuseen Tahliil, waxaana ay Maxkamadda Sare amartay in si deg-deg ah looga daayo xabsiga hadii aysan jirin dambiya kale, waxa ay sidoo kale amartay in uusan ka bixi Karin magaalada Muqdisho muddo 2-sano ah, ugu dambeyn Maxkamadda ayaa ku amartay ciidamada amniga in ay si gaar ah ula socdaan dhaq-dhaqaaqiisa ku dhawaad 5-sano iyo in uu todobaadkiiba mar iska diiwaan geliyo Xarunta Dambi Baarista Boliiska CID, sida uu u sheegay warbaahinta guddoomiyaha Maxkamadda Sare Ee Ciidamada Qalabka Sida jenaraal Liibaan Cali Yarow.
Maamulka Dowladda Somaliland 1da May 2019 Siyaasi Ismaaciil Hurre Baabaa oo ah siyaasiyiinta miisaanka leh ee xisbiga mucaaradka ah ee WADDANI ayaa sheegay in dawladda Imaaraadka Carabtu faro gelin u xaglinaysa Kulmiye ku hayso siyaasadda Somaliland iyo arrimaha doorashooyinka.
Buubaa oo si dhaw ula socda siyaasadda gobolka iyo xulafooyinka ku lugta leh ayaa sheegay in ay jiraan ifafaalooyin muujinaya in Abu Dabay Shidaalinayso tallaabooyin aan haboonayn oo xukuumadda Kulmiye qaadayso iyo kuwo ay soo waddo.
Ismaaciil Hurre Buubaa oo waraysi siinayay telefishanka Universal waxa uu odorosay socdaalkii madaxweyne Biixi iyo waxyaabihii xukuumaddu ka tidhi “Siyaasadda odoroskeedu waxay macno ku samaysa waaqacyo kala duwan oo laga yaabo in ay meelo siyaabo gooni ah uga kala dhaceen haddana cilaaqaad ka dhexeeyo,” ayuu yidhi Prof Buubaa.
Waxa uu intaasi raaciyay waxyaabaha uga soo baxay dhacdooyin daba socday safarkii madaxweyne Biixi badhtamihii bishan ku tagay Imaaraadka Carabta.
“Anigu waxaan u arka wasiirka arrimaha dibadda ee la socday madaxweyne Muuse Biixi socdaalkii uu ku tagay Imaaraadka hadalladii uu ku dhawaaqay iyo wasiirka Daakhiligu isaga oo markii dambe la fadhiya xisbiga UCID isaguna arrimo uu ku dhawaaqay in ay arrimo fara badan ka dhexeeyaan. Waa mid e wasiirka arrimaha dibaddu wuxuu inoo sheegay in arrimaha lagu soo heshiiyay Imaaraadka ay ka mid ahaayeen sidii loola dagaallami lahaa argagixisada, wasiirka daakhiliguna markii uu la fadhiistay UCID wuxuu sheegay in xisbiga WADDANI laga kaaftoomi karo oo xisbiga Kulmiye iyo xisbiga UCID ay kaligood qaban karaan doorasho” ayuu yiri Buubaab.
Waxa uu intaas ku daray “Waxaa la ogsoon yahay arrintaasi in ay tahay arrin khalkhal iyo dhibaato weyn keeni karta aniga waxay ila tahay kolka la yidhaahdo Waddani waa la janibaya waxaanan u diyaar nahay argagixiso iyo wixii dhibaato sameeya shaqo ka qabano dawladda Imaaraadkana arrintaas baanu kala soo hadalnay cid kasta way u caddahay cidda loo jeedo iyo sida ay wax yihiin. Anaga oo ixtiraamayna walaalahayaga Carbeed ee Imaaraadka waxaanu aad iyo aad si dheer ugu sheegayna innaba in aanan u dulqaadan doonin wixii aanu aragno in ay burburinayso geeddi socodka dimuqraadiyadda ee dadkayagu doortay in uu noqdo sida aanu siyaasaddayada u maamulno.”
https://www.youtube.com/watch?v=BTOny9VkvNA
WARARKA MAANTA 30ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa is hor casili doona Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre oo dadka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan 2badii sanno ee ay xilka hayeen? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhi-Raam-Sade”? Maxayse weli u wada shaqayn karin labada aqal ee dalka? Yaa keenay mooshinka shaqada looga cayrin rabo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhi-Raam-Sade”? Maxay tahay sababta hadda uu Madaxweynihii hore Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud hadda uga hadlayaa dhismaha Maamul Gobaleedka Gobalka Banaadir oo uu diiday in la dhisay asagoo dalka Madaxweyne ka ah? Maxaase Agaasimihii Tiyaatarka Qaranka Abwaan Guure? Maxay tahay sababta Sii-Hayaha Taliska Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Soomaaliya Fahad Yaasiin u rabaa in la sii shaqaaleeyo rag badan oo argagixisadda katirsanaan jiray? Maxay tahay sababta ay dhaqaallo xumo u hayso #Dowladda #Soomaaliya? Maxayse Dowlad Gobaleedyada dalka ka dhex jira u tagi doonaan Garoowe? Ha wiqleyso!
Muqdisho 30ka Abriil 2019 Madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa wajahaya laba darran mid dooro, xilli aysan weli go’aan ka gaarin shirka la filayo in labada bisha May uu ka dhaco Garoowe ee dowladda iyo dowlad goboleedyada.
Madaxweynaha Puntland, Saciid Cabdullaahi Deni ayaa shaaciyey in 2-da bisha May uu Garoowe ka furmi doono shirkan, wuxuuna ugu baaqay Madaxweynaha, Ra’iisul Wasaaraha iyo Madaxda maamul goboleedyada inay ka soo qeyb galaan.
Si kastaba, waxaa jirtay inuu horey u baaqday shir uu madaxweyne Farmaajo ku casuumay madax goboleedyada oo la doonayey inuu Villa Somalia ka dhaco 19-22 April, kadib markii ay diideen ama ka cududr darateen qaar ka mid ah madax goboleedyada.
Waxaa shirkaas sababo jadwal uga cudur daartay Saciid Deni iyo Axmed Madoobe, halka Xaaf uu ku gacan seeray maadaama weli uu dagaal siyaasadeed kala dhaxeeyo dowladda.
Farmaajo iyo Kheyre, ayaa hadda wajahaya laba darran mid dooro.
1 – Haddii ay ka qeyb galaan shirka Garoowe, waxay u muuqan doonaan in siyaasad ahaan laga adkaaday, maadaama shirkoodii lagu gacan seeray laguna qasbay inay shir kale u tagaan magaalada Garoowe.
2 – Waxay wajahayaan cadaadiska beesha caalamka, waxaana haddii ay diidaan shirka ay u ekaan doonaan inaysan dooneyn in xal laga gaaro khilaafka dowladda dhexe iyo dowlad goboleedyada, xilli dhowaan madax goboleedyada ay wakiilada beesha caalamka kula kulmeen Nairobi, ugana dacwoodeen dowladda dhexe.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in Farmajao iyo Kheyre ay maalmihii dhowaa dhowr mar ka shireen arintan, welina aysan wax go’aan ah gaarin, ayada oo ay ku adag tahay in labada qodob mid ay qaataan.
Waxaa sidoo kale jirta in Saciid Deni uu shirkan ku dhowaaqay isaga oo aan marka hore la tashan madaxweynaha ama ra’iisul wasaaraha, taasi oo xubno ku dhow Villa Somalia oo la hadlay Caasimada Online ay ku macneeyeen “cayaar siyaasadeed oo la doonayo in dowladda gool looga dhaliyo.”
Muqdisho 30ka Abriil 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar lagu qaaday guri sarkaal ka tirsan ciidamada Jubbaland uu ka deganaa magaalada Dhoobleey ee gobolka Jubbada Hoose.
Weerarka ayaa la sheegay inuu ahaa bambaanooyin lagu weeraray guriga oo ku yaala degmada Dhoobleey, waxaana ka dhashay khasaaro dhimasho iyo dhaawac leh.
Weerarkaasi ayaa lagu waramayaa inuu sababay dhimashada hal askari oo ka mid ahaa ciidamada Jubbaland iyo dhaawaca 7 kale oo ku sugnaa guriga, waxaana dadka dhaawacmay kamid ah taliyaha ciidamada Jubbaland ee deegaanka Taabto.
Dadka deegaanka ayaa sheegay inay maqleen rasaas ay ciidamada amaanka ku rideen dadka weerarka ka dambeeyay oo la sheegay inay ka baxsadeen halka ay weerarka ka geysteen.
Majirto cid weli sheegatay mas’uuliyada weerarkaasi bambaano, hayeeshee waxaa inta badan weerarada noocaas oo kale ah mas’uuliyadooda sheegta Ururka Al-Shabaab oo dagaal kula jira dowladda Soomaaliya iyo dadka taageera.
Maamulka degmada Dhoobleey ee Gobolka Jubbada Hoose iyo Saraakiisha Ciidamada Jubbaland ee degmadaasi weli kama hadlin weerarkaas,balse Wararka saakey laga helayo degmadaasi Dhoobley ayaa waxaa ay sheegayaan in Ciidamada Jubbaland ay wadaan baaritaano.
Al Shabaab ayaa horey u sheegtay masuuliyadda weeraro kala duwan oo lala eegtay saraakiil ka tirsan ciidamada maamulka Jubbaland, waxaana saraakiisha Jubbaland dhankooda ay sheegeen in xubnaha weerarkii Dhoobleey ka dambeeyay ay ka tirsanaayeen Al Shabaab.
Muqdisho 30ka Abriil 2019 Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa war kasoo saaray kulankii uu habeen hore madaxtooyada Soomaaliya kula yeeshay madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo waxyaabihii ay kaga wada hadleen.
Sheekh Shariif ayaa qoraal arrintaas ku saabsan oo uu soo dhigay bartiisa facebook, ku sheegay inuu madaxweynaha kala hadlay saddex qodob oo kala ah, xaaladda amniga dalka, xiriirka dowladda iyo maamul goboleedyada, iyo doorashada 2021.
Hoos ka aqriso qoraalka Shariif
Waxaan rabaa inaan uga mahad celiyo Madaxweynaha JFS mudane Maxamed Cabdullahi Farmaajo oo shalay nagu casuumay kulan qada-sharaf, iyo soo dhaweyn isugu jira oo aan sidoo kalena kaga wada hadalnay marxaladda uu maanta dalku marayo.
Waxaan si gaar ah iskula soo qaadnay aniga iyo Madaxweynaha duruufaha amniga ee dalka ka jira iyo sida loo sixi karo, xiriirka sii xumaadey ee dowladda dhexe iyo maamul goboleedyada iyo habka ugu wanaagsan ee loo xalin karo iyo xaqiijinta qabsoomidda doorashada 2020/2021 dalka ka dhacaysa.
Madaxweynaha oo martiqaadka kulanka noo fidiyay waxaan kaloo la wadaagnay sida ay xisbiga Himilo Qaran la tahay in lagu xalin karo dhammaan tabashooyinka muuqda ee maanta dalka ka jira, wuxuuna naga ballan qaadey in doorashada 2020/2021 dalka ka dhacaysa ay u qaban doonaan si xor ah oo xalaal ah.
Nairobi 30ka Abriil 2019 Dr. Cabdifataax Ismaaciil Daahir oo mudane ka tirsan golaha shacabka ee baarlamaanka federaalka Soomaaliya, ahna guddoomiye ku xigeenka xisbiga UPD ayaa ka hadlay arrimo badan oo ku aaddan xaaladda dalka.
Ugu horreyn wuxuu ka hadlay sababtii ku kalliftay siyaasiyiin uu isaga ku jiray in ay ku shiraan dalka Kenya, islamarkaana ay halkaasi kasoo dhaleeceeyaan dowladda uu hoggaamiyo madaxweyne Farmaajo.
Wuxuu sheegay xildhibaanka in sababta ugu weyn ee ay Nairobi ugu shireen ay tahay, kadib markii ay dowladda federaalka culeys ka dhigtay in siyaasiyiinta ku shiraan Muqdisho islamarkaana ay cabiraan dareenkooda.
Sidoo kale, xukuumadda ayuu sheegay in marar badan ay hor istaagtay shirar ay qabsan lahaayeen siyaasiyiin iyo sidoo kale xisbiyo, taasi bedelkeedana ay doorbideen iney ku shiraan dalka dibaddiisa.
Dhanka kale, xildhibaan Cabdifataax ayaa sheegay in dalka uu ku jiro xaalad adag una baahan in laga samatabixiyo.
Muqdisho 30ka Abriil 2019 Axmed Ciise Cawad Wasiirka wasaaradda arrimaha dibadda Soomaaliya ayaa si cad u sheegay in dowladda Soomaaliya marnaba aysan xubin ka noqon doonin isbaheysi ka dhan ah dalalka Qatar iyo Turkey.
Wasiir Cawad oo ka qeybgalayay Siminaar lagu qabtay Mac-hadka Diblomaasiyadda ee hoostaga Wasaaradda arrimaha dibadda Qadar ayaa sheegay in waddamada ku midoobey isbaheysiyada Badda Cas, Badda Carbeed iyo Gacanka Caqaba, ay isku dayayaan in ay SOomaaliya ka saaraan Isbaheysiga Badda cas.
Axmed Ciise Cawad ayaa sheegay in Soomaaliya ay go’aanno ad adag ka qaadatay khilaafkii Waddamada Khaliijka islamarkaana ahaayeen go’aanno ku xirnaa madaxbanaanida Soomaaliya.
Waxa kale oo uu Wasiirku sheegay in Soomaaliya ay sidoo kale ka guuleysatay caqabad ka soo wajahday dhinaca Kenya oo la xiriirtay Muranka Badda islamarkaana la dejiyay xaaladda go’aankana loo daayay Maxkamadda ICJ.
Muqdisho 30ka Abriil 2019 Ciidamada Amaanka dowladda Soomaaliya ayaa xalay Howlgal iyo baaritaanno dad badan lagu soo qab qabtay ka sameeyay qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho gaar ahaan degmada Shibis.
Baaritaanka ay sameeyeen ciidamada booliska ayaa waxaa lagu soo qabtay dhalin yaro aad u fara badan ,kuwaasi oo qaarkood ay ka xeysteen ciidamada booliska Soomaaliya.
Goob-joogayaal ayaa sheegay in ciidamada ay baaritaano ku sameynayeen gaadiidka nooc-yadiisa kala duwan, kuwaasi oo ka howlgala degmada Shibis iyo degmooyinka kale ee gobolka Banaadir,waxaana sidoo kale baaritaanka uu ahaa mid guri guri lagu baarayey.
Ma jiraan weli wax war ah oo ka soo baxay taliska Booliska Soomaaliya, kaasi oo ku aadan in ay faah-faahin ka bixiyaan baaritaanada xalay laga sameeyay degmada Shibis ee gobalka Banaadir.
Maalmihii ugu danbeeyayba ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa ka wada qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho howlgalo Amnmiga lagu xaqiijinayo.
https://www.youtube.com/watch?v=ZnvOMBO9zzU
WARARKA MAANTA 28ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Iscasil Madaxweyne Farmaajo! Yaa kashifay beenta iyo is-qaadqaadka indho-sarcaadinta Ummadda Soomaaliyeed ee uu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi “Been-Hawaas” ku fashilmay hoggaaminta dalka mudoo 2 sanno iyo 2 bilood? Maxuu ku fashilmay Beenloow Guddoomiyaha Gobalka Banaadir Ahna Duqa Magaalada #Muqdisho Cabdiraxmaan Yariisoow oo og sida uu ugu guuldaraysto amniga gobalka Banaadir? Yaa #ONLF yiri waa argagixiso? Maxay ku fashilantay xukuummadda dhiciska noqotay ee xitaa warbaahintii dalka iyo dibaddaba looga adkaaday inay kashifto siro iyo siyaasadda fashilantay ee dowladda wada dadban? ?Yaa iscasili doona fashilka Dowladda Soomaaliya ee ay hoggaanka u hayaan Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” Iyo Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse u diidan yihiin in Gobalka Banaadir loo sameeyo Maamulka Banaadir State sida goballada kale ee dalka? Maxayse beesha caalamka u diiday inay dhaqaallo toos ah u gacan-geliso xukuumadda fashilantay ee Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa #Soomaaliya madaxweyne ka noqon doona? Ma qaar kamid ah siyaasiyiin shalay ku fashilmay talladda dalka mise dad cusub oo aan dembiy iyo khaa’inul waddaninimo ka galin shacabka Soomaaliyeed? Yaa waddanka Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre? Ha wiqleyso!
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Shir-weynaha Badqabka Fikirka iyo la dagaallanka waxaa loogu yeero Xagjirnimada oo ay qaban-qaabisay Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, maal-geliyay-na Ururka Iskaashiga Islaamka (OIC) ayaa ka furmaya Muqdisho maalinta Isniinta ee berri ah.
Shir-weynaha waxaa ka qeybgalaya 12 wakiillo dowladeed oo xubno ka ah Ururka, 30 caalim oo ka socda wadamada Islaamka iyo 12 ka mid ah culimada diinta iyo aqoonyahanka Soomaaliyeed.
Qaar ka mid ah wakiillada dowladeed, xeel-dheerayaasha iyo khubarada arrimahan ayaa hadal ka jeedin doona shirka oo soconaya labada maalmood (29-30 April) , iyaga oo diiradda ku saari doona qaabka, ujeeddooyinka iyo farriimaha ku qotoma badqabka fikirka iyo la dagaallanka xagjirnimada.
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Duqa Muqdisho ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa sheegay in maamulka iyo shacabka Gobolka ay ka go’an tahay sidii ay qeybtooda uga qaadan lahaayeen qorshe-yaasha lagu dar-dar gelinayo amniga Caasimadda
Eng. Yarisow oo guddoominayey kulan ay ka wada qeyb galeen Wasiirka Amniga Mudane Maxamed Abuukar Islow Ducaale, Taliyeyaasha Ciidanka Ammaanka, Guddoomiye ku xigeennada Gobolka, khubaro ka socotay xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa xusay muhiimadda ay u leedahay wada shaqeynta dhinacyada kala duwan ee ammaanka iyo sida ay lagama maarmaan u tahay in la dardargeliyo istiraatiijiyadda amniga iyo dariseynta, si looga hortago falalka amnidarro oo ay ugeysanayaan Al-shabaab.
Guddoomiyaha Gobolka ayaa si gaar ah ugula dar-daarmay hay’adaha amniga in ay adkeeyaan wada shaqeynta dhanka amniga ee ay la leeyihiin bulshada degmooyinka, taas oo muhiim u ah qorsheyaasha xasilinta Caasimadda.
“Waxaa xaqiiq ah in weli ay jiraan caqabado dhinaca ammaanka ah iyo guulo wax ku ool ah oo la gaaray muddooyinkii la soo dhaafay, kuwaas oo aan la yareysan karin, balse haddii aan sii xoojinno dadaalkeenna iyo wada shaqeynta aan la leenahay bulshada degmooyinka ay hubaal tahay in lagu guuleysanayo xasilinta caasimadda oo laf-dhabar u ah deganaanshaha guud ee dalka.”
Guddoomiyaha ayaa sheegay in la joogteynayo kulamada la isku weydaarsanayo xoojinta wada shaqeynta amniga, sidoo kalena dadaal dheer la gelin doono kor u qaadista wacyi gelinta bulshada oo muddooyinkii la soo dhaafay si huffan ula shaqeynayay Ciidamadda ku howlan ammaanka
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa howlgal amniga lagu sugayo ka sameeyay xalay qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho gaar ahaan degmada Dherkeenley ee gobolka Banaadir.vGaar ahaan howlgalka ayaa laga sameeyay xaafaddaha Dabakaayo Madow, Xoosh, Suuq Boocle, iyo kuwo kale, iyagoona guri guri u baarayay. Goobjoogayaal ku sugan degmada sheegay in baaritaanadaasi ay Ciidamadu xalay ku soo qabteen dhalin-yaro badan qaarkood laga soo saaray xili habeenimo ah hoygii ay degenaayeen.Ciidamada ayaa goob fagaaraa iskugu keenay dhalin- yaradaasi iyaga oo su’aalo weydiinayay.Maalmihii ugu danbeeyayba waxaa ay ciidamada amaanku ka sameynayeen degmooyinka iyo xaafadaha magaalada Muqdisho howlgalo baaritaano ah, iyaga oo ku soo qab qabtay dhalinyaro ay sheegeen in looga shakisanyahay falalka amni darro ee ka dhaca magaalada Muqdisho.
Switserland 28ka Abriil 2019 Jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalka Switzerland ayaa soo dhaweysay doorkii wax qabad ee safiirkii hore ee Soomaaliya u joogtay dalkaa Danjire Faadumo Cabdullaahi Insaaniya oo hadda loo baddalley in ay noqoto safiirka ama danjiraha Soomaaliya ee dalka India.
Qoraal Jaaliyadda ay soo saartay ayaa u dhignaa sidan :
“Waa ognahay in xilka uu yahay meerto hase yeeshee Reer Switzerland waxaa ku weynaa oo ay jeclaayeen in aad la joogto balse taasi ma noqon oo waxaa noo diidey nasiibka”. Sidaa waxaa yiri Jaaliyada Somaaliyeed ee dalka Switzerland.
Waxaa ay sheegeen in aysan iloobi doonin wax-qabadkii Danjire Faduma Insaaniye maadaama mudadii safiirka ay ahayd ay hagaajisey xiriirka laba geesoodka ah ee Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Switzerland, xiriirka bulshada Soomaaliyeed ee ku dhaqan dalka Switzerland iyo xiriirka hayadaha Qaramada Midoobey iyo dalkeena.
Danjire Faduma Insaaniye waxuu dadaalkeeda u soo hoyey Soomaaliya in ee marki ugu horeysey ay xubin ka noqoto Golaha Xuquuqda Aadanaha iyo Ururka Ganacsiga Aduunka oo aan ka noqoney “Observer” kuna socona in aan noqa xubin joogto ah. waxaa ay kaloo xiriir toos ah ugu sameysey dalka Ururada Caalamiga ah oo xaruntooda ku taala Geneva.
Mustaf Bashiir Goobdoon oo ku hadlaya magaca Jaaliyada Soomaaliyeed ee dalka Switzerland ayaa u mahad celiyey Danjire Faduma Insaaniye oo uu sheegey in aysan marnaba iloobi doonin waayo waxaa uu sheegey in ay ahayd Danjirihii ugu fiicnaa ee soo mara bulshada Soomaaliyeed ee ku nool dalka Switzerland isagoo sheegey in ay muujisey in si joogto ah uga warqabto dadka Soomaaliyeed ee ku nool dalkaas.
Ugu dambeyn, Mustaf waxuu ugu ham-baleeyey magacaabista xilka Danjire-nimo ee dalka India isagoo Ilaah uga baryey in uu la garab galo xilkaas uguna rajeeyey in sidii ay ugu adeegtey reer Switzerland in ay ugu adeegto Jaaliyada Soomaaliya ee dalka India.
Dowladda Soomaaliya ayaa isku badashay dhawaan safiirradii u kala joogay dalalka Switzerland iyo India Faadumo Cabdullaahi Maxamuud Insaaniya iyo Abyan Maxamed Saalax.
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Agaasimaha Idaacadda Ciidamada Qalabka Sida ee Soomaaliya Cabdullaahi Iimaan, oo sidoo kale ah Afhayeenka Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya, ayaa shalay shaqada ka joojiyay Wariye Cabdifitaax Akhyaar oo katirsanaa Shaqaalaha Idaacadda Ciidamada.
Cabdifitaax Akhyaar kama hadlin Warbaahinta sidoo kale ma jirto qoraal uu soo dhigay barahiisa Bulshada balse Agaasimaha Idaacadda Ciidamada Qalabka Sida ayaa la sheegay in uu yiri “waxaan kaaga shakiyay inaa abaabushay in wariyaasha shaqo joojin sameeyaan iyo in aad bixisay Sawiro xarunta ah laga qaaday” kadibna waxa uu Warqad ka dhigay Albaabka Wasaaradda Warfaafinta.
Cabdifitaax oo ah Wiil dhalinyaro ah oo waqtigiisa u huray u shaqaynta Qaranka ayaa loo heyn wax cadayn ah, balse arintaan ayaa u muuqato dembiyo laga galaayo Shaqaalaha Dowladda.
Sheekada aadka loo hadal haayo ayaa ah in Shaqaalaha aan la siinin Xuquuq hadii ay ka hadlaana shaqada laga ceyriyo waxayna arintaasi walaac ku abuurtay shaqaalo badan oo Dowladda katirsan.
Dhinaca kale, Cabdullaahi Iimaan ayaa u hanjabay Wariyaasha Radio SNA ee Ciidamada Qalabka Sida isagoo u sheegay in uu shaqada ka Eryi doono hadii ay ka hadlaan Mushaar la’aanta ay wajahayaan.
Inkastoo ay Wariyaashaan heysato mushaar la’aan ayna ku jiraan Marxalad aad u dag hadane qaarkood wali waxay sidii wadaan shaqada.
Maalmo ka hor ayaa qaar kamid ah dhalinyarada Mushaar la’aanta wajahaya waxay ka soo laabteen Sabiib iyo Caanoole waxayna arintaan muujineysaa in ay yihiin Dhalinyaro ay shaqo ka go’antahay.
Muqdisho28ka Abriil 2019 Hey’adda Socodaalka Jinsiyadaha ayaa keentay barnaamij cusub oo lacag aan sharci ahayn looga qaado dad ajnabiga ah ee imanaya dalka, kaasi oo dowladda inteeda kale aysan ogeyn.
Sida ku cad xog iyo caddeymo ay heshay Caasimadda Online, qaar ka tirsan Madaxda Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha ayaa hirgeliyey qorshahan dadka looga qaadayo lacag aan ku jirin nidaamka lacag qabashada ee wasaaradda maaliyadda dowladda federaalka Soomaaliya.
Agaasimaha guud ee Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda Korneel Maxamed Aadan Koofi oo horey uga tirsanaa Kooxda Al-Shabaab iyo Mas’uul kale oo lagu magacaabo C/raxmaan Maxamed Cali Caadle oo ka tirsan hay’adda ayaa iska kaashaday mashruuc laga sameeyey dhaqaale aad u badan.
Mashruucaas lacagta laga sameeyey, ayaa sida uu nidaamka yahay waxaa iska lahaa Wasaaradaha Caafimaadka iyo midda Maaliyadda, Balse iyadoo lagu takrifalayo awoodda Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha ayaa lagu sharciyeystay hirgelinta Mashruucaas oo lacago badan laga soo xareeyo maalin kasta.
Koofi iyo C/raxmaan Caadle, ayaa garoonka diyaaradaha Muqdisho ee Aadan Cadde ka dhexsamaystay kunteenar qol ah oo lagu bixiyo warqad la sheegay inay tahay hubinta Caafimaadka dadka ajaanibta ah ee kasoo dago garoonka diyaaradaha ee Aadan Cadde International.
Xafiiskaas oo ay iska kaashadeen Koofi iyo C/raxmaan Caadle, waxaa qof kasta oo ajnabi ah looga qaadaa lacag gaareyso illaa 75 dollar, sida ku cad Documentiga hoos ka muuqdo oo ay heshay Caasimada Online.
Midda ugu yaabka badan ayaa ah in dadka ajaanibta ah aan la marin wax caafimaad ah, maadaama dadka mashruucaan wato aysan wax aqoon ah u laheyn Arrimaha Caafimaadka, balse waxaa la buuxiyaa waraaq taalo Xafiiska kadibna waxaa qofka laga qaadaa Lacagta, taasoo ah musuq maasuq aan geed loogu soo gamban.
Midda kale oo Mashruucaan sharci darro ka dhigeyso, ayaa ah inaysan ka war qabin Wasaaradihii shaqadaan lahaa oo kala ah Wasaaradda Caafimaadka iyo Wasaaradda Maaliyadda.
Lacagaha ruqsada iyo mida Visaha dalka Soomaaliya lagu soo galo waxaa loo shubaa akoonka Wasaarada Maaliyada, Balse lacagtaan ayaa iyadoo cadaan ah waxaa gacanta loo galiyaa Gabadh lagu magacaabo Nimco Maaxamuud, taasoo ay shaqaaleysiisteen Koofi iyo C/raxmaan Caadle.
Caadle ayaa ah Nin ay is fahamsan yihiin Taliyaha ka sareeya ee Maxamed Aadan Koofi, waxaana jiro Mashaariic badan oo ay labadaan Mas’uul ka sameeyaan Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha, waxaana arrintaan ku raad joogto Shabakadda Caasimadda Online oo dhawaan soo bandhigi doonto Mashaariic kale oo si sharci darro ah loogu fuliyo hey’adan.
Cabdiraxmaan Caadle ayaa waxaa dhalay Maxamed Cali Caadle oo ah Wasiirka Arrimaha Gudaha iyo dowladaha Hoose ee Dowlad Goboleedka Hirshabeelle
Mashruucaan ay iska kaashanayaan labadaan Mas’uul, ayaa kusoo aadayo Xilli Wasaaradda Maaliyadda ay sheegtay in nidaam loo sameeyey Canshuuraha iyo Daqliga Gudaha, islamarkaana aysan dhici doonin in hadda kadib la lunsado Hantida Qaranka, balse waxaa muuqato inaysan weli Wasaaradda ka adkaan Shirkado iyo Shakhsiyaad lunsado Hantida dadka Soomaaliyeed oo muddo badan kusoo jiray dhibaato.
Dowladda ay hoggaanka u hayaan Madaxweyne Farmaajo iyo Ra’isul wasaare Kheyre ayaa horey u ballan qaaday inay joojin doonaan Musuq maasuqa ka jira Hey’adaha Dowladda, balse waxay u muuqataa inay arrintaan ku kooban tahay kaliya meelo gaar ah balse aan weli la gaarsiin qeybaha kala duwan ee Hey’adaha Dowladda.
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Xildhibaan Idiris Cabdi Dhaqtar oo kamid ah xubnaha golaha shacabka ee baarlamaanka ayaa ka hadlay culeesyo badan oo ka jira baarlamaanka iyo baaqashada kulamada baarlamaanka.
Xildhibaanka ayaa kamid ahaa xubnaha sida weyn ula dhacsanaa hanaanka madaxda dalka ku hogaaminayaan, balse waxaa muuqata in hadda uu ka hor yimid qaabka aan la jecleysan ee madaxda xukuumadda ku maamulayaan dalka.
Xildhibaan Idiris Cabdi ayaa sheegay in xubnaha baarlamaanka ee ka maqan shirarka golaha islamarkaana ku sugan magaalada Muqdisho, inay yihiin kuwo qaadanaya mushaar aysan shaqeysan.
Howlaha baarlamaanka ayuu sheegay inay fadhiid noqdeen, isaga oo tusaale usoo qaatay guddi uu kamid yahay oo tan iyo markii la aasasay wax shir ah iskuugu imaan, sida uu hadalka u dhigay.
Dhinaca kale wuxuu ka dalbaday madaxda xukuumadda inay iska casilaan xilka ay hayaan haddii aysan shacabka Soomaaliyeed u qaban karin adeegyada ay u baahan yihiin.
Wuxuu sheegay in dalalka Caalamka masuuliyiinta qaar ay xilalkooda iska casilaan marka ay kasoo daahaan kulamada baarlamaanka ugu yeero, balse Soomaaliya maalin walbaa kumanaan shacabka ah la dilo islamarkaana uusan jirin masuul xitaa lagula xisaabtamay.
Ra’iisul wasaaraha iyo wasiirada ayuu sheegay inay sida ay hadda ku jiraan ay u dhaanto inay xilalka iska caasilaan haddii aysan shacabka waxba u qaban karin.
Nairobi 28ka Abriil 2019 Magaalada Nairobi ee Caasimadda dalka Kenya waxaa ka socday maalmihii ugu dambeeyay kulamo siyaasadeed oo looga soo horjeeday dowladda dhexe ee Soomaaliya, islamarkaana ay waddeen Madaxda maamul goboleedyadda iyo Siyaasiyiinta qaar.
Saacaddihii ugu dambeeyay Magaalada Nairobi waxaa ka dhacay kulamo u dhaxeeyay Siyaasiyiin horay xilal uga soo qabtay dowladdihii dalka soo maray, Madaxda maamul goboleedyadda iyo Beesha Caalamka.
Qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda ayaa dowladda dhexe ee Soomaaliya ku eedeeyay in ay kasoo horjeedda Nidaamka Federaalka oo beesha Caalamka ay ku bixisay dhaqaallo badan in uu dalka ka hirgalo.
Madaxda maamul goboleedyadda Galmudug, Puntland iyo Jubbaland ayaa Nairobi ku qabtay Kulamadii ugu ballaaran ee ay la qaataan xubnaha taageera Soomaaliya, waxaana qaarkood ay sheegeen in dhaqaallaha loogu tala galay Soomaaliya uusan soo gaarin bilooyinkii ugu dambeeyay.
Wararka ayaa sidoo kale sheegaya in madaxdan ay beesha caalamka ku war-geliyeen inaysan la dhacsaneyn siyaasadda iyo habka dowladda Soomaaliya ay dalka ku hoggaaminayso waqtigan.
Waxa ay sheegeen inaysan muuqan in dowladda ay dalka ka hir-gelin karto doorasho qof iyo cod ah, sida lagu ballan-sanaa, islamarkaana ay ku fashilantay ammaanka caasimadda
Caddaadis ballaaran ayaa dowladda dhexe ee Soomaaliya ay kala kulmeysa kulmado ka socdo Nairobi xilli horay Siyaasiyiin ku shiray Nairobi ay u sheegeen in dowladda Soomaaliya ee hadda jirtaa ay ku fashilantay Sugitaanka Amniga dalka.
Qaramadda Midooway 28ka Abriil 2019 QM ayaa shaaca ka qaaday magacyada shaqsiyaad iyo ururo Soomaaliyeed oo xayiraad laga saaray inay soo dalbadaan qandaraasyada hay’adda horumarinta QM ee UNDP iyo ururada kale ee QM.
Go’aankan ayaa ka dambeeyey kadib markii ay talooyin usoo jeediyeen gudiga qiimeeyaan soo dalbashada qalabeynta iyo keenista adeegyada iyo badeecada u baahan yihiin xafiisyada UNDP.
Cunaqabateynta UNDP ay saartay dadkaas iyo ururada waa mid looga hortagaayo xatooyo qarsoon iyo musuq maasuq lagu kacay oo shaqsiyaadkan iyo ururadan lagu eedeeyey, waxayna UNDP la wadaagtay arimahan taagan hay’ado caalami ah, deeq bixiyayaal iyo Qaramada Midoobe xafiiskiisa ugu sareeyo si talaabadan loo hirgaliyo.
Xanibaada la saaray shirkadaha iyo shaqsiyaadka dambiyada lagu eedeeyey, waxaa lagala laabtay heshiisyadii lagula jiray iyo qandaraasyadii horey loo siiyey iyo lacagihii la siin rabay waxayna cunuqabateyntan saameyneysaa qof walbo oo kasoo muuqday liiska.
Shirkadaha ama shaqsiyaadka laga mamnuucay inay UNDP la shaqeeyaan qaybta iibka iyo qalabeynta waxay dib u dalban karaan la shaqeyn cusub oo gudiyo kala duwan qiimeyn doonaan marka uu dhamaado mudada cunaqabateynta la saaray ku eg tahay.
Shakhsiyaadka iyo Hey’adaha Soomaalida ee Liiskaan ku jiro waxay kala yihiin:
⦁ Centre for Research & Policy Analysis (CERPA), waxaa lagu eedeyey Khiyaano iyo Been Abuur
⦁ Halima Daud Khalif, waxaa lagu eedeyey Khiyaano
⦁ We Are Women Activists (WAWA), Waxaa lagu heystaa Been-Abuur
⦁ Hawa Ali Jama, Waxaa lagu helay Been-Abuur
⦁ Zainab Mwazige, Waxaa lagu helay Been-Abuur
⦁ Zeinab Ayan Ahmed, Waxaa lagu helay Been-Abuur
⦁ Intercooperation Social Development India (ICSD), waxaa lagu helay Khiyaano iyo Been Abuur
⦁ Joy Elamon, waxaa lagu helay Khiyaano iyo Been Abuur
⦁ Mohamud Isak, waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Gargaar Relief and Development Organization (GREDO), waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Tanaad Relief & Development Organization (TARDO), waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Ali Mohamed Mohamud, waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Shabelle Relief and Development Organization (SHARDO), waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Mohamed Shukri Moallim, waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Hiran HIV/AIDS Prevention and Child Protection Organization (HAPO), waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Abdirizak Yusuf Mohamed waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Emergency Pastoralists Assistance Group – Kenya (EPAG-K), waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Abdullahi Gessey, waxaa lagu helay Musuq maasuq (Wax is dabamarin)
⦁ Youth & HIV/AIDS Network (YAHAN), waxaa lagu eedeeyey Habdhaqanka Been-abuurka
⦁ Mr. Mohamed Abdirahaman Jama, oo sidoo kale loo yaqaan Mr. Muhammed Abdurahman Jama, waxaa lagu eedeeyey Habdhaqanka Been-abuurka
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Madaxda ugu sareyso maamulka Hirshabeelle ayaa magaalada Muqdisho kula kulmay madaxweynihii hore ee dalka Sheikh Shariif Sheikh Axmed.
Kulanka ayaa ka dhacay hoyga magaalada Muqdisho uu ka degen yahay Sheikh Shariif, waxaana ka qeyb galay masuuliyiinta ugu sareyso maamulka Hirshabeelle.
Madaxweynaha, madaxweyne ku xigeenka iyo wasiiro ka tirsan maamulka Hirshabeelle ayaa madaxweyne Shariif Sheikh Axmed kula kulmay magaalada Muqdisho, waxaana ay ka wada hadleen arimo dhowr ah.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in labada dhinac ay u gudbiyeen Shariif Sheikh Axmed cabashooyinka iyo culeesaadka dowladda Soomaaliya ay kala kulmeen iyo dhibaatada lagu hayo Hirshabeelle.
Sheikh Shariif, ayaa sheegay inay tagi doonaan magaalada Jowhar si halkaasi loo geeyo xarun Xisbiga uu hogaamiyo ee Himilo Qaran uu ka furanayo magaalada, sida wararka aan ku heleyno.
Sheikh Shariif ayaa deegaan ahaan kasoo jeeda Shabeelaha Dhexe,waxaana uu ka warhayaa dhibaatada dowladda haatan jirta ay ku heysto maamulka Fadhiidka noqday ee Hirshabeelle.
Saacadihii la soo dhaafay ayaa Madaxweynihii hore ee dowladii KMG aheyd ahna hoggaamiyaha Xisbiga himilo Qaran Sheekh Shariif Sheekh Axmed waxa uu Magalada Muqdisho ka waday kulamo kala duwan oo uu la qaadanayey siyaasiyiin iyo Wakiilada Beesha Caalamka eek u sugan Magalada Muqdisho.
Muqdisho 28ka Abriil 2019 Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa banaanka keenay balan ka bax uu madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ku sameeyay Xasan Sheikh Maxamuud oo doorasho uu kaga guuleystay sanadkii 2017.
Shariif Sheikh Axmed ayaa sheegay in balantaasi Madaxweyne Farmaajo uu qaaday kadib markii ay ku kulmeen magaalada Garowe ee xarunta Puntland, halkaasi oo ay ka dhaceysay xafladii Caleemo saarka madaxweyne Saciid Cabdullaahi Deni.
Arinta kulanka ayaa ka dambeeyay kadib markii madaxweynihii hore ee dalka Xasan Sheikh Maxamuud lagu eedeeyay inuu waday olole xoogan oo lagu duminayo dowladda Madaxweyne Farmaajo uu hogaamiyo.
Sheikh Shariif ayaa sheegay inuu ka shaqeeyay in magaalada Garowe uu ku kulansiiyo Farmaajo iyo Xasan Sheikh, islamarkaana halkaasi madaxweyne Farmaajo uu ku balanqaaday inuu kulan gaar ah la yeelan doono Xasan Sheikh
“Waxaa Rabaa inaan idinkaga sheekeeyo arrin dhacday aniga iyo Madaxweyne Xasan sheekh-na na dhex martay waagii aan joognay Garowe, waxaa lagu xaman jiray inuu rabo inuu dowladda rido, gaar ayaan ula baxay waxaan ku iri: sidee wax u jireen.., wuxuu i yiri: waxba kama jiraan, gacanta ka qabtay waxaana u geeyay Madaxweyne Farmaajo”
“Waxaa iri Madaxweyne ninkaan wixii lagu xamanayay waa beeniyey, wuxuu ogol yahay in labadaada sano dhammeysto… laakiin wuxuu rabaa cabashadiisa inaad dhageysato, waa yahay ayuu yiri, waana balameen, laakiin ilaa iyo hadda la isma arkin…” ayuu yiri Shariif Sheekh Axmed.
Markale Sheikh Shariif ayaa weerar ku qaaday madaxweyne Farmaajo, isaga oo sidoo kale dhaliilay dadka marka hogaanka ay qabtaan iska fogeeya inay dadka kale la kulmaan.
“Marka qofka Soomaaliga la doorto, jini ayaa ku dhaca, jinnigaas waxaa la yiraahda, anaa la i doortaye maxay rabaan dadka..? War fariista. Aaamusa, laakiin muddo haddaa joogto waxaad ogaaneysaa inaad tahay qofka ugu daciifsan, maxaa yeelay culeys kasta adiga ku saaran yahay..” ayuu yiri Shariifka oo xaaladda dowladda hadda jirta ku tilmaamay in waxqabadkeedu liito.
WARARKA MAANTA 27ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu ku fashilmay Beenloow Guddoomiyaha Gobalka Banaadir Ahna Duqa Magaalada #Muqdisho Cabdiraxmaan Yariisoow oo og sida uu ugu guuldaraysto amniga gobalka Banaadir? Yaa #ONLF yiri waa argagixiso? Maxay ku fashilantay xukuummadda dhiciska noqotay ee xitaa warbaahintii dalka iyo dibaddaba looga adkaaday inay kashifto siro iyo siyaasadda fashilantay ee dowladda wada dadban? ?Yaa iscasili doona fashilka Dowladda Soomaaliya ee ay hoggaanka u hayaan Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” Iyo Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse u diidan yihiin in Gobalka Banaadir loo sameeyo Maamulka Banaadir State sida goballada kale ee dalka? Maxayse beesha caalamka u diiday inay dhaqaallo toos ah u gacan-geliso xukuumadda fashilantay ee Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa #Soomaaliya madaxweyne ka noqon doona? Ma qaar kamid ah siyaasiyiin shalay ku fashilmay talladda dalka mise dad cusub oo aan dembiy iyo khaa’inul waddaninimo ka galin shacabka Soomaaliyeed? Yaa waddanka Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre? Ha wiqleyso!
Maamulka Dowladda Somaliland 27ka Abriil 2019 Diyaarado dagaal oo aan la ogayn dalka laga leeyahay ayaa Weerar cirka ah ku qaadey saldhigyo Al-Shabaab iyo Daacish ay ku leeyihiin degaano hoos yimaado degmada Iskushuban ee gobolka Bari.
Duqeymo dhinaca cirka ah ayaa la soo sheegayaa in ay ka dhaceen deegaanka Cameyra ee degmada Iskushuban ee gobola Bari, halkaasoo la rumeysan yahay inay ku sugnaayeen kooxo katirsan ururda Daacish iyo Al-Shabaab oo dhowrkii bilood ee la soo dhaafay uu dagaal ku dhex marayey dhulka buuraleyda ah.
Dadka socotada ah ee soo gaaray tuulada Timirshe ee degmada Isku-shuban, ayaa sheegay inay salaadii Jimcaha ee shalay kadib ay maqlayeen ugu yaraan 5 qarax oo xoog weyn oo ka dhacayey deegaanka Ceelka Shidi Cameyra ee u dhow tuuladaas.
Wararka ayaa sheegaya in shanta gantaal lagu kala garaacay dhowrka goobood ee kooxahan ay isku hor-fadhiyaan. Majirto cid xaqiijisay khasaaraha ay duqeymahaasi ka geysteen goobaha lala beegsaday, hase yeeshee saraakiil ka tirsan Ciidanka maamulka Puntland ayaa xaqiijiyay in duqeynta lala beegsaday goob ay ku sugnaayeen labada kooxood oo dagaal uu ka dhex oogan yahay.
14 bishan April ayay aheyd markii meel u dhow tuulada Xiriiro ee degmada Iskushuban duqeyn cirka ah lagu dilay Cabdxakiin Dhuqub oo maamulka Puntland sheegay inuu ahaa ku-xigeenka madaxa kooxda Daacish
Maamulka Dowladda Somaliland 27ka Abriil 2019 Dawladda Qatar iyo dawladda Soomaaliya ayaa la sheegayaa inay soo kala dhex gashay xiisad diblomaasiyadeed, kadib markii Qatar ay diiday codsi ka yimid dowladda Soomaaliya.
Qatar ayaa diiday dalabka dowladda Soomaaliya ee ku saabsanaa inay shirkadda Talyaaniga ah ee ENI ay joojiso qodis shidaal oo ay ka bilowday dhul badeedka ay Kenya iyo Soomaaliya isku hayaan, iyadoo ay Kenya shirkadan Talyaaniga ah ogolaansho u siisay inay dhulkan muranku ka taaganyahay ka bilowdo qodis.
Shirkadda Qatar Petroleum ayaa saami ku leh shirkadan Talyaaniga ah, waxaanay saamiyada Qatar ee shirkadani u badantahay hawlgalo shidaal baaris ah oo ay shirkadan Talyaaniga ka wado dalal ka tirsan qaaradda Afrika.
Soomaaliya ayaa Qatar ka dalbatay inay ENI kala hadasho joojinta barista shidaal ama Qatar ay kala baxdo saamiga ay ku leedahay shirkadda, haddii aysan sidaas sameyn karin.
Dawladda Soomaaliya ayaa wakhti hore ku eedaysay shirkadan Talyaaniga ah ee ENI inay Kenya ka iibsatay aagag shidaal oo ku yaala dhul badeedka ay ku muransanyihiin Soomaaliya iyo Kenya.
Dawladda Soomaaliya ayaa u aragta dawladda Qatar inay muranka xuduudka badda ee Kenya iyo Soomaaliya ay la safatay Kenya maadaama oo ay shirkadda ENI ee ay Qatar saamiga ku leedahay ka bilowday dhulka lagu muransan yahay qodis, islamarkaana Qatar aysan arrintaas waxba ka qabin.
Sidoo kale, Qatar oo isku dayday inay wada-hadlaan Soomaaliya iyo Kenya ayaa ku fashilantay kadib markii Soomaaliya ay ku adkeysatay in maxkamad lagu kala baxo oo aysan arrinta badda wada-hadal ka galeyn.
Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdillaahi Farmaajo, ayaa khilaafka wadamada gacanka Carabta wuxuu la saftay dawladda Qatar, waxaanu ka diiday isbahaysiga Sucuudiga ee UAE ay ka mid tahay inuu xiriirka u jaro dawladda Qatar.
Muqdisho 27ka Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Baydhabo ee gobolka Baay ayaa sheegaya in doorashada seddex kursi oo ka banaan golaha shacabka ay ka dhaceyso magaalada Baydhabo.
Doorashada ayaa waxaa ku tartamaya musharixiin kala duwan, waxaana dadka la doorto ay buuxinayaan Kuraasta ay baneeyeen madaxweynaha maamulka Koofur Galbeed iyo taliyihii NISA.
Sidoo kale waxaa la dooranayaa kursi uu baneeyay Alle ha u naxariistee Xildhibaan Ruush oo ku geeriyooday magaalada Muqdisho.
Waxaa Kuraasta maanta ku tartamaya musharixiinta kala ah:-
Kursiga taliyihii hore ee NISA waxaa u tartamaya;
1.Cali Shiiq C/Laahi .
2.Siid Cali Cisman Xusen.
Kursigii Xildhibaan Korneyl Ruush waxaa u tartamaya,,,
1, Nuur Siidow Baba Xasan
2, Fiqi C/Laahi Mayow.
Guddiga doorashada Madaxabanaan ayaa Magaalada Baydhaba tababar ugu soo xiray ergada ka qeyb galeysa doorashada oo la barayay habraaca codeynta.
Muqdisho 27ka Abriil 2019 Guddiga warfaafinta, boostada iyo isgaarsiinta ee golaha shacabka BF ayaa todobaadkan golaha waxaa uu hordhigay warbixin la xiriirta khasaaraha ciidamada AMISOM gaar ahaan kuwa Kenya ay u gesyteen shirkadaha Hormuud Iyo Somtel.
Shirkadda Hormuud:
05/10/2012, Ciidamada Kenya ayaa miino ku xiray Tower-ka shirkadda ee ee tuulada Dhegalaab ee Baardheere, khasaaraha waa $255,528,16.
17/09/2017: Ciidamada ayaa burburiyey Site-k tuulada Khadiijo Xaaji ee Beled Xaawo, khasaaraha waa $388,344,34.
20/01/2018: Ciidamada ayaa miino ku xiray Site-ka Tuulada Ceelbaade ee Gedo, khasaaraha waa $307,594.36
02/03/2018: Ciidamada ayaa burburiyey Site-ka Dhamase ee Ceel-waaq, khasaaraha waa $390,410.56.
Mar 3aad, waxaa ay burburiyeen Site-ka tuulada Dhuuntow ee Ceel-waaq, khasaaraha waa $267,778.16
13/08/2018: Waxaa ay burburiyeen BTS-ka matoorada soolarada iyo Towerka shirkadda ee Cali-buley ee Dhoobley, khasaaraha waa 298,461.16.
20/01/2019: Waxaa ay burburiyeen agab, ateennada, soolarka, BTS-ka keydka shidaalka ee xarunta Dhuyac goron, khasaaraha waa $331,294.00
27/03/2019: ciidamada ayaa yimid xarunta Jaldeys ee u dhaxeysa Qooqaani iyo Dhoobley , waxaa ay burburiyeen qalabkii sida BTS-ka, Soolarada, Matoorada, Tower-ka, systemka iyo keydkii shidaalka iyo ugu dambeyntii 20/03/2019 waxaa ay soo weerareen xarunta shirkadda ee Xiisin guur, wax khasaaraha ma gaarsiin.
Dhinca kale, shirkadda SOMTEL ayaa sheegtay iney ciidamo Kenyaan ah ay yimaadeen xaruntooda Jaldeys March 27, 2017 iyaga oo miino ku xiray Tower-ka halkaasna ku burburiyey dhammaan qalabkii, khasaaraha halkaasi ka dhashay waa $165,760.00
Haddaba, Khasaaraha guud ee ciidamada Kenya ay ka geysteen goobaha ay burburiyeen sida: Dhegalaab, Khadiijo Xaaji, Ceel-baande, Dhamase, Dhuuntow, Cali-buley, Dhuyac,garon iyo Jaldays waa $2,493,41
China 27ka Abriil 2019 Wafdi uu horkacayo Wasiirka Wasaarradda Ganacsiga xukuumadda Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa qeyb ka ah wafuud heer caalami ah oo ka qeybgalaya shirka kaabayaasha dhaqaalaha oo maalintii shalay ka furmay magaalada Beijing ee dalka China. Madaxweynaha Shiinaha, Xi Jinping ayaa maalintii shalay furay shir madaxeed ku saabsan ‘Iskaashiga Caalamiga ah ee dhanka kaabayaasha dhaqaalaha , waana mashariic dhismo oo uu Shiinuhu leeyahay balse dalal badan oo qaaradaha adduunka leh ka wada-faa’ideysanayaan.
Kulanka oo socon doona muddo saddex cisho ah,waxaa ka qayb-galaya 37 dal, wakiilo ka kale socda 150 dal oo ay Soomaaliya ku jirto, ururo caalami ah, waxaana ka mida Xog-hayaha Guud ee Qaramada Midoobay Antonio Gutters iyo madaxa Sanduuqa lacagta, Christine Legarda iyo madax uu kamid yahay Madaxweynaha Ruushka, Vladamir Puttin.
Qaarada Africa, si gaar ah bariga Africa oo ah meelaha uu mashruuca Shiinaha ee dhanka kaabayaasha dhaqaalaha ee loo yaqaan (Belt and Road Initiatives) ka jira kana faa’ideystay waxaa uga qayb-galaya Madaxweynaha Djibuuti Ismaciil Cumar Geele, Ra’isul- wasaraha Itobiya Abiy Axmed iyo Madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta oo uu wehliyo Railo Odinga, hogaamiyihii hore ee mucaaradka waddankaasi.
Maamulka Dowladda Jubbaland 27ka Abriil 2019 Wararka ka imanaya magaalada Baardheere ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in ciidamada nabad-sugida maamul gobolleedka Jubbaland gacanta ku dhigeen walxaha qarxa. “Ciidamada nabad-sugida ayaa Miino ka soo saaray goob ay ku aaseen Al-shabaab ayuu yiri taliyaha ciidamada nabad-sugida degmada Baardheere Captain Axmed Garab.
Dhawaan ayeey aheyd markii laamaha Amniga gobolka Gedo shaaciyeen in ay gacanta ku dhigeen xubno ka mid ah Al-Shabaab, kuwaasoo dil ka geystay degmada Baardheere ee gobolka Gedo.
Gobolka Gedo ayaa ka mid ah meelaha ay ku xoogan yihiin Ururka Al-shabaab iyaga oo inta badan weeraro culus ku qaada saldhigyada ciidamada dowladda, kuwa Jubbaland iyo Kenya ku leeyihiin gobolka.
WARARKA MAANTA 26ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay ku fashilantay xukuummadda dhiciska noqotay ee xitaa warbaahintii dalka iyo dibaddaba looga adkaaday inay kashifto siro iyo siyaasadda fashilantay ee dowladda wada dadban? ?Yaa iscasili doona fashilka Dowladda Soomaaliya ee ay hoggaanka u hayaan Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas” Iyo Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse u diidan yihiin in Gobalka Banaadir loo sameeyo Maamulka Banaadir State sida goballada kale ee dalka? Maxayse beesha caalamka u diiday inay dhaqaallo toos ah u gacan-geliso xukuumadda fashilantay ee Khaa’inul Waddan Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa #Soomaaliya madaxweyne ka noqon doona? Ma qaar kamid ah siyaasiyiin shalay ku fashilmay talladda dalka mise dad cusub oo aan dembiy iyo khaa’inul waddaninimo ka galin shacabka Soomaaliyeed? Yaa waddanka Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre? Ha wiqleyso!
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Wasiiro ka tirsanaa golihii wasiirada Hirshabeelle ayaa cadeeyay in dacwad ka dhan ah madaxweynaha iyo madaxweyne ku xigeenka Hirshabeelle ay u gacan geliyeen maxkamadda sare ee dalka. Muddooyinkii ugu dambeeyay waxaa socday diyaarinta Dacwadaasi oo ay wadeen wasiiro ka tirsan maamulka Hirshabeelle, kuwaasi oo dhawaan xil ka qaadis lagu sameeyay, waxaana hadda ay sheegeen in maxkamadda sare ee dalka ay aqbashay qabashada dacwadaasi.Wasiirkii hore ee Xanaanada Xoolaha Hirshabeelle Dr Xuseen Cismaan Cilmi oo kamid ah wasiirada mushaaraadkooda ka maqan yahay ku dhawaad 15 bilood ayaa sheegay inay xaq u leeyihiin inay mushaarkooda raadsanadaan, maadaama si qaldan loo maareeyay dhaqaalaha horey loogu qorsheeyay. Wuxuu sidoo kale sheegay inay dacwadaasi ka gudbiyeen masuuliyiinta ugu sareyso madaxtooyada oo kala ah Maxamed Cabdi Waare iyo Cali Guudlaawe Xuseen. “Madaxtooyada ayay quseysaa, madaxtooyadana Waare iyo Guudlaawe ayaa ka shaqeeya, dacwadaasina waan gudbinay, waxaana u dacwooneynaa waa Xuquuqda Mushaarkeena, wasiir kastaa 2000, ayuu leeyahay, wasiir ku xigeenka iyo wasiiru dowlaha waxay xaq u lahaayeen 1500, muddo 15 bil ayuuna xaqa naga maqan yahay. “11 Wasiir ayaa hadda xaqooda raadsanaya, waan ka badneyn laakiin kuwa kale waxyaabo kale ayay xiirinayaan, mana ahan wax isku xiran, qofna xuquuqdiisa wuu ka tanaasuli karaa, qofna wuu raadsan karaa, anagana waan raadsaneynaa xaqeena oo si qaldan loo maamulay”ayuu yiri Wasiirkii hore xanaanada Xoolaha.Dhaqaalaha ugu badan ee Hirshabeelle kasoo gala Deegaanada Hiiraan iyo Shabeelaha Dhexe iyo lacagta dowladda u qorsheyso maamulka waxaa la tuhmayaa inay kala qeyb sadaan Waare, Guudlaawe iyo Sheikh Cismaan Barre oo ah guddoomiyaha baarlamaanka. Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka madaxda ugu sareyso maamulka Hirshabeelle oo ay kaga hadlayaan dacwadda laga gudbiyay.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya gobolka Shabeellaha Hoose gaar ahaan deegaannadii dhawaan lagala wareegay Al-shabaab ee dulleedka degmada Afgooye ayaa sheegaya in xalay halkaa uu dagaal culus ku dhaxmaray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo xoogagga Ururka Al-shabaab. Goobjoogayaal ayaa warbaahinta u sheegay in dagaalyahanno ka tirsan Al-shabaab ay weerareen saldhig ciidamo ka tirsan kuwa millateriga Soomaaliya gaar ahaan kuwa Mareykanka uu tababaray ee Bangaraafta ku leeyihiin deegaanka Sabiid oo ay dhawaan la wareegeen. Dagaal oo ahaa mid culus oo saacado badan qaatay ayaa leysku adeegsaday hub kala duwan, waxana la ogeyn ilaa iyo hadda khasaaraha dhimasho iyo dhaawac ee ka dhashay dagaalka xalay.
Balse warar ay baahiyeen Al-Shabaab ayaa waxaa ay ku sheegeen in weerarkaas ay ku qabsadeen mid ka mid ah saldhigyada ciidamada dowladda ee deegaanka Sabiib,isla markaana askar ay ku dileen.
Dhinaca dowladda wax war ah kama aysan soo saarin dagaalkii xalay iyo sheegashada Ururka Al-shabaab intaba. Deegaannada lagu dagaalamay waxaa dhawaan booqday madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo halkaa kula hadlay ciidamada dowladda.
Suudaan 26ka Abriil 2019 Dibad-baxayaasha Sudan ayaa mar kale billaabay in ay isu soo aruursadaan iyaga oo doonaya in ay ka dhabeeyaan ballan qaadkoodii ahaa in ay Khamiista maanta ah sameynayaan bannaanbax ay ka qeyb-gali doonaan “Hal Milyan oo qof.” Bannaanbaxa halka milyan oo qof, ayeey ku rabaan in ay ku cadaadiyaan golaha milatariga ee hadda awoodda waddanka haya in ay talada ku wareejiyaan dowlad madani ah, kaddib afganbigi xakunka looga tuuray madaxweynihi hore ee dalkaasi Cumar Al-Bashir.
Golaha Milatariga ee Sudan ayaa maanta sheegay in saddex xubin oo iyaga ka mid ah ay is-casileen kaddib wadahadallo xalay saqdi dhexe ay yeesheen Milatariga iyo madaxa hogaamineysa kacdoonka shacabka.
Millatariga ayaa sheegay in ay aqbaleen inta badan dalabka hogaanka kacdoonka, isla markaana la sameeyay guddi ka kooban xubno ka tirsan Golaha Sare ee millatariga iyo hogaamiyaasha Kacdoonka Shacabka.
yadoo ay taasi jirto ayaa haddana lagu wadaa in bannaanbaxa halka milyan uu ka dhaco magaalada Khartoum ee caasimadda Sudan.
Dibaxyada Sudan ee sababay in milatariga uu afgambiyo dowladdii Jeneral Al Bashir, ayaa soo billowday 19-ki bishii December, kaddib markii ay dadka ka cawdeen sicir barar dhanka nolosha ah.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Senetor C/risaaq Cusmaan Jurille oo ka mid ah xubnaha aqalka sare ee baarlamaanka ayaa ka hadlay muddada u hartay dowladda Soomaaliya iyo culeesaadka ka jira doorasho dalka ka dhacda 2020/2021. Isaga oo saxaafadda kula hadlayay magaalada Garowe ayuu sheegay inay u tageen Puntland inay kulamo la qaataan madaxda maamulkaasi, iyaga oo kala hadlaya arimo badan oo ay kamid yihiin siyaasadda dalka labada sano ee u hartay dowladda. Wuxuu sheegay in xildhibaanada labada aqal iyo madaxtooyada kaliya labo sano ay kaga hartay muddo xileedkooda, islamarkaana ilaa iyo hadda aan la iska wareysan hanaanka doorashada xigta ee dalka ka dhaceyso iyo qaabka ay noqoneyso. Wuxuu walaac badan ka muujiyay in doorasho ka dhici weyso dalka, maadaama aan ilaa iyo hadda go’aan cad laga gaarin qaabka ay noqoneyso doorasho ka dhacdo dalka. Wuxuu sheegay in magaalada Garowe ay u tageen sidii arimahaasi ay kagala hadli lahaayeen madaxda Puntland, islamarkaana xubnaha Puntland ku matala dowladda ay go’aano u qaadan lahaayeen. “Labo sano ayaa naga dhamaatay labadaasi sano wax isku yimid ilaa maanta ma jirto oo ka wada hadlay arimaha doorashada, ma waxaan ku noqoneynaa qaabkii hore, ma qaab cusub ayay noqoneynaa doorashada, waa inaa isku nimaadaa oo arimahaan ka wada hadalnaa”ayuu yiri Senetor Jurille.
“Khilaaf xoog leh oo dastuurka dalka ah ayaa jira, waxaa todobaadkaan Meel ka baxsan Somalia ku shiray xubno badan oo dhaliilsan dowladda iyaga oo ka walaacsan Soomaaliya iyo halkay ku socoto, dalkoodana culees ayay kaga shiri waayeen.”ayuu hadalkiisa kusii daray.Dowladda Soomaaliya ayaa wajahday mucaaradkii ugu badnaa, waxaana xubnaha Puntland matala ay qabaan dhaiilo badan.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Hay’adda Qaramada Midoobey u qaabilsan Qaxootiga ee UNHCR ayaa sheegtay in saddex Gabdhood oo Soomaali ah lagu la’yahay Dalka Cyprus. Xafiiska UNHCR ee Cyprus, ayaa baahiyay xogtan waxaana xafiisku uu sheegay in Gabdhahaas la waayay hal Todobaad ka hor. UNHCR ma sheegin magacyada iyo xogta Gabdhaha Soomaalida ah ee lagu la’yahay dalkaasi kuwaas oo xeradii ay ku jireen laga waayay. Hay’addu waxaa ay sheegtay in ay u baahantahay baadgoob dhameystiran,waxaa kale oo ay soo jeedisay in wax laga qabto baahiyaha dadka qaxootiga ah eek u jira Xeryaha Dalka Cyprus, kuwaas oo aan heli Karin shaqo iyo dhaq dhaqaaq kale.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Xukuumada Muuse Biixi ayaa soo jeedisay in caqabadaha siyaasadeed iyo kuwa dhaqaale ee ku gudban doorashooyinka Somaliland looga gudbo hab sharciya.
Shirkii Golaha Wasiirrada ee khamiistii qabsoomay oo uu Shir-gudominayey Madaxweynaha Somaliland Md. Muuse Biix Cabdi, ayaa waxa Golaha Wasiirradu ku go’aamiyeen in caqabadaha siyaasadeed ee doorashooyinka looga gudbo hab waafaqsan sharciga.
Qoraal kasoo baxay Shirkaas ayaa waxa lagu yiri “Goluhu isaga oo ka duulaya dareensana ahmiyadda ay doorashooyinku u leeyihiin Somaliland iyo inay ku qabsoomaan wakhtigoodii, waxay go’aamiyeen in hab sharciga waafaqsan looga gudbo caqabadaha siyaasadeed iyo dhaqaale ee ku gudban arrimaha doorashooyinka la filayo inay dalka ka qabsoomaan sannadkan”
Caqabadaha siyaasadeed ee ku gudban Doorashooyinka Somaliland ayaa waxa kamid ah isla markaana ugu muhiimsan muranka ka taagan Saami-qeybsiga kuraasta Golaha Wakiillada, kaasi oo ilaa hadda aan wax xal ah laga gaarin.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Faahfaahino dheeraad ah ayaa laga helaya weerar xubno ka tirsan Ururka Al Shabaab ku qaadeen saldhiga deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose ku leeyihiin ciidamada dowladda Soomaaliya.
Dagaalka ayaa ka dambeeyay kadib markii ciidamada Al Shabaab ay weerar xoogan ku qaadeen deegaanka oo dhawaan ciidamada dowladda Soomaaliya ay la wareegeen, islamarkaana uu tagay madaxweyne Farmaajo.
Dadka deegaanka Sabiid ayaa sheegay in dagaalka u dhaxeeya Ururka Al Shabaab iyo ciidamada dowladda uu muddo halkaasi ka socday, waxaana jira khasaaro soo gaaray dhinacyada dagaalamay.
Saraakiil u hadashay ciidamada xooga dalka oo ku sugan Sabiib ayaa warbaahinta u sheegay in dagaalka Al Shabaab ay iska difaaceen, islamarkaana Al Shabaab ay ka dileen xubno badan. Dhinaca kale Al-Shabaab ayaa warar ay ku qoreen Baraha internet-ka waxa ay ku sheegeen in weerarkaas ay ku qabsadeen mid ka mid ah Saldhigyada Ciidamada Dowladda ee deegaanka Sabiib,isla markaana askar ay ku dileen.
Deegaanada Sabiib iyo Caanoole ee duleedka degmada afgooye ee Gobolka Shabeellaha Hoose ayaa dhowr todobaad ka hor waxaa Ciidamada Dowladda ay kala wareegeen Ururka Al-Shabaab.
Al Shabaab ayaa waxay sido kale sheegay in markii hore weerarka uu ku bilowday madaafiic, kadibna ciidamadooda ay weerar ku qaadeen saldhig ciidamada Mareykanka tababaray ku lahaayeen deegaanka Sabiib.
Muqdisho 26ka Abriil 2019 Allaah ayey mahad oo idili usugnaatay, nabadgalyo iyo naxariisina Nabigeena Muxammad ah korkiisa Allaha yeelo.
Intaa kabacdi; Aqristoow waxaa maalintii Isniinta, taariikhduna kubeegneyd 22-kii bishan Abriil ee 2019-ka, shir lagu qabtay caasimada Nairobi, ee dalka xurgufta arinta badda inaga dhaxeeysee Kenya. Shirkaa oo ay isugu yimadeen qeyb ka mid ah, siyaasiyiinta mucaaradka ku ah, dowladda dhexee loowada dhanyahee Soomaaliyeed. Shirkaa waxaa laga soosaaray war-Murtiyeed ka koobnaa dhowr qodob, oo eey ka mid aheyd, ineey xukuumad cusuboo tan hada jirta garab-yaacda, soodhisi doonaan bisha Juune 2019-ka (Bil kabacdi), hadaan sideey rabaan looyeelin.
Marka aad eegto sawirka guude siyaasadeed (The bigger political picture), iyo xurgufta dhanka baddeena ah, ee qarankeena Soomaaliyeed kala dhaxeeysa dalka Kenya, waxaa kuu muuqaneeysa, in Kenya oo hore uga mamnuucday siyaasiyiinta mucaaradka sheegta, ineey dalkeeda kuqabtaan shirar lagu duminayo dowlada Soomaaliya, ay hada iskadaa ineey ufasaxdo’e, eeyba wax ka abaabuleeyso shirarkii dowlada Soomaaliya horeyba loogu foowdeeyn jiraye dalkeeda lagu qaban jiray, si eey cabur siyaasadeed (Political pressure) uga dhigto doowlada Soomaaliya. Nasiibdarrada! Ugu weyn ayaase ah, ineey isticmaaleeyso siyaasi-isku sheegyo, duubka sare Soomaali ka ah, balse aan garan karin, ama aanba kala jecleyn, meesha Kenya ka dabaaqtameeyso ee ah, ineey dowlada Soomaaliya cadaadis siyaasadeed saarto, buuq iyo foowdana ku furto, maadaama dowlada maanta jirta, ee matasha qaranka ummadeena Soomaaliyeed iska diiday, ineey la laabato kiista badda, ee yaalla maxkamada caalamiga ah, si loogu wada hadlo maxkamada bannaankeeda, xeer jajabna loogu xalliyo, maadaama Kenya sidaa dalbatey, una aragto ineey danta qarankeeda sidaa ugu jirto, ogtahayna in laga guuleeysanayo, mar hadii lagu kala baxayo maxkamada aduunka. Waa su’aale, maxaa damiirka, iyo dadnimada kaqaaday, kuwan laga dhiganayo, dubbihii dalkooda lagu garaacan lahaa, si dalkaa shisheeyee Kenya ugaaro danaha qarankiisa?
Waxaa jirta xikmad aduunkoo dhan caan ka ah, oo uu yiri nin la dhoho Mark Twain, ninkaa oo noolaa intii u dhaxeeysey (30-kii Nofeembar 18350-kii–Illaa- 21-kii Abriil, 1910-kii). Ninkaa wuxuu ahaa qoraa, macallin, daabacaa, iyo garacsade intaba. Wuxuu af-qalaad ku yiri sidatan: “Patriotism is supporting your country all the time, and your government when it deserves it”, taasoo micnaheedu yahay: “Wadaniyadu waa in aad taageero, ama garab-istaagto dalkaada markasta, doowladaadana marka eey u qalanto, ama istaahisho”. Waa yaabka yaabkiise! Siyaasiyiintaa eey Kenya kushirisey Nairobi, ma intaa ayey garan waayeen subxaanallaahiye! Bal hadana aan iftiiminno kooxdan Kenya inoo isticmaaleeysee, xerada eey kusoo xareeysatay. Siyaasiyiinta meesha isugu yimid waxeey ahaayeen illaa shan (5) qeeybood:
1-Qeeybta koobaad; Waa kuwii in mudo ahba qeeylada, sawaxanka, iyo buuqa kawaday caasimada qarankee Muqdisho. Kuwan waxaa ugu caansan “Afarta Isku Jufada ah”, iyo “Qeeyla-Quutayaasha” aan kaxishoone, meelaha la taagan ereyada ah: 91-kiibaa loo noqonayaa, iyo RW Xasan Cali Kheyre sidee raysalwasaare looga dhigay, Sida: C/Raxmaan C/Shakuur Warsame (Mr. Farmaajo ayaa xamar marti ku ah), Axmed Macalin Fiqi (Mr. 91 ayaa loo noqonayaa), Kamaal Daahir Gutaale, & C/Qaadir Cosoble, …. Iyo kuwa la midka ah. Raysalwasaaraha hala eryo, oo midkeen halagu badaladii eey bilaabeen isla maalintii raysalwasaaraha lamagacaabay, ayey maantana ku sooceliyeen. Wax cusub masoo kordhin, illeen hadafkoodu waa intaase. Nasiibwanaag! Illaa maanta weey ushaqeyn la’dahay, beriba yeelkeede.
2-Qeybna labaad; Waa kuwo xilal looga qaaday sababo kala duwan, kana caareeysan xil ka qaadistaa, oo dowlada uga aargoosanaya shirkan, iyo fowdada laga soosaaray, Sida: Cabdi Faarax Juxa (kaasoo xilka looga qaaaday qabyaaladeyntii ba’neyd, ee Wasaarada Arimaha Gudaha), iyo Cabdullaahi Maxamed Cali Sanbaloolshe (kaasoo xilka looga qaaday, iskudaygii gudaha ka fashilinta doowladada maanta jirta, waa siduu u abaabulay kiiskii Qalbi-Dhagax’e ), …. Iyo kuwa la midka ah.
3-Qeybta sadexaad; Waa koox in mudo ahba doowlada ka taageereeysey/difaaceeysey dhanka warbaahinta, maadaama qaarkood madaxda dowlada saaxiibo dhow la yihiin, halka qaar kalana saaxiibtinimadaa ku darsadeen, ineey isku xisbiba (Tayo) ahaayeen madaxweyne Farmaajo, balse markii eey ku hungoobeen, rajadii aheyd in arimahaa dartood xil culus loogu magacaabidoono, ayey furka ku tuureen doowlada, si eey umuujiyaan caradooda xargaha goosatay, isuguna diyaariyaan sidii eey ulasii qabsan lahaayeen, madaxda imaandoonta mutaqbalka, waa hadii madaxda maanta joogta aaneey soonoqone, maadaama dowlada maanta jirta, waqtiga kasii dhamaanayo. Dadkaa waxaa ka mid ah: Dr. Cabdi Nuur Sheekh Maxamed, …. Iyo kuwa la midka ah.
4-Qeybta afaraad; Waa kuwo dagaal qabyaaladeedoo fac weyn kujira, oo mabda’a qabyaaladeed shalayna madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ku weerarayey, in mudo ahna madaxweyne Farmaajana ku taageerayey. Waxeey rajeeynayeen ineey arkaan madaxweyne Farmaajo oo dhankasta ugu sad-buriya maamullada qaarkood (Sida Jubbaland iyo Puntland), kuwa kalana u geysta, burburin eeysan abidkood kasoo kaban (Sida Gal-Mudug iyo Hir-Shabeelle). Waxeey sidoo kale filayeen, inuu madaxweeynuhu isku darsandoono awoodaha qarankoo dhan, sidii hore u dhici jirtayba.Waxeey aad uga careeysan yihiin, madaxweynahan awoodiisii sharciga aheyd udaayey raysalwasaaraha, kuna ekaaday tiisa dastuuriga ah. Ragaa waxaa horboodaya: Feeysal Cabdi Rooble (Mr. No diin Islaam!). Waxaana ka mid ah Prof. Maxamed Cabdi Maxamed (Gaandi), …. Iyo kuwa la midka ah
5-Qeybta ugu dambeeyseysee shanaad, Waa qeyb tirade lagu badsado, iskana ah “Sumeeynu Dhaan Raacday”, iyo halagaa dhex arko wixiiba doowlada ushiraya. Mahadsanidiin
Qoraa: C/Qaadir Maxamed Cismaan (Cabdiboqor)
Muqdisho 26ka Abriil Wasiirkii hore ee wasaarada qorsheynta Somaliland Cawaale Ibraahim Shirwac oo dhawaan uu xilkii ka qaaday Madaxweyne Muuse Biixi ayaa maanta ka hadlay xil ka qaadistiisa.
Wasiirka ayaa beeniyey in sababta uu Madaxweynuhu xilka uga qaaday ay tahay inuu ka qayb-galay dood lagu marti-qaaday Prof. Axmed Ismaaciil Samatar oo xiligan ay siyaasiyan is hayaan Madaxweyne Biixi.
Wasiirkii hore ee wasaarada qorsheynta oo arrimaha ka hadlaya ayaa waxa uu yiri “Dadku waxay leeyihiin anigu jawaab uma hayo, Bani-aadamkuna boqol sababood ayay sameyn karaan, laakiin anigu taan qirayaa waxa weeyaan Madaxweynuhu aniga ayuu xilka ii dhiibay oo shuruud kale igala muu gelin, oo shaqada ayaa noo ahayd shuruud oo aan shaqadeyda kasoo baxo oo dadkuna ii sinaadaan, oo aan noqdo Wasiir tusaale ah, sidaan qabo Madaxweynuhu markuu xilka iga qaaday kulamadii ka dambeeyay ee aanu yeelanay, wax shaqadayda khuseysa oo dhaliil ah maan arag, jewi wanaagsan ayaanu Madaxweynaha ku kala tagnay”.
Wuxuu intaas kusii daray “Anigu shaqsiyan ma qabo hadaad i waydiiso, mana qabo in Madaxweynuhu uu qaabkaa u dhaqmo, Sannad iyo badh baanu soo wada shaqaynay, Madaxweynuhu waa qof arrimahaa ka sareeya, aragtidiisuna wax kale ayay ku mashquulsan tahay, markaa waxaan qabaa in Madaxweynuhu jeclaystay inuu Qof kale xilka u dhiibo”.Wasiirkii hore ee wasaarada qorsheynta Somaliland Cawaale Shirwac ayaa maanta si rasmi ah u wareejiyey xilkii Wasaaradda qorsheynta oo uu hayey muddo sannad iyo badh ku dhow.
Jabuuti 26ka Abriil Madaxweynaha dalka Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle ayaa ka casbi in qaba kacdoon shacab kursiga uu muddada dheer ku fadhiyey lagaga tuuro, waxaanu sheegay in isaga illaahay ka bad-baadiyey waxa ku dhacay Madaxweynayaashi dalal ka mid ah Qaaradan Afrika muddo dheer ka talinayey keligood.
Waxa uu xusay in la doonayo in la mariyo dhabihii ay mareen saaxiibadiisa Al-bashiir, Qadaafi, Xusni, Mubaarik iyo kuwa kale, waxaanu ugu baaqay shacbiga reer Jabuuti in haddii ay arrintaas ka feejignaan waayaan uu dalku halis gelayo.
Madaxweyne Geelle ayaa sheegay in kooxo aan dalka joogin iyo dalal shisheeye ay ku hawlan yihiin dhaq-dhaqaayo la mid ah kuwii galaaftay saaxiibkiisa Sudan Al-bashiir oo ay ka wadaan Jabuuti, isla markaana la rabo in dalka Jabuuti uu ka istaadhmo dagaal sokeeye iyo qalaasi siyaasadeed
Ismaaciil Cumar Geelle ayaa hadalkiisu u dhignaa “ Nebigeenii wuxuu yidhi “CSW” fidna wey hurudaa nacladii illaahay ayaa ku degta ninkii kiciya , fidnad ayaa wadankeena lasoo gelinayaa kolba si ayaa lagu dayayaa waxa loo jeedaana waa in wadanka qas la geliyo, waxa loo jeedaa in aan galno meel dad kale galeen oo annagana illaahay naga bad-baadiyey xoogbay ku dayayaan dilbay doonayaa mashaakil noqonaya dagaal sokeeye ayey doonayaan , haddii dadkeenu uu ka feejignaan waayana halis ayuu wadanka oo dhani geli doonaa .” Isagoo hadalkiisa sii wata Madaxweyne Geelle waxa uu intaasi ku daray “Annagu waxaanu leenahay Dowladu dadka oo dhan ayey Dowlad u tahay ay ilaalin u tahay, ay wax siin u tahay, ay is barbar joog u tahay , cid ay cid kale uga dhaafi kartaayi ma jirto , haddii qabiil la dayona qabiil qudhaata ayaanu nahay calan midaata ayaan wadaagnaa diin mid ah ayaanu wadaagnaa , walaal-nimadu waa in la abuuro oo la dhaqo weeye.”
Geesta kale Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle ayaa sheegay in aanu dalka iyo dadka wax u tarayn nin siyaasi ah oo doonaya inuu kursiga ku gaadho dhiig “Nin Siyaasi ah oo dhiiga dadka inta uu dul socdo leh waxaan ku gaadhayaa madax-nimada wuxuu ummada u tarayaa majiro dalkana wax-ba uma tarayo qasmooyaane .”
Dhanka kalena Madaxweyne Geelle ayaa si dadban u sheegay in dad reer Jabuuti ah oo aan dalka joogin iyo wadamo kale ay wadaan qorshahan, kuwaas oo uu sheegay inuu diiday amaradoodii ay farayeen, isla markaana ay duulaan ku soo qaadeen.
“Waxa aan annigu afkaygaasi aan ka dhawrayo dadka fidnada soo abaabulayaa halkan lanama joogaan , meel kale ayey joogaan , kuwaasina kuwa kale ayaa ka dambeeya , waxa ay doonayaan waxa weeyaan in aan horumarkeena joojino, dadka aan xidhiidh wanaagsan oo walaal-nimo ah aan la leenahay iyo wax-qabad inay na garab mariyaan ayey doonayaan, halkaa maxaad u maraysaan ayaa nala leeyahay, maxaad Dowlada ula shiraysaan ayaa nala leehay, maxaad taa usoo dhaweynaysaan ayaan nala leeyahay, xor ayaanu nahay ayaan leenahay.”
Madaxweynaha Jabuuti ayaa ka sakow duufaannada ah kacdoono shacab oo saameeyay dalalka dariska la ah ee Itoobiya iyo Suudaan waxa dul hoganaya danaha is diidan ee reer Galbeedka, Shiinaha iyo xulufada Carabta ee Imaaraadku ka mid yahay kuwo ugu firfircoon. Reer Galbeedka oo Maraykanku ugu horeeyo ayaa si weyn uga soo horjeeda galaangalka Geelle la samaystay Shiinaha, Imaaraadka iyo xulufadiisa ayaa ka soo horjeeda Geelle kadib eryiddii Dp World waxaana jira dad mucaarad ku ah oo reer Jabuuti waana arrimaha u muuqda in ay tushuush ku fureen madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle oo wakhti dheer ka talinayay Jabuuti.
WARARKA MAANTA 25ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u diiday inuu jinsiyadda Maraykanka ka tanaasulo sida madaxda kale ee adduunka? Maxuu Madaxweyne Farmaajo uga jecel yahay Maraynkanka #Soomaaliya oo uu madaxweyne u yahay? Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Mudane Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa la casili doonaa Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Meeqo Madaxweyne Dowlad Gobaleed ayaa tagay Nairobi si looga tashado fashilka xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre :Bakhti-Raam-Sade”? Meeqo Taliye ayuu beddelay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 25ka Abriil 2019 Xildhibaan Cali Maxamed Cumar [Cali Balcad] oo horay u soo noqday agaasimaha madaxtooyada Soomaaliya oo wareysi siinayay mid ka mid ah warbaahinta Soomaalida ayaa sheegay in madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo loo soo bandhigay in uu iska wareejiyo Baasaboorka Mareykanka, laakiin uu ku adkeystay in uu sii heysto. Wuxuu sheegay in madaxweyne Farmaajo markii la doortay wax-yaabihii ugu horeeyay ee lagala hadlay aheyd arinta Baasaboorka Mareykanka, iyadoo loo sharaxay faa’iidada iyo dhibatada ka iman karta labadaba haddii uu sii heysto iyo haddii uu iska wareejiyo, balse uu ku adkeystay in uu sii ahaado muwaadin Mareykan ah.
‘’Waa madaxweynaha kaliya ee heysta dunida Baasaboor Mareykan ah, horay waxaa u wareejiyay madax badan oo caalamka ah, waxaa ka mid ah Ra’iisul Wasaaraha Israel, Lithuania, Ciraaq, Haiti iyo kuwa kale
Muqdisho 25ka Abriil 2019 Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan ayaa todobaadkii la soo dhaafay Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo ku wargeliyay fariin digniin ah oo uga timid Xildhibaano ka badan 100 qof .
Fariintaan digniinta ah oo ku wajahan Madaxweynaha Soomaaliya iyo Guddoomiyaha Golaha Shacabka ayaa waxaa Guddoomiyaha ku wargeliyay Guddi Xildhibaano ah, kuwaas oo wakiil ka ahaa Xildhibaano kale iyadoo Guddoomiyaha laga dalbaday in uu Jawaab deg deg ah ku soo celiyo.
Fariinta digniinta ah ee ku wajahan Madaxweynaha iyo Guddoomiyaha Golaha Shacabka ayaa aheyd in Guddoomiyaha Golaha Shacabka uu aqbalo Mooshin Xil ka qaadis ah oo ay saxiixeen tiro ka badan 110 Xildhibaan, kuwaas oo damacsan in ay Kalsoonadi kala noqdaan Raysal Wasaaraha Soomaaliya hadii uu diidana ay Xildhibaanada Mooshin ka keeni doonaan Guddoomiyaha Golaha Shacabka ama Madaxweynaha Soomaaliya.
Arintaan ayaa todobaadkii hore baajisay dhowr kulan kadib markii Guddoomiyaha Golaha Shacabka uu ka cudur daartay ku jawaab celinta Xildhibaanadii fariinta u dhiibay, isagoo u sheegay in uusan helin Jaanis uu kula shiro Madaxweynaha Soomaaliya.
Caasimada Online ayaa saacadihii la soo dhaafay arintaan ogaatay, waxaana u xaqiijiyay Xildhibaano katirsan Baarlamaanka Soomaaliya, gaar ahaan Xubno dhowr qof ah oo katirsan Golaha Shacabka.
Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxaan iyo Madaxweyne Maxamed C/llaahi Farmaajo ayaa arintaan ka shiray. waxaana la sheegay in uu Guddoomiye Maxamed Mursal Madaxweynaha ku wargeliyay Mooshinka uu haayo ee ka dhanka ah Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyrre.
Mursal ayaa la sheegay in Madaxweynaha kula taliyay in Raysal Wasaare Kheyrre baarlamaanka hortago oo uu iska difaaca Mooshinka. isagoo diyaarsanaya Wasiiradiisa iyo Saaxiibada uu ku leeyahay Golaha Shacabka. halka Madaxweynaha uu dalbaday in uu ka soo laabto safar uu ku aadayo Masar iyo Eritrea waana socdaalka uu hada ku marayo wadamo kamid ah Afrika.
Lama oga sida uu u qaabilo doono Madaxweynaha Soomaaliya Xildhibaanadaan ku kacsan Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre. kuwaas oo doonaya in uu Raysal Wasaaraha baneeyo hey’adda fulinta maadaama uu soo joogay muddo kabadan 2 sano.
Maamulka Dowladda Jubbaland 25ka Abriil 2019 Dhawaan waxaa magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose ka dhacaya doorashada madaxweynaha maamulka Jubbaland, waxaana doorashadaasi ay tahay mid isha lagu wada hayo dadka ku tartami doono.
Dowladda Soomaaliya ayaa sidoo kale isha ku haysa doorashada, waxaana socota kala xod xodashada Musharixiinta ku tartameysa doorashada Kismaayo, iyadoo madaxweyne Axmed Madoobe markaan uu wajahayo tartan adag.
Dowladda Kenya ayaa dhankeeda Door iyo saameyn ku leh doorashada magaalada Kismaayo, maadaama ay doonayaan inuu hogaanka qabto ruux ay taageersan yihiin, iyadoo ay faragelin weyn ku hayaan deegaanada maamulka Jubbaland.
Haddaba Yey yihiin Musharixiinta tartanka la gali kara Axmed Madoobe iyo saameynta dowladda Kenya?
Sida uu qoray wargeyska Daily Nation ee Nairobi, musharixiintaasi waxaa ku jira wasiirkii hore ee warfaafinta Soomaaliya Cabdullaahi Ciilmooge Xirsi iyo ruux ay isku xisbi ahaayeen Axmed Madoobe oo magaciisa lagu koobay Sheikh Daahir, waxaana labadooda ay isku reer yihiin Axmed Madoobe.
Axmed Madoobe awood ayuu ku leeyahay deegaanada Jubbooyinka, waxaana kale oo uu heystaa awood dhanka meletariga ah, dhaqaalo iyo saameyn awooda Jubbaland ah,
Axmed Madoobe ayaa dhibaatooyin kale kala kulmi kara qabiilada kale wuxuuna isku dayayaa inuu dajiyo xaalada iyo culeesaadka ka heysta qabiilada kale.
Madaxweyne Axmed Madoobe ayaa dhawaan booqasho ku yimid magaalada Muqdisho, wuxuuna la kulmay madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, si uu taageero kaga helo.
Siyaasadda Soomaaliya waxaa saameyn ku leh qabiilada, waxaana Kulankii madaxweyne Farmaajo iyo Axmed Madoobe uu ahaa mid diirada lagu saaray tabashooyinka beelaha kale ay ka qabaan maamulka Jubbaland.
Cabdirisaaq Fartaag oo kasoo jeeda beesha Mareexaan, islamarkaana dhowaanahan ku caan baxay dhaliilihiisa ka dhanka ah nidaamka maaliyadda Soomaaliya, ayaa ka mid ah xubnaha rajada ka leh inay booska ka riixdaan Axmed Madoobe,
Si kastaba, Fartaag, wali ma uusan cadeyn inuu musharax yahay “Waxaan go’aan qaadan doonaa seddexda ilaa afarta isbuuc ee soo socda”ayuu Yiri Mr Fartaag oo la hadlay wargeyska Daily Nation oo kasoo baxa dalka Kenya.
C/Wahaab Sheikh Cabdi oo la taliye ka ah xarunta talo soo jeedinta Bariga Africa ayaa sheegay in Axmed Madoobe uu culees badan ka heysto dhanka qabiilada, isaga oo garab ka helaya Kenya oo dhabarka ka taagan.
“Qabiilada kale ayaa isaga kasoo horjeeda, waxay aamisan yihiin inuu helayo taageerada Kenya, laakiin haddii doorashada ay tahay mid cadaalad ah oo madax banaan wuu guul dareysan doonaa”ayuu yiri C/Wahaab.
DANAHA KENYA
Axmed Madoobe iyo maamulkiisa ayaa marar badan lagu eedeeyay Musuq maasuq iyo cambaareyn la xiriirta dhanka ganacsiga magaalada Kismaayo.
Qabiilkiisa ayaa lagu eedeeyay inay qabiilada kale ay ka leexsadeen Dhaqaalaha iyo nidaamka dowladnimada.
“Kenya muddo badan ayay daneyneysay inay hagto mabaadii’da Jubbaland, Ma dooneyso in dadka colaadaha ah ay la wareegaan hoggaaminta Deegaanka”sidaa waxaa yiri Prof Macharia Munene oo ah falanqeeyo siyaasadeed.
Muqdisho 25ka Abriil 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa shaqada ka ruqsaysay 130 qof oo dhalinyaro dalka wax ku bartay ah. Dhalinyaradaan ayaa ku dhowaad 4 sano si lacag la’aan ah ugu shaqaynayay Isbitaalka Martiini oo ay dowladda Soomaaliya kala wareegtay hey’addi gacanta ku haysay.
Wasiirka Caafimaadka Soomaaliya Drs Fowsiyo Abiikar, Agaasimaha Wasaaradda, HRM-ka Wasaaradda iyo Xubno kale ayaa shaqaalaha Khamiistii ku wargeliyay in shaqada laga ruqseeyay, dowladana ay qaadan doonto Shaqaale cusub.
Qaar kamid ah Dhaqaatiirtaan oo aan la hadlnay ayaa Caasimada Online u sheegay in ay ubadan yihiin dhalinyaro dalka Gudihiisa wax ku bartay iyo kuwa kale oo dibadda waxbarasho u aaday oo dalka ku soo laabtay kuna qanacsanaa dalkooda, balse ay dowladda Soomaaliya shaqo la’aan dhigayso halkii ay aheyd in ay dhalinyarada Shaqo u abuurto.
Shaqaalahaan oo isugu jira hablo iyo wiilal ayaa ka walaacsan halka ay Xaaladooda ku dambeyn doonto hadii ay ka tagaan shaqadaan, waxayna dowladda Soomaaliya dalbadeen in ay ka laabato go’aankaasi.
Mid kamid ah dhaqaatiirta Isbitaalka Martiina ee shaqada laga eryay ayaa Caasimada Online u sheegay in ay ka fekarayaan sidii ay ku heli lahaayeen badalka shaqo kale.
Qaarkood ayaa sheegay in ay dalka ka tahriibayaan hadii ay go’aansato dowladda Soomaaliya in shaqada ka Cayriso sababtoo ah waxay sheegayn in aysan haysan shaqo kale.
Muqdisho 25ka Abriil 2019 Gudida Doorashooyinka Somaliland ayaa maanta Xafiiskooda kulan kula qaatay xisbiyada Kulmiye iyo Ucid, oo shalay soo saaray heshiis ay ka gaadhen khilaafka doorashooyinka Somaliland.
Gudida Doorashooyinku kulanka ay la qaaten labadan xisbi ayaa ahaa mid albaabadu u xidhnayeen oo warbaahintuna dibed joog ka aheyd, iyagoooo kaga wada hadlay sidii loo dardar galin lahaa qabsoomida doorashooyinka.
Kulankan ayaa sidoo kale si gaara looga wada hadlay Go’aankii ay shalay wada gaaren xisbiyadda Kulmiye iyo Ucid, inkastoo xisbigii Waddani uu isagu go’aankas meel adag iska taagay, kaasi oo ku baaqayna in la kala diro gudida doorashooyinka ee waqtigan.
Wararka aan ka helayno kulankan ay yeeshen labadan xisbi iyo gudida doorashooyinku ayaa sheegaya inuu kusoo dhamaaday is-fahan, inkastoo guddida doorashooyinku ay walaac badan ka muujiyen maqnaashaha xisbiga Waddani, iyagoo u balamayna kulan dambe oo ay iskugu yimaadan.
Dhinaca kale, Xisbiga ugu weyn mucaaridka Somaliland ee Waddani ayaa isagu maanta cadeeyay inaanay jirin laba xisbi oo kaligood doorasho qabsan karaa, wuxuuna ku tilmaamay mid laga xumaado in go’aanka ay gaadhen xisbiyada Kulmiye iyo Ucid.
Khilaafka xisbiyada u dhaxeeya ee ku aadan Doorashooyinka Somaliland ayaa ah mid in badan soo noq-noqday oo Bulshada reer Somaliland ku abuuray jahwareer, iyagoona u hanqal taagaya halkuu sal dhigan doono khilaafka ka taagan doorashooyinka.
Muqdisho 25ka Abriil 2019 Guddoonka baarlamaanka Soomaaliya ayaa shaaciyay inay magaalada Muqdisho ku casuumeen inay yimaadaan guddoonada baarlamaanka 11 dal oo ku yaala Qaarada Africa.
Guddoomiye ku xigeenka baarlamaanka C/Welli Sheikh Ibraahim Muudeey ayaa ka sheegay maalintii shalay kulan xildhibaanada baarlamaanka ku yeesheen magaalada Muqdisho, in Muqdisho kuso wajahan yihiin guddoonada baarlamaanada Africa.
Gole isbaheysi oo ay ku mideysan yihiin baarlamaanada 11 dal oo ku yaala Africa, waxaana sida la qorsheeyay isbaheysigan golahaan ay imaan doonaan magaalada Muqdisho.
Guddoomiye Muudeey ayaa sheegay in ujeedada xubnahaan u imaanayaan magaalada Muqdisho ay tahay inay qibrad ahaan wax badan ka faa’ideystaan qaababka ay ku xaliyaan dhibaatooyinka ka jira dalalkooda.
Hogaanka Isbaheysigaan ayaa waxaa loo doortay xildhibaan Cabdi Cali Xasan oo kamid ah xubnaha baarlamaanka Soomaaliya, waxaana la sheegay in isaga uu warbixin golaha ka siiyay isbaheysigaan iyo ujeedada laga leeyahay.
“Golaha shacabka ayaa marti qaaday, waxaana rabnaa inaan ka faa’ideysano qibradooda iyo qaabkii ay kaga guuleysteen dhibaatooyinkii dhacay”ayuu yiri guddoomiye Muudeey.
Guddoonka baarlamaanka Soomaaliya ayaa sheegay in xildhibaan Cabdi Cali uu bixiyay talooyin badan oo la xiriirta casuumaada loo fidiyay xubnaha isbaheysigaan oo imaanaya magaalada Muqdisho.
Soomaaliya 25ka Abriil 2019 Lataliyihii Hore ee madaxweyne Farmaajo Xuseen Macalin Maxamuud ayaa ka hadlay xaaladaha dhanka amaanka ee dalka Soomaaliya iyo dagaalka dowladda Soomaaliya kula jirto Al Shabaab.
Ugu horeyn lataliyahii madaxweyne Farmaajo ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya aysan hadda wax guul ah ka gaari karin dagaalka lagula jiro Al Shabaab, isaga oo sheegay in loo baahan yahay in xal kale la raadiyo.
Xuseen Macalin oo ah guddoomiyaha machad ka faalooda arimaha amaanka Soomaaliya ayaa sheegay in dowladda looga baahan yahay inay ka dhabeyso wadahadal lala galo Al Shabaab.
Wuxuu sheegay in madaxweyne Farmaajo uu dhawaan ka dhawaajiyay inuu wadahadal la galayo Al Shabaab, islamarkaana loo baahan yahay inuu ka dhabeeyo wadahadalkaasi si looga baxo dhibaatada ka jirto dalka.
“Al shabaab Dowlada dagaal kagama adkaan karto ee xalku waa wada hadal wa in lagu dayaa oo waliba madaxweynuhu uu ka dhabeeyaa “ayuu yiri Xuseen Macalin maxamuud La taliyihi hore ee Madaxweyne Farmaajo.
Dhawaan Yuusuf Garaad Cumar wasiirkii hore ee arrimaha dibadda ayaa madaxweynaha dowladda Soomaaliya usoo jeediyay inuu ka dhabeeya wadahadal uu la qeybo qeybaha kala duwan ee mucaaradka ku ah dowladiisa.
Al Shabaab ayaa dagaal adag kula jira dowladda Soomaaliya, waxaana la ogeyn sida ay wadahadal ku aqbali doonaan, maadaama ay horey usoo bandhigeen sharuuda ay kamid yihiin in dhamaan ciidamada ajaaniibta laga saaro dalka.
Wasiirkii hore ee amniga xukuumaddii Xasan Shiekh ayaa horey u sheegay in dowladda Farmaajo ay ku wareejiyeen cadeymo la xiriira in wadahadal ay kula jireen Al Shabaab.
https://www.youtube.com/watch?v=58w8cWx_gvM
WARARKA MAANTA 24ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa dalka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Mudane Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa la casili doonaa Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Meeqo Madaxweyne Dowlad Gobaleed ayaa tagay Nairobi si looga tashado fashilka xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre :Bakhti-Raam-Sade”? Meeqo Taliye ayuu beddelay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Qaar kamid ah xildhibaanada baarlamaanka Hirshabeelle ayaa dhaliil kulul u jeediyay madaxweynaha Soomaaliya iyo ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre.
Xildhibaan Axmed Cabdi Cali oo kamid ah xildhibaanada baarlamaanka Hirshabeelle ayaa sheegay in madaxweynaha Soomaaliya iyo ra’iisul wasaaraha dalka ay ka dambeeyaan dhibaatada heysata deegaanada Hirshabeelle.
Xildhibaan Axmed Cabdi, ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay dhuun qabatay maamulada Hirshabeelle iyo Galmudug, islamarkaana ay horumar ka sameyn waayeen madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha dalka.
SIdoo kale xildhibaanka ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay yareysay dhaqaalaha loogu talo mashaariicda dib u heshiisiinta iyo horumarinta deegaanka taasi badalkeeda Jubbaland iyo Puntland la siiyay dhaqaalo dheeraad ah.
“Dhibaatada Hirshabeelle heysata waa madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Kheyre, waxaad og tihiin in lacag dib u heshiisiin loogu talo galay in lagu hagraday Galmudug iyo Hirshabeelle halka maamulada kale loo kordhiyay”
“Galmudug iyo Hirshabeelle ayay diidan yihiin inay horumar gaaraan, Hirshabeelle waad og tihiin dad magac leh ayaa ka dhashay, waxaa la diidan yahay horumarkooda iyo xadaarada ay gaareen”ayuu yiri xildhibaanka.
Hoos ka daawo Muuqaalka Xildhibaan Axmed Cabdi Cali.
Nairobi 24ka Abriil 2019 Professor Maxamed Cabdi Gaandi oo ka mid ahaa siyaasiyiin shir ku yeeshay magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa sheegay in dowladda uu hoggaamiyo madaxweyne Farmaajo laga doonayo iney caddeyso maqaamka magaalada Muqdisho.
Wuxuu sheegay Gaandi in shirkii Carte ee Jabuuti illaa hadda la sheegayey un maqaamka caasimadda, balse aanay jirin dowlad si rasmi ah uga hadasha.
Sidoo kale, Gaandi ayaa sheegay in dowladda ay dayacday dalka, islamarkaana bedalkii Al-shabaab ay dalka ka saari lahayd lasoo faarujiyey deegaanno kale, waa sida uu hadalka u dhigaye.
Gaandi ayaa sheegay in dadka Soomaaliyeed loo baahan yahay in fasiraad laga siiyo sababta loo diidan yahay in xal laga gaaro maqaamka Muqdisho, oo dowlad kasta ay arrintaas isku hor-taageyso.
Qaahira 24ka Abriil 2019 Waxaa magaalada Qaahira ee dalka Masar ku kulmay madaxweynaha Soomaaliya iyo madaxweynihii hore ee dalka C/qaasim Salaad Xasan oo muddooyinii ugu dambeeyay ku noolaa dalka Masar.
Cabdiqaasim Salad Xassan ayaa muujiyey sida uu uga xunyahay in Soomaaliya wali kusii jirto dhibaato, waxaana uu ka codsaday Siyaasiinta Soomaaliyeed in danahooda gaarka ah ay ka hor mariyaan danta guud ee dalka.
Madaxweyinihii hore Cabdiqaasim Salaad Xassan ayaa ugu baaqay Shacabka Soomaaliyeed inay garab istaageen dowladooda, isagoo mar uu ka hadlayey dhibaatada Al Shabaab ay ku heyso dadka Soomaaliyeed ku tilmaamay mid caqabad ku ah hormar iyo amni Soomaaliya ka hana qaada.
Waa markii labaad oo uu Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi farmaajo la kulmayo Madaxweyinihii hore ee Soomaaliya Cabdiqaasim Salaad Xassan oo mudooyinkii danbe ku noolaa Dalka Masar.
Sidaan oo kale markii hore markii ay ku kulmeen magaalada Qaahira, waxaa qeybaha kala duwan ee warbaahinta la hadlay C/qaasim Salaad Xasan oo ku baaqayay xiligaasi in laga wada shaqeeyo danta ummadda Soomaaliyeed.
Kulanka labada madaxweyne ayaa kusoo aadaya iyadoo culees badan uu heysto dowladda madaxweyne Farmaajo oo aad mucaaradka ay ku dhaliilayaan habka dhaqanka siyaasadeed ee xukuumadda uu madaxweynaha ka yahay.
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Taliska ciidamada NISA ayaa shaaciyay inay qabteen ruux ka tirsan Amniyaatka Al Shabaab, kaasi oo la sheegay inuu ku sugnaa degmada Shibis ee gobolka Banaadir.
Ruuxa la qabtay walow aan la shaacin magaciisa, haddana qoraal kasoo baxay hay’adda NISA ayaa lagu sheegay inuu kamid ahaa xubno Al Shabaab u qaabilsanaa dilalka ka dhici jiray Yaaqshiid, Shibis iyo Heliwaa.
Qoraal lagu daabacay Barta Twitter-ka ee Hay’adda NISA ayaa lagu shaaciyay in ruuxaasi lagu qabtay howlgal qorsheysan oo laga sameeyay xaafado ka tirsan degmada Shibis ee gobolka Banaadir.
“Ciidanka amniga ayaa gacanta kusoo dhigay Xubin Amniyaatka Alshabaab ah oo ku sugnaa degmada Shibis. Eedaysanahan oo ka howlgali jiray degmooyinka Yaaqshid & Heliwaa ayaa lagu tuhmayaa inuu ka danbeeyay dilal qorshaysan oo dad shacab ah loo gaystay ayuu lagu yiri War kasoo baxay NISA.
Hay’adda Nabad sugidda iyo Sirdoonka Soomaaliya ee NISA ayaa bilihii u dambeysay howlgallada ay ka fuliso Magalada Muqdisho iyo gobolada dalka soomaaliya waxa ay kusoo bandhigtaa Baraha Bulshada, iyada oo ilaa iyo hadda aysan jirin wax Warbaahinta loo soo bandhigay.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka Al shabaab oo ku aadan sarkaalka NISA ay shaacisay in lagu qabtay degmada Shibis ee gobolka Banaadir.
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Taliska Booliska Soomaaliyeed iyo Maamulka Gobolka Banaadir ayaa diyaariyey Ciidamo gaar ah oo loogu talo galay Sugida amniga Caasimadda Soomaaliya ee Muqdisho inta lagu guda jiro Bisha barakeysan ee Ramadaan.
Ciidamadaan oo Maanta la soo bandhigay ayaa qorshohoodu yahay in amniga Magalada Muqdisho ay xaqiijiyaan Maalmaha Bisha Ramaadaan oo maqalma qura inaga xigaan.
Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahana duqa Muqdisho Eng, Cabdiraxmaan Cumar Cismaan Yariisow ayaa sheegay in ciidamadaas ay gaarayaan ilaa Saddex kun oo askari oo aan wax balwad ah laheyn kuwaas oo dhawaan tababar soo dhameystay.
Bishii ramadaan ee la soo dhaafay ayaa waxaa Magalada Muqdisho wadooyinkeeda la dhigay Ciidamo farabadan oo ka qeyb qaatay sugida amniga,iyada oo dowladda ku dhawaaqday Nabad ku afur,waxaana amniga Magalada uu ahaa mid wanaagsan oo aysan ka dhicin falal amnidarro.
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Aabe Soomaaliyeed ayaa dowladda Soomaaliya ka codsaday in cadaaladda la horkeeno askari dhaawac halis ah u geystay wiilkiisa, oo markii la xiray kadib lagala baxay xabsiga.
Mukhtaar Ciid Miiney, oo la xiriiray idaacadda Goobjoog wuxuu sheegay in wiilkiisa oo wadey Mooto Bajaaj Lixdii bisha March lagu dhaawacay degmada Shibis, balse askarigii dhibka geystay laga sii daayey saldhiggii lagu hayey iyadoo aan cadaaladda la marin.
Wuxuu tilmaamay in sidoo kale, askarigaasi uu dhaawacay maalintaasi Labo qof kale, balse shaqsi uu sheegay in xil sare uu ka hayo Booliiska uu sii daayey askarigaas oo ku xirnaa saldhigga degmada Yaaqshiid, islamarkaana shaqadiisa uu hadda si caadi ah u wato.
Madaxda ugu sarreysa dowladda federaalka iyo taliska Booliiska ayuu ka dalbaday in cadaalad uu helo wiilkiisa.
Maamulka Dowladda Somaliland 24ka Abriil 2019 Bulsho-weynta ku nool deegaanada Somaliland ayaa walaac xoogan ka muujiyey dhaqano arxan-daro ah oo muddooyinkii udambeeyay Ciidamada Boolisku kula kacayeen Shacabka reer Somaliland.
Ciidamada Booliska Somaliland ayaa muddooyinkii ugu dambeeyey waxay ku kacayeen hab-dhaqano layaab leh oo hoos u dhac weyn ku keenay kalsoonidii ay umadda reer Somaliland ku dhex lahaayeen.
Waxaana muddo badan isa-soo tarayay cabashada culus ee ay qabaan dadka danta-yar ee suuqyada ku ganacsada dhibaatada ay kala kulmaan Ciidamada ammaanka, sida rarista dadkaasi ku ganacsada jidadka hareerahooda oo marar badan la arko qaabka arxan darrada ah ee Boolisku u jiidjiidaan dadka una galalafaan hantida qorax-yaalka ah.
Sidoo kale Saxaafadda ayaa iyadana muddo dheer ka cabaneysay habka dhibka badan ee Ciidamada Boolisku ula dhaqmaan marka ay howlagalo ka dhan ah Saxaafada fulinayaan, waxaana aad loo wada xasuustaa qaabkii uu dhowaan Askari katirsan Ciidamada Boolisku uu ku waxyeeleeyay gabadh wariye ah iyo sawir qaadaheedii.
Dhinaca kale, falkii loogu hadal haynta badnaa 48-kii saacadood ee ugu dambeeyey ee ay geystaan Ciidamadu ayaa waxa uu qabsaday Baraha Bulshada, kaasi oo ahaa muuqaal muujinaya qaabka argagaxa leh ee labo askari oo katirsan ciidamada Boolisku ula dhaqmayeen haweenay ummul ah oo kamid aheyd dadkii khasabka lagaga rarayay dhulka laga dhisayo Madaxtooyada cusub ee galbeedka Hargeysa.
Falkan argagax leh ee Labada askari, ayaa soo if-bixiyey sida shacabku khaati uga taagan-yihiin soo laab-laabashada falalka arxan-darada ah ee ciidamada ammaanku kula dhaqmaan muddooyinkan ugu dambeeyey.
Ururrada aan dawliga ahayn ee SONSAF ayaa sanadkii hore soo saartay warbixin dheer oo ay kaga hadlayaan duruufaha ka jira xabsiyada Somaliland ee ay gacanta ku hayaan Boolisku iyaga oo ku tala-bixiyay in Ciidamada booliska Somaliland u baahan yihiin dib u habayn.
Waxa sidoo kale xusid mudan in dhowaan Golayaasha sharci dejinta ay ansixiyeen wax ka baddal lagu sameeyey xeerka Booliska Somaliland oo ay shacabku filayeen inuu xeerkaasi noqon doono mid dammaanad qaada inay kaga badbaadaan dhibaatada ka soo gaadha Booliska, balse xeerkaasi ayaa dib loo soo celiyey isagoo wax ka baddalna lagu sameeyay.
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi ayaa baaq nabadeed u direy dowladda Puntland, xili uu shalay qudbad u jeedinayay Aqoonyahan iyo Madax-dhaqameed kasoo jeeda beesha Warsangali oo uu ku qaabilay Madaxtooyada.
Madaxweyne Biixi ayaa waxa uu sheegay iney Xukuumadiisu diyaar u tahay inay Puntland si nabada u wada macaamilaan, iyagoo aan ku xad-gudbeyn xuduudaha u dhaxeeya, wuxuuna yiri:
“Soomaaliya waxaanu xad kala leenahay waa intaa Puntland, intaa in Nabad kuwada noolaano oo wada baayac-mushtareyno, oo si wacan oo walaaltinima udhaqano, oo xadkuna kaa noo dhaxeeyo yahay baanu anagu diyaar unahay”.
Wuxuuna intaas kusii daray Madaxweyne Biixi “Bilaahi-caleykum bal uyara fiirsada meeshan yar ee carabta ee Abu Dubai, waa todoba imaaradood, waxaad mareysa meel yar oo ah meesha uu gaarigu ku wareego oo kale, dhinac mid baa canshuurta qaada, dhinaca kalena midbaa qaata canshuurta, waana walaalo oo wey wada noolyihiin, waana kala xad, maxaa noo diiday inaga iyo Puntland inaan sidaas iskula noolaano, anagana nabad baa naga go’an”.
Sidoo kale Madaxweyne Biixi ayaa qudbadiisa kaga hadlay ciidamada Somaliland ay dhowaan geysay degmada Yube, wuxuuna yiri “Ciidamada Yubbe joogaa gobolka aad odayaasha ka tihiin bay nabadgelyadiisa u joogaan, nabadgelyada dadka ayey sugayaan iyo inay dadkana kala ilaaliyaan, cadowgana idinka ilaaliyaan, innaguna iskuma soo duuli karno oo xoog iskuma muquunin karno”.
Muqdisho 24ka Abriil 2019 Dowladda Federaalka Soomaaliyo iyo maamulka Puntland ayaa khilaaf hoose uu soo kala dhex galay, kaasi oo ka dhashay mashaariic dhanka caafimaadka ah.
Warar Caasimada Online heshay ayaa sheegaya in dowladda Soomaaliya iyo maamulka Puntland ay isku qabteen la wareegida Mashaariic Caafimaad oo muddooyinkii ugu dambeeyay Puntland ay maamuleysay.
Dowladda Soomaaliya ayaa dooneysa in sanado kadib la wareegto maamulka Mashaariic dhanka caafimaadka la xiriira oo laga fulin jiray deegaanada maamulka Puntland, halka Puntland ay dooneyso inaan laga wareejin mashaariicda caafimaadka.
Muddo 10 sano ah ayaa la sheegay in mashaariicda dhanka caafimaadka laga fulin jiray deegaanada maamulkaasi, islamarkaana ay xaq u leeyihiin inay maamulaan Mashaariicda, sida wararka aan ku heleyno.
Warar kale oo aan heleyno ayaa sheegaya in xubno matalayay Puntland oo Muqdisho kaga qeyb galayay shir arimahaasi looga hadlayay ay caro darteed ka baxeen shirka, waxaana taasi ay keentay in natiijo la’aan lagu kala tago.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka maamulka Puntland oo ku aadan kulanka lagu kala tagay, waxaana socda sidii markale xubnaha kala matalaya labada dhinac ay kulamo kala ku yeelan lahaayeen.
Ma wanaagsana xiriirka Puntland kala dhaxeeya dowladda Soomaaliya, waxaana Puntland ay ka carootay markii Garowe laga wareejiyay kulan u dhaxeeyay dowladda iyo maamul goboleedyada ku yeelan lahaayeen magaalada Garowe.
https://www.youtube.com/watch?v=IFrYTu_0XE8
WARARKA MAANTA 22ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo Madaxweyne Dowlad Gobaleed ayaa tagay Nairobi si looga tashado fashilka xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre :Bakhti-Raam-Sade”? Meeqo Taliye ayuu beddelay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaliya ayaa xalay howlgal amniga lagu sugayo ka sameeyay qeybo ka mid ah degmada Hodan ee gobolka Banaadir iyaga oo howlgalkaa ku soo qab qabtay tiro dad ah. Ciidamada ayaa la sheegay in ay guri guri u baarayeen dhamaan xaafadaha ay howlgalada ka sameeyeen, waxana inta ay wadeen baritanadooda lasheegay in ay ku soo qabteen dhalinyaro badan oo ka mid ahaa dadkii daganaa xaafadahaasi.
Dadkii la soo qabtay ayeey askartu iskugu keeneen meel fagare ah iyagoo sii daayay qaar ka mid ah halka kuwa kalana ay kaxaysteen ciidamada.
Howlgalkan oo maalmihii ugu danbeeyayba ka soconayay qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho ayeey saraaakiisha ciidamada dowladdu ku sheegeen kuwo Amniga magaalada lagu sugayo.’
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxaa shir uga socdaa xubno ka socda guddiyada ah joogtada ah ee Golaha Shacabka iyo Guddiga joogtada Golaha Wakiilada Puntland oo maalmahan ku sugnaa magaalada Muqdisho. Kulanka ayaa ah mid Aqoon iyo Waayo- aragnimo iswaydaarsi guddiga joogtada Baarlamaanka dowlad gobolleedka Puntland ah, iyada oo shalay kulan horudhac ah uu ka dhacay maagalada Muqdisho.
Waa markii ugu horeysay oo shir noocaan oo kale ah uu dhexmaro Guddiyada joogtada Golaha Shacabka Baarlamaanka Soomaaliya iyo Golaha Wakiilada Puntland oo maalmihii la soo dhaafay safar shaqo u joogay magaalada Muqdisho.
Maamul gobolleedka Puntland ayaa ah kan ugu faca-weyn guud ahaan mar kale eego maamul gobolleedyada qeybta ka ah nidaamka federaalka Soomaaliya, waxaana horay kulamo noocaan oo kale ah ay uga dhaceen magaalada Garoowe.
Kolombiya 22ka Abriil 2019 Ugu ayaraan 17 ruux ayaa ku dhimatay dhul ku go’ay koonfurta-galbeed ee Colombia Axaddii, sida ay masuuliyiintu sheegeen.
Shan ruux oo kale ayaa ku dhaawacan tay, guryo badan ayaana ku burburay magaalada Rosas oo ka tirsan gobolka Cauca.
Dhul go’itaankan ayaa dhacay maalmo ka dib markii ay halkaas ka da’een roobab mahiigaanno ah, xukuumadda ayaana wadda dadaalo burburka looga dhex baarayo dad nool.
Dhulku in uu go’o ayaa caadi ka ah dalka Colombia ee Laatiin Ameerika ku yaalla, gaar ahaanna wakhti roobaadka.
Madaxweynaha Colombia Iván Duque ayaa Axaddii booqday magaalada, saxafiyiintana wuxuu u sheegay in gargaar caafimaad iyo deegaamayn kale loo qorsheeyay dadka uu saameeyay dhulkan go’ay.
Xigasho BBC
Hiiraan 22ka Abriil 2019 Guddoomiyaha gobolka Hiiraan Yuusuf Axmed Hagar ayaa eedeyn u jeediyay xildhibaanada baarlamaanka maamulka Hirshabeelle gaar ahaan xildhibaanada kasoo jeeda gobolka Hiiraan.
Isaga oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Beledweyne ayuu sheegay in xildhibaanada kasoo jeeda gobolka Hiiraan ay mooshin la daba taagin yihiin madaxweynaha iyo ku xigeenka Hirshabeelle.
Wuxuu sheegay in xildhibaanada Hiiraan ku matala Baarlamaanka Hirshabeelle inaysan ka shaqeyn danaha shacabka gobolka Hiiraan, balse taasi badalkeeda ay ka shaqeeyaan inay mooshin ka keenaan hogaanka maamulka Hirshabeelle.
Arinta mooshinka ayuu sheegay inay ku saleeyaan in loo magacaabo xildhibaanada guddoomiyaha ay la doonayaan inuu hogaanka u qabto gobolka Hiiraan
“Ma ahan dhibaatada Madaxweynaha Hir-Shabeelle iyo Madaxweyne kuxigeenka ee waa Xildhibaanada oo mooshin la daba taagan, waxaa ay leeyihiin guddoomiye hebel bedel ama idinka ayaan mooshin idinka keeneynaa”ayuu yiri Dabageed.
Guddoomiyaha gobolka Hiiraan ayaa sheegay in dhibaatada kaliya ay ku kooban tahay shacabka Hiiraan, maadaama sida uu sheegay shacabka Shabeelaha Dhexe inaysan la qaban dhibaatada.
“Dhibaatadaas Reer Hiiraan kaliya ayay gaar u tahay maamulka Gobolka Shabeellaha dhexe kii uu Madaxweyne Xasan Sheekh Magacaabey ayaa weli jooga ayuu yiri guddoomiye Dabageed”.ayuu hadalkiisa ku daray Dabageed.
Madaxweynaha Hirshabeelle ayaa xildhibaanada ugu badan ka dhigay golaha wasiirada, waxaana meesha ka baxay isla xisaabtanka maamulka.
Hiiraan 22ka Abriil 2019 Wali Jahwareer iyo faham waa ayaa ka taagan Tubaha Qaranka oo ay sameeyeen Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre.
Afarta Tub ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa hey’adaha Dowladda ka abuurtay is bar bar yaac, doodo iyo sidoo kale in aysan xubno badan wali fahmin arintaan ayna dhaqaaqi la’dahay muddo dhowr bilood ah.
Mid kamid ah Agaasimiyaasha Wasaaradaha ku midaysan Tubta amniga iyo Cadaaladda ayaa Caasimada Online u sheegay in Raysal Wasaaraha Soomaaliya uu Khamiistii canaan kala dul dhacay Wasiiro iyo Agaasimiyaal kuwaas oo kulan la qaatay Raysal Wasaaraha.
Xubnaha uu Raysal Wasaaraha ku xanaaqay ayaa la sheegay in ay fulin waayeen qodobo quseeyo amniga, qaarkood waxay ka cabanayeen is hortaag lagu sameeyay, qaarna waxaysan fahamsaneen shaqada loo diray sida uu noo sheegay Sarkaal aan la hadalnay
“Waxaan ka xumahay in aan maalin walba idin sharaxo, idin fahamsiiyo shaqada aan ka rabo Tubtaan misane aadnan ku guulaysan in aad keentaan” ayuu ku yiri Raysal Wasaare Kheyrre xubnihii uu la kulmay sida uu noo sheegay Agaasime katirsan dadkaasi.
“Aniga halkaan uma imaanin inaa cashir bixiyo, kaligiinna maahan ee tubaha dhanba waxaa ii muuqata in aanan la fahmin, war sidee idinla dhaqmaaa” ayuu yiri Kheyrre oo la hadlay Wasiiro iyo xubno kale.
Xaqiiqda jirta ayaa in aysan socon shaqo marka laga reebo kulamo aan dhamaanin iyo isbar bar yaac joogto ah sida ay noo xaqiijiyeen Xubno badan.
Wasiiro badan iyo Agaasimiyaal ayaa is weydiiya Su’aashaan (Tubaha Kheyrre ma fahamtay) waxa uuna mid kasta kuu sheegayaa in aysan aheyn wax soconaya qorshahaan.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 22ka Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Jowhar ayaa sheegaya in guddoonka baarlamaanka Hirshabeelle ay ka wada maqan yihiin magaalada Jowhar ee caasimada maamulka Hirshabeelle.
Guddoomiyaha baarlamaanka iyo labadiisa ku xigeen ayaa ka maqan magaalada Jowhar, waana markii ugu horeysay oo dhamaantood laga waayo magaalada, iyadoo la filayay in baarlamaanka kulamo ku yeeshaan magaalada Jowhar.
Kalfadhiga Baarlamaanka Hirshabeelle ayaa furan, waxaana xubnaha baarlamaanka iyo guddoonkooda ay ku wada sugan yihiin inta badan magaalada Muqdisho iyo magaalada Beledweyne.
Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle iyo ku xigeenkiisa oo inta badan leh awooda Hirshabeelle ayaa golaha wasiirada ka wada dhigay xildhibaan
Xildhibaano ka tirsan baarlamaanka Hirshabeelle ayaa arintaasi ku eedeeyay masuuliyiinta ugu sareyso maamulka Hirshabeelle, maadaama waxba ka qaban baaqashada kulamada baarlamaanka.
Xildhibaan Ismaaciil Cirfiid ayaa shaaciyay in xeer Hoosaadka baarlamaanka Hirhabeelle uusan ogolaaneyn in dhamaan xubnaha guddoonka ay ka maqnaadaan caasimada maamulka, balse taasi ay hadda dhacday.
“Kulanka Golaha Baarlamanka Hirshabelle Baqashadiisa waxaa sabab u ah Xukumada. 3Gudoon ee Baarlamankana Waa ay kamaqanyihiin Caasimada. Xeer Hoosaadka Baarlamanka Maqorayo in Gudoonka Baarlamanka Ay ka maqnaadaan Caasimada.
“Qofkaste Sharciga ayaa ka Weyn Masuul kastena Gambarkiisa ayaa lagu fadhisindoona”ayuu yiri xildhibaan Ismaaciil Cirfiid.
Kulanka xildhibaanada baarlamaanka Hirshabeelle ayaa furan, waxaana la ogeyn sababta ka dambeysa in guddoonka baarlamaanka iyo ku xigeenadiisa ka maqnaadaan magaalada Jowhar, iyadoo kulamada caadiga ah socdaan.
Ma jiro wax horumar ah oo madaxda talada haysa ay gaarsiiyeen deegaanada maamulka, waxaana Al Shabaab ay joojiyeen mashaariic ka socotay magaalada Jowhar, iyadoo taasi ka dhigan inaysan jirin wax dhaqdhaqaaq ah oo madaxda maamulkaasi ay sameynayaan.
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa markale ka hadlay dhibaatada dadka Soomaaliyeed kasoo gaarta weerarada Al Shabaab ka fuliyaan Soomaaliya.
Isaga oo ka hadlayay munaasabad ka dhacday magaalada Muqdisho, ayuu sheegay in loo baahan in heshiis laga helo Al Shabaab si loo badbaadiyo dhiiga shacabka Soomaaliyeed.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay dhibaatooyin badan u geysatay Al Shabaab, islamarkaana dhankooda Al Shabaab ay dhibaato u geysteen Shacabka, taasina loo baahan yahay in laga gudbo.
Wuxuu su’aalo ka keenay ilaa waqtiga ay sii socon karaan dhibaatada dadka shacabka loo geysanayo, maadaama labada dhinac ay dad Soomaaliyeed dhexdooda ku dhimanayaan.
“Al-shabaab waa in hishiis laga keenaa maxaa yeelay, iyaga wan laaynay, anagana wey na`laayeen, dad Soomaali unbaana dhimanaya, ilaa goormeen wadeyna isdilka, mucaaradkana shisheeye ayey nooga dacwoonayaan “ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa markii uu ku jiray ololaha doorashada wuxuu balan qaaday in muddo labo sano ah ku soo Afjari doono dagaalka ka dhanka ah Al Shabaab, waxaana labo sano kadib muuqataa in loo awood waayay Al Shabaab.
Wasiirkii hore ee arrimaha gudaha dowladdii Xasan Sheikh Xildhibaan C/risaaq Cumar ayaa horey u sheegay inay wadahadal la fureen Al Shabaab, islamarkaana ducement ku saabsan wadahadalkaasi ku wareejiyeen dowladda Soomaaliya.
Ethiopis 22ka Abriil 2019 Abiy Ahmed iyo kacdoonkii guuleystay ee ay shucuubta Itoobiya uga taqaluseen Xisbigii TPLF oo 27 sano muquunin dalkaas ku haystay waa sanad jirsaday.
Mudaddii sanadkaas ahayd waxaa dhacay is bedello badi la mahadiyey sida; nabadeynta xadka Ethio-Eritrea, sii deynta maxaabiistii siyaasadda u xirnaa, soo dhaweynta jabhadihii dibad joogga ahaa, siyaasad arrimo dibadeed oo saaxiibtinmo ku dhisan iyo bilowga hirgalinta dhaqaale xor ah!
Hayeeshee, tallaabadii ugu dambeysay ee uu qaaday Raisul Wasaraha Itoobiya Abiy Ahmed waa mid TUHUN dhalinaysa iyo in dib ay sheekadu ugu laabaneyso meeshii hore (Square One) balse ay is bedeleen wajiyada uun.
Maxaa dhacay?
Sida ay warbaahinta dalkaas lagu xaqiijiyey Abiy Ahmed waxa uu is bedel ku sameeyey Golihiisa Wasiirada isaga oo magacaabay laba shaqsi oo udub dhexaad u ahaa kacdoonkii uu ku yimi.
Labadaas shaqsi mid waa Madaxweynihii is maamulka Oromia Lemma Megersa oo uu geeyey Wasaaradda Gaashaandhigga kan kale waa Madaxweynihii ismamaulka Ahmara ee Gedu Andargachew oo uu ka dhigay Wasiirka Arrimaha Dibedda.
Ujeedka labadaas shaqsi loogu magacaabay jagooyinkaas
Maamulka uu hormuudka ka yahay Abiy Ahmed ee iminka majaraha u haya Itoobiya waxaa ka go’an in ay talada dalkaas si buuxda gacanta ugu dhigaan oo ay gebi’ahanba meesha ka saaraan reerka Tigreega loo yaqaan ee tirada yar balse 27 sano awoodda haystay.
Taas oo jirta, Tigeeraga qolo kaliya meesha si fudud ugama saarteen oo waxaa is bahaysi DANI ku bidday ah sameystay Oromada iyo Amxaarada kuwaas oo wali isla socda!
Yeelkeede, saaxiibtinimada labadaas qolo faro ayaa ku go’adan waxa ayna weydiimo saran yihiin ilaa iyo inta ay isla sidii jaan qaadi karaan! Waxaa taas tusaale u ah labada xi lee uu Abiy hadda u kala dhiibay!
Oromada, siiba shaqsigii sababteeda lahaa in uu Ra’isul Wasaare noqdo Abiy Ahmed, Lemma Megersa oo ah Oromo waxa uu u dhiibay Wasaaradda Difaaca, ujeedka waa in qoymiyadaas oo boqolaal sano guumeysi iyo dacadiyo kala kulmeysay Ahxaarada iyo Tigreega oo la’isku yiraahdo ‘Abyssinian Stock” ay awood ku yeelato ciidama iyo dhammaan laamaha ammaanka! Amxaarada oo ay hadda kula jiraan is xulufeysi DANI ku bidday ah waxaa loo dhiibay Wasaaradda Arrimaha Dibadda!
SAAMEYNTA AY SOOMAALIDA KU YEELAN KARTO
Is beddeladan cusub ee uu Abiy Ahmed la yimi waa kuwo wata saameyntooda dhinac walba ha ahaatee, waxaa loo baahan yahay in Soomaalida ay ka feejignaadaan haddii ay ahaan lahaayeen kuwa Itoobiya ka tirsan, Jibuuti iyo Soomaaliya.
Hadaan soo qaadanno Wasaaradda Difaaca ee loo dhiibay Lemma Megersa oo ah shaqsi qowmiyaddaas uga awood badan Abiy Ahmed-ka Raiusl Wasaaraha ah, ciidamada dalkaas iyo laamaha ammaanka oo ay Oromo gacanta ku dhigto waxa ay halis ku tahay Soomaalida ay dagaalada kala dhexeeyaan Oromada, Is maamulka Soomaalida waxaa looga baahan yahay in ay soo jeedaan oo aysan ku dagnaan dhagarta uga imaan karta halkaas.
Dhinaca Wasaaradda Arrimaha Dibedda, caadiyan Qowmiyadda Ahxaarada waxa ay aaminsan yihiin in dhulka Soomaaliyeed ka tirsan yahay Itoobiya oo aysanba jirin wax la yiraahdo Soomaaliya! Hase yeeshee, waxaa iyadana lagama maarmaan ah in Jibuuti iyo Soomaaliya Wasaaradahooda Arrimaha Dibedda ah taas maanka ku hayyaan oo ay il dheer ku hayyaan heshiisyada ay hadda kaddib la galayaan Itoobiya!
Gunaanad, Is bedeladda Itoobiya ilaa iyo hadda ka socda waa sida doon aan wali gaarin jihadi ay u socotay, dalkaas waa ka caadi in is bedel awoodeed oo qowmi ah ka dhaco balse waxaa habboon in Soomaalida ay ugu yaraan daristo oo ay la timaado istaraatiijiyad qowmi ah oo ay ugu babac dhigi karaan halis walba oo uga imaan karta.
Kenya 22ka Abriil 2019 Ciidamada dowladda Kenya ee qeybta ka ah howlgalka AMISOM ee Soomaaliya ayaa dib u helay lacago badan oo ka maqnaa, kadib muddo sanad ku dhow.
Kenya ayaa cabashooyin badan u gudbisay Qaramada Midoobay iyo Midowga Yurub kadib markii ciidamadooda kaga sugan Soomaaliya muddo sanad ah aysan helin mushaaraadkooda.
Ku dhawaad 3.7 milyan oo Shilinka Kenya ah ayay heleen ciidamada dowladda Kenya, lacagtaasi oo ka maqneyd tan iyo sanadkii lasoo dhaafay, waxaana lacagtaasi lagu wareejiyay madaxda dowladda Kenya.
Lacagta hadda lagu wareejiyay Kenya ayaa la sheegay inay aheyd lacagta ka maqneyd ciidamada 7 Bilood, sida saraakiisha ciidamada dowladda Kenya ay sheegeen.
Kenya ayaa marar badan walaac ka muujisay dhaqaalaha ka maqnaa ciidamadooda iyo dhaqaalo xumada ciidamada Kenya ku heysta dalka Soomaaliya, waxaana ay cabashadooda u gudbiyeen Qaramada Midoobay iyo Midowga Yurub.
Midowga Europe ayaa bixiya Lacagata ugu badan ee uu ku shaqeeyo Howlgalka AMISOM, QM ayaa sidoo kale qayb mug leh ka bixisa qaaraanka AMISOM ay uga howlgasho Soomaaliya.
Ciidanka Midowga Africa ee Soomaaliya oo dalka muddo ka badan 10 sano ayaa hela dhaqaale ka badan mida ku baxa Ciidanka Soomaaliya. Qubaradda Amniguna waxay dhiiri galiyaan in Ciidanka Soomaaliya lagu bixiyo Qarashka Howlgalka si ay awood ugu yeeshaan in ay dalka amnigiisa gacanta ku dhigaan
Muqdisho 22ka Abriil 2019 General Maxamuud Macalim Koronto oo ahaa Taliyaha Qaybta 27aad ee Ciidamada Xoogga Soomaaliya ayaa dhawaan weerar afka ah ku qaaday madaxda Dowladda Soomaaliya iyo Siyaasiin caan ah oo taageera hogaanka Villa Somalia.
General Koronto ayaa Raysal Wasaarihii hore ee Soomaaliya Prof Cali Maxamed Geeddi iyo Salaad Cali Jeelle ku tilmaamay rag aan lahayn taariikh wanaagsan ayna u hadli karin dadka ku nool magaalada Muqdisho.
Sidoo kale qaar kamid ah Culumaa’udiinka Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa taageersan Dowladda Soomaaliya, ayuu ku tilmaamay in ay Fekarka Xagjirnimada ah ay ku shubeen dhalinyarada u dagaalanta Al-shabaab maantana ay la safanyihiin Dowladda Soomaaliya islamarkaana aysan cidna u wadin dacwo sax ah sida uu hadalka u dhigay.
Hadaba dad badan ayaa is weydiinaya maxaa ka dhaxeeya Dowladda iyo General Koronto ?
Maxamuud Macalim Koronto waxaa uu Ciidanka Soomaaliya katirsanaa waqti aad u fow waxayna dowladii dhexe ay bur burtay isagoo ah Gaashaanle Sare ah waxa uuna kadib kamid noqday u qaxday dalka Maraykanka.
Muddo dheer kadib ayuu dalka ku soo laabtay Koronto waxa uuna qabtay xilal kala duwan oo dhanka Ciidanka ah. Markii ugu dambeysay waxa uu ahaa Taliyaha qaybta 27aad ee Xoogga dalka waxaana xilkaas laga qaaday muddo bilooyin ah iyadoo ay dhalisay dood badan.
Koronto waxaa khilaaf adag kala dhaxeeyay maamulka HirShabelle, taas oo sababtay in dhowr ay jeer ay murmeen waxaana markii dambe khilaafkooda gaaray Wasaaradda Gaashaandhigga iyo Madaxtooyada Soomaaliya.
Madaxweynaha HirShabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa dowladda u qoray Warqad ka timid HirShabeelle oo muujineysa in aysan la shaqayn karin Gen Koronto, waxa uuna cadeeyay codsigooda ah in laga badalo Koronto iyadoo ay aqbashay Dowladda Soomaaliya waxaana lagu badalay Generaal Tareedisho.
Koronto ayaa markaas kadib isku beddelay mucaarad xooggan oo kasoo horjeeda dowladda.
General Koronto oo heesta Baasaboor Ameerikaan ah ayaa sidaan oo kale weerar afka ah ku qaaday Madaxweynaha hore ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud markii uu talada dalka haayay taas oo markii dambe sababtay in lagu heshiisiiyo Madaxtooyada Soomaaliya.
DP-World 22ka Abriil 2019 Shirkadda DP World ee gacanta ku haysa dekadda Magaalada Berbera ayaa ka hadashay qorshe ay rabto in Alaabooyinka laga soo dejiyo dekeda Berbera ay kusii gaadhsiin laheyd Bariga Afrika.
DP World ayaa sidoo kale sheegtay inay gabo-gabo ku dhowdahay daraasad ay ku wadey xarun ganacsi oo ay ku yeelan doonto magaalada Diridhaba ee dalka Itoobiya, taasi oo dalalka Bariga Afrika loogu qeybin doono alaabta laga soo dejiyo dekada Berbera.
Suhayl Al-Banna oo ah madaxa shirkada DP World ee B/dhexe iyo Afrika, ayaa sheegay in saddexda bilood ee soo socda lasoo gabo-gabeyn doono qorshaha ay ku rabaan in magaalada Diridhaba u noqoto xarunta bariga Afrika looga qeybiyo alaabooyinka dekadda Berbera laga soo dejiyo.
Mr Suhayl ayaa sidoo sheegay in wax-badan laga qabtay dekadda Berbera intii ay gacanta ku haysay DP World, isagoona ka dhawaajiyey inay dekeda Berbera la doonayan inay noqoto xudunta G/Afrika wax laga soo dejiyo lagana dhoofiyo.
Waxa kale oo uu sheegay Mr Suhayl in shirkada DP World ay wado daraasad ku aadan sidii la iskugu xidhi lahaa xarumaha gudaha Itoobiya iyo dekadda Berbera oo badda cas ilaa yurub iyo bariga fog isku xidheysa.
Shirkada DP World ayaa u aragta haddii qorshahan uu hirgelo, mid wax-badan kusoo kordhin doono dekadda Berbera, kaasi oo saro u qaadi doona suuqa dekadda
https://www.youtube.com/watch?v=y6iG6hKEKBU&t=165s
WARARKA MAANTA 21ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa markii ugu horeysay wareysi uu bixiyay wuxuu kaga hadlay caburinta lagu eedeeyo inay ku hayaan siyaasiyiinta iyo shacabka Soomaaliyeed.
Ra’iisul wasaare Kheyre ayaa sheegay in dad badan ay aamisan yihiin dowladda hadda jirtaa inay xoog u adeegsato shacabka, balse taasi ay tahay waxba kama jiraan, sida uu hadalka u dhigay.
Wuxuu sheegay in amarka dowladnimo uu yahay in markii la doonayo in dhaqaalaha horumarin lagu sameeyo la fogaado musuq maasuqa,taasina ay hormuud u tahay la-xisaabtanka dowladda.
Wuxuu sidoo kale sheegay in loo baahan yahay in dadka kala ogaadaan Maxaan xoog aheyn maxaase Xoog ah, sida uu hadalka u dhigay.
“Waxaa Muhiim ah in dadka kala ogaadaan maxaa xoog ah maxaasne xoog aheyn, marka aad musuq maasuq la dagaalameyso waxaa dhacaya waxyaabo badan, waxaan balanqaaday inaan ciidamada dib u habeyn ku sameyneyno, waxaan balanqaadnay inaan dadkii hore ka duwanaan doono, waadna aragtaan inaan aniga iyo madaxweynaha wali wada joogto”ayuu yiri Xasan Cali Kheyre.
Isaga iyo madaxweynaha Soomaaliya ayuu sheegay inay balan qaadeen waxyaabo badan oo ay ugu horeyso inay wada shaqeyn doonaan, walina ay wadadaasi ku socdaan sida uu hadalka u dhigay Xasan Cali Kheyre.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wararka ka imaanaya deegaanka Docol ee gobolka Mudug ayaa sheegaya inuu gubtay baqaar hubka lagu keydiyo oo ku yaala saldhiga dhexe ee deegaankaasi.
Dabka ayaa bilowday waaberigii saaka, waxaana lagu waramayaa inaan la ogeyn waxyaabaha ka dambeeyay inuu dabka ka kaco qol ku dhex yaala saldhiga deegaanka Docol ee gobolka Mudug.
Guddoomiye ku xigeenka deegaanka Docol Axmed Xuseen oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in muddo lala tacaalayo daminta dabka ka kacay qeybta keydka hubka ee saldhiga deegaanka.
Wuxuu sheegay inaysan heysan dab damis wanaagsan oo ay dabka ku daminayaan, waxaana dabka uu faafay kadib markii laga baqay in hubka qolka ku jira ay qaraxyo sameeyaan.
Cabsi xoogan ayaa deegaanka ka jirta, waxaana socdo dadaalo ay wadaan dadka deegaanka, sida uu sheegay guddoomiyaha deegaanka Docol ee gobolka Mudug.
Axmed Xuseen, wuxuu sheegay in hal ruux oo waxyeelo ay dabka kasoo gaartay loo qaaday magaalada Gaalkacyo si halkaasi loogu daaweeyo.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah
Maamulka Dowladda Khaatumo 21ka Abriil 2019 Dr. Cali Khaliif Galeyr ayaa maanta mar kale ka hadlay heshiiskii u dhaxeeyey Khaatumo iyo Somaliland ee sanadkii 2017 ka dhacay magaalada Caynaba.
Cali Khaliif, ayaa waxa uu sheegay in xiligan Somaliland looga baahan-yahay inay fuliso heshiiskii uu hore ula galay madaxweynihii hore ee Siilaanyo, wuxuuna yiri
“Waayadan waxaad maqlayseen in qolyo khaatumo ah iyo qolyo guddi Somaliland ah oo wasiiro u badan uu wada hadal u socday, arimo cul-culusna waa ka wada hadalnay iyada oo ay jiraan qaar aanu heshiis ku gaadhnay,waxaana jiray heshiis aanu ku saxeexnay Caynaba 20 October 2017, kaas oo madaxweyne Siilaanyo saxeexay aniguna aan saxeexay baarlamaankuna ansixiyey”.
“Hadaba dimuqraadiyadeena iyo is-xukunkeenu waaba inagu cusub yahay waana laga yaabaa in hawsha sidaas u dhacday ee madaxweyne saxeexay oo baarlamaanku ansixiyey in loo qaadanayo toos oo la hirgelinayo balse ma dhicin iyada oo labada madaxweyne ee la kala wareegay heshiisku ay xisbiga Kulmiye ahaayeen, waxay noqotay in hadana hawshaas oo culus darteed waxay dhabtu tahay in siyaasadu ay marmar sakal gasho bal markaa in siyaabo kale oo wax lagu xaliyo la raadiyaa, markaa waxaan is idhi armaa tabliiq siyaasi ahi wax soo kordhin karaan oo dadka shacabka ah ee Somaliland oo arimahani khuseeyaan armay fiican tahay inay war ka hayaan”.
Galeyr ayaa waxa kale oo uu ka dhawaajiyey ineysan jirin wax mansab ah oo uu ka rabo Somaliland iyo Soomaliyaba, isagoona sheegay in Somaliland ay dagaal dad laayen ka geysteen deegaanada Khaatumo, wuxuuna yiri
“Anigu Cali ahaan mansab aan Somaliland iyo Soomaaliya ka rabaa ma jiro, dhaqaale aan ka rabaana ma jiro laakiin waxa ii muuqata in somaliland iyo hogaamiyaha maanta jooga haddi aanay ka fiirsan arimaha gobolada Sool, Sanaag, Cayn iyo Boorama oo darafyada ah wax aynu xamar nidhaahno waan ula doodaynaa oo laynaga dhagaysanayaa ma jirto.”
“Waa nala laayey soo maaha, waar Somaliland waa na laysay iyaga oo qabaa’il ah iyo ciidamo ahba oo hubkii Somaliland ayey magaaloyinkayaga kusoo galeen, waar anaga ayaa ku haysana maxaad noo layseen, balse anaga ayaa rabna Somaliland oo dantayada ka aragnay, meel kale oo aanu ku doorsanaynaana ma jirto”.
Wuxuuna intaas kusii daray Cali Khaliif Galeyr “Haddii dhag loo dhigi waayo xitaa haddii aan anigu iska dhoofo oo aan iska tacabiro, waxa la yidhaa rayi wakhtigiisa yimid wax is hortaagi karaa ma jiro, waan ogahay oo fule xantiisa ma moogee cida odhanaysa Cali Khaliif yuu wataa dhulbahante lama socdee waa beentood, fikirka dadkayagu rabaan waxa weeyaan in aanaan Somaliland iyo reer sheekh Isxaaq marti uma noqonayno ee waxbaanu wada yeelanaynaa ama waxba iskuma nihin”.
Maamulka Dowladda Somaliland 21ka Abriil 2019 Qoyksa Marxuum Maxamed Cali Dacar oo ahaa siyaasi hore oo ka tirsanaa ururkii SYL iyo dowladii rayidka ayaa ka hadlay dhulka mirinaayada ee degmada Cabdi Casiis oo ay isku hayaan dowladda iyo Xaaji Muuse Suudi.
Dhulkan oo ah xaruntii hore ee ciidamada badda (Ex-Marino) ayaa loo sheegay inuu Muuse Suudi ka guuro, si dowladda ay uga dhigto dhul safaaradaha caalamka ay degaan, ayada oo Muuse uu diiday isaga oo ku doodaya inay siisay dowladdii hore.
Si kastaba, qoyska Maxamed Cali Dacar ayaa sheegay in dhulka la isku hayo uu ku jiro dhul uu lahaa aabahood, oo dowladda ay dooneyso inay dan-guud dhigto, halka Muuse Suudi uu isna xoog ku haysto.
Cabdi Maalik Maxamed Dacar ayaa sheegay inay dhulkaasi ku leeyihiin laba boos oo dhinaca badda ka xiga xarunta uu Muuse Suudi degan yahay Gurigii taliyaha ciidamada Badad, waxaana dhacday inuu dhulkaasi la wareegay Muuse Suudi, kuna darsaday xarunta uu heysto.
Cabdi Maalik Maxamed Cali Dacar oo ku sugan Mareykanka, ayaa faahfaahin ka bixiyey sida dhulkaasi uu aabihii ku milkiyey iyo waxa dhex maray iyaga iyo Muuse Suudi, isagoo caddeeyay in Guddoomiyaha xilligan ee G/Banaadir uu ka mid ahaa dadkii waanwaanta ka galay in dhulkooda looga qaado Muuse Suudi.
Cabdimaalik ayaa soo bandhigaya dokumintiyo muujinaya lahaanshaha dhulkaas oo uu lahaa Aabihiis Maxamed Cali Dacar dhulkaas yeeshay sanadkii 1965, ayna lahaayeen muddo 54 sano ah.
Qoyskan ayaa waxaa isugu darsantay iyadoo dhulkooda markii hore uu awood uga heystay Senator Muuse Suudi, kadibna ay Dan guud uu ka dhigay maamulka Gobolka Banaadir, waxaana hadda isku heysta dowladda Soomaaliya Senator Muuse Suudi.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wasiirka Wasaaradda waxbarashadda Soomaaliya ayaa wali ku adkeysanaya Go’aankii uu ugu hanjabay Ardayda iyo Waalidiinta kunool maamulka Puntland oo ku aadanaa in aysan heli doonin Shihaadada dowladda.
Maanta ayuu kulan la qaatay Xildhibaanada Aqalka Sare ee laga doortay degaanada maamulka Puntland, waxaana uu ku adkeystay in ay ka go’an tahay in uu dhaqan galo go’aankii kasoo baxay Wasaaradda.
Waxaa uu sheegay in ay tahay sharci u degsan Wasaaradda waxbarashadda Soomaaliya in la qaado Imtixaan Mideysan, islamarkaana uusan waxba ka badalikarin.
Goodax ayaa shaaca ka qaaday in arrinta ay isku hayaan Puntland ay tahay arrin mabda’ iyo sharci ah, oo aysan ahayn arrin farsamo, taasi oo ka dhigeysa inuusan ka tanaasuli karin.
Waxa uu sheegay inuu diyaar u yahay inuu Puntland kala hadlo wax kasta oo sharciga aan ka hor-imaneyn.
Shabeele Hoose 21ka Abriil 2019 qaraxyo ka dhacay gobolka Shabeelaha Hoose, qaraxyadaasi oo lala eegtay ciidamo ka tirsan dowladda Soomaaliya.
Qaraxa Koowaad ayaa ka dhacay deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose halkaasi oo dhawaan ciidamada dowladda Soomaaliya ay la wareegeen, waxaana ciidamada qaraxa lala eegtay xilli ciidamadu ay wadeen dhaq dhaqaaqyo ciidan iyo howlgallo ay ku baadi goobayeen Xubno ka tirsan Ururka Al-Shabaab.
Wararka ka imaanaya deegaanka Sabiib ayaa sheegaya in qaraxa ka dhacay ay ku geeriyoodeen ku dhawaad lix askari oo ciidamada kamid ahaa, halka kuwo kalana ay dhaawacyo kasoo gaareen.
Qaraxa ka dhacay Sabiib ayaa la sheegay inuu haleelay gaari dagaal oo ciidamada ay la socdeen, waxaana askarta dhaawacantay la sheegay in loosoo qaaday magaalada Muqdisho.
Dhinaca kale qarax miinada nooca dhulka lagu aaso ah ayaa waxaa lala eegtay Gaari nooca booyada ah kaas oo la sheegay in uu shidaal u siday Ciidamada Bangaraafta ee Mareykanka uu tababaray,kuwaas oo ku sugan Saldhiga ay lu leeyihiin Garoonka Diyaaradaha Balli-doogle ee gobolkaasi Shabeellaha Hoose.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in qaraxaasi uu sababay dhimashada labo askari iyo dhaawaca labo kale, waxaana burburay Booyada uu qaraxa haleelay, sida ilo xog ogaal ah ay xaqiijiyeen.
Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya ayaanan wali ka hadlin qaraxyada lagula eegtay Shabeelaha Hoose, waxaana masuuliyadda qaraxyada sheegtay Al Shabaab.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wasaaradda Betroolka iyo macdanta ee dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa la sheegayaa iney isku koobtey wax ka bedelka sharciga shidaalka, iyada oo shirkii ugu dambeeyey ee ka dhacay Djibouti 17-kii bishan aaney ka qeyb gelin dowlad goboleedyada. Waxaa goobta tagay wasaaradda Betroolka iyo Macdanta iyo guddiga kheyraadka dabiiciga ah iyo bey’ada ee golaha shacabka.
Sida ka duwan Cahdi qarameedkii Embakasi 2004-tii, waxaa ku cad heshiiskii Baydhabo ee June 5, 2018 iyo xataa sharcigii 2008 ee dib u eegista lagu sameeyey in shidaalka ku jira dal bad iyo bariba ay leeyihiin shacabka Soomaaliyeed ayna wakiil uga yihiin dowladda federaalka ah iyo dowladaha xubnaha ka ah, qodobbadaas dastuurig a ah oo qasab uga dhigaya dowladda federaalka ah iney tallaabo walbo kala tashtaan dowlad goboleedyada.
Haddaba xubno ka tirsan wasaaradda Betroolka oo nala soo xiriiray, isla markaana codsadey in magacooda la qariyo ayaa xaqiijiyey in wasaaradda Betroolka aaney casuumin dowlad goboleedyada, kooxdan oo su’aalo ka keenay sababta dowladda federaalka ah ay diyaarinta sharciga uga fogeyneyso dowlad goboleedyada iyada oo wasiirka wasaaradda Betroolka ku eedeeyey inuu iska indho-tirayo talooyin ay u soo-jeediyeen, waxaa ayna cabsi ka qabaan in ay dowladda federaalka ah isku koobto qandaraasyada xaraashka iyo guud ahaan arrimaha shidaalka.
Dowladda federaalka ah ayaa la filayaa iney baarlamaanka federaalka ah hor geyso sharciga shidaalka ka hor bisha Ramadaan, si ay uga hor marto xilliga la shaacinayo shirkadaha ku guuleystay xaraashka oo ah November 7, 2019 iyo December 9, 2019 uu wasiirka saxiix doono heshiiska shirkadaha ku guuleystay iyada oo isla bishaas la hor-geyn doono golaha wasiirrada si uu u dhaqan galo January 2020-ka.
Dhinaca kale, marka laga reebo sharciga shidaalka, jahawareer ayaa ka jira gudaha wasaaradda Betroolka ee dowladda federaalka ah, howlihii kale ee la xiriiray fududeynta ee hannaanka shidaalka waxaa galay gaabis kadib markii hal mar la ceyriyey 3 khabiir oo agaasimeyaal ka ahaa wasaaradda Betroolka.
Khubaradan ayaa kala ah:
- Cabdulqaadir Abiikar Xuseen oo ahaa agaasimaha Arrimaha Tiknikada ama technical director
- Cabdulahi Xeydar oo isna ahaa Regulatory Director
- Cabduqadir Tahiil. Legal Director
Si uu eedeymahan uu uga jawaabo, waxaan la xiriirnay wasiirka Betroolka iyo Macdanta ee dowladda federaalka ah ee Cabdirashiid Maxamed Axmed isaga oo ku jawaabay “ Ciddii sheegtay Information kaas haloo raadsado”!
Maamulka Dowladda Somaliland 21ka Abriil 2019 magaalada Hargeysa ayaa maalmihii dambe waxa ka curtay roobabkii Gu’ga, iyadoo maalintii Jimcihii uu ka da’ay Roob biyo badan dhigay.
Roobkan Hargeysa ka da’ay Jimcihii ayaa waxa uu banaanka usoo saaray hab dhaqano caan ka ah Magaalada Hargeysa dhexdeeda oo Dadweynaha magaaladu ay sameeyan marka uu da’o roob weyn oo keena biyo badan oo qul-qula wadooyinka.
Dadweynaha caasimada Hargeysa ayaa caado ka dhigtay marka uu roob weyn da’o inay biyaha roobka raaciyan qashinka guryahooda u yaala, kuwaasi oo u arka fursad ay iskaga fogeyn karaan qashinka tuban guryahooda.
Waxa dhacda mararka qaar inay biyahaasi roobku ee xawliga u socdaa ay qashinka si toosa u gaadhsiiyan badhtamaha Magaalada, weliba iyaga oo dhex dhiga wadooyinka waaweyn ee ugu isticmaalka badan.
Arrinkan ayaa fool-xumo ku ah Bilicda Hargeysa, kaasi oo muujinayana hab-dhaqanka Bulshada ku nool qaarkood, iyadoona dood ka dhex abuurtay Bulshada, gaar ahaan dadka isticmaala baraha bulshadu kuwada xiriirto.
Doodan ayaa ka dhalatay kadib markii Baraha bulshada lagu baahiyey sawirro muujinaya qashin badan oo Daadadku sidaan, kuwaasi oo tubnaa suuqa badhtanka Hargeysa.
Bulshada qaar kamid ah ayaa u arka in Dadku xaq u leeyihiin inay qashinka raaciyan Biyaha roobka, haddii ay Dowladda hoose ee Hargeysa ay shaqadeeda gabtay, halka kuwa kalena ku doodayaan in Dadku si ka wanaagsan sidan ay qashinkooda iskaga fogayn lahaayen.
Dadka arrinkan kaga hadlay Baraha Bulshada, qaarkood ayaa yiri “Xashiishka aad roobka la sugaysaan reer Hargeysay, ka daaya shacabyahow mucaaridka iyo muxaafidkaba iskugu jira”.
Halka, Dadka qaarkood ay iyaguna qabaan aragti midaa ka duwan oo ah in qashinka ay dadweynuhu raacinayaan biyaha roobka ay ahayd in xili horeba ay Dowlada Hoose ka qaado bulshada, iyaga oo Mas’uuliyada qashinka tuban caasimada dusha u saaray Dowladda Hoose ee Hargeysa.
Dhinaca kalena, Dadyowga qaarkood ayaa iyaguna ku dhaliilay Xisbiga talada haya ee Kulmiye oo uu kasoo baxay Maayarka Hargeysa inay kaalinteedi ay gabtay.
Dowladda hoose ee Hargeysa ayaa qandaraas ku siisay labo shirkadooda Nadaafada Magaalada, kuwaasi oo bil walba guri kasta $5 dollar kaga qaada qashinka, iyadoo hadana taasi jirto ilaa hadda malaha shirkadahaasi hab nidaamsan oo ay qashinka ku guraan.
Sikastaba, Golaha deegaanka Hargeysa ayaa waxay ka koobanyihiin 25-xubnood, kuwaasi oo la doortay sannadkii 2012-kii, iyagoo markii wakhtigu ka dhamaaday muddo kordhin loo sameeyay sannadkii 2017-kii, waqtigaas oo bishii hore ee March ku idlaa, illaa iyo haddana weli waxay ku fadhiyaan sharci darro.
Suudaan 21ka Abriil 2019 Sida ay qortay Wakaaladda Wararka ee REUTERS Guriga Madaxweynihii hore ee Dalka Suudaan Ee Xabsiga ku jiro Cumar Al-Bashiir ayaa laga helay lacago Malaayiin Dollar ah taasoo weliba aheyd lacago kala duwan.
Sida ay sheegeyn illo wareedyo ka tirsan Sirodonka Milliteriga Dalka Suudaan hoyga Cumar Xasan Al-bashiir ayaa laga helay shandado ay ku jiraan in ka badan 351,000 oo Dollar, 6 million oo Lacagta Euro iyo 5 million ee Giniga dalka Suudaan taasoo noqotay arrin aad looga hadal hayo dhammaan Dalka Suudaan.
Dacwad Oogaha Dowladda Suudaan ayaa si deg deg ah u amray in lasoo xiro Madaxweynihii hore ee AL-Bashiir.
Dacwad oogaha ayaa amray in Al-Bashiir maxkamad loogu soo taago eedeymaha lagu hayo oo ay ugu weyn tahay midda Xasuuqa Shacab badan iyo lacagaha sharci darrada ah ee gurigiisa laga soo bixiye
Xabsiga uu ku xiran yahay Al-Bashiir ee lagu magacaabo Kobar ayaa la filayaa inuu Dacwad-oogaha Su’aalo ku waydiiyo Al-Bashiir oo hadda ah Maxbuus.
Dacwad-Oogaha ayaa sidoo kale sheegay inuu baaritaan ku hayo lacago la sheegay inuu AL-Bashiir u xawishay wadamo kale.
Al-Bashiir ayaa la dhigay xabsi kaddib markii xilka laga qaaday 9 maalmood ka hor kaddib bilooyin ay socdeen dibadbaxyo isaga loogaga soo horjeeday.
Sidoo kale al-Bashiir waxaa laga doondoonayaa Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada ee loo soo gaabiyo ICC, taas oo u haysata eedo ah inuu galay dambiyo dagaal iyo inuu xasuuq gaystay.
Gaalkacyo 21ka Abriil 2019 Wararka ka imanaya magaalada Gaalkacyo ayaa sheegaya in uu dab qabsaday saakay Bakhaar lagu keydiyo hub kaa oo ku yaala deegaan lagu magacaabo Docol 40km u jira magaalada Gaalkacyo.
Goob-joogayaal ayaa warbaahinta u sheegay in dabka uu ka dhashay koronto, kaa oo saameyn weyn ku yeeshay qeybo ka mid ah Bakhaarka, taasoo keentay in ay qarxaan qaar ka mid ah hubkii halkaa ku keydsanaa.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka Galmudug oo ku aadan dabka`ka kacay Bakhaarkan ku yaalay deegaanka Docol ee Gobolka Mudug.
Sidoo kale lama soo sheegin wax khasaare nafeed ah oo ka dhashay dabkan oo ahaa mid xooggan.
Africom 21ka Abriil 2019 Diyaaradaha Mareykanka ayaa duqeyn cirka ah ka fuliyay deegaan ku dhaw degmada Jamaame ee gobolka Jubbada Hoose sida lagu sheegay qoraal ka soo baxay taliska AFRICOM.
Qoraal lagu daabacay bogga Twitter –ka ee taliska Africom ayaa lagu yiri’’ Labo sanadood ka hor ka hor Al-Shabaab ay heysatay xornimo dhinaca dhaqdhaqaaqa ah, taasoo ka caawineysay inay barakiciyaan oo ay argagixiyaan shacabka Soomaaliyeed ee ku nool dooxada wabiga Jubba, iyo meelaha ku dhow dhow Kismayo, laakiin maanta meelahaasi oo dhan waxaa laga sameeyay fariisimo ciidan oo u diiday Al-Shabaab inay si xor ah weeraro u abaabulaan.
War ka soo baxay Taliska ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM) ayaa lagu sheegay in duqeynta oo dhacday shalay lagu dilay labo dagaalyahan oo ka mid ah Al-shabaab.
Howlgalka ayaa sidoo kale waxaa barbar socday mid dhulka ah oo ciidamada AMISOM iyo kuwa dowladda Soomaaliya u suurtageliyay inay Al-shabaab ka saaraan Jiinka wabiga Jubba.
Dhawaan ayeey aheyd markii Mareykanku duqeyn uu ka fuliyay deegaanno dhaca Bariga Soomaaliya uu ku dilay ku-xigeenkii hoggaamiyaha Ururka Daacish ee Soomaaliya.
https://www.youtube.com/watch?v=Rsn0PfIhq9g
WARARKA MAANTA 19ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay ka hadleen culimadda rabtay inay #Shacabka #Muqdisho ka hadlin xuquuqdooda? Maxayse Culimadda uga hadli karin xad-gudubyada ay xukuummadda fashilantay ku samaynayso Shacabka Soomaaliyeed? Meeqo Sixiroole ayeey hawlgalisay xukuummadda fashilantay? Maxay Shacabka #Muqdisho ku naceen Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Yaa dadweynaha runta ka qarin kara? Halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 19la Abriil 2019
Muqdisho 19la Abriil 2019 Qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda ayaa diiday in ay ka qeyb galaan Shirkii Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu ku dhawaaqay in uu Muqdisho ka furmo maanta oo ah 19-ka bisha April.
Qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda ayaa la sheegay in ay diideen in ay aqbalaan Casuumadda uu u diray qaarkood, waxaana ay ku xireen Shuruud.
Madaxda maamul goboleedyadda Galmudug, Jubbaland iyo Puntland ayaa hadda ku kala sugan Nairobi iyo Dubai, waxaana muuqata in uu baaqday Shirkii lagu waday in uu dhaco maanta.
Ilo ku dhow Madaxda maamul goboleedyada ayaa sheegay in shirka ay iska diideen Madaxda Puntland iyo Galmudug
Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaalle Geelle Xaaf ayaa Shuruud ku xiray in uu ka qeyb galo Shirka, waxaana Galmudug ay sheegtay in aysan shirkaasi ka qeyb gali doonin, Maadaama horay aan loo fulin heshiisyaddii lagu gaaray Garowe bilowgii Sanadkaan.
Madaxweynaha Puntland ayaa sidoo kale ka biya diiday in shirkaan Garowe laga soo wareejiyo oo Muqdisho lagu qabto Maadaama horay uu ballanku ahaa in lagu qabto Kulanka Garowe oo la iclaamiyay bilowgii Sanadkaan.
Ma cadda in shirka dib loo waqtiyeyn doono iyo inuu sidaas ku fashilmay.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Wararka ay Caasimada Online ka helayso caasimada dalka Imaaraadka ee Abu Dhabi ayaa sheegaya in xalay ay halkaas kulan ku yeeshen Madaxweynayaasha Somaliland iyo Puntland, Muuse Biixi iyo Saciid Deni.
Kulanka ayaa ka dhacay Hotelka Ascott Park ee magaalada Dubai, sida ay Caasimada Online u xaqiijiyen ilo lagu kalsoon yahay.
Wararka aan helayno ayaa sidoo kale sheegaya in Biixi iyo Deni ay kawada hadleen xiisada colaadeed ee ka dhex taagan labada Maamul, iyagoo isku afgartayna inay ilaaliyan heshiiska xabad joojinta iyo in laga fogaado waxkasta oo markale colaad ka abuuri kara labada dhinaca.
Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa maalmihii la soo dhaafay ku howlanayd oo diyaarinaysay qorshahan ay xalay ku kulmeen Madaxweynaha Somaliland Biixi iyo dhigiisa Puntland Deni.
Kulankan ayaa ahaa mid qarsoodi ah, oo ilaa hadda aysan cadeyn arrimaha kale ee ay kawada hadleen Labadan Madaxweyne, iyada oo ay jiraan kulamo kale oo ay u balameen si ay uga wada-hadlaan sidii loo sii xoojin lahaa nabad waarta.
Wixii kasoo kordha Kulankan kala soco Warbaahinta.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Ciise Cawad ayaa shalay ku kula kulmay magaalada Qaahira dhiggiisa Masar Mudane Sameh Shoukry.
Wadahadalka ayaa intiisa badan diiradda lagu saarray xiriirka walaalnimo iyo iskaashiga u dhexeeya Soomaaliya iyo Masar iyo habkii lagu xoojin lahaa, laguna horumarin lahaa dhinac waliba oo u adeegaya danaha labada dal iyo labada shacab ee walaalaha ah, waxa ayna is dhaafsadeen aragtiyadooda dhacdooyinka iyo horumarka gobolka iyo dunida.
Kadib markii uu idlaaday wadahadalka ballaaran, waxaa saxiixa lagu duugay seddex heshiis is afgarad oo ay ka mid yihiin abuuridda hab wadatashi siyaasadeed oo heer wasiir arrimo dibadeed oo labada dal ah, yagleelidda guddi wadaag ah oo ay hoggaamiyaan labada wasiir arrimo dibadeed iyo iskaashiga labada machad ee daraasaadka diblomaasiyadda Soomaaliya iyo Masar.
Maamulka Dowladda Somaliland 19la Abriil 2019 Xukuumada Somaliland ayaa maanta markii u horeysay ka hadashay Diyaarado dagaal oo dhowaan bambooyin iyo waxyaabo kale oo qarxa ku tuurey deegaano katirsan degmada Salaxlay, oo qiyaastii magaalada Hargeysa u jirta 50-KM.
Wasiirka Arrimaha dibeda Somaliland, Yaasiin X.Maxamud Faratoon ayaa sheegay inay xukuumadoodu baaritaan ku wado arrintan diyaaradaha, isagoona ka dhawaajiyey ineyna marnaba raali ka aheyn Somaliland in xadkeeda lagu soo xad-gudbo.
“Dowladdu marnaba raali kama ah, cid cadaw ah, ama cid kasta oo dalkeeda iyo dadkeeba ku soo xad gudba, Dowladduna diyaar uma ah cid cadaw ah oo diyaarado wata ama hub iyo wax kale ku soo daadiya dalkeena, Dowlad iyo Shacabna raali kama nihin in xadkeena lagu soo xad gudbo” ayuu yiri Wasiir Faratoon.
Wuxuuna intaas kusii daray Wasiirku “Wixii aynu ka qaban karnaan waa laga qabanayaa, arimahan oo kalena dalka hore wey uga dhac-dhaceen, diyaaradahan cid wadaa iyo ujeedada laga leeyahayna lama fahansana, laakiin Dowlad ahaan arrintan waanu hubineynaa, oo waanu baareynaa siday wax u dhaceen” “Marka ay wax dhacaan waa la buun-buuniyaa, laakiin diyaaradahani haddii ay ka yimaadan wadamada aanu jaarka nahay, iyo haddii ay ka yimaadan baddahaba, marnaba raali kama nihin in lagu soo xad gudbo Baddeena, Dhulkeena iyo Hawadeenaba”.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Taliyihii hore ee Qeybta 27-aad ee xoogga dalka Jen Koronto ayaa ka hadlay Xaaladihii ugu dambeeyey ee Magaalada Muqdisho iyo banaanbaxyada la hadal hayo inay ka dhici doonaan Magaaladaan.
Jen Koronto ayaa sheegay in Siyaasiyiinta u hadlay dowladda aanay aheyn dad matala dadka Banaadir ee ay yihiin kuwo horay u kala qeybiyay dadka oo taariikhdooda la haayo.
“nimanka xalay hadlay ee Siyaasiyiinta ah, Salaad Cali Jeelle iyo Cali Maxamed Geeddi waa nimanka kala qeybiyay dadka Banaadir oo horay uga soo fashilmay dalka inay maanta dowladda u hadlaan waa nasiib darro, dadkaas Banaadir kuma qancaan inay ku hadlaan oo ay ku soo horkacaan, waxay abuureysa waxyaabo horay loo iloobay in la soo xusuusto, Madaxweynaha waxaa loo qaadanayaa inuu raalli ka yahay, nimankaas mama talaan dadka Banaadir waa dad taariikhdooda qoran tahay oo dhibaatooyin u geystay dadkaan”
Konronto ayaa sheegay inaan qofka lagu daaweyn wixii ay Calooshiisa ku jiratay balse loo baahan yahay in daawo kale loo raadiyo, isagoo ula jeedo in Dhibaatada Gobolka Banaadir heysato ay keeneyn Cali Geedi iyo Salaad Cali Jeelle sidaas darteedna aan iyagii lagu daaweyn karin.
Jeneraalka ayaa sidoo kale sheegay inaan loo dulqaadan karin in Ciidamadii ka tirsanaa Dowladda ee dhawaan kasoo baxay Furumaha dagaalka ee mushaarka waayey lagu tilmaamo inay yihiin kuwa Qabiil, wuxuuna xusay in Mid kamid ah la taliyaasha Amniga ee Madaxweyne Farmaajo uu sheegay inaan ciidamadaas loo heyn mushaar isla markaasna ay yihiin kuwa Qabiil.
Koronto ayaa sheegay in loo baahan yahay inuu Madaxweynaha arrintaas ka hadlo haddi kale loo qaadan doono inuu Madaxweynaha aaminsan yahay in qaar ka tirsan Ciidamada Qaranka ay yihiin kuwa Qabiil isla markaasna aan lacag la siineyn.
Wuxuu intaas ku daray in Ciidamadaas Madaxweynaha markii hore lagu wareejiyey iyagoo qaran ah oo aan qabiil aheyn haddana aan laga yeeleyn inuu ka dhigo kuwa Qabiil.
Koronto ayaa ugu dambeyn Madaxweyne Farmaajo ugu baaqay inuu shaqadiisa dhanka ciidamado uu qabsado uuna kasoo baxo godka uu isku qarinayo sida uu hadalka u dhigay
Maamilka Dowladda Puntland 19la Abriil 2019 Wasaaradda Tamarta, Macdanta iyo Biyaha dowlada Puntland ayaa waxay war kasoo saartay shirarka looga hadlayo shidaalka iyo kheyraadka dalka Soomaaliya.
Sidda ku cad war-saxaafadeed ku taariikheysan 14-ka bishaan April, ma jirto cid ay Puntland u wakiilatay ka qaybgalka shirarkaasi.
“Cid alaale cidii daneenaysay arrimahaasi waxay lasoo xiriiri kartaa wasaaradatan,” ayaa lagu yiri bayaanka.
Qoraalka ayaa si toos ah loogu diray wasaarada shidaalka heer federaal iyo xafiiska ra’iisul wasaaraha xukuumada federaalka ah, Xaan Cali Khayre.
Hadalka kasoo yeeray wasaarada ayaa imaanaya iyada oo Madaxwayne Deni uu horey uga dhawaajiyay in aysan jirin cid Puntland wakiil uga ah arrimaheeda gaarka ah.
Si lamid ah waxaa bayaankaan uu imaanaya xili bishii Febraayo ee sanadkaan magaalada London lagu qabtay shir looga hadlay shidaalka Soomaaliya.
Shirkaasi oo lagu soo bandhigay xirmooyin shidaal ayaa dhaliyay xiisad ka dhex qarxday Muqdisho iyo Nairobi oo ahayd in lagu xaraashay saliid ku jirta dhul badeed ay Soomaaliya leedahay balse ay Kenya muran gelinayso.
Intaasi waxaa wehlisa in xukuumada Khayre ay ic-laamisay in shirar kale oo looga hadlayo shidaalka Soomaaliya ay ku qabaneyso bilooyinka soo aadan magaalada Istanbul ee caasimadda wadanka Turkiga.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Duqa Muqdisho Ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa abaalmarin guddoonsiiyey Shacabka, Maamulka iyo Booliiska Warta Nabada oo gacan ku siiyey Ciidanka Ammaanka soo qabashada dhagarqabe Bombo tuuray.
Guddoomiyaha ayaa ku ammaanay shacabka kaalinta wanaagsan ee ka qaadanayaan sugidda amniga, isagoo xusay in abaalmarintan ay ugu talagaleen in lagu dhiirigaliyo bulshada maadaama ay ka soo baxeen kaalintooda ku addan nabadgelyada.
“Qof walba oo gacan ka geystay soo qabashada argagixisada waxuu mudan yahay abaalmarin, bacdamaa ay badbaadiyeen nafta muwaadiniinta Soomaaliyeed, tani waa bilow waxaana ku dhiirigelinayaa shacabku inay qaataan doorkooda sugidda amniga fartana ku fiiqaan dadka dhagarta u maleegaya”.
Eng. Yarisow ayaa ugu baaqay Ciidanka ammaanka in shacabka saaxiib lala noqdo, si ay ugu kalsoonaadaan ciidanka loona helo wadashaqay buuxda, taasoo qeyb ka qaadanaysa in ciidanku ay helaan xogaha dhagarqabayaasha ku dhex dhuumanaya shacabka.
Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka dalka Mudane Mahdi Maxamed Guuuleed (Khadar) oo munaasabadda abaalmarinta hadal ka jeediyey ayaa sheegay in isku xirnaanta shacabka iyo Boolisku ay muhiim u tahay sugidda ammaanka Caasimadda, waxuna uga mahadceliyey shacabka Degmada Warta-Nabadda wada-shaqeynta dhow ee la leeyihiin Ciidanka Booliska.
Munaasabaddan oo bilad sharaf lagu guddoonsiinayey dadkii kaalinta ka qaatay soo qabashada dhagar-qabaha Bombada tuuray ayaa waxaa ka soo qeyb galay Taliyeyaasha Ciidanka, Guddoomiye ku-xigeenka Maamulka iyo Maaliyadda Gobolka Banaadir iyo masuuliyiin kale oo heer Qaran iyo heer Gobol ah.
Jabuuti 19la Abriil 2019 Guddiga Kheyraadka Dabiiciga ah iyo Bii’ada ee baarlamanka Soomaaliya ayaa ku sugan magaalada Jabuuti, halkaasi oo shalay uu uga furmay shir ku aadan arrimaha shidaalka Soomaaliya.
Shirka guddigan oo dhowr toban xildhibaan ka kooban, ayaa waxaa sidoo kale ka qayb galaya Wasaaradda Batroolka , hase yeeshee ma jirto cid ka socota dowlad goboleedyada oo shirka joogta.
Kulamadan ayaa la sheegay in dib u eegis loogu sameynayo sharcigii 2008 ee batroolka Soomaaliya, kaasi oo isbeddel lagu samaynayo islamarkaana la doonayo in laga dhigo sharci cusub oo baarlamanka la horgeeyo, si loo ansixiyo.
Hase yeeshee, sababta guddiga ay ugu shirayaan meel dalka ka baxsan ayaa abuurtay su’aalo iyo tuhuno la xiriira waxa ay damacsan yihiin
Xildhibaano la hadlay Caasimada Online ayaa sheegay in guddiga ay ku shiri kareen mid ka mid ah hoteellada Muqdisho, ama xitaa gobollada kale ee dalka, haddii ay amni darro uga baqayaan caasimada.
Waxyaabaha tuhunka abuuray ayaa waxaa ka mid ah in ansixinta sharciga batroolka dalka ee baarlamanka laga sugayo ee ku lug leeyihiin gacmo saddexaad, gaar ahaan shirkadaha aadka u danaynaya shidaalka Soomaaliya.
“Sharci yaqaannada shirkadaha shidaalka ma doonayaan inay yimaadaan Muqdisho, marka waxaa macquul ah in xildhibaanadeennii ay ayaga u tageen” ayuu yiri xildhibaan la hadlay Caasimada Online.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey loogu dhaliilay inay ku deg degeyso xaraashka shidaalka Soomaaliya, xilli aysan xitaa dalka gacanta ku wada hayn, oo aysan awood u lahayn inay shidaal soo saarto.
Waxyaabaha dowladda lagu dhaliilay ayaa waxaa ka mid ahaa inay gadaal ka riixayaan shirkadaha ka faa’iideysanaya diyaar garow la’aanta Soomaaliya, si ay u helaan heshiis ayaga u janjeera, oo Soomaaliya aysan faa’iido badan ku qabin.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Xasan Cali Kheyre ayaa horey uga tirsanaa shirkadda Soma Oil and Gas, oo uu ka baxay markii uu ra’iisul wasaaraha noqday, isaga oo saamigii uu ku lahaa ku iibiyey laba milyan oo dollar.
Si kastaba, Kheyre ayaa weli la rumeysan yahay inuu xiriir la leeyahay mas’uuliyiinta shirkaddaas iyo qara badan oo ka mid ah shirkadaha shidaalka ee Soomaaliya danaynaya.
In kulan lagu qaban karo gudaha dalka la geeyo dibeddana waxay sii kordhineysaa un shakiga.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Kaddib kulan maalintii shalay magaalada Muqdisho ay yeesheen Golaha Wasiirradda Xukuumadda Soomaaliya ayaa markii ugu horeysay lagu ansixiyay sharciga Taya-dhowrka. Sharcigan oo ah mid muhiim u ah tayo dhowrka wax yaabaha kala gadisan ee dalka soo dhoofiyo ayaa wadada u xaaraya dhismaha hay’adda ka hortaga wax-yaabaha dhacay.
Maxamed Cabdi Xayir Maareeye Wasiirka Ganacsiga Xukuumadda Soomaaliya ayaa sheegay in sharcigas uu joojin doono wax-yaabaha dhaca ee dalka la keeno, islamarkaana dhawaan la horgeyn doono golaha Wasiiradda Soomaaliya.
Waxa uu sheegay in u jeedada hay’adaas loo dhisaayo ay tahay xeer nidaaminta tayada lagu maamulo tayada badeecada iyo adeegyada, in uu ilaaliyo bad-qabka bulshada iyo in lagu dhiso hay’adda tayo-dhowrka Soomaaliyeed.
Tan iyo wixii ka danbeeyay burburkii dowladda dhexe ee dalka sanadkii 1991kii Soomaaliya ma laheyn hay’ad u taagan tayo dhowrka wax-yaabaha loo soo dhoofiyo dalka ama loo iibkeeno, taasoo dad badani ku dhalisay shakiga ah badqabka iyo tayada guud ahaan badeecooyinka dalka la keeno gaar ahaan raashinka iyo dawada oo muhiim u ah nolasha Aadanaha
https://www.youtube.com/watch?v=bHSk-FikP58
WARARKA MAANTA 19ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo Sixiroole ayeey hawlgalisay xukuummadda fashilantay? Maxay Shacabka #Muqdisho ku naceen Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Yaa dadweynaha runta ka qarin kara? Halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 18la Abriil 2019 Waxaa saaka caadi ah dhaqdhaqaaqa dadweynaha ee magaalada Muqdisho, iyadoo waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho ay adeegsanayaan gaadiidka dadweynaha iyo kuwa gaarka loo leeyahay.
Balse ciidamada dowladda ayaa feejignaan muujinaya, kuwaasi oo loo diyaariyay inay ka hortagaan banaanbaxyo la hadal hayay maalmihii ugu dambeeyay inay ka dhacaan magaalada Muqdisho.
Cabsi Xoogan ayaa xalay la geliyay qaar kamid ah shacabka magaalada Muqdisho, waxaana dadka ay aamisanaayeen inay maanta dhacayaan banaanbaxyo laga digayay maalmihii ugu dambeeyay inay ka dhacayaan magaalada Muqdisho.
Gaadiidka qaar ee Bajaajta ay kamid tahay ayaa dhalinyaradii waday waxay sameeyeen shaqo joojin, iyaga oo ka baqayay inuu saameeyo banaanbaxa la filayo inuu ka dhaco magaalada Muqdisho.
Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamadii ugu badnaa ku daadisay waddooyinka magaalada Muqdisho, iyadoo laga baqayo in banaanbaxyada ay noqdeen kuwo lamid ah midkii todobaadkii hore ka dhacay magaalada Muqdisho.
Taliska ciidamada Booliska iyo maamulka degmada Howlwadaag ayaa wali xabsiga ku haya 45 Bajaajlayaal ahaa oo lagu eedeeyay dambiyo kala duwan kuwaasi oo kamid ahaa dadkii banaanbaxyada ka dhigayay magaalada Muqdisho.
Waxaana gacanta dowladda ka maqan askarigii uu ka bilowday banaanbixii todobaadkii hore ka dhacay magaalada Muqdisho, iyadoo wali aysan cadaalad helin wiilkii dhalinyarada ahaa iyo abtigiis.
Dowladda ayaa xalay soo fariisisay TV-ga qaranka Culumaaudiin iyo siyaasiyiin taageero, kuwaasi oo ka horjeeday in shacabka Muqdisho ay dareenkooda ku muujiyaan banaanbaxyo nabdoon.
Cabsi weyn ayaa wali ka jirta magaalada Muqdisho, iyadoo laga baqayo in banaanbax magaalada dhan is qabsada uu ka dhaco caasimada Soomaaliya, balse Jawiga ayaa hadda ah mid degen.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Koox hubeysan ayaa caawa rasaas ooda kaga qaaday dad shacab ah oo ku sugnaa guri ku yaalla agagaarka Suuqa Kaawo Godey qeybta xigta Degmada Dharkiinley.
Goobjoogayaal ayaa ku waramay inay arkeen koox hubeysan oo ka degatay gaari nuuca raaxada ah, intaasi kadibna ay rasaas ku fureen guri dad shacab ah ay deganaayeen.
Ilo xog ogaal ah ayaa inoo xaqiijiyay in tacshiiradan ay ku geeriyoodeen ilaa 5 ruux oo isku qoys ahaa, ayada oo lix qof oo kale ay ku dhaawacmeen.
Waxaa kaloo naloo xaqiijiyay dadkan la beegsaday inay ehel yihiin Wasiir kuxigeenka Wasaaradda Kalluuneysiga Xukuumada Federaalka Soomaaliya.
Dadka deegaanka ayaa sheegay inay arrintan salka ku heyso aanooyin qabiil, balse lama xaqiijin karo.
Ragii ka dambeeyay falkaas Caawa ka dhacay Xaafada Kaawo Godey ayaa waxaa la sheegay in ay ku baxsadeen gaari nooca raaxada ah oo wateen.
Ciidamada ammaanka oo tagay goobta ayaa bilaabay baaritaano ay ku raadinayaan raggii falkan ka dambeeyay oo baxsad ah.
Xaalad kacsanaan ah ayaa caawa laga dareemayaa aagga uu falkan ka dhacay, bacdamaa dadka deegaanka ay muujinayaan baqdin badan.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Ra’iisul wasaarihii hore ee Dowladdii KMG aheyd Cali Maxamed Geedi oo kamid ah siyaasiyiinta taageera dowladda Soomaaliya ayaa si cajiib ah kaga hadlay qaraxyada ka dhaca magaalada Muqdisho.
Cali Maxamed Geedi,ayaa sheegay in Al Shabaab ay kaliya ka dambeeyaan qaraxyada ismiidaaminta ah ee ka dhaca magaalada Muqdisho, balse waxii kasoo haraa inay yihiin kuwo dad kale ay abaabulaan.
Wuxuu sidoo kale sheegay in qaraxyada ka dhaca magaalada Muqdisho ay wajiyo badan yihiin, isagoo taasi kala jeeday in Al Shabaab kaliya aysan ka dambeyn dilalka iyo qaraxyada ka dhacayay Muqdisho.
Waxaa uu Cali Geeddi sheegay in weerarradaas aysan kaliya ka dambeyn Al-shabaab sidoo kalena ay ku lug leeyihiin dad dano gaar ah leh oo ka horjeeda dowladda Soomaaliya, sida uu hadalka u dhigay.
Cali Maxamed Geeddi ayaa sheegay in Al-shabaab lagu yaqaanno weerarrada ismiidaaminta ah maaddaama ay iyagu dhimasha uun u soo baxaan, laakiin gaadiidka la dhigo goobaha ganacsiga ayuu sheegay in dano kale laga leeyahay.
Waxaa kale oo uu sheegay in qaraxyada ka dhaca Muqdisho ee ka dhasha qaraxyada lagu xiro Gawaarida gaarka loo leeyahay ay ka dambeeyaan dano siyaasadeed oo aysan Al-shabaab shaqo ku lahayn.
Hadalka Cali Geedi ayaa kusoo aadaya iyadoo shalay labo qaraxyo ay ka dhaceen magaalada Muqdisho.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Xildhibaan Mahad Salaad oo katirsan Xubnaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya ayaa dhowr jeer ku guul dareestay in uu gaaro magaalada Dhuusamareeb ee Xarunta Maamulka Galmudug.
Caasimada Online ayaa ogaatay in isku daygii ugu dambeeyay ee Xildhibaan Mahad Salaad uu ahaa dhowr maalmood ka hor, waxaana ka hortaagan Maamulkii Ahlusunna ee ku biiray Galmudug.
Xubno Xildhibaano ah oo katirsan Baarlamaanka Galmudug ayaa Caasimada Online u sheegay in khilaaf ka dhashay awoodii maamul ee Dowladdii Madaxweyne Xassan Sheekh Maxamuud, islamarkaana ku wajahneed dhismaha Galmudug ay sabab u tahay in Mahad Salaad uu tagi waayo Dhuusamareeb.
Ahlusunna ayaa u aragta in cadaadis badan uu saaray Maamulkii Madaxweyne Xasan Sheekh, isagoo kaa shanayay mas’uuliyiin uu ugu waynaa Xildhibaan Mahad Salaad oo markaas wasiir ahaa, sidoo kalane saaxiib dhow la ahaa Xasan Sheekh Maxamuud. Macalim Maxamuud oo ah hogaamiyaha Maamulka Ahlusunna iyo Sheekh Maxamed Shaakir oo dhowr jeer la fariistay Mahad Salaad xiligaasi ayaa isku fahmi waayay arrimo la xariira Ahlusunna, waxaana markaasi bilaawday colaad oo taagan ilaa xiligaan.
Qaar kamid ah dhalinyarada degaanka gaar ahaan kuwa aad uga agdhow Mahad Salaad ayaa Caasimada Online u sheegay in Xildhibaanka uu u cadeeyay in muran uu kala dhaxeeyo Macalim Maxamuud iyo Sheekh Shaakir.
Mahad Salaad oo maalmihii dambe bilaabay kulamo wadatashi ah uu la qaadanayo dhalinyarada iyo Odayaasha ayaa wajahaya Cadaadis adag. Kulamada uu wado ayaa u muuqda kuwa uu ku doonayo in uu dib ugu soo laabto Baarlamaanka Soomaaliya islamarkaana uu hada bilaabay Shirar wadatashi ah oo arintaasi ku aadan.
Mahad Salaad waa Xildhibaan degaanka ah, waana xaalad aan wanaagsaneen in degaanka laga hor istaago balse waxaa jira kulamo aan wayneen oo ay wadaan Ganacsato ku heeb ah iyagoo doonaya in ay xaliyaa Khilaafka u dhaxeeya Macalim Maxamuud iyo Xildhihaab Mahad Salaad.
Maamulka Dowladda #Somaliland 18la Abriil 2019 Wararka ka imaanaya magaalada Burco ee gobolka Togdheer ayaa sheegaya in ciidamada maamulka Somaliland ay xabsiga dhigeen Wariye C/maalik Muuse Coldoon.
Ciidamada ayaa qabtay Cabdi Maalik xili la sheegay inuu gaarigiisa ku dhex watay bartamaha magaalada Burco, waxaana la ogeyn waxyaabaha ka dambeeya xariga wariyaha oo muddooyinkii ugu dambeeyay ku sugnaa magaalada.
Qaar kamid ah xubno ka tirsan ehelkiisa ayaa xaqiijiyay in ciidamada booliska ee Somaliland ay xabsiga dhigeen wariye C/maalik, waxaana ay sheegeen inay ka walaacsan yihiin sida loola dhaqmi doono.
Booliska gobolka Togdheer ayaa horey u sheegay in ciidamada Somaliland ay hayeen Waaran kasoo baxay maxkamada magaalada Hargeysa kaasi oo lagu faray inay xeraan Wariye C/Maalik Muuse.
Todobaadyadii la soo dhaafay ayaa waxaa jirtay hadal-heyn ku aadan in Ciidamada Booliska Somaliland ay baadi goobayaan Wariyaha oo dhawan kasoo laabtay qeybo ka mid ah dowlad deegaanka Soomaalida Itoobiya oo Warbixino uu kasoo diyaariyey.
Ma ahan markii ugu horeysay oo Wariye Cabdi Maalik Muuse Coldoon ay ciidamada Booliska Somaliland Xabsiga dhigaan,waxana horay u jirtay in Maxkamada Magalada Hargeysa ay xukun ku riday.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in Wariyaha Maanta loo wareejiyay magaalada Hargeysa, si halkaasi loogu maxkamadeeyo.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka maamulka gobolka Togdheer oo ku aadan xariga Wariyaha, balse waxaa socda dadaalo ehelkiisa ay sameynayaan.
Maamulka Dowladda #Puntland 18la Abriil 2019 Guddoonka baarlamaanka Puntland ayaa jawaab kulul ka bixiyay hadal kasoo yeeray wasiirka waxbarashada xukuumada Soomaaliya oo ku saabsanaa imtixaanaadka dowladda Soomaaliya ay qaadeyso.
Guddoomiye ku xigeenka labaad ee baarlamaanka Puntland Ismaaciil Maxamed Warsame ayaa sheegay in wasiir Goodax Warkaasi uu ku ahaa gaf uu u geystay shacabka Puntland, isagoo sheegay inay ka sugayaan jawaab raali gelin ah.
Guddoomiye ku xigeenka ayaa sheegay in Wasiir Goodax uu qalqal geliyay Waalidiinta Puntland, balse wuxuu sheegay in Shacabka ay iyaga wakiilka ka yihiin inaysan marnaba ka walwali doonin hadalka kasoo yeeray wasiirka.
Sidoo kale guddoomiye ku xigeenka ayaa xusay in dastuurka qabyada ah ee dalka uu dhigayo in Afar qodob oo dowladda dhexe awood u leedahay mooye in waxyaabaha kale wada xaajood laga wada gali karo.
“Wasiir Goodax waa nin labo xil haayo, marna waa wasiir marna waa xildhibaan ka tirsan baarlamaanka, waxaan ka sugeynaa in hadalka uu sheegay inuu markale meel fagaaro ah inta uu soo fariisto ka sheego inuu ahaa gaf iyo qalad uu ummad dhan u geystay.
“Hadalkaasi waxaan u malaynayaa in Cabdullaahi Goodax uusan munaasab u aheyn, shacabkeena anagaa wakiil ka ah, markii horaba dhaqaalaheena wax walbaa ku sameysaneynay, hanjabaadaasi marnaba ma aqbaleyno, waxaan aqbali karnana maaha”
“Wasaaradda waxbarashada kaliya waxay xaq u leedahay inay ogaato ardayga xageena ka baxo inuu iskuuladeena ka baxeen kaliya inay xaqiijiso, ee hanjabaad kuma lahan wasiirka”ayuu yiri guddoomiye ku xigeenka baarlamaanka.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxay Maanta ku jirtaa Xaalad cabsi ah kadib markii la sheegay inuu dhici doono banaanbax aad u weyn oo looga soo horjeedo Dowladda Federaalka Soomaaliya.
Banaanbaxaas waxaa kasoo horjeestay Siyaasiyiin iyo Culumo lagu tiriyo inay Dowladda Soomaaliya ka qaataan lacag si ay u taageeraan.
Waxaana saacadihii ugu danbeeyay warbaahinta dowladda ka hadlayey siyaasiyiintaas iyo culimadaas taageeraya dowladda oo mamnuucay inay Shacabka qabtaan banaanbaxyo.
Dadka ka hadlay inaan bannaanbax la qaban karin waxaa ka mida siyaasiyiinta Salaad Cali Jeelle, Cali Maxamed Geedi, Sheekh Nuur Baaruud, Sheekh Cali Wajiis, Taliyaha ciidamada Booliska, xildhibaanno iyo mas’uuliyiin kale, waxayna bannanbaxa ku tilmaameen mid qas looga damacsan yahay oo lagu abuurayo nabadgelyo darroMidda ugu yaabka badan ayaa ah in Xildhibaannada, Culimada iyo Siyaasiyiinta taageersan dowladda ay bannaanbaxyada shardi uga dhigay inay fasax ka qaataan dowladda iyo maamulka Gobolka Banaadir balse waxay hilmaameyn in Dastuurka Dalka u yaal uu iyaga ka weyn yahay.
Dastuurka Kumeel gaarka ah ee lagu dhaariyey madaxweynaha Soomaaliya ayna ku dhisan tahay dowladda waxaa ku cad in la qaban karo bannaanbax iyadoo aan weliba fasax loo baahneyn.
HOOS KA AKHRISO QODOBKA DASTUURKA
Qodobka 20aad.
Xorriyadda Kulanka, Bannaanbaxa, Cabashada iyo Codsi-wadareedka
(1) Qof kastaa wuxuu xaq u leeyahay in uu abaabulo, kana qaybgalo kulammo ama bannaabax oo si xasilooni ah cabasho loogu muujinayo, iyada oo aan oggolaansho loo baahnayn.
(2) Qof kastaa wuxuu xaq u leeyahay inuu cabasho qoraal ah u gudbiyo hay’adaha Dawladda
Muqdisho 18la Abriil 2019 Xaafadda Kaawo Godey ee magaalada Muqdisho waxaa xalay ka dhacay fal argagax leh kadib markii si wadar ah hal meel loogu dilay qoyska reer Abshirow,.
Kooxda weerarka soo qaaday ayaa shan qof goobta ku dilay halka 4 kale la dhaawacay.
5-ta qof ee dilay oo ilmo adeer ahaa waxaa ay joogeen guriga Xuseen Abshirow, oo ku yaalo Wadajir, ee koonfurta Muqdisho, waxaana ku jira cunug yar.
Dadka dhaawaca ah waxaa ka mid ah Cusmaan Abshirow iyo walaashiisa, waa 4 qof, waxaana lagu dhabiibayaa Cusbitaalka Daaru Shifa ee Magaalada Muqdisho.
Mas’uul ka tirsan qoyska reer Abshirow ayaa sheegay in arrintan ay tahay aano qabiil, oo la xiriirta dagaallada gobolka Shabeellada Hoose.
Gobolka Shabeellada Hoose ayaa waxaa sanadihii dhowaa ka taagnaa colaad ba’an oo u dhaxeysa laba bee loo gobolka wada dega, kuwaas oo marar badan dad isaga laayey aano qabiil.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Cabdullaahi Dool oo ka tirsanaa wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya, kaasi oo la ceyriyey markii uu taageeray in Soomaaliya ay xiriir la yeelato Israel, ayaa sheegay inuu Soomaaliya ka cararay isaga oo naftiisa u baqaya.
Wareysi uu siiyey wargeyska Times of Israel ayuu ku sheegay in weli uu aaminsan yahay xiriir dhex mara Soomaaliya iyo Israel, wuxuuna dalbaday in dowladda Soomaaliya ay cudur-daar ka bixiso cayrintiisa.
“Waxaan aad u taageerayaa in dalkayga uu xiriir diblomaasiyadeed la yeesho Israel. Waxaan ogahay in dad badan ay sidoo kale arrintan ila qabaan. Waxay sidoo oo kale is-weydiinayaan waxa ay waqti badan u qaadatay” ayuu Cabdullaahi Dool ku yiri wareysiga uu siiyey wargeyska kasoo baxa Israel.
Wareysigan ayaa sida la sheegay lagu qaaday WhatsApp iyo Email ayada oo aan la sheegin halka uu joogo Cabdullaahi Dool, sababo amni dartood.
“Israel waxay saameyn weyn ku leedahay gobolka iyo caalamka” ayuu yiri Cabdullaahi Dool, oo ahaan jiray agaasimada wasaaradda arrimaha dibedda.
“Waxaan rumeysanahay in xiriir lala yeesho Israel ay dan u tahay labada dal. Mid ka mid ah sababaha aan u doonayo in xiriir uu na dhex-maro anaga iyo Israel ayaa ah inay naga caawin karto la-dagaalanka argagixisada” ayuu yiri Cabdullaahi Dool.
“Waxay ahayd arrin soo daahday. Aas-aaska xiriir diblomaasi oo dhex mara labada dhinac, cidna dhib uma gaysanayso, balse waxay sare u qaadaysaa nabadda iyo wada-shaqeynta” ayuu yiri Cabdullaahi Dool.
“Waxaan rumeysanahay in Israel ay naga caawin karto dhameynta rabshdaha dalkeena ka socda, Israel waxay noo furi kartaa albaabo badan sababtoo ah saameynta ay ku leedahay dunida. Waxaan aaminsanahay in xiriir aan la yeelano Israel ay ahayd in mar hore la aas-aaso” ayuu yiri.
Soomaaliya iyo Israel weligood xiriir ma yeelan. Villa Somalia ayaa markii la eryey Cabdullaahi Dool sheegtay inay Sooomaaliya iyo Israel uusan marnaba xiriir dhex-mari doonin inta Israel ay haysato dhulka Falastiiniyiinta.
Uganda 18la Abriil 2019 Uganda waxay ka baaran degeysa in magangelyo ay siiso madaxweynihii xukunka laga tuuray ee Suudaan, Cumar Al Bashiir, sida uu sheegay wasiirka arrimaha dibadda Uganda Henry Okello Oryem.
Wasiirka oo Suxufiyiinta kula hadlay Xarunta Barlamaanka Uganda ee magaalladda Kampala waxa uu tilmaamay inuu Al-bashiir door muhiim ah ku lahaa Heshiiskii Nabadda ee la kala dhex dhigay Madaxweynaha iyo Ku-xigeenkiisa ee dalka Koonfurta Suudaan.
Waxaa uu sheegay in Al Bashiir uu kaalin weyn ka qaatay nabadeynta dalka deriska la ah ee South Sudan.
“Haddii laga codsado inay magangelyo u fidiyaan Al Bashiir, waa arrin u baahan inay eegaan hoggaanka ugu sarreyso dalka” ayaa laga soo xigtay xilli uu u warramayay wakaaladda wararka ee AFP.
Wasiirka wuxuu ugu baaqay hoggaanka militariga Suudaan inay qaddariyaan codsiga shacabka isla markaasna ay xukunka ku wareejiyaan dowlad rayid ah.
Dhinaca kale, Henry Okelllo Oryem waxa uu ku celceliyey inay dowladda Ugandha si dhow indhaha ugu hayaan Xaalladaha dalka Suudaan, isla markaana ay muhiim tahay in si nabad ah lagula kala wareego xilka, iyadoo la xushmeeynayo Rabitaanka Shacabka Suudaan.
Ethuipia 18la Abriil 2019 Ra’iisal wasaaraha dalka Itoobiya Abiy Ahmed ayaa xilal Wasiirro u magacabay shaqsiyaad ay ka mid yihiin siyaasiyiin caan ah oo madaxweynayaal ka soo noqday qaar ka mid ah gobollada dalka Itoobiya.
Gedu Andargachew madaxweynihii hore ee Ismaamulka Gobolka Amxaarada ayuu Abiy Ahmed u magacaabay Wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya isaga oo badali doona Workneh Gebeyehu oo noqonaya madaxa xafiiska Qaramada Midoobey ee Nairobi.
Waxaa kaloo Wasiirka gaashaandhiga dalka Itoobiya loo magacaabay Lemma Megresa oo ahaa Madaxweynihii hore Ismaamulka Oromada.
Ra’iisal wasaaraha Itoobiya ayaa dhinaca kale wasiirka Horumarinta iyo Dhismaha loo magacaabay Haweeney lagu magacaabo Eng. Aish Mohammed.
Baarlamaanka dalka Itoobiya ayaa durbaba ansixiyay Wasiirradda cusub ee uu magacaabay ra’iisal wasaare Abiy Ahmed.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre, ayaa maanta tababar usoo xiray ururka Gorgor oo qayb ka ah ciidanka Kumaandoosta ee DANAB.
Ururka Gorogor oo ah ururka koowaad ee DANAB ee Turkigu tababaraan, qaybna ka ah shan kun oo ciidan ah oo dawladda Soomaaliya ay kula heshiisay dawladda Turkigu in ay u tababarto, ayaa waxa ay tababarkooda kusoo qaateen xerada Turk-Som ee maanta ay ka dhacday munaasabadda qalin jebintooda iyo gudaha dalka Turkiga, waxaana loo dhamays tiray qalabkii ay ku howl geli lahaayeen.
Ra’iisul Wasaaraha oo uga mahad-celiyay dawladda Turkiga Tababarka ciidanka, ayaa u hambalyeeyay ciidamada qalin jebiyay ee uu tababarka usoo xiray, isaga oo u rajeeyay in ay noqdaan kuwii dalka ka xureeya cadawga soona celiya sharafta iyo karaamada umadda Soomaaliyeed.
Tababarka ciidanka oo qayb ka ah halbeegyada tubta amniga iyo cadaaladda ayaa sidoo kale ku jira qorsha dawladdu ay ku dhisayso ciidanka xoogga dalka, si mas’uuliyadda amaanka dalka loogu wareejiyo ciidanka Soomaaliyeed.
WARARKA MAANTA 14ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa dadweynaha runta ka qarin kara halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 14la Abriil 2019 Kulankii Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka ah ee Soomaaliya oo ajandihiisa ahaa maanta Dooda la xiriirta arrimaha Amniga iyo su’aalo weydiinta Wasiirada qaabilsan Amniga iyo Taliyeyaasha Ciidamada ayaa furmay.
Inkastoo kulanka uu saacado dib uga dhacay, markii uu soo dhameystirmi waayay kooramka ayaa Xildhibaanada badankood ay gadaal ka yimaadeen, waxaana furay kulanka Guddoomiye Maxamed Mursal.
Kulanka ayaa ku furmay illaa 150 Xildhibaan oo ah kooramka inta soo xaadirtay, waxaana Guddoomiye Maxamed Mursal ku dhawaaqay inuu kulanka furan yahay, isagoo ku wargeliyay Xildhibaanada in su’aalahooda aysan ka badnaa hal daqiiqo, isla markaana jawaabuhu yihiin 3 daqiiqo.
Waxaa hoolka Xarunta Baarlamaanka ku sugan Wasiirka Amniga Maxamed Abuukar Islow, Wasiirka Gaashaandhigga Xasan Amar Dambe, Taliyeyaasha Ciidamada sida Booliska, Milateriga, Asluubta iyo Kusimaha Taliyaha NISA.
Kusimaha Taliyaha NISA Fahad Yaasiin oo kamid ah Shakhsiyaadka Maanta ay Baarlamaanka Soomaaliya Su’aalaha waydiinayaan ayaa Xildhibaanada uga jawaabay illaa 3 Su’aal oo la waydiiyey.
Haddaba halkaan hoose ka akhriso Su’aalaha uu Fahad ka jawaabay ilaa hadda inkastoo ay weli socoto Su’aal waydiinta:
1 – Fahad Yaasiin oo wax laga waydiiyey Mushaarka Ciidamada Dowladda ee aan weli la bixin ayaa sheegay inay arrintaas tahay in wax laga waydiiyo Hanti dhowrka iyo Wasaaradda Maaliyadda.
2 – Kusimaha Taliyaha NISA oo mar kale loogu celiyay su’aashii mushaarka Ciidamada ayuu ka codsaday xildhibaanka su’aashaas weydiiyay oo ahaa Khaliif Cabdi Cumar inuu u keeno haddii uu jiro sarkaal aan xuquuqdiisa ka qaadan Hey’adda Nabadsugidda.
3 – Fahad Yaasiin oo wax laga waydiiyey Xarigii Mukhtaar Roobow ayaa sheegay in aanu arrintaas shaqo ku laheyn oo aanay iyagu soo qaban, markii la weydiiyayna Maxkamad maxaa loo geyn waayay, wuxuu yiri Hey’adaha Garsoorka ayay quseysaa oo ay tahay in la waydiiyo.
4 – Fahad Yaasiin ayaa sidoo kale Xildhibaanada waxay waydiiyeen Jidadka Xiran ee Magaalada Muqdisho wuxuuna ku jawaabay inuu yahay go’aan ay gaareen Hey’addaha Ammaanka oo aanay si gaar ah u quseyn Nabadsugida.
Kulanka ayaa la filayaa inuu gaaro ilaa gelinka dambe ee Maanta, waxayna hadda Xildhibaanada u baxeyn Salaad sidoo kalana wuxuu Guddoomiyaha amray in XIldhibaanada qado loogu keeno fadhiga.
Sidoo kale Guddoomiyaha ayaa laba mar Xildhibaanada amray inay Taleefoonada Damiyaan kadib markii la arkay qaar ka tirsan Saxaafadda oo kulanka si toos ah u tabinayo iyagoo aan goobta joogin.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Sii-hayaha Taliyaha NISA, Fahad Yaasiin ayaa ka carooday su’aallo shaqsi ah oo kulankii baarlamanka ee maanta uu ku weydiiyey Xildhibaan Zakariye Gaashaan.
Su’aasha xildhibaan Zakariye ayaa la xiriirtay xil ka qaadistii lagu sameeyey taliye ku xigeenkii hore ee NISA Cabdalla Cabdalla iyo eedeymaha Fahad loo jeediyo oo ku saabsan inuu xiriir la leeyahay kooxaha argagixisada.
Fahad ayaa ku jawaabay in su’aalaha noocan ah ay qalad iyo gef ku yihiin magaca hay’adda qaranka ee NISA, wuxuuna ka dalbaday guddoonka inuu xildhibaanka raalli gelin ka bixiyo, haddii kale uu qaadanayo xaqa qaanuuniga ah uu leeyahay.
“Aad ayey ii dhibaysaa in nin xildhibaan ah uu hadalkan ku hadlay, oo xitaa qof kale uu kasoo xigtay oo aysan ahayn wax uu isaga baaritaan ku sameeyey” ayuu yiri Fahad.
Waxa uu sheegay in su’aasha xildhibaan Zakariye ay xurmo darro ku tahay hay’adda nabad-sugidda, islamarkaana golaha baarlamanka uusan u qalmin in su’aal noocan oo kale ah la isku dhex-weydiiyo.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Qaar kamid ah odayaasha dhaqanka Muqdisho ayaa ka hadlay xaaladihii ugu dambeeyay ee magaalada Muqdisho iyo isku dhacyada ciidamada dowladda ku dhexmaray degmooyinka Shibis iyo Yaaqshiid.
Odayaasha oo warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa sheegay inaysan u dulqaadan karin seddex arin oo dowladda Soomaaliya ay isugu dartay shacabka ku nool magaalada Muqdisho.
Arinta Koowaad ayaa odayaasha waxay ku sheegeen inay tahay in laga qaado Shacabka Muqdisho canshuur badan oo aan waxba loogu qaban, ciidamadooda lagu tilmaamay inay yihiin ciidan Beeleed, islamarkaana odayaasha Dhaqanka ee dhibaatooyinkaasi ka hadlana lagu tilmaamo inay yihiin Qaran Dumis.
Odayasha ayaa ka dalbaday dowladda Soomaaliya inay joojiso hanjabadaha badan ee lagu hayo Shacabka magaalada Muqdisho oo dhibaatooyin badan la kulmay muddooyinkii ugu dambeeyay
Odayaasha ayaa dhinaca kale sheegay in loo baahan yahay inay cid qaadato masuuliyadda waxyeelayadii dadka shacabka kasoo gaartay banaanbaxyadii ugu dambeeyay ee ka dhacay magaalada Muqdisho.
Ugu dambeyn odayaasha dhaqanka Muqdisho ayaa muujiyay sida ay kaga xun yihiin hadalkii kasoo yeeray xildhibaan C/raxmaan Ibbi ee ahaa in dadka bajaajleyda ah ay yihiin kuwo Bambooyinka ku tuura ciidamada dowlada.
Africom 14la Abriil 2019 Saraakiil ka tirsan ciidamada Mareykanka ayaa ka hadlay inta ciidamada Mareykanka ku qaadan karto howlgalka ay kula dagaalamayaan ururka Al Shabaab.
Madaxweyne Donald Trump ayaa todobaadkii hore saxiixay waqti kordhin iyo balaarinta howlgalka ciidamada Mareykanka ay ka wadaan gudaha dalka Soomaaliya iyo tababarka ay siinayaan ciidamada DANAB ee dowladda Soomaaliya.
Saraakiil u hadashay ciidamada Mareykanka ee Qaarada Africa ayaa sheegay in ku dhawaad 7 sano oo hadda dhiman ay ku qaadan doonto ciidamada Mareykanka dagaalka ay kula jiraan ciidamada Al Shabaab.
Saraakiisha oo la hadashay TV-ga CNN ayaa sheegay in howlgalkooda uu idlaan karo sanadka 2026, taasi oo ka dhigan Todobo sano oo hadda dhima
Ciidamada Mareykanka ayaa dagaal adag kula jira Al Shabaab waxaana ay xarun weyn ku leeyihiin xaruntii ciidamada Cirka Soomaaliya ee Bali doogle, iyaga oo halkaasi ka qaada weerarada dhanka cirka ah ee ka dhanka ah Al Shabaab.
Qorshaha madaxweyne Trump waxaa qeyb ka ah tababarka ciidamada DANAB oo la kordhinayo iyo weerarada dhanka cirka oo la labo jibaari doono, sida saraakiisha ciidamada Africom u hadashay ay sheegeen.
Ciidamada DANAB oo hadda gaaraya 500 oo askari ayaa la gaarsiin doonaa ku dhawaad 3000 oo askari, kuwaasi oo qeyb ka noqon doono howlgalka dhanka dhulka oo si wadajir ah ay u sameyn doonaan ciidamada dowladda iyo kuwa Mareykanka.
Becky Farmer oo ah afhayeen ka tirsan ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa sheegay in ciidamada Mareykanka 255 xubnood ay ku dileen inka badan 30 duqeyn oo ay ka fuliyeen gobolada dalka Soomaaliya.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Degmada Salaxley, ayaa sheegaya in diyaarado dagaal ay duqeymo ka geysteen degmadaas oo magaalada Hargeysa u jirta qiyaastii 50-Km.
Diyaaradahan dagaal ayaa shalay bambooyin iyo waxyaabo kale oo qarxa ku tuurey deegaano katirsan degmada Salaxlay, iyaga oo si gaara ula beegsaday banka qool-caday, halkaas oo ay ku sugnaayen dad reer guura ah.
Guddoomiyaha Degmada Salaxlay Ismaaciil Shiine ayaa sheegay in diyaarado dagaal oo joog hoose ku duulayaa ay waxyaabo qarxa ku tuureen reer guuraa iyo dhul daaqsimeed ka tirsan degmadaasi.
“Diyaaraduhu waxay ka yimaadeen dhinaca koonfureed iyagoo joog hoose ku duulaya ayay waxyaabo qaraxa ku tuureen dad reer miyi ah oo degan meel u dhaxaysa salaxlay iyo deegaanka Aaden Abokor, ma jiro wax dhimasho ah ama dhaawac ah oo dadka soo gaadhay, balse dab xoogan oo hubkaasi sababay ayaa gubay jabadkii reerku degenaayeen” ayuu yiri Guddoomiye Shiine.
Gudoomiye Shiine ayaa sidoo kale sheegay inay goobtaasi ay isla markiiba tageen, ayna soo arkeen hadhaaga hubkii ay diyaaraduhu tuureen iyo gubashada dhulkii ay ku habsadeen bambooyinku.
Dhinaca kale, Xoolo dhaqato Geel ka waraabinayay ceelka Riigga ah ee banka qool-caday ayaa sheegay inay maqleen jug culus iyo uuro ka kacday goobta ay diyaaradahu beegsadeen, maadaama ceelka ay ka waraabinayeen xoolaha aanu ka fogayn meesha diyaaraduhu hubka ku tuureen.
Ilaa iyo hadda lama oga dalka laga leeyahay diyaaradahaasi Militeri ee duqaynta gaystay, balse Gudoomiyaha degmada Salaxlay ayaa sheegay in marar hore diyaarado militeri ay joog hoose ku dulmareen degmada, balse ay tahay markii u horaysay ee hub tuuraan, arrintaasi oo oo cabsi ku abuurtay dadweynaha deegaankaasi.
Laamaha ammaanka ee Somaliland iyo Maamulka Gobolka Maroodijeex ayaa lagu wargaliyay arrinta, ilaa iyo haddana wax war ahna weli kamey soo saarin.
Sikastaba, dhawaan unbey aheyd markii degmada Gabilay, ay sidan oo kale diyaarado dagaal ay hub ku tuureen dhul daaq-simeed ay ku sugnaayeen dad xoolo dhaqato ah, iyada oo xukuumadda Somaliland ka hadal inta badan arrimaha diyaaradahaasi duqeymaha geysta.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Taliska ciidamada booliska Soomaaliya ayaa sheegay in xabsiga la dhigay saraakiil ka tirsan ciidamada Booliska, kuwaasi oo loo heysto inay qeyb ka ahaayeen dagaaladii ugu dambeeyay ee ka dhacay magaalada Muqdisho.
Labadii maalin ee lasoo dhaafay ciidamo ka tirsan booliska iyo meletariga Soomaaliya ayaa ku dagaalamayay degmooyinka Shibis iyo Yaaqshiid ee gobolka Banaadir, waxaana ka dhashay dhimasho iyo dhaawac.
Ciidamada dagaalamay ayaa sidoo kale waxay kala qaateen qoryo badan, taasi oo keentay in dagaalo ay ka dhacay agagaarka Isgoysyada Maanabooliyo iyo Baar Ayaan, waxaana kadib ciidamada kala dhex galay saraakiisha ciidamada Booliska iyo Meletariga.
Taliyaha ciidamada Booliska Soomaaliya Bashiir Cabdi Maxamed (Americo) oo saxaafadda kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in ciidamo ka tirsan dowladda iyo saraakiil ciidan loo xiray isku dhacyadii ugu dambeeyay ee ka dhacay Muqdisho
Waxaa uu taliye Bashiir Ameriko digniin u diray ilaalada Madaxda Dowladda, waxaana uu sheegay in lagula xisaabtami doono dagaalada dhexmaraya Ciidamada ilaalada u ah iyo kuwa howlgalada ka wada Muqdisho.
Markii Magalada Muqdisho ay ku wada dagaalamaan Ciidamada dhexdooda ayaa khasaaraha ugu badan waxaa ay gaartaa dadka Shacabka ah ee ku sugan Goobaha lagu dagaalamay taas oo aysan jirin cid wax iska weeydiisa.
Sidoo kale taliyaha ciidamada booliska ayaa sheegay in saraakiisha ciidamada kale uu kula dardaarmayo inay xakameeyaan waxyeelada shacabka ay u geystaan ciidamada ilaalada u ah iyo kuwa la dhigay xarumaha Isgoysyada ah.
Todobaadkaan Muqdisho waxaa ka dhacay seddex dagaal oo u dhaxeeyay ciidamada Booliska iyo meletariga Soomaaliya, waxaana ka dhashay dhimasho iyo dhaawac gaaray dhinacyada dagaalamay.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Masuuliyiinta ugu sareyso hay’adaha amaanka ee dowladda Soomaaliya iyo wasiirada Gaashaandhiga iyo amniga xukuumadda ayaa maanta hortagaya baarlamaanka Soomaaliya.
Kulanka maanta ayaa waxaa uu ka duwan yahay kulamadii hore ee ka dhacayay xarunta golaha shacabka, waxaana ka maqan warbaahinta sida uu shalay shaaciyay guddoomiyaha baarlamaanka Maxamed Mursal C/raxmaan.
Kulanka maanta ayaa seddex arin kaga duwan kulamadii hore ay xildhibaanada baarlamaanka ku yeelan jireen xarunta golaha shacabka, waxaana ugu horeeya in xildhibaanada baarlamaanka ay ka mideysan yihiin in kulanka maanta uu ka dhaco golaha shacabka.
Arinta Labaad ee kulanka maanta uu kaga duwan yahay kulamadii hore ayaa ah inuu dhacayo maanta oo Axad ah, iyadoo kulamadii hore looga bartay maalmaha, Sabtida, Isniinta iyo Arbacada.
Arinta Seddexaad ayaa ah in kulanka la isku waafaqay inay warbaahinta Dibad Joog ka ahaato, iyadoo xildhibaanadii kulankii hore mucaaradsanaa aqbaleen inay gole xiran ku wareystaan laamaha amaanka.
Shalay oo Sabti aheyd ayaa Xildhibaanada waxaa ay dood adag ka yeesheen xaalada Amni ee dalka,iyada oo Xildhibaanada ay muujiyeen dhaliilo ku aadan sida ay Xukuumadda u wajahday sugida Amniga dalka gaar ahaan Magalada Muqdisho.
Maanta ayaa qorshuhu yahay in Kulanka Baarlamaanka ay goobjoog ka noqdaan Su’aalana la weeydiiyo, Wasiirka Amniga, taliyeyaaha Ciidamada Millateriga, Booliska, Asluubta iyo Guddoomiyaha Gobolka Banaadir.
Lama oga waxyaabaha kasoo bixi kara kulanka laamaha amaanka iyo xildhibaanada baarlamaanka ku yeelanayaan magaalada Muqdisho.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Somaliland ayaa markale ka hadashay mawqifkeeda ku aadan Wada-hadalada ay la galeyso Soomaaliya, iyada oo ka dhawaajisey inay diyaar u tahay inay Soomaaliya kala hadasho wixii ay isku maan-dhaafsanyihiin.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Somaliland, Yaasiin X. Maxamuud Xiir [Faratoon], oo warbaahinta la hadlay, ayaa sheegay waxa uga meel yaal Wada-hadalada Somaliya, waxa uuna yiri “Somaliya diyaar ayaanu u nahay inaanu wada hadalno wixii aanu isku maan-dhaafsan nahayna meel isla dhigno, oo aanu waliba qancino, sida uu marar badan uu sheegay Madaxweynaha Somaliland Muddane Muuse Biixi Cabdi, mawqifka ay doonaanba ha istaagan laakiin inagu waxaynu nahay kuwa diyaarka u ah inaynu qancino, sida ugu haboona u qancino, maxaa yeelay qaranimada Somaliland waa mid aan marnaba laga laabaynin”
Wasiirka ayaa sidoo kale ka waramay dadaalada ay ugu jiraan sidey ictiraaf ku heli laheyd Somaliland “Horumar baa socda, maalin walbana wax baa inoo soo kordhaya, inaguna weynu dadaalaynaa, wixii dadaal ah ee inala gudboona weynu sameeynaynaa, weyna ka midho dhalin doonaa ictiraafkeena, wakhtiga ay doontaba ha noqoto waa hubaal inaynu helayno ictiraaf, horumarka aynu ku talaabsanay,iyo heerka aynu ka gaadhnay, iyo waliba madax banaanideena cid walba inaynu ku qancino ayaanu rabnaa, xidhiidh aad u fiicana weynu la leenahay Caalamka iyo Wadamada aynu jaarka nahayba” ayuu yiri Wasiir Faratoon
Wuxuu intas kusii daray Wasiirku “Mar kasta waxaanu leenahay qaranimada Somaliland waa mid muqadas ah, Shacabka reer Somaliland aragtida Siyaasada wey ku kala duwanaan karaan, oo waxaynu Xisbiyada aynu u sameeysaynay waa in dadkii isku aragti ahiba inay isku Xisbi noqdaan, laakiin waa inaynu mar walba mid ka midaysnaa, midaas oo ah wadaniyada iyo Somaliland-nimada, waana in guud ahaan Shacabka Somaliland meel kasta oo ay joogaan, Xisbiga ay doonaanba ha ku jiraan, dalkay doonaanba ha joogaan, waa in mawqifkooda iyo aragtidooda Somaliland mid ka noqdaan, oo jiritaanka iyo ilaalinta wadankooda, mar walba waa inay mid ha ka ahaadan”
Muqdisho 14la Abriil 2019 Xarunta Dambi Baarista ee CID ayaa waxaa ka taagan dhibaato xoog leh oo ku saabsan Waraaqaha ay dadka uga soo baahdaan gaar ahaan Waraaqda caddeyneyso inuusan qofka dambi ka gelin dalka Soomaaliya (Criminal Record).
Xarunta CID ayaa markii hore lacagta ku qaadi jirtay Xarunta waxayna dadka ku qasbanaayeen inay lacagta u bixiyaan si Kaash ah lamana ogoleyn in Akoon lagu shubo iyo in lacagta lagu tuuro Aaladaha lacagta la isugu tuuro ee Soomaaliya.
Wasaaradda Maaliyadda ayaa dhawaan amar kusoo rogtay Xarunta Dambi Baarista ee CID waxayna shaacisay in wixii hadda ka dambeeyo ay lacagtaas aruurin doonaan Wakiilo ka socdo Wasaardda isla markaasna Wasaaradda Maaliyadda looga sameeyey Akoon u gaar ah oo hadda lagu shubo lacagaha kasoo xaroodo Xaruntaas.
Tan iyo markaas waxaa dayacmatay shaqadii ka socotay CID ee dadka loogu adeegayey gaar ahaan waraaqaha Dambi La’aanta maadaama ay Meesha ka baxday lacagihii sida musuq maasuqa ah loo qaadan jiray.
Waxay bilabeen Saraakiishii howshaas qaabilsaneyd inay dayacaan shaqadii loo hayey Bulshada waxaana Xarunta CID ku arkeysaa dadkii Waraaqaha soo doontay oo lagu aruuriyey Xarunta Wasaaradda Beeraha oo ku dhagan Xarunta Dambi Baarista ee CID waxayna dadkaas halkaas ku sugnaadaan wax ku dhow 10 Saacadood iyadoo aan qaarkood wax shaqo ah loo qaban halka kuwa kalana ay helaan wixii ay soo doonteen kadib saacado xad dhaaf ah, waxaana meeshaas si dhaqso ah looga wadaa kaliya dadka Laaluushka laga qaado halka kuwa kalana loo sheego inaysan meeshooda kasoo dhaqaaqi karin.
Sababta sidaas loo yeelayo ayaa ah in Saraakiisha howshaas qaabilsan iyo Shaqaalahaba laga joojiyey Lacagihii musuq maasuqa ahaa oo ay halkaas ka heli jireen.
Inta badan dadka Waraaqaha loo fududeeyo ayaa laaluush ahaan u bixiyo lacag ka badan midda sharciga ah oo ay Wasaaradda Maaliyadda uga qaado Gudaha Xarunta Dambi Baarista ee CID si ay kaliya uga badbaadaan ciqaabta adag ee ka taagan helista Documentiyadaas.
Hooyo kamid ah dadweynaha Waraaqaha uga soo baahday Xarunta CID oo wadatay dhallaan yar oo umusha lagula jiro oo ay Caasimadda Online kula kulantay Xarunta Dambi Baarista ayaa sheegtay inay halkaas ku sugneyd muddo 8 Saacadood ah isla markaasna ay isku kor rafaadeyn iyada iyo cunugii yaraa oo ay dhabta ku wadatay.
Hooyadaan ayaa ugu dambeyntii isaga tagtay Xarunta iyadoo aan helin waraaqdii ay soo doonatay maadaama ay Shaqaalaha iyo Saraakiisha CID xoogga saaraan inay Waraaqaha u sameeyaan kaliya kuwa ay Laaluushka ka heliyaan oo lagu siiyo waqtiga ugu fudud oo u dhaxeyso 30 – 45 Daqiiqo.
Arrinta hooyadaan lagu sameeyey ayaa ah mid ka baxsan xuquuqda Bini’aadanimada iyo midda Islaanimada maadaama ay mudneyd in lagu tixgeliyo Cunugga yar iyo xaaladda ay ku jirto oo ah mid u baahan in la ilaaliyo, balse waxaa muuqato in Xarunta Dambi Baarista Booliska Soomaaliyeed ay ilaalinta hooyadaan kala weynaatay Laaluushka yar ee laga helayo Dadka kale.
Dowladda uu hoggaamiyo Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa horey Shacabka ugu ballan qaaday inay la dagaalameyso musuq maasuqa iyo Laaluushka balse waxaa muuqato inaysan arrintaas ka hirgelin inta badan hey’adaha Dowladda weliba si gaar ah Xarunta Dambi Baarista oo saldhig u ah Booliska Soomaaliyeed oo u taagan ilaalinta Sharciga iyo Dadweynaha Soomaaliyeed.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Kusimaha Taliyaha NISA Fahad Yaasiin oo inta badan fagaarayaasha ka dhuunta ayaa lagu arkay gudaha Xarunta Baarlamaanka, waxaa uu ka mid yahay Taliyeyaasha su’aalaha la weydiinayo, inkastoo Warbaahinta ay dibad joog ka tahay.
Fahad oo la waydiiyey Su’aalo dhawr ah ayaa uga jawaabayey si kooban sidoo kalana su’aalaha intooda badan wuxuu uga jawaabayey “Shaqo kuma lihi”.
Haddaba Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame oo ah Siyaasi wax badan ka yaqaan Siyaasadda isla markaasna si weyn u mucaaradsan Siyaasadda ay dowladda Farmaajo ku maamuleyso dalka ayaa ka hadlay sababata Baarlamaanka looga mamnuucay Saxaafadda iyo sababta XIldhibanada loogu amray inay taleefoonada damiyaan sidoo kalana aysan badin Su’aalaha.
Cabdiraxmaan ayaa sheegay in kulanka Baarlamaanka sidaas loo yeelay wiil sida Godane oo kale isku qarinayo oo uu ula jeedo Fahad Yaasiin, ogowse Godane waa Hoggaamiyihii hore ee Al-Shabaab ee la dilay kaasoo inta badan Fagaarayaasha aan lagu arki jirin.
” Baarlamaankee? kan la leeyahay hal daqiiqo hadal, taleefanka demi, warbaahinta celi, ha waydiin hal su’aal ka badan, aamus ee fariiso, Waxaas oo idilna waxa loo yeelayaa wiil sidii Axmad Godane is qarinaya dartii” Ayuu yiri Cabdiraxmaan.
Cabdiraxmaan oo Qoraalkaan kusoo qoray Bartiisa Facebook ayaa kusoo aadiyey Xilli uu Fahad Maanta wajahayo Su’aalihii ugu adkaa oo kaga imaanayo Xildhibanada Baarlamaanka Soomaaliya.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Nadaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, ayaa isku shaandheyn ku sameeyay Xukuumadiisa, waxyar un kadib markii uu maanta qaar kamid ah bulshada reer Hargeysa la tukaday salaad Roob-doona.
Madaxweyne Biixi ayaa waxa uu wareegto madaxweyne oo summadeedu tahay JSL/XM/XKQ/222/1-293/042019, uu Xilka qaadis iyo Magacaabid ku sameeyey xubno ka mida xukuumadda.
Waxaanay u dhignayd Wareegtada Madaxweynuhu Sidan:-
Wareegto Madaxweyne
Xil ka Qaadis
Ku: Cawaale Ibraahim Shirwac Looddoon
Wasiirkii Hore ee Wasaaradda Qorshaynta iyo Horumarinta Qaranka
Ku: Axmed Xasan Cigaal Sahal
Safiirka Somaliland u Fadhiya Itoobiya
Ujeeddo: Xil Ka-qaadis
Mudanayaal,
Sida aad la socotaan, xilka qaranka ayey dabcigiisa tahay in uu meerto noqdo, oo hadba loo igmado ciddii hanan karta. Sidaa darteed, waxaan gartay in laga bilaabo taariikhda maanta aan idinka qaado xilalkii aad hayseen.
Waxaan idiinka mahadcelinayaa muddadii aad hayseen xilalkaas Qaran.
Wareegto Madaxweyne.
Magacaabid
Markaan Arkay: Dastuurka Jamhuuriyadda Somaliland, Qodobka 90aad;
Markaan Arkay: Aqoontooda, Kartidooda iyo Waaya-aragnimadooda;
Markaan ku Qancay: In ay Hanan Karaan Masuuliyadda ka Dhalanaysa Xilalkan;
Markaan Sameeyey: La-tashi Ballaadhan;
Waxaan Go’aamiyey;
In laga bilaabo taariikhda maanta aan masuuliyiintan u magacaabo xilalkan:
1 Cumar Cali Cabdillaahi Bade Wasiirka Wasaaradda Horumarinta Caafimaadka.
2 Cabdiraxiim Cismaan Xaaji Cabdi (Shibbiin) Wasiirka Wasaaradda Qorshaynta iyo Horumarinta Qaranka.
3 Cabdinaasir Caydiid Maxamed Faarax Wasiirka Ku-xigeenka Wasaaradda Arrimaha Gudaha.
4 Salaan Xasan Kayd Cabdille Safiirka Somaliland u fadhiya Dalka Itoobiya.
ALLAA MAHAD LEH
Muuse Biixi Cabdi
Madaxweynaha MDS
https://www.youtube.com/watch?v=4FluNN11UoA
https://www.youtube.com/watch?time_continue=25&v=4FluNN11UoA
WARARKA MAANTA 12ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 12la Abriil 2019 Magaalada Muqdisho ayaa waxaa ka socoto Munaasabadda 59-guuradii ka soo wareegatay markii la aas aasay Ciidanka Xoogga dalka ee 12-ka April oo ku beegan maalinta berri oo Jimco aheyd, iyadoo maanta oo Khamiis ah la soo hormariyay.
Munaasabaddan ayaa waxaa ka qeyb galaya Madaxweynaha JFS Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, Wasiirka Difaaca XFS ,Saraakiisha Ciidamada qalabka sida, Taliyeyaasha Ciidamada iyo marti sharaf kale.
Ciidamada xoogga dalka ayaa xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga ku soo bandhigay dhoolatus iyo gaarda ka ciyaar,iyagoo Salaan sharaf siiyay Madaxda Qaranka.
Haddaba Munaasabadda 12-ka April ee sanad guurada 59aad ee Ciidamada xoogga dalka ayaa sanadkan la xusayaa markii 3aad oo uu Madaxweyne Farmaajo talada haayo, iyadoo saddexdaas jeerna ee Munaasabadda 12-ka ay ka wada qeyb galeen Saddex Taliye iyo 3 wasiir Gaashaandhig oo kala duwan.
Munaasabaddii sanadkii 2017 waxaa dalka Wasiir Gaashaandhig iyo Taliyaha Xoogga dalka ahaa C/rashiid C/llaahi iyo Jen. Axmed Jimcaale Cirfiid.
Munaasabaddii 12 April ee dhacday sanadkii 2018 waxaa Wasiir Gaashaandhig ahaa Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan oo hadda ah Guddoomiyaha Golaha Shacabka, halka Taliyaha Ciidamada Xoogga dalka Jen. C/weli Jaamac Gorod.
Munaasabaddan sanadkan 2019 waxaa dalka Wasiir Gaashaandhig ka ah Xasan Cali Maxamed (Amar Dambe), halka Taliyaha Ciidanka xoogga dalka uu yahay Jen. Daahir Aadan Cilmi Indha Qarshe.
Muqdisho 12la Abriil 2019Maamulka Puntland aya magaalada Garowe kaga dhawaaqay dagaal ka dhan ah ururka Takfiir, oo muddooyinkii ugu dambeeyay ku badanayay deegaanada Puntland.
Wasiirka cadaaladda Puntland Cawil Sheikh Xaamud Maxamed ayaa kaga dhawaaqay magaalada Garowe dagaalka ka dhanka ah kooxda Takfiir oo uu sheegay inay aaminsan yihiin fikirka gaaleysiinta.
Wasiirka ayaa sheegay in kooxda ay deegaanada Puntland ka wado fikrado aan wanaagsaneyn oo lagu marin habaabinayo shacabka ku dhaqan deegaanada maamulkaasi, islamarkaana ay go’aansadeen inay la dagaalamaan.
Sidoo kale wuxuu tilmaamay in kooxda Takfiirka in ay yihiin firqad xun oo khatar ku ah caqiiqada iyo qiyamka bulshada haddii aan lala dagaallamin, sida uu hadalka u dhigay wasiirka cadaaladda.
“Takfiirku waa arrin haatan Puntland ku faafaysa runtii, waxaan damacsannahay in aan arrintaas takfiirka laga hortago, waxaan ka hor istaagaynaa in ay masaajiddo ama xarumo yeeshaan, waxaan la dagaallamaynaa in aan joojinno fasahaadkooda. Takfiirku waa firqad xun waana fasahaad” ayuu yiri Xaamud.
Kooxdaan ayaa degan deegaano dhowr ah oo Soomaalida ay degto, balse waxay kusii badan yihiin deegaanada maamul goboleedka Puntland, sida uu ka dhawaajiyay wasiirka cadaalada Puntland.
Sudan 12la Abriil 2019 Dadweynaha Sudan ayaa maqlay hadal ay wakhti dheer sugayeen kadib markii Cawad Maxamed Axmed Bin Cawf ka dhawaajiyay in gabi ahaanba xukunkii laga qaaday Cumar Xasan Al-Bshiir, sidoo kalana wuxuu sheegay iney ku xireen goob an dhibaato ka jirin.
Bin Cawf wuxuu ka mid ahaa shaqsiyaadka uu kalsoonida ugu weyn ku qabay Al-Bashiir maadaama uu hayay laba xil oo awood sare leh, wasiirka Gaashaandhigga iyo sidoo kale xilka madaxweyne ku xigeenka.
Al-Bashiir ayaa bishii February ku dhawaaqay in Bin Cawf uu yahay madaxweyne ku xigeenka koowaad ee xukuumadiisa, wuxuuna ka dhiganayay awood maadaama xilligaas mudaharaadyada looga soo horjeedo dowladda ay sii xoogeysanayeen.
Sidoo kale madaxweynaha talada laga tuuray wuxuu isku dayay inuu sameeyo isbadal weyn oo dhanka xukuumadiisa ah, wuxuuna kala diray dhamaan wasiiradii marka laga reebo saddex wasiir oo kala ah (gaashaandhigga, arrimaha dibada iyo cadaaladda), Cumar wuxuu markaas wadanka kusoo rogay xaalad deg-deg ah oo soconeysa muddo sanad ah.
Wakhtigaas dunida oo dhan waxey Cawad Bin Cawf u aragtay inuu yahay qofka kaliya uu naftiisa ku aamini karo Bashiir, wuxuu ka dhigtay difaaciisa si uu xukumaadda ugu ilaaliyo, sidoo kale dhamaan gudoomiyeyaasha gobolada wuxuu ka dhigay saraakiil military, balse wax walba wey soo dhamaadeen.
Hadaba waa kuma Cawad Ibnu Cawf:
Bin Cawf wuxuu horaantii kontomaadkii ku dhashay Qura meel la yiraahdo oo ku taala degmada Wad Maalik, wuxuu wadanka Masar u aaday si uu ciidanimo usoo barto isagoo ku takhasusay Madaafiicda, sidoo kalana wuxuu markii dambe macalinka ka noqday kulliyadda lagu diyaariyo saraakiisha.
Ku xigeenka taliyaha ciidamada qalabka sida iyo sidoo kale taliyaha sirdoonka militariga ayuu noqday intii uu ku jiray shaqada ciidanka, sidoo kalana wuxuu door aan la dafiri karin ku lahaa iney isku soo dhawaadaan dowladaha Sudan iyo Eritrea wakhtigii uu madaxda ka ahaa guddigii nabadgelyada ee ka qeyb qaadanayay wada xaajoodka labada dal.
Wixii ka dambeeyay sanadkii 2010, wuxuu isaga fariistay shaqada ciidanka isagoo dhinacyo badan kala shaqeeyay dowladda, wuxuu noqday agaasimaha waaxda xallinta khilaafaadka, sidoo kalana safiirka Sudan u fadhiya Cuman ayuu mar noqday, halka uu sidoo kale safaaradda Masar ee wadankiisa ka shaqeeyay.
Lama filaan ayey aheyd markii dhamaadkii 2015 Al-Bashiir uu digreeto ku magacaabay Cawad Maxamed Axmed Bin Cawf, isagoo ka dhigay wasiirka Gaashaandhigga.
Sida la fahamsan yahay ciidanka Sudan waxey qaadeen tallaabo aan la dafiri karin tan iyo markii xilka loo magacaabay, balse wuxuu ka biyo diiday inuu qaato talada shacabka ee aheyd iney dowladda ciidamadeeda kala soo baxdo Yemen, wuxuuna garab istaagay go’aankii dowladda isagoo sheegay iney isbaheysiga kasii mid ahaan doonaan.
Ugu dambeyntii Cawad waa mid aysan ku qanacsaneyn Qaramada Midoobay oo ku dartay liiska dadka masuulka ka ahaa dhibaatooyinkii ka dhacay Darfur sanadkii 2005, sidoo kalana mareykanka isagana wuxuu ku daray dadka u calaameysan ee dhibaatooyinka ay ku eedeeyaan.
Maamulka Dowladda Jubbaland 12la Abriil 2019 Madaxweynaha dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Jubbaland Axmed Maxamed Islam (Axmed Madoobe) ayaa xilkii ka qaaday lataliyihiisa arrimaha siyaasadda Cabdi Cali Raage.
Axmed Madoobe ayaa warqad ogeysiin ah u diray hay’addaha Jubbaland, kuna wargeliyay in Cabdi Cali Raage uusan dowlad goboleedka Jubbaland matali karin laga bilaabo maanta.
Warqada ka soo baxday madaxweynaha ma uusan ku sheegin sababta rasmiga ah ee loo cuskaday xilka ka qaadista, iyadoo la ogaa in Cabdi Cali Raage ahaa saaxiibka ugu dhaw madaxweyne Axmed Madoobe, kaasoo dadka danaha ka leh madaxweynaha isaga u sii mari jiray.
Waxaa jira warar soo baxaya oo sheegaya inuu mudooyinkanba jiray khilaaf u dhexeeyay madaxweynaha iyo la taliyihiisa arrimaha siyaasadda, kaasoo dhowr jeer la isku dayay in lagu boxo xal ka gaaristeeda, balse isku dayo dhowr ah oo la sameeyay uu fashilmay.
Maamulka Dowladda Somaliland 12la Abriil 2019 Safiirka Mareykanka u qaabilsan Soomaaliya, Donald Yukio Yamamoto ayaa la filayaa dhowaan in uu socdaal ku yimaado magaalada Hargeysa ee Caasimada Somaliland.
Donald Yamamoto ayaa socdaalkiisan uu ku imaanayo Hargeysa, waxa uu noqonayaa socdaalkiisi ugu horeyay ee uu ku yimaado caasimada Somaliland, tan iyo xiligii loo magacaabay Safiirnimada Soomaaliya.
Socdaalkan Yamamoto ee uu Hargeysa ku imaanayo ayaa ilaa hadda cadeyn wakhtiga rasmiga ah ee imaatinkiisa, balse ilo xog-ogaal ah ayaa Caasimada Online u sheegay in Danjiruhu maalmahan soo socda uu ku soo wajahan-yahay magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland.
Donald Yamamoto ayaa marka usoo gaadho Somaliland, waxa uu kulamo la qaadan doona Madaxda ugu sarreysa dalka, isagoo weliba kulan gaar ah la qaadan doona Madaxweyne Muuse Biixi
Muqdisho 12la Abriil 2019 Ka hor Aamin Ambulance iyo inta ay shaqeeneysay 12-kii sanno ee lasoo dhaafay, ma jirin gawaari kale oo gar-gaarka deg degga ah ka shaqeeya marka la joogo Muqdisho.
GOORMA AYEY TIMID AAMIN AMBULANCE?
Aamin Ambulance oo ah Hay’ad si mutadawacnimo ah uga shaqeyn jirtay gurmadka deg degga ah ayaa timid xilli loo baahna, dalkuna ku jiray xaalad dagaal, oo ay adkeyd in loo gurmado qofka ku waxyeelooba dagaalada socda.
Dadka ku dhaqan Muqdisho oo subax walba kusoo toosi jiray daryanka madaafiicda, habeenkiina hurdada kaga baaqsan jiray dhawaqa rasaasta nuucyadeeda kala duwan ayaa dhaawacyada ku qaadan jiray gaari-gacan iyo gaari-dameer, taas oo ay ka dhaxli jireen silac, daryeel xumo iyo daah oo ugu dambeyn qofka dhaawaca ah u sababta geeri.
MAXAA IS BADALAY MARKA AY TIMID AAMIN AMBULANCE?
Shacabka Muqdisho oo ku sugnaa xaalad ay farxad u aheyd in ay arkaan gawaari Ambulance oo u qaada qofka dhaawaca ah, iskaba daa in ay ku fakaraan nabad iyo xasilooni ayaa aad usoo dhoweeyay imaashiyaha ha’addaan ee diyaarka u ah in ay ugu shaqeyso sida bilaash ah.
Waxaa billaawday wada shaqeyn wanaagsan oo ka dhex dhalatay shacabka Muqdisho iyo Aamin Ambulance, taas oo sababtay in hay’addan ay kasoo gudubto kaliya qaadista qofka dhaawaca ah oo ay u gurmadaan hooyooyinka foosha ah iyo qofka xanuun daran uu ku dhex qabto hooygiisa, waxaana meesha ka baxay in la arko qof dhaawac ah oo lagu sido gaari-gacan ama gaari-dameer.
MAXAY KU JIRTAA DANTA SHACABKA?
Shacabka Muqdisho oo wali baadi goob ugu jira qof dusha saarto amnigooda si dhowna uga warhaayo, maankana ku haayo howsha quruxda badan oo ay u heyso hay’addaan, kana fogaanaya in ay ku abbaal dhacaan, ayaa u arko dantooda in ay sii shaqeyso Aamin Ambulance, waxaana yaab iyo amakaag ku noqday go’aankii dowladda ee ahaa shaqo ka joojinta Aamin Ambulamce.
Dowladdaan haatan jirta ayaa ah dowladda kaliya ee u aragtay u gurmashada shacabka ka qeyb qaadasho ammaan darri, waxaana xusid mudan in Aamin Ambulance ay aheyd hay’adda kaliya ee awoodda in xilli kasta iyo goob kasta ay ugu gurmato shacabka, taas oo aysan hore u sameyn dowladda.
MAXEY TAHAY DANTA UGU JIRTO DOWLADDA ERYIDDA AAMIN AMBULANCE?
Inkastoo aysan caddeyn u jeedka dhabta ah ee dowladda ku riixay joojinta adeeggaan gurmad ayadoon wax badiil ah u heyn shacabka, goob walba iyo xilli walbana ugu gurman karin, hadana warbixin uu bartiisa Facebook kusoo daabacay Cabdinuur Maxamed Axmed oo ah agaasimaha warfaafinta madaxtooyada Soomaaliya waxaa ku jiray qodob taabanaya in looga shakiyay ka qeyb ahaansho amni darrada jirta.
Waa ceeb kale oo ay dhex istaagtay dowladda, waxuu ahaa go’aan aan farxad galin shacabka Muqdisho, waxey isku dayeen in ay inkiraan, waxaase ugu dambeyn hadlay agaasimaha Aamin Ambulance Dr. Cabdiqaadir Cabdiraxmaan oo shaaca ka qaaday in dowladdu ku amartay in aysan tagi karin goobaha qaraxyada ka dhacaan, aysanna u gurman karin dadka ku waxyeelooba.
MAXUU KUSOO BIYA SHUBANAYAA GO’AANKA DOWLADDA?
Go’aankaan hadduu hirgalo, shacabka Muqdishana la tixgelin waayo rabitaankooda waxuu isugu biya shuban doonaa “Dayac, hala dooxo, oo ka daahi daryeelka”.
W/Q:- Nuune Ali Hassan
Muqdisho 12la Abriil 2019 Jawaabta Guddoomiyaha Gobolka Benadir Inj. Yarisow ee ku saabsan amar uu ka bixiyay dhulka EX Marino ee Dowladihii kala dambeeyay u sharciyeeyeen ee Madaxweyne Cabdullahi Yusuf, Sheikh Sharif, iyo Xassan Sheikh siiyeen muwaadiniin Soomaaliyeed sida ay sheeganayaan waa gef weyn ee aan laheyn xikmad dowladnimo.
Xitaa barasaabkii Talyaaniga sidaas uma hadli karin.
Khubaro badan waxay soo jeediyeen inay xaaran tahay in dalal ajnabi ah la siiyo dhulka xeebta ah. Haseyeeshe Dowladda Madaxweyne Farmajo diyaar uma ah in lala taliyo ama tixgeliso talada shacabka.
Waxaa soo ifbaxaya in madaxda ku fadhisa kuraasta dowladda federaalka ay qabaan fikrad dowladnimo ee la mid ah tan Al Shabab iyo hoggaamiyayaashii dagaalka sokeeye oo hadalkooda, qoraalkooka, iyo ficilkooda sharci yahay, sax yahay, aan laga hadli karin.
Waxaa kaloo soo caddaanaya inay dhisanayaan dowladda ay ayago leeyihiin, jecel yihiin, jeebkooda ku jirta oo cid kale shaqo ku laheyn.
Arrintaas waxaa markhaati u ah in doorkii Barlamaanka, garsoorka, dowlad goboleedyada, saxaafadda, bulshada ra’yidka, iyo mucaaradka la laa’lay
Soomaaliya waxay u baahan tahay badbaado iyo naf hurid deg deg ah.
Dr. Maxamud Culusow
Eritrea 12la Abriil 2019 Madaxweynaha dawladda Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle oo waraysi siiyay wargeys Faransiis ah ayaa sheegay in ciidanka badda ee Itoobiya dhisanayso xaruntiisu noqonayso dekedda Masawa ee dalka Ereteriya sida ay baahisay warbaahinta Ertrean Press.
Arrintan ayaa guux ka abuurtay Ereteriya, islamarkaana waxa baraha bulshada kaga dareen celiyay saxaafadda iyo bulshada Ereteriya.
Wasiirka warfaafinta ee Ereteriya Yemane G. Meskel ayaa si kooban ugu jawaabay madaxweynaha Jabuuti Mr Geelle waxaanu sheegay in aanu garanayn goorta Geelle noqday afhayeenka Jabuuti laakiin, warka uu sheegay yahay been.
Sida laga soo xigtay waraysiga Madaxweyne Geelle wuxuu sheegay in madaxweynaha Faransiisku u sheegay in saldhigga Itoobiya ee ciidanka baddu noqonayo Masawa oo Ereteriya ah. Waxa saldhigga dhismihiisa iyo asaasidda ciidanka badda Itoobiya gacan ka gaysanaya dawladda Faransiiska.
Muddo dheer ayaa laga faalloonayay halka uu noqon doono fadhiisinka ciidanka badda ee Itoobiya doonayso in ay si dhakhso ah u dhisato taas oo uu dardar geliyay ra’isal wasaare Abiy Axmed kadib markii la kala diray markii Ereteriya ka go’day Itoobiya ee dalka Itoobiya noqday bilaa bad. Waddamada la filayay in saldhiggu noqdo waxaa ka mid ahayd Somaliland
London 12la Abriil 2019 Booliiska dalka Britain ayaa maanta gudaha u galay dhismaha safaarada Ecuador ku leedahay magaalada London ,waxa ayna halkaasi kasoo xireen Julian Assange oo ah Aas aasaha shabakada siraha qarsoon faafisa ee Wikileaks.
Julian Assange ayaa mudo todobo sano ah magan galyo ahaan ugu dhax noolaa dhismaha safaarada Ecuador ee magaalada London halkaas uu galay xili la doonayay in lasoo xiro.
Madaxweynaha dalka Ecuador Lenin Moreno ayaa shaaca ka qaaday inay baabi’iyeen magangalyadii Mr Assange siiyeen , kaddib markii uu ku xadgudubay heerarka caalamiga sida uu xusay.
Booliiska magaalada London ayaa gudaha u galay dhismaha safaarada halkaas ay xoog uga soo xireen kadib markii uu Assange ka biyo diiday in uu booliiska isku soo dhiibo .
Dowlada Sweden ayaa ku eedeesay Julian Assange dacwad la xariira kufsi iyo dambiyo kale, waxaana ninkan uu dunida caan ka noqday kadib markii barta uu aas aasay ee Wikileaks faafisay siro badan oo u qarsoono doono waa weyn.
https://www.youtube.com/watch?v=x0YaxALCdjI
WARARKA MAANTA 11ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Yaa iscasili doona fashilka ku dhacay xukuummadda fashilantay? Yaa ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa adkaan doono Senator Muuse Suudi Yalaxoow Iyo Xukuummadda Fashilantay ee Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay tahay deynta ay ganacsatada ku leeyihiin xukuummadda fashiltantay? Maxay sababta maalinkasta loo weerarayo siyaasiyiinta Hawiye ee ku jira aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxuuse u diidan yahay Guddoomiyaha Aqalka Hoose Mudane Mursal Shiikh in golaha shacabka la hor keeno hesshiiska qarsoodiga ah ee loo saxiixay dalka #Ethiopia ayadoo si qayaxan loo diidan yahay in ciidanka badda Soomaaliya la dhiso? Maxaase Ciidanka Xoogga Dalka loo siin waayey mushaharaadkooda ma niyad-jabin mise kala dirid loo sii dhabar-jabinaayo inay #Ethiopia Iyo #Kenya kala qaataan #Soomaaliya? Maxayse tahay waxa ay ka hadlayaan xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Bangiga Adduunka kaasoo ka biyo-diidan musuqmaasuqa baahsan ee xukuummadda Nabad Iyo Naxdin? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Muqdisho xorayn doono fashilka ku habsaday dalkan? Maxayse tahay sababta kaliya ee loogu wada noolyahay canshuurta gobalka Banaadir oo aan wax canshuur ah laga soo qaadi karin goballada kale ee dalka? Kadib 2 sanno iyo bilo wax ciidan xoogga dalka ah iyo shaqaalaha dadweynaha ee dowliga ah oo si toos ah u qaadan jiray mushaharaadkooda ma jiraan? Kaca reer #Muqdisho oo iska-difaaca tuugo la shaqaysanaysa Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa dalka iyo dadka jah-wareerinaysa! Ha wiqleeyso!
Muqdisho 11la Abriil 2019 Soomaali badan ayaa dhibanayaal u ah kooxda Al-Shabaab, hase yeeshee kuwa ugu darran waa caruurta. Warbixintan waxay ku saabsan tahay nolosha qoys ka kooban lix caruur iyo hooyadood oo aabahood uu ku baxay gacanta kooxda Al-Shabaab oo kumanaan qof oo Soomaali ah sidoo kale dhibanayaal u ah.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 11la Abriil 2019 Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa dalab u gudbiyay dowladda Soomaaliya, kaasi oo ku aadan walaaca laga qabo in markale biyo la’aan baahsan ay soo wajahdo Shacabka Soomaaliyeed ee ku tiirsan biyaha Wabiga Shabeelle.
Madaxweyne Waare ayaa sheegay in xiliyadda jiilaal sanadihii u dambeeyay biyo la’aan ay soo wajahaysay Shacabka gobolada Hiiraan, Shabeelaha Dhexe iyo Shabeelaha Hoose, maadaama biyaha Wabiga Shabeelle la weyn jiray, iyadoo ay ugu wacan tahay Ethiopia oo biyo xereeno sameyn jirtay.
Waare ayaa walaaca uu muujiyay ku sheegay inuu yahay mid horseedi kara in halis badan ay wajahaan beearalayda iyo shacabka ku nool hareeraha Wabiga Shabeelle, waxaana uu dowladda ka dalbaday in Ethiopia ay arimahaasi kala hadasho.
Jowhar ayaa kamid ah meelaha ay beeralay badan dhibaato ku qabaan biyo la’aanta wabiga Shabeelle, waxaana halkaasi lagu soo bandhigay Bariis cusub oo la doonayo in lagu abuuro magaalada Jowhar, kaasi oo la sheegay in looga maarmi doono Bariiska dibadda laga keeno, haddii tijaabada lagu guuleysto
Waare, wuxuu sheegay si tijaabadaasi loogu guuleysto in loo baahan yahay in beeralayda aysan ka walwalin biyaha wabiga Shabeelle oo ay ku tiirsan yihiin, wuxuuna ka codsaday dowladda inay Ethiopia arimahaasi kala hadasho.
“Waxaan ugu baaqayaa Dowlada Federalka inay wadahadal rasmi ah oo wax ku ool ah kala yeelato dowlada Itoobiya maareynta biyaha wabiga Shabeelle sida sharciga caalamiga ah uu qabo si Dowlada iyo beeralayda Soomaaliyeed ay u helaan qeybta ay xaqa ugu leeyihiin.”ayuu yiri Madaxweyne Waare.
Wabiga Shabeelle ayaa dhowrkii sano ugu dambeysay waxaa ka jirey biyo la’aan xilliga jiilaalka iyadoo beeralay badan ay qasaare ka soo gaarto biyo la’aanta wabiga, sidoo kalana waxaa halis gala dadka ku dhaqan hareeraha wabiga oo xaalad biyo la’aan ay wajahdaa.
Muqdisho 11la Abriil 2019 1 Bishii hore Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna duqa Muqdisho Eng: Cabdiraxmaan Cumar Cismaan Yariisow ayaa sheegay in lagala noqday dukumintiyo loo sameeystay dhul ay ciidamadii Badda ku lahaayeen degmada Cabdulcasiis ee magaalada Muqdisho.
Xeer uu soo saaray guddoomiyaha gobolka Banaadir ayaa lagu sheegay in dhulkaasi hore u ahaa dan guud haatana la doonayo in caasimada laga dhigo mid la tartanto caalamka.
Eng Yariisow ayaa hay’adaha dowlada Federaalka waxa uu ku wargeliyay in ay joojiyaan dhulalka ay bixiyaan, kadib markii ay dowlada u wakiilatay maamulka Gobolka Banaadir iyo Duqa Muqdisho in uu Mas’uul ka yahay dhul bixinta iyo fasaxyada.
Amarkaas kadib Degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir ayaa waxaa ka jirto xiisad laga cabsi qabo iney gacan ka hadal isu bedesho, taasoo u dhexeysa Ciidamada dowladda iyo Ciidamo taabacsan Senator Muuse Suudi Yalaxoow oo ka tirsan Aqalka Sare ee baarlamaanka Soomaaliya.
Xiisadda ayaa sii xoogeysatay kaddib markii uu fashilmay labo isku day oo lagu doonayay in Senatorka lagu qanciyo inuu xerada isaga guuro, isagoo xubno isaga wakiil ka ah ay la kulmeen Madaxweyne Farmaajo iyo kulan uu Guddoomiyaha Aqalka Sare isugu keenay Duqa Muqdisho iyo Muuse Suudi Yalaxoow, waloow wax natiijo ah aan ka soo bixin kulmadaas.
Maxaa laga damacsan yahay dhulkaas?
Dowladda Soomaaliya ayaa dhulkaas ka damacsan inay ka dhisto dhismooyin casri oo qalabeysan, waxaana la doonayaa in la dajiyo Safaarado ay ugu horeyso tan Dowladda Qatar oo la rumeysan yahay inay tahay dowladda soo dhisatay Madaxweyne Farmaajo iyo dowladdiisa.
Sidoo kale dhulkaas ayaa waxaa qeyb kamid ah laga Ijaari doonaa Diblomaasiyiin iyo Siyaasiyiinta sida weyn u taageersan Dowladda Soomaaliya kuwaas oo dowladda ku difaaco afkooda.
Waxaa kaloo laga sameyn rabaa guryo Ganacsi oo la doonayo in la Ijaaro isla markaasna Macaash laga sameeyo.
Yaa Qaatay Mashruucaas?
Sida ay Xogta ku heshay Shabakadda Caasimadda Online, Mashruuca dhismooyinkaas iyo guud ahaan maamulka Barnaamijkaas waxaa wadato Marwada Koowaad ee dalka Zeynab Cabdi.
Madaxweyne Farmaajo ayaa Mashruucaas ku wareejiyey Xaaskiisa, waxayna Marwo Seynab howshaas u xil saaratay oo Mashruuca u fulin doono Gaambe oo ah Maamulaha Hotel Jazeera ee Magaalada Muqdisho oo ah meesha ugu badan oo ay dagan yihiin Siyaasiyiinta Dowladda taageersan.
Gaambe ayaa siyaasadda ku milmay tan iyo markii uu Dalka Ra’isul wasaare ka noqday Xasan Cali Khyere oo ay isku beel yihiin, waxayna taas u suurta gelisay inuu helo fursado badan oo uu ku qaato Mashaariic waxaana si weyn usii saaciday inay qaraabo yihiin Xaaska Madaxweyne Farmaajo.
Hotelka Jazeera ee Muqdisho waxaa iska leh Yuusuf Siciid Jimcaale oo ay qaraabo yihiin Axmednur Cali Jimcaale oo ah milkiilaha Shirkada Hormuud, balse Hotelka waxaa maamulo Gaambe oo ay qaraabo yihiin ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre, ayna Yuusuf dhanka hooyada ehel ka yihiin.
Muqdisho 11la Abriil 2019 Duqa Muqdisho Ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa qoraal uu u diray Xafiisyada Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee Muqdisho, waxa uu si kulul ugu cambaareeyey falalka ka dhanka ah faya dhawrka iyo badbaadada deegaanka oo Xafiisyadaas ay kula kaceen xeebaha Muqdisho.
Guddoomiyaha ayaa iftiimiyey dadaallada joogtada ah ee ay ku bixinayaan Maamulka Gobolka Banaadir ilaalinta bilicda iyo faya-dhawrka Caasimadda, isagoona sheegay in ay jiraan labo goobood oo loo qorsheeyey maareynta qashinka, ayna si adag ula xisaabtamayaan cid kasta oo meel kale ku daadisa qashinka.
Eng. Yariisow ayaa sheegay in Hey’addo ay ka mid yihiin Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee ku sugan Muqdisho ay si khaldan qashin ugu shubaan xeebaha magaalada, taasi oo dhibaato xoogan ku heysa shacabka gobolka iyo badqabka deegaanka.
“Qashinka lagu daadinayo xeebaha Muqdisho waxaa uu dhibaato weyn ku hayaa kheyraadka Badda, iyadoona dad fara badan oo nolol ka raadsan jiray kheyraadka badda ay dhibaatooyin la kulmaan, waxaana isa soo taraya cabashada ay shacabka ka muujinayaan Qashinka faraha badan ee lagu shubo xeebaha, waana in si dhab ah loo qaataa cabashada shacabka” Ayaa lagu yiri Qoraal uu Duqa Muqdisho u diray Xafiisyada UN-ka iyo AU-da.
Duqa Muqdisho ayaa sheegay in Maamulka Gobolka Banaadir ay gacan ka gaysanayaan xal u helista caqabadaha faya dhawrka ee ay ka cabanayaan Xafiiyadaasi, balse looga baahan yahay in ay iyagu masuuliyad iska saaraan ilaalinta deegaanka iyo badqabka dadka Soomaaliyeed ee ay gurmadka iyo garab istaagga ugu yimaadeen.
Sidoo kale, Guddoomiye Yarisow waxa uu xasuusiyey Xafiisyada Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee Muqdisho qorshe arrinkan ku saabsan oo ay horey ugu soo bandhigeen sidii wax looga qaban lahaa arrinkaas, iyadoona ay ahayd in madaxda Xafiisyadaas ay mudnaan siiyaan qorshahaas.
Muqdisho 11la Abriil 2019 Waxaa muuqata in Booliiska Soomaaliya, Xafiisyada Madaxtooyada iyo Raysal Wasaarahaba ay weerar ku yihiin Warbaahinta Soomaaliya, waxaana isa sii taraya caburinta iyo go’doonka la sii gelinayo.
Hore ayaa Xafiisyada Madaxweynaha iyo Raysal Wasaaraha looga joojiyay Warbaahinta waxaana hada lagu soo daray Booliiska Soomaaliya iyo in laga joojiyo goobaha ay ka dhacaan waxayna arintaasi abuurtay go’doon ay galeen Wariyaasha iyo Warbaahinta.
Hada waxaa socda qorshe kale oo Warbaahinta looga mamnuucayo Xarunta Fadhiyada baarlamaanka ee Golaha Shacabka waxaana la sheegay in uu ahaa amar ka soo baxay Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre.
Golaha Shacabka ee baarlamaanka Soomaaliya ayaa loo sameen doonaa Xafiiska wax soo saarka Warbaahinta sida kuwa ka shaqeeya Madaxtooyada iyo guriga Raysal Wasaaraha waxayna arintaasi ay dhabar jab ku tahay Warbaahinta iyo Xildhibaanada mucaaradka ah.
Arintaan ayaa u muuqata in albaabada wararka laga sii xirayo Warbaahinta Soomaaliya gaar ahaan kuwa magaalada Muqdisho hadii ay dhacdo in laga mamnuuc Xarunta Golaha Shacabka waxay noqoneysaa xaruntii 4aad oo laga joojiyo 2 sano gudaheed.
Dhinaca kale Madaxda Warbaahinta Soomaaliya ayaa ka jiifa ama aan dhag jalaq usiinin ilaa hada waxyaabaha socda ee caburinta iyo go’doominta Warbaahinta mana muuqdo ilaa hada wax dhaq-dhaqaaq ah oo ay wadaaan madaxda Warbaahinta Soomaaliya.
Muqdisho 11la Abriil 2019 War ka soo baxay taliska Mareykanka ee Africom ayaa lagu faah faahiyay howlgallo iyo duqeyn ciidamada dowladda iyo kuwa Mareykanka ka fuliyeen gobolka Jubbada Dhexe. Warka ayaa lagu sheegay in ciidamada Soomaalida oo kaashanaya kuwa Mareykanka ay bartilmaameedsadeen degmada Jilib ee gobolka Jubbada dhexe.
Mareykanku wuxuu sheegay in howlgalkaa ay qeyb ka ahaayeen diyaaradaha aan duuliyaha la heyn ee Mareykanka laguna dilay xubno ka tirsan Ururka Al-shabaab.
“Dowladda Mareykanka waxaa ka go’an sii wadista beegsiga Al-Shabaab si ay uga hor tagaan dhibaatooyinka ay shacabka ku hayaan,iyadoo sidoo kale mar walba la xaqiijinayo in aan khasaare dhimasho iyo dhaawacba soo gaarin dadka rayidka ah” ayaa lagu yiri warka kasoo baxay taliska Mareykanka.
Diyaaradaha dagaalka Mareykanka ayaa muddooyinkii dambe waxaa ay kordhiyeen duqeymaha ay la beegsanayaan saldhigyada Shabaab ay ku leeyihiin Koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.
https://www.youtube.com/watch?v=9Dbu2ij7oe0
WARARKA MAANTA 10ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa adkaan doono Senator Muuse Suudi Yalaxoow Iyo Xukuummadda Fashilantay ee Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay tahay deynta ay ganacsatada ku leeyihiin xukuummadda fashiltantay? Maxay sababta maalinkasta loo weerarayo siyaasiyiinta Hawiye ee ku jira aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxuuse u diidan yahay Guddoomiyaha Aqalka Hoose Mudane Mursal Shiikh in golaha shacabka la hor keeno hesshiiska qarsoodiga ah ee loo saxiixay dalka #Ethiopia ayadoo si qayaxan loo diidan yahay in ciidanka badda Soomaaliya la dhiso? Maxaase Ciidanka Xoogga Dalka loo siin waayey mushaharaadkooda ma niyad-jabin mise kala dirid loo sii dhabar-jabinaayo inay #Ethiopia Iyo #Kenya kala qaataan #Soomaaliya? Maxayse tahay waxa ay ka hadlayaan xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Bangiga Adduunka kaasoo ka biyo-diidan musuqmaasuqa baahsan ee xukuummadda Nabad Iyo Naxdin? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Muqdisho xorayn doono fashilka ku habsaday dalkan? Maxayse tahay sababta kaliya ee loogu wada noolyahay canshuurta gobalka Banaadir oo aan wax canshuur ah laga soo qaadi karin goballada kale ee dalka? Kadib 2 sanno iyo bilo wax ciidan xoogga dalka ah iyo shaqaalaha dadweynaha ee dowliga ah oo si toos ah u qaadan jiray mushaharaadkooda ma jiraan? Kaca reer #Muqdisho oo iska-difaaca tuugo la shaqaysanaysa Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa dalka iyo dadka jah-wareerinaysa! Ha wiqleeyso!
Muqdisho 10la Abriil 2019 Qaar kamid ah waxgaradka iyo ganacsato lacag u deymisay dowladda Soomaaliya ayaa ka jawaabay hadal kasoo yeeray ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, kaasi oo ahaa in xukuumadiisa ay bixisay deymo badan oo dowladihii hore lagu lahaa.
Ganacsatadaan oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Muqdisho ayaa sheegay inay warbaahinta ka maqleen in dowladda Soomaaliya ay bixisay ku dhawaad 100 Milyan oo doolar.
Sidoo kale waxay sheegeen inay warbixintaasi ka heleeyn dadka deymaha ku lahaa dowladda Soomaaliya oo sheegay inay helaan lacagahooda, taasina ay culees ku noqotay maadaama iyagaba aysan helin deymihii ay siiyeen dowladihii hore iyo dowladda hadda dhisan.
“Warkaas waxaan ka helnay dadka deymaha lahaa qaarkood, anaga deymaha intaasi la eg dowladda uguma deeqi karno, dadka Soomaaliyeed ayaan ka qaadnaa dadkii aan ka qaadnay qaarkood ayaa waxay nagu qabsadeen war lacagtii waa leydin siiyee lacagteena na siiya, warkaasna Amakaag ayay nagu noqday, lacagta aan deyminayna 7 Milyan ayay aheyd”ayuu yiri mid kamid ah odayaasha dhaqanka oo saxaafadda la hadlay.
Sidoo kale Odayaasha dhaqanka ayaa sheegay in markii la doortay madaxweyne Farmaajo inay rajo wanaagsan ka qabeen inay helaan lacagihii ay horey dowladaha ugu deymiyeen, balse waxay sheegeen inay ka warheleen Xasan Cali Kheyre oo ka been sheegay lacagahii ay horey dowladda u siiyeen.
Xasan Cali Kheyre ayaa isaga oo la kulmay Ganacsato Soomaaliyeed todobaadkii hore wuxuu ka dhawaajiyay in xukuumadiisa aybixisay dhamaan deymihii lagu lahaa dowladihii hore oo gaarayay 100 Milyan oo doolar.
Xildhibaan Hore Cabdi Barre Jabriil oo qeyb ka ahaa xubnaha warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa dhankiisa sheegay in warkaasi uu ahaa Mid uu isku xayaysiinayay Xasan Cali Kheyre.
Wuxuu sidoo kale ayaan daro ku tilmaamay hadalka Kheyre kasoo yeeray lixdii Bishaan April oo ahaa inay deymaha wada bixiyeen, isaga oo sheegay in taasi ay qeyb ka tahay burburka lagu hayo ganacsatada Soomaaliyeed.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Xildhibaano horay uga tirsanaa Baarlamaankii Sedeedaad ee Dowladdii kumeel gaarka ahayd ee dalka, ayaa sheegay in Dowladda haatan ka arimisa dalka ay ka doonayaan mushaar mudo sanado ah ka maqnaa.
Xildhibaanada ayaa sheegay in kol hore Dawladda fedaraalka ah ee Soomaaliya ay u balan qaaday inay bixin doonto xuquuqdoda ka maqan.
Ra’iisul Wasaare Khayre iyo Wasaarada maaliyadda ayay sheegeen in ay horay ugu gudbiyeen liiska Xildhibaanada iyo tirada lacagta ka maqan balse aysan wali ka helin.
Ex Xildhibaan Cabdulle Faarax Xirsi iyo Shiikh Xuseen Cismaan Cali ayaa sheegay in ay soo wakiisheen Xildhibaanadii kale oo aygu sida ay sheegeen qaarkood xanuunsanayaan isla markaana waxa ay dowladda Soomaaliya Cod dheer ku weydiisteen xaquuqdooda kamaqneed sanado badan.
Cabashadaan Xildhibaanadaan ayaa kusoo aadeysa ayada oo Ra’iisul Wasaare Khayre mar uu hadlayay uu sheegay in Dowladdisu gabi ahaanba bixisay dey mihii lagu lahaa dowladihii hore ee dalka soomaray.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Caasimada Online ayaa ogaatay in Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya Dr Cabdiraxmaan Ducaale Beyle uu guri wayn ka dhisanayo magaalada Hargeysa ee xarunta Maamulka Soomaaliland.
Gurigaan oo ka kooban dhismo wayn oo dabaq ah ayaa dhismihiisa wali waxa uu ka socdaa Xaafadda Jig Jiga yar ee magaalada Hargeysa waxa uuna sidoo kale gurigaan oo dhismihiisa wali socda ka kooban dhowr dabaq sida ay muujinayaan sawirada laga soo qaaday dhismaha guriga, oo ay heshay Caasimada Online. Dhismahaan gurigaan ayaa ka kooban Shan (5) dabaq oo midkiiba uu ka kooban qolal badan waxaana loo qorsheeyay in laga dhigo Hotel halka warar kale ay sheegayaan in laga dhigi doono Suuq Ganacsi oo wayn iyadoo laga kirayn doono ganacsatada yar-yar. Dad kusugna magaalada Hargeysa ayaa Caasimada Online u sheegay in dhismaha gurigaan Wasiir Beyle uu wakiil uga yahay wiil ay Walaalo yihiin kaas oo ka yimid dalka Côte d’Ivoire ama Ivory Coast, islamarkaana Ganacsade ka ah dalkaasi.
Dr C/raxmaan Ducaale Beyle ayaa hanta badan ku leh magaalada Xeebta ah ee Abidjan ee dalka every Coast, waxana la sheegayaa in halkaasi isaga iyo qoyskiisa ay ku leeyihiin hanta badan iyo ganacsi waa wyan.
Wiilka hada wakiilka ka ah dhismahaan ka socda Hargeysa ee uu leeyahay Wasiir Beyle ayaa la sheegay in uu madax ka ahaa hantida Wasiir Beyle ee dalka Ivory Coast waxa uuna halkaan joogi doonaa waqti kooban sida uu qorshuhu yahay.
Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya Dr Craxmaan Ducaale Beyle wali nooma suurta gelin in aan helno si aan wax uga weydiino gurigaan uu ka dhisanayo Hargeysa.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi Guddoomiyaha cusub ee Bankiga dhexe ee Soomaaliya oo maalmo ka hor lagu magacaabay kulankii ugu dambeeyay ee Golaha Wasiirada ayaa la ogaaday in ay muddo fog ay saaxiibo dhow ahaayeen Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Mr Cabdiraxmaan ayaa ahaa madaxdii hey’adda NRC ee dalka Norway u qabailsanaa Somaliland, hey’adaas uu hogaamin jiray Xasan Cali Kheyre ka hor inta aan loo magacaabin Raysal Wasaaraha Soomaaliya sanadkii 2017kii.
Sidoo kale waxa uu ahaa saaxiib dhow oo arimaha Siyaasadda iyo dhaqaalaha kala shaqeeya Raysal Wasaaraha Soomaaliya isagoo dejin jiray istiraatiijiyadda dhaqaale iyo mida siyaasadeed ee arimaha dibadda iyo gudaha dalka.
Waxa uu door wayn ku lahaa barnaamijyada siyaasadeed ee ku aadan cafinta deymaha Soomaaliya iyadoo markii ugu dambeysay uu diyaariyay barnaamijka Cafinta deymaha iyo khudbadda Raysal Wasaare Kheyre ee shirkaan ka furmaya dalka Maraykanka.
Sida ay ogaatay Caasimada Online, Cabdiraxmaan ayaa ku soo bixin Imtixaan, balse uu isaga la fariistay Kheyre islamarkaana uu ka dalbaday Xilkaan taas oo keentay in loo magacaabo Guddoomiyaha cusub ee Bankiga dhexe.
Mas’uuliyiin katirsan hey’adda NRC oo ku sugan Somaliland ayaa caasimada Online u sheegay in Raysal Wasaare Kheyre iyo C/raxmaan Maxamed C/llaahi ay muddo aad u fog ahaayeen saaxiibo aad isugu dhow islamarkaana uu C/raxmaan xilka iska casilay markii Kheyre loo magacaabay Raysal Wasaaraha Soomaaliya kadibna laga dhigay la Taliye sare oo dhanka dhaqaalaha iyo Maaliyadda ah kana shaqeeya Xafiiska Kheyre.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhigga Xukuumadda Fadaraalaka Soomaaliya ayaa shaqo joojin ku sameeyay Sokor Jaamac, oo ahaa Agaasimihii guud ee. Wasaaradda difaaca dalka.
Warqad kasoo baxday Xaafiiska wasiirka gaashaandhigga Xassan Cali Maxamed Amardanbe, lana ogeysiiyay Ra’isalwasaaraha Soomaaliya, iyo wasaaradda shaqada iyo Arimaha Bulshada ayaa lagu sheegay in shaqada looga joojiyay Sokor Jaamac Geyre.
Sidoo kale waxaa qoraalka lagu sheegay in Shirka Guddiga Amniga Qaranka go’aan lagu gaaray in is bedel lagu sameeyo Agaasimaha Guud ee Wasaaradda.
Xilkaas ayaa si ku meel gaar ah ah loogu dhiibay Warsame Maxamed Xassan,waxaana isbeddelkan lagu sheegay mid ka soo baxay shirka Guddiga Amniga Qaranka
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Madaxa Gaadiidka Gurmadka degdega ee Aamin Ambulance Dr. C/qaadir C/raxmaan Xaaji Aadam ayaa xaqiijiyay in amar ka soo baxay Booliska Gobolka Banaadir lagu amray inay joojiyaan shaqada, taasoo uu ku tilmaamay arrin aan wanaagsaneyn.
Dr. C/qaadir oo wareysi siiyay telefishinka BBC Somali ayaa sheegay in Booliska ay hadal ahaan ugu wargeliyaan inay shaqada joojiyaan, isla markaana aanay tagi karin goobaha qaraxyada ka dhacaan oo ay inta badan ka qaadaan dhibanayaasha iyo dadka ku waxyeelooba qaraxyada.
“Anaga siyaasi manihin oo Ganacsi abuuranana ,balse waxa nahay dad doonaya inaan badbaadino dadka waxyeelada ay kasoo gaarto qaraxyada iyo dhibaatooyinka kale ee dhaca,waxaan howshaas wadnay mudo 12 sano ah ayuu yiri Madaxda Gaadiidka Gurmadka deg dega ee Aamin Ambulance.
Mar uu ka hadlayay hadal ka soo yeeray Agaasimaha Warfaafinta Madaxtooyada oo ahaa in gaadiidka Gurmadka degdega loo adeegsan karo qaraxyada, sida ka dhacday caalamka ayuu ku tilmaamay hadalkaas inuu yahay war dhiilo leh in la yiraahdo gaadiidka gurmadka ayaa la isku qarxiyaa ama la adeegsanayaa, isagoo tilmaamay in marar badan ay dhacday baabuurta ciidamada loo ekeysiiyo in weeraro lagu fuliyo, xitaa dharka Ciidamada.
“Amarka nala siiyay wuxuu ahaa inaan shaqada joojin oo hadal ahaan Booliska nagu dhaheen, in meelaha qaraxyada ka dhacaan aanan tagi karin, markii aan ka codsanay warqad in nala siiyo waxay dhaheen warqad nalooma keenin”ayuu yiri Madaxa Gaadiidka Aamin Ambulance.
Warkaan kasoo yeeray Madaxa Gaadiidka Gurmadka degdega ee Aamin Ambulance Dr. Cabduqaadir C/raxmaan Xaaji Aadam ayaa waxaa uu meesha ka saarayaa hadalo beenin ah oo kasoo yeeray Taliye kuxigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Zakiya Xuseen Axmed iyo Agaasimaha Warfaafinta Madaxtooyada Soomaaliya Cabdi Nuur Maxamed Axmed.
Zakia Xuseen Axmed ayaa sheegtay in aysan jirin xayiraad la saaray hay’adda gaarka loo leeyahay ee Aamin Ambulance,isla markaana waxa ay tilmaamtay inay sii wadi doonaan dadaallada lagu mideynaayo hawlaha gurmadka.
War qoraal ah oo ay soo dhigtay barta Facebook ay ku leedahay Taliye ku-xigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Sarreeye guuto Zakia Xuseen Axmed ayaa u qornaa sidan:-
“Booliiska Soomaaliyeed wuxuu caddeynayaa in aysan jirin xayiraad la saaray hay’adda gaarka loo leeyahay ee Aamin Ambulance.
Hay’addan, Booliiska iyo Gobolka Banaadir waxay yeesheen kulan lagu lafa gurayo sidii wada shaqeyn dhaw loo yeelan lahaa, waana sii wadi doonnaa dadaallada lagu mideynaayo hawlaha gurmadka.
Waxaan uga mahadcelinaynaa Aamin Ambulance iyo cid walba oo gurmadka degdeg ah ka shaqeyso xilkasnimada iyo dadaalka ay muujiyeen.
Waxaa naga go’an inaan si wadajir ah u wajahno xaaladaha degdeg ah ee yimaada, lagana gudbo isbarbaryaaca baahsan.
Ugu dambeyn waxaa bulshada Somaliyeed soo xasuusineynaa in ay hayadaha amniga kala xiriiri karaan numberka 991”sidaas ayay tiri Sarreeye guuto Zakia Xuseen Axmed.
Muqdisho 10da Abriil 2019 Ciidamadii hore ee Naafadda Qaranka ee ku dhaawacmay dagaalkii 77 ayaa waxa ay ku hor banaanbaxeen Madaxtooyadda Soomaaliya, xilli ay ka cabanayaan Mushaar la’aan.
Ciidanka Naafadda ayaa ka cabanaya mushaar la’aan muddo haysatay waxaana ay sheegeen dowladda Soomaaliya inay iska ilowday Ciidankaasi oo aysan daryeel siinin.
Naafadda Xoogga dalka Soomaaliya ayaa sheegay iyaga & carruurtooda inaysan helin wax mushaar ah muddooyinkii dambe, haddana dowladda ay ka doonayaan mushaarkooda.
Waxa ay sheegeen inay u soo dhaawacmeen difaaca dalka & shacabka Somaliyed, xilligana ay mudan yihiin daryeel gaar ah inay ka helaan dowladda Soomaaliya, balse aysan mudnayn dayaca hadda haysta.
Dowladda Madaxweyne Farmaajo ayaa Mushaar siin jirtay Ciidamada Naafadda Xoogga dalka Soomaaliya, balse muddooyinkaan dambe ayeeysan helin wax Mushaar ah.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Waxaa lagu wadaa in maanta Arbaco ah maagalada Garoowe lagu soo geba-gabeeyo shirka Goleyaasha Sharci-dejinta dalka oo ay ka qeyb galayaan Guddoomiye kuxigeenka 2aad ee Golaha Shacabka iyo guddoonada Baarlamaanada, Jubbaland, Puntland, Koonfur Galbeed iyo Hir-Shabeelle, iyada oo Galmudug ay ka maqan tahay. Shirka oo noqonaya kii shanaad ayaa Isniintii ka furmay magaalada Garoowe,waxaana shalay oo Talaado aheyd talooyinkooda looga dhageystay Guddoomiyaasha Golayaasha Xeer dejinta ee dowladaha xubnaha ka ah Dowladda dhexe, waxaana Guddoomiyaha Golaha Wakiiladda Puntland Cabdixakiin Maxamed Axmed “Dhoobo” uu sheegay in Muhiim ay tahay loona baahanyahay in wada shaqeyn dhow ay yeeshaan gudiyada isku shaqada ah ee Golayaasha xeer dejinta.
Guddoomiyayaashii ka qeybgalaya shirka ayaa balanqaaday in ay sii xoojin doonaan wada shaqeynta iyo iskaashiga Dowladda dhexe iyo Dowladda Goboleedyada si shacabka oo dhan ay dowladnimada u gaarto.
Guddoomiye ku-xigeenka labaad ee Golaha Shacabka Mudane Mahad Cabdalla Cawad ayaa isna sheegay in ka gole shacab ahaan diyaar u yihiin in shuruuc walba oo dalka loo sameynaayo laga tala geliyo Dowlad Goboleedyada.
Maanta ayaa ugu danbeyntii la filayaa in shirka laga soo saaro Warmurtiyeed ay ku heshiiyeen xubnihii ka qeyb galay shirkaas ee ka socday dowladda Federaalka iyo Dowlad goboleedyada.
Maraykanka 10ka Abriil 2019Waxaa sii kordhaya tirada kiisaska la xiriira cudurka jadeecadda ee laga helayao gudaha dalkaan Mareykanka, iyadoo saraakiisha gobollada qaar ay arrintani ku qasbeyso in ay qaadaan tallaabooyin aanan caadi aheyn. Saraakiisha caafimaadka ayaa sheegay in kiisaska ilaa iyo hadda la diiwaangeliyay ee ah carruurta uu ku dhacay cudurka jadeecada ee dalkaan Mareykanka ay mareysa 465, halka todobaadki hore ay ka aheyd 387 kiis.
Duqa magaalada New York, Bill de Blasio ayaa Talaadadi shalay xaalad deg deg ah ku soo rogay afar xaafadood oo ay ku badanyihiin bulshooyinka yahuudda ee diinta ku adag, xaafadahaas oo ku yaalla degmada Brooklyn. Dadkaani qaar ayaa diiday in ay tallaalaan carruurtooda.
Wuxuu amar ku bixiyay, in dadka ku nool qeybo ka mid ah degmada Brooklyn looga baahnaan doono, in ay qaataan tallaalka loo yaqaano MMR si looga hortago faafista cudurka jadeecadda.
Magaalada New York oo kaliya waxaa laga helay 285 kiis oo cudurka jadeecada ah, waana tirade ugu badneyd tan iyo 1991.
VOA
https://www.youtube.com/watch?v=Xt0BbVAhBBQ
WARARKA MAANTA 7da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay tahay sababta ay u gabiyeen madaxda laamaha amniga? Yaa shacabka been u sheegi kara? Maxuu yahay wefdiga uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iaaminaya inuu dhaqallo siiyo xukuummadda fashilantay? Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 7da Abriil 2019Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliyam Xasan Cali kheyre ayaa waxaa uu maanta magacaabay saddex ka mid noqonaya golaha Wasiirada Soomaaliya, kuwaas oo xilalkooda ay banaanaayeen.
Wasiirada uu maanta Ra’iisul Wasaare Kheyre magacaabey ayaa waxaa ka mid ah Wasiirka Dastuurka oo lo magacaabay Saalax Axmed Jaamac, xilkaas oo uu ka geeriyooday Wasiirkii Dastuurka Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jibriil.
Kheyre ayaa sidoo kale Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada u Magacaabay Xildhibaan Sadiiq Warfaa, halka Xildhibaanad Fowsiya Maxamed Sheekh loo Magacaabay Wasiirka Tamarta iyo Kheyraadka Biyaha.
Magacaabista uu Maanta sameeyey Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa kusoo xilli uu ku wajahan yahay magaalada Washinton ee dalka Mareykanka, halkaas kula kulmi doona madax ka socota Hay’adda IMF iyo Bangiga Aduunka.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya, Donald Yamamoto ayaa wajahaya cadaadi xooggan oo gudaha dalka Mareykanka uga imanaya, xilli siyaasiyiin iyo ururo miisaan leh ay ku hayaan dagaal siyaasadeed.
Kooxahan ayaa waxaa hoggaaminaya xubno ka tirsan xisbiga Jamhuuriga oo xagjir ah, oo badankood ka shaqeeya machadyada siyaasadda sida machadka American Enterprise Institute iyo machadka The Atlantic Council, kuwaas oo aad u dhaliisaln siyaasadda arrimaha dibedda Mareykanka ee Soomaaliya.
Michael Rubin oo madax ka ah American Enterprise Institute ayaa wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ku dhaliilay inay fadhiid noqotay oo siyaasadda Geeska Afrika looga badiyey.
Waxa uu sheegay in ayada oo Shiinaha ay kusii xogeysanayaan Jabuuti iyo Ethiopia ay dowladda Mareykanka dhabarka xajisay Somaliland, oo uu ku qeexay “nidaamka kaliya ee dimoqraadi ah ee ka jira Geeska Afrika”, islamarkaana ay tagaeereyso dowladda federaalka oo uu ku sheegay “mid aan waxtar lahayn.”
Rubin iyo shaqsiyaadka la midka ah ayaa soo jeediyey in Mareykanka uu ergey u magacaabo arrimaha Soomaaliya iyo Somaliland, gaar ahaan madaxa ururka Atlantic Council ee ku fikirka ah Rubin, islamarkaana iminka ah ergeyga Mareykanka ee dalalka la isku yiraahdo African Great lakes, John Peter Pham oo loo yaqaan J. Peter Pham.
Muqdisho 7da Abriil 2019Dowladda Kenya ayaa diiday codsi ka yimid madaxweynaha Somalia oo ku saabsan dagaal-xooggan oo la qorsheynayo in lagu qaado kooxda Al-Shabaab, Caasimada Online ayaa sidaas ogaatay.
Sida aan xogta ku helnay, madaxweyne Farmaajo ayaa qorsheynaya dagaal xooggan oo ciidamada Soomaaliya, Itoobiya, Uganda iyo Kenya ay si wada-jir ah ugu qaadaan Al-Shabaab, si dalka looga xoreeyo.
Hase yeeshee, Kenya oo ciidankeeda ay ku xooggan yihiin gobollada Jubooyinka iyo Gedo ayaa ka cago jiidaysa qorshahan. Iskana dhaaf inay dagaal ka qeyb qaataan’e, waxay baneynayaan goobo hor-leh oo kadibna ay buuxinayaan Al-Shabaab, taasi oo caqabad ku noqotay dowladda Soomaaliya.
Kenya ayaa sidoo kale diiday in ciidamo kale oo buuxiyo ay u dirto saldhigyadii ay ciidamadeeda faarujiyeen, oo uu ugu dambeeyey saldhigga Busaar ee gobolka Gedo.
Ilo-wareedyo amni ayaa dhinaca kale Caasimada Online u sheegay in ciidamada Kenya ay isku diyaarinayaan inay ka baxaan saldhigyo kale oo ku yaalla gobollada Jubbooyinka iyo Gedo.
Codsi gaar ah, oo madaxweyne Farmaajo uu u diray madaxweyne Kenyatta ayaa la sheegay inuu ku diiday in ciidamadiisa ay ka qeyb-galaan dagaal ka dhan ah Al-Shabaab.
Ciidamada Kenya ayaa muhiim u ah dagaal kasta oo Al-Shabaab looga xoreynayo koonfurta Soomaaliya. Inkasta oo ciidamo kale oo Amisom ah loo diri karo goobaha ay ka baxeen Kenyan-ka, haddana taas waxay qaadaneysaa qorshe bilooyin ah iyo qarash badan, xilli dowladda aysan hayn waqti badan oo sanadkan kadib ay galeyso isku diyaarin doorasho.
Muqdisho 7da Abriil 2019Wasiirkii hore ee arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Faarax Saciid JUXA ayaa kamid ah xildhibaano iyo siyaasiyiin gaf ku tilmaamay hadal uu shalay shaaciyay wasiirka waxbarashada Soomaaliya.
Xildhibaano badan ayaa sidaasi oo kale shaaciyay in Aflagaado iyo gaf ku tilmaamay hadal uu shalay golaha shacabka kaga dhex dhawaaqay Cabdullaahi Goodax Barre oo ah wasiirka waxbarashada ahna xildhibaan baarlamaanka ka tirsan.
Goodax Barre ayaa shalay golaha shacabka ka dhex sheegay in xildhibaanadii diiday in saxaafadda banaanka kaga baxaan kulankii baaqday inay ahaayeen Al Shabaab islamarkaana ay la shaqeeyaan.
Cabdi Faarax Juxa, ayaa cadeeyay in hadalka wasiir Goodax uu yahay eedeyn culus oo loo jeediyay xildhibaanada, islamarkaana loo baahan yahay in baaritaan deg deg ah lagu sameeyo dhab ahaanshaha hadalka.
Wuxuu sheegay in haddii hadalkaasi run noqdaa aysan jiri doonin kalsooni dambe oo baarlamaanka lagu qabo, maadaama ay yihiin kuwa amaanka halista ku ah, haddii warkaasi been noqdana loo baahan yahay in xukuumadda jawaab cad ka bixiso.
Waxaa uu sheegay in loo baahan yahay Caddeymo, maadaama uu caddeeyay in Juxa ay jiraan Xildhibaano Golaha Shacabka Shabaab ku matala.
“Eedayn kulul oo looga baahan yahay in Wasiir Godax cadeeyo. Haddii hadalka wasiirku run noqdo majiri doonto kalsooni dame oo lagu qabi karo Golaha iyo wuxuu u taagan yahay toonna. Haddii kalena Golaha xukuumadda ayaa sharraxaad laga rabaa” ayuu yiri Juxa.
Sidoo kale xildhibaano taageersan xukuumadda ayaa sidaan oo kale xildhibaanada dalbanayay in warbaahinta gudaha sii joogaan ku tilmaamay inay yihiin kuwo doonaya in xogta amniga dalka la socod siiyaan Al Shabaab.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Iyadoo maalintii shalay uu buuq ku soo dhamaaday kulankii Golaha Shacabka, ayaa dhinaca kale waxaa soo ifbaxayay eedeymo culus oo ay warbaahinta u isku mariyeen gudaha xarunta xildhibaanno ka tirsan Golaha Shacabka.
Xildhibaan Yuusuf Xusseen Axmed ayaa sheegay in uu dacwad ka gudbinayo Wasiirka Wasaarradda Waxbarashada xukuumadda Soomaaliya Cabdullaahi Goodax Barre oo maalintii shalay sheegay in ay jiraan xildhibaanno Golaha Shacabka ku matala Ururka Al-shabaab.
Gaar ahaan Wasiir Goodax ayaa si gaar ah farta ugu fiiqay xildhibaan Yuusuf Xusseen Axmed oo uu ku tilmaamay in uu ka tirsan yahay Ururka Al-shabaab kuna matalo Baarlamaanka Soomaaliya.
Laakiin xildhibaanka oo la hadlay warbaahinta kaddib eedeyntaas loo jeediyay ayaa sheegay in isaga iyo xildhibaannada kale ee Golaha Shacabka isku afgarteen in ay sharciga la tiigsadaan Wasiir Goodax oo sida uu hadalka u dhigay looga fadhiyo in uu cadeymo u keenno eedeymaha uu u jeediyo xildhibaannada.
Gudiga anshaxa Barlamaanka Soomaaliya ayuu sheegay in ay u gudbin doonaan,isla markaana iyaga oo Xildhibaano dhowr ah ay looyaro qabsadeen dacwadna ay ka gudbin doonaan Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre.
‘’Sharciga ayaan la tiigsaneynaa, ugama hari doonno eedeyntan, ilaa xasaanada laga qaado,kadibna aan maxkamad la tiigsado,’’ ayuu yiri xildhibaanka.
Kulankii maalintii shalay ee Golaha Shacabka ayaa ku soo idlaaday buuq iyo fowdo kaddib markii leysku afgaran waayay sida laga yeelayo ka qeybgalka Warbaahinta ee kulanka oo ahaa mid xasaasi ah looga dooddi lahaa xaalada Amniga dalka.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Taliye ku-xigeenka ciidamada Booliiska Soomaaliyeed Gen Zakiya Xusseen Axmed oo warbaahinta kula hadashay magaalada Muqdisho ayaa sheegtay in ciidamada dowladda howlgal ay sameeyeen ku soo qabteen xubno ka tirsan Ururka Al-shabaab iyo walxaha qarxa. Howlgalkan oo laga sameeyay deegaanka Ceelasha biyaha ee dulleedka Muqdisho ayeey sheegtay in lagu soo qabtay hub faro badan, Bambooyin, Miino, Sumanka qaraxyada iyo waxyaabo kale,isla markaana lagu aasay God ku yaalla deegaanka howlgalka laga fuliyay.
Dhinaca kale howlgal ay ciidamada ka sameeyeen degmada Afgooye ayeey sheegtay taliye ku-xigeenka in lagu soo qabtay ilaa 35 xubnood oo sida ay hadalka u dhigtay ka tirsan Ururka Al-shabaab.
Deegaanka Sabiib oo ka tirsan isla gobolka Shabeellaha Hoose ayeey sheegtay in howlgal laga sameeyay lagu soo qab qabtay 14 xubnood oo ka tirsan Ururka Al-shabaab.
Warka ka soo baxay taliska Booliiska ayaa imanaya xili howlgalo ballaaran ay ka socdaan qeybo ka mid ah gobolka Shabeelllaha Hoose oo ka mid ah deegaannada ay ku xoogan yihiin Ururka Al-shabaab.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Taliska Ciidamada Booliska Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday inay ciidamada ammaanka ay gacanta ku dhigeen keyd weyn oo hubka ah oo Al-Shabaab ay ku leedahay duleedka Muqdisho.
Ciidamada ammaanka dowladda Soomaaliya ayaa keydkan oo ku yaalla Ceelasha biyaha ka soo saaray waxyaabaha Qarxa oo badan oo lagu aasay dhowr goobood oo ka tirsan xaafado ka mid ah Ceelasha Biyaha sida Saraakiisha amniga xaqiijiyeen.
Taliye ku xigeenka ciidamada booliska Gen. Zakiya Xuseen ayaa warbaahinta u sheegay in ciidamada ay godkan weyn ee hubka tageen kadib markii ay heleen xog.
Zakaiya ayaa sheegtay in qaraxyadda la doonaayay in lagu dhibaateeyo Ciidamada dowladda Soomaaliya xilliyadda ay isticmaalayaan Wadooyinka.
Wali lama shaacin In howgalkaasi lagu soo qabtay shaqsiyaad marka laga Reebo waxyaabaha Qarxa.
Ciidanka Dowladda ayaa bilihii ugu dambeeyay Waday howlgallo Ballaaran oo laga sameeyay Magaalada Muqdisho iyo agagaarkeeda
Muqdisho 7da Abriil 2019 Sida uu dhigayo Qodobka 55aad ee Dastuurka kmg ah oo la meelmariyey 2012 golayaasha Baarlamaanka Jamhuuriyadda Soomaaliya waxa ay ka kooban yihiin 2 gole oo kala ah Golaha shacabka iyo golaha aqalka sare, waxa ay wadagaan xilal dastuuri ah waxaana jira xilal gole walba u gaar ah kuwaas oo uu u gudanayo si gooni ah.
Haddaba waxa taagan muran iyo dood mararka qaarkood soo gaarta dadweynaha iyo Warbaahinta taas oo aan weli xal laga gaarin, sidaas awgeed muranka labada aqal waxa uu dib u dhigay shaqadii xeer-dejinta iyo hagaajinta dowladnimada Soomaaliyeed, sidaas oo kalana waxa uu dhantaalay wada-shaqeyntii golayaasha xeerdejinta ee Baarlamaanka.
Sidii uu khilaafka labada gole u aloosmay waxaa hoos u dhacay xiriirka iyo wadashaqeynta golayaasha Baarlamaanka oo muhiim u ah in Soomaaliya kabaxdo gaabiska kajira xagga xeerarka iyo xisaabinta laanta fulinta, waxa kale oo hakad kujira kaddoodidda iyo ansixinta xeerar horyaal Baarlamanaka, tusaale ahaan aqalka sare waxaa horyaal xeerar kudhow 30 xeer.
Sooyaalka Khilaafka
Oktober-2018, hadal uu soosaaray guddoomiyaha aqalka sare Cabdi Xaashi oo kusaabsanaa khilaafka aan weli xalka loo helin ee u dhexeeya dowlad-goboleedyada iyo xukuumadda dhexe ayuu ku sheegay in madaxeynaha iyo guud ahaan laanta fulinta looga fadhiyo in ay muddo 3 maalin ah uga jawaabaan cabashada ay aqalka sare u gudbiyeen dowlad-goboleedyadu, qoraalkaasi waxa uu guddoomiyuhu u sheegay in haddii xukuumaddu uga jawaabi weyso tabashooyinka dowlad-goboleedyada muddada loo qabtay uu aqalka sare gaari doono go’aan cad kasoosaari doono khilaafskaas, hadalkaas guddoomiye Cabdi Xaashi meelna ma gaarin illaa haddana go’aankii uu guddoomiyugu sheegay sooma bixin haddii uu soo baxyna lama shaacin.
Horraantii January-2019 guddiga joogtada ah ee aqalka sare ayaa soosaaray qoraalka leh tixraaca GAS/B-10/KF4/04/2019 kuna taariikheysan 1-Janaayo-2019 kaas oo uu ku shaaciyey in uusan lashaqayn Karin golaha shacabka isaga oo dalbaday in madaxweynuhu dhexgalo khilaafka labada gole si xal loo gaaro, hayeeshee ma jirto illaa hadda Jawaab u soo baxday sidii qoraalkaasi uga soo baxay aqalka sare
https://www.youtube.com/watch?v=NBk5YPPlyxw
WARARKA MAANTA 6da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu yahay wefdiga uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iaaminaya inuu dhaqallo siiyo xukuummadda fashilantay? Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 6da Abriil 2019 Madaxwaynaha Soomaaliya, Maxamed Farmaajo ayaa isugu yeeray madaxweynayaasha maamul goboleedyada dalka, oo uu ku casuumay shir muhiim ah oo ka dhacaya Muqdisho, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in madaxdan lagu casuumay shirka Golaha Amniga Qaranka, oo Muqdisho la dhacaya 19-ka illaa iyo 23-da bishan April.
Shirkan, oo weli aysan aqbali madax goboleedyada, balse la filayo in badankood ay kasoo qeyb-galaan, ayaa sanadkan waxaa si gaar ah diiradda loogu saarayaa dagaalka ka dhanka ah kooxaha Al-Shabaab iyo Daacish ee Soomaaliya.
“Waxaa sidoo kale shirka looga hadlayaa xoojinta xiriirka dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada” Waxaa sidaas Caasimada Online u sheegay sarkaal ka tirsan Villa Somalia.
Shirka Golaha Amniga Qaranka, oo ah gole ay ku mideysan yihiin dowladda federaalka iyo dowladaha xubnaha ka ah, ayaan dhicin tan markii uu xumaaday xiriirka Villa Somalia iyo maamullada dalka, ayaga oo isku qabtay qorshaha isku-dhafka ciidamada iyo arrimo kale oo siyaasadeed.
Shirkan ayaa imanaya ayada oo inta badan madax goboleedyada ay iminka yihiin qaar dowladda xulufo la ah iyo qaar ay is-fahmeen, ayada oo uu meesha kasii baxayo loolankii labada dhinac.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Golaha Wasiirrada xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa Caawa waxa ay Muqdisho ku yeesheen Kulan aan caadi ahayn oo looga hadlay xaaladda amniga dalka.
Shirka oo uu guddoominayay Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka xukuumadda, mudane Mahdi Maxamed Guuleed (Khadar), ayaa warbixin looga dhagaystay guddiga amniga ee dhawaan uu Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre u magacaabay in ay kasoo talo bixiyaan qorshaha sugidda amniga Caasimadda.
Kulanka ayaa sidoo kale lagu ansixiyay heshiiska Caymiska ee ay wada galeen dawladda Soomaaliya iyo Hay’adda Damaanadda Darafyada Badan (MIGA).
Waxaa shirkan ka maqnaa ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre, oo isku diyaarinaya safar uu ugu amba baxayo dalka Mareykanka dhowaan.
Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda warfaafinta, dhaqanka iyo dalxiiska, Aadan Isxaaq ayaa warbaahinta uga warbixiyey waxyaabihii kasoo baxay shirka.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir ayaa sheegaya in xaafadda Shareeco lagu arkay meydka haweeney lagu dilay xaafadda.
Meydka haweeneydaan ayaa la sheegay in saaka lagu arkay xaafadda Shareeco, waxaana dadka deegaanka ay sheegeen in haweeneyda aad looga yaqaanay xaafadda.
Lama oga dadka ka dambeeyay dilka haweeneyda, balse maalmihii ugu dambeeyay degmada Kaaraan waxaa ka socday baaritaan ay sameynayeen ciidamada booliska ee dhawaan lagu wareejiyay degmada.
Rasaas badan ayaa qeybaha sare ee jirkeeda ka muuqatay haweeneyda, waxaana la ogeyn dadka ka dambeeyay falkaasi, iyadoo saaka ciidamada amaanka ay baaritaano ka bilaabeen degmada.
Maamulka degmada Kaaraan ayaanan wali wax faahfaahin ah ka bixin dhacdada ka dhacday degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir.
Dhawaan degmada waxaa la geeyay ciidamadii ugu badnaa oo boolis ah kuwaasi oo loogu talo galay inay xaqiijiyaan amaanka degmada, waxaana ay sameynayeen muddooyinkii ugu dambeeyay baaritaano amaanka lagu xaqiijinayo.
Al Shabaab ayaa dilalka ugu badan ee qorsheysan ka geysta magaalada Muqdisho, balse waxaa todobaadyadii ugu dambeeyay yaraaday dilalka qorsheysan oo ay geysan jireen, kadib markii ay kordhiyeen qaraxyada.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi ayaa dowladda Soomaaliya mar kale ku eedeeyey musuq-maasuq iyo nin jecleysi, isaga oo ka hdlay laba dhacdo oo shalay iyo maanta dhacay.
Fiqi oo tixraacaya magacaabista guddoomiyaha cusub Bankiga Dhexe ee Soomaaliya iyo tartankii orodka ee shalay ka dhacay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in laba qof oo aan u tartamin ay ku kala guuleysteen.
Qoraal uu soo dhigay facebook ayuu ku yiri “Waxyaalo badan ayaan u soo joognay, laakin tii shalay iyo Maanta dhacday waa xeer-dhaaf. Xil qofkii kala saarayey dadkii tartamayey uu asagii booskii loo tartamayey isku qaboojinayo, iyo tartan orod oo qof aan dhidinayn uu ku guuleysanayo. Waa qeyb ka mid ah mashruucii markii ugu horeeyey 29 sano, waana qeybaha ugu muhiimsan”
Guddoomiyaha cusub ee Bankiga Dhexe ayaa loo magacaabay Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi, oo ka mid ahaa guddigii xulayey dadkii u tartamay xilkan, ayada oo ay jiraan warar sheegaya inay saaxiibo yihiin ra’iisul wasaaraha.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxaa maanta ka baxaya wafdi ballaaran oo uu hoggaaminayo Ra’isalwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre,waxaana ay ku wajahanyihiin dalka Mareykanka.
Wafddigan ayaa waxaa ay kulamo Magaalada Wanshington kula yeelanayaan Madaxda Hay’adaha lacagta iyo Bangiga Adduunka halkaas oo la filayo in dib u eegis lagu sameeyo isbeddelka dhaqaalaha Soomaaliya.
Wafddiga Ra’isalwasaaraha oo ay ku jiraan mas’uuliyiin u badan Wasiirro, Lataliyayaal iyo Xubno kale ayaa lagu wadaa in ay halkaas heshiis lagu cafinayo deynta lagu leeyahay Soomaaliya kula yeeshaan Madaxda IMF iyo Bangiga Adduunka.
Xubnha la socda Ra’isalwasaaraha ee tagaya Mareykanka ayaa waxaa ay kala yihiin;
1- Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre.
2- Wasiirka Maaliyada Soomaaliya C/raxmaan Ducaale Beyle.
3- Wasiirka Qorsheynta Soomaaliya Jamaal Xasan Maxame.
4- Taliyaha Nabad Sugida Soomaaliya Fahad Yaasiin Xaaji Daahir.
5- Hanti-Dhowraha Guud ee Qaranka Maxamed Maxamuud Cali.
6- Lataliyaha dhinaca amniga ee Madaxweynaha Cabdi Siciid Cali.
7- Sarkaal NISA ka tirsan C/llaahi Liibaan Daahir.
8 – Sarkaal Sare oo NISA ah C/llaahi Aadan Kulane.
9- La Taliyaha Gaarka ah ee RW Khayre Samira Gaid.
10- Xoghayaha maamulka Gobolka Banaadir Cumar C/risaaq.
11- Madaxa Warfaafinta ee Xafiiska RW Khayre Cali Nuur Salaad.
12- Lataliye Sare ee RW Khayre, Cabdi Maxamed C/llaahi.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Ciidamada amaanka dowladda Soomaaliya ayaa howlgal ay ka sameeyeen magaalada Muqdisho, waxaa la xaqiijiyay in lagu qabtay ruux gaadiidka ku dhajin jiray qaraxyada.
Wakaalada Wararka SONNA ayaa baahisay in ruuxaasi ay gacanta ku dhigeen ciidamada dowladda Soomaaliya oo baaritaano ka waday magaalada Muqdisho maalmihii ugu dambeeyay.
Sidoo kale waxaa warbixinta lagu sheegay in howlgalka ruuxaasi lagu qabtay uu saacado qaatay, balse uu u dhacay sidii loo qorsheeyay iyadoo wax khasaaro ah uusan ka dhalan howlgalka.
Xogo dhanka sirdoonka ah oo la helay ayaa la sheegay inay suuragal ka dhigtay in ruuxaasi la qabto, maadaama laamaha amaanka ay ku daba jireen ruuxaasi oo muddo la baadi goobayay.
SONNA ma aysan baahin magaca iyo degmada rasmiga ah ee laga qabtay ruuxa Al Shabaab u qaabilsanaa ku dhajinta qaraxyada gaadiidka gaarka ah.
Muddooyinkii ugu dambeeyay magaalada Muqdisho waxaa ka dhacayay qaraxyada gaadiidka lagu dhajiyo, kuwaasi oo ka duwanaa kuwii hore, waxaana qaraxyadii ugu dambeeyay ay ahaayeen kuwo sababay gubasho badan.
Tallaabadaan ayaa imaanaysa xilli Ciidamada Amnigu ay Caasimadda iyo Gobolladaba ka wadaan howlgal baaxad leh oo guri iyo geedba looga raadinayo argaggixisada Al-Shabaab iyo xulufadooda.
Muqdisho 6da Abriil 2019 markii ugu horeysay maanta xildhibaanada hortagaya qaar kamid ah xubaha golaha wasiirada, taliyaasha ciidamada amniga iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir.
Xubnaha maanta hortagaya xildhibaanada golaha shacabka ayaa wax laga weydiinayaa xaaladaha amaanka magaalada Muqdisho oo maalmihii ugu dambeeyay qaraxyo ay ka dhacayeen.
Sidoo kale waxaa laga wareysan doonaa qorshaha dhanka amaanka ah ee kaga degsan xernaanshaha badan ee waddooyinka magaalada Muqdisho, iyadoo wali ay dhacayaan qaraxyada ay Al Shabaab geysanayaan.
Wasiirka amniga, wasiirka gaashaandhiga , taliyaasha ciidamada booliska, Nabad sugidda iyo ciidanka xooga dalka oo guddoomiyaha gobolka Banaadir uu wehliyo aXildhibaano badan oo ka tirsan baarlamaanka ayaa dood adag ka keenay amaanka magaalada Muqdisho, waxaana ay dalbadeen in baarlamaanka ay horyimaadaan wasiirada iyo guddoonka gobolka Banaadir.
Shaki badan ayaa laga muujinaya in uu maanta dhici karo kulanka Xildhibaanada Golaha Shacabka oo looga hadlaayo Xaaladda Ammaanka dalka, islamarkaana ay hortagi doonaan Hay’addaha Ammaanka.
Xildhibaan Maxamed Cumar Dalxa ayaa rajo wanaagsan ka muujiyay inuu furmo kulanka maanta ka dhacaya magaalada Muqdisho.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha alla
yaa hortagaya baarlamaanka.
Africom 6da Abriil 2019 Taliska Africom ayaa galabta qirtay in rayid Soomaaliyeed ay ku dhinteen duqeyn diyaaradeed oo ka dhacday Ceelbuur bishii April 1, 2018.
Mareykanka wuxuu sida muuqata eedda dusha u saaray xog khaldan oo la siiyey iyo in Dowladda martigalisay (Soomaaliya) aaney la socodsiin waxyeelada dadka shacabka ah.
Sida horey warbixinno loogu muujiyay, badanaa xogta sirdoon ee lagu fuliyo duqeynta iyo qiimeynta ka dambeysa duqeynta markay dhacdo waxaa bixiya saraakiil Soomaali ah oo horey ay u caddaatay inay been u sheegaan Mareykanka iyagoon hubin dadka ku dhinta duqeynta.
Africom waxay sheegtay inay xogta cusub ee ay ku ogaatay dhimashada labo ruux oo rayid ah oo ku dhintay agagaarka Ceelbuur, kaddib baaritaan iskood ay u sameeyeen, ay u gudbiyeen Dowladda Soomaaliya.
UK 6da Abriil 2019 Dowladda Jabuuti ayaa waxaa asiibay guul-darro sharci oo weyn kadib markii maxkamadda caalamiga ah ee London ay ku amrtay inay lacag dhan 385 milyan oo dollar oo magdhow ah siiso shirkadda Imaaraadka Carabta ee DP World.
Sida ay sheegtay dowladda Dubai, magdhowgan ayaa la xiriira heshiiska maamulka dekedda Doraleh ee Jabuuti ee u dhaxeeya dowladda Jabuuti iyo DP World, kaasi oo Jabuuti ay ka baxday.
Maxkamadda caalamiga ah ee dhex-dhexaadinta ee London ayaa sidoo kale amartay Jabuuti inay dul-saar ka bixiso ka bixitaanka heshiiska 50-ka sano ahaa ee maamulka dekedda Doraleh.
Bayaan kasoo baxay DP World ayaa lagu yiri “Go’aankan waxa uu DP World siinayaa fursad ay ku dalbato magdhow kale oo dheeri ah haddii Jabuuti ay sii waddo qorshaha ay maamulka dekedda ugu waraajineyso shirkado aan ahayn DP World.”
Jabuuti iyo DP World ayaa sanadii 2006 kala saxiixday heshiis dhigaya in dowladda Jabuuti ay yeelato 67% saamiga dekedda Doraleh, halka DP World ay qaadatay 33%
DP World ayaa dekedda Doraleh ka dhistay terminal ama qeyb loogu magac-daray Doraleh Container Terminal (DCT), oo badeecadaha la isga gudbiyo, kaasi oo loo arko midka ugu casrisan ee dekedda. Terminal-ka ayaa sidoo kale ka ah kan abuura shaqada ugu badan dalka Jabuuti, ayada oo kumanaan qof ay si toos ama aan toos ahayn ay uga shaqeeyaan.
2009, waxaa la furay terminal-ka Doraleh, ayada oo ay goob jog ka ahaayeen madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, Sultan Ahmed bin Sulayem, oo ah madaxa DP World iyo Sheikh Ahmed Bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum, oo ah ku xigeenka maamulaha Dubai.
2009, DP World iyo Jabuuti ayaa si wadajir ah u aas-aasay mashruuca howlgalka Doraleh, si sare loogu qaado dhaqaalaha, loona taageero ganacsiga iyo shaqo abuurka.
Kadib furitaanka guddoomiyaha DP World ayaa billaabay dhismaha hotelka Kempinksi Djibouti Palace Hotel, oo qeyb ka ah mashruuca hoteelada ee Nakheel Hotels.
Sidoo kale madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle iyo Sheikh Ahmed Bin Mohammed Bin Rashid Al Maktoum, ayaa furay wadda 16 KM ah oo caasimadda Jabuuti ku xireysa Terminal-ka Doraleh, waxaana lagu dhisay lacag 21 milyan oo dollar ah, oo uu bixiyey Sheikh Mohammed, ayada oo waddadana isaga loogu magac daray.
Jabuuti ayaa bishii March 2018 sheegtay inay diyaar u tahay inay iibsato saamiga ah 33% ee DP World ay ku lahayd Doraleh, si loo soo geba gebeeyo muranka kala dhaxeeya mid ka mid ah shirkadaha ugu weyn dunida ee maamula dekadaha.
Sidoo kale, 17-kii July, shirkadda laga leeyahay dalka Jabuuti ee maamusha Dekadda Doraleh ayaa sheegtay inay diyaar u yihiin inay magdhow ka bixiyaan heshiiskii ay ka baxeen ee u dhexeeyay iyaga iyo Shirkadda Dubai Ports World ee laga leeyahay Imaaraadka.
https://www.youtube.com/watch?v=71VQWjafH7E
WARARKA MAANTA 5da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 5da Abriil 2019
Taliska Booliiska Soomaaliyeed ayaa faah faahin ka bixisay qarax khasaaro geystay oo xalay fiidkii ka dhacay afaafka hore ee xarunta dugsiga Tababarka ee Janeraal Kaahiye ee magaalada Muqdisho. Taliye ku-xigeenka ciidanka Booliiska Soomaaliyeed Sarreeye guuto Zakia Xusseen Axmed ayaa sheegtay in ay jiraan dhaawacyo 8 ruux oo 4 ka mid ah ay qabaan dhaawacyo fudud iyo bubur ganacsiyo yar-yar, Waxaa ay sheegtay in qaraxii xalay uusan sababin wax khasaare nafeed ah marka laga soo tago dadka dhaawacmay.
Qaraxan xalay ayaa dhacay xili magaaladu kala xir xiran tahay oo xitaa aan la ogoleyn in gaadiidka dadweynaha isaga kala gudbaan degmooyinka gobolka Banaadir.
Dugsiga tababarka Jen Kaahiye ee xalay lagu weeraray Qaraxa ayaa ka mid ah xarumaha dowladda ee sida weyn loo ilaaliyo oo xitaa marmarka qaar ku shiraan xildhibaannada labada Aqal ee Soomaaliya.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Ra’iisal wasaaraha xukuumadda Soomaaliya Xassan Cali Kheyre ayaa sheegay in mudadii labada sano aheyd oo ay jirtay dowladda uu ra’iisal wasaraha ka yahay aan lagu yeelan wax deyn ah. Taa badalkeeda ayuu sheegay in ay bixiyeen lacag dhan 100 milyan oo dollar oo sida uu hadalka u dhigay lagu lahaa dowladdihii iyaga ka horeeyay, kuwaa oo ku macneeyay in ay ahaayeen lacago loo maamulay si aan habooneyn.
“Maalintii aan nimid ilaa iyo hadda dowladda majirto cid deyn ku leh, markii aan nimid waxaa dowladda lagu lahaa lacag 100 milyan dollar ah oo lagu lahaa dowladihii naga horeeyay, kuwaa isugu jiray mishaar la bixin waayay ama cid qadraas la siiyay ayuu yiri ra’iisul wasaare Kheyre.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay kasoo baxday dhamaan shuruudiihii ugu waaweynaa iyo in canshuurta ay ganacsatada Soomaaliyeed bixiyaan ay mareyso meshii ugu wanaagsaneyd.
Ra’iisal wasaaraha Soomaaliya ayaa marar badan oo hore ku celceyay in daqliga soo xarooda uu aad u kordhay tan iyo wixii ka danbeeyay markii ay tallada la wareegeen.
Laakiin haddana dhinaca kale marka la eego toddobaadyadii ugu danbeeyay dowladda waxaa soo food saaray caqabado waaweyn uga imanayay dhinaca ciidamada oo sheegay in muddo ku dhan Afar bilood aysan helin wax mishaar ah, waxaana ugu danbeeyay ciidamada naafadda xoogga dalka Soomaaliyeed oo maalintii shalay dibadbax ka hor dhigay xarunta madaxtooyada Soomaaliya.
Jabuuti 5da Abriil 2019 Xog ay helayso Caasimada Online, ayaa sheegaya in Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle, uu qoyskiisa u qeybiyey shirkado uu lahaa Ganacsade Axmed Cisman Geelle.
Axmed Cismaan Geelle, ayaa ah ganacsade caan ah oo u dhashay Somaliland, kaasi oo ganacsigiisuna gaadhay wadamada Geeska Afrika, isagoo dalka Jabuuti ku lahaa shirkado badan.
Ganacsadahan ayaa hadda ku sugan caasimada Somaliland ee Hargeysa, isaga oo iskaga soo baxay wadanka Jabuuti.
Sida ilo xogogaal ahi usĥeegen Caasimada Online, Ganacsade Axmed Cisman Geelle ayaa iska diiday inuu saami ka siiyo shirkadihiisa qoyska Madaxweyne Geelle, taasi oo sababtay in uu kasoo firxado dalka Jabuuti.
Kadib markuu ganacsaduhu kasoo baxay Jabuuti, ayaa afar kamid ah shirkadihiisi lagu wareejiyay qoyska Madaxweyne Geelle, iyadoo shirkadihii kalena albaabada loo laabay.
Xogta ay helayso Caasimada Online, ayaa tibaaxaysa in afarta shirkadood ee ay la wareegeen Qoyska Madaxweyne Geelle, ay ukala qeyb-sadeen sidan:
1. Shirkada 360 Stevedoring oo uu qaatay Sacad Cumar Geelle, madaxweynaha Jabuuti walaalkii, kaasi oo ah maamulaha dekeda Jabuuti.
2. Shirkada Multivision waxa qaatay Tomoo oo qaba inanta Madaxweyne Geelle, Faadumo Ismaciil Cumar Geelle.
3. Shirkada Jib Events oo ay laheyd xaaska ganacsaduhu, waxa qaadatay Tolmond Almis Mohamud Xayd oo ah gabadh ay edo u tahay xaaska Madaxweyne Geelle, Khadra Maxamuud Xayd.
4. Shirkada Djibouti Container Freight station waxa qaadatay, Nazli Cabdala Kamil oo ah gabadh ay Khadra Maxamuud xayd u dhashay ninkeedii hore.
Sikastaba, dowladda Jabuuti ayaa usoo gudbisey Xukuumada Somaliland, dacwad ka dhan ah Ganacsade Axmed Cismaan Geelle, isagoo Madaxweyne Geelle ka dalbaday Muuse Biixi in uu xayiraad kusoo rogo hantida Ganacsaduhu uu ku leeyahay Somaliland
Muqdisho 5da Abriil 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa war kasoo saaray qaraxii maqribnimadii caawa xoogiisa laga maqlay qeybo kamid ah degmooyinka Gobolka Banaadir.
Qaraxaasi ayaa ka dhacay maqaayad la sheegay inay ku taala agagaarka albaabka xarunta tababarka ciidamada Booliska ee Generaal Kaahiye, waxaana la ogeyn sida gaariga halkaasi ku gaaray maadaama kaliya madaxda dowladda loo ogol yahay wadadaasi.
Al-Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qaraxa, waxaana ay sheegeen inay ku dileen masuuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya, islamarkaana qaraxa uu sababay dhimasho iyo dhaawac.
Gaari nooca raaxadda oo laga buuxiyay waxyaabaha qarxa ayaa ku qarxay afaafka hore ee xarunta ciidamada Booliska, waana qaraxii ugu horeeyay oo Muqdisho ka dhaca, kadib xeritaankii waddooyinka ugu badan ee magaalada Muqdisho.
Taliye ku xigeenka ciidamada booliska ayaa shalay kaga dhawaaqday magaalada Muqdisho, in la helay xogo sirdoon oo sheegaya in gaari nooca PRADO ah uu ku jiro magaalada, kaasi oo qaraxyo ay ka buuxaan.
Al-Shabaab ayaa sheegay in qaraxa ay la eegteen goob ay iskuugu yimaadaan saraakiisha ciidamada booliska iyo kuwa Amniga, islamarkaana xubno badan ay ku dileen qaraxa.
Qaraxan ayaa imaanaya iyadoo maalintii shanaad oo xiriir ah ay waddooyinka magaalada Muqdisho u xiran yihiin ciidamada ammaanka ee Dowladda, islamarkaana ay dowladu waddo baaritaanno amni oo looga hortagayo qaraxyada ka dhacaya magaalada Muqdisho.
Iyadoo waddooyinka ay xiran yihiin ayaa haddana waxaa jirta digniino dhanka amaanka ah oo lasoo saarayo iyo qaraxyada Al Shabaab ka geysanayaan magaalada Muqdisho.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa maanta magacowday guddoomiyaha cusub ee Bankiga Dhexe, kaasi oo uu noqday Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi.
Hase yeeshee qaabka ay ku timid magacaabista Cabdiraxmaan ayaa dhalisay su’aalo bada oo ku saabsan hufnaanta nidaamka xulashada ee arrintan loo maray.
Arrintan ayaa timid kadib markii ay soo baxday in Cabdiraxmaan, oo ahaa la-taliyaha siyaasadda dhaqaalaha ee ra’iisul wasaare Kheyre, uu ka mid aha guddigii horey loogu xil-saaray inay wareystaan oo ay kala xulaan xubnihii jagadan soo codsaday oo isugu jiray Soomaali iyo ajaanib.
Si kastaba, ilo-wareedyo ka tirsan xafiiska ra’iisul wasaaraha ayaa Caasimada Online u sheegay in magacaabista guddoomiyaha ay sabab u ahayd in qof caddaan ah uu ku soo baxay tartanka, isala markaana ay dowladdu ka baqday falcelinta shacabka, maadaama uu arrinkan buuq farabadan ka dhaliyay baarlamaanka Soomaaliya.
Sidoo kale, xubno ka tirsan xafiiska Kheyre ayaa sheegay in nidaamka tartanka furan qofkii ku soo baxay ay u cuntami weysay mushaarka loo bandhigay oo aad uga yaraa kii uu rajeynayay, taasina ay keentay in loo weecdo Cabdiraxmaan.
“Waxaa jiray illaa dhowr qof oo kusoo baxay kaalimaha ugu horreeya ee tartanka la galay oo dhammaantood siyaabo kala duwan, sida xagga mushaharka iyo arrimo kale darteed u aqbali waayey xilkan” ayuu yiri qof la hadlay Caasimada Online.
In kasta oo uu guddoomiyaha cusub yahay rugcaddaa dhanka dhaqalaha ah, labadii sano ee la soo dhaafayna uu faraha kula jiray, haddana waxaa shaki la gelinayaa wadashaqeynta wasaaradda maaliyadda iyo Bankiga dhexe oo aysan jirin shuruuc kala xadeyneysa.
Guddoomiyaha cusub ayaa isku xire ka ahaa Tubta horumarinta dhaqaalaha oo ay ku mideysan yihiin wasaaradaha iyo hay’adaha dhaqaalaha ee dowladda Soomaaliya, waxa uuna la taliye dhanka dhaqaalaha ka ahaa xafiiska Ra’iisulwasaare Khayre.
Turkiga 5da Abriil 2019 Turkey ayaa wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ku eedeysay inay been faafisay kadib kulan dhex-maray labada diblomaasi ee ugu sarreeya labada dal, si ay uga wada-hadlaan xiisadda u dhaxeysa.
Washington iyo Ankara ayaa isku haya arrimo ay ka mid yihiin taageerada Mareykanka uu siiyo maleeshiyada Kurdishka Syria oo Ankara ay u aragto argagixiso, iyo iibsashada Turkey ee habka difaaca gantaalaha ee Russia.
Wasiirka arrimaha diebdda Turkey, Mevlut Cavusoglu iyo xoghayaha arrimaha dibedda Mareykanka, Mike Pompeo ayaa arbacadii wada-hadal ku yeeshay Washington intii lagu guda jiray booqashada Cavusoglu oo qeyb ka ah dabaal-degga sanad-guuradii 70-aad ee aas-aaska gaashaanbuurta NATO.
Wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ayaa sheegtay in Pompeo uu Ankara uga digay “Cawaaqib baaba’ leh” haddii Turkey ay weerarto Syria, islmarkaana uu ku booriyey in “xal dabacsan” laga gaaro kiisaska muwaadniinta Mareykanka iyo shaqaalaha howl-galka Mareykanka ee Turkey, oo Turkey ay baaritaan ku hayso
Wasaaradda arrimaha dibedda ayaa sidoo kale sheegtay in Pompeo uu turkey ku cadaadiyey inaysan iibsan habka difaaca gantaalaha Ruushak ee S-400, oo haddii ay dhacdo ay ku muteysan karto cunaqabateynta Mareykanka.
Afhayeenka wasaaradda arrimaha Turkey, Hami Aksoy ayaa sheegay in warka dowladda Mareykanka “uusan kaliya ku guul-dareysan inuu sheego xaqiiqda kulanka, balse ay sidoo kale ku jiraan arrimo aanba kulanka lagu soo hadal qaadin”
Aksoy ayaa sheegay in kulamo kale oo horey u dhacay ay sidan oo kale wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka uga been sheegtay.
Ethiopia 5da Abriil 2019 Ra’iisul wasaaraha dalka itoobiya Dr. Abiy Ahmed ayaa ka dhawaajiyey in xukuumadiisu ay bilowday inay ka shaqeyso sidii is-fahan looga dhex abuuri lahaa dowlada Somaliya iyo Somaliland.
Abiy ayaa sidoo kale sheegay inuu daba socday arrinkani, codsi ka yimid odayaasha gobolka, kuwaasi oo ka dalbaday inay door ka qaatan sidii loo soo af-jari lahaa khilaafka Somaliya iyo Somaliland.
Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa waxa kale oo uu sheegay in nabad kuwada noolashaha Soaomaaliya iyo Somaliland ay muhiim u tahay gobolka, isagoo xukuumadiisana ku bogaadiyey dadaalada nabadgalyo ee ay ka wado gobolka Geeska Afrika.
Bishii hore ayaa waxaa magaalada Addis-Ababa tagay madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, wuxuuna kula kulmay Abiy Ahmed oo ay ka wada-hadleen wada-hadallada Soomaaliya iyo Somaliland.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Warar dheeraad ah ayaa laga helayaa Qarax gaari oo caawa fiidkii lagu weeraray xarunta tababarka ciidanka booliska Soomaaliyed ee General Kaahiye.
Qaraxan oo si weyn looga maqlay magaalada Muqdisho ayaa loo adeegsaday gaari walxaha qarxa lagu soo raray, sida ay inoo sheegeen saraakiil ammaanka qaabilsan.
Waxaa la sheegay qaraxan oo si gaar ah uga dhacay mid ka mid ah Kontoroolada laga ilaaliyo xarunta General Kaahiye inuu geystay khasaare kala duwan.
Khasaaraha qaraxan ka dhashay ayaa lagu sheegay dhimashada 2 qof, halka ay ku dhaawacmeen 7 ruux oo mid ka mid ah ay tahay Haweeney.
Ilaa hadda si dhab ah looma oga gaarigan qarxay sida uu halkaasi ku galay, maadaama ammaanka aaggaasi aad loo ilaaliyo, sidoo kale lama oga gaariga qarxay nuuciisa.
Hay’adaha ammaanka oo kaashanaya saraakiil cadaan ah ayaa bilaabay baaritaanada la xiriira qaraxan, waxayna halkaasi ka uruuriyeen haraadiga gaariga qarxay.
Xaalada goobta qaraxa uu ka dhacay ayaa ah mid degan, iyada oo aan laga helin muuqaalo iyo sawirro, bacdamaa ay tahay xilli habeen ah, halkaasina ay tageen ciidan badan.
Qaraxan ayaa ku soo aaday xilli shalay gelinkii dambe Taliye Kuxigeenka Booliska Soomaaliya ay ka digtay gaari Qarax sida oo ku jira gudaha Magaalada.
Mintidiinta Al Shabaab oo sheegtay masuuliyadda weerarkan ayaa tilmaamay inay qarax la beegsadeen fariisin ay ku sugnaayeen saraakiil iyo ciidan, khasaarana ay ku gaarsiiyeen.
Shabaab ayaa ku faanay in wadooyinka magaalada Muqdisho keliya ay ka xiran yihiin shacabka, balse iyaga ay qarxin karaan meesha ay doonaan.
WARARKA MAANTA 3da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 3da Abriil 2019 Golaha Shacabka ee Baarlamaan Soomaaliya, ayaa maanta leh, kullan koodii 3aad ee Kalfadhiga 5aad, kadib markii uu kooran la’aan u baaqday kullankii 1aad iyo 2aad ee Kalfadhigan. Kulanka ayaa warbixin looga dhagaysan doonaa guddiga dib u eegista Dastuurka Baarlamaan Soomaaliya.
Sidoo kale Ajandaha fadhiga waxaa ku jira, hadal jeedinta Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan
Ajandaha ayaan lagu soo darin, ka hadalka xaaladda Amaan ee dalka, oo ay Mooshin ku codsadeen in ka badan 10 Xildhibaan kullan kii kooram la’aanta u baaqaday maalin ka hor.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Kulan ay isugu yimaadeen siyaasiyiinta, xildhibaanada iyo saraakiisha beesha Abgaal ayaa xalay ka dhacay magaalada Muqdisho, xilli ay xiisad ka dhex oogan tahay dowladda iyo Senator Xaaji Muuse Suudi Yalaxow.
Xiisaddan ayaa ka dhalatay go’aan kasoo baxay dowladda oo lagu amray in la isaga guuro xerada Mariino ee ciidanka Badda Soomaaliya, oo uu degan yahay Muuse Suudi.
Xaajiga ayaa waxaa dhulkan siiyey dowladdihii hore, isla markaana waxa sida uu sheegay uu haystaa Document ay u saxiixeen Madaxdii hore ee dalka, maadaama horay dowladdii C/llaahi Yuusuf uu ugu wareejiyay hubkiisa, looguna bedelay xarunta uu dgean yahay.
Sida ay ilo-wareedyo u sheegeen Caasimada Online, Kulanka xalay oo aan loo kala harin ayaa lagu go’aamiyey in wafti kale loo diray dowladda looguna sheego in Muuse Suudi uu xaq u leeyahay dhulkan, islamarkaana dowladda ay ka laabato damaceeda ah inay xoog isku daydo.
Kulanka ayaa ka dambeeyey kulan horey u dhex-maray madaxweyne Farmaajo iyo wafti ka socday beesha Abgaal, oo madaxweynaha uu ka codsaday inay Xaajiga qanciyaan.
Waxaa kulanka xalay sidoo kale lagu go’aamiyey in dowladda loo sheego in dhib kasta oo ka dhasha arrintan ay mas’uuliyadeeda qaadi doonaan.
Dhinaca kale, ciidamo badan iyo gawaari dagaal oo tiro badan ayaa ku qul-qulaya halka uu degan yahay Xaaji Muuse, si ay uga difaacaan gardarrada ay sheegeen inay dowladda kusoo maagtay.
Inkasta oo aan la hayn tirada rasmiga ah ee ciidamadan, haddana waxaa la sheegay inay kor u dhaafayaan ilaa shan boqol oo askari. Waxaa ciidankan hoggaaminaya jeneraalo iyo korneylo sare oo caan ah oo sheegay inay Muuse ka difaaci doonaan gar-darrada dowladda.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dowladda oo markii hore rumeysneyd inay si fudud ku kicin karto Muuse ay hadda garwaaqsatay in xaaladda ay ka adag tahay sidii hore, lagana yaabo inay raadiso xal kale, sida inay tanaasusho ama Muuse lacag malaayin dollar ah ka siiso dhulka.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 3da Abriil 2019 Xildhibaanada maamulka Hirshabeelle iyo madax kale oo ka tirsan maamulkaasi ayaa lagu amray inay isaga guuraan hotelka Suubiye ee ku yaal magaalada Jowhar, kadib markii kooxda Al-Shabaab ay amar ku siiyeen maamulka hotelka in ay banneeyaan.
Maamulka hotelka ayaa u hoggaansamay amarka kasoo baxay Al-Shabaab, waxaana durbadiiba lagu wargeliyay xildhibaanada iyo madaxda kale ee hotelka deganaa in saacado gudahood isaga guuraan, iyadoo hotelka ay ku hareen dad tiro yar oo shacab ah.
Waxay xildhibaanada iyo madaxdii kale ee amarka Shabaab saameeyay ay u guureen hotelka kale ee lagu magacaabo Wehliye oo aan ka fogeyn halka uu ku yaal hotel Sabre.Lama oga sababta amarkaan ka danbeyso iyadoo hotelka si weyn loo ilaalin jiray oo uu lahaa difaacyo dhagxaan iyo biro lagu gooyay, hase ahaatee warar hoose ayaa sheegaya in maamulka hotelka uu doorbiday inuu badbaadsado dhismaha iyo dhaqaalaha hotelka si aysan u dhicin weerar kaga yimaad Al-Shabaab.
Mudooyinkii u danbeeyay ayaa amaanka Jowhar cabsi laga muujinayay, iyadoo ay jiraan in Al-Shabaab ay howlgalo ka fuliyaan inta u dhaxeysa Jowhar, Qalimoow iyo degmada Balcad oo todobaadyadii lasoo dhaafay gaadiid fara badan ku gubay.
Minneapolis 3da Abriil 2019 Labo dacwadood oo ka dhan ah Ilhaan Cumar ayaa laga diiwaangeliyay Gobolka Minnesota ee laga soo doorto, iyada oo lagu eedeynayo in si qaldan u maareysay lacagihii ay ku gashay ololaha doorashada ee ay ugu biirtay aqalka wakiillada Mareykanka.
Dacwadahan waxaa diiwaangeliyay Steve Drazkowski, oo ka soo jeeda Xisbiga Jamhuuriga, waxaana uu sheegay in Ilhaan ay $6,000 oo dollar u maareysay qaab aan sax ahayn, lacagtaas oo uu sheegay in ay ka mid ahayd mid uu lahaa xafiiskeedii hore ee xildhibaan Minnesota iyadana ay si shaqsi ah u adeegsatay.
Waxaa kale oo uu sheegay in ay qarash ku bixisay kala taggii iyada iyo saygeedii hore, lacagahaas oo iyana ah kuwo dan guud oo miisaaniyadda xafiiskeeda ka mid ahaa.
Drazkowski ayaa sheegay in la arkay lacag gaareysa $2,500 oo dollar oo ay Ilhaan dib ugu celisay Iskuulladii ay ka hadli jirtay xilligii ololaha oo ay hadda dib u celin ku sameysay.
Dacwaddan ayaa xoogga lagu saarayaa in tallaabooyinka ay qaadday Ilhaan Cuamr intii ay ku jirtay ololaha doorashada kursiga aqalka hoose ee Mareykanka ay jebinayaan sharciga Gobolka laga doortay.
Wargeyska Sinclair oo warbixintan qoray ayaa sheegay in arrintan uu kala xiriiray Ilhaan Cumar hase yeeshee ay diidday in ay ka jawaabto wax ku saabsan dhaqaalaha ku baxay ololaheeda doorashada.
Ilhaan ayaa waxaa ku furan buuq ka dhashay hadal ay ka sheegtay ururka u ololeeya dadka Yuhuudda ee Mareykanka ee loo yaqaan AIPAC.
Dadka Mareykanka ah ee ay caddaannimada la weyntahay iyo kuwa Taageerada dhabta ah u haya Israel ayaa soo jeediyay in Ilhaan laga saaro Guddiga xiriirka dibadda Mareykanka ee aqalka hoose oo ay ka mid tahay.
Dadka soo jeediyay in laga saaro guddigaas waxaa ka mid ah Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump iyo ku xigeenkiisa Mike Pence.
Turkey 3da Abriil 2019 Xisbiga madaxweyne Erdogan ee AKP ayaa go’aansaday inuu diidmo ka gudbiyo natiijooyinka doorashooyinkii dhammaan 39-ka degmo ee magaalada Istanbul, sida uu weriyey wargeyska Hurriyet.
Go’aankan ayaa ka dambeeyey kadib markii natiijada codbixinta ay muujisay inuu codad yar ku hoggaaminayo musharaxa xisbiga mucaaradka.
Xisbiga AKP ayey u badan tahay inuu lumiyo maamulka labada magaalo ee dalka ugu weyn ee Istanbul iyo Ankara, taasi oo dib-u-dhac aan la fileyn ku ah qorshaha madaxweyne Erdogan uu kula dagaalamayo dhaqaale-xumida dalka.
Musharaxa xisbiga mucaaradka CHP ee duqa magaalada Istanbul, Ekrem Imamoglu iyo musharaxa la loolamaya ee xisbiga AKP, ahna ra’iisul wasaarihii hore, Binali Yildirim, ayaa labaduba sheegay in Imamoglu uu horreeyo qiyaastii 25,000 cod.
Xisbiga AKP ayaa sheegay in uu isticmaalayo xuquuqda uu u leeyahay inuu diido natiijada codbixinta, oo ay ka dhaceen qaladaad.
Waqtiga loogu talo-galay in xisbiga uu racfaan ka qaato natiijada ayaa ku ekaa shalay 12:00 PM ee xilliga Istanbul.
Maamulka Dowladda Somaliland 3da Abriil 2019 Wasiirka Arrimaha Gudaha Somaliland Mudane Maxamed Kaahin Axmed, ayaa ka hadlay arrinta sida weyn looga hadal hayo Somaliland ee ganacsade Axmed Geelle.
Wasiir Maxamed Kaahin ayaa beeniyay inay xukuumada Biixi ay bixisay amar qabasho oo ka dhan ah ganacsade Axmed Cismaan Geelle, oo la sheegay inuu dowladda Jabuuti ka galay fal-dambiyeed.
Wasiirka ayaa arrintan ku beeniyey shir jaraa’id oo maanta ku qabtay magaalada Hargeysa, kaasi oo uu kaga hadlayey arrimaha doorashooyinka Somaliland.
“Ma haynaba arrinkaas, anigu waarankaas ma hayo, wasiirka Daakhiliga aniga ah oo dee aniga ayuu iigu hor iman lahaa, arrinkaasi waa la been abuuraya, ganacsadahaana meel baa lagaga dhacaya, waaran wax la yidhaa oo aanu hayno oo Axmed Cismaan Geelle loo soo gooyay ma hayno, cidda sheegaysana waa cid sheeko abuur iyo arrimo kale iyo ujeedooyin kale leh” ayuu yiri Wasiir Maxamed Kaahin Axmed.
Sikastaba, Dhowaan unbey aheyd markii Wasaarada Cadaalada Somaliland ay soo saartay warqad amar qabasho ah oo kasoo baxday Xafiiska Wasiirka, taasi oo lagu amrayo qabashada Axmed Cismaan Geelle oo ah ganacsade weyn oo reer Somaliland.
Warqada amarka qabasho ee kasoo baxday xafiiska Wasiirka Cadaalada, ayaa si toos ah ugu socotey Wasaarado ay kamid tahay, Wasaarada arrimaha gudaha Somaliland oo wasiir ka yahay Maxamed Kaahin
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 3da Abriil 2019 Sida ay baahisay Idaacadda Kulmiye ee magaalada Muqdisho kulan ayaa deegaanka Buulo Fuulaay ee gobolka Baay ku dhexmaray odayaasha dhaqanka deegaanada Koofur Galbeed iyo xubno ka tirsan Al Shabaab.
Kulanka ka dhacay deegaanka Buulo Fuulaay ayaa la sheegay in looga hadlayay go’doonka ay ku jiraan deegaanada maamulka Koofur Galbeed iyo sidii loo furi lahaa waddooyinka Al Shabaab ay go’doomiyeen.
Dadka deegaanka iyo odayaal kulanka ka qeyb galay ayay laga soo xigtay in kulanka kadib sharuudo adag la hor dhigay odayaasha dhaqanka ee la kulmay madaxda Al Shabaab, waxaana lagu wargeliyay inay bixiyaan dhaqaalo gaaraya 30 Kun oo Doolar, sida Idaacadda ay baahisay.
Odayaasha dhaqanka ayaa la sheegay inay ku wargeliyeen madaxda ay la kulmeen inay beelahooda kula laabanayaan lacagta loosoo bandhigay, balse la isku fahmay in Al Shabaab aysan sii go’doomin deegaanada maamulka Koofur Galbeed.
Soomaaliya 3da Abriil 2019 Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa baahiyay magaca qof labaad oo la sheegay inuu ka mid ahaa dadkii ka dambeeyay weerarkii 23 Maarso ka dhacay xarumaha wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha iyo midda Howlaha Guud ee xukuumadda Soomaaliya.
Warbaahinta Al-Shabaab ayaa baahisay in Cabdullaahi Maxamed Ibraahim, oo Al-Shabaab dhexdooda looga yaqaan Cabdullaahi Dacwo ama Bilaal, uu ahaa ruuxii ka dambeeyay weerarka gudaha loogu galay xarumaha wasaaradda.
Cabdullaahi Bilaal, ayaa la sheegay inuu ahaa 29 sano jir kasoo jeeda gobolka Waqooyi Bari ee dalka Kenya, waxaana la cadeeyay inuu kasoo jeedo Beesha Ogaadeen Jufada Reer Cabdalla.
abdulaahi ayaa la sheegay inuu ka yimid markii hore deegaanada dhanka Waqooyi Bari ee dalka Kenya, waxaana uu sheegay inuu kasoo tagay deegaanada NFD kadib markii uu u dulqaadan waayay dhibaatada shacabka lagu hayo, sida uu hadalka u dhigay.Wareysi uu bixiyay ayuu ku sheegay in muddo kooban inuu ku dhex jiray Al-Shabaab, isaga oo sheegay in muddadaa uu ku dhexjiray Al-Shabaab uu ku dhexjiray JIHAAD iyo mujaahidiin, sida uu yiri.
Sidoo kale wuxuu sheegay inay yareyd muddada uu joogay magaalooyinka, islamarkaana uu ku sugnaa deegaanada dhanka miyiga, sida uu hadaka u dhigay.
Al-Shabaab ayaa maalin ka hor soo bandhigay magaca iyo qabiilka ruuxii fuliyay qaraxa koowaad ee lagu weeraray xarunta wasaaradda Shaqada iyo shaqaalaha oo ku taala degmada Shangaani.
Waxay sidoo kale sheegeen inay soo bandhigi doonaan dhamaan dadkii weeraray Wasaaradda magacyadooda iyo qabiiladooda, waxaana sidaan oo kale ay sameeyeen marar badan.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Taliska ciidamada Booliska Soomaaliyeed ayaa faahfaahin ka bixiyay howlgaladii ugu dambeeyay ee ciidamada amaanka ay ka sameeyeen magaalada Muqdisho.
Sidoo kale taliska ciidamada Booliska ayaa ka hadlay gaari hilib waday oo ciidamada amaanka ay ku qabteen Isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho, kaasi oo la sheegay inuu ku wajahnaa degmada X/Weyne.
Zakiya Xuseen Axmed oo ah taliye ku xigeenka ciidamada booliska oo saxaafadda la hadashay ayaa sheegtay in ciidamada ay qabteen gaari waday Hilib kaasi oo isku dayay inuu isgoysyo badan kaga soo gudbo dhanka degmada X.weyne.
Zakiya ayaa sheegtay in darawalka gaariga uu diiday in gaariga iyo waxyaabaha saarnaa la baaro, isaga oo isku dayay in ciidamada uu ku qanciyo inay lacag qaataan si ay usii daayaan.
Dhinaca kale taliye ku xigeenka ciidamada Booliska ayaa sheegtay in la qabtay oo xabsiga la dhigay 23 askari oo lagu eedeeyay inay musuq maasuq sameeyeen.
Ganacsato ayay sidoo kale sheegtay inay qeyb ka ahaayeen dadka ay qabteen ciidamada amaanka, islamarkaana dhawaan cadaalada la horkeeni doono, maadaama ay sameeyeen musuq maasuq.
Walow aysan cadeyn nooca musuq maasuqa, haddana askarta qaar ayaa ku eedeysan inay laaluush ka qaadayeen gaadiidka qaar, iyaga oo u ogolaanayay inay ka gudbaan goobaha ay joogaan.
Ciidamada Dowladda ayaa wixii ka dambeeyay 30-kii bishii tagtay Maarso waxa ay kordhiyeen howlgalada lagu sugayo amniga Caasimadda, waxaana kormeerayay guddiga Xukuumadda ay u xilsaartay.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Doorashp maanta ka dhacday magaalada Muqdisho, oo aheyd buuxinta kursi ka bannaanaa golaha shacabka, ayaa waxaa ku guuleystay Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore oo ah wiilka uu dhalay xildhibaankii horay loo dilay ee Cismaan Boqore.
Cadnaan Boqore ayaa waxaa la tartamay Axmed Cismaan Xaashi, laakin dad badan oo doorashada ku dhowaa waxaa ay sheegeen in ninka dambe uu ahaa magac u yaal.
51 ergo ayaa codkooda dhiibtay, waxaana ay u kala heleen musharixiinta Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore oo helay 48 Cod, halka Axmed Cismaan Xaashi uu helay 2 Cod, hal cod wuu halaabay, waxaana Guddiga doorashada ay ku dhawaaqeen in kursiga Xildhibaanimo uu ku guuleystay Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore.
Cismaan Cilmi Boqore oo ahaa qofka ugu da’ weynaa baarlamaanka 10-aad ayaa 23-kii Bishii Febaraayo ee 2019 lagu dilay degmada Kaaraan ee maagalada Muqdisho. Boqorewaxa uu kasoo jeeday Gobolada Waqooyi ee Soomaaliya.
Algeria 3da Abriil 2019 Sida ay sheegtay warbaahinta Algeria Madaxweynihii dalkaas Abdelaziz Bouteflika ayaa is casilay kadib todobaadyo ay dibadbaxyo ballaarani dalkaas ka socdeen. Mr Bouteflika, oo talada dalkaas hayey 20 sanadood, ayaa mar horeba meesha ka saaray qorshe uu doonayey in uu mar shanaad isu soo taago madaxtinimada dalkaas.
Ciidanka awoodda badan ee dalkaas ayaa sheegay in madaxweynahaas 82 jirka ah aanu awoodin in uu guto waajibaadkiisa.
Hoggaamiyahan xanuunsan ayaa waxaa haleelay xanuunka faaligga lix sano kahor, waxaana aad u yarayd in lagu arko fagaareyaasha.
Telifishinka qaranka ee dalkaas ayaa ku warramay in madaxweynuhu uu golaha dastuurka ku wargaliyey in uu xilka ka dagayo maalinta talaadada ah.
Hoggaamiyeyaasha dibadbaxyada dalkaasi ka socda ayaa ka horyimid dalabka ah in madaxweynuhu uu dhammaysto muddo xileedkiisa oo ku eg 28 april.
Dibadbaxayaasha ayaa sidoo kale ku baaqaya in gabi ahaanba la baddalo nidaamka siyaasadeed ee dalkaas ka jira, kaas oo ciidamadu ay kaalin wayn ku leeyihiin.
Dadka dibadbaxyada dhigaya ayaa u badan dhalinyaro waxayna doonayaan nidaam xukuumadeed oo cusub.
Waxaa jira eedaymo sheegaya in awooddii siyaasadeed ee Mr Bouteflika ay ka faaidaysteen kooxo baayac mushtar ah, siyaasiyiin iyo saraakiisha militariga – si ay jagooyinkooda u ilaashadaan.
Xisbiga talada dalkaas haya ee National Liberation Front (FLN), oo dib u dhigay doorashooyinkii dhici lahaa 18 april, ayaa ballan qaaday in ay abaabuli doonaan shirwayne qaran oo isbaddalo cusub lagu taabbagalinayo.
Xisbiga FLN ayaa dalka Algeria soo xukumayey tan iyo markii uu madaxbanaanida ka qaatay dalka faransiiska sanadkii 1962-dii.
Mr Bouteflika oo talada dalkaas qabtay sanadkii 1999, ayaa gacan bir ah dalkaas ku qabtay kadib markii uu dhacay dagaal sokeeye oo dhiig badani uu ku daatay oo looga soo horjeeday fallaago Islaamiyiin ah, kaas oo galaaftay nolosha 150,000 oo qof.
Wararka ayaa sheegaya in hoonka gawaarida laga maqlayo waddooyinka magaalada Caasimadda ah ee Algiers, kadib markii lagu dhawaaqay in Mr Bouteflika uu istiqaladiisii gudbiyey.
Guddoomiyaha aqalka sare, Abdelkader Bensalah, ayaa la filayaa in uu noqdo sii hayaha xilka madaxweynaha muddo saddex bilood ah inta ay dhacayso doorashadu.
Xigasho BBC
https://www.youtube.com/watch?v=kqYaCopEfOU&feature=youtu.be
WARARKA MAANTA 2da Abriil 2019 Sir Culus! yGx%rN]HwxS4
Su’aallaha Maanta: Yuu u shaqeeyaa Fahad Yassiin oo ah Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka (NISA)? Maxuu yahay xiriirka hoose ee Fahad Yaasiin la leeyahay Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Yaa qarxinaayo #Muqdisho? Maxay Xukuummadda fashilantay uga dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 2da Abriil 2019 Iyadoo labo kulan uu yeelan lahaayeen xildhibaannada Golaha Shacabka u baaqdeen khlaaf ka dhashay Ajandaha ay tahay in uu goluhu ku dooddo, ayaa kulan gaar ah oo ay ku yeesheen Muqdisho guddiga joogtada ah ee Golaha Shacabka waxaa looga hadlay sidii leys kula meel dhigi lahaa ajandaha kulamada Golaha Shacabka ee soo socda. Xoghayaha guud ee golaha shacabka oo kulanka kaddib la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in xubnaha Guddiga joogtada ah ay aad uga hadleen sidoo kalena ay falan-qeeyeen dejinta iyo u diyaar garowga sidii loo dejin lahaa Ajendayaasha kulamada la filayo in fadhigan ay u qabsoomaan golaha,
Xoghayaha ayaa intaa ku daray in laga wada hadlay ilaalinta waqtiga kulamada Barlamaanka taasi oo si aad ah loo adkeyn doono maadaama labo Kulan oo kal-fafhigan 5aad ay u baaqdeen kooram la’aan Xillibaanadda ah si loo dardar geliyo hawlaha sharci dejineed ee golaha shacabka.
Qaar ka mid ah xildhibaannada Golaha Shacabka ayaa ku eedeeyay guddoonka in uu mari-habaabinayo golaha iyaga oo sheegay in shaqada ugu weyn ee Golaha hortaala tahay ka dooddista xaalada Amniga ee dalka iyo la xisaabtanka xukuumadda oo sida ay hadalka u dhigeen laga war-wareegayo.
Labo kulan oo si xigay kalfadhiga Shanaad ee Golaha Shacabka ayaan qabsoomin sababo la xiriira khilaaf u dhaxeeya xildhibaannada Golaha Shacabka oo ku kala aragti duwan Ajandaha looga dooddayo kulamada ugu soo horeeya ee Golaha Shacabka.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Guddoomiyaha Aqalka sare ee Soomaaliya Cabdi Xaanshi Cabdullaahi ayaa ku eedeeyay Aqalka hoose [Golaha Shacabka] in ay cag-jiidayaan dhameynta khilaafka wada shaqeyn la’aaneed ee u dhaxeeya labada Aqal, kaddib khudbad uu maalintii shalay ka jeediyay furitaanka Kalfadhigii 5aad ee Golaha Aqalka sare. Guddoomiye Cabdi Xaanshi ayaa sheegay in uu dadaal badan ku bixiyey sidii ay u wada-shaqeyn lahaayeen labada Aqal, islamarkaana qoraalo arintan ku saabsan uu u diray madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo guddoomiyihii hore ee Golaha Shacabka Prof Jawaari iyo kan hadda Maxamed Mursal, balse qoraaladaasi aan wax jawaab ah laga bixin.
Waxaa uu intaasi ku daray hadalkiisa in Aqalka Sare uu diyaar u yahay in waxwalba oo dhaawici kara wadashaqeyn wadahadal lagu xaliyo, balse uu Golaha Shacabka ka waayey in uu la qaato arrintaas.
Xildhibaanada labada Aqal ayaa waxaa haatan ka dhaxeeya khilaaf, iyada oo Golaha Aqalka sare ay xiriirka wadashaqeyn ay u jareen Golaha Shacabka,waxaana xusid mudan in dhowr bil ka hor uu Madaxweyne Farmaajo sheegay in uu xalinaayo balse aysan suurtagelin.
Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaan ka qeybgalin furitaankii labo Kalfdhi uu is xigay ee Aqal Sare, waxaana maalintii shalay munaasabada ka qeybgalay ra’iisal wasaaraha Soomaaliya Xassan Cali Kheyre oo sheegay in uu wakiil ka yahay madaxweynaha.
Brussels 2da Abriil 2019 Danjiraha dowladda Soomaaliya ee dalka Belgium –ka Cali Saciid Fiqi ayaa faah faahin deeraad ah ka bixiyay dadaalka dowladda Soomaaliya ugu jirto sidii loo aqoonsan lahaa Basaboorka Soomaaliya. Wuxuu sheegay danjire Fiqi in ay la fariisteen wada hadalo arintan ku saabsanna la yeesheen dowladdo dhowr ah ka tirsan qaarrada Yurub kuwaa oo bilaabay sida uu hadalka u dhigay in ay si hor dhac u aqoonsadaan qeybo ka mid ah Basaboorka Soomaaliya.
‘’Hadda waxa la aqoosaday waa Basaboorrada Shaqaalaha iyo Kan Diblomaasiga [Diplomatic and Service Passports], waxaa ay noo balanqaadeen in marka danbe ay si toos ah u aqoonsan doonaan Basaboorka caadiga ee Soomaaliya’’ ayuu yiri danjire Fiqi.
Wuxuu sheegay in dowladdah Netherland iyo Sweden ay u socdaan wada hadalo fiican islamarkaana balanqaadeen in ay sida ugu dhaqsiyaha badan jawaab uga bixin doonaan ogolaashaha Basaboorka.
Dowladda Belgium-ka ayuu sheegay in bisha January ee sanadka 2020 qorsheedu yahay in ay aqoonsato Basabooorka Soomaaliga
Muqdisho 2da Abriil 2019 Sii-hayaha taliyaha hay’adda NISA, Fahad Yaasiin Xaaji Daahir ayaa xilka ka qaaday taliyihii ciidamada dharcada ee magaalada Muqdisho oo magaciisa lagu soo koobay Weeyax.
Wareegto ka soo baxday xafiiska Fahad Yaasiin, ayaa xilka looga qaaday Weeyax, waxaana lagu badalay Ibraahim Macalim Cabdullaahi Joqof.
Joqof ayaa la dhashay Barafasoor Cabdiraxmaan Macalim Baadiyoow oo mar isu sharaxay Xilka Madaxweynaha Soomaaliya.
Sababta xilka looga qaaday ayaa lagu sheegay in dib u habeyn lagu sameyn doono ciidamada dharcada ee loo yaqaano Ciidamada amniga caasimadda kadib markii uu xumaaday amniga Muqdisho.
ayaa ogaatay in Fahad Yaasiin iyo Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ay doonayaan in la dhiso Ciidamo dharcad ah oo ka shaqeeyo xaafad kasta oo kamid ah magaalada Muqdisho waxaana in badan oo kamid ah Ciidamadii hore ee NISA qaarkood loo badalay dharcad kadib markii Ciidamadii NISA ee hubeysnaa Madaxweynaha baabi’iyay.
Tallaabadan ayaa la sheegay inay qeyb ka tahay is-beddelada cusub ee dowladda ay waddo ee la doonayo in lagu wanaajiyo amniga caasimadda.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Fargelin uu sameeyay Ra’iisul wasaaraha dalka India Narendra Modi ayaa sahashay in dib dalkeeda ay ugu laabato ama la badbaadiyo Gabar Muslim Hindi ah oo Soomaaliya ay ku haysteen qoyska ninkeeda Soomaaliga ah.
Gabadha oo 31 sano jir ah oo lagu magacaabo Afreem Begum, ayaa laga badbaadiyay gacanta dad ay ehel yihiin ninkeeda oo Soomaali ah oo Muqdisho ay la joogtay, waxaana la badbaadiyay 28 Maarso ee sanadkaan.
Iyada iyo seddex gabdhood oo ay dhashay ayaana la filayaa inay ka degtay magaalada Mumbai ee caasimada dalka India 2 April.
Iyadoo India aysan wax safaarad ah ku laheyn Soomaaliya, ayaa waxaa la sheegay in xafiiska Sare ee India ee magaalada Nairobi ay ka qeyb qaateen badbaadinta, iyaga oo caawimaad ka helay booliska Soomaaliyeed.
Marka la eego sharciga Soomaaliya, Hooyada lama safri karto caruurta marka ay kala baxeyso dalka, iyada oo aan ogolaansho ka heysan aabaha dhalay caruurta, waxaana arintaasi la sheegay inuu soo farageliyay ra’iisul wasaaraha India Mr Modi, kaasi oo la hadlay madaxda Soomaalida isaga oo ka dalbaday in sida ugu dhaqsiyaha badan gabadhaasi dib loogu celiyaa gurigeeda oo ku yaala gobolka Hyderabad.
Gabadha ayaa reerkeeda waxay ku nool yihiin Deegaanka Basharath Nagar oo ka tirsan gobolka Hyrderabad.
Sheekada Gabadha Hindiga ah ayaa bilaabatay sanadkii 2013 markii ay guursatay Maxamed Xuseen Ducaale oo Soomaali ah, waxaana xiligaasi Maxamed la sheegay inuu ka shaqeynayay Shirkad gaar loo leeyahay oo ku taala gobolka Hyderabad.
Walow Ducaale la sheegay inuu heystay Baasaboorka Canada, haddana qoyskiisa ayaa ku noolaa magaalada Muqdisho, balse Ducaale iyo xaaskiisa ayaa kasoo tagay India bishii July sanadkii 2018, markii Ducaale uu soo jeediyay inay booqanayaan qoyskiisa oo ku sugan dalka Soomaaliya, waxayna horey usoo kaxeysay seddexdeeda Gabdhood.
Siddeed bilood oo Gabadha Afreen ah, ay ka maqneyd India waxaa la sheegay inaysan wax xiriir ah la sameyn reerkeeda, sababtoo ah waxaa ay weysay WhatsApp ay kala xiriiri jirtay qoyskeeda, waxaase Afreen la sheegay inay caawin ka heli jirtay Gabar Muqdisho deris ay ku ahaayeen oo reerkeeda la xiriirin jirtay.
Bartamihii bishii labaad ee sanadkaan 2019, aabaha dhalay gabadha ayaa la xiriiray Wasaaradda arrimaha dibada oo fariinta usoo gudbisay magaalada Nairobi, halkaasi oo baaritaanka gabadha uu ka bilowday.
“Wuxuu ahaa kiis indhoolenimo ah, ma aanan heynin cinwaanka guriga ay ka degen tahay Soomaaliya, Caasimada Muqdisho waa meel ay qaraxyo ka dhacaan inta badan, qoyska seyga Gabadhayda waa sida dagaal oogayaal oo kale, wuxuu ahaa howlgal adag”ayuu yiri Gabadha aabaheed.
Laakiin markii lagu guuleystay kadib, waxaa ku adkaatay inay caruurteeda kala duusho Muqdisho, kadib markii ay ku dhageen waaxda Socdaalka ee garoonka diyaaradaha, balse waxaa soo faregeliyay arinta ra’iisul wasaaraha India.
Ugu dambeyntiina waxay ka duushay Muqdisho Xili Duhur ah, iyada oo raacday Diyaaradda Ethiopian Airline oo geystay magaalada Addis Ababa, kadibna waxay ka dagi doonaan magaalada Mumbai 2 April
“Waxaan la walaacsanahy imaanshaha Afreen ee India. Kaliya markey soo cago dhigato ayaan dhoola cadeyn karnaa, waxaan si weyn ugu mahadcelineynaa wasaarada arrimaha dibadda iyo ra’iisul wasaaraha. maxaa yeelay waxay dadaal badan ku bixiyeen inaan markale aragto Afreen iyo Gabdhaheeda”sidaasi waxaa yiri Afreen walaalkeed oo lagu magacaabo Syed Raheem Cali.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Odayaasha beelaha Muqdisho ayaa dowladda federaalka ugu digay inaysan aqbali doonin in ciidamada qaranka Soomaaliya xuquuqdooda loogu diido magac qabiil, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in maalmihii dhowaa ay odayaasha lahaayeen kulamo hoose, kuwaasi oo go’aanadii kasoo baxay ay ka mid ahaayeen wafti loo diray dowladda “oo runta u sheegay una digay.”
Kadib markii ay gadoodeen qaar ka mid ciidamada milatariga Soomaaliya oo ku sugan gobollada Shabeellooyinka, ayaa taageerayaasha iyo xubno ka mid ah dowladda waxay billaabeen inay ciidankaas ku sheegaan ciidan qabiil, taasi oo odayaasha ka carreysiisay.
“Haddii dowladda ay isku daydo inay ciidankaas xuquuqdooda ku diido inay cayaarto kaar qabiil, waxa ku dhiban waa ayaga un” waxaa sidaas yiri mid ka mid ah odayaasha.
“Kama aqbali doonno madaxda dowladda in boqolaal milyan oo ah dakhliga gobolka Banaadir iyo canshuurta dadka Muqdisho ay ku qaadato magac dowlad ama qaran, balse haddana ay ciidankii dowladda ee kasoo jeeday deegaankan ay ku sheegto ciidan qabiil” ayuu yiri odayga la hadlay Caasimada Online, oo codsaday inaan la magacaabin maadaama, sida uu sheegay ay, dowladda aqbashay inay arrintan xaliso.
Sida aan xogta ku helnay, dowladda ayaa ku dooday in arrintan aysan ahayn siyaasad dowladeed balse ay ka dhalatay shaqsiyaad iska hadlay.
Ciidamada milatariga dowladda Soomaaliya ee ku sugan Muqdisho iyo Shabeelooyinka ayaa u badan kuwa kasoo jeeda beelaha dega Muqdisho iyo gobollada ku dhow.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Xiisad u dhaxeysa ciidamo taabacsan dowladda Soomaaliya iyo ciidamo daacad u ah Senetor Muuse Suudi Yalaxow ayaa ka taagan xaafado ka tirsan degmada C/casiis ee gobolka Banaadir.
Xiisadda oo maalmahaan ka taagneyd degmada C/casiis ayaa waxaa sidii xal loogu heli lahaa ku mashquulsanaa guddoomiyaha aqalka sare ee baarlamaanka iyo odayaal dhaqameed isku beel yihiin Muuse Suudi.
Xiisadda ayaa ka dambeysay kadib markii maamulka gobolka Banaadir uu soo saaray amar ah in dadka degen xeradii hore ee ciidamada Badda Soomaaliya ee Marinaayo inay ka guuraan, iyadoo muddo loo qabtay dhamaan xubnaha degen Mirinaayo.
Qaar kamid ah odayaasha dhaqanka ee ku howlanaa daminta xiisadda ayaa sheegay in Muuse Suudi uu la yimid ciidamo badan oo taageersan, waxaana ay aagag ka galeen guriga uu ku leeyahay degmada Cabdicasiis ee gobolka Banaadir, taasi oo xiisadda kordhisay.
Nabadoon C/qaadir Maxamuud Maxamed oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay inay degen yihiin agagaarka guriga Senetor Muuse Suudi, isaga oo sheegay in habeen kastaa ay cabsi ku seexdaan.
“Waxaan arkeynaa , ciidan uu Muuse la yimid, dhulkaa lagaa Qaadayaa ayaa la yiri, Muuse wuxuu noo sheegay in dowladihi hore ay dhulka u saxiixeen, decument ayuuna heystaa oo horey loogu saaxiixay, habeen kastaa cabsi ayaan ku jiifanaa goorta dagaalka uu dhacayo ayaan ka cabsaneynaa”ayuu yiri Nabadoonka.
Xiisadda ayaa maalmahaan ka taagneyd degmooyinka dhanka waqooyi ee magaalada Muqdisho, waxaana laga baqayaa saacad walbaa in dagaal uu ka dhaco xeradii hore ee ciidamada Badda oo ku taala degmada C/casiis.
Warar aan heleyno ayaa sheegaya in Muuse Suudi uu dalbaday in dib loogu celiyo dhaqaalaha ka galay dhulka uu degen yahay oo la sheegay inuu u heysto Cadeymo muujinaya lahaanshaha dhulka, maadaama horey loogu sharciyeeyay.
Xeradii hore ee ciidamada Badda waxaa degen saraakiil ciidan, masuuliyiin, Ganacsato, siyaasiyiin iyo ra’iisul wasaare Hore Mr Shirdoon, waxaana dhamaantood laga doonayaa inay ka baxaan.
Guddoomiyaha gobolka Banaadir ayaa horey u sheegay in dhulkaasi laga dhigao Dhul safaaradeed, isaga oo nasiib daro ku tilmaamay in madaxda dowladda ka tirsan Degaan ka dhigtaan halkaasn
Muqdisho 2da Abriil 2019 Barqanimadii Maanta ayaa askari ka tirsan Ciidamada kuwa Cansuurta qaada ee Minashiibiyada waxa uu agagaarka Isgoyska dabka ee degmada Waaberi uu ku dilay Darawal Mooto Bajaajle ahaa, kaas oo lagu Magacaabi jiray Ibraahim Aways Maxamed.
Dilka Marxuumka ayaa waxaa ka dhashay banaanbaxyo rabashado watay oo saacado badan ka dhacay degmooyin ka tirsan gobolkan Banaadir, kuwaas oo sababay in ay mudo hakad galaan Gaadiidka noocyadiisa kala duwan.
Aabe Aways Maxamed oo ah Aabaha dhalay Marxuum Ibraahim Aways Maxamed ayaa sheegay in wiilkiisa uu u Shaqeyn jiray Qoys 7 ruux ka badan hooyadiis waa hore ay ka geeriyootay, isla markaana Galabta ay kusoo aaseen Khabuuraha Barakaat ee Magalada Muqdisho.
Sidoo kale waxa uu sheegay in uu rajo ka qabo in cadaalada la horkeeno askarigii ka dambeeyey dilka wiilkiisa, waxaana uu ugu baaqay guddoomiyaha Gobolka Banaadir iyo Madaxda dalka inay ka dhabeeyeen balanqaadii ahaa inay sharciga marsiiyaan ninkii dilay Wiilkiisa.
Labadii sano ee la soo dhaafay waxaa Magalada Muqdisho kusoo batay dilalka loo geysanayo Dhalinyarada ku Shaqeysata Mooto Bajaajta, waxaana weli jirin cid dilalkaas Maxkamada loo soo taagay
Muqdisho 2da Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa ku xayiray muddo saacado isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho hilib badan oo lagu waday gaari HOMEY ay oo kusoo eeday degmada X/weyne ee gobolka Banaadir.
Ciidamada amaanka ayaa la sheegay in darawalka Gaariga ay ka qaateen Furaha uu watay, waxayna dhalisay in muddo uu ku xayirnaado goobta gaariga, waxaana la sheegay in markii dambe wadahadal dheer ah kadib lasii daayay gaariga.
Qaar kamid ah saraakiisha ciidamada ayaa sheegay inay gaariga kaga shakiyeen in waxyaabaha qarxa lagu qariyay, taasi oo keentay in muddo uu ku xayirnaado gaariga isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho.
Gaariga ayaa waday Hilibka Geella oo lagu soo hagaajiyay Kawaan Bari oo ku yaala waqooyiga Muqdisho, waxaana uu ku wajahnaa Suuqa degmada X/Weyne ee gobolka Banaadir.
Tan iyo markii la adkeeyay amaanka caasimada waxaa dhagxaan cusub la dhigay Isgoyska Sanca, waxaana loo ogaala kaliya inay kasoo gudbaan gaadiidka ay wataan madaxda dowladda Soomaaliya.
Gaadiidka Khudaarta keeno magaalada Muqdisho ayaa sidoo kale dhibaatadaan oo kale kala kulma isgoysyada magaalada Muqdisho oo la dhigay ciidamo badan oo xaqiijinaya amaanka caasimadda.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Guddoomiyaha golaha aqalka sare ee baarlamaanka ayaa markale ku celiyay in wali uu jiro khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka oo aan xal laga gaarin.
Cabdi Xaashi Cabdullaahi, guddoomiyaha aqalka sare ee baarlamaanka ayaa sheegay in Khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka marar badan ay isku dayeen in xal laga gaaro, laakiin aysan dhicin.
Wuxuu sheegay in xal u helida khilaafkaasi ay wax badan kaga tanaasuleen, balse dhanka golaha shacabka aysan muujin dabacsanaan buuxda si Khilaafka xal looga gaaro.
Khilaafka labada aqal ee baarlamaanka oo ku saleysan dhanka wada shaqeynta, meel marinta sharciyada iyo dhaqaalo la isku fahmi waayay ayaa sababay in siyaabooyin kala duwan loo furo kalfadhiyada baarlamaanka.
Waxaa uu intaasi ku daray hadalkiisa in Aqalka Sare uu diyaar u yahay in waxwalba oo dhaawici kara wadashaqeyn wadahadal lagu xaliyo, balse uu Golaha Shacabka ka waayey in uu la qaato arrintaas.
Xildhibaanada labada Aqal ayaa waxaa haatan ka dhaxeeya khilaaf, iyada oo Golaha Aqalka sare ay xiriirka wadashaqeyn ay u jareen Golaha Shacabka,waxaana xusid mudan in dhowr bil ka hor uu Madaxweyne Farmaajo sheegay in uu xalinaayo balse aysan suurtagelin.
Ma jirto Jawaab inta badan golaha shacabka ay ka bixiyaan eedeynta kaga timaada golaha aqalka sare.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa gacanta ku dhigay gaarigii ugu weynaa oo lagu diyaarinayay waxyaabaha qarxa, kadib howlgal laga sameeyay gobolka Shabeelaha Hoose.
Ciidamada ayaa gaarigaan ku qabtay deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose, deegaankaasi oo 40 KM dhanka Koofur Galbeed kaga beegan magaalada Muqdisho.
Gaariga oo ahaa Booyad ayaa la sheegay in lagu diyaarinayay waxyaabaha qarxa ayaa waxaa la sheegay in la damacsanaa in weerar looga geysto magaalada Muqdisho, sida xogaha lagu helayo.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in ciidamada amaanka oo heystay xog dhanka sirdoonka ah ay gaariga booyadda ah ku qabteen deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Sidoo kale wararka soo baxaya ayaa sheegaya in la qabtay dadkii ku howlanaa diyaarinta qaraxa.
Deegaanka ayaa ciidamada dowladda waxay la wareegeen saacado ka hor, kadib markii ciidamada Kumaandooska ay ka qeyb qaateen howlgal qorsheysan oo ka dhacay deegaankaasi iyo deegaano kale oo ka tirsan Shabeelaha Hoose.
Maalmihii ugu dambeeyay ayaa la hadal hayay booyadda lagu diyaariyay waxyaabaha qarxa, waxaana magaalada ka jirtay cabsi dhanka amaanka ah, iyadoo baaritaano ay bilaabeen laamaha amaanka.
Sirdoonka reer Galbeed ayaa digniinaha dhanka amaanka la wadaaga shaqaalaha garoonka diyaaradaha qaarkood, waxaana hadda jirta cabsi laga qabo weeraro Al Shabaab ka fulin karaan magaalada Muqdisho.
Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamadii ugu badnaa dhigtay isgoysyada magaalada Muqdisho, waxaana ay baaritaan ku sameynayaan gaadiidka kasoo gudbaya meelaha loo ogol yahay in gaadiidka dadweynaha ay adeegsadaan.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 2da Abriil 2019 Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa ka hadlay arimo dhowr ah oo ku aadan amaanka magaalada Muqdisho, weerarada Al Shabaab ka geystaan Hirshabeelle iyo gadoodka ciidamada dowladda.
Madaxweyne Waare, ayaa ugu horeyn sheegay in ciidamada dowladda ee dhawaan gadoodka sameeyay ay wateen hub aad u badan, isaga oo la yaabay in ciidamo wata hubkaasi badan ay ka adkaan waayaan Al Shabaab.
Wuxuu sidoo kale sheegay in madaxda ugu sareyso dowladda Soomaaliya uu u gudbiyay hanaanka lagu xaqiijin karo amaanka magaalada Muqdisho, islamarkaana loo baahan yahay dhaqan gelinta talooyinka dhanka amaanka.
Sidoo kale wuxuu cadeeyay in amaanka magaalada Muqdisho iyo amaanka Hirshabeelle ay isku xiran yihiin, islamarkaana loo baahan yahay in amaanka si wadajir ah loo adkeeyo si looga guuleysto Al Shabaab.
Ciidamo ka tirsan maamulka Hirshabeelle ayaa dhawaan sameeyay gadood ay kaga cabanayaan mushaar la’aan ku dhacday muddo afar bilood ah, walow markii dambe la qanciyay kadib markii wasiiro ay tageen degmada Balcad ee gobolka Shabeelaha Dhexe.
Waare wuxuu sheegay in ciidamada amaanka ay iska kaashan karaan adkeynta amaanka, dowladdana looga baahan yahay inay dhiiri geliso ciidamada si looga guuleysto Ururka Al Shabaab.
Madaxweyne Waare ayaa sheegay in Hubkii cuslaa iyo Ciidamadii faraha badnaa ee ka soo muuqday Telefishinnada iyo baraha bulshada iyada oo ay heystaan Reer Hirshabeelle, Al-shabaabna dhulka heystaan ay tahay wax aan sax ahayn
https://www.youtube.com/watch?v=P4ZNFjXVEy8
WARARKA MAANTA 30ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa qarxinaayo #Muqdisho? Maxay Xukuummadda fashilantay uga dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa lagu wadaa in ay maanta yeeshaan kulankii ugu horeeyay ee Kalfadhigga Shanaad ee dhawaan uu furay madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo. Xildhibaanada ayaa kalfadhiggoodan Shanaad waxaa hor-yaalla Shaqooyin badan oo ay qeyb ka yihiin dardargalinta Shuruucda doorashooyinka iyo la xisaabtanka xukuumadda.
Sidda ay xaqiijiyeen xubno ka mid ah Golaha Shacabka kulanka ayaa waxaa warbixin loogu dhageysan doonaa guddiga dib u eegista dastuurka.
Guddoomiyaha Golaha Shacabka Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan oo dhawaan khudbad ka jeedinayay munaasabada furitaanka Kalfadhiga Shanaad ayaa ka dalbaday xukuumadda in ay deg deg u soo gudbiso sharciga Doorashooyinka Qaranka goluhu meel-mariyo. Kerow ayaa marka uu xaaskiisa dilay ku qariyay meel ka mid ah guriga taasoo dadka ku adkaatay in meelmo badan la ogaado geerideeda.
Ehelada gabadha la dilay ayaa sheegay in ay ku faraxsan yihiin Soo qabashadda ninkaan, islamakaana ay rajo ka qabaan in uu wajaho xukun adag.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Nin Soomaali ah oo lagu tuhunsan yahay in uu xaaskiisa ku dilay magaalada City Heights ee dalka Mareykanka horaantii bishan ayaa ciidanka Mareykanka ay kasoo qabteen dalka Panama sidda ay sheegeen ciidamada Booliska Magaalada San Diego.
Eedeysanahan ayaa la leeyahay waxaa uu xaaskiisa ku dhax dilay guri ay ka deganaayeen Mareykanka ka dibna waxaa la sheegay in uu u baxsaday dalka Panama si aan loo soo qaban.
Abdiaziz Kerow oo 45 sano jir ah, ayaa lagu eedeeyay dhimashada haweeney 36-sano jir aheyd oo lagu magacaabo Muna Salad Kuri oo aheyd Xaaskiisa.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Toddobaadyadii ugu danbeeyayba waxaa si is daba joog ah u xirnaa jidadka muhiimka u ah isku socodka dadka iyo gaadiidka magaalada Muqdisho oo la dhigay ciidamo ka tirsan kuwa dowladda Soomaaliya. Dadka reer Muqdisho ayaa mar kale saakay ku waabariistay waddooyinka qaar oo laga celinayo isticmaalka gaadiidka dadweynaha, waxaana ka mid ah jidadka saakay xiran Isgoysyadda Tarabuunka, Soobe,Banaadir, Howlwadaag.
Dadka reer Muqdisho ayaa arintan cabasho ballaaran ka keenay iyaga oo wax lala yaabo ku tilmaamaya in si joogta ah loo kala xiro magaalada, madaama markii hore la arki jiray Labadii toddobaad ama toddoobaadkii –ba in mar kaliya loo xiro sababo la xiriira amaanka.
Sababta xirnaashaha jidadka Muqdisho ee saakay ayaa lagu sheegay in uu furmayo fadhiggii ugu horeeyay ee Kalfadhiggii shanaad ee Golaha Shacabka oo ku soo beegmay xili laga deyrinayo amniga magaalada.
Kenya 30ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa xog dheeraad ah ka bixisay muwaadiniin u dhashay dalka Kenya, kuwaasi oo Al Shabaab ay ku dileen deegaanka Yaaq Baraawe.
Dowladda Kenya ayaa shaacisay in seddex ruux oo Kenyan ah oo mid kamid ah Haweeney aheyd lagu dilay deegaanka Yaaq Baraawe, kadib markii Al Shabaab dadkaasi ay ku eedeeyeen inay jaajuus ahaayeen.
Sirdoonka Kenya ayaa shaaciyay in seddexda ruux ee Kenyan-ka ah la dilay arbacadii lasoo dhaafay, waxaana Al Shabaab ay ku eedeeyeen inay jaajuus u ahaayeen dowladda Soomaaliya iyo dowladaha taageera.
Haweeneyda la dilay ayaa waxaa ay ka soo jeedaa Gobolka Xeebta ee Kenya halka labada qof ee kale ay ka soo jeedaan Wajeer sida ay sheegeen Hay’adaha sirdoonka Kenya ee warkan siiyay warbaahinta.
Saraakiisha amaanka Kenya ayaa sheegay in dilka saddexda qof ee Kenyaanka ah uu yimid kaddib markii Jimcihii todobaadkii hore duqeyn ka dhacday Bu’aale lagu dilay hoggaamiye sare oo ka tirsan Al-shabaab una dhashay Kenya, taasi oo Kenya ay sheegtay inay sababtay in la toogto dadka Kenyan-ka ah.
Dowladda Kenya ayaa waxaa ay intaas ku dartay in Ciidanka Kenya ee dhinaca xeebta heegan la geliyay markii Khamiistii ay baxsadeen shan ka mid ah Al-shabaab oo lagu weeraray guri ay ku dhuumanayeen.
Waxaana Sirdoonka Kenya ay shaaciyeen in Salim Rashid Mohammed, Rashid Mwatsu aka Mody, Juma Waziri, Mkauma Ali Mbuiya iyo Juma Mwengo ay ahaayeen kuwa ka baxsaday ciidanka Kenya.
Muqdisho 30ka Maarso 2019Dowladda Soomaaliya ayaa golaha ammaanka QM u qortay ashtako ka dhan safarkii madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi uu dhowaan ku tagay dalka Isu-tagga Imaaraadka Carabta, sida uu qoray wargeyska East Africa Business Week.
Dowladda Soomaaliya ayaa la sheegay inay si gaar ah uga carrootay in Imaaraadka Carabta ay Muuse Biixi ku qaabileen calanka Somaliland iyo ayada oo heesta astaanka qaranka Somaliland loo tumay.
Sida wargeyska qoray, dowladda Soomaaliya ayaa warqaddeeda ku sheegtay in la macaamilka Imaaraadka Carabta eee Somaliland uu xadgudub ku yahay madax bannaanida iyo qarannimada Soomaaliya.
Wakiilka Somaliland ee Kenya, Cumar Baashe oo arrintan ka hadlaya ayaa yiri “Haddii aan nahay Somaliland waan ka xunnahay ashtakada ay dowladda Soomaaliya u gudbisay golaha ammaanka ee QM ee ku aadan safarkii uu madaxweyne Muuse Biixi dhowaan ku tagay Imaaraadka Carabta”
“Waxaan doonayaa inaan ku celiyo in Somaliland ay tahay dal madax banaan oo leh xuduudo caalami ah oo la aqoonsan yahay iyo dowlad si dimoqraadi ah loo doortay. Somaliland waa ay u madax banaan tahay in la macaamisho dalalka kale, umana baahna fasaxa dowladda Soomaaliya” ayuu yiri Cumar Baashe.
“Waxaan sidoo kale sii wadi doonnaa inaan beesha caalamka kala hadalno sidii aan u heli lahayn aqoonsi iyo madax banaani rasmi ah”
Dowladda Soomaaliya oo ay Caasimada Online wax ka weydiisay dacwada la sheegay inay gudbisay Soomaaliya waa ay ka gaabsatay.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya ayaa maanta yeelanaya Kulankoodii ugu horeeyay ee kalfadhiga Shanaad ee golaha Shacabka, iyadoo ay horyaalaan shaqooyin badan.
Kulanka maanta ee xildhibaanada ayaa sida qaar kamid ah xildhibaanada ay xaqiijiyeen wuxuu ku saabsan yahay dhageysiga warbixin ay soo gudbinayaan guddiga dib u eegista dastuurka ee baarlamaanka.
Xubnaha Guddiga ka tirsan ayaa shaaciyay inay xildhibaanada golaha shacabka la wadaagi doonaan waxyaabaha ay qabteen muddooyinkii u dambeeyay halka uu marayo qorshaha dib u eegista Dastuurka.
Xildhibaanada waxaa horyaala shaqooyin badan iyo ka doodista ajandayaal ay kamid yihiin dardar gelinta Shuruucda doorashooyinka, sharciyada axsaabta iyo arimo kale, sida uu dhawaan sheegay guddoomiyaha baarlamaanka.
Xildhibaano badan oo kamid ah baarlamaanka ayaa horey u dalbaday dib u furida kalfadhiyada baarlamaanka, iyaga oo sheegay in kalfadhigaan uu noqon doono mid lagula xisaabtamo madaxda dowladda.
Xaaladda amaan ee dalka oo aad usii xumaatay maalmihii ugu dambeeyay ayaa laga war dhowrayaa xildhibaanada inay kula xisaabtami doonaan hay’adaha ay quseyso.
Waxaa qaarkood ay baraha Bulshada kaga hadlaan amaanka iyo dhaliilaha ay leeyihiin laamaha amniga, iyada oo laga sugayo xildhibaanada inay la xisaabtamaan dadka ka masuulka ah.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Gudoomiye ku-xigeenka labaad ee baarlamanka Soomaaliya, Mahad Cawad ayaa sheegay in magaalada Muqdisho ay tahay magaalo Soomaali oo dhan ka dhaxeysa, hase yeeshee magaalooyinka kale ee dalka ay kala leeyihiin qabiilo.
“Soomaaliyey aan runta isu sheegno, Soomaali waxaa ka dhaxeeya kaliya calanka bulugga ah iyo Xamar, inta kale waxaa kala leh qoysas” ayuu yiri Mahad Cawad oo ka hadlay kulan lagu qabtay hotel Royal ee magaalada Muqdisho.
“Lama kala sheegan karo Xamar iyo calanka, waxay muujinayaan ficil midow, waxa kaliya ee lagu midoobay waa labadaas” ayuu yiri Mahad Cawad, oo ay u sacaba tumeen qaar ka mid ah dadkii dhageysanayey.
Mahad Cawad ayaa sheegay in Muqdisho ay muujisay inaysan u kala duwaneyn qofka ka yimaada Baay ama Bakool ama Sanaad” ayuu sii raaciyey Mahad Cawad.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa mar kale xalay kulan ka yeeshay ammaanka faraha ka baxay ee magaalada Muqdisho, oo maalmihii dhowaa ay qaraxyada caadi ka noqdeen.
Kulanka ayaa looga hadlay sida wax looga beddeli karo xaaladda magaalada Muqdisho, waxaana waxyaabaha yaabka leh ee la isku soo qaday ka mid ah in magaalada la geliyo xaalad deg deg ah muddo 3 bilood ah, sida ay saraakiil ka tirsan Villa Somalia u xaqiijiyeen Caasimada Online.
Tallaabadan ayaa u ogolaaneyso dowladda in ciidamo badan kusoo daabusho magaalada, la xiro dhammaan waddooyinka magaalada, gur-guri loo galo, islamarkaana ugu yaraamn la hakiyo qaraxyada joogtada ah ee magaalada.
Qorshahan ayaa la sheegay in madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ay mabda’ ahaan isku raaceen hase yeeshee waxaan weli la hayn qaabkii loo fulin lahaa. Waxaa sidoo kale laga cabsi qabaa in baarlamanku ansixinayaan iyo in kale marka madaxweynuhu ku dhowaaqo, maadaama dastuurka dhigayo inay qasab tahay in baarlamanku ansixiyo.
Madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ayaa lagu warramayaa in ka cabsi qabaan in qorshahan aysan xildhibaanada baarlamanka ogolaan doonin, taasi oo darteed aan weli qorshahan loogu dhowaaqin.
Waxaa sidoo kale jirta in beesha caalamka aysan ogolaan doonin qorshahan, taasi oo mar kale isku dhac ka dhex abuuri karta madaxda dowladda iyo beesha caalamka, oo horey ugu kala tagay cayrintii wakiilkii QM ee Soomaaliya, Nicholas Haysom.
Madaxda dowladda ayaa la rumeysan yahay ina taageero hoose u raadi doonaan qorshahan ka hor inta aysan ku dhowaaqin, ayada oo laga yaabo inay ka tanaasulaan haddii aysan taageero ku filan u helin.
Qaramadda Midooway 30ka Maarso 2019 Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay António Guterres ayaa u magacaabay George Conway oo kasoo jeeda dalka Canada inuu noqdo ku-simaha ku-xigeenka ergeyga gaarka ah ee xafiiska Qaramada midoobay ee (UNSOM) isagoo sidoo kale ah isku-duwaha hawlaha bini’aadannimo ee Soomaaliya.
Mr Conway ayaa beddelaya Peter de Clerk oo kasoo jeeda dalka Netherlands. Xogahaya guud ee Qaramada Midoobay ayaa uga mahadceliyey de Clerk shaqadii wanaagsaneyd ee uu ka qabtay Soomaaliya intii uu joogay xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOM)
Mr Conway oo hadda ah mas’uul ka tirsan hay’adda UNDP Soomaaliya ayaa ah nin waaya-aragnimo durugsan leh shaqooyin aad muhiim ahna kasoo qabtay Qaramada Midoobay, isagoo soo qabtay xilalka la taliye xafiiska UNDP ee Africa, agaasime UNDP ka tirsan gaar ahaan dalka Koofurta Sudan iyo ku xigeenka madaxa barnaamijyada UNDP ee Koofurta Sudan.
Mr Conway wuxuu dhashay sannadkii 1970 waana nin ka qaatay shaadaha Master of Arts jaamacadda Carleton iyo jaamacadda Western Ontario, sidoo kale wuxuu Bachelor of Arts ka qaatay jaamacadda Winnipeg.
https://www.youtube.com/watch?v=lPHtVu6wodM
WARARKA MAANTA 28ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 28ka Maarso 2019
Golaha Amaanka 28ka Maarso 2019 Golaha amaanka ee Qaramada Midoobay ayaa war kasoo saaray xaaladaha dhanka amaanka, maaliyadda, doorashada 2021 iyo wada shaqeynta maamul goboleedyada iyo dowladda Soomaaliya.
Golaha amaanka ayaa kulan gaar ah ka yeeshay xaaladaha guud ee dalka Soomaaliya gelinkii dambe ee shalay, waxaana ay kasoo saaraay warbixin la xiriirta xaalaha dhanka amaanka iyo siyaasadda Soomaaliya.
Golaha amaanka ayaa sheegay inay ka dalbanayaan madaxda dowladda Soomaaliya iyo maamul goboleedyada inay dadajiyaan sharciga doorashooyinka dhacaya sanadka 2021, kaasi oo muhiim u ah qabsoomida doorasho ka dhacdo dalka.
Golaha amaanka ee Qaramada Midoobay ayaa dalbaday in ka hor dhamaadka sanadka 2019 ama bartamaha sanadkaan ay soo gudbiyaan Sharciga Doorashooyinka ee sanadka 2021.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Guddoomiyaha Golaha Shacabk Soomaaliya Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa ka dalbaday xukuumadda Soomaaliya in ay si deg deg u soo gudbiso sharciga doorashooyinka Qaranka. Hadalka ayuu guddoomiyuhu ka sheegay munaasabadii furitaanka Kalfadhigga Shanaad ee Golaha Shacabka oo maalintii shalay lagu qabtay magaalada Muqdisho.
“Si loo dardargaliyo in doorashooyin ay dalka ka dhacaan sanadka 2020/2021, waxaa Xukuumadda la farayaa in si degdeg ah ay u soo gudbiso hindise sharciyeedka doorashooyinka Qaranka”ayuu yiri Maxamed Mursal.
Guddoomiyaha ayaa intaa ku daray in Kalfadhiggan Shanaad ee furmay xildhibaannada Golaha Shacabka ay horyaallaan howlo badan oo muhiim u ah Qaranka, isaga oo intaa ku daray in sharciga doorashooyinka oo la meelmariyo uu yahay kan ugu horeeya Baarlamaanka laga sugayo.
Hadalka guddoomiyaha ayaa imanaya xili xukuumadda lagu dhaliilayo in ay ka gaabisay howsha diyaarinta sharciga doorashooyinka soo socda, waxaana qaar ka mid ah siyaasiyiinta mucaaradka ay ku eedeeyeen in dowladda kaga mashquushay arrimo kale oo siyaasadeed.
Maamulka Dowladda Jubbaland 28ka Maarso 2019 Wararka ka imanaya degmada Dhoobley ee gobolka Jubbada hoose ayaa sheegaya in halkaa dagaal khasaare geystay uu ku dhaxmaray galinkii danbe ee shalay ciidamo ka tirsan maamul gobolleedka Jubbbaland iyo xoogagga Ururka Al-shabaab.
Dagaalka ayaa gaar ahaan ka dhacay deegaan xiga dhinaca xudduuda Kenya, waxaana wararku sheegayaan in uu jiro khasaare soo kala gaaray labada dhinac ee iska horimaadu dhaxmaray.
Xoogagga Al-shabaab ayaa sheegtay in waqti kooban la wareegeen deegaannada lagu dagaalamay, islamarkaana dileen askar ka tirsan ciidamada Jubbaland.
Lama soo sheegin khasaare soo gaaray shacabkii daganaa degaanka lagu dagaalamay.
Dagaalka shalay galinkii danbe dhacay ayaa imanaya xili isgaarsiinta deegaannadaas ay hawada ka maqan tahay kaddib markii diyaarado laga leeyahay dalka Kenya la sheegay in ay burburiyeen xarumo Isgaarsiinneed oo shirkadda Hormuud ku laheyd deegaanka.
Maamulka Dowladda Somalida Ethiopia 28ka Maarso 2019Wararka ka imaanaya deegaanka Jarati ee dhulka ismaamulka Soomaalida Ethiopia ayaa sheegaya in xildhibaan Soomaali ah uu dad ku dilay deegaankaasi, sida masuuliyiinta maamulka deegaanka ay sheegeen.
Xildhibaanka ayaa la sheegay in labada ruux ee uu dilay inay isku heysteen dhul beereed, sidaasina waxaa xaqiijiyay guddoomiyaha deegaanka Jarati oo saxaafadda la hadlay.
Xildhibaanka ayaa la rumeysan in bastoolad iyo qori uu watay inuu u adeegsaday dilka ka dhacay deegaanka. Xildhibaanka oo magaciisa lagu sheegay Bashiir Diiriye Cameey iyo labo ruux oo la socotay oo midkood uu ahaa darawal Mooto Bajaaj ayaa la dhigay xasbiga deegaanka, waxaana ku socda baaritaanka dilka ka dhacay degmada.
Shaafi Diiriye Shaafi oo ah guddoomiyaha degmada Jarati ayaa sheegay in markii meesha uu ka baxay maamulkii Cabdi Maxamuud Cumar in dadka ay soo rogaal celiyeen dacwadaha dhanka lahaanshaha dhulka la xiriira.
“Xukuumaddii hore ayaa xildhibaannada siisay dhul beereed iyo lacago, dhulkaas qayb ka mid ahna xukuumaddu waxay ka bixisay gacanta dad shacab ah,” ayuu yiri gudoomiye Shaafi.
Dhibaatada lahaanshaha dhulka ayaa ku badaneysa deegaanka Soomaalida, iyadoo markii hore la sheegay in dadkii lahaa awood looga qaatay dhulkooda.
Sidoo kale guddoomiyaha degmada Jarati ayaa xaqiijiyay in kiiska dacwadda dhul beereedka ay taalay maxkamadda degmada, iyadoo aan la ogeyn waxyaabaha xildhibaanka ku kalifay dilka uu labada ruux u geystay.
Kenya 28ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa bilowday olole ay kula dagaalameyso Dowladda Federaalka Soomaaliya kadib murankii siyaasadeed ee soo kala dhex galay Labada Dowladood oo ay Maxkamadda Adduunka ka taal dacwad ku saabsan dhul ay Dowladda Kenya dooneyso inay ka boobto Soomaaliya.
Dowladda Kenya oo dhawaan looga adkaaday Arrimaha Diblomaasiyadda kadib markii ay soo ceyrisay Safiirkii Soomaaliya u fadhiyey Nairobi ayna u yeertay midkii Muqdisho ka joogay.
Kadib fashilkii arrintaas kasoo gaaray Dowladda Kenya ayaa bilowday 5 xeelad oo ay kula dagaalameyso Dowladda Federaalka Soomaaliya.
1) Kasoo bixiddii ciidamada Kenya ee qeybo ka mid ah gobolka Gedo
Dhammaan Ciidamadii Dowladda Kenya kaga sugnaa Gobolka Gedo ee Soomaaliya ayaa isaga baxay marka laga reebo ciidamo yar oo ku sugan Ceel Waaq.
Ujeedka ay Ciidamada Kenya uga baxayaan Soomaaliya ayaa qeyb ka ah dagaalka ay Dowladda Kenya ku wado Soomaaliya, waxayna dooneysaa inay culeys ku saarto dhanka Amniga dalka, maadaama ay Al-Shabaab halis ugu jiraan inay la wareegaan Gobolka Gedo.
Dowladda Kenya ayaa dooneyso inay iska hor keento Shacabka iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya si dowladda loogu eedeeyo inay dayacday Amniga dalka isla markasana ay gacanta ka bixisay deegaano horey Al-Shabaab looga saaray.
2) Xiritaanka Xeryaha Dhabaab
Dowladda Kenya ayaa dhawaan ku dhawaaqday inay albaabada isugu dhufaneyso Xeryaha Dhadhaab oo ay ku nool yihiin illaa 230,000 Soomaali qoxooti ah oo ku dhowaad 30 sanno halkaa ku noolaa.
Inkastoo go’aanka Dowladda Kenya ee xiritaanka Xeryahaas uusan aheyn mid si fudud loo sameyn karo maadaama ay lacago badan uga qaadato Hey’adaha Qaramada Midoobay isla markaasna ay arrintaas durba ka hor imaadeen haddana waa mid kamid ah qorshaha ay Dowladda Kenya ku dooneyso inay culeys ku saarto Dowladda Soomaaliya oo ku adkeysatay inaysan ka tanaasuli doonin dacwadda ay ka gudbisay muranka soohdinta Badda ee labada Dal.
3) Duulimaadyada labada Dal
Sida ay sheegeyso xogta hoose, Dowladda Kenya ayaa qorsheeneyso inay mar kale adkeyso Duulimaadyada Muqdisho iyo Nairobi.
Duulimaadyada labada Magaalo oo hadda ah mid toos ah ayey dowladda Kenya dooneysaa inay mar kale soo celiso dhibaatada dadka Soomaaliyeed loogu geysan jiray Wajeer.
Sidoo kale Kenya ayaa dooneyso inay adkeyso Dal-ku-galka (visa) oo 2017 loo khafiifiyay Baasaboorka Soomaaliya, kaddib heshiiska Madaxweyne Farmaajo iyo Uhuru (siiba safarrada saraakiisha Dowladda).
4) Mashaariicda
Dowladda Kenya ayaa wado qorsho ay ku joojineyso Mashaariicda sida tooska ah ugu soo gudubto Magaalada Muqdisho si culeyska loogu badiyo Dowladda Soomaaliya isla markaasna ay Hey’adaha ugu shaqeeyaan Magaalada Nairobi ee Caasimadda Soomaaliya.
Dowladda Soomaaliya ayaa waqtiyadii dambe xoogga saartay in Hey’adaha mashaariicda ka fuliyo Soomaaliya laga soo raro Nairobi si lacagaha Nairobi loogu soo wareejin lahaa Muqdisho.
Dowladda Kenya ayaa hey’adaha fadhigooda yahay Nairobi ku amartay in Mashaariicda loosoo wareejiyo Nairobi halkii si toos ah Muqdisho loogu dirayey.
5) Qorshaha Keya ee Somaliland
Dowladda Kenya ayaa bilowday dhaq-dhaqaaqyo ay dooneyso inay sare ugu qaado xiriirka Magaalooyinka Nairobi ee Hargeysa, taasoo qeyb ka ah Culeyska la saarayo Dowladda Federaalka Soomaaliya, maadaama ay Soomaaliya iyo Somaliland isku heysto gooni isku taagga.
Dowladda Kenya ayaa bilowday olole ay Somaliland ula macaamileyso sida Dowladda ka madax banaan Soomaaliya, inkastoo aysan jirin hal dowlad oo Maamulkaas u aqoonsaday Dowladnimo haddana waa qeyb kamid ah dagaalka siyaasadeed ee Nairobi kula jirto Muqdisho.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Wasiirka Arimaha Gudaha Xukumada Faderaalka Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa shalay dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho, kadib markii ay miro-dhali waayeen wada-hadallo uu u tagay Dhuusomareeb
Wasiir Sabriye ayaa lasoo kulmay Madaxweyne Axmed Ducaale Geele Xaaf, iyo Madaxa Xukumada Sheekh Maxamed Shaakir Cali Xasan.
Wasiirka ayaa Madaxdii uu la kulmay u gudbiyey fariin uu kawaday Madaxda sare ee Dowladda Dhexe, fariintaas oo ahayd in Galmudug ay doorasho gasho bisha July 2019, ilo ku dhow Madaxtooyada Dhuusamareeb ayaa noo xaqiijiyey in ay Madaxweyne Xaaf iyo Sheekh Shaakir kabiyo-diideen soo jeedintii Wasiirka.
Maamulka Xaaf uu rabo in ay dhacdo sanadka 2020-ka, ayaga oo ku adkeysanaya in xilligooda billowday markii ay heshiiyeen Ahlu-Sunna iyo Galmudug, halka dowladda ay afarta sano ee Xaaf ka xisaabineyso markii uu talada kala wareegay Cabdikariin Guuleed.
Xaafd ayaa la sheegay inuusan waxba ka qabin doorasho dhacda, balse ay jirto cabsi ii qabo. Dadka sida dhow ula socda arrintaan ayaa aaminsan in labada garab ay kala shiksan yihiin – Dowladda waxaa la sheegay in ay rabto ay ka takhlusto Xaaf iyo Sheekh Shaakir oo ka biyo diidan arrinkaasi.
Sida aan xogta ku helnay Xaaf, ayaa hordhigay wasiir Maxamed Cabdi Sabriye laba shuruudo ay ka mid tahay 1 – In dowladda federaalka ah ay balanqaado in aysan faragelin doonin cod-bixinta, islamarkaana aysan wax lug ah ku yeelan doonin qabashadeeda.
Shuruudda labaad ee Xaaf ayaa ah 2 – In xukuumada aysan u soo dirsan doorashada musharax ay dooneyso in uu kusoo baxo, islamarkaana dadka Galmudug ay u dayso aayahooda inay ayaga go’aansadaa.
Wasiir Sabriye oo la sheegay in uusan marka hore wadan qorshe oo ay ku raacsan yihiin madaxda dowladda dhexe, islamarkaana layaab ay ku noqdeen shuruudaha Xaaf, ayaa dib ugu soo laabtay caasimada dalka si uu ula wadaago hogaanka Madaxtooyadda.
Villa Somalia ayaa lagu eedeeyay in ay horey u kala qaybisay Galmudug oo haatan ku kala shaqeeya Dhuusamareeb iyo Cadaado oo ay joogaan madaxwayne ku xigeenkii iyo afhayeenka baarlamaanka, daacadna u ah dowlada dhexe.
Buulomareer 28ka Maarso 2019 degmada Buulomareer ayaa sheegaya in Al Shabaab weerar xoogan ay ku qaadeen saldhig ciidamada AMISOM iyo kuwa dowladda Soomaaliya ku leeyihiin deegaankaasi.
Dagaal xoogan ayaa ciidamada dowladda iyo AMISOM dhinac ah iyo Al Shabaab ku dhexmaray deegaanka, waxaana weerarka qaaday ciidamo ka tirsan Al Shabaab, sida dad goobjoogayaal ah ay sheegeen.
Dadka deegaanka ayaa saxaafadda u sheegay in la maqlayay rasaas xoogan iyo qoryaha culus oo labada dhinac ay isweydaarsanayeen, iyadoo cabsi ay soo foodsaartay shacabka degmada ku sugan.
Khasaaraha dagaalka ayaanan wali la ogaan karin, mana jiro wax war ah oo kasoo baxay dhinacyada ku dagaalamay Buulomareer, balse dadka deegaanka ayaa sheegaya in dhaawacyo iyo dhimasho ay jiraan.
Wararka saakay la helayo ayaa waxaa ay sheegayaan in xaaladu ay tahay mid degan, hayeeshee Ciidamada Dowladda iyo kuwa AMISOM ay dhaq dhaqaaqyo ka wadaan goobihii lagu dagaalamay ee deegaanka Buulo Mareer.
Al Shabaab ayaa muddooyinkii dambe u muuqdo kuwo kordhiyay weerarada iyo qaraxyada ay ka fulinayaan gobolada Banaadir iyo Shabeelaha Hoose, waxaana ay dib u qabsadeen deegaano horey looga saaray.
Taliska AMISOM ayaa dhawaan shaaciyay inay badaleen qorshaha dagaalka ay kula jiraan Al Shabaab, waxaana ay sheegeen inay qaadi doonaan weeraro ka dhan ah Al Shabaab, iyadoo wali aysan qaadin wax talaabo ah.
Sanadka 2021 waxaa qorshaha amaanka Soomaaliya qeyb ka ah in AMISOM ka baxdo dalka, oo ciidamada xooga dalka la wareegaan amaanka guud ahaan ee Soomaaliya, balse taasi su’aalo badan ayaa ka taagan.
Liibiya 28ka Maarso 2019 Tahriibayaal ka badan 100-qof oo kasoo safray xeebaha Liibiya kuna sii jeeday Qaarada Yurub ayaa afduubtay Markab nuuca xamuulka qaada ah oo bad baadiyay xili ay Tahriibayaashaasi ku sugnaayeen xaalad adag.
Dadka Tahriibayaasha ayaa la sheegay in ay bilaabeen in ay afduubaan Markabka markii lagu wargaliyay in dib loogu celinayo dalka Liibiya ay kasoo safreen, waxa ayna Tahriibayaasha Kabtanka ku qasbeen in uu u wado dhinaca Jaziirada Malta.
Markabka la afduubtay ayaan wali la ogeyn halka uu ku dambeeyo, waxaana guul dareestay dadaalo la doonayay in lagula xiriiro Markabka ay afduubka ku qabsadeen Tahriibayaasha.
Dowladaha Talyaaniga iyo Malta ayaa si adag u sheegay in Markabka ay afduubteen Tahriibayaasha aysan u ogolaan doonin in uu xeebahooda kusoo xirto, waxa ayna talaabadaasi lagu afduubtay Markabka ku tilmaameen mid laga xumaado.
Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Talyaaniga Matteo Salvini ayaa tahriibeyaasha Markabka afduubtay ku tilmaamay burcad badeeed, waxa uuna cadeeyay in dadkaasi aysan u ogolaan doonin in dalkooda cagta soo dhigayaan ama xitaa arkaan.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Afar kamid Xisbiyada Siyaasadeed ee dalka ka jira ayaa si wadajir ah waxa ay war uga soo saareen xaalada amaan daro ee dalka ka jirta gaar ahaan magaalada Muqdisho oo maalmihii lasoo dhaafay ka dhacayeen qaraxyo iyo dilal.
Xisbiyadan ayaa walaac xoogan ka muujiyay amaanka sii xumaanaya ee Muqdisho, waxa ayna Xisbiyadan sabab uga dhigeen falal amaan daro in dowlada Federaalka Soomaaliya aysan wali sameyn Qorshe iyo Istaaraatiijiyad amni Qaran.
Waxa ay sheegeen Xisbiyadan dalka ka jira in ay wada shaqeyn la’aan ka dhaxeyso Ciidamada amaanka Qaranka iyo kuwa AMISOM ay sabab u noqotay in aan Al Shabaab iyo daacish lagu qaadin dagaal .
https://www.youtube.com/watch?v=ufSPLOocYV8
WARARKA MAANTA 27ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Amaanka magaalada Muqdisho ayaa aad loo adkeeyay iyadoo ciidamadii ugu badnaa la geeyay waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho, waxaana la joojiyay adeegsiga gaadiidka dadweynaha iyo kuwa gaarka loo leeyahay.
Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka qeyb galaya furitaanka kalfadhiga Shanaad ee baarlamaanka, waxaana la xiray waddooyin dhowr ah oo muhiim u ah isku socodka gaadiidka dadweynaha.
Kalfadhiga Shanaad ayaa maanta ka furmayo xarunta Iskuul Buluuziya, waxaana gabi ahaanba la xiray waddooyinka gala xarunta maanta kulanka baarlamaanka uu ka furmayo.
Xildhibaanada baarlamaanka ayaa kasoo laabanaya fasaxii ay galeen kadib xeritaankii kalfadhigii Afaraad, waxaana lagu wargeliyay dhamaan inay ka qeyb galaan furitaanka kalfadhiga Shanaad ee baarlamaanka. Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa sida uu qabo dastuurka dalka furi doono kalfadhiga, waxaana laga filayaa inuu u jeediyo khudbad uu kaga hadlayo howlaha horyaala baarlamaanka iyo waxyaabaha u qabsoomay.
Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa xilligaan waxaa horyaalla Ajendayaal dhowr ah oo u baahan inay ka doodaan, kadibna ay ansixiyaan ama ay diidaan, waxaana inta badan dalka kusoo laabtay Xildhibaano safar
Turkey 27ka Maarso 2019 Shacabka Turkiga ayaa u dareeraya doorashada dawlahada hoose 31 bishaan Maarso ee aan ku jirno, doorashooyinkaan ayaa waxaa la qabtaa shantii sano mar. doorashadan waa tii ugu horeeyay tan iyo markii dastuurka waddanka afti laqaaday lagu baddaly, is baddaladaas oo madaxwaynaha siiyay awoodo fara badan, sidoo kale waxay imaanayaan sagaal bilood kadib markii madaxwayne Receb Tayyip Erdogan uu ku guulaystay doorashadii madaxtinimo bishii June 2018 isagoo noqday madaxwayne awoodo fulineed leh “Excutive Presdent”. Waxaa lafilayaa in in 57 million oo cod bixiye yaal ah ay kala doortaan 22,000 oo musharrax kuwaas oo ku tartamaya mayarnimada 30 magaalo oo waawayn “Metropolitan” iyo 1,351 dagmo “Districts”. Guddiga sare ee doorashooyinka ayaa shaaciyay in 13 xibsi ay ku tartami doonaan doorashada.
Wadanka turkiga oo dawladniamdu daadagsantahay “decenteralized” ayaa dawladaha hoose leeyihiin awoodo ay shaqooyin badan ku qaban karaan iyaga oo aan dowladda dhexe waxba uga baahan, waxay qabtaan shaqooyinka hormarineed, sida hormarinta kaabayaasha dhaqaalaha iyo tayaynta adeegyada bulsho sida biyaha,korontada, nadaafadda, waddooyinka iyo goobaha lagu nasto. Adeegayadan iyo kuwa kale oo badan oo dagmooyinku qabataan ayaa ka kadhigaya hogaanka dagmada mid isku xira shacabka iyo xisbiga uu matalayo. Waana meesha ay ka bilaabanayso kasbashada taageerada dadwaynaha.
Doorashadaan waxaa ku loolamaya labo is bahaysi oo waawayn oo midwalba culaysyadiisa iyo caqabadihiisa gaarka ah haystaan. Waxaa muuqanaya tartan aad u adag oo aan waxba la iskula harin sida caadada u ah turkida marka doorasho timaaddo. Isbahaysiga loogu magac daray Isbahaysiga Shacabka “People’s Alliance” oo ay ku midooben xisbiga talada haya ee Caddaalada iyo Hormarka AK PARTI iyo Xisbiga mucaaradka ah ee midigta u janjeera MHP. Labada xisbi ayaa aad isugu dhawaa tan iyo inqilaabkii dhicisoobay ee dhacay bartamihii sanadkii 2016 kadib. Waxaa la fılayaa in ay codad kahelaan dadka muxafidiinta “Conservativist” iyo Qawmiyiinta “Nationalist” oo udhigma illaa 60% dadka codbixiyeyaasha ah.
Dhanka kale waxaa jira Isbahaysi ay ku midoobeen tiro axsaab ah oo affar gaaraysa uuna horkacayo xisbiga midigi dhexe CHP,xisbigaan oo ah kan ugu wayn mucaaradka. isbahaysigan ayaa waxaa haysata caqabaddo kala duwnaasho,fikir iyo shaqo. Waxaa lagu eedeeyaa kaliya in ay u midoobeen in ay kahor yimaadaan xisbiga AK PARTI.Isbahaysigaan wuxuu ukala qaybsan yahay, axsaab muxaafid ah ama İslaami, kuwa lagu tilmaamo Kemalists, iyo xisbiga Kurdida HDP oo lagu eedeeyo in uu gacan saar laleeyhay PKK oo dawladda turkiga iyo waddamo kale oo caalamka ahi u aqoon sadeen in uu yahay argagixiso.
Labo arrimood ayaa sabaab u noqonaysa sida la saadaalinayo in isbahaysiga madaxwayne Erdogan ay doorashadaan guul ka gaaraan; tan koobaad waa Kala duwanaanshaha, iyo tabardarrida axsaabta mucaaradka oo niyad jab iyo quus ku keentay dad badan oo aan la dhacsanayn siyaasadda xisbiga AK PARTI ee uu Erdogan hogaamiyo iyo in mucaaradka oo soo saari waayay hogaan kartileh oo kasban kara shacabka , tan labaadna waa hormarka muuqda ee baaxaddaleh ee uu horseeday AK PARTI tan iyo markii ay xukunka la wareegeen sanaddii 2002. Labadaas arrimood oo is biirsaday waxay horseedayaan in is bahaysiga madaxwayne Erdogan ay doorashadaan ay guul kasoo hooyaan.
Loolanka ugu xooggan ayaa kadhici doona magaalooyinka waawayn sida Isatanbul,Ankara iyo Izmiir, iyada oo xisbiga talada hayya uu magaalooyinkan u sharraxay dad waddanka aad looga yaqaanay sida Bin Ali Yildirim oo loo sharraxay in uu u tartamo mayarka magaalada Istanbul. Yildirim ayaa muddo dheer soo ahaa wasiir, kadibnna raysal wasaare markii ugu damabaysyna ahaa gudoomiyaha baarlamaanka. Sidoo kale dad wasiiro soo noqday ayaa loo sharraxay magaalooyin kale. Arintaan ayaa muujinaysa cabsida ay Isbahaysiga Shacabka iyo gaar ahaan xisbiga AK PARTI ka qabaan in magaalooyinka waawayn ee dalka looga guulaysto. Guul darradaas oo hadday dhacdo muujinaysa hoos udhac shacbiyadda madaxwaynahay isla markaasna xoojinaysa axsaabta mucaaradka.
Guul uu gaaro isbahaysiga madaxwayne Recep Dayyip Erdogan waxay u fududayn doonta in uu fuliyo ballan qaadyo iyo qorshayaal dhidibada loogu aasayo nidaamka madaxwayne ee wadanku qaatay. Waxay u ogolaanaysaa in wax laga qabto dhibaatooyinka nololeed iyo sicirbararka. Sidoo kale waxay yeelan doontaa saamayn dhaqaale oo wanaagsan iyada oo dhiirigalin doonta maalgashadayaasha ajaanibta ah. Dhanka arimaha dibadda Erdogan waxaa u fududaan doonta latacaalidda xiriirka sii xumaanaya ee Turkiga iyo reer galbeedka gaar ahaan Maraykanka, iyo dagaalka suuriya ee dabada dheeraaday.
W/Q: Abdiwali Sayid
Saxafi Madax Bannaan
İstanbul-Turkey
Maamulka Dowladda Puntland 27ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Dhuusomareeb ee gobolka Galgaduud ayaa sheegaya in wasiirka arimaha gudaha dowladda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye uu dib kaga soo laabtay magaaladaasi.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in safarka wasiirka oo loo qorsheeyay inuu qaato muddo labo maalin ah uu kasoo hormaray waqtigii loo qorsheeyay wuxuuna dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho.
Kulan saacado qaatay ayaa xalay ka dhacay magaalada Dhuusomareeb, kaasi oo u dhaxeeyay madaxda Galmudug ugu sareyso iyo wasiirka arrimaha gudaha xukuumada Soomaaliya, kaasi oo aan la ogeyn ilaa iyo hadda waxyaabaha la isku fahmay.
Qodobka dooda ugu adag ka dhalatay ayaa ahaa qorshaha dowladda damacsan tahay oo ah in doorashada Galmudug ay dhacdo bisha Todobaad ee sanadkaan, waxaana ka biyo diidan madaxda Galmudug.
Waxyaa la filayay in Kohor bixitaanka Wasiirka, dhinacyadu wada hadlayay inay qabtaan Shir Jaraaid oo looga Hadlayo Waxyaabaha ka soo Baxay kulamadoodii, Maadaama uusan Jirin Ilaa shalay Hadal saxaafada Lala wadaagey oo ku saabsan isku dayga dowlada ee Xal u helida Arinta Galmudug iyo Natiijada rasmiga ah ee kulamada Dhinacyada,
Dad xog ogaal ah ayaa Inoo Xaqiijiyey in ay Jiraan Shuruudo Madaxda Kala duwan ee Galmudug ay ku xirtay Heshiiska taasoo Keentay in wasiirku uu kula laabto Madaxda dowlada Faderaalka ah ee Soomaaliya.
Wasiirka arrimaha Gudaha ayaa dhawaan sheegay in muddo kororsiga madaxda Galmudug doonayaan inaan la aqbali doonin, waxaana dowladda ay dadaal dheeri ah u gashay sidii arimahaasi xal looga gaari lahaa
Nairobi 27ka Maarso 2019 Lama filaan ayuu igu noqday markii aan maqlay xalay in taliyaha ciidamada ilaalada gaarka ah ee madaxweyne Farmaajo uu dhaawacay mid ka mid ah askartiisa sababo la xiriira muran ka dhashay mushahar ka maqan askariga. Taliyaha oo magaciisa lagu sheegay Cabdifitaax Dabagaale, isla markaasna ahaa taliyaha horinta Ciidaanka ilaalada gaarka ah ee Madaxweyne Farmaajo ayaa lagu dhaawacay afaafka hore ee Madaxtooyada.
Sida aan warka ku helay, murankaan ayaa yimid kadib markii askarigu taliyaha uu ku eedeeyay in uu lunsaday lacag uu lahaa askarigu, hayeeshee muranka oo sii dheeraaday ayaa sababay in la dhaawaco taliyaha.
Xaqiiqdii markii aan maqlay warkan, waxa ugu horreeyey ee maskaxdeeda kusoo dhacay ayaa ahayd “ka waran haddii askarigan fallaagada noqday uu waxyeeleyn lahaa madaxweynaha?”
Arrintan waa mid aan la sahlan karin, oo baahan tallaabo deg deg ah oo madaxtooyada ay qaaddo, si aysan marnaba dib ugu soo noqon. Waxaan codsan lahaa in dowladda ay baaritaan deg deg ah ku sameyso arrintan, kuna dhaqaaqdo tallaabooyinkan:
1 – Waa in la hubiyaa waxa ka run ah sheegashada askariga ee ah in mushahar ka maqan yahay, oo taliyuhu uu qaatay. Haddii madaxtooyada ay bixisay mushaharka askariga, balse taliyuhu qaatay, waa in taliyahaas shaqada laga ceyriyaa, la maxkamadeeyaa kadibna xabsiga la dhigaa, waayo ficilka noocan oo kale ah wuxuu halis ku yahay amniga madaxweynaha. Lama aqbali karo taliya lagu aaminay amniga madaxweynaha oo sameynaya wax halis gelin kara.
2 – Haddii aysan jirin in mushaharka aysan dowladda bixin, waa qalad aad u weyn oo madaxtooyada ay gashay, sababtoo ah wax kasta oo dhacaa iyo lacag kasta oo la waayaa ma ahan in ilaalada madaxtooyada mushahar loo waayaa. Tani waxay halis ku tahay madaxweynaha. Askariga baahan ee mushaharka aan haysan waxa uu u baylahan yahay in la laaluusho, oo xitaa kooxaha nabad diidka ah ay lacag siiyaan, sidaasna ku horseedo dhibaato. Waxaan xusuustaa in xilligii Xasan Sheekh ee madaxtooyada ay galeen Shabaab, in mar ay soo mareen askari ay laaluusheen.
3 – Askariga gaystay dhaawaca, waa in la siiyaa xuquuqdiisa, haddiiba ay ka maqan tahay, kadibna shaqada laga ceyriyaa. Tallaabada uu qaaday ma ahan mid la sixi karo, waa askari aad u fudud, una qalmin inuu kasoo ag dhowaado madaxweyne Soomaaliyeed. Si kasta oo mushahar uga maqan yahay ma ahayn inuu qaado tallaabo halis gelin karta nolosha qof, amniga madaxtooyada, islamarkaana dhaawici karta sumcadda madaxtooyada iyo tan guud ee dowladda. Askariga dhaawacay taliyaha wuxuu sigay madaxweynaha.
W/Q: Cabdiraxmaan Saciid Jaamac
Nairobi, Kenya
Maamulka Dowladda Puntland 27ka Maarso 2019 Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni ayaa socdaalkii ugu horreyay ku tagaya deegaanno ka tirsan Karkaar iyo Bari,iyadoo booqashada ay noqonayso middii ugu horreysay ee madaxweynaha uu uga baxayo magaalada xarunta ah ee Garoowe. Madaxweynaha Deni, oo ay waheliyaan labada gole ee xukuumadda iyo Baarlamaanka xubno ka tirsan ayaa lagu wadaa inay gaaran magaalada Qardho ,ka hor waxay ku hakan doonan deegaannada laamiga ku yaalla, sida ay saraakiisha u sheegeen HOL.
Olole loogu diyaar garoobayo soo dhaweynta wafdiga madaxweynaha Puntland ayaa ka socota magaalada Qardho, halkaa oo ay ku suganyihiin wafdi wasiirro iyo xildhibaanno isugu jira oo horudhac ah u ah wafdiga madaxweynaha.
“Socdaalkan wuxuu madaxweynaha ugu kurgalaya xaaladda deegaannada,isagoo Qardha kula kulmaya qaybaha bulshada iyo maamulka.” ayuu yiri sarkaal ka tirsan wafdiga madaxweynaha oo la hadlay Warbaahinta dalka..
Booqashada madaxweynaha Puntland, Siciid Deni uu ku tagayo magaalada Qardho oo lagu sheegay mid kooban ayaa marka uu soo gabagabeeyo, wuxuu u gudbi doona magaalada ganacsiga ah ee Boosaaso oo socdaalkiisa uu ku wajahanyahay.
Wuxuu ku aaddaya socdaalka madaxweynaha Puntland xilli hay’adaha ammaanka ay la tacaalayaan xaaladda amniga ee magaalada Boosaaso, halkaa oo ay weerarro ka dhaceen.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Hadal heynta ugu badan ee Soomaaliya ayaa ah hadalkii uu Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ka sheegay khudbadii uu ka jeediyey dugsiga Janaraal Goordon iyo taliska guud.
Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa iska fogeeyey guul-darradiisa amniga, isaga oo ciidamada xoogga dalka dusha ka saaray ama madax furasho ka dhigtay guul-darrooyinka amniga gaar ahaan ka soo bixid la’aantiisa balantii aheyd inuu Al-shabaab dalka uga saaryo 2 sano gudahood.
“Waan xusuustaa, qaarkiinna waxaa laga yaabaa in aad xusuusataan, waxa aan ku wada hadalnay, oo waxaad ii sheegteen dhibaatooyinka iyo duruufaha jira, duruufahaas haddii la xalinaya muddo 2 sano ah in dalka Shababaab looga xureynayo, anna waxbaad i farteen in aan ka soo baxo, anna wax ayaan idiin faray, meeshaas waxaan ku kala qaadannay ballamo” ayuu yiri Farmaajo.
Haddaba waxaa arrintaas ka hadlay Agaasimaha xarunta Hiraal, Xuseen Sheekh Macallin Maxamuud oo wareysii siiyey Idaacadda Goobjoog ee Magaalada Muqdisho.
Xuseen ayaa hadalka Madaxweynaha ku tilmaamay inay tahay Mas’uuliyad ka carar ama waxa uu ugu yeeray ‘waa lagu kaarto baxay”.
“ Arrinta uu madaxweyne Farmaajo sameeyey waa mas’uuliyad ka carar ama waxa ay Banaadirigu dhahaan ‘waa lagu kaarto baxay” ayuu yiri.
Wuxuu intaas sii raaciyey “ciidanku arrintaas ma qabato, In Shabaab laga adkaado ma aha wax u gaar ah ciidanka xoogga dalka, ee waa mid u taalo xukuumad, goleyaal iyo inay raali isaga yihiin dadka ay khuseyso. Waxaa la gudbooneyn isaga oo aan cidna eedin ama ku riixin inuu sheego gaabiska jira, mas’uuliyadda guul-darrada amniguna uu qaado, kadibna uu xal raadiyo”
Sida ku qoran qodobka 90aad ee dastuurka KMG ah, Madaxweynaha waa taliyaha guud ee ciidammada qalabka sida, Wuxuu ku dhawaaqaa Xaaladda Degdegga ah iyo Xaaladda dagaal, waana wax aan la fahmi karin sida hadda uu isaga fogeynayo balantii uu ka baxay ee aheyd inuu Al-shabaab dalka uga saaryo 2 sano.
Dowladda Soomaaliya ayaan wax weerar ah ku qaadin Fariisimaha Ciidamada Al-Shabaab labadii sano ee dalka maamuleyso marka laga reebo duqeymo ay Dowladda Mareykanka ka fulisay dhawr goob oo saldhig u ahaa Al-Shabaab.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Siyaasiyiin reer Somaliland ah oo ka tirsan xisbiga talada haya ee Kulmiye, ayaa ku sugan magaalada Muqdsiho ee caasimada Soomaaliya, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Siyaasiyiintan ayaa hore waxay uga soo shaqeeyeen Dowladdii Madaxweyne Daahir Rayaale, oo ay ka qabteen xilal sar-sare, kadibna waxay ku biireen xisbiga hadda talada haye ee Kulmiye, oo xilal wasiir ku-xigeeno ka qabtay xukuumadii Siilaanyo.
Siyaasiyiinta Xamar ka degay ayaa kala ah: Xasan Daahir Dhimbil oo ahaa wasiir ku-xigeenkii hore ee Wasaaradda Caafimaadka, Axmed Keyse Guray oo ahaa Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda arrimaha dibadda iyo weliba Khadar Axmed Diire oo isagna ahaa Wasiiru dowlihii hore ee wasaaradda Caddaaladda Somaliland.
Xogt aan helnay, ayaa waxay sheegaysa in Siyaasiyiinta ay Xamar uga dageen inay usoo sahmiyaan Kulmiye iyo Xukuumada Biixi, ayada oo aan la ogeyn xaqiiqda waxa ay sahminayaan.
Wasiir ku-xigeenka Arrimaha Gudaha Somaliland ayaa warbaahinta u sheegay inay yihiin siyaasiyiin shaqo doontay, oo aan xisbiga ka mid ahayn. Si kastaba, weli ma jirto meel ay ka sheegen in Xisbiga Kulmiye kaga baxeen, mana jirto meel kulmiye ku sheegay in uu xisbiga ka caydhiyey masuuliyiintas.
Xisbiga Kulmiye ayaa markii ololaha uu ugu jiray doorashada madaxtinimada Somaliland ku eedeyn jiray Xisbiga Mucaaridka ah ee WADDANI in uu yahay Soomaaliweyn oo siyaasiyiintodu tagaan Xamar, maantase waxa soo if-baxeysa in Xisbul Xaakimka Kulmiye uu isagu laftigiisa siyaasiyiintiisa u dirsado Muqdisho.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Halka maamullada dalka ka jira ay u muuqan karaan kuwa wajahaya cadaadis dibadda oo kaga imaanaya dowladda dhexe, haddana dhammaan maamul-goboleed kastaa ma ahan mid leh hal furan siyaasadeed oo uu dhufeyska uga jiro.
Galmudug ilaa iyo hadda waa maamulka kaliya ee dowlad-goboleedyada dalka ka jira aan la wadaagi Karin wax walba. Waxay gaarkeeda u wajahaysa mushkiladda gudaheeda ka taagan taas oo maamulka u kala qeybisay laba garab oo mid kastaahi uu gaarkiisa isku boqrayo.
Dowladda dhexe waxaa taniyo muddaba lagu eegayaa il tuhun oo la xiriirta inaysan daacad ka aheyn isku keenista dhinacyada isku haya Galmudug taas oo liifadda usii gaabisay jiritaanka heykalnimada dowladeed ee maamulkaas.
Hadda dowladdu waxay ergo uu hoggaaminayo Wasiirka arrimaha Gudaha u dirtay Dhuusamareeb si uu ula kulmo garabka ugu sharciyadda dhow jiritaannmada Galmudug. Balse su’aalo ayaa laga keenayaa sababta safarkiisa?
Qaar badan ayaa rumeysan in dowladdu hadda ay fiirada ugu danbeysay u yeelatay wax-ka-qabashada Galmudug oo muddo badanba aanay siineyn deymadii looga baahnaa. Waxaana jiray sababo xoojin karo in dowladdu aysan si fiican ula jaanqaadin siyaasadda sida gadowga iskugu maran ee Galmudug ka taagan.
Ol’olayaashii doorashooyinka ee ka qabsoomay maamul-goboleedyada kale iyo ajendayaal kale oo dowladda culeys ku saarayay inay halhaleel kaga jawaabto ayaa labadan dhinac u suura-gelin inay mar wada fadhiistaan.
Xittaa booqashada Sabriye ayaa imaanaysa xilli laba garab ay isku khilaafeen xilliga ay dhacayso doorashada soo aadan ee Galmudug. Dowladda ayaa sheegtay in doorashada aan laga dib dhigi doonin waqtigii ay ahayd inay ku qabsoonto. Waana sabab kale oo hadda muujinaysa in dhinacyadu aysan kaliya iskugu imaaneynin is-maandhaafkii hore ee soo kala dhex galay, balse ay jirayso qaddiyad kale oo u baahnaan doonta in waqti badan la geliyo sidii la iskaga mid noqon lahaa xaggeeda.
Muranka daba-dheeraaday ee Galmudug gudaheeda iyo dowladda kala dhaxeeya, wuxuu xaqiiqdii sida muuqata aad ula degay geeddi-socodka howlaha maamulka kaas oo dhinac walba oo laamaha dowlad-goboleedka ka dhigay mid hakad ku jira.
Farriinta uu Sabriye ka sido madaxda dowladda dhexe laftigeeda ayaan laga fileyn mid ku dhisnaan karta u tanaasulidda masiirka Galmudug kaas oo taniyo markii uu MD Xaaf xilka ku fariistay ay la degtay khilaafaadka gudaha.
Haddii dowladdu ay aqbasho in Galmudug lagu sii wado sida ay hadda ku dhisan tahay, lagana war sugo gaarista waqti cayiman oo la isla og yahay in lagu qabto doorashada, saadaasha muuqata waxay rajo fiican u aburaysaa dadyowga Galmudug kuwaas oo dowladda u arka inaysan daacad ka aheyn danaha bulshada ku midaysan maamulka.
https://www.youtube.com/watch?v=WIFNXmnuFoY
WARARKA MAANTA 26ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo la hadlayay saraakiisha ciidamada xooga ayaa shaaciyay in muddo 22 Bilood ah oo u dhiganta sanad iyo 10 bilood in dowladiisa ay si toos ah u bixineysay mushaaraadka ciidamada.
Wuxuu qiray in ciidamada aysan qaadan mushaaraadkooda ku dhawaad seddex bilood isaga oo sheegay in meelo kale lagu mashquulay, balse labada sano ee u haray dowladiisa in xooga la saari doono sidii ciidamada xaqooda loo siin lahaa.
Madaxweyne Farmaajo ayaa sheegay in cadowga Dibadda ay doonayaan in Soomaaliya ay sidaan kusii jirto, islamarkaana ay taasi ugu wacan tahay goobta muhiim ah ee dalkeena uu ku yaalo.
“Runtii Soomaaliya waxaa heysta cadaw aad u farabadan mid dibadeed iyo mid gudaha, midka dibada Soomaaliya inay istaagto lama rabo sidaan inaan ku jirno ayaa la rabaa”.
“Aduunka oo dhan waxa alla wixii kaa awood badan waxa ay rabaan inay ku maamulaan waana ku dagaalsan yihiin, waxaa ay heystaan dad walaalaheen ah oo shaqada u qabanayo” ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa isaga oo sii hadlayey waxa uu sheegay in ujeedada ka dambeysa ay qeyb ka tahay in damiirkii Soomaalinimo aad meel iska dhigto oo waxwalba aad haa tiraahdo, sidoo kalena la iska gurto kheyraadka ku jira dalka Soomaaliya.
Ugu dambeyn wuxuu saraakiisha ciidamada ka dalbaday inay isku diyaariyaan dagaal ka dhan ah Al Shabaab, isaga oo u balanqaaday in joogto loosiin doono xuquuqdooda.
Muqdisho 26ka Maarso 2019Dowladda Soomaaliya ayaa la daaladhaceysa culeesaad kusoo kordhay labo sano kadib, waxaana culeesaadkaasi ay u baahan yihiin in xal waara laga gaaro ka hor doorashada 2021.
Dadka falanqeeya siyaasadda ayaa ka cabsi qaba in doorashadii lagu balansanaa doorashadii Madaxweyne Farmaajo kadib aysan ka dhici karin dalka Soomaaliya, marka la eego howlaha badan ee Harsan iyo caqabado kusoo kordhay dowladda Soomaaliya.
1 – Amni darrada Muqdisho
Culeeska dhanka amaanka ayaa ah caqabada koowaad ee kusoo kordhay dowladda Soomaaliya, waxaana kala xiran magaalada Muqdisho oo Al Shabaab ay weeraro ka fuliyaan xiliga ay qorsheeyaan.
Magaalada Muqdisho waxaa kala xiran xaafadaha qaar, waxaana keenay xaaladihii dhanka amaanka ee sanadihii u dambeeyay soo kordhay, waxayna u baahan tahay in dowlada la timaado qorshe kale oo amaanka lagu xaqiijin karo.
2 – Gadoodka ciidamada
Culeeska kale ee labo sano kadib kusoo kordhay dowladda Soomaaliya ayaa ah gadoodka ciidamada xooga dalka, oo ka cabanaya Mushaar la’aan, iyadoo dowladda Soomaaliya ay sheegtay inay meel wanaagsan marsiinayaan ogaanshaha ciidamada xooga dalka iyo diiwaan gelintooda, taasi oo keentay in ciidamo badan ay gadood sameeyaan.
Waxay ciidamada gadooday kasoo baxeen saldhigyo badan oo ku yaala Shabeelaha Hoose iyo Shabeeaha Dhexe, waxaana taasi ay keentay in ciidamada Al Shabaab ay ku dhawaadaan deegaanadii ay baneeyeen ciidamada, iyadoo cabsida gadoodka ciidamada ka dhalatay laga dareemay magaalada Muqdisho.
3 – Dib usoo noolaanshaha Al-Shabaab
Caqabada seddexaad ayaa ah in dhamaan deegaanada ay baneeyeen ciidamada dowladda Kenya iyo meelaha qaar oo ay kasoo baxeen ciidamada dowladda inay dib u qabsadeen Al Shabaab, iyadoo la og yahay dhaqaalaha iyo waqtigii ku baxay deegaanadaasi xoreyntooda.
Arintaasi ayaa abuuri karta in Al Shabaab dib usoo noolaadaan, maadaama horey deegaano badan looga saaray ay hadda u muuqato inay si sahal ah dib ula wareegayaan.
Culeesaadkaasi ayaa u baahan in xal laga gaaro, maadaama labo sano kadib la doonayo in dalka doorashooyin ay ka dhacaan, walow rajada doorashada qof iyo codkii ay aad u yartahay.
Qataraha dhanka amaanka ayaa kusoo kordhay magaalada Muqdisho, iyadoo dhawaan Al Shabaab qaraxyo iyo dilal qorsheysan ay ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
Nairobi 26ka Maarso 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa sheegaya in shir looga hadlayay sidii loo sii deyn lahaa Sheikh Mukhtaar Roobow Mansuur uu kusoo idlaaday magaalada Nairobi.
Shirkaasi ayaa waxaa ka qeyb galay madaxweynaha Koofur Galbeed, xildhibaano kasoo jeeda deegaanada Koofur Galbeed iyo masuuliyiin kala duwan, sida xubno ka tirsan odayaasha dhaqanka ay shaaciyeen.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in wasiiro hore, xubno ka tirsan IGAD iyo musharixiintii u tanaasulay Mukhtaar Roobow ay shirkaasi ka qeyb galeen, waxaana sidaasi xaqiijiyay Malaaq Cabdi Maxamed Isaaq oo qaraabo dhow ay yihiin Roobow.
Malaaqa ayaa sheegay in Wasiirkii hore ee maaliyadda Maxamed Aadan Fargeeti iyo xubno kale ay goobjoog ka ahaayeen shirka oo lagu heshiiyay in lagu sii daayo Mukhtaar Roobow, islamarkaana xubnaha heshiiska gaaray ay imaan doonaan magaalada Muqdisho.
Malaaqa ayaa sidoo kale sheegay in Shirkaasi uu Khadka Taleefanka uu kaga qeyb galay ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre.
“Wadahadalka Nairobi waxaa qeyb ka ahaa IGAD oo gacan seddexaad aheyd, waxaa arinta iyo ololaha ka dambeeyay kooxdii isbadal doonka aheyd ee u tanaasulay ROOBOW, dhamaan waxaa lagu heshiiyay in lasii daayo wadaadka”.
“Dhamaan dadka wadahadlay waxaa lagu heshiiyay in Mukhtaar Roobow lasoo daayo, iyadoo dhamaan dadka wadahadlay ay Muqdisho imaan doonaan, kadibna ay Baydhabo tagi doonaan”ayuu yiri Malaaq Cabdi.
Dowladda Soomaaliya ayaa bishii December ee sanadkii hore Mukhtaar Roobow kasoo xirtay magaalada Baydhabo ee gobolka Baay.
Maamulka Dowladda Somaliland 26ka Maarso 2019 Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee Somaliland Garyaqaan Aadan Xaaji Cali Axmed ayaa sheegay in muranka iyo khilaafaadka la xidhiidha arrimaha dhulku uu yahay masiibo haysata dhamaan dalka oo dhan.
“Hal caqabad ah ayaa jirta oo waa khilaafaadka ka dhasha arrimaha dhulka oo sida la ogyahayna dhulku waa masiibo haysata waddanka oo dhan. Waayo dhulkan la isku haysto waa dhulkii qaranku lahaa oo dhulkii qaranka ayey dadku wada boobeen markii uu qarankii talax-gabay ee uu itaalkiisii yaraaday, kadibna iyagii (dadweynaha) ayaa isku haysta, markaa masiibada waddanka oo dhan wada haysataa waa muranka arrimaha dhulka” ayuu yidhi Guddoomiyaha Maxkamadda Sare.
Waxa kale oo Guddoomiyuhu ka warbixiyey ujeedada kulan uu la qaatey Booliska iyo bahda Garsoorka, wuxuuna yidhi: “Ujeedada ugu weyn ee kulankan waa in hay’adaha amniga, caddaaladda iyo garsoorka ee aannu madaxda u nahay ama waaxda aannu ka tirsannahay, iyadoo uu qaranku u kala qaybsan yahay waaxyo kala duwan, waxa weeyaan in aannu la fadhiisano, dhegaysanno iyo in marka ay ugu yartahay u mahadnaqno, waayo shaqo culus oo runtii ay duruuf adag ku shaqaynayaan ayey hayaan. Waxa kaloo aan tilmaamayaa in boolisku ay iyagu fuliyaan xukunnada ka soo baxa Maxkamadaha, waana hay’adda wax fulisa, markaa waxa aannu ognahay in si fiican ay u socoto.”
Geesta kale Guddoomiyuhu wuxuu kula taliyey Ciidanka Booliska inay dambiyada fudud ku dhex xaliyaan saldhigyada, si culayska looga yareeyo xarumaha garsoorka iyo jeelasha Somaliland.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Qaar ka mid ah ciidamada xoogga dalka Soomaaliya ee gobolka Shabeellaha Dhexe ee mushahar la’aanta ka gadoodsanaa, ayaa loo diray mushahar habeen hore, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ciidamadan ayaa la siiyey mushaharka laba bilood oo ka mid ah afarta bil ee ka maqan, sida saraakiisha ciidanka ee Saldhigga Hiilweyne ee degmada Balcad iyo Degaanka Ceelcadde ay u sheegeen Caasimada Online.
Hase yeeshee, mushahar diristan ayaa soo shaac bixisay xaqiiq kale oo ku saabsan in uu been ahaa hadalkii ra’iisul wasaare Kheyre uu dhowaan sheegay, ee ahaa in ciidamada gadoodsan ay yihiin kuwa aan diiwaan gashneyn.
Ciidamada mushaharka helay ayaa la sheegay inay yihiin dhammaan ciidamo u diiwaan gashnaa dowladda, oo maray hanaanka diiwaan gelinta dowladda, islamarkaana aysan jirin weli wax diiwaan gelin cusub ah oo dowladda ay sameysay.
Qaar ka mid ah ciidamada diiwaan gashan, ayaa dhinaca kale sheegay inaysan weli helin wax lacag ah, hase yeeshee wasiirka amniga Maxamed Abuukar Islow Ducaale, ayaa ballan-qaaday in ugu dambeyn ay heli doonaan maanta.
Xaqiiqada cusub ee arrintan ay shaaca ka qaadday ayaa ah in ciidamada gadoodsan ay badankood yihiin kuwa diiwaan gashan, islamarkaana hadalkii Kheyre ee ahaa in ciidamada gadoodsan ay yihiin kuwa aan diiwaan gashneyn uu badankiis ahaa mid aan jirin.
Maamulka Dowladda Galmudug 26ka Maarso 2019 Xiriirka Dowlada Federaalka ah iyo maamulka Gal-Mudug ayaa xumaa tan iyo markii uu xukunka qabtay madaxweyne Xaaf labo sanno ka hor, waxaana uu maamulkaas dhowr jeer muujiyay cabasho badan oo la xiriirta fara-galinta Dowlada dhexe.
Dowlada Federaalka ah ayaa markaan u muuqata iney aqbashay cabashada Gal-Mudug ayna u istaagtay in arrintaas xal waara loo helo. Xiriirka liita ee labada dhinac wuxuu shaki galiyay qabsoomida doorashada Gal-Mudug ee loo balansan yahay bartamaha sanadkaan.
Wefdi uu hogaaminaayo wasiirka arrimaha gudaha ee Soomaaliya, Maxamed Cabdi Sabriye ayaa maanta tagaya Dhuusamareeb, halkaas oo ay ka bilaabanayan wada hadalo lagu xalinaayo is mari-waaga Gal-Mudug.
Dowlada Federaalka ah ayaa u muuqata iney hada toos u wajahaheyso xaalada Gal-Mudug. Wasiir Sabrie oo dhowaan ka hadlaayay arrimaha Gal-Mudug ayaa sheegay in xukuumadu ay fahamsan tahay ahmiyada maamulkaas ayna muhiim tahay in la helo xal uu dhinac walba qaadan karo.
Wasiirka ayaa la kulmi doona madaxweyne Xaaf, wasiirka koowaad Shaakir, hogaamiyaha Ahlu Sunna Macalin Maxamuud iyo odayaasha deegaanka, waxaana sidoo kale la filan karaa inuu tago Cadaado oo tabasho qabta iyo sidoo kale Xeraale oo ay dagaal beeleedyo ka jiraan.
Villa Soomaaliya waxey dooneysa in doorashada Gal-Mudug ay waqtigeeda ku dhacdo, waxaanse la ogeyn sida ay isku fahmi doonaan wefdiga ay Dowladu maanta u dirtay Gal-Mudug iyo hogaanka maamulkaas oo mudo gadoodsanaa.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Wariye ka tirsan wariyaasha Villa Somalia ee Madaxweynaha u aruuriya xogaha ku saabsan waxyaabaha ay baahiyaan warbaahinta dalka ee ku saabsan wararka amniga iyo dhibaatooyin kale ee heesta shacabka Soomaaliyeed ayaa wajahaya hanjbaad iyo go’doomin ay ku sameeyeen mas’uuliyiinta Madaxtooyada Soomaaliya kadib markii uu Madaxweynaha la wadaagay xog dhab ah oo dalka ka jirta, taas oo markii hore laga qarin jiray Madaxweyne Farmaajo.
Wariyahaan iyo koox kale oo la shaqaysa oo aan markii hore fursad u heli jirin la kulanka Madaxweynaha, ayaa maalin dalbaday in Madaxweynaha uu isaga ka dhageesto waxyaabaha ay diiwaan geliyeen iyo shaqada haayaan balse waxaa meesha ka dhacday in Madaxweynaha loo gudbiyay warar markii hore aan gaari jirin oo laga qarin jiray.
Wararka ayaa sheegaya in wariyahan maalmahaan uu dareemayo culees iyo in la yareeyay saameentii uu ka lahaa xafiiska warfaafinta ee Madaxtooyada Soomaaliya.
Weriyahan ayaa la sheegay in madaxweynaha uu ku war-geliyey dilal qorsheysan iyo qaraxyada yar-yar ee maagaalada iyo carrada shacabka eek u aadan dowladda, oo markii hore laga qarin jiray.
Xubno katirsan Xafiiska Warfaafinta ee Villa Somalia oo qariyay magacooda ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay arrintaan ka taagan Madaxtooyada Soomaaliya.
Inta badan Madaxweynayaasha Soomaaliya soo maray iyo Madaxweynaha hada talada haaya ee Maxamed C/llaahi Farmaajo ayaa la sheegaa in aysan si sax ah u helin wararka dalka ku saabsan oo inta badan laga qariyo, waxaana hoos dhigta Madaxda katalisa Villa Somalia waana sababta keenta in Madaxweyne kasta uusan xog ogaal ka ahayn dhacdooyin badan oo dalka ka jira iyo ra’yiga dadweynaha.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Wasiirka Arimaha Gudaha Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye iyo wafdi uu hogaaminayo ayaa lagu wadaa in ay dhowaan gaaraan magaalada Dhuusamareeb ee xarunta Maamulka Galmudug, sida ay xaqiijiyeen Saraakiil katirsan Galmudug.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in Wasiir Qarafaan socdaalkiisa uu salka ku haayo sidii hogaanka Maamulka Galmudug, gaar ahaan Xubnihii maamulka Ahlusunna looga dhaa-dhicin lahaa in ay dowladda Soomaaliya ku taageeraan sidii ay doorasho uga qaban lahayd Galmudug.
Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaale Geelle, ayaa isagana ka baxay Dhuusamareeb waxa uuna gaaray magaalada Gaalkacyo ee xarunta Gobalka Mudug, waxayna u muuqataa in uu ka tagay wafdiga u soo socda Dhuusamareeb.
Madaxweyne Xaaf oo aad uga soo horjeeda qorshaha Dowladda Soomaaliya ayaa u muuqda in uu diidan yahay la kulanka Wasiirka Arimaha Gudaha Soomaaliya, sidaasna uu uga baxay dhuusamareeb islamarkaana uu ku gaaray Gaalkacyo
Dowladda Soomaaliya ayaa isu diyaarinaysa sidii ay doorasha uga qaban lahayd Galmudug, balse waxaa ka hortaagan caqabado badan oo hagar daamin kara qorsahaheeda Dowladda Soomaaliya.
Muqdisho 26ka Maarso 2019Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in dowladda Qatar ay soo faro-gelisay xiisadda ka dhex oogan dalalka Soomaaliya iyo Kenya ee la xiriirta dhul-badeedka Soomaaliya ee Kenya ay sheeganeyso.
Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in Qatar oo eeganeysa danaheeda gaarka ah, ay dooneyso inay wada-hadal siiso Soomaaliya iyo Kenya, si ay xal uga gaaraan muranka u dhaxeeya,
Dareenka Qatar ay ku bixineyso murankan ayaa waxa uu salka ki hayaa xaqiiqda ah in Qatar ay dano ganacsi ka leedahay dhul-badeekda Soomaaliya ee Kenya ay sheegtay.
Dowladda Kenya ayaa horey waxay saddex xirmooyin shidaal ah oo ku yaalla dhul-badeedka Soomaaliya ee ay sheeganeyso uga iibisay shirkadda shidaalka ENI ee laga leeyahay dalka Talyaania.
ENI iyo Qatar ayaa waxaa ka dhaxeeya xiriri ganacsi wadaaga. Shirkadda shidaalka dowladda Qatar ee Qatar Petroleum ayaa waxa ay horey u iibsatay saamiyo ka mid ah xirmooyin shidaal badan oo shirkadda ENI ay gacanta ku dhigay.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey ugu eedeysay shirkadda ENI inay iibsatay xirmooyin shidaal ku yaalla dhul-badeed ay si sharci-darro ah ku sheeganeyso dowladda Kenya.
Ma cadda, sida Qatar ay dhex-dhexaad uga noqon karto arrintan, maadaama ay ay xiriir ganacsi la leedahay shirkadda ENI oo danaynaysa in dhul-badeedka lagu muransan yahay uu noqdo mid Kenya, maadaama ay horey uga iibsatay xirmooyin shidaal.
Si kastaba, haddii Soomaaliya ay ku guuleysato kiiska badda ee maxkamadda caalamiga ah ee ICJ, waxaa meesha ka baxaya heshiiska dowladda Kenya iyo shirkadda ENI, taasi oo aan dan ugu jirin shirkadda Qatar Petroleum ee xiriirka ganacsi wadaag la leh ENI.
Qatar ayaa ah dowladda saaxiibka koowaad la ah dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, ayada oo lagu tuhmayo inay gacan weyn ku lahayd doorashadii madaxweyne Farmaajo.
https://www.youtube.com/watch?v=TiC_P4y037g
Step down!
The Somali Federal Government led by the extremely Corrupt Prime Minister H.E. Hassan Ali Kheyre made Somalia for past two years to let #Somalia claim as one of the most extremely corrupted country.
Somalia is now in total chaos after the Somali Federal Armed Forces demonstrated publicly asking for their salaries for past 4 months, and the majority of the Somali people wants Prime Minister H.E. Hassan Ali Kheyre to resign and apologize to the Somali Federal Armed Forces which has intentionally insulted in derogatory ways.
The Most extremely corrupted Somali Federal Government and its current #Shabab #terrorists hiring leadership made #Somalia again as one of the most dangerous countries on the earth because several of Somalia’s weak security apparatus agencies are either run by ex- Shabab terrorists leaders or unprofessional people whose mission is to harm reputation or steal public assets
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 24ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Mudisho 24ka Maarso 2019 Wasiirkii hore ee amniga xukuumaddii Soomaaliya C/risaaq Cumar Maxamuud kana tirsan xildhibaanada baarlamaanka ayaa ka hadlay xaaladaha dhanka amaanka ee magaalada Muqdisho.
Xildhibaan C/risaaq ayaa wax laga xumaado ku tilmaamay in iyadoo la hayo xogo dhanka amaanka ah qaraxyadaasi ka dhacaan magaalada Muqdisho, wuxuuna sheegay in xogtaasi amaan horey loo hayay.
Sidoo kale wuxuu tilmaamay in hay’adaha amaanka ee kusugan dalka oo qeyb kayihiin kuwa ajaaniibta ay dhawaan soo saareen digniin la xiriirta weerarkii Al Shabaaba y ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
Sido kale wuxuu sheegay in Al Shabaab wali ay wadaan qatar dhanka amaanka ah, islamarkaana laga warhayo inay maalmaha soo socdo ay fuliyaan weeraro kale oo halistooda leh.
“Sirdoonka warbixinta lagu helayo ayaa ah in Al Shabaab ay qorsheynayaan weeraro kale, kaliya kuma ekeyn doonaan weeraradii shalay dhacay, maalmaha soo socdo waxaa la bixiyay Digniin kale oo weeraro ah, qolooyinka ajaaniibta iyo hay’adaha amniga wey bixiyeen qatar kale oo dhanka Al Shabaab ka imaan karta”.
“Waxaa Al Shabaab la ogsoon yahay marka la ogaado xogta ah halkey weerari rabaan, in Al Shabaab ay wareejiyaan halka ay rabaan inay weeraraan, shacabka Muqdisho iyagana waxaa looga baahan yahay inay fejignaan galaan”ayuu yiri Xildhibaan C/risaaq.
Kadib weerarkii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho waxaa is badal lagu sameeyay taliyaasha ciidamada booliska ee degmooyinka gobolka Banaadir.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Taliyaha ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed Jen Daahir Aadan Cilmi Idhaqarshe oo faah faahin dheeraad ah ka bixiyay kulan amniga looga hadlayay oo ku soo dhamaaday magaalada Muqdisho ayaa sheegay in dhawaan la bilaabayo howlgal ballaaran oo ka dhan ah Al-shabaab. Taliyaha ayaa sheegay in kulanka oo ahaa mid uu ra’iisal wasaaruhu isugu yeeray Safiirrada caalamka jooga Soomaaliyo AMISOM ayuu sheegay in looga wada hadlay sidii loo dadajin lahaa qorshaha howlgalka ka dhanka Al-shabaab ee la doonayo in looga saaro guud ahaanba gobollada dalka Soomaaliya.
‘’Safiirradda caalamka ee kulanka ka qeybgalay waxey balanqaadeen in ay dowladda ka caawinayaan sugida Amniga iyo dagaalka ka dhanka ah Al-shabaab, sida ugu dhaqsiyaha bandanna loo bilaabayo howlgal ay iska kaashanayaan ciidamada dowladda iyo AMISOM oo ka dhan ah Al-shabaab’’ ayuu yiri taliyaha.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhowr jeer oo hore ku cel celisay in la bilaabi doono dagaal ka dhan ah Ururka Al-Shabaab, hayeeshee taasi aysan fulin,waxaana faraha ka baxay guud ahaan Amniga dalka gaar ahaan Muqdisho oo falal qaraxyo iyo dilal ay ka dhacayaan.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Dowladda Turkiga oo saaxiib dhaw la ah Soomaaliya ayaa cambaareysay weerarradii Sabtidii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho oo ku dhinteen in ka badan 10 ruux. War ka soo baxay Wasaarradda arrimaha dibidda ayaa lagu sheegay in dowladda Turkiga si adag u cambaareyneyso weerarrada Qarax-yada loo adeegsaday oo lagu bartilmaameedsaday labo dhismo wasaaraddeed iyo dilka wasiir ku-xigeenkii Wasaarradda Shaqada iyo Shaqaalaha xukuumadda Soomaaliya.
‘’Waxaan tacsi u direynaa ehelada dadkii ku dhintay qaraxyadii shalay, kuwa dhaawac ahna waxaa u rajeyneynaa caafimaad deg deg ah’’ ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay wasaarradda arrimaha dibidda Turkiga.
Ma’uuliyada qaraxyadii shalay ka dhacay waxaa sheegtay Ururka Al-shabaab oo dagaal ba’an kula jira dowladda Soomaaliya iyo ciidamada shisheeye ee taageerada militari siiya.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Kaddib Qaraxyadii maalintii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho tallaabadii ugu horeysay oo ay qaaday dowladda Soomaaliya ayaa noqotay isbadal lagu sameeyay taliyayaasha saldhigyada Booliiska gobolka Banaadir. Dowladda Soomaaliya ayaa magacaawday taliyayaal cuusb oo u badan sarkaaiil dhalinyarro ah, waxaana magacaabistooda soo jeediyay taliyaha Booliiska gobolka Banaadir Saadaq Cumar Xasan (Saadaq Joon)
Akhriso magacyada taliyayaasha cusub :
Maxamed Jeego oo hore u ahaa Taliye Kuxigeenkii Nabadsugida gobolka Banaadir, waxaa hada loo magacaabay Taliye Ku Xigeenka Booliska qaybta guud ee Gobolka Banaadir.
Cabdi Fitaax Mire oo ahaa Taliyihii degmada Hodan, waxaa loo magacaabay Taliyaha qeybta Waliyo Cadde ee booliska, iyadoo Kuxigeen looga dhigay Shuceyb Abdi.
Yaasiin Nur Khayre, waxaa loo magacaabay Taliye Ku xigeenka qeybta bartamaha .
Bashiir Cabdi SIyaad, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhiga booliska degmada Hodan.
Najiib Carab, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Boondheere.
Liibaan Shidane, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Kaaraan.
Xuseen Cadceed oo si KMG-ah u hayay xilka Taliyaha Saldhiga Warta-Nabada tan iyo markii la dilay Taliyihii hore macalin Daahir, ayaa Caawa si rasmi ah xilkaasi loogu magacaabay.
Ismaaciil Muuse Yuusuf, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska Dharkiinley.
Axmed Taree, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Kaxda
Axmed Khadar, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Xamar weyne.
Maxamed C/qaadir, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Waaberi, waxaana Kuxigeen looga dhigay gabar lagu magacaabo Taliso Abtidoon.
Dhowr jeer oo horey ayeey dowladdu sidan oo kale is badal ugu sameysay taliyayaasha kala duwan ee saldhigyada Booliiska gobolka Banaadir, kaddib falal amaan darro oo ka dhacay magaalada Muqdisho, hasse ahaatee isbadalladaasi ma noqon kuwo meesha ka saartay weerarrada qorsheysan ee Al-shabaab.
Mudisho 24ka Maarso 2019 War qoraal ah oo ka soo baxay Wasaarradda Amniga gudaha xukuumadda Soomaaliya ayaa lagu beeniyay warar lagu baahiyay baraha bulshada. Warka lagu baahiyay baraha bulshada oo ay Wasaarraddu ka jawaabtay ayaa lagu sheegay in Wasiirka Amniga Maxamed Abuukar Isloow Ducaale ku wargaliyay Wasiirka arrimaha gudaha Dowladda Qatar in ay jirto dhaqaale xumo dhinaca bixinta mishaaraadka ciidamada oo food saartay dowladda Soomaaliya.
Wasaarradda ayaa hadalkaa ku sheegtay mid la doonayo in lagu marin habaabiyo bulshada oo ah been abuur aan waxba ka jirin, islamarkaana jirin wax mishaar kabis ah oo ay Wasaarradu weydiisatay dowladda Qatar.
Hoose ka Akhriso qoraalka ka soo baxay Wasaarradda
Marka 24ka Maarso 2019 Ciidamo ka tirsan Guutada 14-ka Octoobar ayaa sii daayey sarkaal sare oo ka tirsan Al-Shabaab kaas oo laga qabtay magaalada Marka ee xarunta Gobalka Shabeelaha Hoose, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Sarkaalka la sii daayay ayaa la sheegay in sii deysmadiisa ay ka dambeeyeen oo ay fududeeyeen 5 Askari oo ka tirsan Guutada 14-ka Octoobar oo Marka ku sugan.
Dood ka dhalatay arintaan ayaa shalay iyo maanta ka taagan degmadaasi, waxaana jimcihii mar ka dhacay dagaal gudaha kaas oo u dhaxeeyay Ciidamada Milateriga.
Saraakiil katirsan Guutada 14-ka Octoober ayaa Caasimada Online u sheegay in shalay uu marka gaaray Taliyaha Guutada 14-ka Octoober, waxaana la soo xiray 5 Askari oo la aaminsan yahay in ay sii daayeen Sarkaalkaasi Shabaabka ah, sidoo kalane ay ka dambeeyeen dilka 2 ka mid ah Ciidamada Guutada 14-ka October oo ku dhintay isku dhacyo halkaasi ka dhacay.
Illaa iyo hadda lama yaqaan sababta ay ciidamada usii daayeen sarkaalka. Hase yeeshee mararka qaar waxaa dhacda in askarta dowladda ay lacag dhaafsadaan arrimahan oo kale, ama ay kusii daayaan hab qabiil.
Soomaaliya 24ka Maarso 2019 Sagal Ashour, oo madax ka ah haya’adda la-dagaalanka xagjirnimada ee SAVE (Somalis Against Violent Extremism), ayaa sheegtay in madaxweyne Farmaajo uu burburiyey dhammaan wixii horumar siyaasadeed iyo amni ee ay sameeyeen Xasan Sheekh iyo Sheekh Shariif.
“Waxaan si dhab ah u sheegi karnaa in dowladda hadda jirta ay Soomaaliya dib u celisay 10 sano” ayay tiri Sagal oo qoraal soo dhigtay barteeda twitter.
Sagal ayaa sheegtay inuu jiro dareeno guud oo la qabo oo ah in Al-Shabaab ay qabsan doono dhulal cusub, islamarkaana ay sababi doonto xasilooni-darro horleh.
“Dhammaam lacagtii ay usoo dhidideen canshuur bixiyayaasha ee Midowga Yurub ay siiyeen Soomaaliya, waxaa lagu khasaariyey musuq-maasuq iyo iimaan-darri, halka Soomaalidii saboolka ahayd ay macluulayaan islamarkaana argagaixsada ay haystaan maal-gelin wanaagsan” ayey tiri Sagal.
“Dhammaan intan oo sano, weli ma aynan helin wax horumar siyaasadeed iyo mid amni ah.”
Hadalka Sagal ayaa yimid saacado kadib markii Al-Shabaab ay weerar ku qaadeen xarunta wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha Soomaaliya, halkaasi oo wasiirku xigeenka wasaaradda iyo shacab badan ay ku dhinteen.
Soomaaliya 24ka Maarso 2019 Kooxda Argagixisadda Al-Shababa ayaa war kasoo saartay weerarkii ay shalay maleeshiyada kooxdaas ku qaadeen xarunta wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha Soomaaliya, oo ku taalla degmada Shangaani ee Muqdisho.
Afhayeenka ciidamada Al-Shabaab, Sheekh Cabdi Caziiz Abuu Muscab ayaa shir Jaraa’id oo uu qabtay ku sheegay in Al-Shabaab ay laba sabab dartood u beegsadeen xarunta wasaaradda,
Abu Muscab ayaa sheegay in xarunta ay ka socdeen laba shaqo oo sida uu sheegay qalad ah.
Tan koowaad, ayuu ku sheegay, inay tahay qorista ciidamo la dagaalamada kooxda Al-Shabaab iyo sidoo kale ciidan kale oo ah sirdoon dharcad oo basaasa culumaa’udiinka magaalada Muqdisho iyo dadka fikrad ahaan kasoo horjeeda dowladda Soomaaliya, sida uu hadalka u dhigay.
Abu Muscab ayaa sababta labaad ku sheegay in wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha ay qoreyso dad dib u dhis ku sameeya xarunta tiyaatarka qaranka, ayada oo loo marayo barnaamijka is-xilqaan, taasi oo sida uu sheegay kasoo horjeedda shareecada islaamka.
Afhayeenka ciidamada Al-Shabaab ayaa sheegay in weerarkaas ay ku dileen 15 qof, islamarkaana ay ku dhaawaceen 26 kale, kuwaas oo ay ka mid yihiin dad xilal sare hayey.
Al-Shabaab ayaa kumanaan shacab ah ku laysay magaalada Muqdisho sanadihii tagay, kuwaasi oo ku dhintay qaraxyo iyo weeraro qorsheysan, waxaana kooxdan mar walba ay qiil u sameysaa gumaadka shacabka.
Maamulka Dowladda Jubbaland 24ka Maarso 2019 Madaxwaynaha Dowlad goboleedka Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam ayaa magacaabay Guddiga Madaxa-Bannaan ee Xuduudaha iyo Doorashooyinka Jubbaland.
Guddiga la magacaabay ayaa waxaa uu ka kooban yahay todobo(7)xubnood oo kala ah;
1 – Xamse Cabdi Barre
2 – Axmed Cumar Maxamed
3 – Samsam Macalin Faarax Abuukar
4 – Mursal Siyaad Maxamed
5 – Ibraahim Aadan Ibraahim
6 – Maxamed Cusmaan Yuusuf
7 Axmed Maxamed Yuusu
Maamulka Dowladda Somaliland 24ka Maarso 2019 Xoghayaha Arrimaha carabta iyo dowladaha islaamka ee xisbiga Waddani Axmed Safiina ayaa ka hadlay caqabadaha hortaagan waxqabadka wasiirada Somaliland, isagoo farta ku fiiqay in Madaxweyne Muuse Biixi yahay caqabada ugu weyn ee hor-taagan wax-qabadka laga filayey xukuumada.
“Madaxwayne Muuse Biixi Cabdi Xildiid anigoo ixtiraam u haya shakhsiyadaada gaarka ah ileen madaxwayne ayaad noo tahaye, hadana waxa aan odhan karaa intii madaxwayne dalka soo martay waxa aad tahay madaxwaynihii u maamul ka liitay una cadaalad xumaa.
Shantii sano ee dalka laguu dhaariyay sanad iyo badh way tagtay, sanadka u dambeeyaa waa olole, labada sano ee kuu hadhay marka jimcayaasha laga reebo waa iska bilo kooban.
Wasiirada iyo masuuliyiinta xukuumadaada xakamaha aad kuhayso ka sii dalka ha u shaqeeyaane, bulshada dalka iyo shacabka maqal oo hagaaji kolay dhawaan adoo cod doonaya waad hor imane.
Ugu dambayn waari mayside war hakaa hadho.” ayuu ku yidhi qoraal uu soo saaray Xoghaye Axmed Safiina.
Si kastaba, Madaxweyne Biixi ayaa waxa lagu eedeeya inta badan inuu wasiiradiisa fara-gelin ba’an ku hayo wasaaradahooga, kuna noqday caqabad ka hortaagan hirgelinta wax-qabadka laga sugayo xukuumadiisa.
https://www.youtube.com/watch?v=k88XUiEfvvo
WARARKA MAANTA 23ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Dowladda Mareykanka ayaa tababar kala duwan siisa ciidamada xooga dalka, waxaana si gaar ah Mareykanka uu tababar gaar ah u siiyaa ciidamada DANAB oo ah kuwo Kumaandoos ah.
Kulan dhexmaray safiirka Mareykanka ee Soomaaliya, ra’iisul wasaaraha dalka, taliyaha ciidamada xoogga Soomaaliya iyo taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa oo ka dhacay magaalada Muqdisho waxay kaga hadleen kordhinta ciidamada Kumandooska dowladda Soomaaliya.
Generaal Thomas Waldhauser oo ah taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa sheegay in ciidamada DANAB la gaarsiin doono 3,000 oo askari, kuwaasi oo fulin doono weerarada gaarka ah ee ka dhanka ah Al Shabaab.
Taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa, ayaa sheegay in ciidamada DANAB ee kumaandooska ah logu bogay sida dhaqsiyaha badan ee ay kaga jawaabaan weerarada ka dhanka ah Al Shabaab.
Dhinaca kale Afhayeenka Ciidanka AFRICOM, Karl Wiest, ayaa sheegay in caqabada ugu weyn ee Mareykanka ka heysta tababarka ciidankaas ay tahay qabyaaladda.
“Ciidanka ka soo jeeda Jubaland ee aad u tababartay dagaalka Al-shabaab, howlgal kama fulin karaan Puntland, qabyaalad darteed,waxaa loo arkayaa kuwo banaanka ka yimid”ayuu yiri Afhayeenka.
Walow aan la shaacin tirada ay hadda yihiin ciidamada DANAB haddana waxaa la isla gartay in la gaarsiiyo ku dhawaad seddex kun oo askari, kuwaasi oo tababar gaar ah ka heli doono Mareykanka.
Maamulka Dowladda Galmudufg 23ka Maarso 2019 Wasiirka amniga maamulka Galmudug ayaa sheegay in ciidamada maamulkooda heegan la galiyay islamarkaana ay diyaar u yihiin dagaal ka dhan ah Al Shabaab.
Saadaq Sheikh Yuusuf oo ah wasiirka amniga maamulka Galmudug ayaa cadeeyay in amaanka deegaanada maamulkooda uu yahay mid wanaagsan, islamarkaana ay hadda u diyaar garoobeen dagaalka ka dhan ah Al Shabaab.
Wasiirka amniga Galmudug ayaa sheegay inay ka warhayaan dhaqdhaqaaqyo Al Shabaab ay ka wadaan duleedka magaalada Dhuusomareeb, taasi oo keentay inay heegan geliyaan ciidamadooda.
Wuxuu sidoo kale sheegay in ciidamada Galmudug ay qorsheynayaan inay deegaanada ay joogaan Al shabaab ay ku weeraraan, si looga hortago inay soo weeraraan degmada Dhuuusomareeb.
Wasiirka Amniga Galmudug ayaa intaa ku daray in qalabka iyo waxyaabaha ay u baahan yihiin ciidamada ay u qorsheeyeen in duulaan ay ku qaadaan goobaha ay ku sugan yihiin Al-Shabaab loo dhameystiray, kaliyana ay sugayaan amarkii ay ku dhaqaaqi lahaayeen.
Dhinaca kale wuxuu sheegay in ciidamada Galmudug ay diyaar yihiin inay difaacaan deegaanada Al Shabaab doonayaan inay weeraraan, maadaama ay heleen xogo dhanka amaanka la xiriira.
Wuxuu soo hadal qaaday dagaaladii dhawaan ka dhacay deegaanka Xeraale ee gobolka Galgaduud, isaga oo sheegay in dagaaladaasi ay dhibaato ku yihiin maamulka Galmudug.
#Soomaaliya-Kenya 23ka Maarso 2019 Dadaalladii Kenya ay ku dooneysay in kiiska badda Soomaaliya xal looga gaaro meel ka maxsan maxkamadda caalamiga ah ee cadaalladda (ICJ) ayaa guul-darreystay, waxaana labada dal hadda u billaaban doona dagaal sharciyeed adag, sida uu qoray wargeyska Daily Nation ee Nairobi.
Isku daygii ugu dambeeyey ayaa ahaa markii madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu labadda toddobaad ka hor Nairobi ku kulmay madaxweyne Uhuru Kenyatta, hase yeeshee wax natiijo ah kama aysan soo bixin.
Dowladda Kenya ayaa hadda diyaarineysa waraaqihii ay u gudbin lahayd maxkamadda, oo mar kale dacwadda dhageysan doonta bisha September, kadib markii Kenya ay sanaddii 2016 ku fashilantay inay joojiso in ICJ ay kiiska guda gasho.
Sida uu qoray Daily Nation, waxyaabaha Kenya ay u gudbin doonta maxkamadda bisha September ayaa waxaa ka mid ah natiijada baaritaan dhuleed, sida ay aaminsan tahay caddeyn doona, in ciidda dhul-badeedka la isku haysto ay ku jiraan macdan sidoo kale laga helo webiyada Kenya.
Caddeyntaas, ayaa Kenya ay rumeysan tahay inay uga dhaadhicin karto garsoorayaasha maxkamadda in dhul-badeedka uu yahay mid Kenyan ah.
Saynisyahanno Shiinees ah iyo khubarada dhulka Kenya ayaa daraasaddan iminka ku diyaarinaya magaalada Beijing. Kenya ayaa sheegtay inaysan haysan khubaro arrintan si wanaagsan u yaqaan, sidaas darteed ay adeegsaneyso kuwa Shiinees ah.
Ma cadda, in marka laga reebo qareenada sharciyeed ee u doodaya, ay dowladda Soomaaliya sidoo kale adeegsaneyso Saynisyahanno sida Kenya oo kale, taasi oo kiiska Soomaaliya xoojin kara.
Dowladda Kenya ayaa ku doodeysa in xariiqda xuduudda badda loo calaamadeeyo si ku toosan dhinaca bari, halka Soomaaliya ay ku doodeyso in xariiqdaas lala simo xuduud dhuleedka.
Doodda Kenya ayaa waxaa sidoo kale ka mid ah heshiiskii ay Soomaaliya la gashay 2009, ee uu saxiixay wasiirkii qorsheynta iyo iskaashiga caalamiga ah ee xilligaas, Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame.
Heshiiskaas ayaa dhigaya in labada dal uu midna ka hor-istaagain midka kale in sida uu doono uu xuduud badeedkiisa ugu gudbisto guddiga caalamiga ee xadeynta qalfood badeedka.
Soomaaliya 23ka Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa go’aan lama filaan ah ka qaadatay qaraar ka dhan ah gardaradda Israel, kaasi oo la horgeeyey Golaha Xuquuqda Aadanaha QM oo Soomaaliya ay xubnin ka tahan.
Qaraarkan ayaa cod 26-16 isku raacay in la cambaareeyo haysashada Israel ee dhulka Golan Heights ee Suuriya, kaasi oo ay ku qabsatay Dagaalkii Lixda Maalmood ee sanaddii 1967-kii.
Codeynta qaraarka ayaa timid maalin kadib markii madaxweynaha Mareykanka Donald Trump uu sheegay in Golan Heights uu u aqoonsanayo dhul Israel. Israel ayaa dhulka ku darsatay dhulalka badan ee ay ka haysato Bariga Dhexe sanadii 1981-kii
Dowladda Soomaaliya ayaan taageerin qaraarkan, waxayna ka mid noqotay shan dal oo ka aamusay, kuwaas oo kala ah; Cameroon, Jamhuuriyadda Dimoqraadiga ah ee Congo, Fiji, Rwanda iyo Somalia.
Dad badan ayaa filayey in maadaama Soomaaliya ay tahay dal Islaam ah ay taageerto qaraarka, hase yeeshee si la mid ah dalalka Carbeed ee sanadihii dhowaa ka haray qadiyadda Falastiin iyo Bariga, Soomaaliya ayaa u muuqata inay wadaddaas martay.
Dadka qaar ayaa qaba in Soomaaliya aysan wax dan ah ugu jirin inay kasoo horjeesato dalal saameyn weyn ku leh siyaasada caalamka, sida Israel oo aad ugu xiran Mareykanka.
Soomaaliya 23ka Maarso 2019 Dowladaha Soomaaliya iyo Turkiga ayaa mar kale maanta heshiis muhiim ah ku kala saxiixday magaalada Istanbul ee dalka Turkiga, sida ay sheegtay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya.
Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Ciise Cawad, ayaa maanta la saxiixday heshiis dhiggiisa Turkiga Mudane Mevlüt Çavuşoğlu oo ku saabsan isdhaafsi dhul safaaradeed labada dal ee walaalaha ah ay ku kala yeelanayaan Ankara iyo Muqdisho.
Heshiiskan ayaa macnihiis yahay in labada dhul ee ku kala yaalla labada magaalo uu dalba midka kale kiisa yeesho. Arrintan ayaa ah mid caadi ah oo inta badan dalalka caalamka ay sameeyaan.
Soomaaliya iyo Turkey waxaa ka dhexeeya xiriir diblomaasiyadeed oo xooggan iyo wax wadaag istiraatiijiyadeed oo dhinacyo badan leh oo nacfi wadaag ah.
Turkiga waa dalka ugu weyn ee taageerada siiya Soomaaliya, waxaana uu dalka ka fuliyey mashaariic waa weyn, sida garoon diyaaradeed, isbitaallo, waddooyin iyo goobo waxbarasho.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa si dadban u duray ciidamada mushahar la’aanta ka cabanaya ee gadoodka sameeyey, isaga oo sheegay inaysan gadood sameyn xiligii madaxweyne Xasan Sheekh ee ay sagaalka bil waayeen mushaharka.
“Waxay leeyihiin labo bilood oo wax la saxaayo ayaa mushaaraadka naga maqan yihiin… Maxay u kala tegi waayeen xilligii uu mushaarku ka maqnaa sagaal bilood…runta la idin ma sheegin.. laakiin aniga maanta idin sheegaya.” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Kheyre oo maanta ka hadlay salaaddii Jimcaha.
Ciidamada gadoodka sameeyey ayaa sheegay inaysan ka cabaneyn mushahar la’aan kaliya balse laga jirtay raashinkii. Xilligii dowladda Xasanb Sheekh ayay sheegeen in inkasta oo mushahar ay waayeen marar badan, haddana marnaba aysan noqon raashin.
Kheyre ayaa sheegaya in shuruudaha horyaalla Ciidamada ay yihiin in askariga uu ku sugnaado goobtii lagu diiwaangeliyay, kuna shaqeeyo iyo in aan dalban gacan kale oo u dhaxeysa Askariga iyo Dowladda, lacagahana loogu shubo koontada loo sameeyay, sidaas Askarigii sameeyana uu heli doono mushaarka iyo Gunnada.
Xasan Cali Kheyre Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya in aysan xaqireen dadka usoo dadaalay dalka, balse loo baahan yahay in lala jaanqaado nidaamka cusub.
Waxa uu sheegay in Dowladda Federaalka marwaliba la hor dhigo su’aal ah tirada Ciidamada si looga caawiyo Mushaaraadka iyo lacagaha loo qoondeeyo.
Kheyre ayaa tilmaamay in had iyo jeer la weydiiyo Liiska Ciidamada lagu diiwaangeliyo, balse hadii aan la helin aan suurta gal ahayn in dhaqaale loo helo.
Ciidamo katirsan Dowladda Federaalka ayaa maalmihii lasoo dhaafay ka cabanayay mushaar la’aan dhowr bilood oo ay sheegeen in aysan lacag qaadan.
Wafdi ka socda Dowladda Federalka oo ay hogaaminayeen Wasiirada Amniga iyo Warfaafinta ayaa shalay Degamada Balcad kula kulmay saraakiil hogaamineysay Ciidamo mushaar la’aan ugu soo baxay deegaanadii ay ku sugnaayeen.
Kulan saacado qaatay kadib, ciidamada iyo saraakiishii qaabilay wafdiga Xukuumadda ayaa isku afgartay in ciidamada dib ay ugu laabtaan, cabashadoodana la xalinayo.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi ayaa shaaca ka qaaday “inaan la aqbali karin in ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre uu masjid dhexdiisa been ka sheego, ayada oo loogu dul-qaadan jiray beentii hoteellada.”
Fiqi ayaa bartiisa facebook soo dhigay qoraal jawaab u ah hadalkii Kheyre uu maanta ka jeediyey saladdii jimcaha ee masjidka madaxtooyada, kaasi oo uu kaga hadlay mushaharka ka maqan ciidamada. Hoos ka aqriso qoraalka Fiqi uu dhameystiran.
Masjidka Dhexdiisa Miyaa Markaana!
Raysulwasaare Khayre masjidka uu ka dhex khudbaynayo ee madaxtooyada, dadka ugu badan ee dhagaysanayey khudbadiisa waa shaqaalaha madaxtooyada oo aan muddo saddex bilood ah wax mushaar ah qaadan (sida ay noo sheegeen) laakin caburinta iyo cagajuglaynta lagu haayo aan afka kala furi karin In ay xuquuqdooda sheegtaan!
Wuxuuna shaqaalahaas aan xaqooda helin mudadaas u aqrinayaa In askarta In mushaarkooda la siin doona! Sidee isku qabanaysaa Warkaas ama ay uga rumayaanayaan? Shaqaalaha xafiisyada madaxtooyada iyo kuwa kale ee hey’adaha dawladda ka shaqeeya ma diiwaangashana miyaa ayaguna!
Shalay waxaad lagu faanayey mushaar naguma baaqdo, Maantana waxaa cudurdaar loo raadinaysaa mushaar la’aanta dhacday, way fiicnaan laheyd in wax lagaa qoro iyo mawqif kaliya aad yeelataan!!!
Waa loo dulqaadan karaa marka hoteelada hadalllo noocaas ah laga sheego, laakin masjidka maya mudane!
Hantidhowraha qaranka iyo hey’adaha kale ee laba aqal ee Barlamaanka u qaabilsan baaritaanka wixii ku saabsan la xisaabtanka dhanka maaliyadda waxaa u taalla hawl adag oo ay tahay In ay ka hawlgalaan halka ay martay qoondadii shaqaalaha rayidka ah iyo ciidanka ee miisaaniyadda 2019 loo qoondeeyey!
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Kudhowaad muddo todobaad ah ayay taagan tahay xiisadda ciidanka ka soo baxay furimaha hore ee dagaalka iyaga oo ka cabanaya mushaar la’aan, xukuumaddu waxa ay sheegtay in la bixiyay mushaarka ciidanka u diiwaangashan iyada oo raaceysa warbixinta diiwangelinta ciidanka XDS, waxa ay ntaas raacisay in ciddankii aan diiwan gashaneyn ay iska xaadiriyaan barahooda si loo diiwaan geliyo.
Baaritaan lagu sameeyey sababaha rasmiga ee ka dambeeyay xiisaddan, halka ay dhibaatada iyo isfaham waagu kajiraan iyo sababta keentay Isbeddelka lagu sameeyey saddex hoggaan oo katirsan ciidanka XDS, ayaa waxaa kusoo baxay arrimo badan oo la xiriira musuq-maasuq
Tira-koob ay si wadajir u sameeyaan Wasaaradaha Gaashaandhigga, Maaliyadda, Taliska ciidanka xoogga dalka iyo xafiisyada madaxweynaha iyo Raisalwasaaraha oo ay warbaahinta aragtay ayaa muujiyey in tirada ciidanka XDS tahay 16,000 (Lix & toban kun oo Askari) Tirakoobkan ayaa socday November 2017 ilaa 1da Maarso-2019, tiradaas waxaa dheer askar boqollaal lagu qiyaasayo oo dhaawac iyo tababar ku maqan iyo kuwo geeriyooday oo xaq ahaan ay reerihii ay katageen u qaataan mushaarkoodii, waxaa kale oo jira ciidan gaaraya Boqolaal askari oo u badan Shabeellaha dhexe kaas oo ay u suurageliweysay in la tirokoobo kaddib markii ay taliyeyaashiisu diideen in la diiwaangeliyo ciidankaas.
Tirada ciidanka xoogga dalka ee kujirtay galka Wasaaradda gaashaandhigga ayaa ahayd 25,000 (Shan & Labaatan kun oo Askari) oo qaadanayey mushaar muddo labo sano oo ay talada hayso xukuumadda madaxweyne Farmaajo, sida lagu xaqiijiyey tirakoobka ay sameysay dowladda Soomaaliya 9,000 Sagaal kun oo magac oo ay dowladdu u aqoonsatay in ay yihiin magacyo been ah oo aan jirin ayaa kujiray tirada ciidanka XDS, ee kujirtay galka wasaaradda gaashaandhigga, taasina waxa ay kadhigeysaa in hay’adda ciidanka XDS ay kudhacday kiiskii ugu weynaa ee musuqmaasuq ee kadhex-dhacda ciidanka.
Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa qabta in nidaamka cusub ee keydinaya xogta xisaabeed ee askarigu uu meesha ka saarayo in taliyeyaashu lacag kaash ama caddaan ah ay ka qaadaan bangiga dhexe si loogu bixiyo mushaarka ciidanka, waxa ay xukuumaddu sheegtay in ay u qaadatay go’aankaas si looga fogaado Musuq, waxa ay ku doodeysaa in aan loo dhaxeyn karin bankiga dhexe iyo askariga marka laga hadlayo mushaarka.
Warbixinta ayaa tilmaameysa in $3,200,000 (Saddex milyan iyo laba boqol oo kun oo dolar) oo kaash ah ay gacanta ku qaadi jireen taliyayaasha ciidanka bil walba si loo bixiyo mushaaraarka ciidanka XDS, taas oo ay xukuumaddu aaminsan tahay in asyan ku bixin waddo sax ah.
Isbedelka hoggaannada:
Soo if-bixidda eedda iyo tuhunka kusaabsan in sagaal kun oo magac oo been abuur ah ay kujireen tirada ciidanka XDS ayaa xukuumadda ku qasabtay in ay isbedel ku sameyso saddexda hoggaan ee ay arrintani saameysay, waxaana kamid ah Hoggaanka ciidanka oo masuul ka ah tirada ciidanka, Hoggaanka Maaliyadda oo lacagaha ka soo qaadi jiray Bangiga dhexe iyo hoggaanka saadka oo ciidanka ugu qeybsanaa raashinka IWM.
Taliyeyaashii saddexdan hoggaan ee la bedelay ayaa xilalka hoggaanadaas hayay muddo tobonnaan sano ah, culeys siyaasadeed oo ay siyaasiyiinta la heybta saareen madaxda sare ayaa la aaminsan yahay in ay ka badbaadisay in la soo xiro lana maxmakamadeeyo. Sidoo kale waxa kale oo la helay taariikh nololeedka saddexa taliye ee la magacaabay oo qabanaya xilalka ay banneeyeen taliyeyaashii hore ee saddexdaas hoggaan, Taliyeyaasha cusub oo ah dhallinyaro da’da soddomeeyada ku jira ayaa ka soo kala qalin jebiyay jaamacado iyo akaadimiyado ku kala yaalla Turkiga, Taliyaaniga iyo Maleysiya.
Qandaraaska Raashinka Ciidanka
Warbixinta ayaa sheegtay in shirkadda Kashram oo haysatay Qandaraaska fududeynta iyo bixinta Raashinka ciidanka XDS laga joojiyey sii haysashada qandaraaskaas iyada oo dib loo xayeysiinayo qadaraaskaas maaddaama ay isbedeshay tirada ciidanku, ilo kudhow xukuumadda Soomaaliya ayaa sheegay in tirada cusub ee ciidanka XDS oo ah 16 kun oo Askari lagu saleynayo Mushaarka iyo kharashka adeegyada kale ee ciidanku u baahan yahay.
Ciidanka XDS ayaa la siin jiray Raashin kusaleysan 25 kun, 10kun oo kamid ah waxa bixinayey UNSOS, iyada oo Shirkadda Kashram ay bil walba kaqaadan jirtay dowladda Soomaaliya lacag dhan $1,500,000 (Milyan iyo Shan boqol oo kun oo Dollar)
Raisalwasaare Xasan Cali Khayre oo kahadlayey dhaqaalaha ay xukuumadda Soomaaliya ku bixiso ciidamada qalabka sida ayaa yiri:- “ 2017 inta dowladdeenu jirtay laga soo billaabo January ciidamada qalabka sida dowladda Soomaaliyeed waxa ay ku bixisay lacag tiradeedu ay gaareyso $89,000,000 (Siddeetan & Sagaal milyan oo Dollar), 2018-kii waxa aan ku bixinay 102,000,000 (Boqol & Laba milyan oo Dolar), 2019-ka waxa aan rabnaa in aan ku bixino ugu yaraan $107,000,000” (Boqol iyo Todobo milyan oo dollar).
Sooyaalka dhow ee tirakoobyada Shaqaalaha Rayidka ah ee Dowladda
Xilligii xukuumaddii madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxa la sameeyey tirakoobka shaqaalaha rayidka ah ee dowladda Soomaaliya si loo saxo loona hubiyo mushaarka shaqaalaha, xilligaas waxa dhacay muran iyo buuq badan oo sababay in la beddelo agaasimayaal si loo hirgeliyo nidaamka tirakoobka shaqaalaha rayidka ah ee dowladda, waxa ayna xukuumaddii madaxweyne Xasan Sheekh kala kulantay qaadistaa tallaabadaas dhibaato weyn.
Xeeldheerayaasha arrimaha siyaasadda iyo amniga Soomaaliya ayaa aaminsan in xiisaddan ay tahay mid maamul oo ay xukuumaddu dhinac ka tahay, welwelka xukuumadda ee diiwaangelinta ciidankana waxa muujiyey muuqaal laga duubay Raisalwasaare Kheyre oo sheegaya sida dhiiwaangelinta ciidanka iyo sameynta xogta xisaabeed ee askarigu u tahay Khad cas oo ay taabashadiisu leedahay saameyn xun
Xigasho Mustaqbal Radio
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Golaha Qaramada Midoobey ee Xuquuqda Aadan ayaa Jimcihii shalay fadhi uu ku yeeshay xarunta Geneva ee dalka Switzerland waxaa ugu dooday islamarkaana uu cod u qaaday go’aanka madaxweynaha dalka Mareykanka Donald Trump uu Buuraha Golan Heights ugu aqoosaday dhul ay Israa’iil leedahay. Inta badan wadamada reer Galbeed oo xitaa ay ku jiraan dowladdo saaxiib la ah Mareykanka ayaa siweyn uga soo horjeestay tallaabadan Mareykanku uu ku bixinayo ama Golan ugu aqoosanayo dhul ay Israa’iil leedahay.
Guud ahaan marka la eego fadhiga waxaa gabi ahaanba ka soo horjeestay in dhulkaasi ay qaadato Israa’iil 26 dowladdood, halka 16 ay taageereen go’aanka Mareykanka.
Waxaa la yaab leh in codbixintan ay ka aamustay dowladda Soomaaliya oo waliba xiligan ah guddoonka ururka Jaamacadda Carabta, waxeyna ka mid noqotay shan (5) dowladdood oo ka aamusay qaraarkan oo ay ka mid yihiin dalalka Cameroon, Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Congo, Fiji iyo Rwanda.
Safiirka Soomaaliya ee Golaha Xuquuqda Aadan Geneva u fadhisa Faadumo Insaaniya ayaa wali ka hadal sababta dowladda Soomaaliya ay u taageeri weyday codbixintan ka dhanka ah go’aanka Mareykanka ee Golan.
Hiiraan Online oo xiriir la sameysay Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad wali kama uusan jawaabin arintan.
Buuraha Golan Heights ayaa Israel ku qabsatay dagaalkii 1967dii waxayna Israel sheegatay in uu buurahaas uu ka mid yahay dalkeeda sanadkii 1981kii mana jirto wadan ka mid ah caalamka oo aqoonsaday.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Howlgal qorshaysan oo ka dhacay Muqdisho 21-kii bishan ayay ciidamada Amniga ku soo xireen Sarkaal ka tirsanaa dhinaca Amniyaatka Al-shabaab, waxuuna u qaabilsanaa dilalka qorsheysan,waa sida ay sheegtay dowladda. Qoraal lagu daabacay warbaahinta dowladda ayaa waxaa lagu sheegay in Sarkaalkan uu ahaa kiin ugu dambeeyay ee abaabulka iyo hugaaminta dilalka loo gaystay dadka shacabka ah.
Sidoo kale Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegtay in howlgalkan uu ahaa midkii sadexaad ee todobaadkii la soo dhaafay ciidamada amniga ay ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
WARARKA MAANTA 22ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaaa la casili doonaaa Raysal Wasaare Kheyre ama Madaxweyne Farmaajo? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxay tahay wadashaqayn ka dhexaysa Taliye Ku-xigeenka Hay’adda Nabadsugidda Iyo Sirdoonak Qaranka Fahad Yasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay tahay Ciidamo dharaad oo la geeyey Garoonka Dayaaradaha Aadan Cabdulle Iyo Afaafka hore ee Madaxtooyadda #Soomaaliya? Meeqo nin/rag oo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab katirsanaan jiray ayaa hadda laamaha amniga dalka ka dhex shaqeeya? Yaa #Soomaaliya ka dhiga dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse Ciidanka loo geeyey lacagihii mushaharka ee muddo 4 bilood la siinin? Maxaase Fanaan Salaad Darbi oo lga soo casuumay Maraykanka in Hotelka laga saaro? Ha wiqleyso!
Maamulka Dowladda Galmudug 22ka Maarso 2019 Maamulka Galmudug ayaa jawaab ka bixiyay hadalkii kasoo yeeray wasiirka arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya ee ahaa in doorashada Galmudug ay ku dhaceyso waqtigii lagu balamay.
Wasiirka Tamarta iyo Biyaha Galmudug Axmed Shire Maxamed oo warbaahinta la hadlayay ayaa sheegay in hadalka wasiirka uu yahay mid la doonayo in lagu burburiyo maamulka Galmudug ee hadda dhisan.
Wuxuu sheegay inaysan diidaneyn doorasho ka dhacdo deegaanada Galmudug, balse doorashada ay dhaceyso marka uu dhamaado waqtiga Baarlamaanka Galmudug ay doorteen madaxweyne Xaaf.
Madaxweyne Xaaf iyo Sheekh Shaakir ayaa dhawaan waxa ay sheegeen in Galmudug ka dhaceyn wax doorasho ah, isla markaana Madaxda Galmudug uu waqtigooda ku egyahay sanadka 2021 halka Dowladda Soomaaliya ay sheegtay in Bisha July ee sanadkaan doorasho la qabanayo.
Wasiirka u hadlay Galmudug ayaa sheegay in madaxweyne Xaaf uu xilka hayo hal sano oo kaliya sida horey loogu heshiiyay, islamarkaana ay u hartay muddo seddex sano ah.
Maamulka Galmudug ayaa tan iyo markii la dhisay waxaa uusan laheyn sal fadhiya, iyada oo ay soo mareen laba Madaxweyne sida Cabdi Kariin Xuseen Guuleed uu xilka iska casilay halka Madaxweyne Xaaf uu wajahaya khilaaf dhinaca dowladda kala dhaxeeya.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Fanaanka wayn ee Salaad Maxamed Shardi oo loo yaqaano Salaad Darbi ayaa la sheegay in loo heesto lacag ay dowladda Soomaaliya ku dejisay hotel ku yaalla magaalada Muqdisho.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in dowladda Soomaaliya ay fanaanka dejisay hotel, islamarkaana aysan ka bixin lacagta jiifka iyo cuntada tan iyo markii uu soo dagay hotelka.
Salaad Darbi oo aan la xariirnay ayaa wali noo suurta gelin ,balse warkaan waxaa noo xaqiijiyay fanaaniin kale oo ka tirsan Hoballada Qaranka ee Waabari.
Arintaan ayaa ah fadeexad iyo ceeb wayn oo ay wajahayso Dowladda Soomaaliya waxaana la filayaa in fanaanka uu iska bixiyo lacagta ay ku soo dalacayn maamulka Hotelka.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Wasiirka Arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa faahfaahin ka bixiyay shirka madaxda dowladda Soomaaliya iyo dowlad goboleedyada u dhaxeeya ee ka dhacaya magaalada Garowe.
Wasiir Sabriye ayaa sheegay in shirkaasi uu ka dhacayo magaalada Garowe dhamaadka bishaan Maarso, waxaana uu sheegay in shirkaasi uu yahay mid dhexmaraya madaxda dowadda iyo maamul goboleedyada.
Rajo wanaagsan ayuu ka muujiyay in shirkaasi uu ka dhacayo magaalada Garowe, balse wuxuu sheegay in haddii uu baaqdo uu lamid yahay shirarkii lagu balami jiray ee mararka qaar baaqan jiray.
“Shirkaasi aniga intaan ogahay waxaa loo balansan tahay 26 ilaa 27 bishaan, inuu dib u dhacaana ma ahan wax qariib ah wey dhici kartaa inuu dib u dhaco, laakiin qorshaha hadda aan ku joogno waa bisha dhamaadkeeda”
Dhinaca kale wasiirka arrimaha gudaha ayaa ka hadlay muddo kororsiga ay sameeyeen madaxda Galmudug iyo doorashada la filayo inay ka dhacdo deegaanada maamulka Galmudug.
Wuxuu sheegay in muddo kororsi aysan macquul aheyn islamarkaana madaxda dowladda Soomaaliya iyo madaxda Galmudug ay ka shaqeyn doonaan sidii arimahaasi loo dhameyn lahaa.
“Muddo xileed markey bilaabeneysay la yiri waa afar sano, dhexda in laga badalaa sharci ma noqoneyso, waxaana kuu sheegaya, haddi la yiraahdo Galmudug Daruufo gaar ah ayay qabtaa, waxay maran doontaa inta dowlad goboleed ee soo hartay iyo federaal oo dhan, wax badan ayaa qorsheyneynaa in wadahadal aan galno”ayuu yiri Cabdi Sabriye.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Dunta isku xiraysa dowlad-goboleedyada xubnaha ka ah dowladda dhexe iyo dowladda iyo xiriirrada ay la leedahay saaxiibada Beesha Caalamka hadda waxaa laga filan karaa sansaan aan wanaagsaneyn.
Dowlad-goboleedka Hirshabelle oo inta badan magac ahaan u taagan, balse aan si toos uga talin gobollada ay ku magacaaban tahay – taas oo madaxdeedu ay caasimadda ka dhigteen xafiisyadoda ku meelgaarka ah, waxay runtii aheyd arrin loo tiirinayay maamulkaas oo kaliya.
Hadda waxaa soo baxaysa in maamullada kale ay ku jiraan qatar amni marba haddii gobollada ku xeeran caasimadda ay ka baxayaan gacan-ku-heynta dowladda. Sidoo kale bixitaanka qaar kamid ah shaqaalaha QM ee ku sugan Muqdisho – kuwaas oo sababo amnigooda la xiriira uga huleelaya xarunta dalka – waxay iftiimin kartaa in qatartu ka baaxad weyn tahay sida la malaynayo.
Khubaradooda dersa xaaladda amni ee caasimadda ayaa xaqiijiyay in al-Shabaab ay soo buux-dhaafinayaan magaalada; waxayna hadiyo jeer awoodi karaan inay fuliyaan weerarro ka-dhan-ah saaxiibada caalamka ee badigood ku jira xerada Xalane.
Halistaas ay ka digayaan waxay marwalba musiibada ugu badan gaarsiin doontaa shacabka Soomaaliyeed kuwaas oo si aan xisaab laheyn ugu wax-yeelooba weerarada ay Shabaabku kusoo qaadaan ama la beegsadaan madaxda dowladda. Xilligan oo xaaladdu taagan tahay bixin la’aanta mushaharka ciidamada, dayaca iyo debecsanaanta amniga waxay fursado badan u abuuri kartaa maleeshiyada al-Shabaab.
Haddii laba sannadood ay dowladdu tilmaamay inay xuquuqaadkooda u dhammeystiri jirtay ciidamada ay dhaceen falalka argagaxisanimo ah oo galaaftay nolosha rayid badan oo si naxariis darro ah ugu dhintay weerarka al-Shabaab, maxaa laga filan karaa hadda oo isla ciidamadaas aan la siinin wax mushaharaad ah?
Su’aasha jawaabtan waxay u muuqan kartaa mid dahsoon. Balse marka laga qiimeeyo walaaca ay bixiyaan saaxiibada beesha caalamka ee ku sugan caasimadda – kuwaas oo hadda xaqiiqda kasoo diraya xeryo amnigooda aan loogu adkeeyey – waxaa habboon in dowladdu ku dhaqaaqdo tallaab walba oo lagu hubsan karo badqabka shacabka. Waddada kaliya ee taasi lagu gaari karo ayaana ah hubinta xuquuqda ciidamada inaysan meel cidlo ah ama aan loogu tala-gelin ku dhammaanin. Waana farriinta ay dadweynaha ku dhaqan Xamar u dirayaan xukuumadda Kheyre.
Halkii ay aheyd in dowladdu ku dadaasho in xubnaha dowlad-goboleedyada ay si nabad ah ugu shaqeyn karaan gobollada ay ku magacaaban yihiin, in lagu gorgortamo sugidda amniga Muqdisho waxay rajada shacabka ku ridaysaa ceel-guntiisa.
Waxayna liifadda u gaabinaysaa gaarista geeddi-socodnimada dowladnimada oo hadda taagan gebi qarkiisa.
W/Q: Xuseen Axmed Gacal
Muqdisho, Soomaaliya
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Faah-faahino cusub ayaa kasoo baxaya dagaal xalay magaalada Muqdisho ku dhex-maray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo koox hubeysan oo loo malaynayo inay yihiin Shabaab.
Dagaalka ayaa ka dhacay Isgoyska Siinaay, waxaana uu billowday markii ciidamada dowladda ay rasaaseeyeen gaariga ay saarnaayeen kooxda hubeysan.
Ciidamada dowladda ayaa sida ay wararku sheegayaan billaabay rasaasta kadib markii gaarigan uu jiiray goobta ay ku hubiyaan baabuurta ee Isgoyska Siinaay, kadibna kooxda hubeysneyd ayaa rasaas ugu jawaabay, taasoo keentay in goobta oo mashquul ahayd lagu kala cararro.
Rasaasta la is-weydaarsaday ayaa waxay waxyeelo ka soo gaartay dad shacab ah oo ku caweynayay maxaaqiyo ku yaalla halkaasi, ayada oo dhowr qof oo shacab ah ay ku dhaawacmeen.
Wararka qaar ayaa waxa ay sheegayaan in Ciidamada dowlada Soomaaliya ay gacanta ay ku dhigeen gaarigii ay wateen kooxdii hubeysneyd, balse lama xaqiijin karo. Saraakiisha dowladda Soomaaliya ayaa diiday inay ka hadlaan arrintan.
Maalmahan ayaa waxaa Muqdisho ka jiray cabsi ku saabsan in kooxda Al-Shabaab ay soo galeen magaalada, sida ay marar badan qortay Caasimada Online, waxaana dadka qaar yaab ku noqday in koox hubeysan oo aan ahayn ciidanka dowladda ay baabuur ku dhex-maraan magaalada.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Diinta islaamka waxay aad uga hadashay dambiyada laga dhaxlo beenta, markii aad tahayna hogaamiyo kuma sii jirto ha yeeshee madaxda DF-ka Soomaaliya ee maanta talada haaya waxay si cad oo aan xishood laheyn maalin walba u sheegaan been iyo baahinta xog qaldan oo marin habaabin ah.
Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool magaalada Muqdisho ayaa aad uga hadalaya hadaladii ugu dambeeyay ee ka soo baxay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyrre ee ahaa in Dowladda ay markasta bixiso mushaarka Ciidamada waxaana shacabka muqdisho ay magacyo u bixiyeen Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Kheyrre .
Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre, hada Muqdisho waxaa looga yaqaanaa, (Beenaale Kheyre), waxayna dadka Muqdisho kuu sheegayaan in aadnan marna rumaysan hadalka Raysal Wasaaraha Soomaaliya.
Sidoo kale shacabka Magaalada Muqdisho ayaa wasiirada qaar u bixiyay Ilmaha Kheyre kadib markii ay ka been sheegayn ciidamadii Soomaaliyeed oo gaajaysan halkii ay is bar-bar taagi lahaayeen ciidamada wajahaya dhibaatada daran.
Inkastoo ciidamada Soomaaliya ay u soo dhabar adeegayn waayo iyo daruufo xanuun badan hadane waxay kuu sheegayaan in ay uga sii dhib badan tahay beenta ay maalin kasta Dowladda Madaxweyne Maxamed C/llaahi Farmaajo ka sheegto ciidamada gaajaysan iyo dhibaatooyinka kalane wajahayaan.
Madaxda sare ka sokow, waxaa ciidamada intaas u dheer aflgaadada wasiirada. Tusaale, wasiirka maaliyadda ayaa ciidamada mushaharka ka maqan yahay ku tilmaamay inay tuugo yihiin oo ay barteen laba mushahar.
W/Q: Safiya Cabdullaahi Garaad
Muqdisho, Soomaaliya
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Ciidamo dheeraad ah ayaa la geeyay garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho, halka ciidanka ilaalada Madaxtooyada Soomaaliya banaanka loo soo saaray iyagoo wata gaadiidka dagaalka kadib cabsi ka dhalatay ciidamada gadoodka ah ee wali ku sugan degmada Balcad.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho la geeyay ciidan dheeraad ah oo ka tirsan Booliiska Soomaaliya si loo adkeeyo amaanka garoonka diyaaradaha.
Sidoo kale ciidanka ilaalada Madaxtooyada ee keydka ahaa ayaa banaanka loo soo saaray iyadoo 4-ta Kontarool ee laga ilaaliyo Madaxtooyada la dhigay gaadiidka dagaalka oo dhowr xabo ah.
Wararka kale ee aan helnay ayaa sheegaya in Madaxtooyda laga joojiyay in agagaarkeeda lala yimaado wax ka badan 4 Askari oo istaaf ah, iyadoo lagu wargeliyay wasiirada qaar ee lagu ilaaliyo dhowr gaari ee Cabdi bilaha ah.
Arimahaan oo dhan ayaa waxaa sabab u ah Ciidamo katirsan Milateriga Soomaaliya oo sameeyay gadood kuwaas oo sheegay in aysan istaagi doonin ila magaalada Muqdisho ay kasoo galaan.
Ka sokow ciidamadan, waxaa sidoo kale cabsida qeyb ka ah in haddii ciidanka soo galaan Muqdisho aysan jirin doonin cid Shabaabka gobollada Shabeellooyinka ka hor-istaagaysa inay Xamar soo galaan, maadaama ciidankii gadooday ay yihiin kuwi
New Zealand 22ka Maarso 2019Munaasabad iskugu jirtay duco iyo salaadda Jimce ayaa todobo beri kadib lagu qabtey afaafka hore ee masaajidkii lagu laayey dad Musliim ah magaalda Christchurch ee dalka New Zealand. Munaasabada Aaska dadka ka qeybgalay waxaa ka mid ahaa ra’iisul wasaarhaa dalka New Zealand iyo madaxda dalkaasi qaarkood. Waxaa kulankaan maanta kadib loo dareeray aaska dadkii ku geeriyoodey toogashadii ka dhacdey 2 Masaajid oo lagu weeraray magaladasi.
Muslimiinta wadanka ayaa si weyn uga mahadceliyey sida dadka reer New Zealand ay uga fal celiyeen dhacdan.
Weerarkii magaalda Christchurch ee dalka New Zealand ayaa waxaa aad uga carooday inta badan wadamada Islaamka,waxaana xusid mudan in aad loo adkeeyey ammaanka Masajidyada ku yaalla wadamada Reer Galbeedka.
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 22ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Baydhabo ayaa sheegaya in saacadihii ugu danbeeyay howlgal ay sameeyeen ciidamada dowladda Soomaaliya lagu soo qabqabtay dad la tuhusan yahay.
Saraakiisha ciidamda ayaa howlgalkan ku sheegay mid amniga lagu xaqiijinayo,isla markaana inta badan laga sameeyey xaafadaha maagalada Baydhabo,waxaana holwgalka lagu qabqabtay dad u badan dhalinyaro.
Ciidamada ayaa dadka ay soo qabteen,waxaa ay ku sameeyeen baaritaano,waxaana qaarkood la geeyey Saldhiga weyn ee maagalada Baydhabo halka dadka qaarkood ay Ciidamada howlgalka sameeyey ay siidaayeen.
Wali ma jiro wax faah faahin ah mas’uuliyiinta maamulka Koonfur Galbeed ay ka bixiyeen howlgalkan iyo haddii ay jiraan xubno ka tirsan ururka Al-shabaaab oo lagu qabtay.
Maraykanka 22ka Maarso 2019 Madaxweyne Donald Trump ayaa siyaasaddi Mareykanka uu aaminsanaa xagga kale u rogay kaddib marki uu sheegay in la joogo xilligi buuraha silsiladda ee Golan oo ay Israa’iil qabsatay 1967-kii loo aqoonsan lahaa iney ka mid yihiin dhulka Israa’iil.
Madaxweyne Trump wuxuu boggiisa Tweetarka uu ku qoray iney buurahaasi ay istiraajiyad muhiim oo dhinac amniga aiyo ciidanka ay u leeyihiin Israa’iil iyo xasiloonida gobolkaba.
Israa’iil ayaa 1981-kii dhulka ay maamusho ku darsatay buuraha Golan iyada oo ay jirin aqoonsi caalami ah oo ay heshay.
Dalka Suuriya, oo buurahaasi laga haysto ayaan ilaa iyo hadda wax jawaab ah ka bixin hadalka ka soo yeeray madaxweyne trump.
Ra’isal wasaaraha Israa’iil Benjaamiin Netanyahu ayaa ka digay “Dhaqdhaqaaqyada ciidan” oo ay wadaan waddamada ay Israa’iil ku sheegtay iney cadowtinimo taariikhi ah ay ka dhaxeeyaan ee “Iiraan iyo Suuriya” isaga oo amar ku bixiyey in dhaqdhaqaqyadaasi militari weerar dhinaca cirka ah looga hortago.
Trump wuxuu si aan gabbasha lahayn uu boggiisa Tweetarka ku qoray “Iney Buuraha Golan ay kamid yihiin dhulka ay leedahay Israa’iil, xilli ay Iiraan dooneyso iney burburinta Israa’iil ay u adeegsato Suuriya.
Sanadki 2017-kii Madaxweyne Trump wuxuu magaalada Quddus uu u aqoonsaday iney tahay caasimadda rasmiga ee Israa’iil isaga oo amar ku bixiyey iney safaaradda Mareykanka ee Tel Aviv loo soo wareejiyo Quddus.
Go’aanka madaweyne Trump waxaa si weyn uga horyimid Falastiiniyiinta iyaga sheegay Bariga magaalada Quddus iney tahay caasimadda dowladda Falastiin ee mustaqbalka, waxaana sida oo kale go’aankaasi cambaareeyey golaha guud ee Qaramada Midoobay wuxuuna dalbaday in go’aankaasi laga noqdo.
Xigasho BBC
https://www.youtube.com/watch?v=1Qimyz7Esog
WARARKA MAANTA 21ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxuu isku xanaajiyey khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u rabaa inuu shaqada ka cayriyo khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaase ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa xaday mushahar ciidanka xoogga dalka? Yaa xukuummadda iyo waddanka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa ragga xilal sar-sare ka sii qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabaab u magacaabay xil sar-sare oo ah laamaha amniga dalka? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Walaac qayla dhaan iyo cabsi xoog leh ayaa laga qabaa xaaladda Soomaaliya waxaana sii xoogaysanaya degaanada ay Al-Shabaab sida fudud uga qabsanayaan Ciidamada difaaca Soomaaliya kadib markii ay ciidamada ka soo baxeen degaano iyo degmooyin katirsan Goballada Shabeelooyinka.
Quburada dhinaca amniga ayaa sheegay in ay qatar ka dhalan karto gadoodka ciidamada difaaca Soomaaliya ee maalmahaan ka jira Shabeelooyinka.
Saraakiishaan ka tirsan hey’adaha amaanka Soomaaliya ayaa sheegay in Al-Shabaab si fudud loogu gacan geliyay degaano Istiraatiiji ah oo markii hore qabsashadooda dhiig badan ku daatay.
“Muqdisho ayaa halis ku jirta hadii ay sidaan wax ku sii socdaan, waa in laga hortagaa gadoodka ciidamada” ayuu sarkaal Sare oo ka tirsan hey’adaha amaanka Soomaaliya oo la hadlay Caasimad Online
Quburada amniga ayaa cadeeyay in ciidamada ay ka baxeen oo kaliya degaano muhiim u ah amniga Muqdisho, waxa kaliya ee ku xigana ay tahay in Al-Shabaab ay Muqdisho qabsadaan sida ugu dhaqsiyaha badan hadii aan laga hortagin.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhagaha ka furaysatay qayla dhaanta ciidamada waxaana jiray hadalo adag oo ka yimid Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre kuwaas oo sii kiciyay Ciidamada Soomaaliya.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Saraakiil ka tirsan Ciidamada Booliiska Soomaaliya iyo Shaqaalo ka tirsan Guddiga Shaqaalaha Rayidka ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay in la helay xog ku aadan in Al-shabaab ay qorshaynayaan in ay soo weeraraan dhismaha Guriga Hooyooyinka iyo maqaayadda The village oo hore dhowr jeer loo weeraray.
Saraakiisha Booliiska Soomaaliya ayaa Caasimada Online u sheegay in qof ka tirsan Shaqaalaha Wasaaradaha dowladda oo ku shaqeeya Guriga Hooyooyinka ay Al-Shabaab la soo xariirayn una sheegay in uu naftiisa uu ku badbaadin karo oo kaliya in uu bixiyo xog ku aadan sida loo weerari karo dhismaha Guriga Hooyooyinka.
Dadka aan la hadalnay ayaa sidoo kale sheegay in qofkaan laga dalbaday in uu u fududeeyo rag katirsan Maleeshiyada Al-Shabaab in ay galaan guriga hooyooyinka si ay u soo fahmaan dhismaha oo guri aad u luuq-luuqyo badan oo hadii ay galaan aan laga saari karin ilaa Guriga la baabi’iyo.
Qofkaan katirsan Shaqalaha Dowladda oo aad loo cabsi geliyay ayaa maalin kahor ka baxay magaalada Muqdisho waxa uuna si deg deg ah ugu safray Jabuuti, ayada oo la sheegay markii uu dalka ka baxay in uu xogtaan la wadaagay hey’adaha amaanka Soomaaliya, si uu dad kale u bad-baadiyo.
Warar kale oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in aad loo adkeeyay amaanka Guriga Hooyooyinka, waxaana la xiray wadooyinka qaar ee soo gala iyo kuwa ka baxa, sidoo kale waxaa la xiray mid kamid ah albaabada maqaayada The Village, iyadoo dadka lagu war-geliyay in ay taxadaraan.
Dadka ku sugan dhismaha Hooyooyinka iyo maqaayadda The village oo u badan shaqaale Dowladeed iyo Wariyaal ayaa loo sheegay in ay feejignaan galaan waxaana la kordhiyay Ciidamada ilaalada ah ee la dhigay agagaarka dhismahaasi.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Bulshada Soomaaliyeed kuwooda ku xiriira baraha bulshada sida facebook ayaa u muuqda kuwa aad uga carrooda hadalalda ra’iisul wasaare Kheyre uu ka yiri mushahar la’aanta ciidamada dowladda.
Caasimadda ayaa ogaatay inay jirto kalsoonida darri shacabku ka qaadeen ereyada R/W Kheyre uga fal-celiyay xaaladda ay ku jiraan ciidamada dowladda, kuwaas oo muddo ku dhow shan bilood aan qaadan mushahar– halkii looga fadhiyay inuu ka bixiyo jawaabtii ku habbooneyd.
Hadalladiisa waxaa ku jiray inaysan jirin ciidamo dowladda u xisaabsan oo aan helin wax mushahar ah, haddii ay jiraanna uu yiri ay yihiin kuwo aan u diiwaan-gashaneyn dowladda dhexe.
Iyaga oo haddaba is barbar-dhigaya waxa ka runta ah hadallada Kheyre iyo gadoodka muuqda oo ciidamada qaranku kaga soo baxayaan furumaha dagaalka, waxay qaarkood dhawaaqiisa ku tilmaameen mid aan la qaadan Karin.
Haddaba waa kuwan qaar kamid ah shacabka Soomaaliyeed oo aragtidooda ku cabbirayay sida ay u arkaan jawaabta R/W Kheyre.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Khubarada Kenya ayaa rumeysan in ka bixitaanka ciidamada Kenya ee qeybo ka mid ah gobolka Gedo ay tahay tallaabo cadaadis lagu saarayo dowladda Soomaaliya, waxaa sidaas qoray wargeyska Daily Nation.
Inkasta oo ciidamada Kenya ay ku andacoodeen in bixitaankan uu yahay xeelad, maadaama ay ku adkaatay in goobo badan oo kala fog sahay lagu gaarsiiyo ciidamada, haddana khubaro ayaa sheegay in tani aysan ka marneyn muranka diblomaasiyeed ee labada dal ee salka ku haya xiisadda badda.
“Ayada oo Kenya ay ciidamadeeda kala baxeyso saldhigyo muhiim ah, Al-Shabaab ayaa saldhigyadaas buuxinaysa, taasina waxy aad uga careysiinaysaa dowladda Soomaaliya” ayuu yiri John Kariuki oo darsa siyaasadda gobolka.
“Waa tallaabo ay Kenya uga aargudaneyso dowladda Soomaaliya” ayuu hadalkiisa kusii daray.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey u diiday in kiiska badda Soomaaliya ee maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda ay ka laabto, islamarkaana wada-hadal diblomaasiyeed ay la gasho Kenya.
Dhammaan saldhigyadii ay ciidamada Kenya ka baxeen ayaa waxaa hadda qabsaday Al-Shabaab, oo sii ballaarinaysa dhulka ay haystaan ee Koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.
Dowladda kenya, oo wargeyska Daily Nation uu arrintan wax ka weydiiyey waa ay diiday inay ka hadasho sababta ay ciidankeeda uga saareyso goobo muhiim ah oo ku yaalla gobolka Gedo.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Wasiirka Ganacsiga Xukuumadda Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa fahmi la’ shaqadii uu u dirsaday Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Wasiirka oo ay wasaaradiisa ku jirto xaalad u baahan badbaado iyo in laga joojiyo musuq maasuqa baahsan ee ka socdo ayaa ka hadlay Khilaafka ka taagan mushaaraadka Ciidamada Dowladda.
Wasiir Maareeye ayaa ku eedeeyay inay gacmo qaran dumis ah sida uu yiri ku jiraan ciidamada oo diidan in la tiro koobo ciidamada, wuxuuna ku dooday inay jiraan ciidamo laba mushaar qaata oo ka hoteelada iyo Hay’addaha kale ee dowladda.
Wasiirkan Ganacsiga oo aanay quseyn arrinta ciidamada ayaa difaacayey wasiirka Maaliyadda oo uu kasoo xigtay in ciidamada ay qaateen mushaarkooda.
Wasiir Maareeye ayaa hanjabaad u diray Warbaahinta iyo Saraakiisha ciidamadad oo uu ku tilmaamay inay lacag ku qaateen sidii ay u buun buunin lahaayeen Ciidamada isaga soo baxay afaafka hore ee dagaalka kadib markii ay waayeen mushaaraadkooda.
Hadalka Wasiir Maareeye ayaa kusoo aadayo xilli ganacsatada Soomaaliyeed ay dhibaato ku qabaan wasaaradda uu Wasiirka u yahay oo ay ka jirto musuq maasuq iyo Laaluush.
Qofka u baahan inuu Wasaaradda ka helo waxyaabo la xiriiro ganacsigiisa ayaa Wasaaradda Ganacsiga kala kulmo dhibaato isugu jirto Laaluush iyo inaan loo qaban shaqadii uu wasaaradda uga baahnaa.
Qaar ka tirsan Hey’adaha ka shaqeeyo Muqdisho iyo ganacsatada ayaa Caasimadda Online u sheegay inuu Wasiir Maareeye bil kasta ka qaato lacago baad ah si ay shaqadooda ugu sii socoto.
Sidoo kale Wasiir Maareeye ayaa in ka badan 150 qof ka iibsaday si shaqsiyan ah Viisaha dalka Turkiga isagoo dadkaas u diiwaan geliyey inay ka qeyb galayaan shir ganacsi oo bilooyin ka hor ka dhacay Dalka Turkiga.
Dadkaas ayaa qofkiiba wuxuu wasiirka ka qaatay 5 Kun oo Dollar sida uu Caasimadda Online u xaqiijiyey mid kamid ah dadkaas oo Tahriib ku galay dalka Gariiga.
Dowladda Turkiga ayaa Wasaaradda Ganacsiga ka joojisay inay hadda kadib wafdi usoo dirto shirarka ganacsi ee dalkaas ka dhaco maadaama 150-kii qof ee dhawaan halkaas la geeyey aysan ka qeybgelin shirka sababtana waxay aheyd dadkaas oo dhammaantood ahaa kuwa rabo inay Wadamada Yurub usii tahriibaan.
Qaar ka tirsan Ganacsatada Soomaaliyeed ayaa dacwad ka dhan ah Wasiir Maareeye u gudbiyey Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre kadib markii ay xoogeysatay musuq maasuqa ka socdo Wasaaradda Ganacsiga.
Waxaa wax lala yaabo ah inuu Wasiir Maareeye ka hadlo arrimo aan khuseyn oo dhanka Ciidamada iyo mushaaraadka ah iyadoo ay xaaladaan halista ah ku jirto Wasaaradda Ganacsiga ee Xukuumadda Soomaaliya.
Caasimadda Online ayaa dhawaan idiin soo bandhigi doonto Documentiyo muujinayo musuq maasuqa baahsan ee ka jiro wasaaradda Ganacsiga.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 General Yuusuf Maxamed Siyaad Indha cadde ayaa ka hadlay gadoodka ciidamada dowladda Soomaaliya ay sameynayeen maalmihii ugu dambeeyay, iyaga oo soo baneeyay saldhigyo dhowr ah.
Gen Indha Cadde ayaa sheegay in ciidamadaasi ay yihiin kuwo sida ay sheegeen aanan qaadan wax mushaarad afartii bilood ee ugu dambeysay, waxaana uu sheegay inay taasi dhibaatadeeda leedahay.
Wuxuu timaamay in loo baaban yahay in ciidamadaasi dib loo eegaa waxyaabaha ay ka gadoodeen, si marka saldhigyada ay baneeyaan aysan dib u qabsan Al Shabaab, maadaama waqti iyo dhaqaalo lagu bixiyay in Al Shabaab laga saaro deegaanada ay hadda kasoo baxayaan.
Gadoodka ay sameeyeen Ciidamada dowladda ayuu sabab uga dhigay inay keentay hadaladii Ra’iisul Wasaare Kheyre iyo Wasiir kuxigeenka Wasaaradda Gaashaandhigga ee ahaa in aysan jirin ciidamo aan mushaar qaadanin.
Madaxda dowladda Soomaaliya ayuu ugu baaqay inay wax ka badalaan hanaanka loola dhaqmayo ciidamada ku sugan farumaha dagaalka, maadaama ay waqti kale qaadan doonto in Al Shabaab lagula dagaalamo deegaano horey looga horeeyay.
Ugu dambeyn Madaxda Dowladda ayuu ugu baaqay in Ciidamada, iyada oo la tirakoobayo la siiyo mushaarkooda iyo xaquuda kale ay leeyihiin, sidoo kalena dib loogu celiyo saldhigyadooda Ciidamadii gadooday.
Hoos ka dhageyso wareysi uu bixiyay Gen Indha-Cadde.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Dowladda Mareykanka ayaa amar ku bixisay in dib loo eego ruqsadda duullimaadka diaayaradaha Boeing 737 Max 8 sida ay ku heleen. Go’aanka Mareykanka ayaa imanaya xilli ay 5 bilood gudahood laba diyaaradood oo nooca 737 Max 8 ay burbureen, iyada oo ay khubarada ku xeel dheer arrimaha duullimaadyada diyaaradaha ay sheegayaan iney labada shil waxyaaba badan ay isaga egyihiin.
Wasiiradda gaadiidka Mareykanka Elaine Chao ayaa dambi baaraha guud ee Mareykanka ka dalbatay iney baaritaan ku sameeyaan sida loo bixiyey ruqsadda duullimaadka diyaaradahan.
“Baarayaashana loo baahan yahay iney aad u baaraan habka uu u shaqeeyo duulista diyaaradda iyaga oo ka duulaya hadalka shirkadda Boeing ka soo yeeray ee ahaa cusbooneysiin ayuu u baahan yahay nidaamka duulista diyaaradaha noocan ah.
Farriin qoraal ah oo wasiiradda Ms Chao u dirtay dambi baaraha guud Calvin Scoval waxay ku sheegtay iney dooneyso in wakaaladda duulimaadyada Federaalka ay ruqsadda duullimaadka diyaaradahaasi waddadii saxda ah ay u mareen in loo soo xaqiijiyo.
Marki ay toddobaadkii hore burburtay diyaarad ay lahayd shirkadda diyaaradaha Itoobiya, bishi October ee kal horana ay sida oo kale burburtay diyaarad ay lahayd shirkadda Lion Air, waxay su’aal ka dhalatay sababata ay wakhti dheer ugu qaadatay in diyaaradaha 737 Max duullimaadyada laga joojiyo.
Sida oo kale Europe iyo Canada waxay sheegeen iney u baahan yihiin iney ogaadaan badqabka diyaaradahaasi iyo in la adeegsan karo, iyada oo caalamka oo dhan ay ka imanayaan su’aala noocaasi oo diyaaradda la xidhiidha.
Wakaaladda Ammaanka Duullimaadyada diyaaradaha ee Yurub EASA waxay ballan qaadday iney dib u eegeyso wixi laga beddeli karo naqshadaha diyaaradaha.
“Waxayna sheegeen iney diyaaradaha 737 MAx 8 duullimaad u oggolaan doonin ilaa ay su’aalahooda jawaab waafi ah uga helaan dhanka shirkadda Boeing” ayuu yiri madaxa EASA Patrick Ky oo la hadlayey guddiga baarlamaanka Yurub.
Laba shil ee diyaaradeed oo dhacay waxaa ku dhimatay 346 qof, iyada oo aan ilaa iyo hadda caddeymo shilalkaasi waxa sababay muujinaya la helin, iyada oo ay khubarada Faransiiska ee baartay sanduuqa madoow ee xogta diyaaradda burbrutay ee Itoobiya laga helay ay muujineyso labada shil ee diyaaradaha ku dhacay iney wax badan isaga eg yihiin.
Shirkadda Boeing waxay sheegtay iney si buuxda ugala shaqeyneyso baaritaannada ay sameeynayaan baarayaasha ka socda dambi baaraha guud ee qaranka.
Xigasho BBC
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Wararka ka imanaya gobolka Shabeellaha hoose ayaa sheegaya in xalay degmada Buula-Mareer uu dagaal culus ku dhaxmaray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo xoogagga Ururka Al-shabaab.Al-shabaab ayaa la sheegay in xalay weerar culus ku qaadeen Saldhigyo ciidamo ka tirsan kuwa dowladda iyo AMISOM,waxana halkaasi ka dhacay dagaal culus oo mudo saacado ah qaatay,sida ay sheegeen dadka deegaanka.
Saraakiil ka tirsan ciidamada xoogga dalka oo aan la xiriirnay ayaa waxa ay sheegeen inay iska difaaceen weerarkii kaga yimid dhinaca Ururka Al-Shabaab, islamarkaana khasaaro ay ku gaarsiiyeen.
Wararkii ugu dambeeyey ee saakay naga soo gaaraya deegaanka Buulo Mareer ayaa waxa ay sheegayaan in ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM ay wadaan dhaq dhaqaaqyo ciidan, iyaga oo dadka deegaanka ay sheegayaan in mararka qaar ay rasaas maqlayaan wallow uusan dagaal jirin.
Gobolka Shabeellaha hoose ayaa ka mid ah deegaannada ugu badan oo ay weerarrada ka geystan xoogagg Ururka Al-shabaab ee dagaalka kula jira ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Kulan deg deg ah oo ay leeyihiin Taliyeyaasha Ciidanka AMISOM iyo Xubno ka socda Beesha Caalamka ayaa hadda ka socda Xalane oo ah Saldhigga ugu weyn ee Beesha Caalamka iyo AMISOM.
Kulankaan ayaa waxaa ku sugan inta badan Taliyeyaasha Ciidanka AMISOM,waxaana looga hadlaaya kasoo bixitaanka Ciidanka dowladda ee degmooyin ka mid ah maamulka Hirshabeelle.
Sidda uu Widh Widh Online u xaqiijiyay qof ku sugan gudaha xarunta Xalane oo Magaciisa ka gaabsaday in warbaahinta loo adeegsado kulankaan ayaa ah mid deg deg ah , Maadaama meelihii Ciidamada ay kasoo baxeen ay ku hareen Ciidanka AMISOM.
Kulankaan ayaa lagu waddaa in Saacaddaha soo socda laga saaro War ku aadan tilaabadda Ciidanka AMISOM.
Shabeelle Hoose 21ka Maarso 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar qorsheysan oo Al Shabaab ku qaadeen saldhig ciidamada AMISOM iyo dowladda Soomaaliya ay ku leeyihiin Shabeelaha Hoose.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dagaal saacado qaatay uu ka dhacay saldhiga deegaanka Buulo Mareer ee ciidamada dowladda Soomaaliya iyo AMISOM ku leeyihiin, kaasi oo sababay qasaaro kala duwan.
Masuuliyiinta maamulka degmada Buulomareer ayaa sheegay in ciidamada AL Shabaab xalay saqdhexe ay weerarka soo qaadeen, islamarkaana ciidamada ay iska difaaceen weerarka kaga yimid Al Shabaab.
Guddoomiye ku xigeenka maamulka degmada degmada Buulomareer Muxidiin Khaliif Cali oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in weerarka uu socday ku dhawaad 30 daqiiqo, isaga oo sheegay in khasaaraha aan la ogaan wali.
Wuxuu sidoo kale sheegay in Al Shabaab ay meydadkooda ka jiitaan goobta dagaalka uu ka dhacay, sida uu hadalka u dhigay, islamarkaana ciidamada dowladda iyo AMISOM aysan soo gaarin khasaaro badan.
“Buulo Mareer Xalay waxaa ka dhacay, qolyihii nabad diidka ayaa soo weeraray saldhiga AMISOM, wax khasaaro ah oo xageena naso gaaray ma jirto, iyaga ayaa horey u qaatay labo meydadkooda ah, Labaatan daqiiqo ayuu dagaalka socday”ayuu yiri Muxudiin.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Dowlada Federaalka Soomaaliya ayaa kahor timid mudo kororsi ay ku dhawaaqeen Madaxweynaha Maamulka Galmudug Axmed Ducaale Gelle iyo Madaxa Xukuumada Sheekh Shaakir ,kuwaa oo sheegay in xilka heyn doonaan ilaa laga gaaro 2021-ka.
Wasiirka Arrimaha Gudaha Xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa ka hadlay khilaafka hareeyay Madaxda maamulka Galmudug iyo sidoo kale xiliga ay dhaceyso doorashada Maamulka Galmudug.
Waxa uu sheegay Wasiirka in Galmudug dhismaheedii hore dhibaato badan laga soo maray,isla markaana horay u jirtay khilaaf ka dhaxeeyey Maamulkii Galmudug ee ku sugnaa Cadaado iyo kooxda Ahlusuna , hayeeshee xal laga gaaray markii dambe.
Wasiirka ayaa waxbo kama jiraan kasoo qaaday mudo kororsiga ay ku dhawaaqeen Madaxweynaha Galmudug iyo Madaxa Xukuumada, waxa uuna shaaciyay in doorashada Galmudug dhaceyso bisha July ee sanadkan.
“Mowqifka dowladda Feedraalkaa ayaa sheegi karaa, Annaga waxaan rabnaa in doorasho Galmudug ay ka dhacdo waqtiga loogu talagalay oo ah Bisha July ee sanadkan, mas’uuliyiinta Galmudug iyo kuwa Federaalka waxaa u yaala Galmudug arrinteeda in wada xaliyaan, meel wanaagsan keenaan, doorashadana waqtiga loogu talagalay ay qabtaan” ayuu yiri Wasiir Sabriye
Wasiirka Arimaha gudaha Soomaaliya ayaa sheegay in rajo fiican ka qabaan in Galmudug ka dhacdo doorasho daah furan oo xalaal ah, waxa uuna cadeeyay in doorashada kahor la qaban doono dib u heshiisiin .
Hadalka kasoo baxay Wasiirka Arimaha Gudaha ayaa meesha ka saaraya damacii Xaaf iyo Sheekh Shaakir, waxaana la filayaa in markan la dhiso Galmudug ka roon mida hada jirta oo waqigeeda khilaaf ku dhameesatay.
https://www.youtube.com/watch?v=3B4fEngxttU
WARARKA MAANTA 20ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta:Yaa ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa xaday mushahar ciidanka xoogga dalka? Yaa xukuummadda iyo waddanka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa ragga xilal sar-sare ka sii qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabaab u magacaabay xil sar-sare oo ah laamaha amniga dalka? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Muqdisho 20ka Maarso 2019
Turkiga 20ka Maarso 2019 Madaxweynaha Turkiga Reccep Tayyip Erdogan ayaa ka jawaabay damaca kooxaha xagjirka caddaanka ah uga jira in magaalada Istanbul ay dib ugu noqoto gacanta Kirishtanka.
Erdogan ayaa sheegay in weerarkii dhimashada lahaa ee lagu qaaday laba masjid oo ku yaalla dalka New Zealand uu qeyb ka ahaa howl-gal ballaaran oo lagu bartilmaameedsanayey Turkey.
Erdogan, oo u ololeynayey doorashada dowladaha hoose ee Turkey ee dhacaysa bishan, ayaa sheegay, in weerarka uu qeyb ka ahaa weerar ballaaran oo lagu soo qaaday Islaamka.
Weerarkaas oo lagu dilay 50 qof oo muslimiin ah, ayaa waxaa fuliyey nin Australian ah oo aaminsan in dadka caddaanku sarreeyaan, kaasi oo muslimiinta ugu yeeray “duullaan”
“Tani ma ahan hal dhacdo oo kaliya, waa wax abaabulan” ayuu yiri Erdogan oo ka hadlayey magaalada Canakkale ee galbeedka Turkiga, isaga oo aan bixin wax faah-faahin ah.
“Waxa ay nagu tijaabinayaan farriin ay kasoo dirayaan dalka New Zealand, meel 16,500km u jirta halkan” ayuu yiri.
Erdogan iyo saraakiisha Turkiga ayaa cambaareeyey weerarka oo ay ku sheegeen inuu astaan u yahay Islaam naceybka ay Reer Galbeedka iska indho-tireen.
Ninka weerarka fuliyey ayaa baahiyey qoraal uu ku muujiyey damaciisa ah inuu arko in magaalada Istanbul ay dib u noqoto gacantii Kirishtanka iyo magacii Constantinople ee loo yaqiin ka hor inta aysan qabsan Cusmaaniyiinta.
Fikradda uu qabo waa sidoo kale tan ay aaminsan yihiin caddaanka xagjirka ah ee aamnisan in caddaanka ka sarreeyaan dadka kale, islamarkaana doonaya in Istanbul ay dib ugu soo laabato gacanta Kirishtanka.
“Waxaan halkan joognay sanado badan, Insha Allah, waxaan halkan sii joogi doonnaa illaa qiyaamaha, marnaba Istanbul kama dhigi doontid Constantinople” ayuu yiri.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa ka hadashay Khilaafka xoogan ee ka dhex taagan madaxda maamulka Galmudug iyo doorashada la filayo inay ka dhacdo deegaanada maamulka Galmudug.
Wasiirka Arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa iclaamiyay in doorashada madaxtinimada Galmudug ay dhaceyso Bisha July ee sanadkaan 2019.
Wasiirka ayaa sheegay in Galmudug ay soo martay marxalado kala duwan oo khilaafaad ah, islamarkaana wuxuu sheegay in doorasada ay ku rajo weyn yihiin inay ku dhacdo waqtiga rasmiga ah ee loo qorsheeyay.
Wasiirka ayaa waxaa uu sheegay in Galmudug dhismaheedii hore dhibaato farabadan laga soo maray, isla markaana horay u jirtay khilaaf ka dhaxeeyey Maamulkii Galmudug ee ku sugnaa Cadaado iyo Ahlusuna oo gacanta ku heysay Dhuusamareeb, hayeeshee xal laga gaaray.
Cabdi Maxamed Sabriye, ayaa sheegay in Khilaafka Galmudug xalinteeda ay tahay mid u wada yaala madaxda Dowladda Soomaaliya iyo kuwa Galmudug, isaga oo sheegay inay dadaal badan sameyn doonaan ka hor doorashada Galmudug.
Hadalkaan kasoo yeeray Wasiirka Arrimaha Gudaha Soomaaliya ayaa kusoo aadaya xilli la wada sugayay mowqifka dowladda ee doorashada Galmudug, isla markaana Wasiirka Arrimaha Gudaha Soomaaliya uu cadeeyey mowqifka dowladda iyo waqtiga ay dhaceyso doorashada Galmudug.
Hoos ka dhageyso Codka Wasiirka arrimaha gudaha.
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019Telefishanka Aljazeera ayaa soo diyaariyey warbixin muddo badan laga soo shaqeenayey oo ku saabsan dagaalka Dekadaha ee ka socdo Geeska Africa.
Warbixintaan oo ka baxday Telefishanka Aljazeera ayaa lagu soo bandhigay waxyaabo badan oo qarsoonaa kuna saabsan dagaalka dhanka Dekadaha Geeska Africa ee u dhaxeeyo dalalka Imaaraadka, Shiinaha, Turkiga iyo Dowlado kale oo waaweyn.
Al-Jazeera ayaa Barnaamijkaan ugu magac dartay ”Almasaafa Sifir”, wuxuuna barnaamijkaan si gaar ah uga hadlay Loolanka DP Word iyo Dowladda Jabuuti kaasoo keenay in ugu dambeyn DP Word laga eryo dalkaas.
Sidoo kale barnaamijkaan ayaa ka hadlay sida ay Imaaraadka Carabta ugu suurta gashay inay heshiis kula wareegto Dekadda Berbera oo lagu bixiyey lacago Malaayiin Dollar ah.
Warbixinta Al-Jazeera ayaa qoyska Silaanyo ku eedeysay inay Musuq maasuqeyn lacagihii laga qaaday Imaaraadka ee heshiiskii Debadda Berbera.
Waxaa warbixinta lagu sheegay inay musuq maasuqaas qeyb ka ahaayeen Silaanyo, Xaaskiisa iyo Ninka uu sodogga u yahay.
Xaaska Siilaanyo ayaa lagu magacaabaa Aamina Waris halka ninka uu Silaanyo Soddogga u yahay isna lagu magacaabo Baashe Moorgan .
Waxaa lagu xusay warbixinta inuu Heshiiska Dekadda Berbera ahaa mid qarsoodi ah isla markaasna laga qariyey Baarlamaanka Maamulkaas.
Baarlamaanka Somaliland ayaa loo qeybiyey qoraal Af-Soomaali ku turjuman iyadoo lagu heshiiyey inaan cidna la tusin heshiiska asalka ah, waxayna arrintaas keentay inay gacanta iskula tagaan guddoomiyihii golaha wakiilada ee xilligaasi iyo ku xigeenkiisii xilligii xukuumadii Siilaanyo.
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019 Al-Jazeera ayaa sheegtay in Baaritaanka Musuq maasuqa lagu hayo Qoyska Siilaanyo loo gudbiyey guddiga dabagalka Soomaaliya iyo Eretariya ee Qaramada Midoobay.
Heshiiska Dekadda Berbera ayaa muran badan ka dhex dhaliyey Soomaalida dhexdeeda, wuxuuna keenay in Soomaaliya laga mamnuuco Shirkadd DP World kadib kulan xasaasi ahaa oo ay yeesheen Baarlamaanka Golaha Shacabka inkastoo aysan arrintaas hergelin maadaama shirkadaas ay weli dhaq dhaqaaq ka wado Gudaha Soomaaliya.
Shirkadda Dahabshiil ayaa beenisay warbixin uu baahiyey taleefishinka Al-Jazeera oo la xiriirisay kooxaha argagixisada iyo heshiiskii ay DP World kula wareegtay dekedda Berbera.
War-saxaafadeed kasoo baxay Dahabshiil, hoos ka aqriso
Shirkadda Dahabshiil Group waxay si xooggan isaga fogaynaysaa eedaymaha been abuurka ah ee laanta Carabiga ee telefishanka Aljazeera naga baahisay.
Waxay baahintani xambaarsanayd eedaymo been abuur ah, kuwaas oo gabi ahaanba ahaa sharaf dil iyo eedaymo ku saabsan ku lug lahaansho arrimo siyaasadeed, eedahan oo u muuqda kuwo ay dabada ka riixayso arrimo la xidhiidha siyaasad degaamaysan (geopolitical reasons).
Dahabshiil waa shirkad gaar loo leeyahay, waana ganacsi caalami ah, una adeegta bulshada dunida sidaas awgeedna sinaba uguma lug laha siyaasaddo dawladeed, ama kooxaysi siyaasadeed. Ujeedadayada kaliya waa in aanu adeeg fiican u samayno macaamiisha waxna ku celino bahwadaagtayada.
Dahabshiil lama siinin xuquuqda jawaabta iyo fadcelintayadii intii aanay Aljazeera baahin warbixinta. Haddii ay nala soo xidhiidhi lahaayeen iyada oo ay naga xigtay in ay telefoon noo soo diraan, waxaa laga fogaan lahaa khaladadaadka iyo been abuurka badan ee warbixinta ku jira oo ay heli lahaayeen xogtooda saxda ah.
Dahabshiil waxay ugu baaqaysa telefishanka Aljazeera in uu ka noqdo eedaha aan sal iyo raad toona lahayn ee ay naga baahiyeen, islamarkaana macluumaadkan waa inay ka saaraan boggagga lagu baahiyay (public domains).
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019 Wefdigii uu hogaaminayey Wasiirka Arrimaha Dibeda dalka Eritrea ee booqashada ku joogey Somaliland ayaa shalay waxay kulamo la qaateen Shir gudoonka labada aqal ee Baarlamaanka Somaliland, Guurtida iyo Wakiilada, kulamadaas oo ahaa kuwa gooni-gooniya.
Markay soo idlaaden kulamadaasi ayaa waxa ugu horeyn ka warbixiyey oo la hadlay warbaahinta Guddoomiyaha Golaha Wakiilada Somaliland Baashe Maxamed Faarax.
Baashe ayaa yidhi: “Waxa aanu ka wada hadalnay waxa weeyi dhibaatooyinka aanu soo wada marnay, iyagu wey kala baxeen oo Itoobiya iyo Eritrea ilaahay baa kala saaray oo wey kala baxeen, labo dowladood ayey noqdeen, waxaynu soo wada marnay dagaal oo inagu Soomaaliya ayaa la dagaalanay iyaguna Itoobiya ayey dagaalameen, hadana markii ay xorooben ee iyagu kala baxeen, balse inagu aan weli iska laad-laadno, khibradaa wey leeyihiin waxa aana ka codsanay inay nagala shaqeeyan sidii aynu walaalahen ukala bixi lahayn oo aynu unoqon laheyn labo dowladood oo walaala oo derisa oo is caawiya waxna is tara, Geeska afrikana kamid beynu nahay ee isbadalkaa ka jirana qeyb beynu ku leenahay, hadaan qeybteena nagala siina wax ka hagaagaya majiraan, cidina indhaha inagama lalin karto”.
Guddoomiye Baashe waxa uu intaas kusii darey: “Codsigayaga markii aan u gudbinay waxa ay yidhaahden waanu idin kala shaqeynaynaa, waana markii inoogu horeysay waan indho-indheynaynaa, taariikhdena iyo waxeenana wey yaqaanin, markaa waxkasta oo idinla qaban karno waan idinla qabaneyna, waxay qaateen wixii dukumutis ah ee aanu hayney ee ku saabsanaa gooni isku taaga Somaliland, wey qaaten oo wey soo darsayaan.”
Geesta kale Guddoomiyaha Golaha Guurtida Saleebaan Maxamuud Aadan ayaa isagna waxa uu ka warbixiyey waxyaabaha ay ka wada-hadleen wefdigan waxa uuna sheegay inay u xog warameen, waxkasta oo ay u sheegena inay darsi doonan, waxa kale oo uu rajo weyn ka muujiyey in marka ay si fiican u darsaan inay ka soo bixi doonaan wax anfaca Somaliland.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Gudoomiyaha Guddiga dastuurka labadda Aqal ee baarlamaanka Soomaaliya Cabdi Xasan Cawaale Qeybdiid ayaa ku baaqay in si deg deg ah loo joojiyo dagaallada ka socda Cadale iyo Xeraale oo kala tirsan Hirshabeelle iyo Galmudug. Shir Saxaafadeed uu maanta ku qabtay Muqdisho ayuu ku sheegay in Madaxda Galmudug iyo Hirshabeelle looga fadhiyo in ay muujiyaan Mas’uuliyad, islamarkaana dadaal ku bixiyaan joojinta dagaalka.
Senetorka ayaa xusay in maanta dadka Soomaaliyeed ay qabaan dhibaatooyin kala duwan, islamarkaana ay nasiib daro tahay in dagaal Beeleedyo ay ka socdaan Hirshabeelle iyo Galmudug.
Beellaha dagaallamaya ayuu ugu baaqay in ay dagaalka joojiyaan, islamarkaana ay yimaadaan miiska Wadahadalka.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Howlgal aad loo qorsheeyay oo ciidamada amnigu Soomaaliya ay fuliyeen 19-kii Bishan ayay ku soo qabteen madaxii maxkamadda Al-Shabaab ee deegaanka Bariire ee gobolka Shabeellaha Hoose.
Sida ay sheegtay wasaaradda amniga Soomaaliya, hawlgalkaan lagu qabtay horjoogahaan ayaa ka dhacay magaalada Muqdisho. Ninkan wuxuu Al-Shabaab u qaabilsanaa inuu u rido xukunada dilka ah.
Wasaaradda amniga Soomaaliya ma sheegin magaca ninkan la qabtay iyo faah-faahin ku saabsan qaabka loo qabtay.
Sidoo kael, Howlgal qorsheysan oo Ciidamada ammaanka ay ka fuliyeen magaaladda Muqdisho 18-ka Bishaan ayaa waxay kusoo qabteen labo sarkaal oo ka tirsan maleeshiyada Al-Shabaab, sida lagu sheegay war kasoo baxay dowladda.
Qoraal lagu baahiyey warbaahinta dowladda ayaa lagu sheegay in mid kamid ah labada sarkaal ee la qabtay uu kooxda Al-Shabaab u qaabilsana dilalka qorsheysan ee Muqdisho.
Sarkaalka labaad oo laga soo qabtay meel u dhow garoonka diyaaradaha ee magaaladda Muqdisho, ayaa isna sidoo kale abaabulayey waxyaabo halis ku ah nolosha shacabka Soomaaliyeed iyo nabad gelyada guud ee dalka, sida ay dowladda ay sheegtay.
Kenya 20ka Maarso 2019Warar goordhaw kusoo dhacay warqabadka Warbaahinta dalka ayaa sheegaya in ciidamada Kenya ee qeybta ka ahaa howlgalka AMISOM saakay aroor hore isaga baxeen deegaanka Buusaar ee gobolka Gedo .
Dadka deegaanka ayaa ku waramay in saakay mar qura ka warheleen ciidanka Kenya oo isaga guuraya saldhigii ay ku lahaayeen deegaan Buusaar , waxa ayna ciidanka Kenya aadeen dhinaca degmada Ceel Waaq.
Wali lama oga sababta ay ciidamada Kenya uga baxeen deegaanka Buusaar oo ah deegaan istaraatiiji ah oo goobo badan isku xira, waxaana deegaankan qabsashadiisa markii hore laga maray dhibaato badan.
Dagaalyahano katirsan Al Shabaab oo ku sugnaa deegaano aan ka fogeyn Buusaar ayaa lagu soo waramaaa in durba galeen deegaankaasi gaar ahaan saldhigyadii ay baneeyeen ciidamada Kenya.
Ciidanka Kenya ayaa dhawaan sidan oo kale uga baxay deegaanka Faax faaxdhuun ee gobolka Gedo, waxaana deegaankaasi iyana la wareegay oo hada gacanta ku haya dagaalyahanada Al Shabaab.
WARARKA MAANTA 18ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Maamulka Dowladda Galmudug 18ka Maarso 2019 Warar ka imanaya degmada Xeraale ee gobolka Galguduud ayaa sheegaay in xalay saqdii dhexe uu halkaa ka dhacay dagaal culus oo sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac. Dad ku sugan degmada ayaa sheegaya in warbaahinta u sheegay in dagaalka uu u dhaxeeyo ciidamo ka tirsan kuwa Galmudug iyo maleeshiyaad ka soo jeeda deegaanka.
Waarar soo baxaya ayaa sheegaya in ugu yaraan Afar ruux ay ku dhinteen dagaalka labada dhinac halka tiro ka badana ay ku dhaawacmeen,waxaana dadka deegaanka qaarkood ay sheegeen inay weli cabsi dareemayaan.
Goobjoogayaal ayaa sheegay in dagaalku uu qarxay kaddib markii ciidamo ka tirsan kuwa Ahlu Sunna ee ku biiray Galmudug weerar ku qaadeen maleeshiyaad ku sugnaa degmada.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka Galmudug iyo kan degmada Xeraale oo la xiriira dagaalka.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 18ka Maarso 2019 Madaxweyne ku-xigeenka maamulka Hirshabeelle Cali Cabdullaahi Xusseen Guudlaawe ayaa ku baaqay in deg deg loo joojiyo dagaallada degmada Cadalle ee u dhaxeeya labada maleeshiyo beelleed. “Waxaa ku baaqayaa in si deg deg ah lagu joojiyo dagaal beeleedka degmada Cadale, marar badan ayay dadaal badan ku bixiyeen dowlad goboleedka Hir-Shabeelle sidii loo xalin lahaa dagaal beeleedkaas,waana wax lag xumaado in uu si fudud ku daato dhiiga dadka walaalaha ah, waxaana diyaar u nahay inaan dhigno gogol nabadeed oo lagu xalinayo beelaha dagaalamaya ayuu yiri Cali Guudlaawe.
Maamulka ayaa sheegay in ay wadaan dadaalo la doonayo sidii loo xalin lahaa dagaal beeleedyadaas,waxaana uu ugu baaqay waxgaradka labada beelood inay si deg deg ah uga qeyb qaataan joojinta dagaalkaas.Maalmihii ugu danbeeyayba deegaanka Cadalle waxaa ka soconayay dagaallo culus oo u dhaxeeyey labada maleeshiyo,,kuwaa oo sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac.
Ethiopia 18ka Maarso 2019 Ra’iisal wasaaraha dalka Itoobiya Dr Abiy Ahmed ayaa booqasho ku tagay markii ugu horeysay xerada barakacayaasha Gedeo ee deegaanka Shucuubta Koonfureed ka tirsan. Dadka barakacayaasha ah ee uu ra’iisal wasaaruhu la kulmay waxaa ay u soo jeediyeen cabashadood iyo baahiyaha kala duwan oo ay qabaan.
Waxaa uu Abiy u ballan qaaday in xukumaddiisa oo kaashaneysa hay’adaha samafalka ay gargaar bani aadaminimo oo degdeg ah la soo gaarayso, sidoo kalena ay gargaarkii ugu horreeyey dowladdu gaarsiisay maalintii shalay.
Hase ahaatee tan iyo intii uu hoggaanka dalka Itoobiya qabtay Ra’isul wasaare Dr Abiy Axmed bishi April 2018, wuxuu ku tallaabsaday tallaabbooyin aad loogu bogaadiyey oo dalka gudahiisa iyo dibaddiisaba uu ka qabtay, waxaana tallaabbooyinkaasi ka mid ah:
Shabeeleha Hoose 18ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya gobolka Shabeellaha Hoose ayaa sheegaya in Ururka Argagixisadda Al-shabaab dib ula wareegeen deegaanno ay ka baxeen ciidamada dowladda Soomaaliya oo ka cabanaya mishaar la’aan. Dadka degmada Dhanaane ee gobolka Shabeellaha hoose ayaa warbaahinta u sheegay in ay arkayeen gaadiidka saacadihii ugu danbeeyay gaadiidka dagaalka Al-shabaab oo gudaha u sii galaya degmada, iyadoo aysan jirin wax iska hormimad ah oo dhacay.
Sidoo kale Al-shabaab warar ay faafiyeen baraha bulshada ayeey ku sheegeen in ay qabsadeen deegaanno ka tirsan gobolka Shabeellaha Hoose.
War maalintii shalay ka soo baxay Wasaaradda Gaashaandhigga iyo taliska ciidanka xoogga dalka ayaa waxaa lagu sheegay in ciidamada xoogga dalka uu ku socdo tirakoob, isla markaana ciidamada la tirakoobay ay mushaarkooda qaateen kuwa kalena lasiin doono markii la tirakoobo.
Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa marar badan oo hore ku dhaqaaqay tallaabadan oo kale, iyaga oo deegaannada ay banneeyaan ay dib ula wareegaan xoogagga Al-shabaab.
Maamulka Dowladda Galmudug 18ka Maarso 2019 Waxaa sii xoogeysanaya xiisadda siyaasadeed ee u dhaxeysa madaxda maamulka Galmudug ee xarumo ka kala dhigtay magaalooyinka Cadaado iyo Dhuusomareeb.
Cali Gacal Casir Guddoomiyaha baarlamaanka maamulka Galmudug oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Cadaado ayaa sheegay in doorashada ka dhaceyso Galmudug aysan u joogsaneyn madaxda ku sugan magaalada Dhuusomareeb.
Wuxuu sheegay in Galmudug ay leedahay Dastuur iyo xildhibaano ilaalinaya islamarkaana doorashada ay ku dhaceyso waqtigeeda, wuxuuna sheegay in xiligii la dhisay maamulka Galmudug lagu saleynayo doorashada maamulkaasi.
Waxaa muuqata inuu ka horjeedo hadalkii kasoo yeeray madaxa xukuumadda Galmudug oo ahaa in seddex sano kadib ay Galmudug ka dhaceyso doorashada madaxtinimada maamulkaasi.
Madaxda Galmudug ee ku sugan dhuusamareeb ayuu u sheegay in Dastuurka Galmudug aan waxba laga bedelin, sidoo kalena Xildhibaanada Galmudug ay yihiin 89 Xubnood, Xarunta Baarlamaanka Galmudugna ay tahay Magalada Cadaado cid waxka bedeli kartana aysan jirin.
Khilaafka u dhaxeeya Madaxda Sare ee dowlad Goboleedka Galmudug ayaa sii xoogeystay, kuwaas oo kala degan Magaalooyinka Dhuusamareeb iyo Cadaado,iyaga oo kala leh laba madaxweyne iyo laba guddoomiye Baarlamaan.
Muqdisho 18ka Maarso 2019 Xog dheeri ah ayaa kasoo baxaysay sababta uu madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ugu baaqday kulankii uu shalay madaxweynaha Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle kula hadlay xildhibaanada Soomaaliyeed.
Munaasabadda uu Geelle kula hadlayay xildhibaanada labada Aqal ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya, ayaa shalay ka dhacday dugsiga Booliska Jeneral Kaahiye.
Xogta aan helnay ayaa sheegaysa in sababaha uu Madaxweyne Farmaajo ku diiday ka qeyb-galka kulankaas ay tahay khilaafka weli u dhaxeeya labada Aqal ee baarlamanka Soomaaliya oo aanu weli xal laga gaarin.
Khilaafkan oo socda muddo bilooyin ah ayaa yimid kadib markii Aqalka Sare uu xiriirka u jaray Aqalka Hoose
Waxaa socda qorshe la doonayo in kalfadhiga labada Aqal si wadajir ah loo furo, laakiin ma cadda sida ay ku suura geli doonto haddii aan la xalin khilaafka soo dhex galay labada Aqal.
Xildhibaanada Aqalka Sare horay loogu wargeliyay in Kalfadhiga 5aad la furayo 16 bishan oo shalay ku beegneyd, balse loo baajiyay imaanshaha Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle.
Aqalka Sare ayaa sanadkii hore hakiyay wada shaqeyntii kala dhaxeysay Golaha Shacabka, iyadoo lagu eedeeyay Guddoonka Golaha Shacabka ku tagri fal awoodda ka dhaxeysay labada Aqal.
https://www.youtube.com/watch?v=tTHB-BF-M_o
WARARKA MAANTA 16ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa kamid ah Dowladdaha Shisheeye ee Isgaarsiinta #Soomaaliya sida dadban u maamula xitaa Wasaaraddaha dalka #Soomaaliya? Yaa kamid ah dowladdaha maalgeliyaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Yaa iibshay Isgaarsiinta Dalka Soomaaliya ee suuqyada caalamiga lagu xaraashaayo? Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre? Maxay Qaramadda Midooway ugu soo magacaabay Wakiilka Qaramadda Midooway ee Barriga Afrika? Maxay Maamulka Dowladda Puntland u shaaciyeen inay Dowladda Soomaaliya wax heshiis ah geli karin? Maxaa ka jira inuu Madaxweynihii hore ee Dowladdii #Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud “Garguurte” uu ka hoggaan fiicnaa #Dowladda #Soomaaliya ee hadda uu hoggaamiyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo xitaa diiday inuu si sax ah ugu sheego Shacabka Soomaaliyeed arrimaha badda Soomaaliya ee ay #Kenya si khaldan ugu doodayso dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo shirkaddo shisheeye ah siisay shatiyo sharci-darro ah kuwaasoo ay shidaal iyo kheyraad kale uga baaranayaa gudaha badda Soomaaliya? Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
16ka Maarso 2019
New Zealand 16ka Maarso 2019 Waxaa maxkamad kutaala magaalada Christchurch ee dalka New Zealand lasoo taagay ninkii ka dambeeyay weerarkii lagu laayay muslimiin badan ee ku cibaadeesaneysay labo masjid oo kuyaala New Zealand.
Brenton Tarrant oo ah 28 ayaa maxkamada lasoo taagay isaga oo gacmaha ka xiran sidoo kale xiran dharka maxaabiista ah, ninkan ayaana la sheegay in indhaha ku gubayay saxafiyiinta iyo dadkii kale ee Maxkamada joogay.
Garsooraha Maxkamada oo ninkan kusoo eedeeyay dambiyo dil ah ayaa amray in xabsiga lagu sii hayo ilaa 5-ta nisha April xiligaas oo loo gudbin doono Maxkamada sare si dacwadiisa loo qaado.
Ninkan Maxkamada lasoo taagay ayaa ka dambeeyay weerarkii shalay ka dhacay labo masjid oo kuyaala dalka New Zealand , waxaana weerarkan ku dhintay 49-qof oo salaada Jimcaha dukanayay halka dad kale oo badana ku dhaawacmeen.
Buuhoodle 16ka Maarso 2019 Magaalada Buuhoodle xarunta gobolka cayn waxaa saacadihii la soo dhaafay gaadhay ciidamo aad u badan oo ka socda itoobiya.
Ciidamadan ayaa yimid kadib markii lagu dilay gudaha Buuhoodle sarkaal ka tirsanaya ciidamada itoobiya,
Dilkan sarkaalka ayaa lala xidhiidhinaya dil hore ciidama itoobiya uga geesten Buuhoodle.
Lama saadaalin karo xiisada Haatan Buuhoodle halka ay ku danbayn doonto balse wararka Widh Widh Online helayso ayaa sheegay in saraakiisha itoobiya ee timid ay iska soo baaciyen xubno la shaqayn jiray oo deegaanka Buuhoodle ka soo jeeda
Kenya 16ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa faahfaahin dheeraad ah ka bixisay hub iyo dadkii waxay oo ciidamada Kenya ay ku qabteen deegano ku yaala xuduuda Somalia iyo Kenya.
Maxamed Biriq oo ah isku duwaha Amniga ee Mandheera oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in ciidamada amaanka ay qabteen afar ruux oo la dagaalamay ciidamada Kenya xili ay roondo ku jireen.
Maxamed Biriq, ayaa sheegay in afarta ruux oo Soomaali ah lagu qabtay iyaga oo wada qoryo aan sharci aheyn iyo rasaas badan, isagoo tilmaamay in hadda lagu hayo xabsi ku yaala Mandheera.
Dadka shacabka ah ayuu sheegay in ragga hubeysan ay xogtooda soo gudbiyeen, sidaasna ay ku qabteen ciidamada Amaanka xili ay ku raad joogeen xubno ka tirsan Al Shabaab.
“Ciidamada markii ay jidka u galeen ayey afarta qof rasaas billaaabeen Ciidamada ayaana gacanta ku dhigay,xabsi ayey hadda ku jiraan, maxkamad ayaana la soo taagayaa”. ayuu yiri Maxamed Biriq.
Maxamed Biriq ayaa ugu dambeyn sheegay in hubkaan loo malaynayo in loo waday Al Shabaab ama dadka burcadda ah ee xoolaha ka dhaca dadka reer Miyiga ah ee ku sugan Xuduuda Soomaaliya iyo Kenya.
Wuxuu sidoo kale sheegay in mid ka mid ah afarta qof uu dhaawac soo gaaray laguna hayo Isbitaalka Deegaanka Ceelwaaq, waxaa uu sidoo kale intaas raaciyay in Ciidamada amaanka ee gobolka heegan sare ku jiraan.
Muqdisho 16ka Maarso 2019 Wasiirka duulista hawada xukumada faderaalka Soomaaliya Maxamed Cabdulaahi Salaad Oomaar ayaa sheegay in ay wadaan qorsho dib logu soo celinayo duulimaadyadii shirkadda Somali Airlines.
Wasiirka duulista hawada oo la hadlaayay warbaahinta dowlada, ayaa sheegay in aysan sahlanayn in dib loo soo nooleeyo diyaarad balse sanadka 2019 in lagu xisaabtamayo howl-galinta Somali Airlines.
Oomaar oo sii hadlaya ayaa sheegay in ay ahmiyad gaar ah siinayaan soo celinta kaalintii diyaarada, ayna hada meel wanaagsan u marayso isaga oo rajo wanaagsan ka muujiyay in ay sanabkaan shaqo billaabi doonto.
Somali Airlines waxaa la aasaasay sanadkii 1964-kii. Waxa ay duulimaadyo ku samayn jirtay wadanka gudihiisa iyo dibaddiisa waxa ayna xarunteeda waayn ku taalay magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.
Guud ahaan diyaaradaha Soomaaliya waxa ay u kala duuli jireen wadamo badan oo ku yaala Afrika, Bariga Dhexe, Aasiyada Fog iyo Yurub balse sanadii 1991 markii uu dalka qarxay dagaalkii sokeeye waxaa bur buray adeegyadii diyaaradaha ee Soomaaliya.
Dib usoo nooleynta Somali Airlines ayaa waxaa muddo ballan-qaadayey dowladihii ugu dambeeyey ee dalka, hase yeeshee marnaba ballan-qaadkooda ma xigin ficil ka dhabeyn ah.
Muqdisho 16ka Maarso 2019 Qorshaha ay dowladda Soomaaliya ku dooneyso inay ku iibiso xirmooyin ka mid ah shidaalka lagu tuhmayo badda Soomaaliya, kadib shirkii shidaalka Soomaaliya ee London, ayaa waxaa hareeyey mugdi cusub.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay, ayaa Caasimada Online u sheegay in shirkadaha daneynaya shidaalka Soomaaliya ay ka laba-labaynayaan inay maal-gelin buuxda ku sameystaan shidaalka Soomaaliya laba sabab dartood:-
1 – Waxay wel-wel xooggan ka qabaan xasiloonnida siyaasadeed ee dalka ka jirta. [Madaxda Soomaalida oo markii mid la beddelaba kan xiga uu go’aan cusub qaadan karo].
2 – Shirkadaha ayaa sidoo kale shaki ka qaba in heshiis kasta oo wax soo-saar wadaagis ah – Production-Sharing Agreements (PSAs), uu noqon karo mid sharciyan dhaqan-gala oo la isku halleyn karo.
Dowladda Soomaaliya ayaa illaa 11-ka July u qabatay dhammaan shirkadaha daneynaya shidaalka Soomaaliya inay codsigooda kusoo gudbistaan. Hase yeeshee illaa iyo hadda ma muuqata in shirkdaha ay dhab ka tahay rabitaankooda.
Si dowladda ay u dhiiri-geliso yabooha shirkadaha waxay hoos u dhigtay saamigeeda wax soo-saarka, oo ay ka dhigtay 54% illaa 66%.
Pedro Van Meurs, oo la-taliye u ahaa shirkii London ayaa sheegay in saamiga dowladda Soomaaliya ee ah 54% illaa 66% uu aad uga hooseeyo kan dalalka kale eee Afrika, sida Mozambique, Tanzania iyo Kenya.
Dhinaca kale, caqabadda kale ee taagan ayaa ah in baarlamanka Soomaaliya uusan weli ansixin sharciga shidaalka dalka, taasi oo ayada oo aan dhicin aysan dowladda saxiixin karin heshiis wax soo-saar wadaagis ah – Production-Sharing Agreements (PSAs).
Soomaaliya 16ka Maarso 2019 Waxa baaqday kulan la doonayay in gogol xaar loogu sameeyo dib u bilaabista wada-hadallada Soomaaliya iyo Somaliland oo la filayay inuu ka dhaco magaalada Ankara ee dalka Turkiga, ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sidaas u sheegay Caasimada Online.
Sida aan xogta ku helnay, kulankan waxaa abaabulay ergayga Turkiga u qaabilsan wada hadallada Soomaaliya iyo Somaliland Dr. Oglan Baker, waxaana la qorsheeyay inuu magaalada Ankara ka furmo 18 March, iyadoo ay labada dhinac ogolaadeen inay soo dirtaan wufuud kulankaas gogol xaadhka ah ka qayb gasha.
Hase yeeshee kulanka ayaa baaqday ka dib markii ay dawladaha Britain, Maraykanka iyo Sweden oo si weyn u danaynaya wada hadalladu ay ka cago jiideen inay goob-joog ka noqdaan kulankaas.
Kulanka ayaa gogol-xaar u noqon lahaa kulanka la qorsheeyey inuu ka dhacyo magaalada Accra ee caasimadda dalka Ghana 19-ka March, sida uu horey u sheegay madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi, waxaana muuqata in kulankaasna uu baaqan doono.
Somaliland ayuu warku sheegay inay qorshaysay inuu kulankaas uga qayb galo Wasiirka arrimaha dibadda Yaasiin Faratoon, hase yeeshee ma cadda cidda ay dowladda Soomaaliya u xulatay kulankii.
Dawladda Turkiga ayaa dedaal xoogan ugu jirta inay dalkeeda dib uga bilowdo wada hadallada oo dhawr goor oo kala duwan dalkeeda lagu qabtay, waxaanay doonaysaa inay doorkan qaadato kaalin dhexdhexaadiye oo ka culus kaalintii hore ee ay ciyaari jirtay oo ku koobnayd inay fududayso madasha uu kulanku ka dhacayo.
Hargaysa 16ka Maarso 2019 Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka Ucid Eng Faysal Cali Waraabe ayaa si adag ugu dhaliilay labada Gole ee Wakiilada iyo Guurtida Somaliland muddo korodhsiga ay sameystaan, halka Golayaasha deegaankana uu sheegay in la kala diri doono.
Geesta kale Eng. Faysal Cali Waraabe Waraabe ayaa waxa uu ka hadlay heerka ay mareyso qabyaaladu, isagoo ka dhawaajiyey haddii wax laga sheego Madaxweyne Muuse Biixi in reerkiiso dhan ay qeylinayaan oo ay ku difaacayaan qabyaalad.
“Muuse hadaanu hadda ka hadalno oo wax laga sheego waxa qeylinaya Sacad Muusaha oo dhan, ileen wuxu waa Madaxweyne oo waa la xisaabtameynaa oo qaladkiisa sheegaynaa, haddii aad dooneysan in aanu caayin Caaqil ka dhigta oo ha fadhiisto maqaaxiyaha” ayuu hadalkiisu kusoo gabagabeeyay guddoomiye Faysal.
https://www.youtube.com/watch?v=CUkImoXyX6U
WARARKA MAANTA 15ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre? Maxay Qaramadda Midooway ugu soo magacaabay Wakiilka Qaramadda Midooway ee Barriga Afrika? Maxay Maamulka Dowladda Puntland u shaaciyeen inay Dowladda Soomaaliya wax heshiis ah geli karin? Maxaa ka jira inuu Madaxweynihii hore ee Dowladdii #Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud “Garguurte” uu ka hoggaan fiicnaa #Dowladda #Soomaaliya ee hadda uu hoggaamiyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo xitaa diiday inuu si sax ah ugu sheego Shacabka Soomaaliyeed arrimaha badda Soomaaliya ee ay #Kenya si khaldan ugu doodayso dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo shirkaddo shisheeye ah siisay shatiyo sharci-darro ah kuwaasoo ay shidaal iyo kheyraad kale uga baaranayaa gudaha badda Soomaaliya? Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
15ka Maarso 2019
Maamulka Dowladda Puntland 15ka Maarso 2019 Maamulka Puntland ayaa dalbaday in laga qeyb galiyo gorgorka iyo heshiis walba oo saameynaya dowladdaha xubnaha ka ah dowladda fedraalka ah ee Soomaaliya.
Puntland waxey dalbanaysaa iney qeyb ka noqoto Wadahadalada u dhaxeeyada Dowladda Soomaaliya iyo Somaliland, sidaas waxa lagu sheegay warsaxaafadeed ka soo baxay shirka jiheynta siyaasada Puntland oo garoowe lagu soo gabagabeeyay.
Sidda ku cad war-murtiyadeedka, Puntland ayaa adkeynaysa midnimada Soomaaliya, nidaamka federaalka, hirgelinta hanaanka xisbiyada badan oo uu wadanku hiigsanayo iyo dhameystirka dastuurka.
Xubnaha shirka maanta lagu soo xiray Garowe ka qaybgalay waxay hoosta ka xariiqeen ahmiyada ay leedahay in dowlada iyo maamulada ay xiriir dhow yeeshaan, ayna iska talageliyaan heshiisyada saameynaya degaanadooda.
“Sidaasi awgeeda, Puntland waa in ay qayb ka tahay wadahadal walba oo saameynaya degaanadeeda, gaar ahaan wadahadalada u dhaxeeya dowlada federaalka iyo Somaliland,” ayaa lagu yiri bayaanka.
Somaliland iyo Puntland oo wadaaga xuduud ayaa waxaa ka dhaxeysa colaad taariikhi ah oo ku saabsan gacan ku haynta gobolada Sool, Sanaag iyo Ceyn, halkaasoo ciidamo ay ka kala joogaan.
Soomaaliya 15ka Maarso 2019 Sannadkii 2013-ka, waqti galab ah waxaan maqalnay in kooxda al-Shabaab ay qabsatay dhismaha Westgate Mall. Xaalkuna wuxuu ahaa mid gilgilay qalbiyada Kenyaanka. Wuxuu ahaa kii ugu horreeyey oo al-Shabaab ay ku qabsadaan xarun ganacsi oo – Meesha ay ku taallo marka loo fiiriyo – ay adkeyd in laga filasho weerar sidaas oo kale inay kusoo qaadi karaan.
Balse waxay dunida u caddeeyeen inay awoodaan. Ku dhawaad 70 qof ayaa ku dhimatay – halka tira kale oo dhaawacyo kala duwan qabana ay ka tageen. Hayeeshe, xusuusta weerarkaas wuxuu ahaa mid maalmo kusii nagaada qalbiyadii la tiiraanyeysaa. Baqa-weerarkii ay dhacdadani sababtay, waxay saadaal aan fiicneyn ku beertay rayidka.
In kasta oo cabsi xooggan ay dhacdadani ku dhalisay dhammaan muwaadiniinta Kenyanka ah, haddana looma wada sinneyn xanuunka. Ehellada dadkii ku wax-yeeloobay iyo intii ku dhimatayba, waa kuwa ugu boholyowga darnaa. Balse dad iyo dowladba – siyaasi iyo suxufiba – waxaa loo muujiyay garab istaag. Waxaana si ficil ah loo dareensiiyay inaysan kaligood xanuunsaneyn. Waxaa la hir-geliyay hal-ku-dhag ol’ole ahaan loogu yeeray ‘UnitedByBlood’ #WaxaanNahayIskuDhiig.
Saxaafaddu waxay si joogto ah u hir-gelinaysay aragti fog oo ah #KenyaIsOne oo looga gollahaa inaysan ku kala qeybsamin dhacdada. Waxay sidoo kale dirayeen farriin ah inaysan isku dhiibin hal musiibo – iyaga oo xusuusinaya qarannimada iyo nabadda ay ku caanamaalayaan inay kusoo bixiyeen naf iyo maal. Musiibadan oo kalana ay kaga gudbi doonaan hal-adkeysi iyo dhirranaan. Sidaas awgeed, waxay ku guuleysteen inay bulshada ka jeediyaan ka fikirka musiibada – una jeediyaan wax ka qabashadeeda. Waxaana la arkayay muwaadiniin badan oo si mutadawacnimo ah uga qeyb galayaa gurmadka loo sameynayo dhibanayaasha laga soo badbaadinayay weerarka.
Waxaana la arkayay muwaadiniin hadba wixii karaankooda ah kaga qeyb noqonaya gurmadka. Qaar ayaa dhiig-bixiyaal noqday si dhaawacyada dhiig baxa u dhiman kara loogu dhiibi tiro.
Geesta kale, siyaasiyiinta mucaaradka ah ee dowladda waxay si geesinimo iyo shucuur-qarannimo xanbaarsan uga qeyb galayeen gurmadka. Waxaa qaarkood – oo xilligaas sib ba’an u diidanaa nidaam siyaasadeed ee MD Uhuru ay – si cad meel iskaga dhigeen ku kala duwanaanshahooda mabda’ ahaaneed ee kala dhaxeeya dowladda. Waxaana ay dhinac kala soo jeesteen gurmadka qaran. Qaarkood ayaa Aqalka Harambee ee looga arrimiyo Kenya kula kulmay MD Uhuru si ay dunida iyo dadkoodaba ugu caddeeyaan inay ka midaysan yihiin ficil-weerarka al-Shabaab.
‘Doorasho way timaada waana lagu kala baxaa; laakiin dalkeennu wuu jirayaa waligiis waan ku noolaaneynaa,” ayuu yiri Rail Odinga oo xilligaas hoggaaminayay Xisbiga Orange.
Marka aynu ka nimaadno dunida kale jaarkeenna ah, waxaa cad in saxaafaddeenna iyo siyaasigeennuba aysan kaalintii loo baahnaa iyo ereyadii mudnaa in looga fal-celiyo musiibooyinka aysan ka bixinin. Wax caadi ah ayay iska noqotay in saxaafadeennu ay ku sinnaadaan falan-qeynta dhacdada. Mana hir-geliyaan hal-ku-dheg qaran iyo shucuur-waddaniyadeed oo midaysan si loola tacaalo mushkiladda jirta. Intooda badan waxay qododa la xiriira dhacdada iyo musiibada markaas taagan kusoo af-meeraan ma ahan markii ugu horreysay oo ay sidaas iyo sidaas wax noqdaan.
Siyaasaddeenna gudaha oo wali ku jirta anba-qaadka hore ee geeddi-socodka maamul-wanaag ee dowladnimadeenna, waxay siyaasiyiinteennu badigood kala garan Karin waqti ay tahay in – dhaliil wax dhisaysa – hawada loo mariyo Xisbiga talada haya iyo waqtiga ay tahay in si midaysan loola dhinac gurmado dowladda marka ay timaado xaalad qarankeenna dhirbaaxo ku ah.
In kasta oo aan la saadaalin karin goorta si midaysan mucaaradkeenna – midka hubeysan oo xalka ku baadigoobaya qoriga iyo midka dhawaaqiisu dhinbilaha ka kulul yihiin ay wadajir iskaga kaashan doonaan hal-jiheynta iyo hoga-tusaaleynta habboon – haddana, waxaa muuqata inaysan u bisleyn falsafadda kala-gooreynta iyo inaan dhibaatada taagan laga dhex fiirin dheef.
Qaraxii dhawaa ee Makka al-Mukarrama wuxuu u muuqday mid kala saari kara hanka siyaasiyiinteenna qaar. Halka in badan ay gaareen inay safka hore ka galaan u gurmadka iyo u gargaarista dadkii ku wax-yeeloobay qaraxa, in yar oo kamid ah ayaa fursad ka dhex helay buunbuuninta dhacdada kuwaas oo dhaliisha ka dhigtay seef ana ka saawirin hadiyo jeer.
Si kastaba, hal aan la isku diidaneyn in dhaliishu lama huraan u tahay umadaha dhismaya, haddana Siyaasiyiinteenna KAN UGU CADCAD, wuxuu ku taagan yahay ‘Qeyladii yeertaba, Qof bay qeyrkiisa ku jirtaa.’
Qore: Zakariya Xasan Maxamed.
Djibouti 15ka Maarso 2019 Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle iyo wafdi uu hogaaminayo ayaa lagu wadaa in todobaadkaan ay soo gaaraan magaalada Muqdisho sida ay Caasimada Online u xaqiijiyay Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya.
Cabdi Xaashi C/llaahi ayaa Caasimada Online u sheegay Sabtida la filayo in Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle uu soo gaaro magaalada Muqdisho laba sano kadib.
Socdaalka Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa sababay in dib loo dhigo furitaanka Kalfadhiga 5-aad ee Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya waxaana loo sameyn doonaa soo dhowayn oo ay ka qayb galayaan madaxda Dowladda Soomaaliya.
Madaxweynaha Jabtuuti ayaa la filayaa in uu kulamo la qaato Madaxda dowladda Soomaaliya waxa uuna kala hadli doonaa xaaladda Soomaaliya, howlgalka AMISOM iyo isbadalada ka socda geeska Africa, sida ay Caasimada Online u sheegayn ilo wareedyo lagu kalsoon yahay.
Sidoo kale Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa lagu wadaa in uu booqdo Ciidamada Jabuuti ka jooga Soomaaliya ee ku sugan Gobalka Hiiraan ee Bartamaha Soomaaliya hadii aysan wax iska badalin qorshaha socdaalkiisa.
Madaxweyne Geelle Soomaaliya waxaa ugu dambeysay bishii February sanadkii 2017, markaas uu ka qayb galay Caleema saarka Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo. Socdaalkaan ayaa noqonaya 2 sano kadib safarkiisii ugu horreeyey ee Soomaaliya.
Socdaalka Madaxweyne Geelle ayaa ku soo aadaya iyadoo ay jirto warar sheegaya in mugdi soo kala dhax-galay Dowladaha Soomaaliya iyo Jabuuti kaas oo ka dhashay heshiiska dowladaha Soomaaliya iyo Eritrea maadaama ay Eritrea ay Jabuuti ka heysato dhul iyo Ciidan looga qabsaday dagaal ka dhacay Xuduuda labada dal ee Jabuuti iyo Eritrea.
Muqdisho 15ka Maarso 2019 Xogahayaha guud ee QM António Guterres ayaa shalay ergey cusub usoo magacaabay Geeska Afrika, kaasi oo ah Parfait Onanga-Anyanga oo u dhashay dalka Gabon.
Hase yeeshee magacaabistan ayaa abuurtay shaki weyn iyo su’aalo ku saabsan xiisadda Soomaaliya iyo QM kadib markii dowladda federaalka ay cayrisay wakiilkii QM ee Soomaaliya, Nicholas Haysom.
Dhowr qodob oo is-biirsaday ayaa tallabadan u mujineysa mid ay QM uga aargudaneyso dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, oo weli xiriirkooda uusan wanaagsaneyn.
1 – QM ma sheegin shaqada ergeyga cusub Parfait Onanga-Anyanga iyo waxa uu qaban doono, iyo dalalka uu qaabilsanaan doono, hase yeeshee marka laga soo tago Soomaaliya, inta kale dalalka Geeska Afrika waa kuwo dowlado dhisan ay ka jiraan oo QM aysan ergey usoo magacaabin.
2 – Qodobka labaad ee shakiga badan abuuraya ayaa ah in QM aysan hadda ka hore u lahayn ergey gaar ah oo qaabilsan Geeska Afrika, oo tani ay tahay markii koowaad ee ay dhacdo.
3 – Sidoo kale QM weli ergey uma soo magacaabin Soomaaliya, saddex bil kadib markii Soomaaliya ay cayrisay Nicholas Haysom.
Way adag tahay in si rasmi ah loo ogaado qorshaha QM, hase yeeshee ergeyga cusub ayay u badan tahay in QM ay u magacowday laba arrin oo labaduba ka dhan ah dowladda Soomaaliya.
1 – QM oo dowladda Soomaaliya u muujineysa in go’aankeeda ciqaabtiisa la marsiinayo, ergeyga cusubna uu yahay mid qaabilsan Soomaaliya iyo Somaliland, oo markii hore uu wada qaabilsanaa ergeyga Soomaaliya, haddana loo muujinayo in si gaar ah loola macaamilayo Somaliland.
2 – QM oo ka hortageysa in dowladda Soomaaliya mar kale ay cayriso ergey ay soo dirsatay. Maadaama ergeygan uusan wadan magaca “Ergeyga Soomaaliya”, dowladda Soomaaliya awood uma lahan inay cayriso ama codsato in laga beddelo.
Dowladda Soomaaliya, oo arrintan aan wax ka weydiinay way ka gaabstaay inay ka jawaabto. Hase yeeshee waxa ay dhowaanahan QM wadday tallaabooyin ay ku ciqaabeyso dowladda Soomaaliya
Kenya 15ka Maarso 2019 Fadeexad culus ayaa kasoo shaac baxday dalka Kenya, kadib markii la ogaaday in malaayiin dollar lagu lunsaday darbiga ay dowladda ka dhiseyso xuduudda Soomaaliya.
Kenya ayaa horey ku dhawaaqday in ay darbi 700km ah ka dhisi doonto xadka ay la wadaagto Soomaaliya, si ay xuduudda u xirto isla markaana u hakiso dagaallameyaasha Al-Shabaab ee uga soo tallaabaya dhinaca Soomaaliya.
Balse markii dhismaha la billaabay sannafkii 2015-kii, darbigii waxaa loo baddalay silig.
Baarlamaanka Kenya ayaa hadda hor istaagay in dhaqaale dheeraad ah lagu bixiyo mashruucan, ilaa inta ay dowladdu sharraxaad ka bixineyso qaabka malaayiin lacag ah loo kharash gareeyay ilaa hadda, sida uu qoray warkeyska kasoo baxa Kenya ee The Standard.
Lacag dhan Sh