WARARKA MAANTA 22ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo Madaxweyne Dowlad Gobaleed ayaa tagay Nairobi si looga tashado fashilka xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre :Bakhti-Raam-Sade”? Meeqo Taliye ayuu beddelay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaliya ayaa xalay howlgal amniga lagu sugayo ka sameeyay qeybo ka mid ah degmada Hodan ee gobolka Banaadir iyaga oo howlgalkaa ku soo qab qabtay tiro dad ah. Ciidamada ayaa la sheegay in ay guri guri u baarayeen dhamaan xaafadaha ay howlgalada ka sameeyeen, waxana inta ay wadeen baritanadooda lasheegay in ay ku soo qabteen dhalinyaro badan oo ka mid ahaa dadkii daganaa xaafadahaasi.
Dadkii la soo qabtay ayeey askartu iskugu keeneen meel fagare ah iyagoo sii daayay qaar ka mid ah halka kuwa kalana ay kaxaysteen ciidamada.
Howlgalkan oo maalmihii ugu danbeeyayba ka soconayay qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho ayeey saraaakiisha ciidamada dowladdu ku sheegeen kuwo Amniga magaalada lagu sugayo.’
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxaa shir uga socdaa xubno ka socda guddiyada ah joogtada ah ee Golaha Shacabka iyo Guddiga joogtada Golaha Wakiilada Puntland oo maalmahan ku sugnaa magaalada Muqdisho. Kulanka ayaa ah mid Aqoon iyo Waayo- aragnimo iswaydaarsi guddiga joogtada Baarlamaanka dowlad gobolleedka Puntland ah, iyada oo shalay kulan horudhac ah uu ka dhacay maagalada Muqdisho.
Waa markii ugu horeysay oo shir noocaan oo kale ah uu dhexmaro Guddiyada joogtada Golaha Shacabka Baarlamaanka Soomaaliya iyo Golaha Wakiilada Puntland oo maalmihii la soo dhaafay safar shaqo u joogay magaalada Muqdisho.
Maamul gobolleedka Puntland ayaa ah kan ugu faca-weyn guud ahaan mar kale eego maamul gobolleedyada qeybta ka ah nidaamka federaalka Soomaaliya, waxaana horay kulamo noocaan oo kale ah ay uga dhaceen magaalada Garoowe.
Kolombiya 22ka Abriil 2019 Ugu ayaraan 17 ruux ayaa ku dhimatay dhul ku go’ay koonfurta-galbeed ee Colombia Axaddii, sida ay masuuliyiintu sheegeen.
Shan ruux oo kale ayaa ku dhaawacan tay, guryo badan ayaana ku burburay magaalada Rosas oo ka tirsan gobolka Cauca.
Dhul go’itaankan ayaa dhacay maalmo ka dib markii ay halkaas ka da’een roobab mahiigaanno ah, xukuumadda ayaana wadda dadaalo burburka looga dhex baarayo dad nool.
Dhulku in uu go’o ayaa caadi ka ah dalka Colombia ee Laatiin Ameerika ku yaalla, gaar ahaanna wakhti roobaadka.
Madaxweynaha Colombia Iván Duque ayaa Axaddii booqday magaalada, saxafiyiintana wuxuu u sheegay in gargaar caafimaad iyo deegaamayn kale loo qorsheeyay dadka uu saameeyay dhulkan go’ay.
Xigasho BBC
Hiiraan 22ka Abriil 2019 Guddoomiyaha gobolka Hiiraan Yuusuf Axmed Hagar ayaa eedeyn u jeediyay xildhibaanada baarlamaanka maamulka Hirshabeelle gaar ahaan xildhibaanada kasoo jeeda gobolka Hiiraan.
Isaga oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Beledweyne ayuu sheegay in xildhibaanada kasoo jeeda gobolka Hiiraan ay mooshin la daba taagin yihiin madaxweynaha iyo ku xigeenka Hirshabeelle.
Wuxuu sheegay in xildhibaanada Hiiraan ku matala Baarlamaanka Hirshabeelle inaysan ka shaqeyn danaha shacabka gobolka Hiiraan, balse taasi badalkeeda ay ka shaqeeyaan inay mooshin ka keenaan hogaanka maamulka Hirshabeelle.
Arinta mooshinka ayuu sheegay inay ku saleeyaan in loo magacaabo xildhibaanada guddoomiyaha ay la doonayaan inuu hogaanka u qabto gobolka Hiiraan
“Ma ahan dhibaatada Madaxweynaha Hir-Shabeelle iyo Madaxweyne kuxigeenka ee waa Xildhibaanada oo mooshin la daba taagan, waxaa ay leeyihiin guddoomiye hebel bedel ama idinka ayaan mooshin idinka keeneynaa”ayuu yiri Dabageed.
Guddoomiyaha gobolka Hiiraan ayaa sheegay in dhibaatada kaliya ay ku kooban tahay shacabka Hiiraan, maadaama sida uu sheegay shacabka Shabeelaha Dhexe inaysan la qaban dhibaatada.
“Dhibaatadaas Reer Hiiraan kaliya ayay gaar u tahay maamulka Gobolka Shabeellaha dhexe kii uu Madaxweyne Xasan Sheekh Magacaabey ayaa weli jooga ayuu yiri guddoomiye Dabageed”.ayuu hadalkiisa ku daray Dabageed.
Madaxweynaha Hirshabeelle ayaa xildhibaanada ugu badan ka dhigay golaha wasiirada, waxaana meesha ka baxay isla xisaabtanka maamulka.
Hiiraan 22ka Abriil 2019 Wali Jahwareer iyo faham waa ayaa ka taagan Tubaha Qaranka oo ay sameeyeen Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre.
Afarta Tub ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa hey’adaha Dowladda ka abuurtay is bar bar yaac, doodo iyo sidoo kale in aysan xubno badan wali fahmin arintaan ayna dhaqaaqi la’dahay muddo dhowr bilood ah.
Mid kamid ah Agaasimiyaasha Wasaaradaha ku midaysan Tubta amniga iyo Cadaaladda ayaa Caasimada Online u sheegay in Raysal Wasaaraha Soomaaliya uu Khamiistii canaan kala dul dhacay Wasiiro iyo Agaasimiyaal kuwaas oo kulan la qaatay Raysal Wasaaraha.
Xubnaha uu Raysal Wasaaraha ku xanaaqay ayaa la sheegay in ay fulin waayeen qodobo quseeyo amniga, qaarkood waxay ka cabanayeen is hortaag lagu sameeyay, qaarna waxaysan fahamsaneen shaqada loo diray sida uu noo sheegay Sarkaal aan la hadalnay
“Waxaan ka xumahay in aan maalin walba idin sharaxo, idin fahamsiiyo shaqada aan ka rabo Tubtaan misane aadnan ku guulaysan in aad keentaan” ayuu ku yiri Raysal Wasaare Kheyrre xubnihii uu la kulmay sida uu noo sheegay Agaasime katirsan dadkaasi.
“Aniga halkaan uma imaanin inaa cashir bixiyo, kaligiinna maahan ee tubaha dhanba waxaa ii muuqata in aanan la fahmin, war sidee idinla dhaqmaaa” ayuu yiri Kheyrre oo la hadlay Wasiiro iyo xubno kale.
Xaqiiqda jirta ayaa in aysan socon shaqo marka laga reebo kulamo aan dhamaanin iyo isbar bar yaac joogto ah sida ay noo xaqiijiyeen Xubno badan.
Wasiiro badan iyo Agaasimiyaal ayaa is weydiiya Su’aashaan (Tubaha Kheyrre ma fahamtay) waxa uuna mid kasta kuu sheegayaa in aysan aheyn wax soconaya qorshahaan.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 22ka Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Jowhar ayaa sheegaya in guddoonka baarlamaanka Hirshabeelle ay ka wada maqan yihiin magaalada Jowhar ee caasimada maamulka Hirshabeelle.
Guddoomiyaha baarlamaanka iyo labadiisa ku xigeen ayaa ka maqan magaalada Jowhar, waana markii ugu horeysay oo dhamaantood laga waayo magaalada, iyadoo la filayay in baarlamaanka kulamo ku yeeshaan magaalada Jowhar.
Kalfadhiga Baarlamaanka Hirshabeelle ayaa furan, waxaana xubnaha baarlamaanka iyo guddoonkooda ay ku wada sugan yihiin inta badan magaalada Muqdisho iyo magaalada Beledweyne.
Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle iyo ku xigeenkiisa oo inta badan leh awooda Hirshabeelle ayaa golaha wasiirada ka wada dhigay xildhibaan
Xildhibaano ka tirsan baarlamaanka Hirshabeelle ayaa arintaasi ku eedeeyay masuuliyiinta ugu sareyso maamulka Hirshabeelle, maadaama waxba ka qaban baaqashada kulamada baarlamaanka.
Xildhibaan Ismaaciil Cirfiid ayaa shaaciyay in xeer Hoosaadka baarlamaanka Hirhabeelle uusan ogolaaneyn in dhamaan xubnaha guddoonka ay ka maqnaadaan caasimada maamulka, balse taasi ay hadda dhacday.
“Kulanka Golaha Baarlamanka Hirshabelle Baqashadiisa waxaa sabab u ah Xukumada. 3Gudoon ee Baarlamankana Waa ay kamaqanyihiin Caasimada. Xeer Hoosaadka Baarlamanka Maqorayo in Gudoonka Baarlamanka Ay ka maqnaadaan Caasimada.
“Qofkaste Sharciga ayaa ka Weyn Masuul kastena Gambarkiisa ayaa lagu fadhisindoona”ayuu yiri xildhibaan Ismaaciil Cirfiid.
Kulanka xildhibaanada baarlamaanka Hirshabeelle ayaa furan, waxaana la ogeyn sababta ka dambeysa in guddoonka baarlamaanka iyo ku xigeenadiisa ka maqnaadaan magaalada Jowhar, iyadoo kulamada caadiga ah socdaan.
Ma jiro wax horumar ah oo madaxda talada haysa ay gaarsiiyeen deegaanada maamulka, waxaana Al Shabaab ay joojiyeen mashaariic ka socotay magaalada Jowhar, iyadoo taasi ka dhigan inaysan jirin wax dhaqdhaqaaq ah oo madaxda maamulkaasi ay sameynayaan.
Muqdisho 22ka Abriil 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa markale ka hadlay dhibaatada dadka Soomaaliyeed kasoo gaarta weerarada Al Shabaab ka fuliyaan Soomaaliya.
Isaga oo ka hadlayay munaasabad ka dhacday magaalada Muqdisho, ayuu sheegay in loo baahan in heshiis laga helo Al Shabaab si loo badbaadiyo dhiiga shacabka Soomaaliyeed.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay dhibaatooyin badan u geysatay Al Shabaab, islamarkaana dhankooda Al Shabaab ay dhibaato u geysteen Shacabka, taasina loo baahan yahay in laga gudbo.
Wuxuu su’aalo ka keenay ilaa waqtiga ay sii socon karaan dhibaatada dadka shacabka loo geysanayo, maadaama labada dhinac ay dad Soomaaliyeed dhexdooda ku dhimanayaan.
“Al-shabaab waa in hishiis laga keenaa maxaa yeelay, iyaga wan laaynay, anagana wey na`laayeen, dad Soomaali unbaana dhimanaya, ilaa goormeen wadeyna isdilka, mucaaradkana shisheeye ayey nooga dacwoonayaan “ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa markii uu ku jiray ololaha doorashada wuxuu balan qaaday in muddo labo sano ah ku soo Afjari doono dagaalka ka dhanka ah Al Shabaab, waxaana labo sano kadib muuqataa in loo awood waayay Al Shabaab.
Wasiirkii hore ee arrimaha gudaha dowladdii Xasan Sheikh Xildhibaan C/risaaq Cumar ayaa horey u sheegay inay wadahadal la fureen Al Shabaab, islamarkaana ducement ku saabsan wadahadalkaasi ku wareejiyeen dowladda Soomaaliya.
Ethiopis 22ka Abriil 2019 Abiy Ahmed iyo kacdoonkii guuleystay ee ay shucuubta Itoobiya uga taqaluseen Xisbigii TPLF oo 27 sano muquunin dalkaas ku haystay waa sanad jirsaday.
Mudaddii sanadkaas ahayd waxaa dhacay is bedello badi la mahadiyey sida; nabadeynta xadka Ethio-Eritrea, sii deynta maxaabiistii siyaasadda u xirnaa, soo dhaweynta jabhadihii dibad joogga ahaa, siyaasad arrimo dibadeed oo saaxiibtinmo ku dhisan iyo bilowga hirgalinta dhaqaale xor ah!
Hayeeshee, tallaabadii ugu dambeysay ee uu qaaday Raisul Wasaraha Itoobiya Abiy Ahmed waa mid TUHUN dhalinaysa iyo in dib ay sheekadu ugu laabaneyso meeshii hore (Square One) balse ay is bedeleen wajiyada uun.
Maxaa dhacay?
Sida ay warbaahinta dalkaas lagu xaqiijiyey Abiy Ahmed waxa uu is bedel ku sameeyey Golihiisa Wasiirada isaga oo magacaabay laba shaqsi oo udub dhexaad u ahaa kacdoonkii uu ku yimi.
Labadaas shaqsi mid waa Madaxweynihii is maamulka Oromia Lemma Megersa oo uu geeyey Wasaaradda Gaashaandhigga kan kale waa Madaxweynihii ismamaulka Ahmara ee Gedu Andargachew oo uu ka dhigay Wasiirka Arrimaha Dibedda.
Ujeedka labadaas shaqsi loogu magacaabay jagooyinkaas
Maamulka uu hormuudka ka yahay Abiy Ahmed ee iminka majaraha u haya Itoobiya waxaa ka go’an in ay talada dalkaas si buuxda gacanta ugu dhigaan oo ay gebi’ahanba meesha ka saaraan reerka Tigreega loo yaqaan ee tirada yar balse 27 sano awoodda haystay.
Taas oo jirta, Tigeeraga qolo kaliya meesha si fudud ugama saarteen oo waxaa is bahaysi DANI ku bidday ah sameystay Oromada iyo Amxaarada kuwaas oo wali isla socda!
Yeelkeede, saaxiibtinimada labadaas qolo faro ayaa ku go’adan waxa ayna weydiimo saran yihiin ilaa iyo inta ay isla sidii jaan qaadi karaan! Waxaa taas tusaale u ah labada xi lee uu Abiy hadda u kala dhiibay!
Oromada, siiba shaqsigii sababteeda lahaa in uu Ra’isul Wasaare noqdo Abiy Ahmed, Lemma Megersa oo ah Oromo waxa uu u dhiibay Wasaaradda Difaaca, ujeedka waa in qoymiyadaas oo boqolaal sano guumeysi iyo dacadiyo kala kulmeysay Ahxaarada iyo Tigreega oo la’isku yiraahdo ‘Abyssinian Stock” ay awood ku yeelato ciidama iyo dhammaan laamaha ammaanka! Amxaarada oo ay hadda kula jiraan is xulufeysi DANI ku bidday ah waxaa loo dhiibay Wasaaradda Arrimaha Dibadda!
SAAMEYNTA AY SOOMAALIDA KU YEELAN KARTO
Is beddeladan cusub ee uu Abiy Ahmed la yimi waa kuwo wata saameyntooda dhinac walba ha ahaatee, waxaa loo baahan yahay in Soomaalida ay ka feejignaadaan haddii ay ahaan lahaayeen kuwa Itoobiya ka tirsan, Jibuuti iyo Soomaaliya.
Hadaan soo qaadanno Wasaaradda Difaaca ee loo dhiibay Lemma Megersa oo ah shaqsi qowmiyaddaas uga awood badan Abiy Ahmed-ka Raiusl Wasaaraha ah, ciidamada dalkaas iyo laamaha ammaanka oo ay Oromo gacanta ku dhigto waxa ay halis ku tahay Soomaalida ay dagaalada kala dhexeeyaan Oromada, Is maamulka Soomaalida waxaa looga baahan yahay in ay soo jeedaan oo aysan ku dagnaan dhagarta uga imaan karta halkaas.
Dhinaca Wasaaradda Arrimaha Dibedda, caadiyan Qowmiyadda Ahxaarada waxa ay aaminsan yihiin in dhulka Soomaaliyeed ka tirsan yahay Itoobiya oo aysanba jirin wax la yiraahdo Soomaaliya! Hase yeeshee, waxaa iyadana lagama maarmaan ah in Jibuuti iyo Soomaaliya Wasaaradahooda Arrimaha Dibedda ah taas maanka ku hayyaan oo ay il dheer ku hayyaan heshiisyada ay hadda kaddib la galayaan Itoobiya!
Gunaanad, Is bedeladda Itoobiya ilaa iyo hadda ka socda waa sida doon aan wali gaarin jihadi ay u socotay, dalkaas waa ka caadi in is bedel awoodeed oo qowmi ah ka dhaco balse waxaa habboon in Soomaalida ay ugu yaraan daristo oo ay la timaado istaraatiijiyad qowmi ah oo ay ugu babac dhigi karaan halis walba oo uga imaan karta.
Kenya 22ka Abriil 2019 Ciidamada dowladda Kenya ee qeybta ka ah howlgalka AMISOM ee Soomaaliya ayaa dib u helay lacago badan oo ka maqnaa, kadib muddo sanad ku dhow.
Kenya ayaa cabashooyin badan u gudbisay Qaramada Midoobay iyo Midowga Yurub kadib markii ciidamadooda kaga sugan Soomaaliya muddo sanad ah aysan helin mushaaraadkooda.
Ku dhawaad 3.7 milyan oo Shilinka Kenya ah ayay heleen ciidamada dowladda Kenya, lacagtaasi oo ka maqneyd tan iyo sanadkii lasoo dhaafay, waxaana lacagtaasi lagu wareejiyay madaxda dowladda Kenya.
Lacagta hadda lagu wareejiyay Kenya ayaa la sheegay inay aheyd lacagta ka maqneyd ciidamada 7 Bilood, sida saraakiisha ciidamada dowladda Kenya ay sheegeen.
Kenya ayaa marar badan walaac ka muujisay dhaqaalaha ka maqnaa ciidamadooda iyo dhaqaalo xumada ciidamada Kenya ku heysta dalka Soomaaliya, waxaana ay cabashadooda u gudbiyeen Qaramada Midoobay iyo Midowga Yurub.
Midowga Europe ayaa bixiya Lacagata ugu badan ee uu ku shaqeeyo Howlgalka AMISOM, QM ayaa sidoo kale qayb mug leh ka bixisa qaaraanka AMISOM ay uga howlgasho Soomaaliya.
Ciidanka Midowga Africa ee Soomaaliya oo dalka muddo ka badan 10 sano ayaa hela dhaqaale ka badan mida ku baxa Ciidanka Soomaaliya. Qubaradda Amniguna waxay dhiiri galiyaan in Ciidanka Soomaaliya lagu bixiyo Qarashka Howlgalka si ay awood ugu yeeshaan in ay dalka amnigiisa gacanta ku dhigaan
Muqdisho 22ka Abriil 2019 General Maxamuud Macalim Koronto oo ahaa Taliyaha Qaybta 27aad ee Ciidamada Xoogga Soomaaliya ayaa dhawaan weerar afka ah ku qaaday madaxda Dowladda Soomaaliya iyo Siyaasiin caan ah oo taageera hogaanka Villa Somalia.
General Koronto ayaa Raysal Wasaarihii hore ee Soomaaliya Prof Cali Maxamed Geeddi iyo Salaad Cali Jeelle ku tilmaamay rag aan lahayn taariikh wanaagsan ayna u hadli karin dadka ku nool magaalada Muqdisho.
Sidoo kale qaar kamid ah Culumaa’udiinka Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa taageersan Dowladda Soomaaliya, ayuu ku tilmaamay in ay Fekarka Xagjirnimada ah ay ku shubeen dhalinyarada u dagaalanta Al-shabaab maantana ay la safanyihiin Dowladda Soomaaliya islamarkaana aysan cidna u wadin dacwo sax ah sida uu hadalka u dhigay.
Hadaba dad badan ayaa is weydiinaya maxaa ka dhaxeeya Dowladda iyo General Koronto ?
Maxamuud Macalim Koronto waxaa uu Ciidanka Soomaaliya katirsanaa waqti aad u fow waxayna dowladii dhexe ay bur burtay isagoo ah Gaashaanle Sare ah waxa uuna kadib kamid noqday u qaxday dalka Maraykanka.
Muddo dheer kadib ayuu dalka ku soo laabtay Koronto waxa uuna qabtay xilal kala duwan oo dhanka Ciidanka ah. Markii ugu dambeysay waxa uu ahaa Taliyaha qaybta 27aad ee Xoogga dalka waxaana xilkaas laga qaaday muddo bilooyin ah iyadoo ay dhalisay dood badan.
Koronto waxaa khilaaf adag kala dhaxeeyay maamulka HirShabelle, taas oo sababtay in dhowr ay jeer ay murmeen waxaana markii dambe khilaafkooda gaaray Wasaaradda Gaashaandhigga iyo Madaxtooyada Soomaaliya.
Madaxweynaha HirShabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa dowladda u qoray Warqad ka timid HirShabeelle oo muujineysa in aysan la shaqayn karin Gen Koronto, waxa uuna cadeeyay codsigooda ah in laga badalo Koronto iyadoo ay aqbashay Dowladda Soomaaliya waxaana lagu badalay Generaal Tareedisho.
Koronto ayaa markaas kadib isku beddelay mucaarad xooggan oo kasoo horjeeda dowladda.
General Koronto oo heesta Baasaboor Ameerikaan ah ayaa sidaan oo kale weerar afka ah ku qaaday Madaxweynaha hore ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud markii uu talada dalka haayay taas oo markii dambe sababtay in lagu heshiisiiyo Madaxtooyada Soomaaliya.
DP-World 22ka Abriil 2019 Shirkadda DP World ee gacanta ku haysa dekadda Magaalada Berbera ayaa ka hadashay qorshe ay rabto in Alaabooyinka laga soo dejiyo dekeda Berbera ay kusii gaadhsiin laheyd Bariga Afrika.
DP World ayaa sidoo kale sheegtay inay gabo-gabo ku dhowdahay daraasad ay ku wadey xarun ganacsi oo ay ku yeelan doonto magaalada Diridhaba ee dalka Itoobiya, taasi oo dalalka Bariga Afrika loogu qeybin doono alaabta laga soo dejiyo dekada Berbera.
Suhayl Al-Banna oo ah madaxa shirkada DP World ee B/dhexe iyo Afrika, ayaa sheegay in saddexda bilood ee soo socda lasoo gabo-gabeyn doono qorshaha ay ku rabaan in magaalada Diridhaba u noqoto xarunta bariga Afrika looga qeybiyo alaabooyinka dekadda Berbera laga soo dejiyo.
Mr Suhayl ayaa sidoo sheegay in wax-badan laga qabtay dekadda Berbera intii ay gacanta ku haysay DP World, isagoona ka dhawaajiyey inay dekeda Berbera la doonayan inay noqoto xudunta G/Afrika wax laga soo dejiyo lagana dhoofiyo.
Waxa kale oo uu sheegay Mr Suhayl in shirkada DP World ay wado daraasad ku aadan sidii la iskugu xidhi lahaa xarumaha gudaha Itoobiya iyo dekadda Berbera oo badda cas ilaa yurub iyo bariga fog isku xidheysa.
Shirkada DP World ayaa u aragta haddii qorshahan uu hirgelo, mid wax-badan kusoo kordhin doono dekadda Berbera, kaasi oo saro u qaadi doona suuqa dekadda
https://www.youtube.com/watch?v=y6iG6hKEKBU&t=165s
WARARKA MAANTA 21ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo Mise Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Kheyre? Maxay Taliyha Ciidanka Xoogga Dalka #Soomaaliya Sareeye Gaas Indho-Qarshe Iyo Guddigga Amniga Golaha Aqalka Hoose isku-qabsadeen ayagoo fashilay arrimo farabadan oo ay xukuummadda ku fashilatay? Maxay xukuummadda fashilantay loogu diiday in wax dhaqaallo ah ay beesha caalamka siiso ayagoo weli awoodi la inay soo daabacaan lacag Soomaali? Maxuu u rabaa Raysal Wasaare Mudane Kheyre inaysan wax horumar ah gaarin labada dowlad gobaleed ee kala ah Hirshabeelle State Iyo Galmudug State? Yaa la xisaabtami doona Wasaaradda Maalliyadda oo muddoo 2 sanno ku guuldaraystay inay soo daabacdo shillin Soomaali? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed maanta? Ha wiqleyso!
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa markii ugu horeysay wareysi uu bixiyay wuxuu kaga hadlay caburinta lagu eedeeyo inay ku hayaan siyaasiyiinta iyo shacabka Soomaaliyeed.
Ra’iisul wasaare Kheyre ayaa sheegay in dad badan ay aamisan yihiin dowladda hadda jirtaa inay xoog u adeegsato shacabka, balse taasi ay tahay waxba kama jiraan, sida uu hadalka u dhigay.
Wuxuu sheegay in amarka dowladnimo uu yahay in markii la doonayo in dhaqaalaha horumarin lagu sameeyo la fogaado musuq maasuqa,taasina ay hormuud u tahay la-xisaabtanka dowladda.
Wuxuu sidoo kale sheegay in loo baahan yahay in dadka kala ogaadaan Maxaan xoog aheyn maxaase Xoog ah, sida uu hadalka u dhigay.
“Waxaa Muhiim ah in dadka kala ogaadaan maxaa xoog ah maxaasne xoog aheyn, marka aad musuq maasuq la dagaalameyso waxaa dhacaya waxyaabo badan, waxaan balanqaaday inaan ciidamada dib u habeyn ku sameyneyno, waxaan balanqaadnay inaan dadkii hore ka duwanaan doono, waadna aragtaan inaan aniga iyo madaxweynaha wali wada joogto”ayuu yiri Xasan Cali Kheyre.
Isaga iyo madaxweynaha Soomaaliya ayuu sheegay inay balan qaadeen waxyaabo badan oo ay ugu horeyso inay wada shaqeyn doonaan, walina ay wadadaasi ku socdaan sida uu hadalka u dhigay Xasan Cali Kheyre.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wararka ka imaanaya deegaanka Docol ee gobolka Mudug ayaa sheegaya inuu gubtay baqaar hubka lagu keydiyo oo ku yaala saldhiga dhexe ee deegaankaasi.
Dabka ayaa bilowday waaberigii saaka, waxaana lagu waramayaa inaan la ogeyn waxyaabaha ka dambeeyay inuu dabka ka kaco qol ku dhex yaala saldhiga deegaanka Docol ee gobolka Mudug.
Guddoomiye ku xigeenka deegaanka Docol Axmed Xuseen oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in muddo lala tacaalayo daminta dabka ka kacay qeybta keydka hubka ee saldhiga deegaanka.
Wuxuu sheegay inaysan heysan dab damis wanaagsan oo ay dabka ku daminayaan, waxaana dabka uu faafay kadib markii laga baqay in hubka qolka ku jira ay qaraxyo sameeyaan.
Cabsi xoogan ayaa deegaanka ka jirta, waxaana socdo dadaalo ay wadaan dadka deegaanka, sida uu sheegay guddoomiyaha deegaanka Docol ee gobolka Mudug.
Axmed Xuseen, wuxuu sheegay in hal ruux oo waxyeelo ay dabka kasoo gaartay loo qaaday magaalada Gaalkacyo si halkaasi loogu daaweeyo.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah
Maamulka Dowladda Khaatumo 21ka Abriil 2019 Dr. Cali Khaliif Galeyr ayaa maanta mar kale ka hadlay heshiiskii u dhaxeeyey Khaatumo iyo Somaliland ee sanadkii 2017 ka dhacay magaalada Caynaba.
Cali Khaliif, ayaa waxa uu sheegay in xiligan Somaliland looga baahan-yahay inay fuliso heshiiskii uu hore ula galay madaxweynihii hore ee Siilaanyo, wuxuuna yiri
“Waayadan waxaad maqlayseen in qolyo khaatumo ah iyo qolyo guddi Somaliland ah oo wasiiro u badan uu wada hadal u socday, arimo cul-culusna waa ka wada hadalnay iyada oo ay jiraan qaar aanu heshiis ku gaadhnay,waxaana jiray heshiis aanu ku saxeexnay Caynaba 20 October 2017, kaas oo madaxweyne Siilaanyo saxeexay aniguna aan saxeexay baarlamaankuna ansixiyey”.
“Hadaba dimuqraadiyadeena iyo is-xukunkeenu waaba inagu cusub yahay waana laga yaabaa in hawsha sidaas u dhacday ee madaxweyne saxeexay oo baarlamaanku ansixiyey in loo qaadanayo toos oo la hirgelinayo balse ma dhicin iyada oo labada madaxweyne ee la kala wareegay heshiisku ay xisbiga Kulmiye ahaayeen, waxay noqotay in hadana hawshaas oo culus darteed waxay dhabtu tahay in siyaasadu ay marmar sakal gasho bal markaa in siyaabo kale oo wax lagu xaliyo la raadiyaa, markaa waxaan is idhi armaa tabliiq siyaasi ahi wax soo kordhin karaan oo dadka shacabka ah ee Somaliland oo arimahani khuseeyaan armay fiican tahay inay war ka hayaan”.
Galeyr ayaa waxa kale oo uu ka dhawaajiyey ineysan jirin wax mansab ah oo uu ka rabo Somaliland iyo Soomaliyaba, isagoona sheegay in Somaliland ay dagaal dad laayen ka geysteen deegaanada Khaatumo, wuxuuna yiri
“Anigu Cali ahaan mansab aan Somaliland iyo Soomaaliya ka rabaa ma jiro, dhaqaale aan ka rabaana ma jiro laakiin waxa ii muuqata in somaliland iyo hogaamiyaha maanta jooga haddi aanay ka fiirsan arimaha gobolada Sool, Sanaag, Cayn iyo Boorama oo darafyada ah wax aynu xamar nidhaahno waan ula doodaynaa oo laynaga dhagaysanayaa ma jirto.”
“Waa nala laayey soo maaha, waar Somaliland waa na laysay iyaga oo qabaa’il ah iyo ciidamo ahba oo hubkii Somaliland ayey magaaloyinkayaga kusoo galeen, waar anaga ayaa ku haysana maxaad noo layseen, balse anaga ayaa rabna Somaliland oo dantayada ka aragnay, meel kale oo aanu ku doorsanaynaana ma jirto”.
Wuxuuna intaas kusii daray Cali Khaliif Galeyr “Haddii dhag loo dhigi waayo xitaa haddii aan anigu iska dhoofo oo aan iska tacabiro, waxa la yidhaa rayi wakhtigiisa yimid wax is hortaagi karaa ma jiro, waan ogahay oo fule xantiisa ma moogee cida odhanaysa Cali Khaliif yuu wataa dhulbahante lama socdee waa beentood, fikirka dadkayagu rabaan waxa weeyaan in aanaan Somaliland iyo reer sheekh Isxaaq marti uma noqonayno ee waxbaanu wada yeelanaynaa ama waxba iskuma nihin”.
Maamulka Dowladda Somaliland 21ka Abriil 2019 Qoyksa Marxuum Maxamed Cali Dacar oo ahaa siyaasi hore oo ka tirsanaa ururkii SYL iyo dowladii rayidka ayaa ka hadlay dhulka mirinaayada ee degmada Cabdi Casiis oo ay isku hayaan dowladda iyo Xaaji Muuse Suudi.
Dhulkan oo ah xaruntii hore ee ciidamada badda (Ex-Marino) ayaa loo sheegay inuu Muuse Suudi ka guuro, si dowladda ay uga dhigto dhul safaaradaha caalamka ay degaan, ayada oo Muuse uu diiday isaga oo ku doodaya inay siisay dowladdii hore.
Si kastaba, qoyska Maxamed Cali Dacar ayaa sheegay in dhulka la isku hayo uu ku jiro dhul uu lahaa aabahood, oo dowladda ay dooneyso inay dan-guud dhigto, halka Muuse Suudi uu isna xoog ku haysto.
Cabdi Maalik Maxamed Dacar ayaa sheegay inay dhulkaasi ku leeyihiin laba boos oo dhinaca badda ka xiga xarunta uu Muuse Suudi degan yahay Gurigii taliyaha ciidamada Badad, waxaana dhacday inuu dhulkaasi la wareegay Muuse Suudi, kuna darsaday xarunta uu heysto.
Cabdi Maalik Maxamed Cali Dacar oo ku sugan Mareykanka, ayaa faahfaahin ka bixiyey sida dhulkaasi uu aabihii ku milkiyey iyo waxa dhex maray iyaga iyo Muuse Suudi, isagoo caddeeyay in Guddoomiyaha xilligan ee G/Banaadir uu ka mid ahaa dadkii waanwaanta ka galay in dhulkooda looga qaado Muuse Suudi.
Cabdimaalik ayaa soo bandhigaya dokumintiyo muujinaya lahaanshaha dhulkaas oo uu lahaa Aabihiis Maxamed Cali Dacar dhulkaas yeeshay sanadkii 1965, ayna lahaayeen muddo 54 sano ah.
Qoyskan ayaa waxaa isugu darsantay iyadoo dhulkooda markii hore uu awood uga heystay Senator Muuse Suudi, kadibna ay Dan guud uu ka dhigay maamulka Gobolka Banaadir, waxaana hadda isku heysta dowladda Soomaaliya Senator Muuse Suudi.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wasiirka Wasaaradda waxbarashadda Soomaaliya ayaa wali ku adkeysanaya Go’aankii uu ugu hanjabay Ardayda iyo Waalidiinta kunool maamulka Puntland oo ku aadanaa in aysan heli doonin Shihaadada dowladda.
Maanta ayuu kulan la qaatay Xildhibaanada Aqalka Sare ee laga doortay degaanada maamulka Puntland, waxaana uu ku adkeystay in ay ka go’an tahay in uu dhaqan galo go’aankii kasoo baxay Wasaaradda.
Waxaa uu sheegay in ay tahay sharci u degsan Wasaaradda waxbarashadda Soomaaliya in la qaado Imtixaan Mideysan, islamarkaana uusan waxba ka badalikarin.
Goodax ayaa shaaca ka qaaday in arrinta ay isku hayaan Puntland ay tahay arrin mabda’ iyo sharci ah, oo aysan ahayn arrin farsamo, taasi oo ka dhigeysa inuusan ka tanaasuli karin.
Waxa uu sheegay inuu diyaar u yahay inuu Puntland kala hadlo wax kasta oo sharciga aan ka hor-imaneyn.
Shabeele Hoose 21ka Abriil 2019 qaraxyo ka dhacay gobolka Shabeelaha Hoose, qaraxyadaasi oo lala eegtay ciidamo ka tirsan dowladda Soomaaliya.
Qaraxa Koowaad ayaa ka dhacay deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose halkaasi oo dhawaan ciidamada dowladda Soomaaliya ay la wareegeen, waxaana ciidamada qaraxa lala eegtay xilli ciidamadu ay wadeen dhaq dhaqaaqyo ciidan iyo howlgallo ay ku baadi goobayeen Xubno ka tirsan Ururka Al-Shabaab.
Wararka ka imaanaya deegaanka Sabiib ayaa sheegaya in qaraxa ka dhacay ay ku geeriyoodeen ku dhawaad lix askari oo ciidamada kamid ahaa, halka kuwo kalana ay dhaawacyo kasoo gaareen.
Qaraxa ka dhacay Sabiib ayaa la sheegay inuu haleelay gaari dagaal oo ciidamada ay la socdeen, waxaana askarta dhaawacantay la sheegay in loosoo qaaday magaalada Muqdisho.
Dhinaca kale qarax miinada nooca dhulka lagu aaso ah ayaa waxaa lala eegtay Gaari nooca booyada ah kaas oo la sheegay in uu shidaal u siday Ciidamada Bangaraafta ee Mareykanka uu tababaray,kuwaas oo ku sugan Saldhiga ay lu leeyihiin Garoonka Diyaaradaha Balli-doogle ee gobolkaasi Shabeellaha Hoose.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in qaraxaasi uu sababay dhimashada labo askari iyo dhaawaca labo kale, waxaana burburay Booyada uu qaraxa haleelay, sida ilo xog ogaal ah ay xaqiijiyeen.
Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya ayaanan wali ka hadlin qaraxyada lagula eegtay Shabeelaha Hoose, waxaana masuuliyadda qaraxyada sheegtay Al Shabaab.
Muqdisho 21ka Abriil 2019 Wasaaradda Betroolka iyo macdanta ee dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa la sheegayaa iney isku koobtey wax ka bedelka sharciga shidaalka, iyada oo shirkii ugu dambeeyey ee ka dhacay Djibouti 17-kii bishan aaney ka qeyb gelin dowlad goboleedyada. Waxaa goobta tagay wasaaradda Betroolka iyo Macdanta iyo guddiga kheyraadka dabiiciga ah iyo bey’ada ee golaha shacabka.
Sida ka duwan Cahdi qarameedkii Embakasi 2004-tii, waxaa ku cad heshiiskii Baydhabo ee June 5, 2018 iyo xataa sharcigii 2008 ee dib u eegista lagu sameeyey in shidaalka ku jira dal bad iyo bariba ay leeyihiin shacabka Soomaaliyeed ayna wakiil uga yihiin dowladda federaalka ah iyo dowladaha xubnaha ka ah, qodobbadaas dastuurig a ah oo qasab uga dhigaya dowladda federaalka ah iney tallaabo walbo kala tashtaan dowlad goboleedyada.
Haddaba xubno ka tirsan wasaaradda Betroolka oo nala soo xiriiray, isla markaana codsadey in magacooda la qariyo ayaa xaqiijiyey in wasaaradda Betroolka aaney casuumin dowlad goboleedyada, kooxdan oo su’aalo ka keenay sababta dowladda federaalka ah ay diyaarinta sharciga uga fogeyneyso dowlad goboleedyada iyada oo wasiirka wasaaradda Betroolka ku eedeeyey inuu iska indho-tirayo talooyin ay u soo-jeediyeen, waxaa ayna cabsi ka qabaan in ay dowladda federaalka ah isku koobto qandaraasyada xaraashka iyo guud ahaan arrimaha shidaalka.
Dowladda federaalka ah ayaa la filayaa iney baarlamaanka federaalka ah hor geyso sharciga shidaalka ka hor bisha Ramadaan, si ay uga hor marto xilliga la shaacinayo shirkadaha ku guuleystay xaraashka oo ah November 7, 2019 iyo December 9, 2019 uu wasiirka saxiix doono heshiiska shirkadaha ku guuleystay iyada oo isla bishaas la hor-geyn doono golaha wasiirrada si uu u dhaqan galo January 2020-ka.
Dhinaca kale, marka laga reebo sharciga shidaalka, jahawareer ayaa ka jira gudaha wasaaradda Betroolka ee dowladda federaalka ah, howlihii kale ee la xiriiray fududeynta ee hannaanka shidaalka waxaa galay gaabis kadib markii hal mar la ceyriyey 3 khabiir oo agaasimeyaal ka ahaa wasaaradda Betroolka.
Khubaradan ayaa kala ah:
- Cabdulqaadir Abiikar Xuseen oo ahaa agaasimaha Arrimaha Tiknikada ama technical director
- Cabdulahi Xeydar oo isna ahaa Regulatory Director
- Cabduqadir Tahiil. Legal Director
Si uu eedeymahan uu uga jawaabo, waxaan la xiriirnay wasiirka Betroolka iyo Macdanta ee dowladda federaalka ah ee Cabdirashiid Maxamed Axmed isaga oo ku jawaabay “ Ciddii sheegtay Information kaas haloo raadsado”!
Maamulka Dowladda Somaliland 21ka Abriil 2019 magaalada Hargeysa ayaa maalmihii dambe waxa ka curtay roobabkii Gu’ga, iyadoo maalintii Jimcihii uu ka da’ay Roob biyo badan dhigay.
Roobkan Hargeysa ka da’ay Jimcihii ayaa waxa uu banaanka usoo saaray hab dhaqano caan ka ah Magaalada Hargeysa dhexdeeda oo Dadweynaha magaaladu ay sameeyan marka uu da’o roob weyn oo keena biyo badan oo qul-qula wadooyinka.
Dadweynaha caasimada Hargeysa ayaa caado ka dhigtay marka uu roob weyn da’o inay biyaha roobka raaciyan qashinka guryahooda u yaala, kuwaasi oo u arka fursad ay iskaga fogeyn karaan qashinka tuban guryahooda.
Waxa dhacda mararka qaar inay biyahaasi roobku ee xawliga u socdaa ay qashinka si toosa u gaadhsiiyan badhtamaha Magaalada, weliba iyaga oo dhex dhiga wadooyinka waaweyn ee ugu isticmaalka badan.
Arrinkan ayaa fool-xumo ku ah Bilicda Hargeysa, kaasi oo muujinayana hab-dhaqanka Bulshada ku nool qaarkood, iyadoona dood ka dhex abuurtay Bulshada, gaar ahaan dadka isticmaala baraha bulshadu kuwada xiriirto.
Doodan ayaa ka dhalatay kadib markii Baraha bulshada lagu baahiyey sawirro muujinaya qashin badan oo Daadadku sidaan, kuwaasi oo tubnaa suuqa badhtanka Hargeysa.
Bulshada qaar kamid ah ayaa u arka in Dadku xaq u leeyihiin inay qashinka raaciyan Biyaha roobka, haddii ay Dowladda hoose ee Hargeysa ay shaqadeeda gabtay, halka kuwa kalena ku doodayaan in Dadku si ka wanaagsan sidan ay qashinkooda iskaga fogayn lahaayen.
Dadka arrinkan kaga hadlay Baraha Bulshada, qaarkood ayaa yiri “Xashiishka aad roobka la sugaysaan reer Hargeysay, ka daaya shacabyahow mucaaridka iyo muxaafidkaba iskugu jira”.
Halka, Dadka qaarkood ay iyaguna qabaan aragti midaa ka duwan oo ah in qashinka ay dadweynuhu raacinayaan biyaha roobka ay ahayd in xili horeba ay Dowlada Hoose ka qaado bulshada, iyaga oo Mas’uuliyada qashinka tuban caasimada dusha u saaray Dowladda Hoose ee Hargeysa.
Dhinaca kalena, Dadyowga qaarkood ayaa iyaguna ku dhaliilay Xisbiga talada haya ee Kulmiye oo uu kasoo baxay Maayarka Hargeysa inay kaalinteedi ay gabtay.
Dowladda hoose ee Hargeysa ayaa qandaraas ku siisay labo shirkadooda Nadaafada Magaalada, kuwaasi oo bil walba guri kasta $5 dollar kaga qaada qashinka, iyadoo hadana taasi jirto ilaa hadda malaha shirkadahaasi hab nidaamsan oo ay qashinka ku guraan.
Sikastaba, Golaha deegaanka Hargeysa ayaa waxay ka koobanyihiin 25-xubnood, kuwaasi oo la doortay sannadkii 2012-kii, iyagoo markii wakhtigu ka dhamaaday muddo kordhin loo sameeyay sannadkii 2017-kii, waqtigaas oo bishii hore ee March ku idlaa, illaa iyo haddana weli waxay ku fadhiyaan sharci darro.
Suudaan 21ka Abriil 2019 Sida ay qortay Wakaaladda Wararka ee REUTERS Guriga Madaxweynihii hore ee Dalka Suudaan Ee Xabsiga ku jiro Cumar Al-Bashiir ayaa laga helay lacago Malaayiin Dollar ah taasoo weliba aheyd lacago kala duwan.
Sida ay sheegeyn illo wareedyo ka tirsan Sirodonka Milliteriga Dalka Suudaan hoyga Cumar Xasan Al-bashiir ayaa laga helay shandado ay ku jiraan in ka badan 351,000 oo Dollar, 6 million oo Lacagta Euro iyo 5 million ee Giniga dalka Suudaan taasoo noqotay arrin aad looga hadal hayo dhammaan Dalka Suudaan.
Dacwad Oogaha Dowladda Suudaan ayaa si deg deg ah u amray in lasoo xiro Madaxweynihii hore ee AL-Bashiir.
Dacwad oogaha ayaa amray in Al-Bashiir maxkamad loogu soo taago eedeymaha lagu hayo oo ay ugu weyn tahay midda Xasuuqa Shacab badan iyo lacagaha sharci darrada ah ee gurigiisa laga soo bixiye
Xabsiga uu ku xiran yahay Al-Bashiir ee lagu magacaabo Kobar ayaa la filayaa inuu Dacwad-oogaha Su’aalo ku waydiiyo Al-Bashiir oo hadda ah Maxbuus.
Dacwad-Oogaha ayaa sidoo kale sheegay inuu baaritaan ku hayo lacago la sheegay inuu AL-Bashiir u xawishay wadamo kale.
Al-Bashiir ayaa la dhigay xabsi kaddib markii xilka laga qaaday 9 maalmood ka hor kaddib bilooyin ay socdeen dibadbaxyo isaga loogaga soo horjeeday.
Sidoo kale al-Bashiir waxaa laga doondoonayaa Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada ee loo soo gaabiyo ICC, taas oo u haysata eedo ah inuu galay dambiyo dagaal iyo inuu xasuuq gaystay.
Gaalkacyo 21ka Abriil 2019 Wararka ka imanaya magaalada Gaalkacyo ayaa sheegaya in uu dab qabsaday saakay Bakhaar lagu keydiyo hub kaa oo ku yaala deegaan lagu magacaabo Docol 40km u jira magaalada Gaalkacyo.
Goob-joogayaal ayaa warbaahinta u sheegay in dabka uu ka dhashay koronto, kaa oo saameyn weyn ku yeeshay qeybo ka mid ah Bakhaarka, taasoo keentay in ay qarxaan qaar ka mid ah hubkii halkaa ku keydsanaa.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka Galmudug oo ku aadan dabka`ka kacay Bakhaarkan ku yaalay deegaanka Docol ee Gobolka Mudug.
Sidoo kale lama soo sheegin wax khasaare nafeed ah oo ka dhashay dabkan oo ahaa mid xooggan.
Africom 21ka Abriil 2019 Diyaaradaha Mareykanka ayaa duqeyn cirka ah ka fuliyay deegaan ku dhaw degmada Jamaame ee gobolka Jubbada Hoose sida lagu sheegay qoraal ka soo baxay taliska AFRICOM.
Qoraal lagu daabacay bogga Twitter –ka ee taliska Africom ayaa lagu yiri’’ Labo sanadood ka hor ka hor Al-Shabaab ay heysatay xornimo dhinaca dhaqdhaqaaqa ah, taasoo ka caawineysay inay barakiciyaan oo ay argagixiyaan shacabka Soomaaliyeed ee ku nool dooxada wabiga Jubba, iyo meelaha ku dhow dhow Kismayo, laakiin maanta meelahaasi oo dhan waxaa laga sameeyay fariisimo ciidan oo u diiday Al-Shabaab inay si xor ah weeraro u abaabulaan.
War ka soo baxay Taliska ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM) ayaa lagu sheegay in duqeynta oo dhacday shalay lagu dilay labo dagaalyahan oo ka mid ah Al-shabaab.
Howlgalka ayaa sidoo kale waxaa barbar socday mid dhulka ah oo ciidamada AMISOM iyo kuwa dowladda Soomaaliya u suurtageliyay inay Al-shabaab ka saaraan Jiinka wabiga Jubba.
Dhawaan ayeey aheyd markii Mareykanku duqeyn uu ka fuliyay deegaanno dhaca Bariga Soomaaliya uu ku dilay ku-xigeenkii hoggaamiyaha Ururka Daacish ee Soomaaliya.
https://www.youtube.com/watch?v=Rsn0PfIhq9g
WARARKA MAANTA 19ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay ka hadleen culimadda rabtay inay #Shacabka #Muqdisho ka hadlin xuquuqdooda? Maxayse Culimadda uga hadli karin xad-gudubyada ay xukuummadda fashilantay ku samaynayso Shacabka Soomaaliyeed? Meeqo Sixiroole ayeey hawlgalisay xukuummadda fashilantay? Maxay Shacabka #Muqdisho ku naceen Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Yaa dadweynaha runta ka qarin kara? Halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 19la Abriil 2019
Muqdisho 19la Abriil 2019 Qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda ayaa diiday in ay ka qeyb galaan Shirkii Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu ku dhawaaqay in uu Muqdisho ka furmo maanta oo ah 19-ka bisha April.
Qaar ka mid ah Madaxda maamul goboleedyadda ayaa la sheegay in ay diideen in ay aqbalaan Casuumadda uu u diray qaarkood, waxaana ay ku xireen Shuruud.
Madaxda maamul goboleedyadda Galmudug, Jubbaland iyo Puntland ayaa hadda ku kala sugan Nairobi iyo Dubai, waxaana muuqata in uu baaqday Shirkii lagu waday in uu dhaco maanta.
Ilo ku dhow Madaxda maamul goboleedyada ayaa sheegay in shirka ay iska diideen Madaxda Puntland iyo Galmudug
Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaalle Geelle Xaaf ayaa Shuruud ku xiray in uu ka qeyb galo Shirka, waxaana Galmudug ay sheegtay in aysan shirkaasi ka qeyb gali doonin, Maadaama horay aan loo fulin heshiisyaddii lagu gaaray Garowe bilowgii Sanadkaan.
Madaxweynaha Puntland ayaa sidoo kale ka biya diiday in shirkaan Garowe laga soo wareejiyo oo Muqdisho lagu qabto Maadaama horay uu ballanku ahaa in lagu qabto Kulanka Garowe oo la iclaamiyay bilowgii Sanadkaan.
Ma cadda in shirka dib loo waqtiyeyn doono iyo inuu sidaas ku fashilmay.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Wararka ay Caasimada Online ka helayso caasimada dalka Imaaraadka ee Abu Dhabi ayaa sheegaya in xalay ay halkaas kulan ku yeeshen Madaxweynayaasha Somaliland iyo Puntland, Muuse Biixi iyo Saciid Deni.
Kulanka ayaa ka dhacay Hotelka Ascott Park ee magaalada Dubai, sida ay Caasimada Online u xaqiijiyen ilo lagu kalsoon yahay.
Wararka aan helayno ayaa sidoo kale sheegaya in Biixi iyo Deni ay kawada hadleen xiisada colaadeed ee ka dhex taagan labada Maamul, iyagoo isku afgartayna inay ilaaliyan heshiiska xabad joojinta iyo in laga fogaado waxkasta oo markale colaad ka abuuri kara labada dhinaca.
Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa maalmihii la soo dhaafay ku howlanayd oo diyaarinaysay qorshahan ay xalay ku kulmeen Madaxweynaha Somaliland Biixi iyo dhigiisa Puntland Deni.
Kulankan ayaa ahaa mid qarsoodi ah, oo ilaa hadda aysan cadeyn arrimaha kale ee ay kawada hadleen Labadan Madaxweyne, iyada oo ay jiraan kulamo kale oo ay u balameen si ay uga wada-hadlaan sidii loo sii xoojin lahaa nabad waarta.
Wixii kasoo kordha Kulankan kala soco Warbaahinta.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Ciise Cawad ayaa shalay ku kula kulmay magaalada Qaahira dhiggiisa Masar Mudane Sameh Shoukry.
Wadahadalka ayaa intiisa badan diiradda lagu saarray xiriirka walaalnimo iyo iskaashiga u dhexeeya Soomaaliya iyo Masar iyo habkii lagu xoojin lahaa, laguna horumarin lahaa dhinac waliba oo u adeegaya danaha labada dal iyo labada shacab ee walaalaha ah, waxa ayna is dhaafsadeen aragtiyadooda dhacdooyinka iyo horumarka gobolka iyo dunida.
Kadib markii uu idlaaday wadahadalka ballaaran, waxaa saxiixa lagu duugay seddex heshiis is afgarad oo ay ka mid yihiin abuuridda hab wadatashi siyaasadeed oo heer wasiir arrimo dibadeed oo labada dal ah, yagleelidda guddi wadaag ah oo ay hoggaamiyaan labada wasiir arrimo dibadeed iyo iskaashiga labada machad ee daraasaadka diblomaasiyadda Soomaaliya iyo Masar.
Maamulka Dowladda Somaliland 19la Abriil 2019 Xukuumada Somaliland ayaa maanta markii u horeysay ka hadashay Diyaarado dagaal oo dhowaan bambooyin iyo waxyaabo kale oo qarxa ku tuurey deegaano katirsan degmada Salaxlay, oo qiyaastii magaalada Hargeysa u jirta 50-KM.
Wasiirka Arrimaha dibeda Somaliland, Yaasiin X.Maxamud Faratoon ayaa sheegay inay xukuumadoodu baaritaan ku wado arrintan diyaaradaha, isagoona ka dhawaajiyey ineyna marnaba raali ka aheyn Somaliland in xadkeeda lagu soo xad-gudbo.
“Dowladdu marnaba raali kama ah, cid cadaw ah, ama cid kasta oo dalkeeda iyo dadkeeba ku soo xad gudba, Dowladduna diyaar uma ah cid cadaw ah oo diyaarado wata ama hub iyo wax kale ku soo daadiya dalkeena, Dowlad iyo Shacabna raali kama nihin in xadkeena lagu soo xad gudbo” ayuu yiri Wasiir Faratoon.
Wuxuuna intaas kusii daray Wasiirku “Wixii aynu ka qaban karnaan waa laga qabanayaa, arimahan oo kalena dalka hore wey uga dhac-dhaceen, diyaaradahan cid wadaa iyo ujeedada laga leeyahayna lama fahansana, laakiin Dowlad ahaan arrintan waanu hubineynaa, oo waanu baareynaa siday wax u dhaceen” “Marka ay wax dhacaan waa la buun-buuniyaa, laakiin diyaaradahani haddii ay ka yimaadan wadamada aanu jaarka nahay, iyo haddii ay ka yimaadan baddahaba, marnaba raali kama nihin in lagu soo xad gudbo Baddeena, Dhulkeena iyo Hawadeenaba”.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Taliyihii hore ee Qeybta 27-aad ee xoogga dalka Jen Koronto ayaa ka hadlay Xaaladihii ugu dambeeyey ee Magaalada Muqdisho iyo banaanbaxyada la hadal hayo inay ka dhici doonaan Magaaladaan.
Jen Koronto ayaa sheegay in Siyaasiyiinta u hadlay dowladda aanay aheyn dad matala dadka Banaadir ee ay yihiin kuwo horay u kala qeybiyay dadka oo taariikhdooda la haayo.
“nimanka xalay hadlay ee Siyaasiyiinta ah, Salaad Cali Jeelle iyo Cali Maxamed Geeddi waa nimanka kala qeybiyay dadka Banaadir oo horay uga soo fashilmay dalka inay maanta dowladda u hadlaan waa nasiib darro, dadkaas Banaadir kuma qancaan inay ku hadlaan oo ay ku soo horkacaan, waxay abuureysa waxyaabo horay loo iloobay in la soo xusuusto, Madaxweynaha waxaa loo qaadanayaa inuu raalli ka yahay, nimankaas mama talaan dadka Banaadir waa dad taariikhdooda qoran tahay oo dhibaatooyin u geystay dadkaan”
Konronto ayaa sheegay inaan qofka lagu daaweyn wixii ay Calooshiisa ku jiratay balse loo baahan yahay in daawo kale loo raadiyo, isagoo ula jeedo in Dhibaatada Gobolka Banaadir heysato ay keeneyn Cali Geedi iyo Salaad Cali Jeelle sidaas darteedna aan iyagii lagu daaweyn karin.
Jeneraalka ayaa sidoo kale sheegay inaan loo dulqaadan karin in Ciidamadii ka tirsanaa Dowladda ee dhawaan kasoo baxay Furumaha dagaalka ee mushaarka waayey lagu tilmaamo inay yihiin kuwa Qabiil, wuxuuna xusay in Mid kamid ah la taliyaasha Amniga ee Madaxweyne Farmaajo uu sheegay inaan ciidamadaas loo heyn mushaar isla markaasna ay yihiin kuwa Qabiil.
Koronto ayaa sheegay in loo baahan yahay inuu Madaxweynaha arrintaas ka hadlo haddi kale loo qaadan doono inuu Madaxweynaha aaminsan yahay in qaar ka tirsan Ciidamada Qaranka ay yihiin kuwa Qabiil isla markaasna aan lacag la siineyn.
Wuxuu intaas ku daray in Ciidamadaas Madaxweynaha markii hore lagu wareejiyey iyagoo qaran ah oo aan qabiil aheyn haddana aan laga yeeleyn inuu ka dhigo kuwa Qabiil.
Koronto ayaa ugu dambeyn Madaxweyne Farmaajo ugu baaqay inuu shaqadiisa dhanka ciidamado uu qabsado uuna kasoo baxo godka uu isku qarinayo sida uu hadalka u dhigay
Maamilka Dowladda Puntland 19la Abriil 2019 Wasaaradda Tamarta, Macdanta iyo Biyaha dowlada Puntland ayaa waxay war kasoo saartay shirarka looga hadlayo shidaalka iyo kheyraadka dalka Soomaaliya.
Sidda ku cad war-saxaafadeed ku taariikheysan 14-ka bishaan April, ma jirto cid ay Puntland u wakiilatay ka qaybgalka shirarkaasi.
“Cid alaale cidii daneenaysay arrimahaasi waxay lasoo xiriiri kartaa wasaaradatan,” ayaa lagu yiri bayaanka.
Qoraalka ayaa si toos ah loogu diray wasaarada shidaalka heer federaal iyo xafiiska ra’iisul wasaaraha xukuumada federaalka ah, Xaan Cali Khayre.
Hadalka kasoo yeeray wasaarada ayaa imaanaya iyada oo Madaxwayne Deni uu horey uga dhawaajiyay in aysan jirin cid Puntland wakiil uga ah arrimaheeda gaarka ah.
Si lamid ah waxaa bayaankaan uu imaanaya xili bishii Febraayo ee sanadkaan magaalada London lagu qabtay shir looga hadlay shidaalka Soomaaliya.
Shirkaasi oo lagu soo bandhigay xirmooyin shidaal ayaa dhaliyay xiisad ka dhex qarxday Muqdisho iyo Nairobi oo ahayd in lagu xaraashay saliid ku jirta dhul badeed ay Soomaaliya leedahay balse ay Kenya muran gelinayso.
Intaasi waxaa wehlisa in xukuumada Khayre ay ic-laamisay in shirar kale oo looga hadlayo shidaalka Soomaaliya ay ku qabaneyso bilooyinka soo aadan magaalada Istanbul ee caasimadda wadanka Turkiga.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Duqa Muqdisho Ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa abaalmarin guddoonsiiyey Shacabka, Maamulka iyo Booliiska Warta Nabada oo gacan ku siiyey Ciidanka Ammaanka soo qabashada dhagarqabe Bombo tuuray.
Guddoomiyaha ayaa ku ammaanay shacabka kaalinta wanaagsan ee ka qaadanayaan sugidda amniga, isagoo xusay in abaalmarintan ay ugu talagaleen in lagu dhiirigaliyo bulshada maadaama ay ka soo baxeen kaalintooda ku addan nabadgelyada.
“Qof walba oo gacan ka geystay soo qabashada argagixisada waxuu mudan yahay abaalmarin, bacdamaa ay badbaadiyeen nafta muwaadiniinta Soomaaliyeed, tani waa bilow waxaana ku dhiirigelinayaa shacabku inay qaataan doorkooda sugidda amniga fartana ku fiiqaan dadka dhagarta u maleegaya”.
Eng. Yarisow ayaa ugu baaqay Ciidanka ammaanka in shacabka saaxiib lala noqdo, si ay ugu kalsoonaadaan ciidanka loona helo wadashaqay buuxda, taasoo qeyb ka qaadanaysa in ciidanku ay helaan xogaha dhagarqabayaasha ku dhex dhuumanaya shacabka.
Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka dalka Mudane Mahdi Maxamed Guuuleed (Khadar) oo munaasabadda abaalmarinta hadal ka jeediyey ayaa sheegay in isku xirnaanta shacabka iyo Boolisku ay muhiim u tahay sugidda ammaanka Caasimadda, waxuna uga mahadceliyey shacabka Degmada Warta-Nabadda wada-shaqeynta dhow ee la leeyihiin Ciidanka Booliska.
Munaasabaddan oo bilad sharaf lagu guddoonsiinayey dadkii kaalinta ka qaatay soo qabashada dhagar-qabaha Bombada tuuray ayaa waxaa ka soo qeyb galay Taliyeyaasha Ciidanka, Guddoomiye ku-xigeenka Maamulka iyo Maaliyadda Gobolka Banaadir iyo masuuliyiin kale oo heer Qaran iyo heer Gobol ah.
Jabuuti 19la Abriil 2019 Guddiga Kheyraadka Dabiiciga ah iyo Bii’ada ee baarlamanka Soomaaliya ayaa ku sugan magaalada Jabuuti, halkaasi oo shalay uu uga furmay shir ku aadan arrimaha shidaalka Soomaaliya.
Shirka guddigan oo dhowr toban xildhibaan ka kooban, ayaa waxaa sidoo kale ka qayb galaya Wasaaradda Batroolka , hase yeeshee ma jirto cid ka socota dowlad goboleedyada oo shirka joogta.
Kulamadan ayaa la sheegay in dib u eegis loogu sameynayo sharcigii 2008 ee batroolka Soomaaliya, kaasi oo isbeddel lagu samaynayo islamarkaana la doonayo in laga dhigo sharci cusub oo baarlamanka la horgeeyo, si loo ansixiyo.
Hase yeeshee, sababta guddiga ay ugu shirayaan meel dalka ka baxsan ayaa abuurtay su’aalo iyo tuhuno la xiriira waxa ay damacsan yihiin
Xildhibaano la hadlay Caasimada Online ayaa sheegay in guddiga ay ku shiri kareen mid ka mid ah hoteellada Muqdisho, ama xitaa gobollada kale ee dalka, haddii ay amni darro uga baqayaan caasimada.
Waxyaabaha tuhunka abuuray ayaa waxaa ka mid ah in ansixinta sharciga batroolka dalka ee baarlamanka laga sugayo ee ku lug leeyihiin gacmo saddexaad, gaar ahaan shirkadaha aadka u danaynaya shidaalka Soomaaliya.
“Sharci yaqaannada shirkadaha shidaalka ma doonayaan inay yimaadaan Muqdisho, marka waxaa macquul ah in xildhibaanadeennii ay ayaga u tageen” ayuu yiri xildhibaan la hadlay Caasimada Online.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey loogu dhaliilay inay ku deg degeyso xaraashka shidaalka Soomaaliya, xilli aysan xitaa dalka gacanta ku wada hayn, oo aysan awood u lahayn inay shidaal soo saarto.
Waxyaabaha dowladda lagu dhaliilay ayaa waxaa ka mid ahaa inay gadaal ka riixayaan shirkadaha ka faa’iideysanaya diyaar garow la’aanta Soomaaliya, si ay u helaan heshiis ayaga u janjeera, oo Soomaaliya aysan faa’iido badan ku qabin.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Xasan Cali Kheyre ayaa horey uga tirsanaa shirkadda Soma Oil and Gas, oo uu ka baxay markii uu ra’iisul wasaaraha noqday, isaga oo saamigii uu ku lahaa ku iibiyey laba milyan oo dollar.
Si kastaba, Kheyre ayaa weli la rumeysan yahay inuu xiriir la leeyahay mas’uuliyiinta shirkaddaas iyo qara badan oo ka mid ah shirkadaha shidaalka ee Soomaaliya danaynaya.
In kulan lagu qaban karo gudaha dalka la geeyo dibeddana waxay sii kordhineysaa un shakiga.
Muqdisho 19la Abriil 2019 Kaddib kulan maalintii shalay magaalada Muqdisho ay yeesheen Golaha Wasiirradda Xukuumadda Soomaaliya ayaa markii ugu horeysay lagu ansixiyay sharciga Taya-dhowrka. Sharcigan oo ah mid muhiim u ah tayo dhowrka wax yaabaha kala gadisan ee dalka soo dhoofiyo ayaa wadada u xaaraya dhismaha hay’adda ka hortaga wax-yaabaha dhacay.
Maxamed Cabdi Xayir Maareeye Wasiirka Ganacsiga Xukuumadda Soomaaliya ayaa sheegay in sharcigas uu joojin doono wax-yaabaha dhaca ee dalka la keeno, islamarkaana dhawaan la horgeyn doono golaha Wasiiradda Soomaaliya.
Waxa uu sheegay in u jeedada hay’adaas loo dhisaayo ay tahay xeer nidaaminta tayada lagu maamulo tayada badeecada iyo adeegyada, in uu ilaaliyo bad-qabka bulshada iyo in lagu dhiso hay’adda tayo-dhowrka Soomaaliyeed.
Tan iyo wixii ka danbeeyay burburkii dowladda dhexe ee dalka sanadkii 1991kii Soomaaliya ma laheyn hay’ad u taagan tayo dhowrka wax-yaabaha loo soo dhoofiyo dalka ama loo iibkeeno, taasoo dad badani ku dhalisay shakiga ah badqabka iyo tayada guud ahaan badeecooyinka dalka la keeno gaar ahaan raashinka iyo dawada oo muhiim u ah nolasha Aadanaha
https://www.youtube.com/watch?v=bHSk-FikP58
WARARKA MAANTA 19ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Meeqo Sixiroole ayeey hawlgalisay xukuummadda fashilantay? Maxay Shacabka #Muqdisho ku naceen Madaxweyne Farmaajo Iyo Raysal Wasaare Kheyre? Yaa dadweynaha runta ka qarin kara? Halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 18la Abriil 2019 Waxaa saaka caadi ah dhaqdhaqaaqa dadweynaha ee magaalada Muqdisho, iyadoo waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho ay adeegsanayaan gaadiidka dadweynaha iyo kuwa gaarka loo leeyahay.
Balse ciidamada dowladda ayaa feejignaan muujinaya, kuwaasi oo loo diyaariyay inay ka hortagaan banaanbaxyo la hadal hayay maalmihii ugu dambeeyay inay ka dhacaan magaalada Muqdisho.
Cabsi Xoogan ayaa xalay la geliyay qaar kamid ah shacabka magaalada Muqdisho, waxaana dadka ay aamisanaayeen inay maanta dhacayaan banaanbaxyo laga digayay maalmihii ugu dambeeyay inay ka dhacayaan magaalada Muqdisho.
Gaadiidka qaar ee Bajaajta ay kamid tahay ayaa dhalinyaradii waday waxay sameeyeen shaqo joojin, iyaga oo ka baqayay inuu saameeyo banaanbaxa la filayo inuu ka dhaco magaalada Muqdisho.
Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamadii ugu badnaa ku daadisay waddooyinka magaalada Muqdisho, iyadoo laga baqayo in banaanbaxyada ay noqdeen kuwo lamid ah midkii todobaadkii hore ka dhacay magaalada Muqdisho.
Taliska ciidamada Booliska iyo maamulka degmada Howlwadaag ayaa wali xabsiga ku haya 45 Bajaajlayaal ahaa oo lagu eedeeyay dambiyo kala duwan kuwaasi oo kamid ahaa dadkii banaanbaxyada ka dhigayay magaalada Muqdisho.
Waxaana gacanta dowladda ka maqan askarigii uu ka bilowday banaanbixii todobaadkii hore ka dhacay magaalada Muqdisho, iyadoo wali aysan cadaalad helin wiilkii dhalinyarada ahaa iyo abtigiis.
Dowladda ayaa xalay soo fariisisay TV-ga qaranka Culumaaudiin iyo siyaasiyiin taageero, kuwaasi oo ka horjeeday in shacabka Muqdisho ay dareenkooda ku muujiyaan banaanbaxyo nabdoon.
Cabsi weyn ayaa wali ka jirta magaalada Muqdisho, iyadoo laga baqayo in banaanbax magaalada dhan is qabsada uu ka dhaco caasimada Soomaaliya, balse Jawiga ayaa hadda ah mid degen.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Koox hubeysan ayaa caawa rasaas ooda kaga qaaday dad shacab ah oo ku sugnaa guri ku yaalla agagaarka Suuqa Kaawo Godey qeybta xigta Degmada Dharkiinley.
Goobjoogayaal ayaa ku waramay inay arkeen koox hubeysan oo ka degatay gaari nuuca raaxada ah, intaasi kadibna ay rasaas ku fureen guri dad shacab ah ay deganaayeen.
Ilo xog ogaal ah ayaa inoo xaqiijiyay in tacshiiradan ay ku geeriyoodeen ilaa 5 ruux oo isku qoys ahaa, ayada oo lix qof oo kale ay ku dhaawacmeen.
Waxaa kaloo naloo xaqiijiyay dadkan la beegsaday inay ehel yihiin Wasiir kuxigeenka Wasaaradda Kalluuneysiga Xukuumada Federaalka Soomaaliya.
Dadka deegaanka ayaa sheegay inay arrintan salka ku heyso aanooyin qabiil, balse lama xaqiijin karo.
Ragii ka dambeeyay falkaas Caawa ka dhacay Xaafada Kaawo Godey ayaa waxaa la sheegay in ay ku baxsadeen gaari nooca raaxada ah oo wateen.
Ciidamada ammaanka oo tagay goobta ayaa bilaabay baaritaano ay ku raadinayaan raggii falkan ka dambeeyay oo baxsad ah.
Xaalad kacsanaan ah ayaa caawa laga dareemayaa aagga uu falkan ka dhacay, bacdamaa dadka deegaanka ay muujinayaan baqdin badan.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Ra’iisul wasaarihii hore ee Dowladdii KMG aheyd Cali Maxamed Geedi oo kamid ah siyaasiyiinta taageera dowladda Soomaaliya ayaa si cajiib ah kaga hadlay qaraxyada ka dhaca magaalada Muqdisho.
Cali Maxamed Geedi,ayaa sheegay in Al Shabaab ay kaliya ka dambeeyaan qaraxyada ismiidaaminta ah ee ka dhaca magaalada Muqdisho, balse waxii kasoo haraa inay yihiin kuwo dad kale ay abaabulaan.
Wuxuu sidoo kale sheegay in qaraxyada ka dhaca magaalada Muqdisho ay wajiyo badan yihiin, isagoo taasi kala jeeday in Al Shabaab kaliya aysan ka dambeyn dilalka iyo qaraxyada ka dhacayay Muqdisho.
Waxaa uu Cali Geeddi sheegay in weerarradaas aysan kaliya ka dambeyn Al-shabaab sidoo kalena ay ku lug leeyihiin dad dano gaar ah leh oo ka horjeeda dowladda Soomaaliya, sida uu hadalka u dhigay.
Cali Maxamed Geeddi ayaa sheegay in Al-shabaab lagu yaqaanno weerarrada ismiidaaminta ah maaddaama ay iyagu dhimasha uun u soo baxaan, laakiin gaadiidka la dhigo goobaha ganacsiga ayuu sheegay in dano kale laga leeyahay.
Waxaa kale oo uu sheegay in qaraxyada ka dhaca Muqdisho ee ka dhasha qaraxyada lagu xiro Gawaarida gaarka loo leeyahay ay ka dambeeyaan dano siyaasadeed oo aysan Al-shabaab shaqo ku lahayn.
Hadalka Cali Geedi ayaa kusoo aadaya iyadoo shalay labo qaraxyo ay ka dhaceen magaalada Muqdisho.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Xildhibaan Mahad Salaad oo katirsan Xubnaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya ayaa dhowr jeer ku guul dareestay in uu gaaro magaalada Dhuusamareeb ee Xarunta Maamulka Galmudug.
Caasimada Online ayaa ogaatay in isku daygii ugu dambeeyay ee Xildhibaan Mahad Salaad uu ahaa dhowr maalmood ka hor, waxaana ka hortaagan Maamulkii Ahlusunna ee ku biiray Galmudug.
Xubno Xildhibaano ah oo katirsan Baarlamaanka Galmudug ayaa Caasimada Online u sheegay in khilaaf ka dhashay awoodii maamul ee Dowladdii Madaxweyne Xassan Sheekh Maxamuud, islamarkaana ku wajahneed dhismaha Galmudug ay sabab u tahay in Mahad Salaad uu tagi waayo Dhuusamareeb.
Ahlusunna ayaa u aragta in cadaadis badan uu saaray Maamulkii Madaxweyne Xasan Sheekh, isagoo kaa shanayay mas’uuliyiin uu ugu waynaa Xildhibaan Mahad Salaad oo markaas wasiir ahaa, sidoo kalane saaxiib dhow la ahaa Xasan Sheekh Maxamuud. Macalim Maxamuud oo ah hogaamiyaha Maamulka Ahlusunna iyo Sheekh Maxamed Shaakir oo dhowr jeer la fariistay Mahad Salaad xiligaasi ayaa isku fahmi waayay arrimo la xariira Ahlusunna, waxaana markaasi bilaawday colaad oo taagan ilaa xiligaan.
Qaar kamid ah dhalinyarada degaanka gaar ahaan kuwa aad uga agdhow Mahad Salaad ayaa Caasimada Online u sheegay in Xildhibaanka uu u cadeeyay in muran uu kala dhaxeeyo Macalim Maxamuud iyo Sheekh Shaakir.
Mahad Salaad oo maalmihii dambe bilaabay kulamo wadatashi ah uu la qaadanayo dhalinyarada iyo Odayaasha ayaa wajahaya Cadaadis adag. Kulamada uu wado ayaa u muuqda kuwa uu ku doonayo in uu dib ugu soo laabto Baarlamaanka Soomaaliya islamarkaana uu hada bilaabay Shirar wadatashi ah oo arintaasi ku aadan.
Mahad Salaad waa Xildhibaan degaanka ah, waana xaalad aan wanaagsaneen in degaanka laga hor istaago balse waxaa jira kulamo aan wayneen oo ay wadaan Ganacsato ku heeb ah iyagoo doonaya in ay xaliyaa Khilaafka u dhaxeeya Macalim Maxamuud iyo Xildhihaab Mahad Salaad.
Maamulka Dowladda #Somaliland 18la Abriil 2019 Wararka ka imaanaya magaalada Burco ee gobolka Togdheer ayaa sheegaya in ciidamada maamulka Somaliland ay xabsiga dhigeen Wariye C/maalik Muuse Coldoon.
Ciidamada ayaa qabtay Cabdi Maalik xili la sheegay inuu gaarigiisa ku dhex watay bartamaha magaalada Burco, waxaana la ogeyn waxyaabaha ka dambeeya xariga wariyaha oo muddooyinkii ugu dambeeyay ku sugnaa magaalada.
Qaar kamid ah xubno ka tirsan ehelkiisa ayaa xaqiijiyay in ciidamada booliska ee Somaliland ay xabsiga dhigeen wariye C/maalik, waxaana ay sheegeen inay ka walaacsan yihiin sida loola dhaqmi doono.
Booliska gobolka Togdheer ayaa horey u sheegay in ciidamada Somaliland ay hayeen Waaran kasoo baxay maxkamada magaalada Hargeysa kaasi oo lagu faray inay xeraan Wariye C/Maalik Muuse.
Todobaadyadii la soo dhaafay ayaa waxaa jirtay hadal-heyn ku aadan in Ciidamada Booliska Somaliland ay baadi goobayaan Wariyaha oo dhawan kasoo laabtay qeybo ka mid ah dowlad deegaanka Soomaalida Itoobiya oo Warbixino uu kasoo diyaariyey.
Ma ahan markii ugu horeysay oo Wariye Cabdi Maalik Muuse Coldoon ay ciidamada Booliska Somaliland Xabsiga dhigaan,waxana horay u jirtay in Maxkamada Magalada Hargeysa ay xukun ku riday.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in Wariyaha Maanta loo wareejiyay magaalada Hargeysa, si halkaasi loogu maxkamadeeyo.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka maamulka gobolka Togdheer oo ku aadan xariga Wariyaha, balse waxaa socda dadaalo ehelkiisa ay sameynayaan.
Maamulka Dowladda #Puntland 18la Abriil 2019 Guddoonka baarlamaanka Puntland ayaa jawaab kulul ka bixiyay hadal kasoo yeeray wasiirka waxbarashada xukuumada Soomaaliya oo ku saabsanaa imtixaanaadka dowladda Soomaaliya ay qaadeyso.
Guddoomiye ku xigeenka labaad ee baarlamaanka Puntland Ismaaciil Maxamed Warsame ayaa sheegay in wasiir Goodax Warkaasi uu ku ahaa gaf uu u geystay shacabka Puntland, isagoo sheegay inay ka sugayaan jawaab raali gelin ah.
Guddoomiye ku xigeenka ayaa sheegay in Wasiir Goodax uu qalqal geliyay Waalidiinta Puntland, balse wuxuu sheegay in Shacabka ay iyaga wakiilka ka yihiin inaysan marnaba ka walwali doonin hadalka kasoo yeeray wasiirka.
Sidoo kale guddoomiye ku xigeenka ayaa xusay in dastuurka qabyada ah ee dalka uu dhigayo in Afar qodob oo dowladda dhexe awood u leedahay mooye in waxyaabaha kale wada xaajood laga wada gali karo.
“Wasiir Goodax waa nin labo xil haayo, marna waa wasiir marna waa xildhibaan ka tirsan baarlamaanka, waxaan ka sugeynaa in hadalka uu sheegay inuu markale meel fagaaro ah inta uu soo fariisto ka sheego inuu ahaa gaf iyo qalad uu ummad dhan u geystay.
“Hadalkaasi waxaan u malaynayaa in Cabdullaahi Goodax uusan munaasab u aheyn, shacabkeena anagaa wakiil ka ah, markii horaba dhaqaalaheena wax walbaa ku sameysaneynay, hanjabaadaasi marnaba ma aqbaleyno, waxaan aqbali karnana maaha”
“Wasaaradda waxbarashada kaliya waxay xaq u leedahay inay ogaato ardayga xageena ka baxo inuu iskuuladeena ka baxeen kaliya inay xaqiijiso, ee hanjabaad kuma lahan wasiirka”ayuu yiri guddoomiye ku xigeenka baarlamaanka.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxay Maanta ku jirtaa Xaalad cabsi ah kadib markii la sheegay inuu dhici doono banaanbax aad u weyn oo looga soo horjeedo Dowladda Federaalka Soomaaliya.
Banaanbaxaas waxaa kasoo horjeestay Siyaasiyiin iyo Culumo lagu tiriyo inay Dowladda Soomaaliya ka qaataan lacag si ay u taageeraan.
Waxaana saacadihii ugu danbeeyay warbaahinta dowladda ka hadlayey siyaasiyiintaas iyo culimadaas taageeraya dowladda oo mamnuucay inay Shacabka qabtaan banaanbaxyo.
Dadka ka hadlay inaan bannaanbax la qaban karin waxaa ka mida siyaasiyiinta Salaad Cali Jeelle, Cali Maxamed Geedi, Sheekh Nuur Baaruud, Sheekh Cali Wajiis, Taliyaha ciidamada Booliska, xildhibaanno iyo mas’uuliyiin kale, waxayna bannanbaxa ku tilmaameen mid qas looga damacsan yahay oo lagu abuurayo nabadgelyo darroMidda ugu yaabka badan ayaa ah in Xildhibaannada, Culimada iyo Siyaasiyiinta taageersan dowladda ay bannaanbaxyada shardi uga dhigay inay fasax ka qaataan dowladda iyo maamulka Gobolka Banaadir balse waxay hilmaameyn in Dastuurka Dalka u yaal uu iyaga ka weyn yahay.
Dastuurka Kumeel gaarka ah ee lagu dhaariyey madaxweynaha Soomaaliya ayna ku dhisan tahay dowladda waxaa ku cad in la qaban karo bannaanbax iyadoo aan weliba fasax loo baahneyn.
HOOS KA AKHRISO QODOBKA DASTUURKA
Qodobka 20aad.
Xorriyadda Kulanka, Bannaanbaxa, Cabashada iyo Codsi-wadareedka
(1) Qof kastaa wuxuu xaq u leeyahay in uu abaabulo, kana qaybgalo kulammo ama bannaabax oo si xasilooni ah cabasho loogu muujinayo, iyada oo aan oggolaansho loo baahnayn.
(2) Qof kastaa wuxuu xaq u leeyahay inuu cabasho qoraal ah u gudbiyo hay’adaha Dawladda
Muqdisho 18la Abriil 2019 Xaafadda Kaawo Godey ee magaalada Muqdisho waxaa xalay ka dhacay fal argagax leh kadib markii si wadar ah hal meel loogu dilay qoyska reer Abshirow,.
Kooxda weerarka soo qaaday ayaa shan qof goobta ku dilay halka 4 kale la dhaawacay.
5-ta qof ee dilay oo ilmo adeer ahaa waxaa ay joogeen guriga Xuseen Abshirow, oo ku yaalo Wadajir, ee koonfurta Muqdisho, waxaana ku jira cunug yar.
Dadka dhaawaca ah waxaa ka mid ah Cusmaan Abshirow iyo walaashiisa, waa 4 qof, waxaana lagu dhabiibayaa Cusbitaalka Daaru Shifa ee Magaalada Muqdisho.
Mas’uul ka tirsan qoyska reer Abshirow ayaa sheegay in arrintan ay tahay aano qabiil, oo la xiriirta dagaallada gobolka Shabeellada Hoose.
Gobolka Shabeellada Hoose ayaa waxaa sanadihii dhowaa ka taagnaa colaad ba’an oo u dhaxeysa laba bee loo gobolka wada dega, kuwaas oo marar badan dad isaga laayey aano qabiil.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Cabdullaahi Dool oo ka tirsanaa wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya, kaasi oo la ceyriyey markii uu taageeray in Soomaaliya ay xiriir la yeelato Israel, ayaa sheegay inuu Soomaaliya ka cararay isaga oo naftiisa u baqaya.
Wareysi uu siiyey wargeyska Times of Israel ayuu ku sheegay in weli uu aaminsan yahay xiriir dhex mara Soomaaliya iyo Israel, wuxuuna dalbaday in dowladda Soomaaliya ay cudur-daar ka bixiso cayrintiisa.
“Waxaan aad u taageerayaa in dalkayga uu xiriir diblomaasiyadeed la yeesho Israel. Waxaan ogahay in dad badan ay sidoo kale arrintan ila qabaan. Waxay sidoo oo kale is-weydiinayaan waxa ay waqti badan u qaadatay” ayuu Cabdullaahi Dool ku yiri wareysiga uu siiyey wargeyska kasoo baxa Israel.
Wareysigan ayaa sida la sheegay lagu qaaday WhatsApp iyo Email ayada oo aan la sheegin halka uu joogo Cabdullaahi Dool, sababo amni dartood.
“Israel waxay saameyn weyn ku leedahay gobolka iyo caalamka” ayuu yiri Cabdullaahi Dool, oo ahaan jiray agaasimada wasaaradda arrimaha dibedda.
“Waxaan rumeysanahay in xiriir lala yeesho Israel ay dan u tahay labada dal. Mid ka mid ah sababaha aan u doonayo in xiriir uu na dhex-maro anaga iyo Israel ayaa ah inay naga caawin karto la-dagaalanka argagixisada” ayuu yiri Cabdullaahi Dool.
“Waxay ahayd arrin soo daahday. Aas-aaska xiriir diblomaasi oo dhex mara labada dhinac, cidna dhib uma gaysanayso, balse waxay sare u qaadaysaa nabadda iyo wada-shaqeynta” ayuu yiri Cabdullaahi Dool.
“Waxaan rumeysanahay in Israel ay naga caawin karto dhameynta rabshdaha dalkeena ka socda, Israel waxay noo furi kartaa albaabo badan sababtoo ah saameynta ay ku leedahay dunida. Waxaan aaminsanahay in xiriir aan la yeelano Israel ay ahayd in mar hore la aas-aaso” ayuu yiri.
Soomaaliya iyo Israel weligood xiriir ma yeelan. Villa Somalia ayaa markii la eryey Cabdullaahi Dool sheegtay inay Sooomaaliya iyo Israel uusan marnaba xiriir dhex-mari doonin inta Israel ay haysato dhulka Falastiiniyiinta.
Uganda 18la Abriil 2019 Uganda waxay ka baaran degeysa in magangelyo ay siiso madaxweynihii xukunka laga tuuray ee Suudaan, Cumar Al Bashiir, sida uu sheegay wasiirka arrimaha dibadda Uganda Henry Okello Oryem.
Wasiirka oo Suxufiyiinta kula hadlay Xarunta Barlamaanka Uganda ee magaalladda Kampala waxa uu tilmaamay inuu Al-bashiir door muhiim ah ku lahaa Heshiiskii Nabadda ee la kala dhex dhigay Madaxweynaha iyo Ku-xigeenkiisa ee dalka Koonfurta Suudaan.
Waxaa uu sheegay in Al Bashiir uu kaalin weyn ka qaatay nabadeynta dalka deriska la ah ee South Sudan.
“Haddii laga codsado inay magangelyo u fidiyaan Al Bashiir, waa arrin u baahan inay eegaan hoggaanka ugu sarreyso dalka” ayaa laga soo xigtay xilli uu u warramayay wakaaladda wararka ee AFP.
Wasiirka wuxuu ugu baaqay hoggaanka militariga Suudaan inay qaddariyaan codsiga shacabka isla markaasna ay xukunka ku wareejiyaan dowlad rayid ah.
Dhinaca kale, Henry Okelllo Oryem waxa uu ku celceliyey inay dowladda Ugandha si dhow indhaha ugu hayaan Xaalladaha dalka Suudaan, isla markaana ay muhiim tahay in si nabad ah lagula kala wareego xilka, iyadoo la xushmeeynayo Rabitaanka Shacabka Suudaan.
Ethuipia 18la Abriil 2019 Ra’iisal wasaaraha dalka Itoobiya Abiy Ahmed ayaa xilal Wasiirro u magacabay shaqsiyaad ay ka mid yihiin siyaasiyiin caan ah oo madaxweynayaal ka soo noqday qaar ka mid ah gobollada dalka Itoobiya.
Gedu Andargachew madaxweynihii hore ee Ismaamulka Gobolka Amxaarada ayuu Abiy Ahmed u magacaabay Wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya isaga oo badali doona Workneh Gebeyehu oo noqonaya madaxa xafiiska Qaramada Midoobey ee Nairobi.
Waxaa kaloo Wasiirka gaashaandhiga dalka Itoobiya loo magacaabay Lemma Megresa oo ahaa Madaxweynihii hore Ismaamulka Oromada.
Ra’iisal wasaaraha Itoobiya ayaa dhinaca kale wasiirka Horumarinta iyo Dhismaha loo magacaabay Haweeney lagu magacaabo Eng. Aish Mohammed.
Baarlamaanka dalka Itoobiya ayaa durbaba ansixiyay Wasiirradda cusub ee uu magacaabay ra’iisal wasaare Abiy Ahmed.
Muqdisho 18la Abriil 2019 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya mudane Xasan Cali Khayre, ayaa maanta tababar usoo xiray ururka Gorgor oo qayb ka ah ciidanka Kumaandoosta ee DANAB.
Ururka Gorogor oo ah ururka koowaad ee DANAB ee Turkigu tababaraan, qaybna ka ah shan kun oo ciidan ah oo dawladda Soomaaliya ay kula heshiisay dawladda Turkigu in ay u tababarto, ayaa waxa ay tababarkooda kusoo qaateen xerada Turk-Som ee maanta ay ka dhacday munaasabadda qalin jebintooda iyo gudaha dalka Turkiga, waxaana loo dhamays tiray qalabkii ay ku howl geli lahaayeen.
Ra’iisul Wasaaraha oo uga mahad-celiyay dawladda Turkiga Tababarka ciidanka, ayaa u hambalyeeyay ciidamada qalin jebiyay ee uu tababarka usoo xiray, isaga oo u rajeeyay in ay noqdaan kuwii dalka ka xureeya cadawga soona celiya sharafta iyo karaamada umadda Soomaaliyeed.
Tababarka ciidanka oo qayb ka ah halbeegyada tubta amniga iyo cadaaladda ayaa sidoo kale ku jira qorsha dawladdu ay ku dhisayso ciidanka xoogga dalka, si mas’uuliyadda amaanka dalka loogu wareejiyo ciidanka Soomaaliyeed.
WARARKA MAANTA 14ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa dadweynaha runta ka qarin kara halkee amniga iyo sirdoonka ku soo baratay? Maxay ahaayeen su’aallihii la weydiiyey Ku-simaha Agaasimaha Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin oo siyaabo kala duwan ula shaqeeya Ururka Argagixisadda AL-Shabaab muddo dheer isla-markaasna rag xilal sar-sare uga soo qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabab xilal sar-sare uga dhiibay Hay’adda Nabad-Sugiidaa Iyo Sirdoonka Qaranka? Maxaa ka cusub #Muqdisho? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Mise Madaxweyne Farmaajo Beenaale kadib laba sanno oo fashil iyo musuqmaasuqa joogta ah? Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 14la Abriil 2019 Kulankii Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka ah ee Soomaaliya oo ajandihiisa ahaa maanta Dooda la xiriirta arrimaha Amniga iyo su’aalo weydiinta Wasiirada qaabilsan Amniga iyo Taliyeyaasha Ciidamada ayaa furmay.
Inkastoo kulanka uu saacado dib uga dhacay, markii uu soo dhameystirmi waayay kooramka ayaa Xildhibaanada badankood ay gadaal ka yimaadeen, waxaana furay kulanka Guddoomiye Maxamed Mursal.
Kulanka ayaa ku furmay illaa 150 Xildhibaan oo ah kooramka inta soo xaadirtay, waxaana Guddoomiye Maxamed Mursal ku dhawaaqay inuu kulanka furan yahay, isagoo ku wargeliyay Xildhibaanada in su’aalahooda aysan ka badnaa hal daqiiqo, isla markaana jawaabuhu yihiin 3 daqiiqo.
Waxaa hoolka Xarunta Baarlamaanka ku sugan Wasiirka Amniga Maxamed Abuukar Islow, Wasiirka Gaashaandhigga Xasan Amar Dambe, Taliyeyaasha Ciidamada sida Booliska, Milateriga, Asluubta iyo Kusimaha Taliyaha NISA.
Kusimaha Taliyaha NISA Fahad Yaasiin oo kamid ah Shakhsiyaadka Maanta ay Baarlamaanka Soomaaliya Su’aalaha waydiinayaan ayaa Xildhibaanada uga jawaabay illaa 3 Su’aal oo la waydiiyey.
Haddaba halkaan hoose ka akhriso Su’aalaha uu Fahad ka jawaabay ilaa hadda inkastoo ay weli socoto Su’aal waydiinta:
1 – Fahad Yaasiin oo wax laga waydiiyey Mushaarka Ciidamada Dowladda ee aan weli la bixin ayaa sheegay inay arrintaas tahay in wax laga waydiiyo Hanti dhowrka iyo Wasaaradda Maaliyadda.
2 – Kusimaha Taliyaha NISA oo mar kale loogu celiyay su’aashii mushaarka Ciidamada ayuu ka codsaday xildhibaanka su’aashaas weydiiyay oo ahaa Khaliif Cabdi Cumar inuu u keeno haddii uu jiro sarkaal aan xuquuqdiisa ka qaadan Hey’adda Nabadsugidda.
3 – Fahad Yaasiin oo wax laga waydiiyey Xarigii Mukhtaar Roobow ayaa sheegay in aanu arrintaas shaqo ku laheyn oo aanay iyagu soo qaban, markii la weydiiyayna Maxkamad maxaa loo geyn waayay, wuxuu yiri Hey’adaha Garsoorka ayay quseysaa oo ay tahay in la waydiiyo.
4 – Fahad Yaasiin ayaa sidoo kale Xildhibaanada waxay waydiiyeen Jidadka Xiran ee Magaalada Muqdisho wuxuuna ku jawaabay inuu yahay go’aan ay gaareen Hey’addaha Ammaanka oo aanay si gaar ah u quseyn Nabadsugida.
Kulanka ayaa la filayaa inuu gaaro ilaa gelinka dambe ee Maanta, waxayna hadda Xildhibaanada u baxeyn Salaad sidoo kalana wuxuu Guddoomiyaha amray in XIldhibaanada qado loogu keeno fadhiga.
Sidoo kale Guddoomiyaha ayaa laba mar Xildhibaanada amray inay Taleefoonada Damiyaan kadib markii la arkay qaar ka tirsan Saxaafadda oo kulanka si toos ah u tabinayo iyagoo aan goobta joogin.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Sii-hayaha Taliyaha NISA, Fahad Yaasiin ayaa ka carooday su’aallo shaqsi ah oo kulankii baarlamanka ee maanta uu ku weydiiyey Xildhibaan Zakariye Gaashaan.
Su’aasha xildhibaan Zakariye ayaa la xiriirtay xil ka qaadistii lagu sameeyey taliye ku xigeenkii hore ee NISA Cabdalla Cabdalla iyo eedeymaha Fahad loo jeediyo oo ku saabsan inuu xiriir la leeyahay kooxaha argagixisada.
Fahad ayaa ku jawaabay in su’aalaha noocan ah ay qalad iyo gef ku yihiin magaca hay’adda qaranka ee NISA, wuxuuna ka dalbaday guddoonka inuu xildhibaanka raalli gelin ka bixiyo, haddii kale uu qaadanayo xaqa qaanuuniga ah uu leeyahay.
“Aad ayey ii dhibaysaa in nin xildhibaan ah uu hadalkan ku hadlay, oo xitaa qof kale uu kasoo xigtay oo aysan ahayn wax uu isaga baaritaan ku sameeyey” ayuu yiri Fahad.
Waxa uu sheegay in su’aasha xildhibaan Zakariye ay xurmo darro ku tahay hay’adda nabad-sugidda, islamarkaana golaha baarlamanka uusan u qalmin in su’aal noocan oo kale ah la isku dhex-weydiiyo.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Qaar kamid ah odayaasha dhaqanka Muqdisho ayaa ka hadlay xaaladihii ugu dambeeyay ee magaalada Muqdisho iyo isku dhacyada ciidamada dowladda ku dhexmaray degmooyinka Shibis iyo Yaaqshiid.
Odayaasha oo warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa sheegay inaysan u dulqaadan karin seddex arin oo dowladda Soomaaliya ay isugu dartay shacabka ku nool magaalada Muqdisho.
Arinta Koowaad ayaa odayaasha waxay ku sheegeen inay tahay in laga qaado Shacabka Muqdisho canshuur badan oo aan waxba loogu qaban, ciidamadooda lagu tilmaamay inay yihiin ciidan Beeleed, islamarkaana odayaasha Dhaqanka ee dhibaatooyinkaasi ka hadlana lagu tilmaamo inay yihiin Qaran Dumis.
Odayasha ayaa ka dalbaday dowladda Soomaaliya inay joojiso hanjabadaha badan ee lagu hayo Shacabka magaalada Muqdisho oo dhibaatooyin badan la kulmay muddooyinkii ugu dambeeyay
Odayaasha ayaa dhinaca kale sheegay in loo baahan yahay inay cid qaadato masuuliyadda waxyeelayadii dadka shacabka kasoo gaartay banaanbaxyadii ugu dambeeyay ee ka dhacay magaalada Muqdisho.
Ugu dambeyn odayaasha dhaqanka Muqdisho ayaa muujiyay sida ay kaga xun yihiin hadalkii kasoo yeeray xildhibaan C/raxmaan Ibbi ee ahaa in dadka bajaajleyda ah ay yihiin kuwo Bambooyinka ku tuura ciidamada dowlada.
Africom 14la Abriil 2019 Saraakiil ka tirsan ciidamada Mareykanka ayaa ka hadlay inta ciidamada Mareykanka ku qaadan karto howlgalka ay kula dagaalamayaan ururka Al Shabaab.
Madaxweyne Donald Trump ayaa todobaadkii hore saxiixay waqti kordhin iyo balaarinta howlgalka ciidamada Mareykanka ay ka wadaan gudaha dalka Soomaaliya iyo tababarka ay siinayaan ciidamada DANAB ee dowladda Soomaaliya.
Saraakiil u hadashay ciidamada Mareykanka ee Qaarada Africa ayaa sheegay in ku dhawaad 7 sano oo hadda dhiman ay ku qaadan doonto ciidamada Mareykanka dagaalka ay kula jiraan ciidamada Al Shabaab.
Saraakiisha oo la hadashay TV-ga CNN ayaa sheegay in howlgalkooda uu idlaan karo sanadka 2026, taasi oo ka dhigan Todobo sano oo hadda dhima
Ciidamada Mareykanka ayaa dagaal adag kula jira Al Shabaab waxaana ay xarun weyn ku leeyihiin xaruntii ciidamada Cirka Soomaaliya ee Bali doogle, iyaga oo halkaasi ka qaada weerarada dhanka cirka ah ee ka dhanka ah Al Shabaab.
Qorshaha madaxweyne Trump waxaa qeyb ka ah tababarka ciidamada DANAB oo la kordhinayo iyo weerarada dhanka cirka oo la labo jibaari doono, sida saraakiisha ciidamada Africom u hadashay ay sheegeen.
Ciidamada DANAB oo hadda gaaraya 500 oo askari ayaa la gaarsiin doonaa ku dhawaad 3000 oo askari, kuwaasi oo qeyb ka noqon doono howlgalka dhanka dhulka oo si wadajir ah ay u sameyn doonaan ciidamada dowladda iyo kuwa Mareykanka.
Becky Farmer oo ah afhayeen ka tirsan ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa sheegay in ciidamada Mareykanka 255 xubnood ay ku dileen inka badan 30 duqeyn oo ay ka fuliyeen gobolada dalka Soomaaliya.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Degmada Salaxley, ayaa sheegaya in diyaarado dagaal ay duqeymo ka geysteen degmadaas oo magaalada Hargeysa u jirta qiyaastii 50-Km.
Diyaaradahan dagaal ayaa shalay bambooyin iyo waxyaabo kale oo qarxa ku tuurey deegaano katirsan degmada Salaxlay, iyaga oo si gaara ula beegsaday banka qool-caday, halkaas oo ay ku sugnaayen dad reer guura ah.
Guddoomiyaha Degmada Salaxlay Ismaaciil Shiine ayaa sheegay in diyaarado dagaal oo joog hoose ku duulayaa ay waxyaabo qarxa ku tuureen reer guuraa iyo dhul daaqsimeed ka tirsan degmadaasi.
“Diyaaraduhu waxay ka yimaadeen dhinaca koonfureed iyagoo joog hoose ku duulaya ayay waxyaabo qaraxa ku tuureen dad reer miyi ah oo degan meel u dhaxaysa salaxlay iyo deegaanka Aaden Abokor, ma jiro wax dhimasho ah ama dhaawac ah oo dadka soo gaadhay, balse dab xoogan oo hubkaasi sababay ayaa gubay jabadkii reerku degenaayeen” ayuu yiri Guddoomiye Shiine.
Gudoomiye Shiine ayaa sidoo kale sheegay inay goobtaasi ay isla markiiba tageen, ayna soo arkeen hadhaaga hubkii ay diyaaraduhu tuureen iyo gubashada dhulkii ay ku habsadeen bambooyinku.
Dhinaca kale, Xoolo dhaqato Geel ka waraabinayay ceelka Riigga ah ee banka qool-caday ayaa sheegay inay maqleen jug culus iyo uuro ka kacday goobta ay diyaaradahu beegsadeen, maadaama ceelka ay ka waraabinayeen xoolaha aanu ka fogayn meesha diyaaraduhu hubka ku tuureen.
Ilaa iyo hadda lama oga dalka laga leeyahay diyaaradahaasi Militeri ee duqaynta gaystay, balse Gudoomiyaha degmada Salaxlay ayaa sheegay in marar hore diyaarado militeri ay joog hoose ku dulmareen degmada, balse ay tahay markii u horaysay ee hub tuuraan, arrintaasi oo oo cabsi ku abuurtay dadweynaha deegaankaasi.
Laamaha ammaanka ee Somaliland iyo Maamulka Gobolka Maroodijeex ayaa lagu wargaliyay arrinta, ilaa iyo haddana wax war ahna weli kamey soo saarin.
Sikastaba, dhawaan unbey aheyd markii degmada Gabilay, ay sidan oo kale diyaarado dagaal ay hub ku tuureen dhul daaq-simeed ay ku sugnaayeen dad xoolo dhaqato ah, iyada oo xukuumadda Somaliland ka hadal inta badan arrimaha diyaaradahaasi duqeymaha geysta.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Taliska ciidamada booliska Soomaaliya ayaa sheegay in xabsiga la dhigay saraakiil ka tirsan ciidamada Booliska, kuwaasi oo loo heysto inay qeyb ka ahaayeen dagaaladii ugu dambeeyay ee ka dhacay magaalada Muqdisho.
Labadii maalin ee lasoo dhaafay ciidamo ka tirsan booliska iyo meletariga Soomaaliya ayaa ku dagaalamayay degmooyinka Shibis iyo Yaaqshiid ee gobolka Banaadir, waxaana ka dhashay dhimasho iyo dhaawac.
Ciidamada dagaalamay ayaa sidoo kale waxay kala qaateen qoryo badan, taasi oo keentay in dagaalo ay ka dhacay agagaarka Isgoysyada Maanabooliyo iyo Baar Ayaan, waxaana kadib ciidamada kala dhex galay saraakiisha ciidamada Booliska iyo Meletariga.
Taliyaha ciidamada Booliska Soomaaliya Bashiir Cabdi Maxamed (Americo) oo saxaafadda kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in ciidamo ka tirsan dowladda iyo saraakiil ciidan loo xiray isku dhacyadii ugu dambeeyay ee ka dhacay Muqdisho
Waxaa uu taliye Bashiir Ameriko digniin u diray ilaalada Madaxda Dowladda, waxaana uu sheegay in lagula xisaabtami doono dagaalada dhexmaraya Ciidamada ilaalada u ah iyo kuwa howlgalada ka wada Muqdisho.
Markii Magalada Muqdisho ay ku wada dagaalamaan Ciidamada dhexdooda ayaa khasaaraha ugu badan waxaa ay gaartaa dadka Shacabka ah ee ku sugan Goobaha lagu dagaalamay taas oo aysan jirin cid wax iska weeydiisa.
Sidoo kale taliyaha ciidamada booliska ayaa sheegay in saraakiisha ciidamada kale uu kula dardaarmayo inay xakameeyaan waxyeelada shacabka ay u geystaan ciidamada ilaalada u ah iyo kuwa la dhigay xarumaha Isgoysyada ah.
Todobaadkaan Muqdisho waxaa ka dhacay seddex dagaal oo u dhaxeeyay ciidamada Booliska iyo meletariga Soomaaliya, waxaana ka dhashay dhimasho iyo dhaawac gaaray dhinacyada dagaalamay.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Masuuliyiinta ugu sareyso hay’adaha amaanka ee dowladda Soomaaliya iyo wasiirada Gaashaandhiga iyo amniga xukuumadda ayaa maanta hortagaya baarlamaanka Soomaaliya.
Kulanka maanta ayaa waxaa uu ka duwan yahay kulamadii hore ee ka dhacayay xarunta golaha shacabka, waxaana ka maqan warbaahinta sida uu shalay shaaciyay guddoomiyaha baarlamaanka Maxamed Mursal C/raxmaan.
Kulanka maanta ayaa seddex arin kaga duwan kulamadii hore ay xildhibaanada baarlamaanka ku yeelan jireen xarunta golaha shacabka, waxaana ugu horeeya in xildhibaanada baarlamaanka ay ka mideysan yihiin in kulanka maanta uu ka dhaco golaha shacabka.
Arinta Labaad ee kulanka maanta uu kaga duwan yahay kulamadii hore ayaa ah inuu dhacayo maanta oo Axad ah, iyadoo kulamadii hore looga bartay maalmaha, Sabtida, Isniinta iyo Arbacada.
Arinta Seddexaad ayaa ah in kulanka la isku waafaqay inay warbaahinta Dibad Joog ka ahaato, iyadoo xildhibaanadii kulankii hore mucaaradsanaa aqbaleen inay gole xiran ku wareystaan laamaha amaanka.
Shalay oo Sabti aheyd ayaa Xildhibaanada waxaa ay dood adag ka yeesheen xaalada Amni ee dalka,iyada oo Xildhibaanada ay muujiyeen dhaliilo ku aadan sida ay Xukuumadda u wajahday sugida Amniga dalka gaar ahaan Magalada Muqdisho.
Maanta ayaa qorshuhu yahay in Kulanka Baarlamaanka ay goobjoog ka noqdaan Su’aalana la weeydiiyo, Wasiirka Amniga, taliyeyaaha Ciidamada Millateriga, Booliska, Asluubta iyo Guddoomiyaha Gobolka Banaadir.
Lama oga waxyaabaha kasoo bixi kara kulanka laamaha amaanka iyo xildhibaanada baarlamaanka ku yeelanayaan magaalada Muqdisho.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Somaliland ayaa markale ka hadashay mawqifkeeda ku aadan Wada-hadalada ay la galeyso Soomaaliya, iyada oo ka dhawaajisey inay diyaar u tahay inay Soomaaliya kala hadasho wixii ay isku maan-dhaafsanyihiin.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Somaliland, Yaasiin X. Maxamuud Xiir [Faratoon], oo warbaahinta la hadlay, ayaa sheegay waxa uga meel yaal Wada-hadalada Somaliya, waxa uuna yiri “Somaliya diyaar ayaanu u nahay inaanu wada hadalno wixii aanu isku maan-dhaafsan nahayna meel isla dhigno, oo aanu waliba qancino, sida uu marar badan uu sheegay Madaxweynaha Somaliland Muddane Muuse Biixi Cabdi, mawqifka ay doonaanba ha istaagan laakiin inagu waxaynu nahay kuwa diyaarka u ah inaynu qancino, sida ugu haboona u qancino, maxaa yeelay qaranimada Somaliland waa mid aan marnaba laga laabaynin”
Wasiirka ayaa sidoo kale ka waramay dadaalada ay ugu jiraan sidey ictiraaf ku heli laheyd Somaliland “Horumar baa socda, maalin walbana wax baa inoo soo kordhaya, inaguna weynu dadaalaynaa, wixii dadaal ah ee inala gudboona weynu sameeynaynaa, weyna ka midho dhalin doonaa ictiraafkeena, wakhtiga ay doontaba ha noqoto waa hubaal inaynu helayno ictiraaf, horumarka aynu ku talaabsanay,iyo heerka aynu ka gaadhnay, iyo waliba madax banaanideena cid walba inaynu ku qancino ayaanu rabnaa, xidhiidh aad u fiicana weynu la leenahay Caalamka iyo Wadamada aynu jaarka nahayba” ayuu yiri Wasiir Faratoon
Wuxuu intas kusii daray Wasiirku “Mar kasta waxaanu leenahay qaranimada Somaliland waa mid muqadas ah, Shacabka reer Somaliland aragtida Siyaasada wey ku kala duwanaan karaan, oo waxaynu Xisbiyada aynu u sameeysaynay waa in dadkii isku aragti ahiba inay isku Xisbi noqdaan, laakiin waa inaynu mar walba mid ka midaysnaa, midaas oo ah wadaniyada iyo Somaliland-nimada, waana in guud ahaan Shacabka Somaliland meel kasta oo ay joogaan, Xisbiga ay doonaanba ha ku jiraan, dalkay doonaanba ha joogaan, waa in mawqifkooda iyo aragtidooda Somaliland mid ka noqdaan, oo jiritaanka iyo ilaalinta wadankooda, mar walba waa inay mid ha ka ahaadan”
Muqdisho 14la Abriil 2019 Xarunta Dambi Baarista ee CID ayaa waxaa ka taagan dhibaato xoog leh oo ku saabsan Waraaqaha ay dadka uga soo baahdaan gaar ahaan Waraaqda caddeyneyso inuusan qofka dambi ka gelin dalka Soomaaliya (Criminal Record).
Xarunta CID ayaa markii hore lacagta ku qaadi jirtay Xarunta waxayna dadka ku qasbanaayeen inay lacagta u bixiyaan si Kaash ah lamana ogoleyn in Akoon lagu shubo iyo in lacagta lagu tuuro Aaladaha lacagta la isugu tuuro ee Soomaaliya.
Wasaaradda Maaliyadda ayaa dhawaan amar kusoo rogtay Xarunta Dambi Baarista ee CID waxayna shaacisay in wixii hadda ka dambeeyo ay lacagtaas aruurin doonaan Wakiilo ka socdo Wasaardda isla markaasna Wasaaradda Maaliyadda looga sameeyey Akoon u gaar ah oo hadda lagu shubo lacagaha kasoo xaroodo Xaruntaas.
Tan iyo markaas waxaa dayacmatay shaqadii ka socotay CID ee dadka loogu adeegayey gaar ahaan waraaqaha Dambi La’aanta maadaama ay Meesha ka baxday lacagihii sida musuq maasuqa ah loo qaadan jiray.
Waxay bilabeen Saraakiishii howshaas qaabilsaneyd inay dayacaan shaqadii loo hayey Bulshada waxaana Xarunta CID ku arkeysaa dadkii Waraaqaha soo doontay oo lagu aruuriyey Xarunta Wasaaradda Beeraha oo ku dhagan Xarunta Dambi Baarista ee CID waxayna dadkaas halkaas ku sugnaadaan wax ku dhow 10 Saacadood iyadoo aan qaarkood wax shaqo ah loo qaban halka kuwa kalana ay helaan wixii ay soo doonteen kadib saacado xad dhaaf ah, waxaana meeshaas si dhaqso ah looga wadaa kaliya dadka Laaluushka laga qaado halka kuwa kalana loo sheego inaysan meeshooda kasoo dhaqaaqi karin.
Sababta sidaas loo yeelayo ayaa ah in Saraakiisha howshaas qaabilsan iyo Shaqaalahaba laga joojiyey Lacagihii musuq maasuqa ahaa oo ay halkaas ka heli jireen.
Inta badan dadka Waraaqaha loo fududeeyo ayaa laaluush ahaan u bixiyo lacag ka badan midda sharciga ah oo ay Wasaaradda Maaliyadda uga qaado Gudaha Xarunta Dambi Baarista ee CID si ay kaliya uga badbaadaan ciqaabta adag ee ka taagan helista Documentiyadaas.
Hooyo kamid ah dadweynaha Waraaqaha uga soo baahday Xarunta CID oo wadatay dhallaan yar oo umusha lagula jiro oo ay Caasimadda Online kula kulantay Xarunta Dambi Baarista ayaa sheegtay inay halkaas ku sugneyd muddo 8 Saacadood ah isla markaasna ay isku kor rafaadeyn iyada iyo cunugii yaraa oo ay dhabta ku wadatay.
Hooyadaan ayaa ugu dambeyntii isaga tagtay Xarunta iyadoo aan helin waraaqdii ay soo doonatay maadaama ay Shaqaalaha iyo Saraakiisha CID xoogga saaraan inay Waraaqaha u sameeyaan kaliya kuwa ay Laaluushka ka heliyaan oo lagu siiyo waqtiga ugu fudud oo u dhaxeyso 30 – 45 Daqiiqo.
Arrinta hooyadaan lagu sameeyey ayaa ah mid ka baxsan xuquuqda Bini’aadanimada iyo midda Islaanimada maadaama ay mudneyd in lagu tixgeliyo Cunugga yar iyo xaaladda ay ku jirto oo ah mid u baahan in la ilaaliyo, balse waxaa muuqato in Xarunta Dambi Baarista Booliska Soomaaliyeed ay ilaalinta hooyadaan kala weynaatay Laaluushka yar ee laga helayo Dadka kale.
Dowladda uu hoggaamiyo Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa horey Shacabka ugu ballan qaaday inay la dagaalameyso musuq maasuqa iyo Laaluushka balse waxaa muuqato inaysan arrintaas ka hirgelin inta badan hey’adaha Dowladda weliba si gaar ah Xarunta Dambi Baarista oo saldhig u ah Booliska Soomaaliyeed oo u taagan ilaalinta Sharciga iyo Dadweynaha Soomaaliyeed.
Muqdisho 14la Abriil 2019 Kusimaha Taliyaha NISA Fahad Yaasiin oo inta badan fagaarayaasha ka dhuunta ayaa lagu arkay gudaha Xarunta Baarlamaanka, waxaa uu ka mid yahay Taliyeyaasha su’aalaha la weydiinayo, inkastoo Warbaahinta ay dibad joog ka tahay.
Fahad oo la waydiiyey Su’aalo dhawr ah ayaa uga jawaabayey si kooban sidoo kalana su’aalaha intooda badan wuxuu uga jawaabayey “Shaqo kuma lihi”.
Haddaba Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame oo ah Siyaasi wax badan ka yaqaan Siyaasadda isla markaasna si weyn u mucaaradsan Siyaasadda ay dowladda Farmaajo ku maamuleyso dalka ayaa ka hadlay sababata Baarlamaanka looga mamnuucay Saxaafadda iyo sababta XIldhibanada loogu amray inay taleefoonada damiyaan sidoo kalana aysan badin Su’aalaha.
Cabdiraxmaan ayaa sheegay in kulanka Baarlamaanka sidaas loo yeelay wiil sida Godane oo kale isku qarinayo oo uu ula jeedo Fahad Yaasiin, ogowse Godane waa Hoggaamiyihii hore ee Al-Shabaab ee la dilay kaasoo inta badan Fagaarayaasha aan lagu arki jirin.
” Baarlamaankee? kan la leeyahay hal daqiiqo hadal, taleefanka demi, warbaahinta celi, ha waydiin hal su’aal ka badan, aamus ee fariiso, Waxaas oo idilna waxa loo yeelayaa wiil sidii Axmad Godane is qarinaya dartii” Ayuu yiri Cabdiraxmaan.
Cabdiraxmaan oo Qoraalkaan kusoo qoray Bartiisa Facebook ayaa kusoo aadiyey Xilli uu Fahad Maanta wajahayo Su’aalihii ugu adkaa oo kaga imaanayo Xildhibanada Baarlamaanka Soomaaliya.
Maamulka Dowladda Somaliland 14la Abriil 2019 Nadaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, ayaa isku shaandheyn ku sameeyay Xukuumadiisa, waxyar un kadib markii uu maanta qaar kamid ah bulshada reer Hargeysa la tukaday salaad Roob-doona.
Madaxweyne Biixi ayaa waxa uu wareegto madaxweyne oo summadeedu tahay JSL/XM/XKQ/222/1-293/042019, uu Xilka qaadis iyo Magacaabid ku sameeyey xubno ka mida xukuumadda.
Waxaanay u dhignayd Wareegtada Madaxweynuhu Sidan:-
Wareegto Madaxweyne
Xil ka Qaadis
Ku: Cawaale Ibraahim Shirwac Looddoon
Wasiirkii Hore ee Wasaaradda Qorshaynta iyo Horumarinta Qaranka
Ku: Axmed Xasan Cigaal Sahal
Safiirka Somaliland u Fadhiya Itoobiya
Ujeeddo: Xil Ka-qaadis
Mudanayaal,
Sida aad la socotaan, xilka qaranka ayey dabcigiisa tahay in uu meerto noqdo, oo hadba loo igmado ciddii hanan karta. Sidaa darteed, waxaan gartay in laga bilaabo taariikhda maanta aan idinka qaado xilalkii aad hayseen.
Waxaan idiinka mahadcelinayaa muddadii aad hayseen xilalkaas Qaran.
Wareegto Madaxweyne.
Magacaabid
Markaan Arkay: Dastuurka Jamhuuriyadda Somaliland, Qodobka 90aad;
Markaan Arkay: Aqoontooda, Kartidooda iyo Waaya-aragnimadooda;
Markaan ku Qancay: In ay Hanan Karaan Masuuliyadda ka Dhalanaysa Xilalkan;
Markaan Sameeyey: La-tashi Ballaadhan;
Waxaan Go’aamiyey;
In laga bilaabo taariikhda maanta aan masuuliyiintan u magacaabo xilalkan:
1 Cumar Cali Cabdillaahi Bade Wasiirka Wasaaradda Horumarinta Caafimaadka.
2 Cabdiraxiim Cismaan Xaaji Cabdi (Shibbiin) Wasiirka Wasaaradda Qorshaynta iyo Horumarinta Qaranka.
3 Cabdinaasir Caydiid Maxamed Faarax Wasiirka Ku-xigeenka Wasaaradda Arrimaha Gudaha.
4 Salaan Xasan Kayd Cabdille Safiirka Somaliland u fadhiya Dalka Itoobiya.
ALLAA MAHAD LEH
Muuse Biixi Cabdi
Madaxweynaha MDS
https://www.youtube.com/watch?v=4FluNN11UoA
https://www.youtube.com/watch?time_continue=25&v=4FluNN11UoA
WARARKA MAANTA 12ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Shacabka Soomaaliyeed ma aqbili karaan beenta kooxda nabar iyo naxdin ee ay sida khaldan baraha bulshadda ugu faafiyaan? Yaa #Soomaaliya ka dhigay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii 2baad? Maxayse ku fashilanfay xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo diiday in ;a sameeyo dowlad gobaleedka gobalka Banaadir State? Maxayse beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise waxaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo oo ku fashilmay inuu hoggaamiyo dalka #Soomaaliya asagoo 3 taliye u magaabay ciidanka xoogga dalka oo muddo aan wax mushahar ah a siin? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya?
Muqdisho 12la Abriil 2019 Magaalada Muqdisho ayaa waxaa ka socoto Munaasabadda 59-guuradii ka soo wareegatay markii la aas aasay Ciidanka Xoogga dalka ee 12-ka April oo ku beegan maalinta berri oo Jimco aheyd, iyadoo maanta oo Khamiis ah la soo hormariyay.
Munaasabaddan ayaa waxaa ka qeyb galaya Madaxweynaha JFS Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, Wasiirka Difaaca XFS ,Saraakiisha Ciidamada qalabka sida, Taliyeyaasha Ciidamada iyo marti sharaf kale.
Ciidamada xoogga dalka ayaa xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga ku soo bandhigay dhoolatus iyo gaarda ka ciyaar,iyagoo Salaan sharaf siiyay Madaxda Qaranka.
Haddaba Munaasabadda 12-ka April ee sanad guurada 59aad ee Ciidamada xoogga dalka ayaa sanadkan la xusayaa markii 3aad oo uu Madaxweyne Farmaajo talada haayo, iyadoo saddexdaas jeerna ee Munaasabadda 12-ka ay ka wada qeyb galeen Saddex Taliye iyo 3 wasiir Gaashaandhig oo kala duwan.
Munaasabaddii sanadkii 2017 waxaa dalka Wasiir Gaashaandhig iyo Taliyaha Xoogga dalka ahaa C/rashiid C/llaahi iyo Jen. Axmed Jimcaale Cirfiid.
Munaasabaddii 12 April ee dhacday sanadkii 2018 waxaa Wasiir Gaashaandhig ahaa Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan oo hadda ah Guddoomiyaha Golaha Shacabka, halka Taliyaha Ciidamada Xoogga dalka Jen. C/weli Jaamac Gorod.
Munaasabaddan sanadkan 2019 waxaa dalka Wasiir Gaashaandhig ka ah Xasan Cali Maxamed (Amar Dambe), halka Taliyaha Ciidanka xoogga dalka uu yahay Jen. Daahir Aadan Cilmi Indha Qarshe.
Muqdisho 12la Abriil 2019Maamulka Puntland aya magaalada Garowe kaga dhawaaqay dagaal ka dhan ah ururka Takfiir, oo muddooyinkii ugu dambeeyay ku badanayay deegaanada Puntland.
Wasiirka cadaaladda Puntland Cawil Sheikh Xaamud Maxamed ayaa kaga dhawaaqay magaalada Garowe dagaalka ka dhanka ah kooxda Takfiir oo uu sheegay inay aaminsan yihiin fikirka gaaleysiinta.
Wasiirka ayaa sheegay in kooxda ay deegaanada Puntland ka wado fikrado aan wanaagsaneyn oo lagu marin habaabinayo shacabka ku dhaqan deegaanada maamulkaasi, islamarkaana ay go’aansadeen inay la dagaalamaan.
Sidoo kale wuxuu tilmaamay in kooxda Takfiirka in ay yihiin firqad xun oo khatar ku ah caqiiqada iyo qiyamka bulshada haddii aan lala dagaallamin, sida uu hadalka u dhigay wasiirka cadaaladda.
“Takfiirku waa arrin haatan Puntland ku faafaysa runtii, waxaan damacsannahay in aan arrintaas takfiirka laga hortago, waxaan ka hor istaagaynaa in ay masaajiddo ama xarumo yeeshaan, waxaan la dagaallamaynaa in aan joojinno fasahaadkooda. Takfiirku waa firqad xun waana fasahaad” ayuu yiri Xaamud.
Kooxdaan ayaa degan deegaano dhowr ah oo Soomaalida ay degto, balse waxay kusii badan yihiin deegaanada maamul goboleedka Puntland, sida uu ka dhawaajiyay wasiirka cadaalada Puntland.
Sudan 12la Abriil 2019 Dadweynaha Sudan ayaa maqlay hadal ay wakhti dheer sugayeen kadib markii Cawad Maxamed Axmed Bin Cawf ka dhawaajiyay in gabi ahaanba xukunkii laga qaaday Cumar Xasan Al-Bshiir, sidoo kalana wuxuu sheegay iney ku xireen goob an dhibaato ka jirin.
Bin Cawf wuxuu ka mid ahaa shaqsiyaadka uu kalsoonida ugu weyn ku qabay Al-Bashiir maadaama uu hayay laba xil oo awood sare leh, wasiirka Gaashaandhigga iyo sidoo kale xilka madaxweyne ku xigeenka.
Al-Bashiir ayaa bishii February ku dhawaaqay in Bin Cawf uu yahay madaxweyne ku xigeenka koowaad ee xukuumadiisa, wuxuuna ka dhiganayay awood maadaama xilligaas mudaharaadyada looga soo horjeedo dowladda ay sii xoogeysanayeen.
Sidoo kale madaxweynaha talada laga tuuray wuxuu isku dayay inuu sameeyo isbadal weyn oo dhanka xukuumadiisa ah, wuxuuna kala diray dhamaan wasiiradii marka laga reebo saddex wasiir oo kala ah (gaashaandhigga, arrimaha dibada iyo cadaaladda), Cumar wuxuu markaas wadanka kusoo rogay xaalad deg-deg ah oo soconeysa muddo sanad ah.
Wakhtigaas dunida oo dhan waxey Cawad Bin Cawf u aragtay inuu yahay qofka kaliya uu naftiisa ku aamini karo Bashiir, wuxuu ka dhigtay difaaciisa si uu xukumaadda ugu ilaaliyo, sidoo kale dhamaan gudoomiyeyaasha gobolada wuxuu ka dhigay saraakiil military, balse wax walba wey soo dhamaadeen.
Hadaba waa kuma Cawad Ibnu Cawf:
Bin Cawf wuxuu horaantii kontomaadkii ku dhashay Qura meel la yiraahdo oo ku taala degmada Wad Maalik, wuxuu wadanka Masar u aaday si uu ciidanimo usoo barto isagoo ku takhasusay Madaafiicda, sidoo kalana wuxuu markii dambe macalinka ka noqday kulliyadda lagu diyaariyo saraakiisha.
Ku xigeenka taliyaha ciidamada qalabka sida iyo sidoo kale taliyaha sirdoonka militariga ayuu noqday intii uu ku jiray shaqada ciidanka, sidoo kalana wuxuu door aan la dafiri karin ku lahaa iney isku soo dhawaadaan dowladaha Sudan iyo Eritrea wakhtigii uu madaxda ka ahaa guddigii nabadgelyada ee ka qeyb qaadanayay wada xaajoodka labada dal.
Wixii ka dambeeyay sanadkii 2010, wuxuu isaga fariistay shaqada ciidanka isagoo dhinacyo badan kala shaqeeyay dowladda, wuxuu noqday agaasimaha waaxda xallinta khilaafaadka, sidoo kalana safiirka Sudan u fadhiya Cuman ayuu mar noqday, halka uu sidoo kale safaaradda Masar ee wadankiisa ka shaqeeyay.
Lama filaan ayey aheyd markii dhamaadkii 2015 Al-Bashiir uu digreeto ku magacaabay Cawad Maxamed Axmed Bin Cawf, isagoo ka dhigay wasiirka Gaashaandhigga.
Sida la fahamsan yahay ciidanka Sudan waxey qaadeen tallaabo aan la dafiri karin tan iyo markii xilka loo magacaabay, balse wuxuu ka biyo diiday inuu qaato talada shacabka ee aheyd iney dowladda ciidamadeeda kala soo baxdo Yemen, wuxuuna garab istaagay go’aankii dowladda isagoo sheegay iney isbaheysiga kasii mid ahaan doonaan.
Ugu dambeyntii Cawad waa mid aysan ku qanacsaneyn Qaramada Midoobay oo ku dartay liiska dadka masuulka ka ahaa dhibaatooyinkii ka dhacay Darfur sanadkii 2005, sidoo kalana mareykanka isagana wuxuu ku daray dadka u calaameysan ee dhibaatooyinka ay ku eedeeyaan.
Maamulka Dowladda Jubbaland 12la Abriil 2019 Madaxweynaha dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Jubbaland Axmed Maxamed Islam (Axmed Madoobe) ayaa xilkii ka qaaday lataliyihiisa arrimaha siyaasadda Cabdi Cali Raage.
Axmed Madoobe ayaa warqad ogeysiin ah u diray hay’addaha Jubbaland, kuna wargeliyay in Cabdi Cali Raage uusan dowlad goboleedka Jubbaland matali karin laga bilaabo maanta.
Warqada ka soo baxday madaxweynaha ma uusan ku sheegin sababta rasmiga ah ee loo cuskaday xilka ka qaadista, iyadoo la ogaa in Cabdi Cali Raage ahaa saaxiibka ugu dhaw madaxweyne Axmed Madoobe, kaasoo dadka danaha ka leh madaxweynaha isaga u sii mari jiray.
Waxaa jira warar soo baxaya oo sheegaya inuu mudooyinkanba jiray khilaaf u dhexeeyay madaxweynaha iyo la taliyihiisa arrimaha siyaasadda, kaasoo dhowr jeer la isku dayay in lagu boxo xal ka gaaristeeda, balse isku dayo dhowr ah oo la sameeyay uu fashilmay.
Maamulka Dowladda Somaliland 12la Abriil 2019 Safiirka Mareykanka u qaabilsan Soomaaliya, Donald Yukio Yamamoto ayaa la filayaa dhowaan in uu socdaal ku yimaado magaalada Hargeysa ee Caasimada Somaliland.
Donald Yamamoto ayaa socdaalkiisan uu ku imaanayo Hargeysa, waxa uu noqonayaa socdaalkiisi ugu horeyay ee uu ku yimaado caasimada Somaliland, tan iyo xiligii loo magacaabay Safiirnimada Soomaaliya.
Socdaalkan Yamamoto ee uu Hargeysa ku imaanayo ayaa ilaa hadda cadeyn wakhtiga rasmiga ah ee imaatinkiisa, balse ilo xog-ogaal ah ayaa Caasimada Online u sheegay in Danjiruhu maalmahan soo socda uu ku soo wajahan-yahay magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland.
Donald Yamamoto ayaa marka usoo gaadho Somaliland, waxa uu kulamo la qaadan doona Madaxda ugu sarreysa dalka, isagoo weliba kulan gaar ah la qaadan doona Madaxweyne Muuse Biixi
Muqdisho 12la Abriil 2019 Ka hor Aamin Ambulance iyo inta ay shaqeeneysay 12-kii sanno ee lasoo dhaafay, ma jirin gawaari kale oo gar-gaarka deg degga ah ka shaqeeya marka la joogo Muqdisho.
GOORMA AYEY TIMID AAMIN AMBULANCE?
Aamin Ambulance oo ah Hay’ad si mutadawacnimo ah uga shaqeyn jirtay gurmadka deg degga ah ayaa timid xilli loo baahna, dalkuna ku jiray xaalad dagaal, oo ay adkeyd in loo gurmado qofka ku waxyeelooba dagaalada socda.
Dadka ku dhaqan Muqdisho oo subax walba kusoo toosi jiray daryanka madaafiicda, habeenkiina hurdada kaga baaqsan jiray dhawaqa rasaasta nuucyadeeda kala duwan ayaa dhaawacyada ku qaadan jiray gaari-gacan iyo gaari-dameer, taas oo ay ka dhaxli jireen silac, daryeel xumo iyo daah oo ugu dambeyn qofka dhaawaca ah u sababta geeri.
MAXAA IS BADALAY MARKA AY TIMID AAMIN AMBULANCE?
Shacabka Muqdisho oo ku sugnaa xaalad ay farxad u aheyd in ay arkaan gawaari Ambulance oo u qaada qofka dhaawaca ah, iskaba daa in ay ku fakaraan nabad iyo xasilooni ayaa aad usoo dhoweeyay imaashiyaha ha’addaan ee diyaarka u ah in ay ugu shaqeyso sida bilaash ah.
Waxaa billaawday wada shaqeyn wanaagsan oo ka dhex dhalatay shacabka Muqdisho iyo Aamin Ambulance, taas oo sababtay in hay’addan ay kasoo gudubto kaliya qaadista qofka dhaawaca ah oo ay u gurmadaan hooyooyinka foosha ah iyo qofka xanuun daran uu ku dhex qabto hooygiisa, waxaana meesha ka baxay in la arko qof dhaawac ah oo lagu sido gaari-gacan ama gaari-dameer.
MAXAY KU JIRTAA DANTA SHACABKA?
Shacabka Muqdisho oo wali baadi goob ugu jira qof dusha saarto amnigooda si dhowna uga warhaayo, maankana ku haayo howsha quruxda badan oo ay u heyso hay’addaan, kana fogaanaya in ay ku abbaal dhacaan, ayaa u arko dantooda in ay sii shaqeyso Aamin Ambulance, waxaana yaab iyo amakaag ku noqday go’aankii dowladda ee ahaa shaqo ka joojinta Aamin Ambulamce.
Dowladdaan haatan jirta ayaa ah dowladda kaliya ee u aragtay u gurmashada shacabka ka qeyb qaadasho ammaan darri, waxaana xusid mudan in Aamin Ambulance ay aheyd hay’adda kaliya ee awoodda in xilli kasta iyo goob kasta ay ugu gurmato shacabka, taas oo aysan hore u sameyn dowladda.
MAXEY TAHAY DANTA UGU JIRTO DOWLADDA ERYIDDA AAMIN AMBULANCE?
Inkastoo aysan caddeyn u jeedka dhabta ah ee dowladda ku riixay joojinta adeeggaan gurmad ayadoon wax badiil ah u heyn shacabka, goob walba iyo xilli walbana ugu gurman karin, hadana warbixin uu bartiisa Facebook kusoo daabacay Cabdinuur Maxamed Axmed oo ah agaasimaha warfaafinta madaxtooyada Soomaaliya waxaa ku jiray qodob taabanaya in looga shakiyay ka qeyb ahaansho amni darrada jirta.
Waa ceeb kale oo ay dhex istaagtay dowladda, waxuu ahaa go’aan aan farxad galin shacabka Muqdisho, waxey isku dayeen in ay inkiraan, waxaase ugu dambeyn hadlay agaasimaha Aamin Ambulance Dr. Cabdiqaadir Cabdiraxmaan oo shaaca ka qaaday in dowladdu ku amartay in aysan tagi karin goobaha qaraxyada ka dhacaan, aysanna u gurman karin dadka ku waxyeelooba.
MAXUU KUSOO BIYA SHUBANAYAA GO’AANKA DOWLADDA?
Go’aankaan hadduu hirgalo, shacabka Muqdishana la tixgelin waayo rabitaankooda waxuu isugu biya shuban doonaa “Dayac, hala dooxo, oo ka daahi daryeelka”.
W/Q:- Nuune Ali Hassan
Muqdisho 12la Abriil 2019 Jawaabta Guddoomiyaha Gobolka Benadir Inj. Yarisow ee ku saabsan amar uu ka bixiyay dhulka EX Marino ee Dowladihii kala dambeeyay u sharciyeeyeen ee Madaxweyne Cabdullahi Yusuf, Sheikh Sharif, iyo Xassan Sheikh siiyeen muwaadiniin Soomaaliyeed sida ay sheeganayaan waa gef weyn ee aan laheyn xikmad dowladnimo.
Xitaa barasaabkii Talyaaniga sidaas uma hadli karin.
Khubaro badan waxay soo jeediyeen inay xaaran tahay in dalal ajnabi ah la siiyo dhulka xeebta ah. Haseyeeshe Dowladda Madaxweyne Farmajo diyaar uma ah in lala taliyo ama tixgeliso talada shacabka.
Waxaa soo ifbaxaya in madaxda ku fadhisa kuraasta dowladda federaalka ay qabaan fikrad dowladnimo ee la mid ah tan Al Shabab iyo hoggaamiyayaashii dagaalka sokeeye oo hadalkooda, qoraalkooka, iyo ficilkooda sharci yahay, sax yahay, aan laga hadli karin.
Waxaa kaloo soo caddaanaya inay dhisanayaan dowladda ay ayago leeyihiin, jecel yihiin, jeebkooda ku jirta oo cid kale shaqo ku laheyn.
Arrintaas waxaa markhaati u ah in doorkii Barlamaanka, garsoorka, dowlad goboleedyada, saxaafadda, bulshada ra’yidka, iyo mucaaradka la laa’lay
Soomaaliya waxay u baahan tahay badbaado iyo naf hurid deg deg ah.
Dr. Maxamud Culusow
Eritrea 12la Abriil 2019 Madaxweynaha dawladda Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle oo waraysi siiyay wargeys Faransiis ah ayaa sheegay in ciidanka badda ee Itoobiya dhisanayso xaruntiisu noqonayso dekedda Masawa ee dalka Ereteriya sida ay baahisay warbaahinta Ertrean Press.
Arrintan ayaa guux ka abuurtay Ereteriya, islamarkaana waxa baraha bulshada kaga dareen celiyay saxaafadda iyo bulshada Ereteriya.
Wasiirka warfaafinta ee Ereteriya Yemane G. Meskel ayaa si kooban ugu jawaabay madaxweynaha Jabuuti Mr Geelle waxaanu sheegay in aanu garanayn goorta Geelle noqday afhayeenka Jabuuti laakiin, warka uu sheegay yahay been.
Sida laga soo xigtay waraysiga Madaxweyne Geelle wuxuu sheegay in madaxweynaha Faransiisku u sheegay in saldhigga Itoobiya ee ciidanka baddu noqonayo Masawa oo Ereteriya ah. Waxa saldhigga dhismihiisa iyo asaasidda ciidanka badda Itoobiya gacan ka gaysanaya dawladda Faransiiska.
Muddo dheer ayaa laga faalloonayay halka uu noqon doono fadhiisinka ciidanka badda ee Itoobiya doonayso in ay si dhakhso ah u dhisato taas oo uu dardar geliyay ra’isal wasaare Abiy Axmed kadib markii la kala diray markii Ereteriya ka go’day Itoobiya ee dalka Itoobiya noqday bilaa bad. Waddamada la filayay in saldhiggu noqdo waxaa ka mid ahayd Somaliland
London 12la Abriil 2019 Booliiska dalka Britain ayaa maanta gudaha u galay dhismaha safaarada Ecuador ku leedahay magaalada London ,waxa ayna halkaasi kasoo xireen Julian Assange oo ah Aas aasaha shabakada siraha qarsoon faafisa ee Wikileaks.
Julian Assange ayaa mudo todobo sano ah magan galyo ahaan ugu dhax noolaa dhismaha safaarada Ecuador ee magaalada London halkaas uu galay xili la doonayay in lasoo xiro.
Madaxweynaha dalka Ecuador Lenin Moreno ayaa shaaca ka qaaday inay baabi’iyeen magangalyadii Mr Assange siiyeen , kaddib markii uu ku xadgudubay heerarka caalamiga sida uu xusay.
Booliiska magaalada London ayaa gudaha u galay dhismaha safaarada halkaas ay xoog uga soo xireen kadib markii uu Assange ka biyo diiday in uu booliiska isku soo dhiibo .
Dowlada Sweden ayaa ku eedeesay Julian Assange dacwad la xariira kufsi iyo dambiyo kale, waxaana ninkan uu dunida caan ka noqday kadib markii barta uu aas aasay ee Wikileaks faafisay siro badan oo u qarsoono doono waa weyn.
https://www.youtube.com/watch?v=x0YaxALCdjI
WARARKA MAANTA 11ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Yaa iscasili doona fashilka ku dhacay xukuummadda fashilantay? Yaa ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa adkaan doono Senator Muuse Suudi Yalaxoow Iyo Xukuummadda Fashilantay ee Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay tahay deynta ay ganacsatada ku leeyihiin xukuummadda fashiltantay? Maxay sababta maalinkasta loo weerarayo siyaasiyiinta Hawiye ee ku jira aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxuuse u diidan yahay Guddoomiyaha Aqalka Hoose Mudane Mursal Shiikh in golaha shacabka la hor keeno hesshiiska qarsoodiga ah ee loo saxiixay dalka #Ethiopia ayadoo si qayaxan loo diidan yahay in ciidanka badda Soomaaliya la dhiso? Maxaase Ciidanka Xoogga Dalka loo siin waayey mushaharaadkooda ma niyad-jabin mise kala dirid loo sii dhabar-jabinaayo inay #Ethiopia Iyo #Kenya kala qaataan #Soomaaliya? Maxayse tahay waxa ay ka hadlayaan xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Bangiga Adduunka kaasoo ka biyo-diidan musuqmaasuqa baahsan ee xukuummadda Nabad Iyo Naxdin? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Muqdisho xorayn doono fashilka ku habsaday dalkan? Maxayse tahay sababta kaliya ee loogu wada noolyahay canshuurta gobalka Banaadir oo aan wax canshuur ah laga soo qaadi karin goballada kale ee dalka? Kadib 2 sanno iyo bilo wax ciidan xoogga dalka ah iyo shaqaalaha dadweynaha ee dowliga ah oo si toos ah u qaadan jiray mushaharaadkooda ma jiraan? Kaca reer #Muqdisho oo iska-difaaca tuugo la shaqaysanaysa Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa dalka iyo dadka jah-wareerinaysa! Ha wiqleeyso!
Muqdisho 11la Abriil 2019 Soomaali badan ayaa dhibanayaal u ah kooxda Al-Shabaab, hase yeeshee kuwa ugu darran waa caruurta. Warbixintan waxay ku saabsan tahay nolosha qoys ka kooban lix caruur iyo hooyadood oo aabahood uu ku baxay gacanta kooxda Al-Shabaab oo kumanaan qof oo Soomaali ah sidoo kale dhibanayaal u ah.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 11la Abriil 2019 Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa dalab u gudbiyay dowladda Soomaaliya, kaasi oo ku aadan walaaca laga qabo in markale biyo la’aan baahsan ay soo wajahdo Shacabka Soomaaliyeed ee ku tiirsan biyaha Wabiga Shabeelle.
Madaxweyne Waare ayaa sheegay in xiliyadda jiilaal sanadihii u dambeeyay biyo la’aan ay soo wajahaysay Shacabka gobolada Hiiraan, Shabeelaha Dhexe iyo Shabeelaha Hoose, maadaama biyaha Wabiga Shabeelle la weyn jiray, iyadoo ay ugu wacan tahay Ethiopia oo biyo xereeno sameyn jirtay.
Waare ayaa walaaca uu muujiyay ku sheegay inuu yahay mid horseedi kara in halis badan ay wajahaan beearalayda iyo shacabka ku nool hareeraha Wabiga Shabeelle, waxaana uu dowladda ka dalbaday in Ethiopia ay arimahaasi kala hadasho.
Jowhar ayaa kamid ah meelaha ay beeralay badan dhibaato ku qabaan biyo la’aanta wabiga Shabeelle, waxaana halkaasi lagu soo bandhigay Bariis cusub oo la doonayo in lagu abuuro magaalada Jowhar, kaasi oo la sheegay in looga maarmi doono Bariiska dibadda laga keeno, haddii tijaabada lagu guuleysto
Waare, wuxuu sheegay si tijaabadaasi loogu guuleysto in loo baahan yahay in beeralayda aysan ka walwalin biyaha wabiga Shabeelle oo ay ku tiirsan yihiin, wuxuuna ka codsaday dowladda inay Ethiopia arimahaasi kala hadasho.
“Waxaan ugu baaqayaa Dowlada Federalka inay wadahadal rasmi ah oo wax ku ool ah kala yeelato dowlada Itoobiya maareynta biyaha wabiga Shabeelle sida sharciga caalamiga ah uu qabo si Dowlada iyo beeralayda Soomaaliyeed ay u helaan qeybta ay xaqa ugu leeyihiin.”ayuu yiri Madaxweyne Waare.
Wabiga Shabeelle ayaa dhowrkii sano ugu dambeysay waxaa ka jirey biyo la’aan xilliga jiilaalka iyadoo beeralay badan ay qasaare ka soo gaarto biyo la’aanta wabiga, sidoo kalana waxaa halis gala dadka ku dhaqan hareeraha wabiga oo xaalad biyo la’aan ay wajahdaa.
Muqdisho 11la Abriil 2019 1 Bishii hore Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna duqa Muqdisho Eng: Cabdiraxmaan Cumar Cismaan Yariisow ayaa sheegay in lagala noqday dukumintiyo loo sameeystay dhul ay ciidamadii Badda ku lahaayeen degmada Cabdulcasiis ee magaalada Muqdisho.
Xeer uu soo saaray guddoomiyaha gobolka Banaadir ayaa lagu sheegay in dhulkaasi hore u ahaa dan guud haatana la doonayo in caasimada laga dhigo mid la tartanto caalamka.
Eng Yariisow ayaa hay’adaha dowlada Federaalka waxa uu ku wargeliyay in ay joojiyaan dhulalka ay bixiyaan, kadib markii ay dowlada u wakiilatay maamulka Gobolka Banaadir iyo Duqa Muqdisho in uu Mas’uul ka yahay dhul bixinta iyo fasaxyada.
Amarkaas kadib Degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir ayaa waxaa ka jirto xiisad laga cabsi qabo iney gacan ka hadal isu bedesho, taasoo u dhexeysa Ciidamada dowladda iyo Ciidamo taabacsan Senator Muuse Suudi Yalaxoow oo ka tirsan Aqalka Sare ee baarlamaanka Soomaaliya.
Xiisadda ayaa sii xoogeysatay kaddib markii uu fashilmay labo isku day oo lagu doonayay in Senatorka lagu qanciyo inuu xerada isaga guuro, isagoo xubno isaga wakiil ka ah ay la kulmeen Madaxweyne Farmaajo iyo kulan uu Guddoomiyaha Aqalka Sare isugu keenay Duqa Muqdisho iyo Muuse Suudi Yalaxoow, waloow wax natiijo ah aan ka soo bixin kulmadaas.
Maxaa laga damacsan yahay dhulkaas?
Dowladda Soomaaliya ayaa dhulkaas ka damacsan inay ka dhisto dhismooyin casri oo qalabeysan, waxaana la doonayaa in la dajiyo Safaarado ay ugu horeyso tan Dowladda Qatar oo la rumeysan yahay inay tahay dowladda soo dhisatay Madaxweyne Farmaajo iyo dowladdiisa.
Sidoo kale dhulkaas ayaa waxaa qeyb kamid ah laga Ijaari doonaa Diblomaasiyiin iyo Siyaasiyiinta sida weyn u taageersan Dowladda Soomaaliya kuwaas oo dowladda ku difaaco afkooda.
Waxaa kaloo laga sameyn rabaa guryo Ganacsi oo la doonayo in la Ijaaro isla markaasna Macaash laga sameeyo.
Yaa Qaatay Mashruucaas?
Sida ay Xogta ku heshay Shabakadda Caasimadda Online, Mashruuca dhismooyinkaas iyo guud ahaan maamulka Barnaamijkaas waxaa wadato Marwada Koowaad ee dalka Zeynab Cabdi.
Madaxweyne Farmaajo ayaa Mashruucaas ku wareejiyey Xaaskiisa, waxayna Marwo Seynab howshaas u xil saaratay oo Mashruuca u fulin doono Gaambe oo ah Maamulaha Hotel Jazeera ee Magaalada Muqdisho oo ah meesha ugu badan oo ay dagan yihiin Siyaasiyiinta Dowladda taageersan.
Gaambe ayaa siyaasadda ku milmay tan iyo markii uu Dalka Ra’isul wasaare ka noqday Xasan Cali Khyere oo ay isku beel yihiin, waxayna taas u suurta gelisay inuu helo fursado badan oo uu ku qaato Mashaariic waxaana si weyn usii saaciday inay qaraabo yihiin Xaaska Madaxweyne Farmaajo.
Hotelka Jazeera ee Muqdisho waxaa iska leh Yuusuf Siciid Jimcaale oo ay qaraabo yihiin Axmednur Cali Jimcaale oo ah milkiilaha Shirkada Hormuud, balse Hotelka waxaa maamulo Gaambe oo ay qaraabo yihiin ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre, ayna Yuusuf dhanka hooyada ehel ka yihiin.
Muqdisho 11la Abriil 2019 Duqa Muqdisho Ahna Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Mudane Cabdiraxmaan Cumar Cusmaan (Eng. Yarisow) ayaa qoraal uu u diray Xafiisyada Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee Muqdisho, waxa uu si kulul ugu cambaareeyey falalka ka dhanka ah faya dhawrka iyo badbaadada deegaanka oo Xafiisyadaas ay kula kaceen xeebaha Muqdisho.
Guddoomiyaha ayaa iftiimiyey dadaallada joogtada ah ee ay ku bixinayaan Maamulka Gobolka Banaadir ilaalinta bilicda iyo faya-dhawrka Caasimadda, isagoona sheegay in ay jiraan labo goobood oo loo qorsheeyey maareynta qashinka, ayna si adag ula xisaabtamayaan cid kasta oo meel kale ku daadisa qashinka.
Eng. Yariisow ayaa sheegay in Hey’addo ay ka mid yihiin Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee ku sugan Muqdisho ay si khaldan qashin ugu shubaan xeebaha magaalada, taasi oo dhibaato xoogan ku heysa shacabka gobolka iyo badqabka deegaanka.
“Qashinka lagu daadinayo xeebaha Muqdisho waxaa uu dhibaato weyn ku hayaa kheyraadka Badda, iyadoona dad fara badan oo nolol ka raadsan jiray kheyraadka badda ay dhibaatooyin la kulmaan, waxaana isa soo taraya cabashada ay shacabka ka muujinayaan Qashinka faraha badan ee lagu shubo xeebaha, waana in si dhab ah loo qaataa cabashada shacabka” Ayaa lagu yiri Qoraal uu Duqa Muqdisho u diray Xafiisyada UN-ka iyo AU-da.
Duqa Muqdisho ayaa sheegay in Maamulka Gobolka Banaadir ay gacan ka gaysanayaan xal u helista caqabadaha faya dhawrka ee ay ka cabanayaan Xafiiyadaasi, balse looga baahan yahay in ay iyagu masuuliyad iska saaraan ilaalinta deegaanka iyo badqabka dadka Soomaaliyeed ee ay gurmadka iyo garab istaagga ugu yimaadeen.
Sidoo kale, Guddoomiye Yarisow waxa uu xasuusiyey Xafiisyada Qaramada Midoobey iyo Midowga Afrika ee Muqdisho qorshe arrinkan ku saabsan oo ay horey ugu soo bandhigeen sidii wax looga qaban lahaa arrinkaas, iyadoona ay ahayd in madaxda Xafiisyadaas ay mudnaan siiyaan qorshahaas.
Muqdisho 11la Abriil 2019 Waxaa muuqata in Booliiska Soomaaliya, Xafiisyada Madaxtooyada iyo Raysal Wasaarahaba ay weerar ku yihiin Warbaahinta Soomaaliya, waxaana isa sii taraya caburinta iyo go’doonka la sii gelinayo.
Hore ayaa Xafiisyada Madaxweynaha iyo Raysal Wasaaraha looga joojiyay Warbaahinta waxaana hada lagu soo daray Booliiska Soomaaliya iyo in laga joojiyo goobaha ay ka dhacaan waxayna arintaasi abuurtay go’doon ay galeen Wariyaasha iyo Warbaahinta.
Hada waxaa socda qorshe kale oo Warbaahinta looga mamnuucayo Xarunta Fadhiyada baarlamaanka ee Golaha Shacabka waxaana la sheegay in uu ahaa amar ka soo baxay Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre.
Golaha Shacabka ee baarlamaanka Soomaaliya ayaa loo sameen doonaa Xafiiska wax soo saarka Warbaahinta sida kuwa ka shaqeeya Madaxtooyada iyo guriga Raysal Wasaaraha waxayna arintaasi ay dhabar jab ku tahay Warbaahinta iyo Xildhibaanada mucaaradka ah.
Arintaan ayaa u muuqata in albaabada wararka laga sii xirayo Warbaahinta Soomaaliya gaar ahaan kuwa magaalada Muqdisho hadii ay dhacdo in laga mamnuuc Xarunta Golaha Shacabka waxay noqoneysaa xaruntii 4aad oo laga joojiyo 2 sano gudaheed.
Dhinaca kale Madaxda Warbaahinta Soomaaliya ayaa ka jiifa ama aan dhag jalaq usiinin ilaa hada waxyaabaha socda ee caburinta iyo go’doominta Warbaahinta mana muuqdo ilaa hada wax dhaq-dhaqaaq ah oo ay wadaaan madaxda Warbaahinta Soomaaliya.
Muqdisho 11la Abriil 2019 War ka soo baxay taliska Mareykanka ee Africom ayaa lagu faah faahiyay howlgallo iyo duqeyn ciidamada dowladda iyo kuwa Mareykanka ka fuliyeen gobolka Jubbada Dhexe. Warka ayaa lagu sheegay in ciidamada Soomaalida oo kaashanaya kuwa Mareykanka ay bartilmaameedsadeen degmada Jilib ee gobolka Jubbada dhexe.
Mareykanku wuxuu sheegay in howlgalkaa ay qeyb ka ahaayeen diyaaradaha aan duuliyaha la heyn ee Mareykanka laguna dilay xubno ka tirsan Ururka Al-shabaab.
“Dowladda Mareykanka waxaa ka go’an sii wadista beegsiga Al-Shabaab si ay uga hor tagaan dhibaatooyinka ay shacabka ku hayaan,iyadoo sidoo kale mar walba la xaqiijinayo in aan khasaare dhimasho iyo dhaawacba soo gaarin dadka rayidka ah” ayaa lagu yiri warka kasoo baxay taliska Mareykanka.
Diyaaradaha dagaalka Mareykanka ayaa muddooyinkii dambe waxaa ay kordhiyeen duqeymaha ay la beegsanayaan saldhigyada Shabaab ay ku leeyihiin Koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.
https://www.youtube.com/watch?v=9Dbu2ij7oe0
WARARKA MAANTA 10ka Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa adkaan doono Senator Muuse Suudi Yalaxoow Iyo Xukuummadda Fashilantay ee Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxay tahay deynta ay ganacsatada ku leeyihiin xukuummadda fashiltantay? Maxay sababta maalinkasta loo weerarayo siyaasiyiinta Hawiye ee ku jira aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxuuse u diidan yahay Guddoomiyaha Aqalka Hoose Mudane Mursal Shiikh in golaha shacabka la hor keeno hesshiiska qarsoodiga ah ee loo saxiixay dalka #Ethiopia ayadoo si qayaxan loo diidan yahay in ciidanka badda Soomaaliya la dhiso? Maxaase Ciidanka Xoogga Dalka loo siin waayey mushaharaadkooda ma niyad-jabin mise kala dirid loo sii dhabar-jabinaayo inay #Ethiopia Iyo #Kenya kala qaataan #Soomaaliya? Maxayse tahay waxa ay ka hadlayaan xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Bangiga Adduunka kaasoo ka biyo-diidan musuqmaasuqa baahsan ee xukuummadda Nabad Iyo Naxdin? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Muqdisho xorayn doono fashilka ku habsaday dalkan? Maxayse tahay sababta kaliya ee loogu wada noolyahay canshuurta gobalka Banaadir oo aan wax canshuur ah laga soo qaadi karin goballada kale ee dalka? Kadib 2 sanno iyo bilo wax ciidan xoogga dalka ah iyo shaqaalaha dadweynaha ee dowliga ah oo si toos ah u qaadan jiray mushaharaadkooda ma jiraan? Kaca reer #Muqdisho oo iska-difaaca tuugo la shaqaysanaysa Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa dalka iyo dadka jah-wareerinaysa! Ha wiqleeyso!
Muqdisho 10la Abriil 2019 Qaar kamid ah waxgaradka iyo ganacsato lacag u deymisay dowladda Soomaaliya ayaa ka jawaabay hadal kasoo yeeray ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, kaasi oo ahaa in xukuumadiisa ay bixisay deymo badan oo dowladihii hore lagu lahaa.
Ganacsatadaan oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Muqdisho ayaa sheegay inay warbaahinta ka maqleen in dowladda Soomaaliya ay bixisay ku dhawaad 100 Milyan oo doolar.
Sidoo kale waxay sheegeen inay warbixintaasi ka heleeyn dadka deymaha ku lahaa dowladda Soomaaliya oo sheegay inay helaan lacagahooda, taasina ay culees ku noqotay maadaama iyagaba aysan helin deymihii ay siiyeen dowladihii hore iyo dowladda hadda dhisan.
“Warkaas waxaan ka helnay dadka deymaha lahaa qaarkood, anaga deymaha intaasi la eg dowladda uguma deeqi karno, dadka Soomaaliyeed ayaan ka qaadnaa dadkii aan ka qaadnay qaarkood ayaa waxay nagu qabsadeen war lacagtii waa leydin siiyee lacagteena na siiya, warkaasna Amakaag ayay nagu noqday, lacagta aan deyminayna 7 Milyan ayay aheyd”ayuu yiri mid kamid ah odayaasha dhaqanka oo saxaafadda la hadlay.
Sidoo kale Odayaasha dhaqanka ayaa sheegay in markii la doortay madaxweyne Farmaajo inay rajo wanaagsan ka qabeen inay helaan lacagihii ay horey dowladaha ugu deymiyeen, balse waxay sheegeen inay ka warheleen Xasan Cali Kheyre oo ka been sheegay lacagahii ay horey dowladda u siiyeen.
Xasan Cali Kheyre ayaa isaga oo la kulmay Ganacsato Soomaaliyeed todobaadkii hore wuxuu ka dhawaajiyay in xukuumadiisa aybixisay dhamaan deymihii lagu lahaa dowladihii hore oo gaarayay 100 Milyan oo doolar.
Xildhibaan Hore Cabdi Barre Jabriil oo qeyb ka ahaa xubnaha warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa dhankiisa sheegay in warkaasi uu ahaa Mid uu isku xayaysiinayay Xasan Cali Kheyre.
Wuxuu sidoo kale ayaan daro ku tilmaamay hadalka Kheyre kasoo yeeray lixdii Bishaan April oo ahaa inay deymaha wada bixiyeen, isaga oo sheegay in taasi ay qeyb ka tahay burburka lagu hayo ganacsatada Soomaaliyeed.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Xildhibaano horay uga tirsanaa Baarlamaankii Sedeedaad ee Dowladdii kumeel gaarka ahayd ee dalka, ayaa sheegay in Dowladda haatan ka arimisa dalka ay ka doonayaan mushaar mudo sanado ah ka maqnaa.
Xildhibaanada ayaa sheegay in kol hore Dawladda fedaraalka ah ee Soomaaliya ay u balan qaaday inay bixin doonto xuquuqdoda ka maqan.
Ra’iisul Wasaare Khayre iyo Wasaarada maaliyadda ayay sheegeen in ay horay ugu gudbiyeen liiska Xildhibaanada iyo tirada lacagta ka maqan balse aysan wali ka helin.
Ex Xildhibaan Cabdulle Faarax Xirsi iyo Shiikh Xuseen Cismaan Cali ayaa sheegay in ay soo wakiisheen Xildhibaanadii kale oo aygu sida ay sheegeen qaarkood xanuunsanayaan isla markaana waxa ay dowladda Soomaaliya Cod dheer ku weydiisteen xaquuqdooda kamaqneed sanado badan.
Cabashadaan Xildhibaanadaan ayaa kusoo aadeysa ayada oo Ra’iisul Wasaare Khayre mar uu hadlayay uu sheegay in Dowladdisu gabi ahaanba bixisay dey mihii lagu lahaa dowladihii hore ee dalka soomaray.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Caasimada Online ayaa ogaatay in Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya Dr Cabdiraxmaan Ducaale Beyle uu guri wayn ka dhisanayo magaalada Hargeysa ee xarunta Maamulka Soomaaliland.
Gurigaan oo ka kooban dhismo wayn oo dabaq ah ayaa dhismihiisa wali waxa uu ka socdaa Xaafadda Jig Jiga yar ee magaalada Hargeysa waxa uuna sidoo kale gurigaan oo dhismihiisa wali socda ka kooban dhowr dabaq sida ay muujinayaan sawirada laga soo qaaday dhismaha guriga, oo ay heshay Caasimada Online. Dhismahaan gurigaan ayaa ka kooban Shan (5) dabaq oo midkiiba uu ka kooban qolal badan waxaana loo qorsheeyay in laga dhigo Hotel halka warar kale ay sheegayaan in laga dhigi doono Suuq Ganacsi oo wayn iyadoo laga kirayn doono ganacsatada yar-yar. Dad kusugna magaalada Hargeysa ayaa Caasimada Online u sheegay in dhismaha gurigaan Wasiir Beyle uu wakiil uga yahay wiil ay Walaalo yihiin kaas oo ka yimid dalka Côte d’Ivoire ama Ivory Coast, islamarkaana Ganacsade ka ah dalkaasi.
Dr C/raxmaan Ducaale Beyle ayaa hanta badan ku leh magaalada Xeebta ah ee Abidjan ee dalka every Coast, waxana la sheegayaa in halkaasi isaga iyo qoyskiisa ay ku leeyihiin hanta badan iyo ganacsi waa wyan.
Wiilka hada wakiilka ka ah dhismahaan ka socda Hargeysa ee uu leeyahay Wasiir Beyle ayaa la sheegay in uu madax ka ahaa hantida Wasiir Beyle ee dalka Ivory Coast waxa uuna halkaan joogi doonaa waqti kooban sida uu qorshuhu yahay.
Wasiirka Maaliyadda Soomaaliya Dr Craxmaan Ducaale Beyle wali nooma suurta gelin in aan helno si aan wax uga weydiino gurigaan uu ka dhisanayo Hargeysa.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi Guddoomiyaha cusub ee Bankiga dhexe ee Soomaaliya oo maalmo ka hor lagu magacaabay kulankii ugu dambeeyay ee Golaha Wasiirada ayaa la ogaaday in ay muddo fog ay saaxiibo dhow ahaayeen Raysal Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Mr Cabdiraxmaan ayaa ahaa madaxdii hey’adda NRC ee dalka Norway u qabailsanaa Somaliland, hey’adaas uu hogaamin jiray Xasan Cali Kheyre ka hor inta aan loo magacaabin Raysal Wasaaraha Soomaaliya sanadkii 2017kii.
Sidoo kale waxa uu ahaa saaxiib dhow oo arimaha Siyaasadda iyo dhaqaalaha kala shaqeeya Raysal Wasaaraha Soomaaliya isagoo dejin jiray istiraatiijiyadda dhaqaale iyo mida siyaasadeed ee arimaha dibadda iyo gudaha dalka.
Waxa uu door wayn ku lahaa barnaamijyada siyaasadeed ee ku aadan cafinta deymaha Soomaaliya iyadoo markii ugu dambeysay uu diyaariyay barnaamijka Cafinta deymaha iyo khudbadda Raysal Wasaare Kheyre ee shirkaan ka furmaya dalka Maraykanka.
Sida ay ogaatay Caasimada Online, Cabdiraxmaan ayaa ku soo bixin Imtixaan, balse uu isaga la fariistay Kheyre islamarkaana uu ka dalbaday Xilkaan taas oo keentay in loo magacaabo Guddoomiyaha cusub ee Bankiga dhexe.
Mas’uuliyiin katirsan hey’adda NRC oo ku sugan Somaliland ayaa caasimada Online u sheegay in Raysal Wasaare Kheyre iyo C/raxmaan Maxamed C/llaahi ay muddo aad u fog ahaayeen saaxiibo aad isugu dhow islamarkaana uu C/raxmaan xilka iska casilay markii Kheyre loo magacaabay Raysal Wasaaraha Soomaaliya kadibna laga dhigay la Taliye sare oo dhanka dhaqaalaha iyo Maaliyadda ah kana shaqeeya Xafiiska Kheyre.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhigga Xukuumadda Fadaraalaka Soomaaliya ayaa shaqo joojin ku sameeyay Sokor Jaamac, oo ahaa Agaasimihii guud ee. Wasaaradda difaaca dalka.
Warqad kasoo baxday Xaafiiska wasiirka gaashaandhigga Xassan Cali Maxamed Amardanbe, lana ogeysiiyay Ra’isalwasaaraha Soomaaliya, iyo wasaaradda shaqada iyo Arimaha Bulshada ayaa lagu sheegay in shaqada looga joojiyay Sokor Jaamac Geyre.
Sidoo kale waxaa qoraalka lagu sheegay in Shirka Guddiga Amniga Qaranka go’aan lagu gaaray in is bedel lagu sameeyo Agaasimaha Guud ee Wasaaradda.
Xilkaas ayaa si ku meel gaar ah ah loogu dhiibay Warsame Maxamed Xassan,waxaana isbeddelkan lagu sheegay mid ka soo baxay shirka Guddiga Amniga Qaranka
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Madaxa Gaadiidka Gurmadka degdega ee Aamin Ambulance Dr. C/qaadir C/raxmaan Xaaji Aadam ayaa xaqiijiyay in amar ka soo baxay Booliska Gobolka Banaadir lagu amray inay joojiyaan shaqada, taasoo uu ku tilmaamay arrin aan wanaagsaneyn.
Dr. C/qaadir oo wareysi siiyay telefishinka BBC Somali ayaa sheegay in Booliska ay hadal ahaan ugu wargeliyaan inay shaqada joojiyaan, isla markaana aanay tagi karin goobaha qaraxyada ka dhacaan oo ay inta badan ka qaadaan dhibanayaasha iyo dadka ku waxyeelooba qaraxyada.
“Anaga siyaasi manihin oo Ganacsi abuuranana ,balse waxa nahay dad doonaya inaan badbaadino dadka waxyeelada ay kasoo gaarto qaraxyada iyo dhibaatooyinka kale ee dhaca,waxaan howshaas wadnay mudo 12 sano ah ayuu yiri Madaxda Gaadiidka Gurmadka deg dega ee Aamin Ambulance.
Mar uu ka hadlayay hadal ka soo yeeray Agaasimaha Warfaafinta Madaxtooyada oo ahaa in gaadiidka Gurmadka degdega loo adeegsan karo qaraxyada, sida ka dhacday caalamka ayuu ku tilmaamay hadalkaas inuu yahay war dhiilo leh in la yiraahdo gaadiidka gurmadka ayaa la isku qarxiyaa ama la adeegsanayaa, isagoo tilmaamay in marar badan ay dhacday baabuurta ciidamada loo ekeysiiyo in weeraro lagu fuliyo, xitaa dharka Ciidamada.
“Amarka nala siiyay wuxuu ahaa inaan shaqada joojin oo hadal ahaan Booliska nagu dhaheen, in meelaha qaraxyada ka dhacaan aanan tagi karin, markii aan ka codsanay warqad in nala siiyo waxay dhaheen warqad nalooma keenin”ayuu yiri Madaxa Gaadiidka Aamin Ambulance.
Warkaan kasoo yeeray Madaxa Gaadiidka Gurmadka degdega ee Aamin Ambulance Dr. Cabduqaadir C/raxmaan Xaaji Aadam ayaa waxaa uu meesha ka saarayaa hadalo beenin ah oo kasoo yeeray Taliye kuxigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Zakiya Xuseen Axmed iyo Agaasimaha Warfaafinta Madaxtooyada Soomaaliya Cabdi Nuur Maxamed Axmed.
Zakia Xuseen Axmed ayaa sheegtay in aysan jirin xayiraad la saaray hay’adda gaarka loo leeyahay ee Aamin Ambulance,isla markaana waxa ay tilmaamtay inay sii wadi doonaan dadaallada lagu mideynaayo hawlaha gurmadka.
War qoraal ah oo ay soo dhigtay barta Facebook ay ku leedahay Taliye ku-xigeenka Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Sarreeye guuto Zakia Xuseen Axmed ayaa u qornaa sidan:-
“Booliiska Soomaaliyeed wuxuu caddeynayaa in aysan jirin xayiraad la saaray hay’adda gaarka loo leeyahay ee Aamin Ambulance.
Hay’addan, Booliiska iyo Gobolka Banaadir waxay yeesheen kulan lagu lafa gurayo sidii wada shaqeyn dhaw loo yeelan lahaa, waana sii wadi doonnaa dadaallada lagu mideynaayo hawlaha gurmadka.
Waxaan uga mahadcelinaynaa Aamin Ambulance iyo cid walba oo gurmadka degdeg ah ka shaqeyso xilkasnimada iyo dadaalka ay muujiyeen.
Waxaa naga go’an inaan si wadajir ah u wajahno xaaladaha degdeg ah ee yimaada, lagana gudbo isbarbaryaaca baahsan.
Ugu dambeyn waxaa bulshada Somaliyeed soo xasuusineynaa in ay hayadaha amniga kala xiriiri karaan numberka 991”sidaas ayay tiri Sarreeye guuto Zakia Xuseen Axmed.
Muqdisho 10da Abriil 2019 Ciidamadii hore ee Naafadda Qaranka ee ku dhaawacmay dagaalkii 77 ayaa waxa ay ku hor banaanbaxeen Madaxtooyadda Soomaaliya, xilli ay ka cabanayaan Mushaar la’aan.
Ciidanka Naafadda ayaa ka cabanaya mushaar la’aan muddo haysatay waxaana ay sheegeen dowladda Soomaaliya inay iska ilowday Ciidankaasi oo aysan daryeel siinin.
Naafadda Xoogga dalka Soomaaliya ayaa sheegay iyaga & carruurtooda inaysan helin wax mushaar ah muddooyinkii dambe, haddana dowladda ay ka doonayaan mushaarkooda.
Waxa ay sheegeen inay u soo dhaawacmeen difaaca dalka & shacabka Somaliyed, xilligana ay mudan yihiin daryeel gaar ah inay ka helaan dowladda Soomaaliya, balse aysan mudnayn dayaca hadda haysta.
Dowladda Madaxweyne Farmaajo ayaa Mushaar siin jirtay Ciidamada Naafadda Xoogga dalka Soomaaliya, balse muddooyinkaan dambe ayeeysan helin wax Mushaar ah.
Muqdisho 10ka Abriil 2019 Waxaa lagu wadaa in maanta Arbaco ah maagalada Garoowe lagu soo geba-gabeeyo shirka Goleyaasha Sharci-dejinta dalka oo ay ka qeyb galayaan Guddoomiye kuxigeenka 2aad ee Golaha Shacabka iyo guddoonada Baarlamaanada, Jubbaland, Puntland, Koonfur Galbeed iyo Hir-Shabeelle, iyada oo Galmudug ay ka maqan tahay. Shirka oo noqonaya kii shanaad ayaa Isniintii ka furmay magaalada Garoowe,waxaana shalay oo Talaado aheyd talooyinkooda looga dhageystay Guddoomiyaasha Golayaasha Xeer dejinta ee dowladaha xubnaha ka ah Dowladda dhexe, waxaana Guddoomiyaha Golaha Wakiiladda Puntland Cabdixakiin Maxamed Axmed “Dhoobo” uu sheegay in Muhiim ay tahay loona baahanyahay in wada shaqeyn dhow ay yeeshaan gudiyada isku shaqada ah ee Golayaasha xeer dejinta.
Guddoomiyayaashii ka qeybgalaya shirka ayaa balanqaaday in ay sii xoojin doonaan wada shaqeynta iyo iskaashiga Dowladda dhexe iyo Dowladda Goboleedyada si shacabka oo dhan ay dowladnimada u gaarto.
Guddoomiye ku-xigeenka labaad ee Golaha Shacabka Mudane Mahad Cabdalla Cawad ayaa isna sheegay in ka gole shacab ahaan diyaar u yihiin in shuruuc walba oo dalka loo sameynaayo laga tala geliyo Dowlad Goboleedyada.
Maanta ayaa ugu danbeyntii la filayaa in shirka laga soo saaro Warmurtiyeed ay ku heshiiyeen xubnihii ka qeyb galay shirkaas ee ka socday dowladda Federaalka iyo Dowlad goboleedyada.
Maraykanka 10ka Abriil 2019Waxaa sii kordhaya tirada kiisaska la xiriira cudurka jadeecadda ee laga helayao gudaha dalkaan Mareykanka, iyadoo saraakiisha gobollada qaar ay arrintani ku qasbeyso in ay qaadaan tallaabooyin aanan caadi aheyn. Saraakiisha caafimaadka ayaa sheegay in kiisaska ilaa iyo hadda la diiwaangeliyay ee ah carruurta uu ku dhacay cudurka jadeecada ee dalkaan Mareykanka ay mareysa 465, halka todobaadki hore ay ka aheyd 387 kiis.
Duqa magaalada New York, Bill de Blasio ayaa Talaadadi shalay xaalad deg deg ah ku soo rogay afar xaafadood oo ay ku badanyihiin bulshooyinka yahuudda ee diinta ku adag, xaafadahaas oo ku yaalla degmada Brooklyn. Dadkaani qaar ayaa diiday in ay tallaalaan carruurtooda.
Wuxuu amar ku bixiyay, in dadka ku nool qeybo ka mid ah degmada Brooklyn looga baahnaan doono, in ay qaataan tallaalka loo yaqaano MMR si looga hortago faafista cudurka jadeecadda.
Magaalada New York oo kaliya waxaa laga helay 285 kiis oo cudurka jadeecada ah, waana tirade ugu badneyd tan iyo 1991.
VOA
https://www.youtube.com/watch?v=Xt0BbVAhBBQ
WARARKA MAANTA 7da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay tahay sababta ay u gabiyeen madaxda laamaha amniga? Yaa shacabka been u sheegi kara? Maxuu yahay wefdiga uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iaaminaya inuu dhaqallo siiyo xukuummadda fashilantay? Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 7da Abriil 2019Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliyam Xasan Cali kheyre ayaa waxaa uu maanta magacaabay saddex ka mid noqonaya golaha Wasiirada Soomaaliya, kuwaas oo xilalkooda ay banaanaayeen.
Wasiirada uu maanta Ra’iisul Wasaare Kheyre magacaabey ayaa waxaa ka mid ah Wasiirka Dastuurka oo lo magacaabay Saalax Axmed Jaamac, xilkaas oo uu ka geeriyooday Wasiirkii Dastuurka Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jibriil.
Kheyre ayaa sidoo kale Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada u Magacaabay Xildhibaan Sadiiq Warfaa, halka Xildhibaanad Fowsiya Maxamed Sheekh loo Magacaabay Wasiirka Tamarta iyo Kheyraadka Biyaha.
Magacaabista uu Maanta sameeyey Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa kusoo xilli uu ku wajahan yahay magaalada Washinton ee dalka Mareykanka, halkaas kula kulmi doona madax ka socota Hay’adda IMF iyo Bangiga Aduunka.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya, Donald Yamamoto ayaa wajahaya cadaadi xooggan oo gudaha dalka Mareykanka uga imanaya, xilli siyaasiyiin iyo ururo miisaan leh ay ku hayaan dagaal siyaasadeed.
Kooxahan ayaa waxaa hoggaaminaya xubno ka tirsan xisbiga Jamhuuriga oo xagjir ah, oo badankood ka shaqeeya machadyada siyaasadda sida machadka American Enterprise Institute iyo machadka The Atlantic Council, kuwaas oo aad u dhaliisaln siyaasadda arrimaha dibedda Mareykanka ee Soomaaliya.
Michael Rubin oo madax ka ah American Enterprise Institute ayaa wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ku dhaliilay inay fadhiid noqotay oo siyaasadda Geeska Afrika looga badiyey.
Waxa uu sheegay in ayada oo Shiinaha ay kusii xogeysanayaan Jabuuti iyo Ethiopia ay dowladda Mareykanka dhabarka xajisay Somaliland, oo uu ku qeexay “nidaamka kaliya ee dimoqraadi ah ee ka jira Geeska Afrika”, islamarkaana ay tagaeereyso dowladda federaalka oo uu ku sheegay “mid aan waxtar lahayn.”
Rubin iyo shaqsiyaadka la midka ah ayaa soo jeediyey in Mareykanka uu ergey u magacaabo arrimaha Soomaaliya iyo Somaliland, gaar ahaan madaxa ururka Atlantic Council ee ku fikirka ah Rubin, islamarkaana iminka ah ergeyga Mareykanka ee dalalka la isku yiraahdo African Great lakes, John Peter Pham oo loo yaqaan J. Peter Pham.
Muqdisho 7da Abriil 2019Dowladda Kenya ayaa diiday codsi ka yimid madaxweynaha Somalia oo ku saabsan dagaal-xooggan oo la qorsheynayo in lagu qaado kooxda Al-Shabaab, Caasimada Online ayaa sidaas ogaatay.
Sida aan xogta ku helnay, madaxweyne Farmaajo ayaa qorsheynaya dagaal xooggan oo ciidamada Soomaaliya, Itoobiya, Uganda iyo Kenya ay si wada-jir ah ugu qaadaan Al-Shabaab, si dalka looga xoreeyo.
Hase yeeshee, Kenya oo ciidankeeda ay ku xooggan yihiin gobollada Jubooyinka iyo Gedo ayaa ka cago jiidaysa qorshahan. Iskana dhaaf inay dagaal ka qeyb qaataan’e, waxay baneynayaan goobo hor-leh oo kadibna ay buuxinayaan Al-Shabaab, taasi oo caqabad ku noqotay dowladda Soomaaliya.
Kenya ayaa sidoo kale diiday in ciidamo kale oo buuxiyo ay u dirto saldhigyadii ay ciidamadeeda faarujiyeen, oo uu ugu dambeeyey saldhigga Busaar ee gobolka Gedo.
Ilo-wareedyo amni ayaa dhinaca kale Caasimada Online u sheegay in ciidamada Kenya ay isku diyaarinayaan inay ka baxaan saldhigyo kale oo ku yaalla gobollada Jubbooyinka iyo Gedo.
Codsi gaar ah, oo madaxweyne Farmaajo uu u diray madaxweyne Kenyatta ayaa la sheegay inuu ku diiday in ciidamadiisa ay ka qeyb-galaan dagaal ka dhan ah Al-Shabaab.
Ciidamada Kenya ayaa muhiim u ah dagaal kasta oo Al-Shabaab looga xoreynayo koonfurta Soomaaliya. Inkasta oo ciidamo kale oo Amisom ah loo diri karo goobaha ay ka baxeen Kenyan-ka, haddana taas waxay qaadaneysaa qorshe bilooyin ah iyo qarash badan, xilli dowladda aysan hayn waqti badan oo sanadkan kadib ay galeyso isku diyaarin doorasho.
Muqdisho 7da Abriil 2019Wasiirkii hore ee arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Faarax Saciid JUXA ayaa kamid ah xildhibaano iyo siyaasiyiin gaf ku tilmaamay hadal uu shalay shaaciyay wasiirka waxbarashada Soomaaliya.
Xildhibaano badan ayaa sidaasi oo kale shaaciyay in Aflagaado iyo gaf ku tilmaamay hadal uu shalay golaha shacabka kaga dhex dhawaaqay Cabdullaahi Goodax Barre oo ah wasiirka waxbarashada ahna xildhibaan baarlamaanka ka tirsan.
Goodax Barre ayaa shalay golaha shacabka ka dhex sheegay in xildhibaanadii diiday in saxaafadda banaanka kaga baxaan kulankii baaqday inay ahaayeen Al Shabaab islamarkaana ay la shaqeeyaan.
Cabdi Faarax Juxa, ayaa cadeeyay in hadalka wasiir Goodax uu yahay eedeyn culus oo loo jeediyay xildhibaanada, islamarkaana loo baahan yahay in baaritaan deg deg ah lagu sameeyo dhab ahaanshaha hadalka.
Wuxuu sheegay in haddii hadalkaasi run noqdaa aysan jiri doonin kalsooni dambe oo baarlamaanka lagu qabo, maadaama ay yihiin kuwa amaanka halista ku ah, haddii warkaasi been noqdana loo baahan yahay in xukuumadda jawaab cad ka bixiso.
Waxaa uu sheegay in loo baahan yahay Caddeymo, maadaama uu caddeeyay in Juxa ay jiraan Xildhibaano Golaha Shacabka Shabaab ku matala.
“Eedayn kulul oo looga baahan yahay in Wasiir Godax cadeeyo. Haddii hadalka wasiirku run noqdo majiri doonto kalsooni dame oo lagu qabi karo Golaha iyo wuxuu u taagan yahay toonna. Haddii kalena Golaha xukuumadda ayaa sharraxaad laga rabaa” ayuu yiri Juxa.
Sidoo kale xildhibaano taageersan xukuumadda ayaa sidaan oo kale xildhibaanada dalbanayay in warbaahinta gudaha sii joogaan ku tilmaamay inay yihiin kuwo doonaya in xogta amniga dalka la socod siiyaan Al Shabaab.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Iyadoo maalintii shalay uu buuq ku soo dhamaaday kulankii Golaha Shacabka, ayaa dhinaca kale waxaa soo ifbaxayay eedeymo culus oo ay warbaahinta u isku mariyeen gudaha xarunta xildhibaanno ka tirsan Golaha Shacabka.
Xildhibaan Yuusuf Xusseen Axmed ayaa sheegay in uu dacwad ka gudbinayo Wasiirka Wasaarradda Waxbarashada xukuumadda Soomaaliya Cabdullaahi Goodax Barre oo maalintii shalay sheegay in ay jiraan xildhibaanno Golaha Shacabka ku matala Ururka Al-shabaab.
Gaar ahaan Wasiir Goodax ayaa si gaar ah farta ugu fiiqay xildhibaan Yuusuf Xusseen Axmed oo uu ku tilmaamay in uu ka tirsan yahay Ururka Al-shabaab kuna matalo Baarlamaanka Soomaaliya.
Laakiin xildhibaanka oo la hadlay warbaahinta kaddib eedeyntaas loo jeediyay ayaa sheegay in isaga iyo xildhibaannada kale ee Golaha Shacabka isku afgarteen in ay sharciga la tiigsadaan Wasiir Goodax oo sida uu hadalka u dhigay looga fadhiyo in uu cadeymo u keenno eedeymaha uu u jeediyo xildhibaannada.
Gudiga anshaxa Barlamaanka Soomaaliya ayuu sheegay in ay u gudbin doonaan,isla markaana iyaga oo Xildhibaano dhowr ah ay looyaro qabsadeen dacwadna ay ka gudbin doonaan Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre.
‘’Sharciga ayaan la tiigsaneynaa, ugama hari doonno eedeyntan, ilaa xasaanada laga qaado,kadibna aan maxkamad la tiigsado,’’ ayuu yiri xildhibaanka.
Kulankii maalintii shalay ee Golaha Shacabka ayaa ku soo idlaaday buuq iyo fowdo kaddib markii leysku afgaran waayay sida laga yeelayo ka qeybgalka Warbaahinta ee kulanka oo ahaa mid xasaasi ah looga dooddi lahaa xaalada Amniga dalka.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Taliye ku-xigeenka ciidamada Booliiska Soomaaliyeed Gen Zakiya Xusseen Axmed oo warbaahinta kula hadashay magaalada Muqdisho ayaa sheegtay in ciidamada dowladda howlgal ay sameeyeen ku soo qabteen xubno ka tirsan Ururka Al-shabaab iyo walxaha qarxa. Howlgalkan oo laga sameeyay deegaanka Ceelasha biyaha ee dulleedka Muqdisho ayeey sheegtay in lagu soo qabtay hub faro badan, Bambooyin, Miino, Sumanka qaraxyada iyo waxyaabo kale,isla markaana lagu aasay God ku yaalla deegaanka howlgalka laga fuliyay.
Dhinaca kale howlgal ay ciidamada ka sameeyeen degmada Afgooye ayeey sheegtay taliye ku-xigeenka in lagu soo qabtay ilaa 35 xubnood oo sida ay hadalka u dhigtay ka tirsan Ururka Al-shabaab.
Deegaanka Sabiib oo ka tirsan isla gobolka Shabeellaha Hoose ayeey sheegtay in howlgal laga sameeyay lagu soo qab qabtay 14 xubnood oo ka tirsan Ururka Al-shabaab.
Warka ka soo baxay taliska Booliiska ayaa imanaya xili howlgalo ballaaran ay ka socdaan qeybo ka mid ah gobolka Shabeelllaha Hoose oo ka mid ah deegaannada ay ku xoogan yihiin Ururka Al-shabaab.
Muqdisho 7da Abriil 2019 Taliska Ciidamada Booliska Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday inay ciidamada ammaanka ay gacanta ku dhigeen keyd weyn oo hubka ah oo Al-Shabaab ay ku leedahay duleedka Muqdisho.
Ciidamada ammaanka dowladda Soomaaliya ayaa keydkan oo ku yaalla Ceelasha biyaha ka soo saaray waxyaabaha Qarxa oo badan oo lagu aasay dhowr goobood oo ka tirsan xaafado ka mid ah Ceelasha Biyaha sida Saraakiisha amniga xaqiijiyeen.
Taliye ku xigeenka ciidamada booliska Gen. Zakiya Xuseen ayaa warbaahinta u sheegay in ciidamada ay godkan weyn ee hubka tageen kadib markii ay heleen xog.
Zakaiya ayaa sheegtay in qaraxyadda la doonaayay in lagu dhibaateeyo Ciidamada dowladda Soomaaliya xilliyadda ay isticmaalayaan Wadooyinka.
Wali lama shaacin In howgalkaasi lagu soo qabtay shaqsiyaad marka laga Reebo waxyaabaha Qarxa.
Ciidanka Dowladda ayaa bilihii ugu dambeeyay Waday howlgallo Ballaaran oo laga sameeyay Magaalada Muqdisho iyo agagaarkeeda
Muqdisho 7da Abriil 2019 Sida uu dhigayo Qodobka 55aad ee Dastuurka kmg ah oo la meelmariyey 2012 golayaasha Baarlamaanka Jamhuuriyadda Soomaaliya waxa ay ka kooban yihiin 2 gole oo kala ah Golaha shacabka iyo golaha aqalka sare, waxa ay wadagaan xilal dastuuri ah waxaana jira xilal gole walba u gaar ah kuwaas oo uu u gudanayo si gooni ah.
Haddaba waxa taagan muran iyo dood mararka qaarkood soo gaarta dadweynaha iyo Warbaahinta taas oo aan weli xal laga gaarin, sidaas awgeed muranka labada aqal waxa uu dib u dhigay shaqadii xeer-dejinta iyo hagaajinta dowladnimada Soomaaliyeed, sidaas oo kalana waxa uu dhantaalay wada-shaqeyntii golayaasha xeerdejinta ee Baarlamaanka.
Sidii uu khilaafka labada gole u aloosmay waxaa hoos u dhacay xiriirka iyo wadashaqeynta golayaasha Baarlamaanka oo muhiim u ah in Soomaaliya kabaxdo gaabiska kajira xagga xeerarka iyo xisaabinta laanta fulinta, waxa kale oo hakad kujira kaddoodidda iyo ansixinta xeerar horyaal Baarlamanaka, tusaale ahaan aqalka sare waxaa horyaal xeerar kudhow 30 xeer.
Sooyaalka Khilaafka
Oktober-2018, hadal uu soosaaray guddoomiyaha aqalka sare Cabdi Xaashi oo kusaabsanaa khilaafka aan weli xalka loo helin ee u dhexeeya dowlad-goboleedyada iyo xukuumadda dhexe ayuu ku sheegay in madaxeynaha iyo guud ahaan laanta fulinta looga fadhiyo in ay muddo 3 maalin ah uga jawaabaan cabashada ay aqalka sare u gudbiyeen dowlad-goboleedyadu, qoraalkaasi waxa uu guddoomiyuhu u sheegay in haddii xukuumaddu uga jawaabi weyso tabashooyinka dowlad-goboleedyada muddada loo qabtay uu aqalka sare gaari doono go’aan cad kasoosaari doono khilaafskaas, hadalkaas guddoomiye Cabdi Xaashi meelna ma gaarin illaa haddana go’aankii uu guddoomiyugu sheegay sooma bixin haddii uu soo baxyna lama shaacin.
Horraantii January-2019 guddiga joogtada ah ee aqalka sare ayaa soosaaray qoraalka leh tixraaca GAS/B-10/KF4/04/2019 kuna taariikheysan 1-Janaayo-2019 kaas oo uu ku shaaciyey in uusan lashaqayn Karin golaha shacabka isaga oo dalbaday in madaxweynuhu dhexgalo khilaafka labada gole si xal loo gaaro, hayeeshee ma jirto illaa hadda Jawaab u soo baxday sidii qoraalkaasi uga soo baxay aqalka sare
https://www.youtube.com/watch?v=NBk5YPPlyxw
WARARKA MAANTA 6da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu yahay wefdiga uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iaaminaya inuu dhaqallo siiyo xukuummadda fashilantay? Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 6da Abriil 2019 Madaxwaynaha Soomaaliya, Maxamed Farmaajo ayaa isugu yeeray madaxweynayaasha maamul goboleedyada dalka, oo uu ku casuumay shir muhiim ah oo ka dhacaya Muqdisho, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in madaxdan lagu casuumay shirka Golaha Amniga Qaranka, oo Muqdisho la dhacaya 19-ka illaa iyo 23-da bishan April.
Shirkan, oo weli aysan aqbali madax goboleedyada, balse la filayo in badankood ay kasoo qeyb-galaan, ayaa sanadkan waxaa si gaar ah diiradda loogu saarayaa dagaalka ka dhanka ah kooxaha Al-Shabaab iyo Daacish ee Soomaaliya.
“Waxaa sidoo kale shirka looga hadlayaa xoojinta xiriirka dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada” Waxaa sidaas Caasimada Online u sheegay sarkaal ka tirsan Villa Somalia.
Shirka Golaha Amniga Qaranka, oo ah gole ay ku mideysan yihiin dowladda federaalka iyo dowladaha xubnaha ka ah, ayaan dhicin tan markii uu xumaaday xiriirka Villa Somalia iyo maamullada dalka, ayaga oo isku qabtay qorshaha isku-dhafka ciidamada iyo arrimo kale oo siyaasadeed.
Shirkan ayaa imanaya ayada oo inta badan madax goboleedyada ay iminka yihiin qaar dowladda xulufo la ah iyo qaar ay is-fahmeen, ayada oo uu meesha kasii baxayo loolankii labada dhinac.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Golaha Wasiirrada xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa Caawa waxa ay Muqdisho ku yeesheen Kulan aan caadi ahayn oo looga hadlay xaaladda amniga dalka.
Shirka oo uu guddoominayay Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka xukuumadda, mudane Mahdi Maxamed Guuleed (Khadar), ayaa warbixin looga dhagaystay guddiga amniga ee dhawaan uu Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre u magacaabay in ay kasoo talo bixiyaan qorshaha sugidda amniga Caasimadda.
Kulanka ayaa sidoo kale lagu ansixiyay heshiiska Caymiska ee ay wada galeen dawladda Soomaaliya iyo Hay’adda Damaanadda Darafyada Badan (MIGA).
Waxaa shirkan ka maqnaa ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre, oo isku diyaarinaya safar uu ugu amba baxayo dalka Mareykanka dhowaan.
Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda warfaafinta, dhaqanka iyo dalxiiska, Aadan Isxaaq ayaa warbaahinta uga warbixiyey waxyaabihii kasoo baxay shirka.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Wararka naga soo gaaraya degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir ayaa sheegaya in xaafadda Shareeco lagu arkay meydka haweeney lagu dilay xaafadda.
Meydka haweeneydaan ayaa la sheegay in saaka lagu arkay xaafadda Shareeco, waxaana dadka deegaanka ay sheegeen in haweeneyda aad looga yaqaanay xaafadda.
Lama oga dadka ka dambeeyay dilka haweeneyda, balse maalmihii ugu dambeeyay degmada Kaaraan waxaa ka socday baaritaan ay sameynayeen ciidamada booliska ee dhawaan lagu wareejiyay degmada.
Rasaas badan ayaa qeybaha sare ee jirkeeda ka muuqatay haweeneyda, waxaana la ogeyn dadka ka dambeeyay falkaasi, iyadoo saaka ciidamada amaanka ay baaritaano ka bilaabeen degmada.
Maamulka degmada Kaaraan ayaanan wali wax faahfaahin ah ka bixin dhacdada ka dhacday degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir.
Dhawaan degmada waxaa la geeyay ciidamadii ugu badnaa oo boolis ah kuwaasi oo loogu talo galay inay xaqiijiyaan amaanka degmada, waxaana ay sameynayeen muddooyinkii ugu dambeeyay baaritaano amaanka lagu xaqiijinayo.
Al Shabaab ayaa dilalka ugu badan ee qorsheysan ka geysta magaalada Muqdisho, balse waxaa todobaadyadii ugu dambeeyay yaraaday dilalka qorsheysan oo ay geysan jireen, kadib markii ay kordhiyeen qaraxyada.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi ayaa dowladda Soomaaliya mar kale ku eedeeyey musuq-maasuq iyo nin jecleysi, isaga oo ka hdlay laba dhacdo oo shalay iyo maanta dhacay.
Fiqi oo tixraacaya magacaabista guddoomiyaha cusub Bankiga Dhexe ee Soomaaliya iyo tartankii orodka ee shalay ka dhacay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in laba qof oo aan u tartamin ay ku kala guuleysteen.
Qoraal uu soo dhigay facebook ayuu ku yiri “Waxyaalo badan ayaan u soo joognay, laakin tii shalay iyo Maanta dhacday waa xeer-dhaaf. Xil qofkii kala saarayey dadkii tartamayey uu asagii booskii loo tartamayey isku qaboojinayo, iyo tartan orod oo qof aan dhidinayn uu ku guuleysanayo. Waa qeyb ka mid ah mashruucii markii ugu horeeyey 29 sano, waana qeybaha ugu muhiimsan”
Guddoomiyaha cusub ee Bankiga Dhexe ayaa loo magacaabay Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi, oo ka mid ahaa guddigii xulayey dadkii u tartamay xilkan, ayada oo ay jiraan warar sheegaya inay saaxiibo yihiin ra’iisul wasaaraha.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Magaalada Muqdisho waxaa maanta ka baxaya wafdi ballaaran oo uu hoggaaminayo Ra’isalwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre,waxaana ay ku wajahanyihiin dalka Mareykanka.
Wafddigan ayaa waxaa ay kulamo Magaalada Wanshington kula yeelanayaan Madaxda Hay’adaha lacagta iyo Bangiga Adduunka halkaas oo la filayo in dib u eegis lagu sameeyo isbeddelka dhaqaalaha Soomaaliya.
Wafddiga Ra’isalwasaaraha oo ay ku jiraan mas’uuliyiin u badan Wasiirro, Lataliyayaal iyo Xubno kale ayaa lagu wadaa in ay halkaas heshiis lagu cafinayo deynta lagu leeyahay Soomaaliya kula yeeshaan Madaxda IMF iyo Bangiga Adduunka.
Xubnha la socda Ra’isalwasaaraha ee tagaya Mareykanka ayaa waxaa ay kala yihiin;
1- Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Khayre.
2- Wasiirka Maaliyada Soomaaliya C/raxmaan Ducaale Beyle.
3- Wasiirka Qorsheynta Soomaaliya Jamaal Xasan Maxame.
4- Taliyaha Nabad Sugida Soomaaliya Fahad Yaasiin Xaaji Daahir.
5- Hanti-Dhowraha Guud ee Qaranka Maxamed Maxamuud Cali.
6- Lataliyaha dhinaca amniga ee Madaxweynaha Cabdi Siciid Cali.
7- Sarkaal NISA ka tirsan C/llaahi Liibaan Daahir.
8 – Sarkaal Sare oo NISA ah C/llaahi Aadan Kulane.
9- La Taliyaha Gaarka ah ee RW Khayre Samira Gaid.
10- Xoghayaha maamulka Gobolka Banaadir Cumar C/risaaq.
11- Madaxa Warfaafinta ee Xafiiska RW Khayre Cali Nuur Salaad.
12- Lataliye Sare ee RW Khayre, Cabdi Maxamed C/llaahi.
Muqdisho 6da Abriil 2019 Ciidamada amaanka dowladda Soomaaliya ayaa howlgal ay ka sameeyeen magaalada Muqdisho, waxaa la xaqiijiyay in lagu qabtay ruux gaadiidka ku dhajin jiray qaraxyada.
Wakaalada Wararka SONNA ayaa baahisay in ruuxaasi ay gacanta ku dhigeen ciidamada dowladda Soomaaliya oo baaritaano ka waday magaalada Muqdisho maalmihii ugu dambeeyay.
Sidoo kale waxaa warbixinta lagu sheegay in howlgalka ruuxaasi lagu qabtay uu saacado qaatay, balse uu u dhacay sidii loo qorsheeyay iyadoo wax khasaaro ah uusan ka dhalan howlgalka.
Xogo dhanka sirdoonka ah oo la helay ayaa la sheegay inay suuragal ka dhigtay in ruuxaasi la qabto, maadaama laamaha amaanka ay ku daba jireen ruuxaasi oo muddo la baadi goobayay.
SONNA ma aysan baahin magaca iyo degmada rasmiga ah ee laga qabtay ruuxa Al Shabaab u qaabilsanaa ku dhajinta qaraxyada gaadiidka gaarka ah.
Muddooyinkii ugu dambeeyay magaalada Muqdisho waxaa ka dhacayay qaraxyada gaadiidka lagu dhajiyo, kuwaasi oo ka duwanaa kuwii hore, waxaana qaraxyadii ugu dambeeyay ay ahaayeen kuwo sababay gubasho badan.
Tallaabadaan ayaa imaanaysa xilli Ciidamada Amnigu ay Caasimadda iyo Gobolladaba ka wadaan howlgal baaxad leh oo guri iyo geedba looga raadinayo argaggixisada Al-Shabaab iyo xulufadooda.
Muqdisho 6da Abriil 2019 markii ugu horeysay maanta xildhibaanada hortagaya qaar kamid ah xubaha golaha wasiirada, taliyaasha ciidamada amniga iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir.
Xubnaha maanta hortagaya xildhibaanada golaha shacabka ayaa wax laga weydiinayaa xaaladaha amaanka magaalada Muqdisho oo maalmihii ugu dambeeyay qaraxyo ay ka dhacayeen.
Sidoo kale waxaa laga wareysan doonaa qorshaha dhanka amaanka ah ee kaga degsan xernaanshaha badan ee waddooyinka magaalada Muqdisho, iyadoo wali ay dhacayaan qaraxyada ay Al Shabaab geysanayaan.
Wasiirka amniga, wasiirka gaashaandhiga , taliyaasha ciidamada booliska, Nabad sugidda iyo ciidanka xooga dalka oo guddoomiyaha gobolka Banaadir uu wehliyo aXildhibaano badan oo ka tirsan baarlamaanka ayaa dood adag ka keenay amaanka magaalada Muqdisho, waxaana ay dalbadeen in baarlamaanka ay horyimaadaan wasiirada iyo guddoonka gobolka Banaadir.
Shaki badan ayaa laga muujinaya in uu maanta dhici karo kulanka Xildhibaanada Golaha Shacabka oo looga hadlaayo Xaaladda Ammaanka dalka, islamarkaana ay hortagi doonaan Hay’addaha Ammaanka.
Xildhibaan Maxamed Cumar Dalxa ayaa rajo wanaagsan ka muujiyay inuu furmo kulanka maanta ka dhacaya magaalada Muqdisho.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha alla
yaa hortagaya baarlamaanka.
Africom 6da Abriil 2019 Taliska Africom ayaa galabta qirtay in rayid Soomaaliyeed ay ku dhinteen duqeyn diyaaradeed oo ka dhacday Ceelbuur bishii April 1, 2018.
Mareykanka wuxuu sida muuqata eedda dusha u saaray xog khaldan oo la siiyey iyo in Dowladda martigalisay (Soomaaliya) aaney la socodsiin waxyeelada dadka shacabka ah.
Sida horey warbixinno loogu muujiyay, badanaa xogta sirdoon ee lagu fuliyo duqeynta iyo qiimeynta ka dambeysa duqeynta markay dhacdo waxaa bixiya saraakiil Soomaali ah oo horey ay u caddaatay inay been u sheegaan Mareykanka iyagoon hubin dadka ku dhinta duqeynta.
Africom waxay sheegtay inay xogta cusub ee ay ku ogaatay dhimashada labo ruux oo rayid ah oo ku dhintay agagaarka Ceelbuur, kaddib baaritaan iskood ay u sameeyeen, ay u gudbiyeen Dowladda Soomaaliya.
UK 6da Abriil 2019 Dowladda Jabuuti ayaa waxaa asiibay guul-darro sharci oo weyn kadib markii maxkamadda caalamiga ah ee London ay ku amrtay inay lacag dhan 385 milyan oo dollar oo magdhow ah siiso shirkadda Imaaraadka Carabta ee DP World.
Sida ay sheegtay dowladda Dubai, magdhowgan ayaa la xiriira heshiiska maamulka dekedda Doraleh ee Jabuuti ee u dhaxeeya dowladda Jabuuti iyo DP World, kaasi oo Jabuuti ay ka baxday.
Maxkamadda caalamiga ah ee dhex-dhexaadinta ee London ayaa sidoo kale amartay Jabuuti inay dul-saar ka bixiso ka bixitaanka heshiiska 50-ka sano ahaa ee maamulka dekedda Doraleh.
Bayaan kasoo baxay DP World ayaa lagu yiri “Go’aankan waxa uu DP World siinayaa fursad ay ku dalbato magdhow kale oo dheeri ah haddii Jabuuti ay sii waddo qorshaha ay maamulka dekedda ugu waraajineyso shirkado aan ahayn DP World.”
Jabuuti iyo DP World ayaa sanadii 2006 kala saxiixday heshiis dhigaya in dowladda Jabuuti ay yeelato 67% saamiga dekedda Doraleh, halka DP World ay qaadatay 33%
DP World ayaa dekedda Doraleh ka dhistay terminal ama qeyb loogu magac-daray Doraleh Container Terminal (DCT), oo badeecadaha la isga gudbiyo, kaasi oo loo arko midka ugu casrisan ee dekedda. Terminal-ka ayaa sidoo kale ka ah kan abuura shaqada ugu badan dalka Jabuuti, ayada oo kumanaan qof ay si toos ama aan toos ahayn ay uga shaqeeyaan.
2009, waxaa la furay terminal-ka Doraleh, ayada oo ay goob jog ka ahaayeen madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle, Sultan Ahmed bin Sulayem, oo ah madaxa DP World iyo Sheikh Ahmed Bin Mohammed bin Rashid Al Maktoum, oo ah ku xigeenka maamulaha Dubai.
2009, DP World iyo Jabuuti ayaa si wadajir ah u aas-aasay mashruuca howlgalka Doraleh, si sare loogu qaado dhaqaalaha, loona taageero ganacsiga iyo shaqo abuurka.
Kadib furitaanka guddoomiyaha DP World ayaa billaabay dhismaha hotelka Kempinksi Djibouti Palace Hotel, oo qeyb ka ah mashruuca hoteelada ee Nakheel Hotels.
Sidoo kale madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle iyo Sheikh Ahmed Bin Mohammed Bin Rashid Al Maktoum, ayaa furay wadda 16 KM ah oo caasimadda Jabuuti ku xireysa Terminal-ka Doraleh, waxaana lagu dhisay lacag 21 milyan oo dollar ah, oo uu bixiyey Sheikh Mohammed, ayada oo waddadana isaga loogu magac daray.
Jabuuti ayaa bishii March 2018 sheegtay inay diyaar u tahay inay iibsato saamiga ah 33% ee DP World ay ku lahayd Doraleh, si loo soo geba gebeeyo muranka kala dhaxeeya mid ka mid ah shirkadaha ugu weyn dunida ee maamula dekadaha.
Sidoo kale, 17-kii July, shirkadda laga leeyahay dalka Jabuuti ee maamusha Dekadda Doraleh ayaa sheegtay inay diyaar u yihiin inay magdhow ka bixiyaan heshiiskii ay ka baxeen ee u dhexeeyay iyaga iyo Shirkadda Dubai Ports World ee laga leeyahay Imaaraadka.
https://www.youtube.com/watch?v=71VQWjafH7E
WARARKA MAANTA 5da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Muqdisho qarxinaay? Maxaase loo qarxinayaa? Maxay laamaha amniga dalka ugu fashilmeen amniga? Maxay cadalaada darrada lagu sameeyey qaybo kamid ah ciidanka xoogga dalka oo mushar aaan la siinin? Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 5da Abriil 2019
Taliska Booliiska Soomaaliyeed ayaa faah faahin ka bixisay qarax khasaaro geystay oo xalay fiidkii ka dhacay afaafka hore ee xarunta dugsiga Tababarka ee Janeraal Kaahiye ee magaalada Muqdisho. Taliye ku-xigeenka ciidanka Booliiska Soomaaliyeed Sarreeye guuto Zakia Xusseen Axmed ayaa sheegtay in ay jiraan dhaawacyo 8 ruux oo 4 ka mid ah ay qabaan dhaawacyo fudud iyo bubur ganacsiyo yar-yar, Waxaa ay sheegtay in qaraxii xalay uusan sababin wax khasaare nafeed ah marka laga soo tago dadka dhaawacmay.
Qaraxan xalay ayaa dhacay xili magaaladu kala xir xiran tahay oo xitaa aan la ogoleyn in gaadiidka dadweynaha isaga kala gudbaan degmooyinka gobolka Banaadir.
Dugsiga tababarka Jen Kaahiye ee xalay lagu weeraray Qaraxa ayaa ka mid ah xarumaha dowladda ee sida weyn loo ilaaliyo oo xitaa marmarka qaar ku shiraan xildhibaannada labada Aqal ee Soomaaliya.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Ra’iisal wasaaraha xukuumadda Soomaaliya Xassan Cali Kheyre ayaa sheegay in mudadii labada sano aheyd oo ay jirtay dowladda uu ra’iisal wasaraha ka yahay aan lagu yeelan wax deyn ah. Taa badalkeeda ayuu sheegay in ay bixiyeen lacag dhan 100 milyan oo dollar oo sida uu hadalka u dhigay lagu lahaa dowladdihii iyaga ka horeeyay, kuwaa oo ku macneeyay in ay ahaayeen lacago loo maamulay si aan habooneyn.
“Maalintii aan nimid ilaa iyo hadda dowladda majirto cid deyn ku leh, markii aan nimid waxaa dowladda lagu lahaa lacag 100 milyan dollar ah oo lagu lahaa dowladihii naga horeeyay, kuwaa isugu jiray mishaar la bixin waayay ama cid qadraas la siiyay ayuu yiri ra’iisul wasaare Kheyre.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay kasoo baxday dhamaan shuruudiihii ugu waaweynaa iyo in canshuurta ay ganacsatada Soomaaliyeed bixiyaan ay mareyso meshii ugu wanaagsaneyd.
Ra’iisal wasaaraha Soomaaliya ayaa marar badan oo hore ku celceyay in daqliga soo xarooda uu aad u kordhay tan iyo wixii ka danbeeyay markii ay tallada la wareegeen.
Laakiin haddana dhinaca kale marka la eego toddobaadyadii ugu danbeeyay dowladda waxaa soo food saaray caqabado waaweyn uga imanayay dhinaca ciidamada oo sheegay in muddo ku dhan Afar bilood aysan helin wax mishaar ah, waxaana ugu danbeeyay ciidamada naafadda xoogga dalka Soomaaliyeed oo maalintii shalay dibadbax ka hor dhigay xarunta madaxtooyada Soomaaliya.
Jabuuti 5da Abriil 2019 Xog ay helayso Caasimada Online, ayaa sheegaya in Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle, uu qoyskiisa u qeybiyey shirkado uu lahaa Ganacsade Axmed Cisman Geelle.
Axmed Cismaan Geelle, ayaa ah ganacsade caan ah oo u dhashay Somaliland, kaasi oo ganacsigiisuna gaadhay wadamada Geeska Afrika, isagoo dalka Jabuuti ku lahaa shirkado badan.
Ganacsadahan ayaa hadda ku sugan caasimada Somaliland ee Hargeysa, isaga oo iskaga soo baxay wadanka Jabuuti.
Sida ilo xogogaal ahi usĥeegen Caasimada Online, Ganacsade Axmed Cisman Geelle ayaa iska diiday inuu saami ka siiyo shirkadihiisa qoyska Madaxweyne Geelle, taasi oo sababtay in uu kasoo firxado dalka Jabuuti.
Kadib markuu ganacsaduhu kasoo baxay Jabuuti, ayaa afar kamid ah shirkadihiisi lagu wareejiyay qoyska Madaxweyne Geelle, iyadoo shirkadihii kalena albaabada loo laabay.
Xogta ay helayso Caasimada Online, ayaa tibaaxaysa in afarta shirkadood ee ay la wareegeen Qoyska Madaxweyne Geelle, ay ukala qeyb-sadeen sidan:
1. Shirkada 360 Stevedoring oo uu qaatay Sacad Cumar Geelle, madaxweynaha Jabuuti walaalkii, kaasi oo ah maamulaha dekeda Jabuuti.
2. Shirkada Multivision waxa qaatay Tomoo oo qaba inanta Madaxweyne Geelle, Faadumo Ismaciil Cumar Geelle.
3. Shirkada Jib Events oo ay laheyd xaaska ganacsaduhu, waxa qaadatay Tolmond Almis Mohamud Xayd oo ah gabadh ay edo u tahay xaaska Madaxweyne Geelle, Khadra Maxamuud Xayd.
4. Shirkada Djibouti Container Freight station waxa qaadatay, Nazli Cabdala Kamil oo ah gabadh ay Khadra Maxamuud xayd u dhashay ninkeedii hore.
Sikastaba, dowladda Jabuuti ayaa usoo gudbisey Xukuumada Somaliland, dacwad ka dhan ah Ganacsade Axmed Cismaan Geelle, isagoo Madaxweyne Geelle ka dalbaday Muuse Biixi in uu xayiraad kusoo rogo hantida Ganacsaduhu uu ku leeyahay Somaliland
Muqdisho 5da Abriil 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa war kasoo saaray qaraxii maqribnimadii caawa xoogiisa laga maqlay qeybo kamid ah degmooyinka Gobolka Banaadir.
Qaraxaasi ayaa ka dhacay maqaayad la sheegay inay ku taala agagaarka albaabka xarunta tababarka ciidamada Booliska ee Generaal Kaahiye, waxaana la ogeyn sida gaariga halkaasi ku gaaray maadaama kaliya madaxda dowladda loo ogol yahay wadadaasi.
Al-Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qaraxa, waxaana ay sheegeen inay ku dileen masuuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya, islamarkaana qaraxa uu sababay dhimasho iyo dhaawac.
Gaari nooca raaxadda oo laga buuxiyay waxyaabaha qarxa ayaa ku qarxay afaafka hore ee xarunta ciidamada Booliska, waana qaraxii ugu horeeyay oo Muqdisho ka dhaca, kadib xeritaankii waddooyinka ugu badan ee magaalada Muqdisho.
Taliye ku xigeenka ciidamada booliska ayaa shalay kaga dhawaaqday magaalada Muqdisho, in la helay xogo sirdoon oo sheegaya in gaari nooca PRADO ah uu ku jiro magaalada, kaasi oo qaraxyo ay ka buuxaan.
Al-Shabaab ayaa sheegay in qaraxa ay la eegteen goob ay iskuugu yimaadaan saraakiisha ciidamada booliska iyo kuwa Amniga, islamarkaana xubno badan ay ku dileen qaraxa.
Qaraxan ayaa imaanaya iyadoo maalintii shanaad oo xiriir ah ay waddooyinka magaalada Muqdisho u xiran yihiin ciidamada ammaanka ee Dowladda, islamarkaana ay dowladu waddo baaritaanno amni oo looga hortagayo qaraxyada ka dhacaya magaalada Muqdisho.
Iyadoo waddooyinka ay xiran yihiin ayaa haddana waxaa jirta digniino dhanka amaanka ah oo lasoo saarayo iyo qaraxyada Al Shabaab ka geysanayaan magaalada Muqdisho.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa maanta magacowday guddoomiyaha cusub ee Bankiga Dhexe, kaasi oo uu noqday Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi.
Hase yeeshee qaabka ay ku timid magacaabista Cabdiraxmaan ayaa dhalisay su’aalo bada oo ku saabsan hufnaanta nidaamka xulashada ee arrintan loo maray.
Arrintan ayaa timid kadib markii ay soo baxday in Cabdiraxmaan, oo ahaa la-taliyaha siyaasadda dhaqaalaha ee ra’iisul wasaare Kheyre, uu ka mid aha guddigii horey loogu xil-saaray inay wareystaan oo ay kala xulaan xubnihii jagadan soo codsaday oo isugu jiray Soomaali iyo ajaanib.
Si kastaba, ilo-wareedyo ka tirsan xafiiska ra’iisul wasaaraha ayaa Caasimada Online u sheegay in magacaabista guddoomiyaha ay sabab u ahayd in qof caddaan ah uu ku soo baxay tartanka, isala markaana ay dowladdu ka baqday falcelinta shacabka, maadaama uu arrinkan buuq farabadan ka dhaliyay baarlamaanka Soomaaliya.
Sidoo kale, xubno ka tirsan xafiiska Kheyre ayaa sheegay in nidaamka tartanka furan qofkii ku soo baxay ay u cuntami weysay mushaarka loo bandhigay oo aad uga yaraa kii uu rajeynayay, taasina ay keentay in loo weecdo Cabdiraxmaan.
“Waxaa jiray illaa dhowr qof oo kusoo baxay kaalimaha ugu horreeya ee tartanka la galay oo dhammaantood siyaabo kala duwan, sida xagga mushaharka iyo arrimo kale darteed u aqbali waayey xilkan” ayuu yiri qof la hadlay Caasimada Online.
In kasta oo uu guddoomiyaha cusub yahay rugcaddaa dhanka dhaqalaha ah, labadii sano ee la soo dhaafayna uu faraha kula jiray, haddana waxaa shaki la gelinayaa wadashaqeynta wasaaradda maaliyadda iyo Bankiga dhexe oo aysan jirin shuruuc kala xadeyneysa.
Guddoomiyaha cusub ayaa isku xire ka ahaa Tubta horumarinta dhaqaalaha oo ay ku mideysan yihiin wasaaradaha iyo hay’adaha dhaqaalaha ee dowladda Soomaaliya, waxa uuna la taliye dhanka dhaqaalaha ka ahaa xafiiska Ra’iisulwasaare Khayre.
Turkiga 5da Abriil 2019 Turkey ayaa wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ku eedeysay inay been faafisay kadib kulan dhex-maray labada diblomaasi ee ugu sarreeya labada dal, si ay uga wada-hadlaan xiisadda u dhaxeysa.
Washington iyo Ankara ayaa isku haya arrimo ay ka mid yihiin taageerada Mareykanka uu siiyo maleeshiyada Kurdishka Syria oo Ankara ay u aragto argagixiso, iyo iibsashada Turkey ee habka difaaca gantaalaha ee Russia.
Wasiirka arrimaha diebdda Turkey, Mevlut Cavusoglu iyo xoghayaha arrimaha dibedda Mareykanka, Mike Pompeo ayaa arbacadii wada-hadal ku yeeshay Washington intii lagu guda jiray booqashada Cavusoglu oo qeyb ka ah dabaal-degga sanad-guuradii 70-aad ee aas-aaska gaashaanbuurta NATO.
Wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ayaa sheegtay in Pompeo uu Ankara uga digay “Cawaaqib baaba’ leh” haddii Turkey ay weerarto Syria, islmarkaana uu ku booriyey in “xal dabacsan” laga gaaro kiisaska muwaadniinta Mareykanka iyo shaqaalaha howl-galka Mareykanka ee Turkey, oo Turkey ay baaritaan ku hayso
Wasaaradda arrimaha dibedda ayaa sidoo kale sheegtay in Pompeo uu turkey ku cadaadiyey inaysan iibsan habka difaaca gantaalaha Ruushak ee S-400, oo haddii ay dhacdo ay ku muteysan karto cunaqabateynta Mareykanka.
Afhayeenka wasaaradda arrimaha Turkey, Hami Aksoy ayaa sheegay in warka dowladda Mareykanka “uusan kaliya ku guul-dareysan inuu sheego xaqiiqda kulanka, balse ay sidoo kale ku jiraan arrimo aanba kulanka lagu soo hadal qaadin”
Aksoy ayaa sheegay in kulamo kale oo horey u dhacay ay sidan oo kale wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka uga been sheegtay.
Ethiopia 5da Abriil 2019 Ra’iisul wasaaraha dalka itoobiya Dr. Abiy Ahmed ayaa ka dhawaajiyey in xukuumadiisu ay bilowday inay ka shaqeyso sidii is-fahan looga dhex abuuri lahaa dowlada Somaliya iyo Somaliland.
Abiy ayaa sidoo kale sheegay inuu daba socday arrinkani, codsi ka yimid odayaasha gobolka, kuwaasi oo ka dalbaday inay door ka qaatan sidii loo soo af-jari lahaa khilaafka Somaliya iyo Somaliland.
Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa waxa kale oo uu sheegay in nabad kuwada noolashaha Soaomaaliya iyo Somaliland ay muhiim u tahay gobolka, isagoo xukuumadiisana ku bogaadiyey dadaalada nabadgalyo ee ay ka wado gobolka Geeska Afrika.
Bishii hore ayaa waxaa magaalada Addis-Ababa tagay madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi, wuxuuna kula kulmay Abiy Ahmed oo ay ka wada-hadleen wada-hadallada Soomaaliya iyo Somaliland.
Muqdisho 5da Abriil 2019 Warar dheeraad ah ayaa laga helayaa Qarax gaari oo caawa fiidkii lagu weeraray xarunta tababarka ciidanka booliska Soomaaliyed ee General Kaahiye.
Qaraxan oo si weyn looga maqlay magaalada Muqdisho ayaa loo adeegsaday gaari walxaha qarxa lagu soo raray, sida ay inoo sheegeen saraakiil ammaanka qaabilsan.
Waxaa la sheegay qaraxan oo si gaar ah uga dhacay mid ka mid ah Kontoroolada laga ilaaliyo xarunta General Kaahiye inuu geystay khasaare kala duwan.
Khasaaraha qaraxan ka dhashay ayaa lagu sheegay dhimashada 2 qof, halka ay ku dhaawacmeen 7 ruux oo mid ka mid ah ay tahay Haweeney.
Ilaa hadda si dhab ah looma oga gaarigan qarxay sida uu halkaasi ku galay, maadaama ammaanka aaggaasi aad loo ilaaliyo, sidoo kale lama oga gaariga qarxay nuuciisa.
Hay’adaha ammaanka oo kaashanaya saraakiil cadaan ah ayaa bilaabay baaritaanada la xiriira qaraxan, waxayna halkaasi ka uruuriyeen haraadiga gaariga qarxay.
Xaalada goobta qaraxa uu ka dhacay ayaa ah mid degan, iyada oo aan laga helin muuqaalo iyo sawirro, bacdamaa ay tahay xilli habeen ah, halkaasina ay tageen ciidan badan.
Qaraxan ayaa ku soo aaday xilli shalay gelinkii dambe Taliye Kuxigeenka Booliska Soomaaliya ay ka digtay gaari Qarax sida oo ku jira gudaha Magaalada.
Mintidiinta Al Shabaab oo sheegtay masuuliyadda weerarkan ayaa tilmaamay inay qarax la beegsadeen fariisin ay ku sugnaayeen saraakiil iyo ciidan, khasaarana ay ku gaarsiiyeen.
Shabaab ayaa ku faanay in wadooyinka magaalada Muqdisho keliya ay ka xiran yihiin shacabka, balse iyaga ay qarxin karaan meesha ay doonaan.
WARARKA MAANTA 3da Abriil 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxay xukuummadda fashilantay ee uu hoggaamiyo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxayse tahay sababta uu u ogolaaday Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” inay xukuummaddiisa ka dhigtay #Soomaaliya dalka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad sida ay Hay’adda La-Dagaalanka Musuqmaasuqa Adduunka faafisay? Naxay weli u wadashaqayn layihiin labada aqal ee kala ah aqalka hoose iyo aqalka sare? Maxayse tahay sababta fashilka haysta xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uusan u samayn karin dib u habayn golahiisa xukuummadda? Meeqo nin oo Al-Shabaab jaggooyinka sar-sare ka soo qabtay ayaa hadda laamaha amniga jaggooyin sar-sare ka ah laamaha amniga ee Soomaaliya? Yaa runta shacabka ka qarin kara? Maxay tahay xiriirka ka dhexeeya laamaha amniga Soomaaliya Iyo Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Ha wiqleyso!
Muqdisho 3da Abriil 2019 Golaha Shacabka ee Baarlamaan Soomaaliya, ayaa maanta leh, kullan koodii 3aad ee Kalfadhiga 5aad, kadib markii uu kooran la’aan u baaqday kullankii 1aad iyo 2aad ee Kalfadhigan. Kulanka ayaa warbixin looga dhagaysan doonaa guddiga dib u eegista Dastuurka Baarlamaan Soomaaliya.
Sidoo kale Ajandaha fadhiga waxaa ku jira, hadal jeedinta Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan
Ajandaha ayaan lagu soo darin, ka hadalka xaaladda Amaan ee dalka, oo ay Mooshin ku codsadeen in ka badan 10 Xildhibaan kullan kii kooram la’aanta u baaqaday maalin ka hor.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Kulan ay isugu yimaadeen siyaasiyiinta, xildhibaanada iyo saraakiisha beesha Abgaal ayaa xalay ka dhacay magaalada Muqdisho, xilli ay xiisad ka dhex oogan tahay dowladda iyo Senator Xaaji Muuse Suudi Yalaxow.
Xiisaddan ayaa ka dhalatay go’aan kasoo baxay dowladda oo lagu amray in la isaga guuro xerada Mariino ee ciidanka Badda Soomaaliya, oo uu degan yahay Muuse Suudi.
Xaajiga ayaa waxaa dhulkan siiyey dowladdihii hore, isla markaana waxa sida uu sheegay uu haystaa Document ay u saxiixeen Madaxdii hore ee dalka, maadaama horay dowladdii C/llaahi Yuusuf uu ugu wareejiyay hubkiisa, looguna bedelay xarunta uu dgean yahay.
Sida ay ilo-wareedyo u sheegeen Caasimada Online, Kulanka xalay oo aan loo kala harin ayaa lagu go’aamiyey in wafti kale loo diray dowladda looguna sheego in Muuse Suudi uu xaq u leeyahay dhulkan, islamarkaana dowladda ay ka laabato damaceeda ah inay xoog isku daydo.
Kulanka ayaa ka dambeeyey kulan horey u dhex-maray madaxweyne Farmaajo iyo wafti ka socday beesha Abgaal, oo madaxweynaha uu ka codsaday inay Xaajiga qanciyaan.
Waxaa kulanka xalay sidoo kale lagu go’aamiyey in dowladda loo sheego in dhib kasta oo ka dhasha arrintan ay mas’uuliyadeeda qaadi doonaan.
Dhinaca kale, ciidamo badan iyo gawaari dagaal oo tiro badan ayaa ku qul-qulaya halka uu degan yahay Xaaji Muuse, si ay uga difaacaan gardarrada ay sheegeen inay dowladda kusoo maagtay.
Inkasta oo aan la hayn tirada rasmiga ah ee ciidamadan, haddana waxaa la sheegay inay kor u dhaafayaan ilaa shan boqol oo askari. Waxaa ciidankan hoggaaminaya jeneraalo iyo korneylo sare oo caan ah oo sheegay inay Muuse ka difaaci doonaan gar-darrada dowladda.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dowladda oo markii hore rumeysneyd inay si fudud ku kicin karto Muuse ay hadda garwaaqsatay in xaaladda ay ka adag tahay sidii hore, lagana yaabo inay raadiso xal kale, sida inay tanaasusho ama Muuse lacag malaayin dollar ah ka siiso dhulka.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 3da Abriil 2019 Xildhibaanada maamulka Hirshabeelle iyo madax kale oo ka tirsan maamulkaasi ayaa lagu amray inay isaga guuraan hotelka Suubiye ee ku yaal magaalada Jowhar, kadib markii kooxda Al-Shabaab ay amar ku siiyeen maamulka hotelka in ay banneeyaan.
Maamulka hotelka ayaa u hoggaansamay amarka kasoo baxay Al-Shabaab, waxaana durbadiiba lagu wargeliyay xildhibaanada iyo madaxda kale ee hotelka deganaa in saacado gudahood isaga guuraan, iyadoo hotelka ay ku hareen dad tiro yar oo shacab ah.
Waxay xildhibaanada iyo madaxdii kale ee amarka Shabaab saameeyay ay u guureen hotelka kale ee lagu magacaabo Wehliye oo aan ka fogeyn halka uu ku yaal hotel Sabre.Lama oga sababta amarkaan ka danbeyso iyadoo hotelka si weyn loo ilaalin jiray oo uu lahaa difaacyo dhagxaan iyo biro lagu gooyay, hase ahaatee warar hoose ayaa sheegaya in maamulka hotelka uu doorbiday inuu badbaadsado dhismaha iyo dhaqaalaha hotelka si aysan u dhicin weerar kaga yimaad Al-Shabaab.
Mudooyinkii u danbeeyay ayaa amaanka Jowhar cabsi laga muujinayay, iyadoo ay jiraan in Al-Shabaab ay howlgalo ka fuliyaan inta u dhaxeysa Jowhar, Qalimoow iyo degmada Balcad oo todobaadyadii lasoo dhaafay gaadiid fara badan ku gubay.
Minneapolis 3da Abriil 2019 Labo dacwadood oo ka dhan ah Ilhaan Cumar ayaa laga diiwaangeliyay Gobolka Minnesota ee laga soo doorto, iyada oo lagu eedeynayo in si qaldan u maareysay lacagihii ay ku gashay ololaha doorashada ee ay ugu biirtay aqalka wakiillada Mareykanka.
Dacwadahan waxaa diiwaangeliyay Steve Drazkowski, oo ka soo jeeda Xisbiga Jamhuuriga, waxaana uu sheegay in Ilhaan ay $6,000 oo dollar u maareysay qaab aan sax ahayn, lacagtaas oo uu sheegay in ay ka mid ahayd mid uu lahaa xafiiskeedii hore ee xildhibaan Minnesota iyadana ay si shaqsi ah u adeegsatay.
Waxaa kale oo uu sheegay in ay qarash ku bixisay kala taggii iyada iyo saygeedii hore, lacagahaas oo iyana ah kuwo dan guud oo miisaaniyadda xafiiskeeda ka mid ahaa.
Drazkowski ayaa sheegay in la arkay lacag gaareysa $2,500 oo dollar oo ay Ilhaan dib ugu celisay Iskuulladii ay ka hadli jirtay xilligii ololaha oo ay hadda dib u celin ku sameysay.
Dacwaddan ayaa xoogga lagu saarayaa in tallaabooyinka ay qaadday Ilhaan Cuamr intii ay ku jirtay ololaha doorashada kursiga aqalka hoose ee Mareykanka ay jebinayaan sharciga Gobolka laga doortay.
Wargeyska Sinclair oo warbixintan qoray ayaa sheegay in arrintan uu kala xiriiray Ilhaan Cumar hase yeeshee ay diidday in ay ka jawaabto wax ku saabsan dhaqaalaha ku baxay ololaheeda doorashada.
Ilhaan ayaa waxaa ku furan buuq ka dhashay hadal ay ka sheegtay ururka u ololeeya dadka Yuhuudda ee Mareykanka ee loo yaqaan AIPAC.
Dadka Mareykanka ah ee ay caddaannimada la weyntahay iyo kuwa Taageerada dhabta ah u haya Israel ayaa soo jeediyay in Ilhaan laga saaro Guddiga xiriirka dibadda Mareykanka ee aqalka hoose oo ay ka mid tahay.
Dadka soo jeediyay in laga saaro guddigaas waxaa ka mid ah Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump iyo ku xigeenkiisa Mike Pence.
Turkey 3da Abriil 2019 Xisbiga madaxweyne Erdogan ee AKP ayaa go’aansaday inuu diidmo ka gudbiyo natiijooyinka doorashooyinkii dhammaan 39-ka degmo ee magaalada Istanbul, sida uu weriyey wargeyska Hurriyet.
Go’aankan ayaa ka dambeeyey kadib markii natiijada codbixinta ay muujisay inuu codad yar ku hoggaaminayo musharaxa xisbiga mucaaradka.
Xisbiga AKP ayey u badan tahay inuu lumiyo maamulka labada magaalo ee dalka ugu weyn ee Istanbul iyo Ankara, taasi oo dib-u-dhac aan la fileyn ku ah qorshaha madaxweyne Erdogan uu kula dagaalamayo dhaqaale-xumida dalka.
Musharaxa xisbiga mucaaradka CHP ee duqa magaalada Istanbul, Ekrem Imamoglu iyo musharaxa la loolamaya ee xisbiga AKP, ahna ra’iisul wasaarihii hore, Binali Yildirim, ayaa labaduba sheegay in Imamoglu uu horreeyo qiyaastii 25,000 cod.
Xisbiga AKP ayaa sheegay in uu isticmaalayo xuquuqda uu u leeyahay inuu diido natiijada codbixinta, oo ay ka dhaceen qaladaad.
Waqtiga loogu talo-galay in xisbiga uu racfaan ka qaato natiijada ayaa ku ekaa shalay 12:00 PM ee xilliga Istanbul.
Maamulka Dowladda Somaliland 3da Abriil 2019 Wasiirka Arrimaha Gudaha Somaliland Mudane Maxamed Kaahin Axmed, ayaa ka hadlay arrinta sida weyn looga hadal hayo Somaliland ee ganacsade Axmed Geelle.
Wasiir Maxamed Kaahin ayaa beeniyay inay xukuumada Biixi ay bixisay amar qabasho oo ka dhan ah ganacsade Axmed Cismaan Geelle, oo la sheegay inuu dowladda Jabuuti ka galay fal-dambiyeed.
Wasiirka ayaa arrintan ku beeniyey shir jaraa’id oo maanta ku qabtay magaalada Hargeysa, kaasi oo uu kaga hadlayey arrimaha doorashooyinka Somaliland.
“Ma haynaba arrinkaas, anigu waarankaas ma hayo, wasiirka Daakhiliga aniga ah oo dee aniga ayuu iigu hor iman lahaa, arrinkaasi waa la been abuuraya, ganacsadahaana meel baa lagaga dhacaya, waaran wax la yidhaa oo aanu hayno oo Axmed Cismaan Geelle loo soo gooyay ma hayno, cidda sheegaysana waa cid sheeko abuur iyo arrimo kale iyo ujeedooyin kale leh” ayuu yiri Wasiir Maxamed Kaahin Axmed.
Sikastaba, Dhowaan unbey aheyd markii Wasaarada Cadaalada Somaliland ay soo saartay warqad amar qabasho ah oo kasoo baxday Xafiiska Wasiirka, taasi oo lagu amrayo qabashada Axmed Cismaan Geelle oo ah ganacsade weyn oo reer Somaliland.
Warqada amarka qabasho ee kasoo baxday xafiiska Wasiirka Cadaalada, ayaa si toos ah ugu socotey Wasaarado ay kamid tahay, Wasaarada arrimaha gudaha Somaliland oo wasiir ka yahay Maxamed Kaahin
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 3da Abriil 2019 Sida ay baahisay Idaacadda Kulmiye ee magaalada Muqdisho kulan ayaa deegaanka Buulo Fuulaay ee gobolka Baay ku dhexmaray odayaasha dhaqanka deegaanada Koofur Galbeed iyo xubno ka tirsan Al Shabaab.
Kulanka ka dhacay deegaanka Buulo Fuulaay ayaa la sheegay in looga hadlayay go’doonka ay ku jiraan deegaanada maamulka Koofur Galbeed iyo sidii loo furi lahaa waddooyinka Al Shabaab ay go’doomiyeen.
Dadka deegaanka iyo odayaal kulanka ka qeyb galay ayay laga soo xigtay in kulanka kadib sharuudo adag la hor dhigay odayaasha dhaqanka ee la kulmay madaxda Al Shabaab, waxaana lagu wargeliyay inay bixiyaan dhaqaalo gaaraya 30 Kun oo Doolar, sida Idaacadda ay baahisay.
Odayaasha dhaqanka ayaa la sheegay inay ku wargeliyeen madaxda ay la kulmeen inay beelahooda kula laabanayaan lacagta loosoo bandhigay, balse la isku fahmay in Al Shabaab aysan sii go’doomin deegaanada maamulka Koofur Galbeed.
Soomaaliya 3da Abriil 2019 Ururka Argagixisadda Al-Shabaab ayaa baahiyay magaca qof labaad oo la sheegay inuu ka mid ahaa dadkii ka dambeeyay weerarkii 23 Maarso ka dhacay xarumaha wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha iyo midda Howlaha Guud ee xukuumadda Soomaaliya.
Warbaahinta Al-Shabaab ayaa baahisay in Cabdullaahi Maxamed Ibraahim, oo Al-Shabaab dhexdooda looga yaqaan Cabdullaahi Dacwo ama Bilaal, uu ahaa ruuxii ka dambeeyay weerarka gudaha loogu galay xarumaha wasaaradda.
Cabdullaahi Bilaal, ayaa la sheegay inuu ahaa 29 sano jir kasoo jeeda gobolka Waqooyi Bari ee dalka Kenya, waxaana la cadeeyay inuu kasoo jeedo Beesha Ogaadeen Jufada Reer Cabdalla.
abdulaahi ayaa la sheegay inuu ka yimid markii hore deegaanada dhanka Waqooyi Bari ee dalka Kenya, waxaana uu sheegay inuu kasoo tagay deegaanada NFD kadib markii uu u dulqaadan waayay dhibaatada shacabka lagu hayo, sida uu hadalka u dhigay.Wareysi uu bixiyay ayuu ku sheegay in muddo kooban inuu ku dhex jiray Al-Shabaab, isaga oo sheegay in muddadaa uu ku dhexjiray Al-Shabaab uu ku dhexjiray JIHAAD iyo mujaahidiin, sida uu yiri.
Sidoo kale wuxuu sheegay inay yareyd muddada uu joogay magaalooyinka, islamarkaana uu ku sugnaa deegaanada dhanka miyiga, sida uu hadaka u dhigay.
Al-Shabaab ayaa maalin ka hor soo bandhigay magaca iyo qabiilka ruuxii fuliyay qaraxa koowaad ee lagu weeraray xarunta wasaaradda Shaqada iyo shaqaalaha oo ku taala degmada Shangaani.
Waxay sidoo kale sheegeen inay soo bandhigi doonaan dhamaan dadkii weeraray Wasaaradda magacyadooda iyo qabiiladooda, waxaana sidaan oo kale ay sameeyeen marar badan.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Taliska ciidamada Booliska Soomaaliyeed ayaa faahfaahin ka bixiyay howlgaladii ugu dambeeyay ee ciidamada amaanka ay ka sameeyeen magaalada Muqdisho.
Sidoo kale taliska ciidamada Booliska ayaa ka hadlay gaari hilib waday oo ciidamada amaanka ay ku qabteen Isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho, kaasi oo la sheegay inuu ku wajahnaa degmada X/Weyne.
Zakiya Xuseen Axmed oo ah taliye ku xigeenka ciidamada booliska oo saxaafadda la hadashay ayaa sheegtay in ciidamada ay qabteen gaari waday Hilib kaasi oo isku dayay inuu isgoysyo badan kaga soo gudbo dhanka degmada X.weyne.
Zakiya ayaa sheegtay in darawalka gaariga uu diiday in gaariga iyo waxyaabaha saarnaa la baaro, isaga oo isku dayay in ciidamada uu ku qanciyo inay lacag qaataan si ay usii daayaan.
Dhinaca kale taliye ku xigeenka ciidamada Booliska ayaa sheegtay in la qabtay oo xabsiga la dhigay 23 askari oo lagu eedeeyay inay musuq maasuq sameeyeen.
Ganacsato ayay sidoo kale sheegtay inay qeyb ka ahaayeen dadka ay qabteen ciidamada amaanka, islamarkaana dhawaan cadaalada la horkeeni doono, maadaama ay sameeyeen musuq maasuq.
Walow aysan cadeyn nooca musuq maasuqa, haddana askarta qaar ayaa ku eedeysan inay laaluush ka qaadayeen gaadiidka qaar, iyaga oo u ogolaanayay inay ka gudbaan goobaha ay joogaan.
Ciidamada Dowladda ayaa wixii ka dambeeyay 30-kii bishii tagtay Maarso waxa ay kordhiyeen howlgalada lagu sugayo amniga Caasimadda, waxaana kormeerayay guddiga Xukuumadda ay u xilsaartay.
Muqdisho 3da Abriil 2019 Doorashp maanta ka dhacday magaalada Muqdisho, oo aheyd buuxinta kursi ka bannaanaa golaha shacabka, ayaa waxaa ku guuleystay Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore oo ah wiilka uu dhalay xildhibaankii horay loo dilay ee Cismaan Boqore.
Cadnaan Boqore ayaa waxaa la tartamay Axmed Cismaan Xaashi, laakin dad badan oo doorashada ku dhowaa waxaa ay sheegeen in ninka dambe uu ahaa magac u yaal.
51 ergo ayaa codkooda dhiibtay, waxaana ay u kala heleen musharixiinta Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore oo helay 48 Cod, halka Axmed Cismaan Xaashi uu helay 2 Cod, hal cod wuu halaabay, waxaana Guddiga doorashada ay ku dhawaaqeen in kursiga Xildhibaanimo uu ku guuleystay Cadnaan Cismaan Cilmi Boqore.
Cismaan Cilmi Boqore oo ahaa qofka ugu da’ weynaa baarlamaanka 10-aad ayaa 23-kii Bishii Febaraayo ee 2019 lagu dilay degmada Kaaraan ee maagalada Muqdisho. Boqorewaxa uu kasoo jeeday Gobolada Waqooyi ee Soomaaliya.
Algeria 3da Abriil 2019 Sida ay sheegtay warbaahinta Algeria Madaxweynihii dalkaas Abdelaziz Bouteflika ayaa is casilay kadib todobaadyo ay dibadbaxyo ballaarani dalkaas ka socdeen. Mr Bouteflika, oo talada dalkaas hayey 20 sanadood, ayaa mar horeba meesha ka saaray qorshe uu doonayey in uu mar shanaad isu soo taago madaxtinimada dalkaas.
Ciidanka awoodda badan ee dalkaas ayaa sheegay in madaxweynahaas 82 jirka ah aanu awoodin in uu guto waajibaadkiisa.
Hoggaamiyahan xanuunsan ayaa waxaa haleelay xanuunka faaligga lix sano kahor, waxaana aad u yarayd in lagu arko fagaareyaasha.
Telifishinka qaranka ee dalkaas ayaa ku warramay in madaxweynuhu uu golaha dastuurka ku wargaliyey in uu xilka ka dagayo maalinta talaadada ah.
Hoggaamiyeyaasha dibadbaxyada dalkaasi ka socda ayaa ka horyimid dalabka ah in madaxweynuhu uu dhammaysto muddo xileedkiisa oo ku eg 28 april.
Dibadbaxayaasha ayaa sidoo kale ku baaqaya in gabi ahaanba la baddalo nidaamka siyaasadeed ee dalkaas ka jira, kaas oo ciidamadu ay kaalin wayn ku leeyihiin.
Dadka dibadbaxyada dhigaya ayaa u badan dhalinyaro waxayna doonayaan nidaam xukuumadeed oo cusub.
Waxaa jira eedaymo sheegaya in awooddii siyaasadeed ee Mr Bouteflika ay ka faaidaysteen kooxo baayac mushtar ah, siyaasiyiin iyo saraakiisha militariga – si ay jagooyinkooda u ilaashadaan.
Xisbiga talada dalkaas haya ee National Liberation Front (FLN), oo dib u dhigay doorashooyinkii dhici lahaa 18 april, ayaa ballan qaaday in ay abaabuli doonaan shirwayne qaran oo isbaddalo cusub lagu taabbagalinayo.
Xisbiga FLN ayaa dalka Algeria soo xukumayey tan iyo markii uu madaxbanaanida ka qaatay dalka faransiiska sanadkii 1962-dii.
Mr Bouteflika oo talada dalkaas qabtay sanadkii 1999, ayaa gacan bir ah dalkaas ku qabtay kadib markii uu dhacay dagaal sokeeye oo dhiig badani uu ku daatay oo looga soo horjeeday fallaago Islaamiyiin ah, kaas oo galaaftay nolosha 150,000 oo qof.
Wararka ayaa sheegaya in hoonka gawaarida laga maqlayo waddooyinka magaalada Caasimadda ah ee Algiers, kadib markii lagu dhawaaqay in Mr Bouteflika uu istiqaladiisii gudbiyey.
Guddoomiyaha aqalka sare, Abdelkader Bensalah, ayaa la filayaa in uu noqdo sii hayaha xilka madaxweynaha muddo saddex bilood ah inta ay dhacayso doorashadu.
Xigasho BBC
https://www.youtube.com/watch?v=kqYaCopEfOU&feature=youtu.be
WARARKA MAANTA 2da Abriil 2019 Sir Culus! yGx%rN]HwxS4
Su’aallaha Maanta: Yuu u shaqeeyaa Fahad Yassiin oo ah Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka (NISA)? Maxuu yahay xiriirka hoose ee Fahad Yaasiin la leeyahay Ururka Argagixisadda AL-Shabaab? Yaa qarxinaayo #Muqdisho? Maxay Xukuummadda fashilantay uga dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 2da Abriil 2019 Iyadoo labo kulan uu yeelan lahaayeen xildhibaannada Golaha Shacabka u baaqdeen khlaaf ka dhashay Ajandaha ay tahay in uu goluhu ku dooddo, ayaa kulan gaar ah oo ay ku yeesheen Muqdisho guddiga joogtada ah ee Golaha Shacabka waxaa looga hadlay sidii leys kula meel dhigi lahaa ajandaha kulamada Golaha Shacabka ee soo socda. Xoghayaha guud ee golaha shacabka oo kulanka kaddib la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in xubnaha Guddiga joogtada ah ay aad uga hadleen sidoo kalena ay falan-qeeyeen dejinta iyo u diyaar garowga sidii loo dejin lahaa Ajendayaasha kulamada la filayo in fadhigan ay u qabsoomaan golaha,
Xoghayaha ayaa intaa ku daray in laga wada hadlay ilaalinta waqtiga kulamada Barlamaanka taasi oo si aad ah loo adkeyn doono maadaama labo Kulan oo kal-fafhigan 5aad ay u baaqdeen kooram la’aan Xillibaanadda ah si loo dardar geliyo hawlaha sharci dejineed ee golaha shacabka.
Qaar ka mid ah xildhibaannada Golaha Shacabka ayaa ku eedeeyay guddoonka in uu mari-habaabinayo golaha iyaga oo sheegay in shaqada ugu weyn ee Golaha hortaala tahay ka dooddista xaalada Amniga ee dalka iyo la xisaabtanka xukuumadda oo sida ay hadalka u dhigeen laga war-wareegayo.
Labo kulan oo si xigay kalfadhiga Shanaad ee Golaha Shacabka ayaan qabsoomin sababo la xiriira khilaaf u dhaxeeya xildhibaannada Golaha Shacabka oo ku kala aragti duwan Ajandaha looga dooddayo kulamada ugu soo horeeya ee Golaha Shacabka.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Guddoomiyaha Aqalka sare ee Soomaaliya Cabdi Xaanshi Cabdullaahi ayaa ku eedeeyay Aqalka hoose [Golaha Shacabka] in ay cag-jiidayaan dhameynta khilaafka wada shaqeyn la’aaneed ee u dhaxeeya labada Aqal, kaddib khudbad uu maalintii shalay ka jeediyay furitaanka Kalfadhigii 5aad ee Golaha Aqalka sare. Guddoomiye Cabdi Xaanshi ayaa sheegay in uu dadaal badan ku bixiyey sidii ay u wada-shaqeyn lahaayeen labada Aqal, islamarkaana qoraalo arintan ku saabsan uu u diray madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo guddoomiyihii hore ee Golaha Shacabka Prof Jawaari iyo kan hadda Maxamed Mursal, balse qoraaladaasi aan wax jawaab ah laga bixin.
Waxaa uu intaasi ku daray hadalkiisa in Aqalka Sare uu diyaar u yahay in waxwalba oo dhaawici kara wadashaqeyn wadahadal lagu xaliyo, balse uu Golaha Shacabka ka waayey in uu la qaato arrintaas.
Xildhibaanada labada Aqal ayaa waxaa haatan ka dhaxeeya khilaaf, iyada oo Golaha Aqalka sare ay xiriirka wadashaqeyn ay u jareen Golaha Shacabka,waxaana xusid mudan in dhowr bil ka hor uu Madaxweyne Farmaajo sheegay in uu xalinaayo balse aysan suurtagelin.
Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaan ka qeybgalin furitaankii labo Kalfdhi uu is xigay ee Aqal Sare, waxaana maalintii shalay munaasabada ka qeybgalay ra’iisal wasaaraha Soomaaliya Xassan Cali Kheyre oo sheegay in uu wakiil ka yahay madaxweynaha.
Brussels 2da Abriil 2019 Danjiraha dowladda Soomaaliya ee dalka Belgium –ka Cali Saciid Fiqi ayaa faah faahin deeraad ah ka bixiyay dadaalka dowladda Soomaaliya ugu jirto sidii loo aqoonsan lahaa Basaboorka Soomaaliya. Wuxuu sheegay danjire Fiqi in ay la fariisteen wada hadalo arintan ku saabsanna la yeesheen dowladdo dhowr ah ka tirsan qaarrada Yurub kuwaa oo bilaabay sida uu hadalka u dhigay in ay si hor dhac u aqoonsadaan qeybo ka mid ah Basaboorka Soomaaliya.
‘’Hadda waxa la aqoosaday waa Basaboorrada Shaqaalaha iyo Kan Diblomaasiga [Diplomatic and Service Passports], waxaa ay noo balanqaadeen in marka danbe ay si toos ah u aqoonsan doonaan Basaboorka caadiga ee Soomaaliya’’ ayuu yiri danjire Fiqi.
Wuxuu sheegay in dowladdah Netherland iyo Sweden ay u socdaan wada hadalo fiican islamarkaana balanqaadeen in ay sida ugu dhaqsiyaha badan jawaab uga bixin doonaan ogolaashaha Basaboorka.
Dowladda Belgium-ka ayuu sheegay in bisha January ee sanadka 2020 qorsheedu yahay in ay aqoonsato Basabooorka Soomaaliga
Muqdisho 2da Abriil 2019 Sii-hayaha taliyaha hay’adda NISA, Fahad Yaasiin Xaaji Daahir ayaa xilka ka qaaday taliyihii ciidamada dharcada ee magaalada Muqdisho oo magaciisa lagu soo koobay Weeyax.
Wareegto ka soo baxday xafiiska Fahad Yaasiin, ayaa xilka looga qaaday Weeyax, waxaana lagu badalay Ibraahim Macalim Cabdullaahi Joqof.
Joqof ayaa la dhashay Barafasoor Cabdiraxmaan Macalim Baadiyoow oo mar isu sharaxay Xilka Madaxweynaha Soomaaliya.
Sababta xilka looga qaaday ayaa lagu sheegay in dib u habeyn lagu sameyn doono ciidamada dharcada ee loo yaqaano Ciidamada amniga caasimadda kadib markii uu xumaaday amniga Muqdisho.
ayaa ogaatay in Fahad Yaasiin iyo Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ay doonayaan in la dhiso Ciidamo dharcad ah oo ka shaqeeyo xaafad kasta oo kamid ah magaalada Muqdisho waxaana in badan oo kamid ah Ciidamadii hore ee NISA qaarkood loo badalay dharcad kadib markii Ciidamadii NISA ee hubeysnaa Madaxweynaha baabi’iyay.
Tallaabadan ayaa la sheegay inay qeyb ka tahay is-beddelada cusub ee dowladda ay waddo ee la doonayo in lagu wanaajiyo amniga caasimadda.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Fargelin uu sameeyay Ra’iisul wasaaraha dalka India Narendra Modi ayaa sahashay in dib dalkeeda ay ugu laabato ama la badbaadiyo Gabar Muslim Hindi ah oo Soomaaliya ay ku haysteen qoyska ninkeeda Soomaaliga ah.
Gabadha oo 31 sano jir ah oo lagu magacaabo Afreem Begum, ayaa laga badbaadiyay gacanta dad ay ehel yihiin ninkeeda oo Soomaali ah oo Muqdisho ay la joogtay, waxaana la badbaadiyay 28 Maarso ee sanadkaan.
Iyada iyo seddex gabdhood oo ay dhashay ayaana la filayaa inay ka degtay magaalada Mumbai ee caasimada dalka India 2 April.
Iyadoo India aysan wax safaarad ah ku laheyn Soomaaliya, ayaa waxaa la sheegay in xafiiska Sare ee India ee magaalada Nairobi ay ka qeyb qaateen badbaadinta, iyaga oo caawimaad ka helay booliska Soomaaliyeed.
Marka la eego sharciga Soomaaliya, Hooyada lama safri karto caruurta marka ay kala baxeyso dalka, iyada oo aan ogolaansho ka heysan aabaha dhalay caruurta, waxaana arintaasi la sheegay inuu soo farageliyay ra’iisul wasaaraha India Mr Modi, kaasi oo la hadlay madaxda Soomaalida isaga oo ka dalbaday in sida ugu dhaqsiyaha badan gabadhaasi dib loogu celiyaa gurigeeda oo ku yaala gobolka Hyderabad.
Gabadha ayaa reerkeeda waxay ku nool yihiin Deegaanka Basharath Nagar oo ka tirsan gobolka Hyrderabad.
Sheekada Gabadha Hindiga ah ayaa bilaabatay sanadkii 2013 markii ay guursatay Maxamed Xuseen Ducaale oo Soomaali ah, waxaana xiligaasi Maxamed la sheegay inuu ka shaqeynayay Shirkad gaar loo leeyahay oo ku taala gobolka Hyderabad.
Walow Ducaale la sheegay inuu heystay Baasaboorka Canada, haddana qoyskiisa ayaa ku noolaa magaalada Muqdisho, balse Ducaale iyo xaaskiisa ayaa kasoo tagay India bishii July sanadkii 2018, markii Ducaale uu soo jeediyay inay booqanayaan qoyskiisa oo ku sugan dalka Soomaaliya, waxayna horey usoo kaxeysay seddexdeeda Gabdhood.
Siddeed bilood oo Gabadha Afreen ah, ay ka maqneyd India waxaa la sheegay inaysan wax xiriir ah la sameyn reerkeeda, sababtoo ah waxaa ay weysay WhatsApp ay kala xiriiri jirtay qoyskeeda, waxaase Afreen la sheegay inay caawin ka heli jirtay Gabar Muqdisho deris ay ku ahaayeen oo reerkeeda la xiriirin jirtay.
Bartamihii bishii labaad ee sanadkaan 2019, aabaha dhalay gabadha ayaa la xiriiray Wasaaradda arrimaha dibada oo fariinta usoo gudbisay magaalada Nairobi, halkaasi oo baaritaanka gabadha uu ka bilowday.
“Wuxuu ahaa kiis indhoolenimo ah, ma aanan heynin cinwaanka guriga ay ka degen tahay Soomaaliya, Caasimada Muqdisho waa meel ay qaraxyo ka dhacaan inta badan, qoyska seyga Gabadhayda waa sida dagaal oogayaal oo kale, wuxuu ahaa howlgal adag”ayuu yiri Gabadha aabaheed.
Laakiin markii lagu guuleystay kadib, waxaa ku adkaatay inay caruurteeda kala duusho Muqdisho, kadib markii ay ku dhageen waaxda Socdaalka ee garoonka diyaaradaha, balse waxaa soo faregeliyay arinta ra’iisul wasaaraha India.
Ugu dambeyntiina waxay ka duushay Muqdisho Xili Duhur ah, iyada oo raacday Diyaaradda Ethiopian Airline oo geystay magaalada Addis Ababa, kadibna waxay ka dagi doonaan magaalada Mumbai 2 April
“Waxaan la walaacsanahy imaanshaha Afreen ee India. Kaliya markey soo cago dhigato ayaan dhoola cadeyn karnaa, waxaan si weyn ugu mahadcelineynaa wasaarada arrimaha dibadda iyo ra’iisul wasaaraha. maxaa yeelay waxay dadaal badan ku bixiyeen inaan markale aragto Afreen iyo Gabdhaheeda”sidaasi waxaa yiri Afreen walaalkeed oo lagu magacaabo Syed Raheem Cali.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Odayaasha beelaha Muqdisho ayaa dowladda federaalka ugu digay inaysan aqbali doonin in ciidamada qaranka Soomaaliya xuquuqdooda loogu diido magac qabiil, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in maalmihii dhowaa ay odayaasha lahaayeen kulamo hoose, kuwaasi oo go’aanadii kasoo baxay ay ka mid ahaayeen wafti loo diray dowladda “oo runta u sheegay una digay.”
Kadib markii ay gadoodeen qaar ka mid ciidamada milatariga Soomaaliya oo ku sugan gobollada Shabeellooyinka, ayaa taageerayaasha iyo xubno ka mid ah dowladda waxay billaabeen inay ciidankaas ku sheegaan ciidan qabiil, taasi oo odayaasha ka carreysiisay.
“Haddii dowladda ay isku daydo inay ciidankaas xuquuqdooda ku diido inay cayaarto kaar qabiil, waxa ku dhiban waa ayaga un” waxaa sidaas yiri mid ka mid ah odayaasha.
“Kama aqbali doonno madaxda dowladda in boqolaal milyan oo ah dakhliga gobolka Banaadir iyo canshuurta dadka Muqdisho ay ku qaadato magac dowlad ama qaran, balse haddana ay ciidankii dowladda ee kasoo jeeday deegaankan ay ku sheegto ciidan qabiil” ayuu yiri odayga la hadlay Caasimada Online, oo codsaday inaan la magacaabin maadaama, sida uu sheegay ay, dowladda aqbashay inay arrintan xaliso.
Sida aan xogta ku helnay, dowladda ayaa ku dooday in arrintan aysan ahayn siyaasad dowladeed balse ay ka dhalatay shaqsiyaad iska hadlay.
Ciidamada milatariga dowladda Soomaaliya ee ku sugan Muqdisho iyo Shabeelooyinka ayaa u badan kuwa kasoo jeeda beelaha dega Muqdisho iyo gobollada ku dhow.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Xiisad u dhaxeysa ciidamo taabacsan dowladda Soomaaliya iyo ciidamo daacad u ah Senetor Muuse Suudi Yalaxow ayaa ka taagan xaafado ka tirsan degmada C/casiis ee gobolka Banaadir.
Xiisadda oo maalmahaan ka taagneyd degmada C/casiis ayaa waxaa sidii xal loogu heli lahaa ku mashquulsanaa guddoomiyaha aqalka sare ee baarlamaanka iyo odayaal dhaqameed isku beel yihiin Muuse Suudi.
Xiisadda ayaa ka dambeysay kadib markii maamulka gobolka Banaadir uu soo saaray amar ah in dadka degen xeradii hore ee ciidamada Badda Soomaaliya ee Marinaayo inay ka guuraan, iyadoo muddo loo qabtay dhamaan xubnaha degen Mirinaayo.
Qaar kamid ah odayaasha dhaqanka ee ku howlanaa daminta xiisadda ayaa sheegay in Muuse Suudi uu la yimid ciidamo badan oo taageersan, waxaana ay aagag ka galeen guriga uu ku leeyahay degmada Cabdicasiis ee gobolka Banaadir, taasi oo xiisadda kordhisay.
Nabadoon C/qaadir Maxamuud Maxamed oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay inay degen yihiin agagaarka guriga Senetor Muuse Suudi, isaga oo sheegay in habeen kastaa ay cabsi ku seexdaan.
“Waxaan arkeynaa , ciidan uu Muuse la yimid, dhulkaa lagaa Qaadayaa ayaa la yiri, Muuse wuxuu noo sheegay in dowladihi hore ay dhulka u saxiixeen, decument ayuuna heystaa oo horey loogu saaxiixay, habeen kastaa cabsi ayaan ku jiifanaa goorta dagaalka uu dhacayo ayaan ka cabsaneynaa”ayuu yiri Nabadoonka.
Xiisadda ayaa maalmahaan ka taagneyd degmooyinka dhanka waqooyi ee magaalada Muqdisho, waxaana laga baqayaa saacad walbaa in dagaal uu ka dhaco xeradii hore ee ciidamada Badda oo ku taala degmada C/casiis.
Warar aan heleyno ayaa sheegaya in Muuse Suudi uu dalbaday in dib loogu celiyo dhaqaalaha ka galay dhulka uu degen yahay oo la sheegay inuu u heysto Cadeymo muujinaya lahaanshaha dhulka, maadaama horey loogu sharciyeeyay.
Xeradii hore ee ciidamada Badda waxaa degen saraakiil ciidan, masuuliyiin, Ganacsato, siyaasiyiin iyo ra’iisul wasaare Hore Mr Shirdoon, waxaana dhamaantood laga doonayaa inay ka baxaan.
Guddoomiyaha gobolka Banaadir ayaa horey u sheegay in dhulkaasi laga dhigao Dhul safaaradeed, isaga oo nasiib daro ku tilmaamay in madaxda dowladda ka tirsan Degaan ka dhigtaan halkaasn
Muqdisho 2da Abriil 2019 Barqanimadii Maanta ayaa askari ka tirsan Ciidamada kuwa Cansuurta qaada ee Minashiibiyada waxa uu agagaarka Isgoyska dabka ee degmada Waaberi uu ku dilay Darawal Mooto Bajaajle ahaa, kaas oo lagu Magacaabi jiray Ibraahim Aways Maxamed.
Dilka Marxuumka ayaa waxaa ka dhashay banaanbaxyo rabashado watay oo saacado badan ka dhacay degmooyin ka tirsan gobolkan Banaadir, kuwaas oo sababay in ay mudo hakad galaan Gaadiidka noocyadiisa kala duwan.
Aabe Aways Maxamed oo ah Aabaha dhalay Marxuum Ibraahim Aways Maxamed ayaa sheegay in wiilkiisa uu u Shaqeyn jiray Qoys 7 ruux ka badan hooyadiis waa hore ay ka geeriyootay, isla markaana Galabta ay kusoo aaseen Khabuuraha Barakaat ee Magalada Muqdisho.
Sidoo kale waxa uu sheegay in uu rajo ka qabo in cadaalada la horkeeno askarigii ka dambeeyey dilka wiilkiisa, waxaana uu ugu baaqay guddoomiyaha Gobolka Banaadir iyo Madaxda dalka inay ka dhabeeyeen balanqaadii ahaa inay sharciga marsiiyaan ninkii dilay Wiilkiisa.
Labadii sano ee la soo dhaafay waxaa Magalada Muqdisho kusoo batay dilalka loo geysanayo Dhalinyarada ku Shaqeysata Mooto Bajaajta, waxaana weli jirin cid dilalkaas Maxkamada loo soo taagay
Muqdisho 2da Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa ku xayiray muddo saacado isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho hilib badan oo lagu waday gaari HOMEY ay oo kusoo eeday degmada X/weyne ee gobolka Banaadir.
Ciidamada amaanka ayaa la sheegay in darawalka Gaariga ay ka qaateen Furaha uu watay, waxayna dhalisay in muddo uu ku xayirnaado goobta gaariga, waxaana la sheegay in markii dambe wadahadal dheer ah kadib lasii daayay gaariga.
Qaar kamid ah saraakiisha ciidamada ayaa sheegay inay gaariga kaga shakiyeen in waxyaabaha qarxa lagu qariyay, taasi oo keentay in muddo uu ku xayirnaado gaariga isgoyska Sanca ee magaalada Muqdisho.
Gaariga ayaa waday Hilibka Geella oo lagu soo hagaajiyay Kawaan Bari oo ku yaala waqooyiga Muqdisho, waxaana uu ku wajahnaa Suuqa degmada X/Weyne ee gobolka Banaadir.
Tan iyo markii la adkeeyay amaanka caasimada waxaa dhagxaan cusub la dhigay Isgoyska Sanca, waxaana loo ogaala kaliya inay kasoo gudbaan gaadiidka ay wataan madaxda dowladda Soomaaliya.
Gaadiidka Khudaarta keeno magaalada Muqdisho ayaa sidoo kale dhibaatadaan oo kale kala kulma isgoysyada magaalada Muqdisho oo la dhigay ciidamo badan oo xaqiijinaya amaanka caasimadda.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Guddoomiyaha golaha aqalka sare ee baarlamaanka ayaa markale ku celiyay in wali uu jiro khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka oo aan xal laga gaarin.
Cabdi Xaashi Cabdullaahi, guddoomiyaha aqalka sare ee baarlamaanka ayaa sheegay in Khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka marar badan ay isku dayeen in xal laga gaaro, laakiin aysan dhicin.
Wuxuu sheegay in xal u helida khilaafkaasi ay wax badan kaga tanaasuleen, balse dhanka golaha shacabka aysan muujin dabacsanaan buuxda si Khilaafka xal looga gaaro.
Khilaafka labada aqal ee baarlamaanka oo ku saleysan dhanka wada shaqeynta, meel marinta sharciyada iyo dhaqaalo la isku fahmi waayay ayaa sababay in siyaabooyin kala duwan loo furo kalfadhiyada baarlamaanka.
Waxaa uu intaasi ku daray hadalkiisa in Aqalka Sare uu diyaar u yahay in waxwalba oo dhaawici kara wadashaqeyn wadahadal lagu xaliyo, balse uu Golaha Shacabka ka waayey in uu la qaato arrintaas.
Xildhibaanada labada Aqal ayaa waxaa haatan ka dhaxeeya khilaaf, iyada oo Golaha Aqalka sare ay xiriirka wadashaqeyn ay u jareen Golaha Shacabka,waxaana xusid mudan in dhowr bil ka hor uu Madaxweyne Farmaajo sheegay in uu xalinaayo balse aysan suurtagelin.
Ma jirto Jawaab inta badan golaha shacabka ay ka bixiyaan eedeynta kaga timaada golaha aqalka sare.
Muqdisho 2da Abriil 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa gacanta ku dhigay gaarigii ugu weynaa oo lagu diyaarinayay waxyaabaha qarxa, kadib howlgal laga sameeyay gobolka Shabeelaha Hoose.
Ciidamada ayaa gaarigaan ku qabtay deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose, deegaankaasi oo 40 KM dhanka Koofur Galbeed kaga beegan magaalada Muqdisho.
Gaariga oo ahaa Booyad ayaa la sheegay in lagu diyaarinayay waxyaabaha qarxa ayaa waxaa la sheegay in la damacsanaa in weerar looga geysto magaalada Muqdisho, sida xogaha lagu helayo.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in ciidamada amaanka oo heystay xog dhanka sirdoonka ah ay gaariga booyadda ah ku qabteen deegaanka Sabiib ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Sidoo kale wararka soo baxaya ayaa sheegaya in la qabtay dadkii ku howlanaa diyaarinta qaraxa.
Deegaanka ayaa ciidamada dowladda waxay la wareegeen saacado ka hor, kadib markii ciidamada Kumaandooska ay ka qeyb qaateen howlgal qorsheysan oo ka dhacay deegaankaasi iyo deegaano kale oo ka tirsan Shabeelaha Hoose.
Maalmihii ugu dambeeyay ayaa la hadal hayay booyadda lagu diyaariyay waxyaabaha qarxa, waxaana magaalada ka jirtay cabsi dhanka amaanka ah, iyadoo baaritaano ay bilaabeen laamaha amaanka.
Sirdoonka reer Galbeed ayaa digniinaha dhanka amaanka la wadaaga shaqaalaha garoonka diyaaradaha qaarkood, waxaana hadda jirta cabsi laga qabo weeraro Al Shabaab ka fulin karaan magaalada Muqdisho.
Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamadii ugu badnaa dhigtay isgoysyada magaalada Muqdisho, waxaana ay baaritaan ku sameynayaan gaadiidka kasoo gudbaya meelaha loo ogol yahay in gaadiidka dadweynaha ay adeegsadaan.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 2da Abriil 2019 Madaxweynaha maamulka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa ka hadlay arimo dhowr ah oo ku aadan amaanka magaalada Muqdisho, weerarada Al Shabaab ka geystaan Hirshabeelle iyo gadoodka ciidamada dowladda.
Madaxweyne Waare, ayaa ugu horeyn sheegay in ciidamada dowladda ee dhawaan gadoodka sameeyay ay wateen hub aad u badan, isaga oo la yaabay in ciidamo wata hubkaasi badan ay ka adkaan waayaan Al Shabaab.
Wuxuu sidoo kale sheegay in madaxda ugu sareyso dowladda Soomaaliya uu u gudbiyay hanaanka lagu xaqiijin karo amaanka magaalada Muqdisho, islamarkaana loo baahan yahay dhaqan gelinta talooyinka dhanka amaanka.
Sidoo kale wuxuu cadeeyay in amaanka magaalada Muqdisho iyo amaanka Hirshabeelle ay isku xiran yihiin, islamarkaana loo baahan yahay in amaanka si wadajir ah loo adkeeyo si looga guuleysto Al Shabaab.
Ciidamo ka tirsan maamulka Hirshabeelle ayaa dhawaan sameeyay gadood ay kaga cabanayaan mushaar la’aan ku dhacday muddo afar bilood ah, walow markii dambe la qanciyay kadib markii wasiiro ay tageen degmada Balcad ee gobolka Shabeelaha Dhexe.
Waare wuxuu sheegay in ciidamada amaanka ay iska kaashan karaan adkeynta amaanka, dowladdana looga baahan yahay inay dhiiri geliso ciidamada si looga guuleysto Ururka Al Shabaab.
Madaxweyne Waare ayaa sheegay in Hubkii cuslaa iyo Ciidamadii faraha badnaa ee ka soo muuqday Telefishinnada iyo baraha bulshada iyada oo ay heystaan Reer Hirshabeelle, Al-shabaabna dhulka heystaan ay tahay wax aan sax ahayn
https://www.youtube.com/watch?v=P4ZNFjXVEy8
WARARKA MAANTA 30ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa qarxinaayo #Muqdisho? Maxay Xukuummadda fashilantay uga dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa lagu wadaa in ay maanta yeeshaan kulankii ugu horeeyay ee Kalfadhigga Shanaad ee dhawaan uu furay madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo. Xildhibaanada ayaa kalfadhiggoodan Shanaad waxaa hor-yaalla Shaqooyin badan oo ay qeyb ka yihiin dardargalinta Shuruucda doorashooyinka iyo la xisaabtanka xukuumadda.
Sidda ay xaqiijiyeen xubno ka mid ah Golaha Shacabka kulanka ayaa waxaa warbixin loogu dhageysan doonaa guddiga dib u eegista dastuurka.
Guddoomiyaha Golaha Shacabka Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan oo dhawaan khudbad ka jeedinayay munaasabada furitaanka Kalfadhiga Shanaad ayaa ka dalbaday xukuumadda in ay deg deg u soo gudbiso sharciga Doorashooyinka Qaranka goluhu meel-mariyo. Kerow ayaa marka uu xaaskiisa dilay ku qariyay meel ka mid ah guriga taasoo dadka ku adkaatay in meelmo badan la ogaado geerideeda.
Ehelada gabadha la dilay ayaa sheegay in ay ku faraxsan yihiin Soo qabashadda ninkaan, islamakaana ay rajo ka qabaan in uu wajaho xukun adag.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Nin Soomaali ah oo lagu tuhunsan yahay in uu xaaskiisa ku dilay magaalada City Heights ee dalka Mareykanka horaantii bishan ayaa ciidanka Mareykanka ay kasoo qabteen dalka Panama sidda ay sheegeen ciidamada Booliska Magaalada San Diego.
Eedeysanahan ayaa la leeyahay waxaa uu xaaskiisa ku dhax dilay guri ay ka deganaayeen Mareykanka ka dibna waxaa la sheegay in uu u baxsaday dalka Panama si aan loo soo qaban.
Abdiaziz Kerow oo 45 sano jir ah, ayaa lagu eedeeyay dhimashada haweeney 36-sano jir aheyd oo lagu magacaabo Muna Salad Kuri oo aheyd Xaaskiisa.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Toddobaadyadii ugu danbeeyayba waxaa si is daba joog ah u xirnaa jidadka muhiimka u ah isku socodka dadka iyo gaadiidka magaalada Muqdisho oo la dhigay ciidamo ka tirsan kuwa dowladda Soomaaliya. Dadka reer Muqdisho ayaa mar kale saakay ku waabariistay waddooyinka qaar oo laga celinayo isticmaalka gaadiidka dadweynaha, waxaana ka mid ah jidadka saakay xiran Isgoysyadda Tarabuunka, Soobe,Banaadir, Howlwadaag.
Dadka reer Muqdisho ayaa arintan cabasho ballaaran ka keenay iyaga oo wax lala yaabo ku tilmaamaya in si joogta ah loo kala xiro magaalada, madaama markii hore la arki jiray Labadii toddobaad ama toddoobaadkii –ba in mar kaliya loo xiro sababo la xiriira amaanka.
Sababta xirnaashaha jidadka Muqdisho ee saakay ayaa lagu sheegay in uu furmayo fadhiggii ugu horeeyay ee Kalfadhiggii shanaad ee Golaha Shacabka oo ku soo beegmay xili laga deyrinayo amniga magaalada.
Kenya 30ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa xog dheeraad ah ka bixisay muwaadiniin u dhashay dalka Kenya, kuwaasi oo Al Shabaab ay ku dileen deegaanka Yaaq Baraawe.
Dowladda Kenya ayaa shaacisay in seddex ruux oo Kenyan ah oo mid kamid ah Haweeney aheyd lagu dilay deegaanka Yaaq Baraawe, kadib markii Al Shabaab dadkaasi ay ku eedeeyeen inay jaajuus ahaayeen.
Sirdoonka Kenya ayaa shaaciyay in seddexda ruux ee Kenyan-ka ah la dilay arbacadii lasoo dhaafay, waxaana Al Shabaab ay ku eedeeyeen inay jaajuus u ahaayeen dowladda Soomaaliya iyo dowladaha taageera.
Haweeneyda la dilay ayaa waxaa ay ka soo jeedaa Gobolka Xeebta ee Kenya halka labada qof ee kale ay ka soo jeedaan Wajeer sida ay sheegeen Hay’adaha sirdoonka Kenya ee warkan siiyay warbaahinta.
Saraakiisha amaanka Kenya ayaa sheegay in dilka saddexda qof ee Kenyaanka ah uu yimid kaddib markii Jimcihii todobaadkii hore duqeyn ka dhacday Bu’aale lagu dilay hoggaamiye sare oo ka tirsan Al-shabaab una dhashay Kenya, taasi oo Kenya ay sheegtay inay sababtay in la toogto dadka Kenyan-ka ah.
Dowladda Kenya ayaa waxaa ay intaas ku dartay in Ciidanka Kenya ee dhinaca xeebta heegan la geliyay markii Khamiistii ay baxsadeen shan ka mid ah Al-shabaab oo lagu weeraray guri ay ku dhuumanayeen.
Waxaana Sirdoonka Kenya ay shaaciyeen in Salim Rashid Mohammed, Rashid Mwatsu aka Mody, Juma Waziri, Mkauma Ali Mbuiya iyo Juma Mwengo ay ahaayeen kuwa ka baxsaday ciidanka Kenya.
Muqdisho 30ka Maarso 2019Dowladda Soomaaliya ayaa golaha ammaanka QM u qortay ashtako ka dhan safarkii madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi uu dhowaan ku tagay dalka Isu-tagga Imaaraadka Carabta, sida uu qoray wargeyska East Africa Business Week.
Dowladda Soomaaliya ayaa la sheegay inay si gaar ah uga carrootay in Imaaraadka Carabta ay Muuse Biixi ku qaabileen calanka Somaliland iyo ayada oo heesta astaanka qaranka Somaliland loo tumay.
Sida wargeyska qoray, dowladda Soomaaliya ayaa warqaddeeda ku sheegtay in la macaamilka Imaaraadka Carabta eee Somaliland uu xadgudub ku yahay madax bannaanida iyo qarannimada Soomaaliya.
Wakiilka Somaliland ee Kenya, Cumar Baashe oo arrintan ka hadlaya ayaa yiri “Haddii aan nahay Somaliland waan ka xunnahay ashtakada ay dowladda Soomaaliya u gudbisay golaha ammaanka ee QM ee ku aadan safarkii uu madaxweyne Muuse Biixi dhowaan ku tagay Imaaraadka Carabta”
“Waxaan doonayaa inaan ku celiyo in Somaliland ay tahay dal madax banaan oo leh xuduudo caalami ah oo la aqoonsan yahay iyo dowlad si dimoqraadi ah loo doortay. Somaliland waa ay u madax banaan tahay in la macaamisho dalalka kale, umana baahna fasaxa dowladda Soomaaliya” ayuu yiri Cumar Baashe.
“Waxaan sidoo kale sii wadi doonnaa inaan beesha caalamka kala hadalno sidii aan u heli lahayn aqoonsi iyo madax banaani rasmi ah”
Dowladda Soomaaliya oo ay Caasimada Online wax ka weydiisay dacwada la sheegay inay gudbisay Soomaaliya waa ay ka gaabsatay.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya ayaa maanta yeelanaya Kulankoodii ugu horeeyay ee kalfadhiga Shanaad ee golaha Shacabka, iyadoo ay horyaalaan shaqooyin badan.
Kulanka maanta ee xildhibaanada ayaa sida qaar kamid ah xildhibaanada ay xaqiijiyeen wuxuu ku saabsan yahay dhageysiga warbixin ay soo gudbinayaan guddiga dib u eegista dastuurka ee baarlamaanka.
Xubnaha Guddiga ka tirsan ayaa shaaciyay inay xildhibaanada golaha shacabka la wadaagi doonaan waxyaabaha ay qabteen muddooyinkii u dambeeyay halka uu marayo qorshaha dib u eegista Dastuurka.
Xildhibaanada waxaa horyaala shaqooyin badan iyo ka doodista ajandayaal ay kamid yihiin dardar gelinta Shuruucda doorashooyinka, sharciyada axsaabta iyo arimo kale, sida uu dhawaan sheegay guddoomiyaha baarlamaanka.
Xildhibaano badan oo kamid ah baarlamaanka ayaa horey u dalbaday dib u furida kalfadhiyada baarlamaanka, iyaga oo sheegay in kalfadhigaan uu noqon doono mid lagula xisaabtamo madaxda dowladda.
Xaaladda amaan ee dalka oo aad usii xumaatay maalmihii ugu dambeeyay ayaa laga war dhowrayaa xildhibaanada inay kula xisaabtami doonaan hay’adaha ay quseyso.
Waxaa qaarkood ay baraha Bulshada kaga hadlaan amaanka iyo dhaliilaha ay leeyihiin laamaha amniga, iyada oo laga sugayo xildhibaanada inay la xisaabtamaan dadka ka masuulka ah.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Gudoomiye ku-xigeenka labaad ee baarlamanka Soomaaliya, Mahad Cawad ayaa sheegay in magaalada Muqdisho ay tahay magaalo Soomaali oo dhan ka dhaxeysa, hase yeeshee magaalooyinka kale ee dalka ay kala leeyihiin qabiilo.
“Soomaaliyey aan runta isu sheegno, Soomaali waxaa ka dhaxeeya kaliya calanka bulugga ah iyo Xamar, inta kale waxaa kala leh qoysas” ayuu yiri Mahad Cawad oo ka hadlay kulan lagu qabtay hotel Royal ee magaalada Muqdisho.
“Lama kala sheegan karo Xamar iyo calanka, waxay muujinayaan ficil midow, waxa kaliya ee lagu midoobay waa labadaas” ayuu yiri Mahad Cawad, oo ay u sacaba tumeen qaar ka mid ah dadkii dhageysanayey.
Mahad Cawad ayaa sheegay in Muqdisho ay muujisay inaysan u kala duwaneyn qofka ka yimaada Baay ama Bakool ama Sanaad” ayuu sii raaciyey Mahad Cawad.
Muqdisho 30ka Maarso 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa mar kale xalay kulan ka yeeshay ammaanka faraha ka baxay ee magaalada Muqdisho, oo maalmihii dhowaa ay qaraxyada caadi ka noqdeen.
Kulanka ayaa looga hadlay sida wax looga beddeli karo xaaladda magaalada Muqdisho, waxaana waxyaabaha yaabka leh ee la isku soo qaday ka mid ah in magaalada la geliyo xaalad deg deg ah muddo 3 bilood ah, sida ay saraakiil ka tirsan Villa Somalia u xaqiijiyeen Caasimada Online.
Tallaabadan ayaa u ogolaaneyso dowladda in ciidamo badan kusoo daabusho magaalada, la xiro dhammaan waddooyinka magaalada, gur-guri loo galo, islamarkaana ugu yaraamn la hakiyo qaraxyada joogtada ah ee magaalada.
Qorshahan ayaa la sheegay in madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ay mabda’ ahaan isku raaceen hase yeeshee waxaan weli la hayn qaabkii loo fulin lahaa. Waxaa sidoo kale laga cabsi qabaa in baarlamanku ansixinayaan iyo in kale marka madaxweynuhu ku dhowaaqo, maadaama dastuurka dhigayo inay qasab tahay in baarlamanku ansixiyo.
Madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha ayaa lagu warramayaa in ka cabsi qabaan in qorshahan aysan xildhibaanada baarlamanka ogolaan doonin, taasi oo darteed aan weli qorshahan loogu dhowaaqin.
Waxaa sidoo kale jirta in beesha caalamka aysan ogolaan doonin qorshahan, taasi oo mar kale isku dhac ka dhex abuuri karta madaxda dowladda iyo beesha caalamka, oo horey ugu kala tagay cayrintii wakiilkii QM ee Soomaaliya, Nicholas Haysom.
Madaxda dowladda ayaa la rumeysan yahay ina taageero hoose u raadi doonaan qorshahan ka hor inta aysan ku dhowaaqin, ayada oo laga yaabo inay ka tanaasulaan haddii aysan taageero ku filan u helin.
Qaramadda Midooway 30ka Maarso 2019 Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay António Guterres ayaa u magacaabay George Conway oo kasoo jeeda dalka Canada inuu noqdo ku-simaha ku-xigeenka ergeyga gaarka ah ee xafiiska Qaramada midoobay ee (UNSOM) isagoo sidoo kale ah isku-duwaha hawlaha bini’aadannimo ee Soomaaliya.
Mr Conway ayaa beddelaya Peter de Clerk oo kasoo jeeda dalka Netherlands. Xogahaya guud ee Qaramada Midoobay ayaa uga mahadceliyey de Clerk shaqadii wanaagsaneyd ee uu ka qabtay Soomaaliya intii uu joogay xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOM)
Mr Conway oo hadda ah mas’uul ka tirsan hay’adda UNDP Soomaaliya ayaa ah nin waaya-aragnimo durugsan leh shaqooyin aad muhiim ahna kasoo qabtay Qaramada Midoobay, isagoo soo qabtay xilalka la taliye xafiiska UNDP ee Africa, agaasime UNDP ka tirsan gaar ahaan dalka Koofurta Sudan iyo ku xigeenka madaxa barnaamijyada UNDP ee Koofurta Sudan.
Mr Conway wuxuu dhashay sannadkii 1970 waana nin ka qaatay shaadaha Master of Arts jaamacadda Carleton iyo jaamacadda Western Ontario, sidoo kale wuxuu Bachelor of Arts ka qaatay jaamacadda Winnipeg.
https://www.youtube.com/watch?v=lPHtVu6wodM
WARARKA MAANTA 28ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo? Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 28ka Maarso 2019
Golaha Amaanka 28ka Maarso 2019 Golaha amaanka ee Qaramada Midoobay ayaa war kasoo saaray xaaladaha dhanka amaanka, maaliyadda, doorashada 2021 iyo wada shaqeynta maamul goboleedyada iyo dowladda Soomaaliya.
Golaha amaanka ayaa kulan gaar ah ka yeeshay xaaladaha guud ee dalka Soomaaliya gelinkii dambe ee shalay, waxaana ay kasoo saaraay warbixin la xiriirta xaalaha dhanka amaanka iyo siyaasadda Soomaaliya.
Golaha amaanka ayaa sheegay inay ka dalbanayaan madaxda dowladda Soomaaliya iyo maamul goboleedyada inay dadajiyaan sharciga doorashooyinka dhacaya sanadka 2021, kaasi oo muhiim u ah qabsoomida doorasho ka dhacdo dalka.
Golaha amaanka ee Qaramada Midoobay ayaa dalbaday in ka hor dhamaadka sanadka 2019 ama bartamaha sanadkaan ay soo gudbiyaan Sharciga Doorashooyinka ee sanadka 2021.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Guddoomiyaha Golaha Shacabk Soomaaliya Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa ka dalbaday xukuumadda Soomaaliya in ay si deg deg u soo gudbiso sharciga doorashooyinka Qaranka. Hadalka ayuu guddoomiyuhu ka sheegay munaasabadii furitaanka Kalfadhigga Shanaad ee Golaha Shacabka oo maalintii shalay lagu qabtay magaalada Muqdisho.
“Si loo dardargaliyo in doorashooyin ay dalka ka dhacaan sanadka 2020/2021, waxaa Xukuumadda la farayaa in si degdeg ah ay u soo gudbiso hindise sharciyeedka doorashooyinka Qaranka”ayuu yiri Maxamed Mursal.
Guddoomiyaha ayaa intaa ku daray in Kalfadhiggan Shanaad ee furmay xildhibaannada Golaha Shacabka ay horyaallaan howlo badan oo muhiim u ah Qaranka, isaga oo intaa ku daray in sharciga doorashooyinka oo la meelmariyo uu yahay kan ugu horeeya Baarlamaanka laga sugayo.
Hadalka guddoomiyaha ayaa imanaya xili xukuumadda lagu dhaliilayo in ay ka gaabisay howsha diyaarinta sharciga doorashooyinka soo socda, waxaana qaar ka mid ah siyaasiyiinta mucaaradka ay ku eedeeyeen in dowladda kaga mashquushay arrimo kale oo siyaasadeed.
Maamulka Dowladda Jubbaland 28ka Maarso 2019 Wararka ka imanaya degmada Dhoobley ee gobolka Jubbada hoose ayaa sheegaya in halkaa dagaal khasaare geystay uu ku dhaxmaray galinkii danbe ee shalay ciidamo ka tirsan maamul gobolleedka Jubbbaland iyo xoogagga Ururka Al-shabaab.
Dagaalka ayaa gaar ahaan ka dhacay deegaan xiga dhinaca xudduuda Kenya, waxaana wararku sheegayaan in uu jiro khasaare soo kala gaaray labada dhinac ee iska horimaadu dhaxmaray.
Xoogagga Al-shabaab ayaa sheegtay in waqti kooban la wareegeen deegaannada lagu dagaalamay, islamarkaana dileen askar ka tirsan ciidamada Jubbaland.
Lama soo sheegin khasaare soo gaaray shacabkii daganaa degaanka lagu dagaalamay.
Dagaalka shalay galinkii danbe dhacay ayaa imanaya xili isgaarsiinta deegaannadaas ay hawada ka maqan tahay kaddib markii diyaarado laga leeyahay dalka Kenya la sheegay in ay burburiyeen xarumo Isgaarsiinneed oo shirkadda Hormuud ku laheyd deegaanka.
Maamulka Dowladda Somalida Ethiopia 28ka Maarso 2019Wararka ka imaanaya deegaanka Jarati ee dhulka ismaamulka Soomaalida Ethiopia ayaa sheegaya in xildhibaan Soomaali ah uu dad ku dilay deegaankaasi, sida masuuliyiinta maamulka deegaanka ay sheegeen.
Xildhibaanka ayaa la sheegay in labada ruux ee uu dilay inay isku heysteen dhul beereed, sidaasina waxaa xaqiijiyay guddoomiyaha deegaanka Jarati oo saxaafadda la hadlay.
Xildhibaanka ayaa la rumeysan in bastoolad iyo qori uu watay inuu u adeegsaday dilka ka dhacay deegaanka. Xildhibaanka oo magaciisa lagu sheegay Bashiir Diiriye Cameey iyo labo ruux oo la socotay oo midkood uu ahaa darawal Mooto Bajaaj ayaa la dhigay xasbiga deegaanka, waxaana ku socda baaritaanka dilka ka dhacay degmada.
Shaafi Diiriye Shaafi oo ah guddoomiyaha degmada Jarati ayaa sheegay in markii meesha uu ka baxay maamulkii Cabdi Maxamuud Cumar in dadka ay soo rogaal celiyeen dacwadaha dhanka lahaanshaha dhulka la xiriira.
“Xukuumaddii hore ayaa xildhibaannada siisay dhul beereed iyo lacago, dhulkaas qayb ka mid ahna xukuumaddu waxay ka bixisay gacanta dad shacab ah,” ayuu yiri gudoomiye Shaafi.
Dhibaatada lahaanshaha dhulka ayaa ku badaneysa deegaanka Soomaalida, iyadoo markii hore la sheegay in dadkii lahaa awood looga qaatay dhulkooda.
Sidoo kale guddoomiyaha degmada Jarati ayaa xaqiijiyay in kiiska dacwadda dhul beereedka ay taalay maxkamadda degmada, iyadoo aan la ogeyn waxyaabaha xildhibaanka ku kalifay dilka uu labada ruux u geystay.
Kenya 28ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa bilowday olole ay kula dagaalameyso Dowladda Federaalka Soomaaliya kadib murankii siyaasadeed ee soo kala dhex galay Labada Dowladood oo ay Maxkamadda Adduunka ka taal dacwad ku saabsan dhul ay Dowladda Kenya dooneyso inay ka boobto Soomaaliya.
Dowladda Kenya oo dhawaan looga adkaaday Arrimaha Diblomaasiyadda kadib markii ay soo ceyrisay Safiirkii Soomaaliya u fadhiyey Nairobi ayna u yeertay midkii Muqdisho ka joogay.
Kadib fashilkii arrintaas kasoo gaaray Dowladda Kenya ayaa bilowday 5 xeelad oo ay kula dagaalameyso Dowladda Federaalka Soomaaliya.
1) Kasoo bixiddii ciidamada Kenya ee qeybo ka mid ah gobolka Gedo
Dhammaan Ciidamadii Dowladda Kenya kaga sugnaa Gobolka Gedo ee Soomaaliya ayaa isaga baxay marka laga reebo ciidamo yar oo ku sugan Ceel Waaq.
Ujeedka ay Ciidamada Kenya uga baxayaan Soomaaliya ayaa qeyb ka ah dagaalka ay Dowladda Kenya ku wado Soomaaliya, waxayna dooneysaa inay culeys ku saarto dhanka Amniga dalka, maadaama ay Al-Shabaab halis ugu jiraan inay la wareegaan Gobolka Gedo.
Dowladda Kenya ayaa dooneyso inay iska hor keento Shacabka iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya si dowladda loogu eedeeyo inay dayacday Amniga dalka isla markasana ay gacanta ka bixisay deegaano horey Al-Shabaab looga saaray.
2) Xiritaanka Xeryaha Dhabaab
Dowladda Kenya ayaa dhawaan ku dhawaaqday inay albaabada isugu dhufaneyso Xeryaha Dhadhaab oo ay ku nool yihiin illaa 230,000 Soomaali qoxooti ah oo ku dhowaad 30 sanno halkaa ku noolaa.
Inkastoo go’aanka Dowladda Kenya ee xiritaanka Xeryahaas uusan aheyn mid si fudud loo sameyn karo maadaama ay lacago badan uga qaadato Hey’adaha Qaramada Midoobay isla markaasna ay arrintaas durba ka hor imaadeen haddana waa mid kamid ah qorshaha ay Dowladda Kenya ku dooneyso inay culeys ku saarto Dowladda Soomaaliya oo ku adkeysatay inaysan ka tanaasuli doonin dacwadda ay ka gudbisay muranka soohdinta Badda ee labada Dal.
3) Duulimaadyada labada Dal
Sida ay sheegeyso xogta hoose, Dowladda Kenya ayaa qorsheeneyso inay mar kale adkeyso Duulimaadyada Muqdisho iyo Nairobi.
Duulimaadyada labada Magaalo oo hadda ah mid toos ah ayey dowladda Kenya dooneysaa inay mar kale soo celiso dhibaatada dadka Soomaaliyeed loogu geysan jiray Wajeer.
Sidoo kale Kenya ayaa dooneyso inay adkeyso Dal-ku-galka (visa) oo 2017 loo khafiifiyay Baasaboorka Soomaaliya, kaddib heshiiska Madaxweyne Farmaajo iyo Uhuru (siiba safarrada saraakiisha Dowladda).
4) Mashaariicda
Dowladda Kenya ayaa wado qorsho ay ku joojineyso Mashaariicda sida tooska ah ugu soo gudubto Magaalada Muqdisho si culeyska loogu badiyo Dowladda Soomaaliya isla markaasna ay Hey’adaha ugu shaqeeyaan Magaalada Nairobi ee Caasimadda Soomaaliya.
Dowladda Soomaaliya ayaa waqtiyadii dambe xoogga saartay in Hey’adaha mashaariicda ka fuliyo Soomaaliya laga soo raro Nairobi si lacagaha Nairobi loogu soo wareejin lahaa Muqdisho.
Dowladda Kenya ayaa hey’adaha fadhigooda yahay Nairobi ku amartay in Mashaariicda loosoo wareejiyo Nairobi halkii si toos ah Muqdisho loogu dirayey.
5) Qorshaha Keya ee Somaliland
Dowladda Kenya ayaa bilowday dhaq-dhaqaaqyo ay dooneyso inay sare ugu qaado xiriirka Magaalooyinka Nairobi ee Hargeysa, taasoo qeyb ka ah Culeyska la saarayo Dowladda Federaalka Soomaaliya, maadaama ay Soomaaliya iyo Somaliland isku heysto gooni isku taagga.
Dowladda Kenya ayaa bilowday olole ay Somaliland ula macaamileyso sida Dowladda ka madax banaan Soomaaliya, inkastoo aysan jirin hal dowlad oo Maamulkaas u aqoonsaday Dowladnimo haddana waa qeyb kamid ah dagaalka siyaasadeed ee Nairobi kula jirto Muqdisho.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Wasiirka Arimaha Gudaha Xukumada Faderaalka Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa shalay dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho, kadib markii ay miro-dhali waayeen wada-hadallo uu u tagay Dhuusomareeb
Wasiir Sabriye ayaa lasoo kulmay Madaxweyne Axmed Ducaale Geele Xaaf, iyo Madaxa Xukumada Sheekh Maxamed Shaakir Cali Xasan.
Wasiirka ayaa Madaxdii uu la kulmay u gudbiyey fariin uu kawaday Madaxda sare ee Dowladda Dhexe, fariintaas oo ahayd in Galmudug ay doorasho gasho bisha July 2019, ilo ku dhow Madaxtooyada Dhuusamareeb ayaa noo xaqiijiyey in ay Madaxweyne Xaaf iyo Sheekh Shaakir kabiyo-diideen soo jeedintii Wasiirka.
Maamulka Xaaf uu rabo in ay dhacdo sanadka 2020-ka, ayaga oo ku adkeysanaya in xilligooda billowday markii ay heshiiyeen Ahlu-Sunna iyo Galmudug, halka dowladda ay afarta sano ee Xaaf ka xisaabineyso markii uu talada kala wareegay Cabdikariin Guuleed.
Xaafd ayaa la sheegay inuusan waxba ka qabin doorasho dhacda, balse ay jirto cabsi ii qabo. Dadka sida dhow ula socda arrintaan ayaa aaminsan in labada garab ay kala shiksan yihiin – Dowladda waxaa la sheegay in ay rabto ay ka takhlusto Xaaf iyo Sheekh Shaakir oo ka biyo diidan arrinkaasi.
Sida aan xogta ku helnay Xaaf, ayaa hordhigay wasiir Maxamed Cabdi Sabriye laba shuruudo ay ka mid tahay 1 – In dowladda federaalka ah ay balanqaado in aysan faragelin doonin cod-bixinta, islamarkaana aysan wax lug ah ku yeelan doonin qabashadeeda.
Shuruudda labaad ee Xaaf ayaa ah 2 – In xukuumada aysan u soo dirsan doorashada musharax ay dooneyso in uu kusoo baxo, islamarkaana dadka Galmudug ay u dayso aayahooda inay ayaga go’aansadaa.
Wasiir Sabriye oo la sheegay in uusan marka hore wadan qorshe oo ay ku raacsan yihiin madaxda dowladda dhexe, islamarkaana layaab ay ku noqdeen shuruudaha Xaaf, ayaa dib ugu soo laabtay caasimada dalka si uu ula wadaago hogaanka Madaxtooyadda.
Villa Somalia ayaa lagu eedeeyay in ay horey u kala qaybisay Galmudug oo haatan ku kala shaqeeya Dhuusamareeb iyo Cadaado oo ay joogaan madaxwayne ku xigeenkii iyo afhayeenka baarlamaanka, daacadna u ah dowlada dhexe.
Buulomareer 28ka Maarso 2019 degmada Buulomareer ayaa sheegaya in Al Shabaab weerar xoogan ay ku qaadeen saldhig ciidamada AMISOM iyo kuwa dowladda Soomaaliya ku leeyihiin deegaankaasi.
Dagaal xoogan ayaa ciidamada dowladda iyo AMISOM dhinac ah iyo Al Shabaab ku dhexmaray deegaanka, waxaana weerarka qaaday ciidamo ka tirsan Al Shabaab, sida dad goobjoogayaal ah ay sheegeen.
Dadka deegaanka ayaa saxaafadda u sheegay in la maqlayay rasaas xoogan iyo qoryaha culus oo labada dhinac ay isweydaarsanayeen, iyadoo cabsi ay soo foodsaartay shacabka degmada ku sugan.
Khasaaraha dagaalka ayaanan wali la ogaan karin, mana jiro wax war ah oo kasoo baxay dhinacyada ku dagaalamay Buulomareer, balse dadka deegaanka ayaa sheegaya in dhaawacyo iyo dhimasho ay jiraan.
Wararka saakay la helayo ayaa waxaa ay sheegayaan in xaaladu ay tahay mid degan, hayeeshee Ciidamada Dowladda iyo kuwa AMISOM ay dhaq dhaqaaqyo ka wadaan goobihii lagu dagaalamay ee deegaanka Buulo Mareer.
Al Shabaab ayaa muddooyinkii dambe u muuqdo kuwo kordhiyay weerarada iyo qaraxyada ay ka fulinayaan gobolada Banaadir iyo Shabeelaha Hoose, waxaana ay dib u qabsadeen deegaano horey looga saaray.
Taliska AMISOM ayaa dhawaan shaaciyay inay badaleen qorshaha dagaalka ay kula jiraan Al Shabaab, waxaana ay sheegeen inay qaadi doonaan weeraro ka dhan ah Al Shabaab, iyadoo wali aysan qaadin wax talaabo ah.
Sanadka 2021 waxaa qorshaha amaanka Soomaaliya qeyb ka ah in AMISOM ka baxdo dalka, oo ciidamada xooga dalka la wareegaan amaanka guud ahaan ee Soomaaliya, balse taasi su’aalo badan ayaa ka taagan.
Liibiya 28ka Maarso 2019 Tahriibayaal ka badan 100-qof oo kasoo safray xeebaha Liibiya kuna sii jeeday Qaarada Yurub ayaa afduubtay Markab nuuca xamuulka qaada ah oo bad baadiyay xili ay Tahriibayaashaasi ku sugnaayeen xaalad adag.
Dadka Tahriibayaasha ayaa la sheegay in ay bilaabeen in ay afduubaan Markabka markii lagu wargaliyay in dib loogu celinayo dalka Liibiya ay kasoo safreen, waxa ayna Tahriibayaasha Kabtanka ku qasbeen in uu u wado dhinaca Jaziirada Malta.
Markabka la afduubtay ayaan wali la ogeyn halka uu ku dambeeyo, waxaana guul dareestay dadaalo la doonayay in lagula xiriiro Markabka ay afduubka ku qabsadeen Tahriibayaasha.
Dowladaha Talyaaniga iyo Malta ayaa si adag u sheegay in Markabka ay afduubteen Tahriibayaasha aysan u ogolaan doonin in uu xeebahooda kusoo xirto, waxa ayna talaabadaasi lagu afduubtay Markabka ku tilmaameen mid laga xumaado.
Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Talyaaniga Matteo Salvini ayaa tahriibeyaasha Markabka afduubtay ku tilmaamay burcad badeeed, waxa uuna cadeeyay in dadkaasi aysan u ogolaan doonin in dalkooda cagta soo dhigayaan ama xitaa arkaan.
Muqdisho 28ka Maarso 2019 Afar kamid Xisbiyada Siyaasadeed ee dalka ka jira ayaa si wadajir ah waxa ay war uga soo saareen xaalada amaan daro ee dalka ka jirta gaar ahaan magaalada Muqdisho oo maalmihii lasoo dhaafay ka dhacayeen qaraxyo iyo dilal.
Xisbiyadan ayaa walaac xoogan ka muujiyay amaanka sii xumaanaya ee Muqdisho, waxa ayna Xisbiyadan sabab uga dhigeen falal amaan daro in dowlada Federaalka Soomaaliya aysan wali sameyn Qorshe iyo Istaaraatiijiyad amni Qaran.
Waxa ay sheegeen Xisbiyadan dalka ka jira in ay wada shaqeyn la’aan ka dhaxeyso Ciidamada amaanka Qaranka iyo kuwa AMISOM ay sabab u noqotay in aan Al Shabaab iyo daacish lagu qaadin dagaal .
https://www.youtube.com/watch?v=ufSPLOocYV8
WARARKA MAANTA 27ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu ula shaqeeyaa Taliye Kui-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin Ururka Argagixisadda Al-Shabaab oo maalinkasta qarxinaaya #Shacabka Muqdisho? Yaa shaqaalaysiiyey Madaxdii Ururka Al-Shabaab ee falalka argagixisadda ka gaysan jirtay #Soomaaliya inay hadda taliyayaal sar-sare ka yihiin Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Amaanka magaalada Muqdisho ayaa aad loo adkeeyay iyadoo ciidamadii ugu badnaa la geeyay waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho, waxaana la joojiyay adeegsiga gaadiidka dadweynaha iyo kuwa gaarka loo leeyahay.
Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka qeyb galaya furitaanka kalfadhiga Shanaad ee baarlamaanka, waxaana la xiray waddooyin dhowr ah oo muhiim u ah isku socodka gaadiidka dadweynaha.
Kalfadhiga Shanaad ayaa maanta ka furmayo xarunta Iskuul Buluuziya, waxaana gabi ahaanba la xiray waddooyinka gala xarunta maanta kulanka baarlamaanka uu ka furmayo.
Xildhibaanada baarlamaanka ayaa kasoo laabanaya fasaxii ay galeen kadib xeritaankii kalfadhigii Afaraad, waxaana lagu wargeliyay dhamaan inay ka qeyb galaan furitaanka kalfadhiga Shanaad ee baarlamaanka. Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa sida uu qabo dastuurka dalka furi doono kalfadhiga, waxaana laga filayaa inuu u jeediyo khudbad uu kaga hadlayo howlaha horyaala baarlamaanka iyo waxyaabaha u qabsoomay.
Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa xilligaan waxaa horyaalla Ajendayaal dhowr ah oo u baahan inay ka doodaan, kadibna ay ansixiyaan ama ay diidaan, waxaana inta badan dalka kusoo laabtay Xildhibaano safar
Turkey 27ka Maarso 2019 Shacabka Turkiga ayaa u dareeraya doorashada dawlahada hoose 31 bishaan Maarso ee aan ku jirno, doorashooyinkaan ayaa waxaa la qabtaa shantii sano mar. doorashadan waa tii ugu horeeyay tan iyo markii dastuurka waddanka afti laqaaday lagu baddaly, is baddaladaas oo madaxwaynaha siiyay awoodo fara badan, sidoo kale waxay imaanayaan sagaal bilood kadib markii madaxwayne Receb Tayyip Erdogan uu ku guulaystay doorashadii madaxtinimo bishii June 2018 isagoo noqday madaxwayne awoodo fulineed leh “Excutive Presdent”. Waxaa lafilayaa in in 57 million oo cod bixiye yaal ah ay kala doortaan 22,000 oo musharrax kuwaas oo ku tartamaya mayarnimada 30 magaalo oo waawayn “Metropolitan” iyo 1,351 dagmo “Districts”. Guddiga sare ee doorashooyinka ayaa shaaciyay in 13 xibsi ay ku tartami doonaan doorashada.
Wadanka turkiga oo dawladniamdu daadagsantahay “decenteralized” ayaa dawladaha hoose leeyihiin awoodo ay shaqooyin badan ku qaban karaan iyaga oo aan dowladda dhexe waxba uga baahan, waxay qabtaan shaqooyinka hormarineed, sida hormarinta kaabayaasha dhaqaalaha iyo tayaynta adeegyada bulsho sida biyaha,korontada, nadaafadda, waddooyinka iyo goobaha lagu nasto. Adeegayadan iyo kuwa kale oo badan oo dagmooyinku qabataan ayaa ka kadhigaya hogaanka dagmada mid isku xira shacabka iyo xisbiga uu matalayo. Waana meesha ay ka bilaabanayso kasbashada taageerada dadwaynaha.
Doorashadaan waxaa ku loolamaya labo is bahaysi oo waawayn oo midwalba culaysyadiisa iyo caqabadihiisa gaarka ah haystaan. Waxaa muuqanaya tartan aad u adag oo aan waxba la iskula harin sida caadada u ah turkida marka doorasho timaaddo. Isbahaysiga loogu magac daray Isbahaysiga Shacabka “People’s Alliance” oo ay ku midooben xisbiga talada haya ee Caddaalada iyo Hormarka AK PARTI iyo Xisbiga mucaaradka ah ee midigta u janjeera MHP. Labada xisbi ayaa aad isugu dhawaa tan iyo inqilaabkii dhicisoobay ee dhacay bartamihii sanadkii 2016 kadib. Waxaa la fılayaa in ay codad kahelaan dadka muxafidiinta “Conservativist” iyo Qawmiyiinta “Nationalist” oo udhigma illaa 60% dadka codbixiyeyaasha ah.
Dhanka kale waxaa jira Isbahaysi ay ku midoobeen tiro axsaab ah oo affar gaaraysa uuna horkacayo xisbiga midigi dhexe CHP,xisbigaan oo ah kan ugu wayn mucaaradka. isbahaysigan ayaa waxaa haysata caqabaddo kala duwnaasho,fikir iyo shaqo. Waxaa lagu eedeeyaa kaliya in ay u midoobeen in ay kahor yimaadaan xisbiga AK PARTI.Isbahaysigaan wuxuu ukala qaybsan yahay, axsaab muxaafid ah ama İslaami, kuwa lagu tilmaamo Kemalists, iyo xisbiga Kurdida HDP oo lagu eedeeyo in uu gacan saar laleeyhay PKK oo dawladda turkiga iyo waddamo kale oo caalamka ahi u aqoon sadeen in uu yahay argagixiso.
Labo arrimood ayaa sabaab u noqonaysa sida la saadaalinayo in isbahaysiga madaxwayne Erdogan ay doorashadaan guul ka gaaraan; tan koobaad waa Kala duwanaanshaha, iyo tabardarrida axsaabta mucaaradka oo niyad jab iyo quus ku keentay dad badan oo aan la dhacsanayn siyaasadda xisbiga AK PARTI ee uu Erdogan hogaamiyo iyo in mucaaradka oo soo saari waayay hogaan kartileh oo kasban kara shacabka , tan labaadna waa hormarka muuqda ee baaxaddaleh ee uu horseeday AK PARTI tan iyo markii ay xukunka la wareegeen sanaddii 2002. Labadaas arrimood oo is biirsaday waxay horseedayaan in is bahaysiga madaxwayne Erdogan ay doorashadaan ay guul kasoo hooyaan.
Loolanka ugu xooggan ayaa kadhici doona magaalooyinka waawayn sida Isatanbul,Ankara iyo Izmiir, iyada oo xisbiga talada hayya uu magaalooyinkan u sharraxay dad waddanka aad looga yaqaanay sida Bin Ali Yildirim oo loo sharraxay in uu u tartamo mayarka magaalada Istanbul. Yildirim ayaa muddo dheer soo ahaa wasiir, kadibnna raysal wasaare markii ugu damabaysyna ahaa gudoomiyaha baarlamaanka. Sidoo kale dad wasiiro soo noqday ayaa loo sharraxay magaalooyin kale. Arintaan ayaa muujinaysa cabsida ay Isbahaysiga Shacabka iyo gaar ahaan xisbiga AK PARTI ka qabaan in magaalooyinka waawayn ee dalka looga guulaysto. Guul darradaas oo hadday dhacdo muujinaysa hoos udhac shacbiyadda madaxwaynahay isla markaasna xoojinaysa axsaabta mucaaradka.
Guul uu gaaro isbahaysiga madaxwayne Recep Dayyip Erdogan waxay u fududayn doonta in uu fuliyo ballan qaadyo iyo qorshayaal dhidibada loogu aasayo nidaamka madaxwayne ee wadanku qaatay. Waxay u ogolaanaysaa in wax laga qabto dhibaatooyinka nololeed iyo sicirbararka. Sidoo kale waxay yeelan doontaa saamayn dhaqaale oo wanaagsan iyada oo dhiirigalin doonta maalgashadayaasha ajaanibta ah. Dhanka arimaha dibadda Erdogan waxaa u fududaan doonta latacaalidda xiriirka sii xumaanaya ee Turkiga iyo reer galbeedka gaar ahaan Maraykanka, iyo dagaalka suuriya ee dabada dheeraaday.
W/Q: Abdiwali Sayid
Saxafi Madax Bannaan
İstanbul-Turkey
Maamulka Dowladda Puntland 27ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Dhuusomareeb ee gobolka Galgaduud ayaa sheegaya in wasiirka arimaha gudaha dowladda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye uu dib kaga soo laabtay magaaladaasi.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in safarka wasiirka oo loo qorsheeyay inuu qaato muddo labo maalin ah uu kasoo hormaray waqtigii loo qorsheeyay wuxuuna dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho.
Kulan saacado qaatay ayaa xalay ka dhacay magaalada Dhuusomareeb, kaasi oo u dhaxeeyay madaxda Galmudug ugu sareyso iyo wasiirka arrimaha gudaha xukuumada Soomaaliya, kaasi oo aan la ogeyn ilaa iyo hadda waxyaabaha la isku fahmay.
Qodobka dooda ugu adag ka dhalatay ayaa ahaa qorshaha dowladda damacsan tahay oo ah in doorashada Galmudug ay dhacdo bisha Todobaad ee sanadkaan, waxaana ka biyo diidan madaxda Galmudug.
Waxyaa la filayay in Kohor bixitaanka Wasiirka, dhinacyadu wada hadlayay inay qabtaan Shir Jaraaid oo looga Hadlayo Waxyaabaha ka soo Baxay kulamadoodii, Maadaama uusan Jirin Ilaa shalay Hadal saxaafada Lala wadaagey oo ku saabsan isku dayga dowlada ee Xal u helida Arinta Galmudug iyo Natiijada rasmiga ah ee kulamada Dhinacyada,
Dad xog ogaal ah ayaa Inoo Xaqiijiyey in ay Jiraan Shuruudo Madaxda Kala duwan ee Galmudug ay ku xirtay Heshiiska taasoo Keentay in wasiirku uu kula laabto Madaxda dowlada Faderaalka ah ee Soomaaliya.
Wasiirka arrimaha Gudaha ayaa dhawaan sheegay in muddo kororsiga madaxda Galmudug doonayaan inaan la aqbali doonin, waxaana dowladda ay dadaal dheeri ah u gashay sidii arimahaasi xal looga gaari lahaa
Nairobi 27ka Maarso 2019 Lama filaan ayuu igu noqday markii aan maqlay xalay in taliyaha ciidamada ilaalada gaarka ah ee madaxweyne Farmaajo uu dhaawacay mid ka mid ah askartiisa sababo la xiriira muran ka dhashay mushahar ka maqan askariga. Taliyaha oo magaciisa lagu sheegay Cabdifitaax Dabagaale, isla markaasna ahaa taliyaha horinta Ciidaanka ilaalada gaarka ah ee Madaxweyne Farmaajo ayaa lagu dhaawacay afaafka hore ee Madaxtooyada.
Sida aan warka ku helay, murankaan ayaa yimid kadib markii askarigu taliyaha uu ku eedeeyay in uu lunsaday lacag uu lahaa askarigu, hayeeshee muranka oo sii dheeraaday ayaa sababay in la dhaawaco taliyaha.
Xaqiiqdii markii aan maqlay warkan, waxa ugu horreeyey ee maskaxdeeda kusoo dhacay ayaa ahayd “ka waran haddii askarigan fallaagada noqday uu waxyeeleyn lahaa madaxweynaha?”
Arrintan waa mid aan la sahlan karin, oo baahan tallaabo deg deg ah oo madaxtooyada ay qaaddo, si aysan marnaba dib ugu soo noqon. Waxaan codsan lahaa in dowladda ay baaritaan deg deg ah ku sameyso arrintan, kuna dhaqaaqdo tallaabooyinkan:
1 – Waa in la hubiyaa waxa ka run ah sheegashada askariga ee ah in mushahar ka maqan yahay, oo taliyuhu uu qaatay. Haddii madaxtooyada ay bixisay mushaharka askariga, balse taliyuhu qaatay, waa in taliyahaas shaqada laga ceyriyaa, la maxkamadeeyaa kadibna xabsiga la dhigaa, waayo ficilka noocan oo kale ah wuxuu halis ku yahay amniga madaxweynaha. Lama aqbali karo taliya lagu aaminay amniga madaxweynaha oo sameynaya wax halis gelin kara.
2 – Haddii aysan jirin in mushaharka aysan dowladda bixin, waa qalad aad u weyn oo madaxtooyada ay gashay, sababtoo ah wax kasta oo dhacaa iyo lacag kasta oo la waayaa ma ahan in ilaalada madaxtooyada mushahar loo waayaa. Tani waxay halis ku tahay madaxweynaha. Askariga baahan ee mushaharka aan haysan waxa uu u baylahan yahay in la laaluusho, oo xitaa kooxaha nabad diidka ah ay lacag siiyaan, sidaasna ku horseedo dhibaato. Waxaan xusuustaa in xilligii Xasan Sheekh ee madaxtooyada ay galeen Shabaab, in mar ay soo mareen askari ay laaluusheen.
3 – Askariga gaystay dhaawaca, waa in la siiyaa xuquuqdiisa, haddiiba ay ka maqan tahay, kadibna shaqada laga ceyriyaa. Tallaabada uu qaaday ma ahan mid la sixi karo, waa askari aad u fudud, una qalmin inuu kasoo ag dhowaado madaxweyne Soomaaliyeed. Si kasta oo mushahar uga maqan yahay ma ahayn inuu qaado tallaabo halis gelin karta nolosha qof, amniga madaxtooyada, islamarkaana dhaawici karta sumcadda madaxtooyada iyo tan guud ee dowladda. Askariga dhaawacay taliyaha wuxuu sigay madaxweynaha.
W/Q: Cabdiraxmaan Saciid Jaamac
Nairobi, Kenya
Maamulka Dowladda Puntland 27ka Maarso 2019 Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni ayaa socdaalkii ugu horreyay ku tagaya deegaanno ka tirsan Karkaar iyo Bari,iyadoo booqashada ay noqonayso middii ugu horreysay ee madaxweynaha uu uga baxayo magaalada xarunta ah ee Garoowe. Madaxweynaha Deni, oo ay waheliyaan labada gole ee xukuumadda iyo Baarlamaanka xubno ka tirsan ayaa lagu wadaa inay gaaran magaalada Qardho ,ka hor waxay ku hakan doonan deegaannada laamiga ku yaalla, sida ay saraakiisha u sheegeen HOL.
Olole loogu diyaar garoobayo soo dhaweynta wafdiga madaxweynaha Puntland ayaa ka socota magaalada Qardho, halkaa oo ay ku suganyihiin wafdi wasiirro iyo xildhibaanno isugu jira oo horudhac ah u ah wafdiga madaxweynaha.
“Socdaalkan wuxuu madaxweynaha ugu kurgalaya xaaladda deegaannada,isagoo Qardha kula kulmaya qaybaha bulshada iyo maamulka.” ayuu yiri sarkaal ka tirsan wafdiga madaxweynaha oo la hadlay Warbaahinta dalka..
Booqashada madaxweynaha Puntland, Siciid Deni uu ku tagayo magaalada Qardho oo lagu sheegay mid kooban ayaa marka uu soo gabagabeeyo, wuxuu u gudbi doona magaalada ganacsiga ah ee Boosaaso oo socdaalkiisa uu ku wajahanyahay.
Wuxuu ku aaddaya socdaalka madaxweynaha Puntland xilli hay’adaha ammaanka ay la tacaalayaan xaaladda amniga ee magaalada Boosaaso, halkaa oo ay weerarro ka dhaceen.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Hadal heynta ugu badan ee Soomaaliya ayaa ah hadalkii uu Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ka sheegay khudbadii uu ka jeediyey dugsiga Janaraal Goordon iyo taliska guud.
Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa iska fogeeyey guul-darradiisa amniga, isaga oo ciidamada xoogga dalka dusha ka saaray ama madax furasho ka dhigtay guul-darrooyinka amniga gaar ahaan ka soo bixid la’aantiisa balantii aheyd inuu Al-shabaab dalka uga saaryo 2 sano gudahood.
“Waan xusuustaa, qaarkiinna waxaa laga yaabaa in aad xusuusataan, waxa aan ku wada hadalnay, oo waxaad ii sheegteen dhibaatooyinka iyo duruufaha jira, duruufahaas haddii la xalinaya muddo 2 sano ah in dalka Shababaab looga xureynayo, anna waxbaad i farteen in aan ka soo baxo, anna wax ayaan idiin faray, meeshaas waxaan ku kala qaadannay ballamo” ayuu yiri Farmaajo.
Haddaba waxaa arrintaas ka hadlay Agaasimaha xarunta Hiraal, Xuseen Sheekh Macallin Maxamuud oo wareysii siiyey Idaacadda Goobjoog ee Magaalada Muqdisho.
Xuseen ayaa hadalka Madaxweynaha ku tilmaamay inay tahay Mas’uuliyad ka carar ama waxa uu ugu yeeray ‘waa lagu kaarto baxay”.
“ Arrinta uu madaxweyne Farmaajo sameeyey waa mas’uuliyad ka carar ama waxa ay Banaadirigu dhahaan ‘waa lagu kaarto baxay” ayuu yiri.
Wuxuu intaas sii raaciyey “ciidanku arrintaas ma qabato, In Shabaab laga adkaado ma aha wax u gaar ah ciidanka xoogga dalka, ee waa mid u taalo xukuumad, goleyaal iyo inay raali isaga yihiin dadka ay khuseyso. Waxaa la gudbooneyn isaga oo aan cidna eedin ama ku riixin inuu sheego gaabiska jira, mas’uuliyadda guul-darrada amniguna uu qaado, kadibna uu xal raadiyo”
Sida ku qoran qodobka 90aad ee dastuurka KMG ah, Madaxweynaha waa taliyaha guud ee ciidammada qalabka sida, Wuxuu ku dhawaaqaa Xaaladda Degdegga ah iyo Xaaladda dagaal, waana wax aan la fahmi karin sida hadda uu isaga fogeynayo balantii uu ka baxay ee aheyd inuu Al-shabaab dalka uga saaryo 2 sano.
Dowladda Soomaaliya ayaan wax weerar ah ku qaadin Fariisimaha Ciidamada Al-Shabaab labadii sano ee dalka maamuleyso marka laga reebo duqeymo ay Dowladda Mareykanka ka fulisay dhawr goob oo saldhig u ahaa Al-Shabaab.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Siyaasiyiin reer Somaliland ah oo ka tirsan xisbiga talada haya ee Kulmiye, ayaa ku sugan magaalada Muqdsiho ee caasimada Soomaaliya, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Siyaasiyiintan ayaa hore waxay uga soo shaqeeyeen Dowladdii Madaxweyne Daahir Rayaale, oo ay ka qabteen xilal sar-sare, kadibna waxay ku biireen xisbiga hadda talada haye ee Kulmiye, oo xilal wasiir ku-xigeeno ka qabtay xukuumadii Siilaanyo.
Siyaasiyiinta Xamar ka degay ayaa kala ah: Xasan Daahir Dhimbil oo ahaa wasiir ku-xigeenkii hore ee Wasaaradda Caafimaadka, Axmed Keyse Guray oo ahaa Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda arrimaha dibadda iyo weliba Khadar Axmed Diire oo isagna ahaa Wasiiru dowlihii hore ee wasaaradda Caddaaladda Somaliland.
Xogt aan helnay, ayaa waxay sheegaysa in Siyaasiyiinta ay Xamar uga dageen inay usoo sahmiyaan Kulmiye iyo Xukuumada Biixi, ayada oo aan la ogeyn xaqiiqda waxa ay sahminayaan.
Wasiir ku-xigeenka Arrimaha Gudaha Somaliland ayaa warbaahinta u sheegay inay yihiin siyaasiyiin shaqo doontay, oo aan xisbiga ka mid ahayn. Si kastaba, weli ma jirto meel ay ka sheegen in Xisbiga Kulmiye kaga baxeen, mana jirto meel kulmiye ku sheegay in uu xisbiga ka caydhiyey masuuliyiintas.
Xisbiga Kulmiye ayaa markii ololaha uu ugu jiray doorashada madaxtinimada Somaliland ku eedeyn jiray Xisbiga Mucaaridka ah ee WADDANI in uu yahay Soomaaliweyn oo siyaasiyiintodu tagaan Xamar, maantase waxa soo if-baxeysa in Xisbul Xaakimka Kulmiye uu isagu laftigiisa siyaasiyiintiisa u dirsado Muqdisho.
Muqdisho 27ka Maarso 2019 Halka maamullada dalka ka jira ay u muuqan karaan kuwa wajahaya cadaadis dibadda oo kaga imaanaya dowladda dhexe, haddana dhammaan maamul-goboleed kastaa ma ahan mid leh hal furan siyaasadeed oo uu dhufeyska uga jiro.
Galmudug ilaa iyo hadda waa maamulka kaliya ee dowlad-goboleedyada dalka ka jira aan la wadaagi Karin wax walba. Waxay gaarkeeda u wajahaysa mushkiladda gudaheeda ka taagan taas oo maamulka u kala qeybisay laba garab oo mid kastaahi uu gaarkiisa isku boqrayo.
Dowladda dhexe waxaa taniyo muddaba lagu eegayaa il tuhun oo la xiriirta inaysan daacad ka aheyn isku keenista dhinacyada isku haya Galmudug taas oo liifadda usii gaabisay jiritaanka heykalnimada dowladeed ee maamulkaas.
Hadda dowladdu waxay ergo uu hoggaaminayo Wasiirka arrimaha Gudaha u dirtay Dhuusamareeb si uu ula kulmo garabka ugu sharciyadda dhow jiritaannmada Galmudug. Balse su’aalo ayaa laga keenayaa sababta safarkiisa?
Qaar badan ayaa rumeysan in dowladdu hadda ay fiirada ugu danbeysay u yeelatay wax-ka-qabashada Galmudug oo muddo badanba aanay siineyn deymadii looga baahnaa. Waxaana jiray sababo xoojin karo in dowladdu aysan si fiican ula jaanqaadin siyaasadda sida gadowga iskugu maran ee Galmudug ka taagan.
Ol’olayaashii doorashooyinka ee ka qabsoomay maamul-goboleedyada kale iyo ajendayaal kale oo dowladda culeys ku saarayay inay halhaleel kaga jawaabto ayaa labadan dhinac u suura-gelin inay mar wada fadhiistaan.
Xittaa booqashada Sabriye ayaa imaanaysa xilli laba garab ay isku khilaafeen xilliga ay dhacayso doorashada soo aadan ee Galmudug. Dowladda ayaa sheegtay in doorashada aan laga dib dhigi doonin waqtigii ay ahayd inay ku qabsoonto. Waana sabab kale oo hadda muujinaysa in dhinacyadu aysan kaliya iskugu imaaneynin is-maandhaafkii hore ee soo kala dhex galay, balse ay jirayso qaddiyad kale oo u baahnaan doonta in waqti badan la geliyo sidii la iskaga mid noqon lahaa xaggeeda.
Muranka daba-dheeraaday ee Galmudug gudaheeda iyo dowladda kala dhaxeeya, wuxuu xaqiiqdii sida muuqata aad ula degay geeddi-socodka howlaha maamulka kaas oo dhinac walba oo laamaha dowlad-goboleedka ka dhigay mid hakad ku jira.
Farriinta uu Sabriye ka sido madaxda dowladda dhexe laftigeeda ayaan laga fileyn mid ku dhisnaan karta u tanaasulidda masiirka Galmudug kaas oo taniyo markii uu MD Xaaf xilka ku fariistay ay la degtay khilaafaadka gudaha.
Haddii dowladdu ay aqbasho in Galmudug lagu sii wado sida ay hadda ku dhisan tahay, lagana war sugo gaarista waqti cayiman oo la isla og yahay in lagu qabto doorashada, saadaasha muuqata waxay rajo fiican u aburaysaa dadyowga Galmudug kuwaas oo dowladda u arka inaysan daacad ka aheyn danaha bulshada ku midaysan maamulka.
https://www.youtube.com/watch?v=WIFNXmnuFoY
WARARKA MAANTA 26ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Yaa xaday musharka Ciidanka Xoogga Dalka? Maxuuse Wasiirka Maalliyadda Bayle been uga sheegay in ciidanka la siiyey mushaharkooda? Maxay tahay sababta ay Qatar u rabto inay #Kenya qaadato dhul baddeedka Soomaaliyeed ee weerarka ku tahay #Kenya? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo la hadlayay saraakiisha ciidamada xooga ayaa shaaciyay in muddo 22 Bilood ah oo u dhiganta sanad iyo 10 bilood in dowladiisa ay si toos ah u bixineysay mushaaraadka ciidamada.
Wuxuu qiray in ciidamada aysan qaadan mushaaraadkooda ku dhawaad seddex bilood isaga oo sheegay in meelo kale lagu mashquulay, balse labada sano ee u haray dowladiisa in xooga la saari doono sidii ciidamada xaqooda loo siin lahaa.
Madaxweyne Farmaajo ayaa sheegay in cadowga Dibadda ay doonayaan in Soomaaliya ay sidaan kusii jirto, islamarkaana ay taasi ugu wacan tahay goobta muhiim ah ee dalkeena uu ku yaalo.
“Runtii Soomaaliya waxaa heysta cadaw aad u farabadan mid dibadeed iyo mid gudaha, midka dibada Soomaaliya inay istaagto lama rabo sidaan inaan ku jirno ayaa la rabaa”.
“Aduunka oo dhan waxa alla wixii kaa awood badan waxa ay rabaan inay ku maamulaan waana ku dagaalsan yihiin, waxaa ay heystaan dad walaalaheen ah oo shaqada u qabanayo” ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo.
Madaxweyne Farmaajo ayaa isaga oo sii hadlayey waxa uu sheegay in ujeedada ka dambeysa ay qeyb ka tahay in damiirkii Soomaalinimo aad meel iska dhigto oo waxwalba aad haa tiraahdo, sidoo kalena la iska gurto kheyraadka ku jira dalka Soomaaliya.
Ugu dambeyn wuxuu saraakiisha ciidamada ka dalbaday inay isku diyaariyaan dagaal ka dhan ah Al Shabaab, isaga oo u balanqaaday in joogto loosiin doono xuquuqdooda.
Muqdisho 26ka Maarso 2019Dowladda Soomaaliya ayaa la daaladhaceysa culeesaad kusoo kordhay labo sano kadib, waxaana culeesaadkaasi ay u baahan yihiin in xal waara laga gaaro ka hor doorashada 2021.
Dadka falanqeeya siyaasadda ayaa ka cabsi qaba in doorashadii lagu balansanaa doorashadii Madaxweyne Farmaajo kadib aysan ka dhici karin dalka Soomaaliya, marka la eego howlaha badan ee Harsan iyo caqabado kusoo kordhay dowladda Soomaaliya.
1 – Amni darrada Muqdisho
Culeeska dhanka amaanka ayaa ah caqabada koowaad ee kusoo kordhay dowladda Soomaaliya, waxaana kala xiran magaalada Muqdisho oo Al Shabaab ay weeraro ka fuliyaan xiliga ay qorsheeyaan.
Magaalada Muqdisho waxaa kala xiran xaafadaha qaar, waxaana keenay xaaladihii dhanka amaanka ee sanadihii u dambeeyay soo kordhay, waxayna u baahan tahay in dowlada la timaado qorshe kale oo amaanka lagu xaqiijin karo.
2 – Gadoodka ciidamada
Culeeska kale ee labo sano kadib kusoo kordhay dowladda Soomaaliya ayaa ah gadoodka ciidamada xooga dalka, oo ka cabanaya Mushaar la’aan, iyadoo dowladda Soomaaliya ay sheegtay inay meel wanaagsan marsiinayaan ogaanshaha ciidamada xooga dalka iyo diiwaan gelintooda, taasi oo keentay in ciidamo badan ay gadood sameeyaan.
Waxay ciidamada gadooday kasoo baxeen saldhigyo badan oo ku yaala Shabeelaha Hoose iyo Shabeeaha Dhexe, waxaana taasi ay keentay in ciidamada Al Shabaab ay ku dhawaadaan deegaanadii ay baneeyeen ciidamada, iyadoo cabsida gadoodka ciidamada ka dhalatay laga dareemay magaalada Muqdisho.
3 – Dib usoo noolaanshaha Al-Shabaab
Caqabada seddexaad ayaa ah in dhamaan deegaanada ay baneeyeen ciidamada dowladda Kenya iyo meelaha qaar oo ay kasoo baxeen ciidamada dowladda inay dib u qabsadeen Al Shabaab, iyadoo la og yahay dhaqaalaha iyo waqtigii ku baxay deegaanadaasi xoreyntooda.
Arintaasi ayaa abuuri karta in Al Shabaab dib usoo noolaadaan, maadaama horey deegaano badan looga saaray ay hadda u muuqato inay si sahal ah dib ula wareegayaan.
Culeesaadkaasi ayaa u baahan in xal laga gaaro, maadaama labo sano kadib la doonayo in dalka doorashooyin ay ka dhacaan, walow rajada doorashada qof iyo codkii ay aad u yartahay.
Qataraha dhanka amaanka ayaa kusoo kordhay magaalada Muqdisho, iyadoo dhawaan Al Shabaab qaraxyo iyo dilal qorsheysan ay ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
Nairobi 26ka Maarso 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Nairobi ee dalka Kenya ayaa sheegaya in shir looga hadlayay sidii loo sii deyn lahaa Sheikh Mukhtaar Roobow Mansuur uu kusoo idlaaday magaalada Nairobi.
Shirkaasi ayaa waxaa ka qeyb galay madaxweynaha Koofur Galbeed, xildhibaano kasoo jeeda deegaanada Koofur Galbeed iyo masuuliyiin kala duwan, sida xubno ka tirsan odayaasha dhaqanka ay shaaciyeen.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in wasiiro hore, xubno ka tirsan IGAD iyo musharixiintii u tanaasulay Mukhtaar Roobow ay shirkaasi ka qeyb galeen, waxaana sidaasi xaqiijiyay Malaaq Cabdi Maxamed Isaaq oo qaraabo dhow ay yihiin Roobow.
Malaaqa ayaa sheegay in Wasiirkii hore ee maaliyadda Maxamed Aadan Fargeeti iyo xubno kale ay goobjoog ka ahaayeen shirka oo lagu heshiiyay in lagu sii daayo Mukhtaar Roobow, islamarkaana xubnaha heshiiska gaaray ay imaan doonaan magaalada Muqdisho.
Malaaqa ayaa sidoo kale sheegay in Shirkaasi uu Khadka Taleefanka uu kaga qeyb galay ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre.
“Wadahadalka Nairobi waxaa qeyb ka ahaa IGAD oo gacan seddexaad aheyd, waxaa arinta iyo ololaha ka dambeeyay kooxdii isbadal doonka aheyd ee u tanaasulay ROOBOW, dhamaan waxaa lagu heshiiyay in lasii daayo wadaadka”.
“Dhamaan dadka wadahadlay waxaa lagu heshiiyay in Mukhtaar Roobow lasoo daayo, iyadoo dhamaan dadka wadahadlay ay Muqdisho imaan doonaan, kadibna ay Baydhabo tagi doonaan”ayuu yiri Malaaq Cabdi.
Dowladda Soomaaliya ayaa bishii December ee sanadkii hore Mukhtaar Roobow kasoo xirtay magaalada Baydhabo ee gobolka Baay.
Maamulka Dowladda Somaliland 26ka Maarso 2019 Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee Somaliland Garyaqaan Aadan Xaaji Cali Axmed ayaa sheegay in muranka iyo khilaafaadka la xidhiidha arrimaha dhulku uu yahay masiibo haysata dhamaan dalka oo dhan.
“Hal caqabad ah ayaa jirta oo waa khilaafaadka ka dhasha arrimaha dhulka oo sida la ogyahayna dhulku waa masiibo haysata waddanka oo dhan. Waayo dhulkan la isku haysto waa dhulkii qaranku lahaa oo dhulkii qaranka ayey dadku wada boobeen markii uu qarankii talax-gabay ee uu itaalkiisii yaraaday, kadibna iyagii (dadweynaha) ayaa isku haysta, markaa masiibada waddanka oo dhan wada haysataa waa muranka arrimaha dhulka” ayuu yidhi Guddoomiyaha Maxkamadda Sare.
Waxa kale oo Guddoomiyuhu ka warbixiyey ujeedada kulan uu la qaatey Booliska iyo bahda Garsoorka, wuxuuna yidhi: “Ujeedada ugu weyn ee kulankan waa in hay’adaha amniga, caddaaladda iyo garsoorka ee aannu madaxda u nahay ama waaxda aannu ka tirsannahay, iyadoo uu qaranku u kala qaybsan yahay waaxyo kala duwan, waxa weeyaan in aannu la fadhiisano, dhegaysanno iyo in marka ay ugu yartahay u mahadnaqno, waayo shaqo culus oo runtii ay duruuf adag ku shaqaynayaan ayey hayaan. Waxa kaloo aan tilmaamayaa in boolisku ay iyagu fuliyaan xukunnada ka soo baxa Maxkamadaha, waana hay’adda wax fulisa, markaa waxa aannu ognahay in si fiican ay u socoto.”
Geesta kale Guddoomiyuhu wuxuu kula taliyey Ciidanka Booliska inay dambiyada fudud ku dhex xaliyaan saldhigyada, si culayska looga yareeyo xarumaha garsoorka iyo jeelasha Somaliland.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Qaar ka mid ah ciidamada xoogga dalka Soomaaliya ee gobolka Shabeellaha Dhexe ee mushahar la’aanta ka gadoodsanaa, ayaa loo diray mushahar habeen hore, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ciidamadan ayaa la siiyey mushaharka laba bilood oo ka mid ah afarta bil ee ka maqan, sida saraakiisha ciidanka ee Saldhigga Hiilweyne ee degmada Balcad iyo Degaanka Ceelcadde ay u sheegeen Caasimada Online.
Hase yeeshee, mushahar diristan ayaa soo shaac bixisay xaqiiq kale oo ku saabsan in uu been ahaa hadalkii ra’iisul wasaare Kheyre uu dhowaan sheegay, ee ahaa in ciidamada gadoodsan ay yihiin kuwa aan diiwaan gashneyn.
Ciidamada mushaharka helay ayaa la sheegay inay yihiin dhammaan ciidamo u diiwaan gashnaa dowladda, oo maray hanaanka diiwaan gelinta dowladda, islamarkaana aysan jirin weli wax diiwaan gelin cusub ah oo dowladda ay sameysay.
Qaar ka mid ah ciidamada diiwaan gashan, ayaa dhinaca kale sheegay inaysan weli helin wax lacag ah, hase yeeshee wasiirka amniga Maxamed Abuukar Islow Ducaale, ayaa ballan-qaaday in ugu dambeyn ay heli doonaan maanta.
Xaqiiqada cusub ee arrintan ay shaaca ka qaadday ayaa ah in ciidamada gadoodsan ay badankood yihiin kuwa diiwaan gashan, islamarkaana hadalkii Kheyre ee ahaa in ciidamada gadoodsan ay yihiin kuwa aan diiwaan gashneyn uu badankiis ahaa mid aan jirin.
Maamulka Dowladda Galmudug 26ka Maarso 2019 Xiriirka Dowlada Federaalka ah iyo maamulka Gal-Mudug ayaa xumaa tan iyo markii uu xukunka qabtay madaxweyne Xaaf labo sanno ka hor, waxaana uu maamulkaas dhowr jeer muujiyay cabasho badan oo la xiriirta fara-galinta Dowlada dhexe.
Dowlada Federaalka ah ayaa markaan u muuqata iney aqbashay cabashada Gal-Mudug ayna u istaagtay in arrintaas xal waara loo helo. Xiriirka liita ee labada dhinac wuxuu shaki galiyay qabsoomida doorashada Gal-Mudug ee loo balansan yahay bartamaha sanadkaan.
Wefdi uu hogaaminaayo wasiirka arrimaha gudaha ee Soomaaliya, Maxamed Cabdi Sabriye ayaa maanta tagaya Dhuusamareeb, halkaas oo ay ka bilaabanayan wada hadalo lagu xalinaayo is mari-waaga Gal-Mudug.
Dowlada Federaalka ah ayaa u muuqata iney hada toos u wajahaheyso xaalada Gal-Mudug. Wasiir Sabrie oo dhowaan ka hadlaayay arrimaha Gal-Mudug ayaa sheegay in xukuumadu ay fahamsan tahay ahmiyada maamulkaas ayna muhiim tahay in la helo xal uu dhinac walba qaadan karo.
Wasiirka ayaa la kulmi doona madaxweyne Xaaf, wasiirka koowaad Shaakir, hogaamiyaha Ahlu Sunna Macalin Maxamuud iyo odayaasha deegaanka, waxaana sidoo kale la filan karaa inuu tago Cadaado oo tabasho qabta iyo sidoo kale Xeraale oo ay dagaal beeleedyo ka jiraan.
Villa Soomaaliya waxey dooneysa in doorashada Gal-Mudug ay waqtigeeda ku dhacdo, waxaanse la ogeyn sida ay isku fahmi doonaan wefdiga ay Dowladu maanta u dirtay Gal-Mudug iyo hogaanka maamulkaas oo mudo gadoodsanaa.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Wariye ka tirsan wariyaasha Villa Somalia ee Madaxweynaha u aruuriya xogaha ku saabsan waxyaabaha ay baahiyaan warbaahinta dalka ee ku saabsan wararka amniga iyo dhibaatooyin kale ee heesta shacabka Soomaaliyeed ayaa wajahaya hanjbaad iyo go’doomin ay ku sameeyeen mas’uuliyiinta Madaxtooyada Soomaaliya kadib markii uu Madaxweynaha la wadaagay xog dhab ah oo dalka ka jirta, taas oo markii hore laga qarin jiray Madaxweyne Farmaajo.
Wariyahaan iyo koox kale oo la shaqaysa oo aan markii hore fursad u heli jirin la kulanka Madaxweynaha, ayaa maalin dalbaday in Madaxweynaha uu isaga ka dhageesto waxyaabaha ay diiwaan geliyeen iyo shaqada haayaan balse waxaa meesha ka dhacday in Madaxweynaha loo gudbiyay warar markii hore aan gaari jirin oo laga qarin jiray.
Wararka ayaa sheegaya in wariyahan maalmahaan uu dareemayo culees iyo in la yareeyay saameentii uu ka lahaa xafiiska warfaafinta ee Madaxtooyada Soomaaliya.
Weriyahan ayaa la sheegay in madaxweynaha uu ku war-geliyey dilal qorsheysan iyo qaraxyada yar-yar ee maagaalada iyo carrada shacabka eek u aadan dowladda, oo markii hore laga qarin jiray.
Xubno katirsan Xafiiska Warfaafinta ee Villa Somalia oo qariyay magacooda ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay arrintaan ka taagan Madaxtooyada Soomaaliya.
Inta badan Madaxweynayaasha Soomaaliya soo maray iyo Madaxweynaha hada talada haaya ee Maxamed C/llaahi Farmaajo ayaa la sheegaa in aysan si sax ah u helin wararka dalka ku saabsan oo inta badan laga qariyo, waxaana hoos dhigta Madaxda katalisa Villa Somalia waana sababta keenta in Madaxweyne kasta uusan xog ogaal ka ahayn dhacdooyin badan oo dalka ka jira iyo ra’yiga dadweynaha.
Muqdisho 26ka Maarso 2019 Wasiirka Arimaha Gudaha Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye iyo wafdi uu hogaaminayo ayaa lagu wadaa in ay dhowaan gaaraan magaalada Dhuusamareeb ee xarunta Maamulka Galmudug, sida ay xaqiijiyeen Saraakiil katirsan Galmudug.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in Wasiir Qarafaan socdaalkiisa uu salka ku haayo sidii hogaanka Maamulka Galmudug, gaar ahaan Xubnihii maamulka Ahlusunna looga dhaa-dhicin lahaa in ay dowladda Soomaaliya ku taageeraan sidii ay doorasho uga qaban lahayd Galmudug.
Madaxweynaha Galmudug Axmed Ducaale Geelle, ayaa isagana ka baxay Dhuusamareeb waxa uuna gaaray magaalada Gaalkacyo ee xarunta Gobalka Mudug, waxayna u muuqataa in uu ka tagay wafdiga u soo socda Dhuusamareeb.
Madaxweyne Xaaf oo aad uga soo horjeeda qorshaha Dowladda Soomaaliya ayaa u muuqda in uu diidan yahay la kulanka Wasiirka Arimaha Gudaha Soomaaliya, sidaasna uu uga baxay dhuusamareeb islamarkaana uu ku gaaray Gaalkacyo
Dowladda Soomaaliya ayaa isu diyaarinaysa sidii ay doorasha uga qaban lahayd Galmudug, balse waxaa ka hortaagan caqabado badan oo hagar daamin kara qorsahaheeda Dowladda Soomaaliya.
Muqdisho 26ka Maarso 2019Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in dowladda Qatar ay soo faro-gelisay xiisadda ka dhex oogan dalalka Soomaaliya iyo Kenya ee la xiriirta dhul-badeedka Soomaaliya ee Kenya ay sheeganeyso.
Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in Qatar oo eeganeysa danaheeda gaarka ah, ay dooneyso inay wada-hadal siiso Soomaaliya iyo Kenya, si ay xal uga gaaraan muranka u dhaxeeya,
Dareenka Qatar ay ku bixineyso murankan ayaa waxa uu salka ki hayaa xaqiiqda ah in Qatar ay dano ganacsi ka leedahay dhul-badeekda Soomaaliya ee Kenya ay sheegtay.
Dowladda Kenya ayaa horey waxay saddex xirmooyin shidaal ah oo ku yaalla dhul-badeedka Soomaaliya ee ay sheeganeyso uga iibisay shirkadda shidaalka ENI ee laga leeyahay dalka Talyaania.
ENI iyo Qatar ayaa waxaa ka dhaxeeya xiriri ganacsi wadaaga. Shirkadda shidaalka dowladda Qatar ee Qatar Petroleum ayaa waxa ay horey u iibsatay saamiyo ka mid ah xirmooyin shidaal badan oo shirkadda ENI ay gacanta ku dhigay.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey ugu eedeysay shirkadda ENI inay iibsatay xirmooyin shidaal ku yaalla dhul-badeed ay si sharci-darro ah ku sheeganeyso dowladda Kenya.
Ma cadda, sida Qatar ay dhex-dhexaad uga noqon karto arrintan, maadaama ay ay xiriir ganacsi la leedahay shirkadda ENI oo danaynaysa in dhul-badeedka lagu muransan yahay uu noqdo mid Kenya, maadaama ay horey uga iibsatay xirmooyin shidaal.
Si kastaba, haddii Soomaaliya ay ku guuleysato kiiska badda ee maxkamadda caalamiga ah ee ICJ, waxaa meesha ka baxaya heshiiska dowladda Kenya iyo shirkadda ENI, taasi oo aan dan ugu jirin shirkadda Qatar Petroleum ee xiriirka ganacsi wadaag la leh ENI.
Qatar ayaa ah dowladda saaxiibka koowaad la ah dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, ayada oo lagu tuhmayo inay gacan weyn ku lahayd doorashadii madaxweyne Farmaajo.
https://www.youtube.com/watch?v=TiC_P4y037g
Step down!
The Somali Federal Government led by the extremely Corrupt Prime Minister H.E. Hassan Ali Kheyre made Somalia for past two years to let #Somalia claim as one of the most extremely corrupted country.
Somalia is now in total chaos after the Somali Federal Armed Forces demonstrated publicly asking for their salaries for past 4 months, and the majority of the Somali people wants Prime Minister H.E. Hassan Ali Kheyre to resign and apologize to the Somali Federal Armed Forces which has intentionally insulted in derogatory ways.
The Most extremely corrupted Somali Federal Government and its current #Shabab #terrorists hiring leadership made #Somalia again as one of the most dangerous countries on the earth because several of Somalia’s weak security apparatus agencies are either run by ex- Shabab terrorists leaders or unprofessional people whose mission is to harm reputation or steal public assets
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 24ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Kheyre mise Madxweyne Farmaajo? Maxay tahay wadashaqaynta Saraakiisha sar-sare Hay’adda Nabadsugiida Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxaa maalin kasta #Muqdisho loo qarxinayaa? Maxay tahay sababta loo beddelay taliyayaasha saldhigyada Muqdisho ayadoo weli raggii u shaqaynaayey Ururka Argagixisadda AL-Shabaab ay hadda ka dhex shaqaynaayaan lamaha amniga dalka ayagoo laga dhigay madax sar-sare? Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Mudisho 24ka Maarso 2019 Wasiirkii hore ee amniga xukuumaddii Soomaaliya C/risaaq Cumar Maxamuud kana tirsan xildhibaanada baarlamaanka ayaa ka hadlay xaaladaha dhanka amaanka ee magaalada Muqdisho.
Xildhibaan C/risaaq ayaa wax laga xumaado ku tilmaamay in iyadoo la hayo xogo dhanka amaanka ah qaraxyadaasi ka dhacaan magaalada Muqdisho, wuxuuna sheegay in xogtaasi amaan horey loo hayay.
Sidoo kale wuxuu tilmaamay in hay’adaha amaanka ee kusugan dalka oo qeyb kayihiin kuwa ajaaniibta ay dhawaan soo saareen digniin la xiriirta weerarkii Al Shabaaba y ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
Sido kale wuxuu sheegay in Al Shabaab wali ay wadaan qatar dhanka amaanka ah, islamarkaana laga warhayo inay maalmaha soo socdo ay fuliyaan weeraro kale oo halistooda leh.
“Sirdoonka warbixinta lagu helayo ayaa ah in Al Shabaab ay qorsheynayaan weeraro kale, kaliya kuma ekeyn doonaan weeraradii shalay dhacay, maalmaha soo socdo waxaa la bixiyay Digniin kale oo weeraro ah, qolooyinka ajaaniibta iyo hay’adaha amniga wey bixiyeen qatar kale oo dhanka Al Shabaab ka imaan karta”.
“Waxaa Al Shabaab la ogsoon yahay marka la ogaado xogta ah halkey weerari rabaan, in Al Shabaab ay wareejiyaan halka ay rabaan inay weeraraan, shacabka Muqdisho iyagana waxaa looga baahan yahay inay fejignaan galaan”ayuu yiri Xildhibaan C/risaaq.
Kadib weerarkii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho waxaa is badal lagu sameeyay taliyaasha ciidamada booliska ee degmooyinka gobolka Banaadir.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Taliyaha ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed Jen Daahir Aadan Cilmi Idhaqarshe oo faah faahin dheeraad ah ka bixiyay kulan amniga looga hadlayay oo ku soo dhamaaday magaalada Muqdisho ayaa sheegay in dhawaan la bilaabayo howlgal ballaaran oo ka dhan ah Al-shabaab. Taliyaha ayaa sheegay in kulanka oo ahaa mid uu ra’iisal wasaaruhu isugu yeeray Safiirrada caalamka jooga Soomaaliyo AMISOM ayuu sheegay in looga wada hadlay sidii loo dadajin lahaa qorshaha howlgalka ka dhanka Al-shabaab ee la doonayo in looga saaro guud ahaanba gobollada dalka Soomaaliya.
‘’Safiirradda caalamka ee kulanka ka qeybgalay waxey balanqaadeen in ay dowladda ka caawinayaan sugida Amniga iyo dagaalka ka dhanka ah Al-shabaab, sida ugu dhaqsiyaha bandanna loo bilaabayo howlgal ay iska kaashanayaan ciidamada dowladda iyo AMISOM oo ka dhan ah Al-shabaab’’ ayuu yiri taliyaha.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhowr jeer oo hore ku cel celisay in la bilaabi doono dagaal ka dhan ah Ururka Al-Shabaab, hayeeshee taasi aysan fulin,waxaana faraha ka baxay guud ahaan Amniga dalka gaar ahaan Muqdisho oo falal qaraxyo iyo dilal ay ka dhacayaan.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Dowladda Turkiga oo saaxiib dhaw la ah Soomaaliya ayaa cambaareysay weerarradii Sabtidii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho oo ku dhinteen in ka badan 10 ruux. War ka soo baxay Wasaarradda arrimaha dibidda ayaa lagu sheegay in dowladda Turkiga si adag u cambaareyneyso weerarrada Qarax-yada loo adeegsaday oo lagu bartilmaameedsaday labo dhismo wasaaraddeed iyo dilka wasiir ku-xigeenkii Wasaarradda Shaqada iyo Shaqaalaha xukuumadda Soomaaliya.
‘’Waxaan tacsi u direynaa ehelada dadkii ku dhintay qaraxyadii shalay, kuwa dhaawac ahna waxaa u rajeyneynaa caafimaad deg deg ah’’ ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay wasaarradda arrimaha dibidda Turkiga.
Ma’uuliyada qaraxyadii shalay ka dhacay waxaa sheegtay Ururka Al-shabaab oo dagaal ba’an kula jira dowladda Soomaaliya iyo ciidamada shisheeye ee taageerada militari siiya.
Mudisho 24ka Maarso 2019 Kaddib Qaraxyadii maalintii shalay ka dhacay magaalada Muqdisho tallaabadii ugu horeysay oo ay qaaday dowladda Soomaaliya ayaa noqotay isbadal lagu sameeyay taliyayaasha saldhigyada Booliiska gobolka Banaadir. Dowladda Soomaaliya ayaa magacaawday taliyayaal cuusb oo u badan sarkaaiil dhalinyarro ah, waxaana magacaabistooda soo jeediyay taliyaha Booliiska gobolka Banaadir Saadaq Cumar Xasan (Saadaq Joon)
Akhriso magacyada taliyayaasha cusub :
Maxamed Jeego oo hore u ahaa Taliye Kuxigeenkii Nabadsugida gobolka Banaadir, waxaa hada loo magacaabay Taliye Ku Xigeenka Booliska qaybta guud ee Gobolka Banaadir.
Cabdi Fitaax Mire oo ahaa Taliyihii degmada Hodan, waxaa loo magacaabay Taliyaha qeybta Waliyo Cadde ee booliska, iyadoo Kuxigeen looga dhigay Shuceyb Abdi.
Yaasiin Nur Khayre, waxaa loo magacaabay Taliye Ku xigeenka qeybta bartamaha .
Bashiir Cabdi SIyaad, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhiga booliska degmada Hodan.
Najiib Carab, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Boondheere.
Liibaan Shidane, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Kaaraan.
Xuseen Cadceed oo si KMG-ah u hayay xilka Taliyaha Saldhiga Warta-Nabada tan iyo markii la dilay Taliyihii hore macalin Daahir, ayaa Caawa si rasmi ah xilkaasi loogu magacaabay.
Ismaaciil Muuse Yuusuf, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska Dharkiinley.
Axmed Taree, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Kaxda
Axmed Khadar, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Xamar weyne.
Maxamed C/qaadir, waxaa loo magacaabay Taliyaha Saldhigga booliska degmada Waaberi, waxaana Kuxigeen looga dhigay gabar lagu magacaabo Taliso Abtidoon.
Dhowr jeer oo horey ayeey dowladdu sidan oo kale is badal ugu sameysay taliyayaasha kala duwan ee saldhigyada Booliiska gobolka Banaadir, kaddib falal amaan darro oo ka dhacay magaalada Muqdisho, hasse ahaatee isbadalladaasi ma noqon kuwo meesha ka saartay weerarrada qorsheysan ee Al-shabaab.
Mudisho 24ka Maarso 2019 War qoraal ah oo ka soo baxay Wasaarradda Amniga gudaha xukuumadda Soomaaliya ayaa lagu beeniyay warar lagu baahiyay baraha bulshada. Warka lagu baahiyay baraha bulshada oo ay Wasaarraddu ka jawaabtay ayaa lagu sheegay in Wasiirka Amniga Maxamed Abuukar Isloow Ducaale ku wargaliyay Wasiirka arrimaha gudaha Dowladda Qatar in ay jirto dhaqaale xumo dhinaca bixinta mishaaraadka ciidamada oo food saartay dowladda Soomaaliya.
Wasaarradda ayaa hadalkaa ku sheegtay mid la doonayo in lagu marin habaabiyo bulshada oo ah been abuur aan waxba ka jirin, islamarkaana jirin wax mishaar kabis ah oo ay Wasaarradu weydiisatay dowladda Qatar.
Hoose ka Akhriso qoraalka ka soo baxay Wasaarradda
Marka 24ka Maarso 2019 Ciidamo ka tirsan Guutada 14-ka Octoobar ayaa sii daayey sarkaal sare oo ka tirsan Al-Shabaab kaas oo laga qabtay magaalada Marka ee xarunta Gobalka Shabeelaha Hoose, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Sarkaalka la sii daayay ayaa la sheegay in sii deysmadiisa ay ka dambeeyeen oo ay fududeeyeen 5 Askari oo ka tirsan Guutada 14-ka Octoobar oo Marka ku sugan.
Dood ka dhalatay arintaan ayaa shalay iyo maanta ka taagan degmadaasi, waxaana jimcihii mar ka dhacay dagaal gudaha kaas oo u dhaxeeyay Ciidamada Milateriga.
Saraakiil katirsan Guutada 14-ka Octoober ayaa Caasimada Online u sheegay in shalay uu marka gaaray Taliyaha Guutada 14-ka Octoober, waxaana la soo xiray 5 Askari oo la aaminsan yahay in ay sii daayeen Sarkaalkaasi Shabaabka ah, sidoo kalane ay ka dambeeyeen dilka 2 ka mid ah Ciidamada Guutada 14-ka October oo ku dhintay isku dhacyo halkaasi ka dhacay.
Illaa iyo hadda lama yaqaan sababta ay ciidamada usii daayeen sarkaalka. Hase yeeshee mararka qaar waxaa dhacda in askarta dowladda ay lacag dhaafsadaan arrimahan oo kale, ama ay kusii daayaan hab qabiil.
Soomaaliya 24ka Maarso 2019 Sagal Ashour, oo madax ka ah haya’adda la-dagaalanka xagjirnimada ee SAVE (Somalis Against Violent Extremism), ayaa sheegtay in madaxweyne Farmaajo uu burburiyey dhammaan wixii horumar siyaasadeed iyo amni ee ay sameeyeen Xasan Sheekh iyo Sheekh Shariif.
“Waxaan si dhab ah u sheegi karnaa in dowladda hadda jirta ay Soomaaliya dib u celisay 10 sano” ayay tiri Sagal oo qoraal soo dhigtay barteeda twitter.
Sagal ayaa sheegtay inuu jiro dareeno guud oo la qabo oo ah in Al-Shabaab ay qabsan doono dhulal cusub, islamarkaana ay sababi doonto xasilooni-darro horleh.
“Dhammaam lacagtii ay usoo dhidideen canshuur bixiyayaasha ee Midowga Yurub ay siiyeen Soomaaliya, waxaa lagu khasaariyey musuq-maasuq iyo iimaan-darri, halka Soomaalidii saboolka ahayd ay macluulayaan islamarkaana argagaixsada ay haystaan maal-gelin wanaagsan” ayey tiri Sagal.
“Dhammaan intan oo sano, weli ma aynan helin wax horumar siyaasadeed iyo mid amni ah.”
Hadalka Sagal ayaa yimid saacado kadib markii Al-Shabaab ay weerar ku qaadeen xarunta wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha Soomaaliya, halkaasi oo wasiirku xigeenka wasaaradda iyo shacab badan ay ku dhinteen.
Soomaaliya 24ka Maarso 2019 Kooxda Argagixisadda Al-Shababa ayaa war kasoo saartay weerarkii ay shalay maleeshiyada kooxdaas ku qaadeen xarunta wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha Soomaaliya, oo ku taalla degmada Shangaani ee Muqdisho.
Afhayeenka ciidamada Al-Shabaab, Sheekh Cabdi Caziiz Abuu Muscab ayaa shir Jaraa’id oo uu qabtay ku sheegay in Al-Shabaab ay laba sabab dartood u beegsadeen xarunta wasaaradda,
Abu Muscab ayaa sheegay in xarunta ay ka socdeen laba shaqo oo sida uu sheegay qalad ah.
Tan koowaad, ayuu ku sheegay, inay tahay qorista ciidamo la dagaalamada kooxda Al-Shabaab iyo sidoo kale ciidan kale oo ah sirdoon dharcad oo basaasa culumaa’udiinka magaalada Muqdisho iyo dadka fikrad ahaan kasoo horjeeda dowladda Soomaaliya, sida uu hadalka u dhigay.
Abu Muscab ayaa sababta labaad ku sheegay in wasaaradda shaqada iyo shaqaalaha ay qoreyso dad dib u dhis ku sameeya xarunta tiyaatarka qaranka, ayada oo loo marayo barnaamijka is-xilqaan, taasi oo sida uu sheegay kasoo horjeedda shareecada islaamka.
Afhayeenka ciidamada Al-Shabaab ayaa sheegay in weerarkaas ay ku dileen 15 qof, islamarkaana ay ku dhaawaceen 26 kale, kuwaas oo ay ka mid yihiin dad xilal sare hayey.
Al-Shabaab ayaa kumanaan shacab ah ku laysay magaalada Muqdisho sanadihii tagay, kuwaasi oo ku dhintay qaraxyo iyo weeraro qorsheysan, waxaana kooxdan mar walba ay qiil u sameysaa gumaadka shacabka.
Maamulka Dowladda Jubbaland 24ka Maarso 2019 Madaxwaynaha Dowlad goboleedka Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam ayaa magacaabay Guddiga Madaxa-Bannaan ee Xuduudaha iyo Doorashooyinka Jubbaland.
Guddiga la magacaabay ayaa waxaa uu ka kooban yahay todobo(7)xubnood oo kala ah;
1 – Xamse Cabdi Barre
2 – Axmed Cumar Maxamed
3 – Samsam Macalin Faarax Abuukar
4 – Mursal Siyaad Maxamed
5 – Ibraahim Aadan Ibraahim
6 – Maxamed Cusmaan Yuusuf
7 Axmed Maxamed Yuusu
Maamulka Dowladda Somaliland 24ka Maarso 2019 Xoghayaha Arrimaha carabta iyo dowladaha islaamka ee xisbiga Waddani Axmed Safiina ayaa ka hadlay caqabadaha hortaagan waxqabadka wasiirada Somaliland, isagoo farta ku fiiqay in Madaxweyne Muuse Biixi yahay caqabada ugu weyn ee hor-taagan wax-qabadka laga filayey xukuumada.
“Madaxwayne Muuse Biixi Cabdi Xildiid anigoo ixtiraam u haya shakhsiyadaada gaarka ah ileen madaxwayne ayaad noo tahaye, hadana waxa aan odhan karaa intii madaxwayne dalka soo martay waxa aad tahay madaxwaynihii u maamul ka liitay una cadaalad xumaa.
Shantii sano ee dalka laguu dhaariyay sanad iyo badh way tagtay, sanadka u dambeeyaa waa olole, labada sano ee kuu hadhay marka jimcayaasha laga reebo waa iska bilo kooban.
Wasiirada iyo masuuliyiinta xukuumadaada xakamaha aad kuhayso ka sii dalka ha u shaqeeyaane, bulshada dalka iyo shacabka maqal oo hagaaji kolay dhawaan adoo cod doonaya waad hor imane.
Ugu dambayn waari mayside war hakaa hadho.” ayuu ku yidhi qoraal uu soo saaray Xoghaye Axmed Safiina.
Si kastaba, Madaxweyne Biixi ayaa waxa lagu eedeeya inta badan inuu wasiiradiisa fara-gelin ba’an ku hayo wasaaradahooga, kuna noqday caqabad ka hortaagan hirgelinta wax-qabadka laga sugayo xukuumadiisa.
https://www.youtube.com/watch?v=k88XUiEfvvo
WARARKA MAANTA 23ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa labada aqal uga hadali la yihiin fashilka xukuummadda Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma iscasili doonaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Mise Ma iscasili doonaa Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ku fashilmay hoggaanka dalka #Soomaaliya? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxayse beesha caalamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Ma jirto warbaahin ay leedahay Dowladda Soomaaliya oo madaxbannaan? Warbaahinta oo dha waxaa iska leh dadka shacab ah sidaas darteed marka shacabka Soomaaliyeed waa inay ogaadaan! Ha wiqleyso!
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Dowladda Mareykanka ayaa tababar kala duwan siisa ciidamada xooga dalka, waxaana si gaar ah Mareykanka uu tababar gaar ah u siiyaa ciidamada DANAB oo ah kuwo Kumaandoos ah.
Kulan dhexmaray safiirka Mareykanka ee Soomaaliya, ra’iisul wasaaraha dalka, taliyaha ciidamada xoogga Soomaaliya iyo taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa oo ka dhacay magaalada Muqdisho waxay kaga hadleen kordhinta ciidamada Kumandooska dowladda Soomaaliya.
Generaal Thomas Waldhauser oo ah taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa sheegay in ciidamada DANAB la gaarsiin doono 3,000 oo askari, kuwaasi oo fulin doono weerarada gaarka ah ee ka dhanka ah Al Shabaab.
Taliyaha ciidamada Mareykanka ee Africa, ayaa sheegay in ciidamada DANAB ee kumaandooska ah logu bogay sida dhaqsiyaha badan ee ay kaga jawaabaan weerarada ka dhanka ah Al Shabaab.
Dhinaca kale Afhayeenka Ciidanka AFRICOM, Karl Wiest, ayaa sheegay in caqabada ugu weyn ee Mareykanka ka heysta tababarka ciidankaas ay tahay qabyaaladda.
“Ciidanka ka soo jeeda Jubaland ee aad u tababartay dagaalka Al-shabaab, howlgal kama fulin karaan Puntland, qabyaalad darteed,waxaa loo arkayaa kuwo banaanka ka yimid”ayuu yiri Afhayeenka.
Walow aan la shaacin tirada ay hadda yihiin ciidamada DANAB haddana waxaa la isla gartay in la gaarsiiyo ku dhawaad seddex kun oo askari, kuwaasi oo tababar gaar ah ka heli doono Mareykanka.
Maamulka Dowladda Galmudufg 23ka Maarso 2019 Wasiirka amniga maamulka Galmudug ayaa sheegay in ciidamada maamulkooda heegan la galiyay islamarkaana ay diyaar u yihiin dagaal ka dhan ah Al Shabaab.
Saadaq Sheikh Yuusuf oo ah wasiirka amniga maamulka Galmudug ayaa cadeeyay in amaanka deegaanada maamulkooda uu yahay mid wanaagsan, islamarkaana ay hadda u diyaar garoobeen dagaalka ka dhan ah Al Shabaab.
Wasiirka amniga Galmudug ayaa sheegay inay ka warhayaan dhaqdhaqaaqyo Al Shabaab ay ka wadaan duleedka magaalada Dhuusomareeb, taasi oo keentay inay heegan geliyaan ciidamadooda.
Wuxuu sidoo kale sheegay in ciidamada Galmudug ay qorsheynayaan inay deegaanada ay joogaan Al shabaab ay ku weeraraan, si looga hortago inay soo weeraraan degmada Dhuuusomareeb.
Wasiirka Amniga Galmudug ayaa intaa ku daray in qalabka iyo waxyaabaha ay u baahan yihiin ciidamada ay u qorsheeyeen in duulaan ay ku qaadaan goobaha ay ku sugan yihiin Al-Shabaab loo dhameystiray, kaliyana ay sugayaan amarkii ay ku dhaqaaqi lahaayeen.
Dhinaca kale wuxuu sheegay in ciidamada Galmudug ay diyaar yihiin inay difaacaan deegaanada Al Shabaab doonayaan inay weeraraan, maadaama ay heleen xogo dhanka amaanka la xiriira.
Wuxuu soo hadal qaaday dagaaladii dhawaan ka dhacay deegaanka Xeraale ee gobolka Galgaduud, isaga oo sheegay in dagaaladaasi ay dhibaato ku yihiin maamulka Galmudug.
#Soomaaliya-Kenya 23ka Maarso 2019 Dadaalladii Kenya ay ku dooneysay in kiiska badda Soomaaliya xal looga gaaro meel ka maxsan maxkamadda caalamiga ah ee cadaalladda (ICJ) ayaa guul-darreystay, waxaana labada dal hadda u billaaban doona dagaal sharciyeed adag, sida uu qoray wargeyska Daily Nation ee Nairobi.
Isku daygii ugu dambeeyey ayaa ahaa markii madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu labadda toddobaad ka hor Nairobi ku kulmay madaxweyne Uhuru Kenyatta, hase yeeshee wax natiijo ah kama aysan soo bixin.
Dowladda Kenya ayaa hadda diyaarineysa waraaqihii ay u gudbin lahayd maxkamadda, oo mar kale dacwadda dhageysan doonta bisha September, kadib markii Kenya ay sanaddii 2016 ku fashilantay inay joojiso in ICJ ay kiiska guda gasho.
Sida uu qoray Daily Nation, waxyaabaha Kenya ay u gudbin doonta maxkamadda bisha September ayaa waxaa ka mid ah natiijada baaritaan dhuleed, sida ay aaminsan tahay caddeyn doona, in ciidda dhul-badeedka la isku haysto ay ku jiraan macdan sidoo kale laga helo webiyada Kenya.
Caddeyntaas, ayaa Kenya ay rumeysan tahay inay uga dhaadhicin karto garsoorayaasha maxkamadda in dhul-badeedka uu yahay mid Kenyan ah.
Saynisyahanno Shiinees ah iyo khubarada dhulka Kenya ayaa daraasaddan iminka ku diyaarinaya magaalada Beijing. Kenya ayaa sheegtay inaysan haysan khubaro arrintan si wanaagsan u yaqaan, sidaas darteed ay adeegsaneyso kuwa Shiinees ah.
Ma cadda, in marka laga reebo qareenada sharciyeed ee u doodaya, ay dowladda Soomaaliya sidoo kale adeegsaneyso Saynisyahanno sida Kenya oo kale, taasi oo kiiska Soomaaliya xoojin kara.
Dowladda Kenya ayaa ku doodeysa in xariiqda xuduudda badda loo calaamadeeyo si ku toosan dhinaca bari, halka Soomaaliya ay ku doodeyso in xariiqdaas lala simo xuduud dhuleedka.
Doodda Kenya ayaa waxaa sidoo kale ka mid ah heshiiskii ay Soomaaliya la gashay 2009, ee uu saxiixay wasiirkii qorsheynta iyo iskaashiga caalamiga ah ee xilligaas, Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame.
Heshiiskaas ayaa dhigaya in labada dal uu midna ka hor-istaagain midka kale in sida uu doono uu xuduud badeedkiisa ugu gudbisto guddiga caalamiga ee xadeynta qalfood badeedka.
Soomaaliya 23ka Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa go’aan lama filaan ah ka qaadatay qaraar ka dhan ah gardaradda Israel, kaasi oo la horgeeyey Golaha Xuquuqda Aadanaha QM oo Soomaaliya ay xubnin ka tahan.
Qaraarkan ayaa cod 26-16 isku raacay in la cambaareeyo haysashada Israel ee dhulka Golan Heights ee Suuriya, kaasi oo ay ku qabsatay Dagaalkii Lixda Maalmood ee sanaddii 1967-kii.
Codeynta qaraarka ayaa timid maalin kadib markii madaxweynaha Mareykanka Donald Trump uu sheegay in Golan Heights uu u aqoonsanayo dhul Israel. Israel ayaa dhulka ku darsatay dhulalka badan ee ay ka haysato Bariga Dhexe sanadii 1981-kii
Dowladda Soomaaliya ayaan taageerin qaraarkan, waxayna ka mid noqotay shan dal oo ka aamusay, kuwaas oo kala ah; Cameroon, Jamhuuriyadda Dimoqraadiga ah ee Congo, Fiji, Rwanda iyo Somalia.
Dad badan ayaa filayey in maadaama Soomaaliya ay tahay dal Islaam ah ay taageerto qaraarka, hase yeeshee si la mid ah dalalka Carbeed ee sanadihii dhowaa ka haray qadiyadda Falastiin iyo Bariga, Soomaaliya ayaa u muuqata inay wadaddaas martay.
Dadka qaar ayaa qaba in Soomaaliya aysan wax dan ah ugu jirin inay kasoo horjeesato dalal saameyn weyn ku leh siyaasada caalamka, sida Israel oo aad ugu xiran Mareykanka.
Soomaaliya 23ka Maarso 2019 Dowladaha Soomaaliya iyo Turkiga ayaa mar kale maanta heshiis muhiim ah ku kala saxiixday magaalada Istanbul ee dalka Turkiga, sida ay sheegtay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya.
Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga, Mudane Danjire Axmed Ciise Cawad, ayaa maanta la saxiixday heshiis dhiggiisa Turkiga Mudane Mevlüt Çavuşoğlu oo ku saabsan isdhaafsi dhul safaaradeed labada dal ee walaalaha ah ay ku kala yeelanayaan Ankara iyo Muqdisho.
Heshiiskan ayaa macnihiis yahay in labada dhul ee ku kala yaalla labada magaalo uu dalba midka kale kiisa yeesho. Arrintan ayaa ah mid caadi ah oo inta badan dalalka caalamka ay sameeyaan.
Soomaaliya iyo Turkey waxaa ka dhexeeya xiriir diblomaasiyadeed oo xooggan iyo wax wadaag istiraatiijiyadeed oo dhinacyo badan leh oo nacfi wadaag ah.
Turkiga waa dalka ugu weyn ee taageerada siiya Soomaaliya, waxaana uu dalka ka fuliyey mashaariic waa weyn, sida garoon diyaaradeed, isbitaallo, waddooyin iyo goobo waxbarasho.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa si dadban u duray ciidamada mushahar la’aanta ka cabanaya ee gadoodka sameeyey, isaga oo sheegay inaysan gadood sameyn xiligii madaxweyne Xasan Sheekh ee ay sagaalka bil waayeen mushaharka.
“Waxay leeyihiin labo bilood oo wax la saxaayo ayaa mushaaraadka naga maqan yihiin… Maxay u kala tegi waayeen xilligii uu mushaarku ka maqnaa sagaal bilood…runta la idin ma sheegin.. laakiin aniga maanta idin sheegaya.” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Kheyre oo maanta ka hadlay salaaddii Jimcaha.
Ciidamada gadoodka sameeyey ayaa sheegay inaysan ka cabaneyn mushahar la’aan kaliya balse laga jirtay raashinkii. Xilligii dowladda Xasanb Sheekh ayay sheegeen in inkasta oo mushahar ay waayeen marar badan, haddana marnaba aysan noqon raashin.
Kheyre ayaa sheegaya in shuruudaha horyaalla Ciidamada ay yihiin in askariga uu ku sugnaado goobtii lagu diiwaangeliyay, kuna shaqeeyo iyo in aan dalban gacan kale oo u dhaxeysa Askariga iyo Dowladda, lacagahana loogu shubo koontada loo sameeyay, sidaas Askarigii sameeyana uu heli doono mushaarka iyo Gunnada.
Xasan Cali Kheyre Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Soomaaliya in aysan xaqireen dadka usoo dadaalay dalka, balse loo baahan yahay in lala jaanqaado nidaamka cusub.
Waxa uu sheegay in Dowladda Federaalka marwaliba la hor dhigo su’aal ah tirada Ciidamada si looga caawiyo Mushaaraadka iyo lacagaha loo qoondeeyo.
Kheyre ayaa tilmaamay in had iyo jeer la weydiiyo Liiska Ciidamada lagu diiwaangeliyo, balse hadii aan la helin aan suurta gal ahayn in dhaqaale loo helo.
Ciidamo katirsan Dowladda Federaalka ayaa maalmihii lasoo dhaafay ka cabanayay mushaar la’aan dhowr bilood oo ay sheegeen in aysan lacag qaadan.
Wafdi ka socda Dowladda Federalka oo ay hogaaminayeen Wasiirada Amniga iyo Warfaafinta ayaa shalay Degamada Balcad kula kulmay saraakiil hogaamineysay Ciidamo mushaar la’aan ugu soo baxay deegaanadii ay ku sugnaayeen.
Kulan saacado qaatay kadib, ciidamada iyo saraakiishii qaabilay wafdiga Xukuumadda ayaa isku afgartay in ciidamada dib ay ugu laabtaan, cabashadoodana la xalinayo.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi ayaa shaaca ka qaaday “inaan la aqbali karin in ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre uu masjid dhexdiisa been ka sheego, ayada oo loogu dul-qaadan jiray beentii hoteellada.”
Fiqi ayaa bartiisa facebook soo dhigay qoraal jawaab u ah hadalkii Kheyre uu maanta ka jeediyey saladdii jimcaha ee masjidka madaxtooyada, kaasi oo uu kaga hadlay mushaharka ka maqan ciidamada. Hoos ka aqriso qoraalka Fiqi uu dhameystiran.
Masjidka Dhexdiisa Miyaa Markaana!
Raysulwasaare Khayre masjidka uu ka dhex khudbaynayo ee madaxtooyada, dadka ugu badan ee dhagaysanayey khudbadiisa waa shaqaalaha madaxtooyada oo aan muddo saddex bilood ah wax mushaar ah qaadan (sida ay noo sheegeen) laakin caburinta iyo cagajuglaynta lagu haayo aan afka kala furi karin In ay xuquuqdooda sheegtaan!
Wuxuuna shaqaalahaas aan xaqooda helin mudadaas u aqrinayaa In askarta In mushaarkooda la siin doona! Sidee isku qabanaysaa Warkaas ama ay uga rumayaanayaan? Shaqaalaha xafiisyada madaxtooyada iyo kuwa kale ee hey’adaha dawladda ka shaqeeya ma diiwaangashana miyaa ayaguna!
Shalay waxaad lagu faanayey mushaar naguma baaqdo, Maantana waxaa cudurdaar loo raadinaysaa mushaar la’aanta dhacday, way fiicnaan laheyd in wax lagaa qoro iyo mawqif kaliya aad yeelataan!!!
Waa loo dulqaadan karaa marka hoteelada hadalllo noocaas ah laga sheego, laakin masjidka maya mudane!
Hantidhowraha qaranka iyo hey’adaha kale ee laba aqal ee Barlamaanka u qaabilsan baaritaanka wixii ku saabsan la xisaabtanka dhanka maaliyadda waxaa u taalla hawl adag oo ay tahay In ay ka hawlgalaan halka ay martay qoondadii shaqaalaha rayidka ah iyo ciidanka ee miisaaniyadda 2019 loo qoondeeyey!
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Kudhowaad muddo todobaad ah ayay taagan tahay xiisadda ciidanka ka soo baxay furimaha hore ee dagaalka iyaga oo ka cabanaya mushaar la’aan, xukuumaddu waxa ay sheegtay in la bixiyay mushaarka ciidanka u diiwaangashan iyada oo raaceysa warbixinta diiwangelinta ciidanka XDS, waxa ay ntaas raacisay in ciddankii aan diiwan gashaneyn ay iska xaadiriyaan barahooda si loo diiwaan geliyo.
Baaritaan lagu sameeyey sababaha rasmiga ee ka dambeeyay xiisaddan, halka ay dhibaatada iyo isfaham waagu kajiraan iyo sababta keentay Isbeddelka lagu sameeyey saddex hoggaan oo katirsan ciidanka XDS, ayaa waxaa kusoo baxay arrimo badan oo la xiriira musuq-maasuq
Tira-koob ay si wadajir u sameeyaan Wasaaradaha Gaashaandhigga, Maaliyadda, Taliska ciidanka xoogga dalka iyo xafiisyada madaxweynaha iyo Raisalwasaaraha oo ay warbaahinta aragtay ayaa muujiyey in tirada ciidanka XDS tahay 16,000 (Lix & toban kun oo Askari) Tirakoobkan ayaa socday November 2017 ilaa 1da Maarso-2019, tiradaas waxaa dheer askar boqollaal lagu qiyaasayo oo dhaawac iyo tababar ku maqan iyo kuwo geeriyooday oo xaq ahaan ay reerihii ay katageen u qaataan mushaarkoodii, waxaa kale oo jira ciidan gaaraya Boqolaal askari oo u badan Shabeellaha dhexe kaas oo ay u suurageliweysay in la tirokoobo kaddib markii ay taliyeyaashiisu diideen in la diiwaangeliyo ciidankaas.
Tirada ciidanka xoogga dalka ee kujirtay galka Wasaaradda gaashaandhigga ayaa ahayd 25,000 (Shan & Labaatan kun oo Askari) oo qaadanayey mushaar muddo labo sano oo ay talada hayso xukuumadda madaxweyne Farmaajo, sida lagu xaqiijiyey tirakoobka ay sameysay dowladda Soomaaliya 9,000 Sagaal kun oo magac oo ay dowladdu u aqoonsatay in ay yihiin magacyo been ah oo aan jirin ayaa kujiray tirada ciidanka XDS, ee kujirtay galka wasaaradda gaashaandhigga, taasina waxa ay kadhigeysaa in hay’adda ciidanka XDS ay kudhacday kiiskii ugu weynaa ee musuqmaasuq ee kadhex-dhacda ciidanka.
Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa qabta in nidaamka cusub ee keydinaya xogta xisaabeed ee askarigu uu meesha ka saarayo in taliyeyaashu lacag kaash ama caddaan ah ay ka qaadaan bangiga dhexe si loogu bixiyo mushaarka ciidanka, waxa ay xukuumaddu sheegtay in ay u qaadatay go’aankaas si looga fogaado Musuq, waxa ay ku doodeysaa in aan loo dhaxeyn karin bankiga dhexe iyo askariga marka laga hadlayo mushaarka.
Warbixinta ayaa tilmaameysa in $3,200,000 (Saddex milyan iyo laba boqol oo kun oo dolar) oo kaash ah ay gacanta ku qaadi jireen taliyayaasha ciidanka bil walba si loo bixiyo mushaaraarka ciidanka XDS, taas oo ay xukuumaddu aaminsan tahay in asyan ku bixin waddo sax ah.
Isbedelka hoggaannada:
Soo if-bixidda eedda iyo tuhunka kusaabsan in sagaal kun oo magac oo been abuur ah ay kujireen tirada ciidanka XDS ayaa xukuumadda ku qasabtay in ay isbedel ku sameyso saddexda hoggaan ee ay arrintani saameysay, waxaana kamid ah Hoggaanka ciidanka oo masuul ka ah tirada ciidanka, Hoggaanka Maaliyadda oo lacagaha ka soo qaadi jiray Bangiga dhexe iyo hoggaanka saadka oo ciidanka ugu qeybsanaa raashinka IWM.
Taliyeyaashii saddexdan hoggaan ee la bedelay ayaa xilalka hoggaanadaas hayay muddo tobonnaan sano ah, culeys siyaasadeed oo ay siyaasiyiinta la heybta saareen madaxda sare ayaa la aaminsan yahay in ay ka badbaadisay in la soo xiro lana maxmakamadeeyo. Sidoo kale waxa kale oo la helay taariikh nololeedka saddexa taliye ee la magacaabay oo qabanaya xilalka ay banneeyeen taliyeyaashii hore ee saddexdaas hoggaan, Taliyeyaasha cusub oo ah dhallinyaro da’da soddomeeyada ku jira ayaa ka soo kala qalin jebiyay jaamacado iyo akaadimiyado ku kala yaalla Turkiga, Taliyaaniga iyo Maleysiya.
Qandaraaska Raashinka Ciidanka
Warbixinta ayaa sheegtay in shirkadda Kashram oo haysatay Qandaraaska fududeynta iyo bixinta Raashinka ciidanka XDS laga joojiyey sii haysashada qandaraaskaas iyada oo dib loo xayeysiinayo qadaraaskaas maaddaama ay isbedeshay tirada ciidanku, ilo kudhow xukuumadda Soomaaliya ayaa sheegay in tirada cusub ee ciidanka XDS oo ah 16 kun oo Askari lagu saleynayo Mushaarka iyo kharashka adeegyada kale ee ciidanku u baahan yahay.
Ciidanka XDS ayaa la siin jiray Raashin kusaleysan 25 kun, 10kun oo kamid ah waxa bixinayey UNSOS, iyada oo Shirkadda Kashram ay bil walba kaqaadan jirtay dowladda Soomaaliya lacag dhan $1,500,000 (Milyan iyo Shan boqol oo kun oo Dollar)
Raisalwasaare Xasan Cali Khayre oo kahadlayey dhaqaalaha ay xukuumadda Soomaaliya ku bixiso ciidamada qalabka sida ayaa yiri:- “ 2017 inta dowladdeenu jirtay laga soo billaabo January ciidamada qalabka sida dowladda Soomaaliyeed waxa ay ku bixisay lacag tiradeedu ay gaareyso $89,000,000 (Siddeetan & Sagaal milyan oo Dollar), 2018-kii waxa aan ku bixinay 102,000,000 (Boqol & Laba milyan oo Dolar), 2019-ka waxa aan rabnaa in aan ku bixino ugu yaraan $107,000,000” (Boqol iyo Todobo milyan oo dollar).
Sooyaalka dhow ee tirakoobyada Shaqaalaha Rayidka ah ee Dowladda
Xilligii xukuumaddii madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxa la sameeyey tirakoobka shaqaalaha rayidka ah ee dowladda Soomaaliya si loo saxo loona hubiyo mushaarka shaqaalaha, xilligaas waxa dhacay muran iyo buuq badan oo sababay in la beddelo agaasimayaal si loo hirgeliyo nidaamka tirakoobka shaqaalaha rayidka ah ee dowladda, waxa ayna xukuumaddii madaxweyne Xasan Sheekh kala kulantay qaadistaa tallaabadaas dhibaato weyn.
Xeeldheerayaasha arrimaha siyaasadda iyo amniga Soomaaliya ayaa aaminsan in xiisaddan ay tahay mid maamul oo ay xukuumaddu dhinac ka tahay, welwelka xukuumadda ee diiwaangelinta ciidankana waxa muujiyey muuqaal laga duubay Raisalwasaare Kheyre oo sheegaya sida dhiiwaangelinta ciidanka iyo sameynta xogta xisaabeed ee askarigu u tahay Khad cas oo ay taabashadiisu leedahay saameyn xun
Xigasho Mustaqbal Radio
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Golaha Qaramada Midoobey ee Xuquuqda Aadan ayaa Jimcihii shalay fadhi uu ku yeeshay xarunta Geneva ee dalka Switzerland waxaa ugu dooday islamarkaana uu cod u qaaday go’aanka madaxweynaha dalka Mareykanka Donald Trump uu Buuraha Golan Heights ugu aqoosaday dhul ay Israa’iil leedahay. Inta badan wadamada reer Galbeed oo xitaa ay ku jiraan dowladdo saaxiib la ah Mareykanka ayaa siweyn uga soo horjeestay tallaabadan Mareykanku uu ku bixinayo ama Golan ugu aqoosanayo dhul ay Israa’iil leedahay.
Guud ahaan marka la eego fadhiga waxaa gabi ahaanba ka soo horjeestay in dhulkaasi ay qaadato Israa’iil 26 dowladdood, halka 16 ay taageereen go’aanka Mareykanka.
Waxaa la yaab leh in codbixintan ay ka aamustay dowladda Soomaaliya oo waliba xiligan ah guddoonka ururka Jaamacadda Carabta, waxeyna ka mid noqotay shan (5) dowladdood oo ka aamusay qaraarkan oo ay ka mid yihiin dalalka Cameroon, Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Congo, Fiji iyo Rwanda.
Safiirka Soomaaliya ee Golaha Xuquuqda Aadan Geneva u fadhisa Faadumo Insaaniya ayaa wali ka hadal sababta dowladda Soomaaliya ay u taageeri weyday codbixintan ka dhanka ah go’aanka Mareykanka ee Golan.
Hiiraan Online oo xiriir la sameysay Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad wali kama uusan jawaabin arintan.
Buuraha Golan Heights ayaa Israel ku qabsatay dagaalkii 1967dii waxayna Israel sheegatay in uu buurahaas uu ka mid yahay dalkeeda sanadkii 1981kii mana jirto wadan ka mid ah caalamka oo aqoonsaday.
Muqdisho 23ka Maarso 2019 Howlgal qorshaysan oo ka dhacay Muqdisho 21-kii bishan ayay ciidamada Amniga ku soo xireen Sarkaal ka tirsanaa dhinaca Amniyaatka Al-shabaab, waxuuna u qaabilsanaa dilalka qorsheysan,waa sida ay sheegtay dowladda. Qoraal lagu daabacay warbaahinta dowladda ayaa waxaa lagu sheegay in Sarkaalkan uu ahaa kiin ugu dambeeyay ee abaabulka iyo hugaaminta dilalka loo gaystay dadka shacabka ah.
Sidoo kale Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegtay in howlgalkan uu ahaa midkii sadexaad ee todobaadkii la soo dhaafay ciidamada amniga ay ka fuliyeen magaalada Muqdisho.
WARARKA MAANTA 22ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaaa la casili doonaaa Raysal Wasaare Kheyre ama Madaxweyne Farmaajo? Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxay tahay wadashaqayn ka dhexaysa Taliye Ku-xigeenka Hay’adda Nabadsugidda Iyo Sirdoonak Qaranka Fahad Yasiin Iyo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay tahay Ciidamo dharaad oo la geeyey Garoonka Dayaaradaha Aadan Cabdulle Iyo Afaafka hore ee Madaxtooyadda #Soomaaliya? Meeqo nin/rag oo Ururka Argagixisadda Al-Shabaab katirsanaan jiray ayaa hadda laamaha amniga dalka ka dhex shaqeeya? Yaa #Soomaaliya ka dhiga dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse Ciidanka loo geeyey lacagihii mushaharka ee muddo 4 bilood la siinin? Maxaase Fanaan Salaad Darbi oo lga soo casuumay Maraykanka in Hotelka laga saaro? Ha wiqleyso!
Maamulka Dowladda Galmudug 22ka Maarso 2019 Maamulka Galmudug ayaa jawaab ka bixiyay hadalkii kasoo yeeray wasiirka arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya ee ahaa in doorashada Galmudug ay ku dhaceyso waqtigii lagu balamay.
Wasiirka Tamarta iyo Biyaha Galmudug Axmed Shire Maxamed oo warbaahinta la hadlayay ayaa sheegay in hadalka wasiirka uu yahay mid la doonayo in lagu burburiyo maamulka Galmudug ee hadda dhisan.
Wuxuu sheegay inaysan diidaneyn doorasho ka dhacdo deegaanada Galmudug, balse doorashada ay dhaceyso marka uu dhamaado waqtiga Baarlamaanka Galmudug ay doorteen madaxweyne Xaaf.
Madaxweyne Xaaf iyo Sheekh Shaakir ayaa dhawaan waxa ay sheegeen in Galmudug ka dhaceyn wax doorasho ah, isla markaana Madaxda Galmudug uu waqtigooda ku egyahay sanadka 2021 halka Dowladda Soomaaliya ay sheegtay in Bisha July ee sanadkaan doorasho la qabanayo.
Wasiirka u hadlay Galmudug ayaa sheegay in madaxweyne Xaaf uu xilka hayo hal sano oo kaliya sida horey loogu heshiiyay, islamarkaana ay u hartay muddo seddex sano ah.
Maamulka Galmudug ayaa tan iyo markii la dhisay waxaa uusan laheyn sal fadhiya, iyada oo ay soo mareen laba Madaxweyne sida Cabdi Kariin Xuseen Guuleed uu xilka iska casilay halka Madaxweyne Xaaf uu wajahaya khilaaf dhinaca dowladda kala dhaxeeya.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Fanaanka wayn ee Salaad Maxamed Shardi oo loo yaqaano Salaad Darbi ayaa la sheegay in loo heesto lacag ay dowladda Soomaaliya ku dejisay hotel ku yaalla magaalada Muqdisho.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in dowladda Soomaaliya ay fanaanka dejisay hotel, islamarkaana aysan ka bixin lacagta jiifka iyo cuntada tan iyo markii uu soo dagay hotelka.
Salaad Darbi oo aan la xariirnay ayaa wali noo suurta gelin ,balse warkaan waxaa noo xaqiijiyay fanaaniin kale oo ka tirsan Hoballada Qaranka ee Waabari.
Arintaan ayaa ah fadeexad iyo ceeb wayn oo ay wajahayso Dowladda Soomaaliya waxaana la filayaa in fanaanka uu iska bixiyo lacagta ay ku soo dalacayn maamulka Hotelka.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Wasiirka Arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa faahfaahin ka bixiyay shirka madaxda dowladda Soomaaliya iyo dowlad goboleedyada u dhaxeeya ee ka dhacaya magaalada Garowe.
Wasiir Sabriye ayaa sheegay in shirkaasi uu ka dhacayo magaalada Garowe dhamaadka bishaan Maarso, waxaana uu sheegay in shirkaasi uu yahay mid dhexmaraya madaxda dowadda iyo maamul goboleedyada.
Rajo wanaagsan ayuu ka muujiyay in shirkaasi uu ka dhacayo magaalada Garowe, balse wuxuu sheegay in haddii uu baaqdo uu lamid yahay shirarkii lagu balami jiray ee mararka qaar baaqan jiray.
“Shirkaasi aniga intaan ogahay waxaa loo balansan tahay 26 ilaa 27 bishaan, inuu dib u dhacaana ma ahan wax qariib ah wey dhici kartaa inuu dib u dhaco, laakiin qorshaha hadda aan ku joogno waa bisha dhamaadkeeda”
Dhinaca kale wasiirka arrimaha gudaha ayaa ka hadlay muddo kororsiga ay sameeyeen madaxda Galmudug iyo doorashada la filayo inay ka dhacdo deegaanada maamulka Galmudug.
Wuxuu sheegay in muddo kororsi aysan macquul aheyn islamarkaana madaxda dowladda Soomaaliya iyo madaxda Galmudug ay ka shaqeyn doonaan sidii arimahaasi loo dhameyn lahaa.
“Muddo xileed markey bilaabeneysay la yiri waa afar sano, dhexda in laga badalaa sharci ma noqoneyso, waxaana kuu sheegaya, haddi la yiraahdo Galmudug Daruufo gaar ah ayay qabtaa, waxay maran doontaa inta dowlad goboleed ee soo hartay iyo federaal oo dhan, wax badan ayaa qorsheyneynaa in wadahadal aan galno”ayuu yiri Cabdi Sabriye.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Dunta isku xiraysa dowlad-goboleedyada xubnaha ka ah dowladda dhexe iyo dowladda iyo xiriirrada ay la leedahay saaxiibada Beesha Caalamka hadda waxaa laga filan karaa sansaan aan wanaagsaneyn.
Dowlad-goboleedka Hirshabelle oo inta badan magac ahaan u taagan, balse aan si toos uga talin gobollada ay ku magacaaban tahay – taas oo madaxdeedu ay caasimadda ka dhigteen xafiisyadoda ku meelgaarka ah, waxay runtii aheyd arrin loo tiirinayay maamulkaas oo kaliya.
Hadda waxaa soo baxaysa in maamullada kale ay ku jiraan qatar amni marba haddii gobollada ku xeeran caasimadda ay ka baxayaan gacan-ku-heynta dowladda. Sidoo kale bixitaanka qaar kamid ah shaqaalaha QM ee ku sugan Muqdisho – kuwaas oo sababo amnigooda la xiriira uga huleelaya xarunta dalka – waxay iftiimin kartaa in qatartu ka baaxad weyn tahay sida la malaynayo.
Khubaradooda dersa xaaladda amni ee caasimadda ayaa xaqiijiyay in al-Shabaab ay soo buux-dhaafinayaan magaalada; waxayna hadiyo jeer awoodi karaan inay fuliyaan weerarro ka-dhan-ah saaxiibada caalamka ee badigood ku jira xerada Xalane.
Halistaas ay ka digayaan waxay marwalba musiibada ugu badan gaarsiin doontaa shacabka Soomaaliyeed kuwaas oo si aan xisaab laheyn ugu wax-yeelooba weerarada ay Shabaabku kusoo qaadaan ama la beegsadaan madaxda dowladda. Xilligan oo xaaladdu taagan tahay bixin la’aanta mushaharka ciidamada, dayaca iyo debecsanaanta amniga waxay fursado badan u abuuri kartaa maleeshiyada al-Shabaab.
Haddii laba sannadood ay dowladdu tilmaamay inay xuquuqaadkooda u dhammeystiri jirtay ciidamada ay dhaceen falalka argagaxisanimo ah oo galaaftay nolosha rayid badan oo si naxariis darro ah ugu dhintay weerarka al-Shabaab, maxaa laga filan karaa hadda oo isla ciidamadaas aan la siinin wax mushaharaad ah?
Su’aasha jawaabtan waxay u muuqan kartaa mid dahsoon. Balse marka laga qiimeeyo walaaca ay bixiyaan saaxiibada beesha caalamka ee ku sugan caasimadda – kuwaas oo hadda xaqiiqda kasoo diraya xeryo amnigooda aan loogu adkeeyey – waxaa habboon in dowladdu ku dhaqaaqdo tallaab walba oo lagu hubsan karo badqabka shacabka. Waddada kaliya ee taasi lagu gaari karo ayaana ah hubinta xuquuqda ciidamada inaysan meel cidlo ah ama aan loogu tala-gelin ku dhammaanin. Waana farriinta ay dadweynaha ku dhaqan Xamar u dirayaan xukuumadda Kheyre.
Halkii ay aheyd in dowladdu ku dadaasho in xubnaha dowlad-goboleedyada ay si nabad ah ugu shaqeyn karaan gobollada ay ku magacaaban yihiin, in lagu gorgortamo sugidda amniga Muqdisho waxay rajada shacabka ku ridaysaa ceel-guntiisa.
Waxayna liifadda u gaabinaysaa gaarista geeddi-socodnimada dowladnimada oo hadda taagan gebi qarkiisa.
W/Q: Xuseen Axmed Gacal
Muqdisho, Soomaaliya
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Faah-faahino cusub ayaa kasoo baxaya dagaal xalay magaalada Muqdisho ku dhex-maray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo koox hubeysan oo loo malaynayo inay yihiin Shabaab.
Dagaalka ayaa ka dhacay Isgoyska Siinaay, waxaana uu billowday markii ciidamada dowladda ay rasaaseeyeen gaariga ay saarnaayeen kooxda hubeysan.
Ciidamada dowladda ayaa sida ay wararku sheegayaan billaabay rasaasta kadib markii gaarigan uu jiiray goobta ay ku hubiyaan baabuurta ee Isgoyska Siinaay, kadibna kooxda hubeysneyd ayaa rasaas ugu jawaabay, taasoo keentay in goobta oo mashquul ahayd lagu kala cararro.
Rasaasta la is-weydaarsaday ayaa waxay waxyeelo ka soo gaartay dad shacab ah oo ku caweynayay maxaaqiyo ku yaalla halkaasi, ayada oo dhowr qof oo shacab ah ay ku dhaawacmeen.
Wararka qaar ayaa waxa ay sheegayaan in Ciidamada dowlada Soomaaliya ay gacanta ay ku dhigeen gaarigii ay wateen kooxdii hubeysneyd, balse lama xaqiijin karo. Saraakiisha dowladda Soomaaliya ayaa diiday inay ka hadlaan arrintan.
Maalmahan ayaa waxaa Muqdisho ka jiray cabsi ku saabsan in kooxda Al-Shabaab ay soo galeen magaalada, sida ay marar badan qortay Caasimada Online, waxaana dadka qaar yaab ku noqday in koox hubeysan oo aan ahayn ciidanka dowladda ay baabuur ku dhex-maraan magaalada.
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Diinta islaamka waxay aad uga hadashay dambiyada laga dhaxlo beenta, markii aad tahayna hogaamiyo kuma sii jirto ha yeeshee madaxda DF-ka Soomaaliya ee maanta talada haaya waxay si cad oo aan xishood laheyn maalin walba u sheegaan been iyo baahinta xog qaldan oo marin habaabin ah.
Shacabka Soomaaliyeed ee ku nool magaalada Muqdisho ayaa aad uga hadalaya hadaladii ugu dambeeyay ee ka soo baxay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyrre ee ahaa in Dowladda ay markasta bixiso mushaarka Ciidamada waxaana shacabka muqdisho ay magacyo u bixiyeen Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Kheyrre .
Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre, hada Muqdisho waxaa looga yaqaanaa, (Beenaale Kheyre), waxayna dadka Muqdisho kuu sheegayaan in aadnan marna rumaysan hadalka Raysal Wasaaraha Soomaaliya.
Sidoo kale shacabka Magaalada Muqdisho ayaa wasiirada qaar u bixiyay Ilmaha Kheyre kadib markii ay ka been sheegayn ciidamadii Soomaaliyeed oo gaajaysan halkii ay is bar-bar taagi lahaayeen ciidamada wajahaya dhibaatada daran.
Inkastoo ciidamada Soomaaliya ay u soo dhabar adeegayn waayo iyo daruufo xanuun badan hadane waxay kuu sheegayaan in ay uga sii dhib badan tahay beenta ay maalin kasta Dowladda Madaxweyne Maxamed C/llaahi Farmaajo ka sheegto ciidamada gaajaysan iyo dhibaatooyinka kalane wajahayaan.
Madaxda sare ka sokow, waxaa ciidamada intaas u dheer aflgaadada wasiirada. Tusaale, wasiirka maaliyadda ayaa ciidamada mushaharka ka maqan yahay ku tilmaamay inay tuugo yihiin oo ay barteen laba mushahar.
W/Q: Safiya Cabdullaahi Garaad
Muqdisho, Soomaaliya
Muqdisho 22ka Maarso 2019 Ciidamo dheeraad ah ayaa la geeyay garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho, halka ciidanka ilaalada Madaxtooyada Soomaaliya banaanka loo soo saaray iyagoo wata gaadiidka dagaalka kadib cabsi ka dhalatay ciidamada gadoodka ah ee wali ku sugan degmada Balcad.
Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho la geeyay ciidan dheeraad ah oo ka tirsan Booliiska Soomaaliya si loo adkeeyo amaanka garoonka diyaaradaha.
Sidoo kale ciidanka ilaalada Madaxtooyada ee keydka ahaa ayaa banaanka loo soo saaray iyadoo 4-ta Kontarool ee laga ilaaliyo Madaxtooyada la dhigay gaadiidka dagaalka oo dhowr xabo ah.
Wararka kale ee aan helnay ayaa sheegaya in Madaxtooyda laga joojiyay in agagaarkeeda lala yimaado wax ka badan 4 Askari oo istaaf ah, iyadoo lagu wargeliyay wasiirada qaar ee lagu ilaaliyo dhowr gaari ee Cabdi bilaha ah.
Arimahaan oo dhan ayaa waxaa sabab u ah Ciidamo katirsan Milateriga Soomaaliya oo sameeyay gadood kuwaas oo sheegay in aysan istaagi doonin ila magaalada Muqdisho ay kasoo galaan.
Ka sokow ciidamadan, waxaa sidoo kale cabsida qeyb ka ah in haddii ciidanka soo galaan Muqdisho aysan jirin doonin cid Shabaabka gobollada Shabeellooyinka ka hor-istaagaysa inay Xamar soo galaan, maadaama ciidankii gadooday ay yihiin kuwi
New Zealand 22ka Maarso 2019Munaasabad iskugu jirtay duco iyo salaadda Jimce ayaa todobo beri kadib lagu qabtey afaafka hore ee masaajidkii lagu laayey dad Musliim ah magaalda Christchurch ee dalka New Zealand. Munaasabada Aaska dadka ka qeybgalay waxaa ka mid ahaa ra’iisul wasaarhaa dalka New Zealand iyo madaxda dalkaasi qaarkood. Waxaa kulankaan maanta kadib loo dareeray aaska dadkii ku geeriyoodey toogashadii ka dhacdey 2 Masaajid oo lagu weeraray magaladasi.
Muslimiinta wadanka ayaa si weyn uga mahadceliyey sida dadka reer New Zealand ay uga fal celiyeen dhacdan.
Weerarkii magaalda Christchurch ee dalka New Zealand ayaa waxaa aad uga carooday inta badan wadamada Islaamka,waxaana xusid mudan in aad loo adkeeyey ammaanka Masajidyada ku yaalla wadamada Reer Galbeedka.
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 22ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Baydhabo ayaa sheegaya in saacadihii ugu danbeeyay howlgal ay sameeyeen ciidamada dowladda Soomaaliya lagu soo qabqabtay dad la tuhusan yahay.
Saraakiisha ciidamda ayaa howlgalkan ku sheegay mid amniga lagu xaqiijinayo,isla markaana inta badan laga sameeyey xaafadaha maagalada Baydhabo,waxaana holwgalka lagu qabqabtay dad u badan dhalinyaro.
Ciidamada ayaa dadka ay soo qabteen,waxaa ay ku sameeyeen baaritaano,waxaana qaarkood la geeyey Saldhiga weyn ee maagalada Baydhabo halka dadka qaarkood ay Ciidamada howlgalka sameeyey ay siidaayeen.
Wali ma jiro wax faah faahin ah mas’uuliyiinta maamulka Koonfur Galbeed ay ka bixiyeen howlgalkan iyo haddii ay jiraan xubno ka tirsan ururka Al-shabaaab oo lagu qabtay.
Maraykanka 22ka Maarso 2019 Madaxweyne Donald Trump ayaa siyaasaddi Mareykanka uu aaminsanaa xagga kale u rogay kaddib marki uu sheegay in la joogo xilligi buuraha silsiladda ee Golan oo ay Israa’iil qabsatay 1967-kii loo aqoonsan lahaa iney ka mid yihiin dhulka Israa’iil.
Madaxweyne Trump wuxuu boggiisa Tweetarka uu ku qoray iney buurahaasi ay istiraajiyad muhiim oo dhinac amniga aiyo ciidanka ay u leeyihiin Israa’iil iyo xasiloonida gobolkaba.
Israa’iil ayaa 1981-kii dhulka ay maamusho ku darsatay buuraha Golan iyada oo ay jirin aqoonsi caalami ah oo ay heshay.
Dalka Suuriya, oo buurahaasi laga haysto ayaan ilaa iyo hadda wax jawaab ah ka bixin hadalka ka soo yeeray madaxweyne trump.
Ra’isal wasaaraha Israa’iil Benjaamiin Netanyahu ayaa ka digay “Dhaqdhaqaaqyada ciidan” oo ay wadaan waddamada ay Israa’iil ku sheegtay iney cadowtinimo taariikhi ah ay ka dhaxeeyaan ee “Iiraan iyo Suuriya” isaga oo amar ku bixiyey in dhaqdhaqaqyadaasi militari weerar dhinaca cirka ah looga hortago.
Trump wuxuu si aan gabbasha lahayn uu boggiisa Tweetarka ku qoray “Iney Buuraha Golan ay kamid yihiin dhulka ay leedahay Israa’iil, xilli ay Iiraan dooneyso iney burburinta Israa’iil ay u adeegsato Suuriya.
Sanadki 2017-kii Madaxweyne Trump wuxuu magaalada Quddus uu u aqoonsaday iney tahay caasimadda rasmiga ee Israa’iil isaga oo amar ku bixiyey iney safaaradda Mareykanka ee Tel Aviv loo soo wareejiyo Quddus.
Go’aanka madaweyne Trump waxaa si weyn uga horyimid Falastiiniyiinta iyaga sheegay Bariga magaalada Quddus iney tahay caasimadda dowladda Falastiin ee mustaqbalka, waxaana sida oo kale go’aankaasi cambaareeyey golaha guud ee Qaramada Midoobay wuxuuna dalbaday in go’aankaasi laga noqdo.
Xigasho BBC
https://www.youtube.com/watch?v=1Qimyz7Esog
WARARKA MAANTA 21ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa xaday mushaharka ciidanka xoogga dalka #Soomaaliya? Maxuu isku xanaajiyey khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Muxuuse Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u rabaa inuu shaqada ka cayriyo khaa’inul waddan Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaase ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa xaday mushahar ciidanka xoogga dalka? Yaa xukuummadda iyo waddanka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa ragga xilal sar-sare ka sii qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabaab u magacaabay xil sar-sare oo ah laamaha amniga dalka? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Walaac qayla dhaan iyo cabsi xoog leh ayaa laga qabaa xaaladda Soomaaliya waxaana sii xoogaysanaya degaanada ay Al-Shabaab sida fudud uga qabsanayaan Ciidamada difaaca Soomaaliya kadib markii ay ciidamada ka soo baxeen degaano iyo degmooyin katirsan Goballada Shabeelooyinka.
Quburada dhinaca amniga ayaa sheegay in ay qatar ka dhalan karto gadoodka ciidamada difaaca Soomaaliya ee maalmahaan ka jira Shabeelooyinka.
Saraakiishaan ka tirsan hey’adaha amaanka Soomaaliya ayaa sheegay in Al-Shabaab si fudud loogu gacan geliyay degaano Istiraatiiji ah oo markii hore qabsashadooda dhiig badan ku daatay.
“Muqdisho ayaa halis ku jirta hadii ay sidaan wax ku sii socdaan, waa in laga hortagaa gadoodka ciidamada” ayuu sarkaal Sare oo ka tirsan hey’adaha amaanka Soomaaliya oo la hadlay Caasimad Online
Quburada amniga ayaa cadeeyay in ciidamada ay ka baxeen oo kaliya degaano muhiim u ah amniga Muqdisho, waxa kaliya ee ku xigana ay tahay in Al-Shabaab ay Muqdisho qabsadaan sida ugu dhaqsiyaha badan hadii aan laga hortagin.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhagaha ka furaysatay qayla dhaanta ciidamada waxaana jiray hadalo adag oo ka yimid Raysal Wasaare Xasan Cali Kheyrre kuwaas oo sii kiciyay Ciidamada Soomaaliya.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Saraakiil ka tirsan Ciidamada Booliiska Soomaaliya iyo Shaqaalo ka tirsan Guddiga Shaqaalaha Rayidka ayaa Caasimada Online u xaqiijiyay in la helay xog ku aadan in Al-shabaab ay qorshaynayaan in ay soo weeraraan dhismaha Guriga Hooyooyinka iyo maqaayadda The village oo hore dhowr jeer loo weeraray.
Saraakiisha Booliiska Soomaaliya ayaa Caasimada Online u sheegay in qof ka tirsan Shaqaalaha Wasaaradaha dowladda oo ku shaqeeya Guriga Hooyooyinka ay Al-Shabaab la soo xariirayn una sheegay in uu naftiisa uu ku badbaadin karo oo kaliya in uu bixiyo xog ku aadan sida loo weerari karo dhismaha Guriga Hooyooyinka.
Dadka aan la hadalnay ayaa sidoo kale sheegay in qofkaan laga dalbaday in uu u fududeeyo rag katirsan Maleeshiyada Al-Shabaab in ay galaan guriga hooyooyinka si ay u soo fahmaan dhismaha oo guri aad u luuq-luuqyo badan oo hadii ay galaan aan laga saari karin ilaa Guriga la baabi’iyo.
Qofkaan katirsan Shaqalaha Dowladda oo aad loo cabsi geliyay ayaa maalin kahor ka baxay magaalada Muqdisho waxa uuna si deg deg ah ugu safray Jabuuti, ayada oo la sheegay markii uu dalka ka baxay in uu xogtaan la wadaagay hey’adaha amaanka Soomaaliya, si uu dad kale u bad-baadiyo.
Warar kale oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in aad loo adkeeyay amaanka Guriga Hooyooyinka, waxaana la xiray wadooyinka qaar ee soo gala iyo kuwa ka baxa, sidoo kale waxaa la xiray mid kamid ah albaabada maqaayada The Village, iyadoo dadka lagu war-geliyay in ay taxadaraan.
Dadka ku sugan dhismaha Hooyooyinka iyo maqaayadda The village oo u badan shaqaale Dowladeed iyo Wariyaal ayaa loo sheegay in ay feejignaan galaan waxaana la kordhiyay Ciidamada ilaalada ah ee la dhigay agagaarka dhismahaasi.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Bulshada Soomaaliyeed kuwooda ku xiriira baraha bulshada sida facebook ayaa u muuqda kuwa aad uga carrooda hadalalda ra’iisul wasaare Kheyre uu ka yiri mushahar la’aanta ciidamada dowladda.
Caasimadda ayaa ogaatay inay jirto kalsoonida darri shacabku ka qaadeen ereyada R/W Kheyre uga fal-celiyay xaaladda ay ku jiraan ciidamada dowladda, kuwaas oo muddo ku dhow shan bilood aan qaadan mushahar– halkii looga fadhiyay inuu ka bixiyo jawaabtii ku habbooneyd.
Hadalladiisa waxaa ku jiray inaysan jirin ciidamo dowladda u xisaabsan oo aan helin wax mushahar ah, haddii ay jiraanna uu yiri ay yihiin kuwo aan u diiwaan-gashaneyn dowladda dhexe.
Iyaga oo haddaba is barbar-dhigaya waxa ka runta ah hadallada Kheyre iyo gadoodka muuqda oo ciidamada qaranku kaga soo baxayaan furumaha dagaalka, waxay qaarkood dhawaaqiisa ku tilmaameen mid aan la qaadan Karin.
Haddaba waa kuwan qaar kamid ah shacabka Soomaaliyeed oo aragtidooda ku cabbirayay sida ay u arkaan jawaabta R/W Kheyre.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Khubarada Kenya ayaa rumeysan in ka bixitaanka ciidamada Kenya ee qeybo ka mid ah gobolka Gedo ay tahay tallaabo cadaadis lagu saarayo dowladda Soomaaliya, waxaa sidaas qoray wargeyska Daily Nation.
Inkasta oo ciidamada Kenya ay ku andacoodeen in bixitaankan uu yahay xeelad, maadaama ay ku adkaatay in goobo badan oo kala fog sahay lagu gaarsiiyo ciidamada, haddana khubaro ayaa sheegay in tani aysan ka marneyn muranka diblomaasiyeed ee labada dal ee salka ku haya xiisadda badda.
“Ayada oo Kenya ay ciidamadeeda kala baxeyso saldhigyo muhiim ah, Al-Shabaab ayaa saldhigyadaas buuxinaysa, taasina waxy aad uga careysiinaysaa dowladda Soomaaliya” ayuu yiri John Kariuki oo darsa siyaasadda gobolka.
“Waa tallaabo ay Kenya uga aargudaneyso dowladda Soomaaliya” ayuu hadalkiisa kusii daray.
Dowladda Soomaaliya ayaa horey u diiday in kiiska badda Soomaaliya ee maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda ay ka laabto, islamarkaana wada-hadal diblomaasiyeed ay la gasho Kenya.
Dhammaan saldhigyadii ay ciidamada Kenya ka baxeen ayaa waxaa hadda qabsaday Al-Shabaab, oo sii ballaarinaysa dhulka ay haystaan ee Koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.
Dowladda kenya, oo wargeyska Daily Nation uu arrintan wax ka weydiiyey waa ay diiday inay ka hadasho sababta ay ciidankeeda uga saareyso goobo muhiim ah oo ku yaalla gobolka Gedo.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Wasiirka Ganacsiga Xukuumadda Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa fahmi la’ shaqadii uu u dirsaday Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Wasiirka oo ay wasaaradiisa ku jirto xaalad u baahan badbaado iyo in laga joojiyo musuq maasuqa baahsan ee ka socdo ayaa ka hadlay Khilaafka ka taagan mushaaraadka Ciidamada Dowladda.
Wasiir Maareeye ayaa ku eedeeyay inay gacmo qaran dumis ah sida uu yiri ku jiraan ciidamada oo diidan in la tiro koobo ciidamada, wuxuuna ku dooday inay jiraan ciidamo laba mushaar qaata oo ka hoteelada iyo Hay’addaha kale ee dowladda.
Wasiirkan Ganacsiga oo aanay quseyn arrinta ciidamada ayaa difaacayey wasiirka Maaliyadda oo uu kasoo xigtay in ciidamada ay qaateen mushaarkooda.
Wasiir Maareeye ayaa hanjabaad u diray Warbaahinta iyo Saraakiisha ciidamadad oo uu ku tilmaamay inay lacag ku qaateen sidii ay u buun buunin lahaayeen Ciidamada isaga soo baxay afaafka hore ee dagaalka kadib markii ay waayeen mushaaraadkooda.
Hadalka Wasiir Maareeye ayaa kusoo aadayo xilli ganacsatada Soomaaliyeed ay dhibaato ku qabaan wasaaradda uu Wasiirka u yahay oo ay ka jirto musuq maasuq iyo Laaluush.
Qofka u baahan inuu Wasaaradda ka helo waxyaabo la xiriiro ganacsigiisa ayaa Wasaaradda Ganacsiga kala kulmo dhibaato isugu jirto Laaluush iyo inaan loo qaban shaqadii uu wasaaradda uga baahnaa.
Qaar ka tirsan Hey’adaha ka shaqeeyo Muqdisho iyo ganacsatada ayaa Caasimadda Online u sheegay inuu Wasiir Maareeye bil kasta ka qaato lacago baad ah si ay shaqadooda ugu sii socoto.
Sidoo kale Wasiir Maareeye ayaa in ka badan 150 qof ka iibsaday si shaqsiyan ah Viisaha dalka Turkiga isagoo dadkaas u diiwaan geliyey inay ka qeyb galayaan shir ganacsi oo bilooyin ka hor ka dhacay Dalka Turkiga.
Dadkaas ayaa qofkiiba wuxuu wasiirka ka qaatay 5 Kun oo Dollar sida uu Caasimadda Online u xaqiijiyey mid kamid ah dadkaas oo Tahriib ku galay dalka Gariiga.
Dowladda Turkiga ayaa Wasaaradda Ganacsiga ka joojisay inay hadda kadib wafdi usoo dirto shirarka ganacsi ee dalkaas ka dhaco maadaama 150-kii qof ee dhawaan halkaas la geeyey aysan ka qeybgelin shirka sababtana waxay aheyd dadkaas oo dhammaantood ahaa kuwa rabo inay Wadamada Yurub usii tahriibaan.
Qaar ka tirsan Ganacsatada Soomaaliyeed ayaa dacwad ka dhan ah Wasiir Maareeye u gudbiyey Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre kadib markii ay xoogeysatay musuq maasuqa ka socdo Wasaaradda Ganacsiga.
Waxaa wax lala yaabo ah inuu Wasiir Maareeye ka hadlo arrimo aan khuseyn oo dhanka Ciidamada iyo mushaaraadka ah iyadoo ay xaaladaan halista ah ku jirto Wasaaradda Ganacsiga ee Xukuumadda Soomaaliya.
Caasimadda Online ayaa dhawaan idiin soo bandhigi doonto Documentiyo muujinayo musuq maasuqa baahsan ee ka jiro wasaaradda Ganacsiga.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 General Yuusuf Maxamed Siyaad Indha cadde ayaa ka hadlay gadoodka ciidamada dowladda Soomaaliya ay sameynayeen maalmihii ugu dambeeyay, iyaga oo soo baneeyay saldhigyo dhowr ah.
Gen Indha Cadde ayaa sheegay in ciidamadaasi ay yihiin kuwo sida ay sheegeen aanan qaadan wax mushaarad afartii bilood ee ugu dambeysay, waxaana uu sheegay inay taasi dhibaatadeeda leedahay.
Wuxuu timaamay in loo baaban yahay in ciidamadaasi dib loo eegaa waxyaabaha ay ka gadoodeen, si marka saldhigyada ay baneeyaan aysan dib u qabsan Al Shabaab, maadaama waqti iyo dhaqaalo lagu bixiyay in Al Shabaab laga saaro deegaanada ay hadda kasoo baxayaan.
Gadoodka ay sameeyeen Ciidamada dowladda ayuu sabab uga dhigay inay keentay hadaladii Ra’iisul Wasaare Kheyre iyo Wasiir kuxigeenka Wasaaradda Gaashaandhigga ee ahaa in aysan jirin ciidamo aan mushaar qaadanin.
Madaxda dowladda Soomaaliya ayuu ugu baaqay inay wax ka badalaan hanaanka loola dhaqmayo ciidamada ku sugan farumaha dagaalka, maadaama ay waqti kale qaadan doonto in Al Shabaab lagula dagaalamo deegaano horey looga horeeyay.
Ugu dambeyn Madaxda Dowladda ayuu ugu baaqay in Ciidamada, iyada oo la tirakoobayo la siiyo mushaarkooda iyo xaquuda kale ay leeyihiin, sidoo kalena dib loogu celiyo saldhigyadooda Ciidamadii gadooday.
Hoos ka dhageyso wareysi uu bixiyay Gen Indha-Cadde.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Dowladda Mareykanka ayaa amar ku bixisay in dib loo eego ruqsadda duullimaadka diaayaradaha Boeing 737 Max 8 sida ay ku heleen. Go’aanka Mareykanka ayaa imanaya xilli ay 5 bilood gudahood laba diyaaradood oo nooca 737 Max 8 ay burbureen, iyada oo ay khubarada ku xeel dheer arrimaha duullimaadyada diyaaradaha ay sheegayaan iney labada shil waxyaaba badan ay isaga egyihiin.
Wasiiradda gaadiidka Mareykanka Elaine Chao ayaa dambi baaraha guud ee Mareykanka ka dalbatay iney baaritaan ku sameeyaan sida loo bixiyey ruqsadda duullimaadka diyaaradahan.
“Baarayaashana loo baahan yahay iney aad u baaraan habka uu u shaqeeyo duulista diyaaradda iyaga oo ka duulaya hadalka shirkadda Boeing ka soo yeeray ee ahaa cusbooneysiin ayuu u baahan yahay nidaamka duulista diyaaradaha noocan ah.
Farriin qoraal ah oo wasiiradda Ms Chao u dirtay dambi baaraha guud Calvin Scoval waxay ku sheegtay iney dooneyso in wakaaladda duulimaadyada Federaalka ay ruqsadda duullimaadka diyaaradahaasi waddadii saxda ah ay u mareen in loo soo xaqiijiyo.
Marki ay toddobaadkii hore burburtay diyaarad ay lahayd shirkadda diyaaradaha Itoobiya, bishi October ee kal horana ay sida oo kale burburtay diyaarad ay lahayd shirkadda Lion Air, waxay su’aal ka dhalatay sababata ay wakhti dheer ugu qaadatay in diyaaradaha 737 Max duullimaadyada laga joojiyo.
Sida oo kale Europe iyo Canada waxay sheegeen iney u baahan yihiin iney ogaadaan badqabka diyaaradahaasi iyo in la adeegsan karo, iyada oo caalamka oo dhan ay ka imanayaan su’aala noocaasi oo diyaaradda la xidhiidha.
Wakaaladda Ammaanka Duullimaadyada diyaaradaha ee Yurub EASA waxay ballan qaadday iney dib u eegeyso wixi laga beddeli karo naqshadaha diyaaradaha.
“Waxayna sheegeen iney diyaaradaha 737 MAx 8 duullimaad u oggolaan doonin ilaa ay su’aalahooda jawaab waafi ah uga helaan dhanka shirkadda Boeing” ayuu yiri madaxa EASA Patrick Ky oo la hadlayey guddiga baarlamaanka Yurub.
Laba shil ee diyaaradeed oo dhacay waxaa ku dhimatay 346 qof, iyada oo aan ilaa iyo hadda caddeymo shilalkaasi waxa sababay muujinaya la helin, iyada oo ay khubarada Faransiiska ee baartay sanduuqa madoow ee xogta diyaaradda burbrutay ee Itoobiya laga helay ay muujineyso labada shil ee diyaaradaha ku dhacay iney wax badan isaga eg yihiin.
Shirkadda Boeing waxay sheegtay iney si buuxda ugala shaqeyneyso baaritaannada ay sameeynayaan baarayaasha ka socda dambi baaraha guud ee qaranka.
Xigasho BBC
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Wararka ka imanaya gobolka Shabeellaha hoose ayaa sheegaya in xalay degmada Buula-Mareer uu dagaal culus ku dhaxmaray ciidamada dowladda Soomaaliya iyo xoogagga Ururka Al-shabaab.Al-shabaab ayaa la sheegay in xalay weerar culus ku qaadeen Saldhigyo ciidamo ka tirsan kuwa dowladda iyo AMISOM,waxana halkaasi ka dhacay dagaal culus oo mudo saacado ah qaatay,sida ay sheegeen dadka deegaanka.
Saraakiil ka tirsan ciidamada xoogga dalka oo aan la xiriirnay ayaa waxa ay sheegeen inay iska difaaceen weerarkii kaga yimid dhinaca Ururka Al-Shabaab, islamarkaana khasaaro ay ku gaarsiiyeen.
Wararkii ugu dambeeyey ee saakay naga soo gaaraya deegaanka Buulo Mareer ayaa waxa ay sheegayaan in ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM ay wadaan dhaq dhaqaaqyo ciidan, iyaga oo dadka deegaanka ay sheegayaan in mararka qaar ay rasaas maqlayaan wallow uusan dagaal jirin.
Gobolka Shabeellaha hoose ayaa ka mid ah deegaannada ugu badan oo ay weerarrada ka geystan xoogagg Ururka Al-shabaab ee dagaalka kula jira ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Kulan deg deg ah oo ay leeyihiin Taliyeyaasha Ciidanka AMISOM iyo Xubno ka socda Beesha Caalamka ayaa hadda ka socda Xalane oo ah Saldhigga ugu weyn ee Beesha Caalamka iyo AMISOM.
Kulankaan ayaa waxaa ku sugan inta badan Taliyeyaasha Ciidanka AMISOM,waxaana looga hadlaaya kasoo bixitaanka Ciidanka dowladda ee degmooyin ka mid ah maamulka Hirshabeelle.
Sidda uu Widh Widh Online u xaqiijiyay qof ku sugan gudaha xarunta Xalane oo Magaciisa ka gaabsaday in warbaahinta loo adeegsado kulankaan ayaa ah mid deg deg ah , Maadaama meelihii Ciidamada ay kasoo baxeen ay ku hareen Ciidanka AMISOM.
Kulankaan ayaa lagu waddaa in Saacaddaha soo socda laga saaro War ku aadan tilaabadda Ciidanka AMISOM.
Shabeelle Hoose 21ka Maarso 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar qorsheysan oo Al Shabaab ku qaadeen saldhig ciidamada AMISOM iyo dowladda Soomaaliya ay ku leeyihiin Shabeelaha Hoose.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dagaal saacado qaatay uu ka dhacay saldhiga deegaanka Buulo Mareer ee ciidamada dowladda Soomaaliya iyo AMISOM ku leeyihiin, kaasi oo sababay qasaaro kala duwan.
Masuuliyiinta maamulka degmada Buulomareer ayaa sheegay in ciidamada AL Shabaab xalay saqdhexe ay weerarka soo qaadeen, islamarkaana ciidamada ay iska difaaceen weerarka kaga yimid Al Shabaab.
Guddoomiye ku xigeenka maamulka degmada degmada Buulomareer Muxidiin Khaliif Cali oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in weerarka uu socday ku dhawaad 30 daqiiqo, isaga oo sheegay in khasaaraha aan la ogaan wali.
Wuxuu sidoo kale sheegay in Al Shabaab ay meydadkooda ka jiitaan goobta dagaalka uu ka dhacay, sida uu hadalka u dhigay, islamarkaana ciidamada dowladda iyo AMISOM aysan soo gaarin khasaaro badan.
“Buulo Mareer Xalay waxaa ka dhacay, qolyihii nabad diidka ayaa soo weeraray saldhiga AMISOM, wax khasaaro ah oo xageena naso gaaray ma jirto, iyaga ayaa horey u qaatay labo meydadkooda ah, Labaatan daqiiqo ayuu dagaalka socday”ayuu yiri Muxudiin.
Muqdisho 21ka Maarso 2019 Dowlada Federaalka Soomaaliya ayaa kahor timid mudo kororsi ay ku dhawaaqeen Madaxweynaha Maamulka Galmudug Axmed Ducaale Gelle iyo Madaxa Xukuumada Sheekh Shaakir ,kuwaa oo sheegay in xilka heyn doonaan ilaa laga gaaro 2021-ka.
Wasiirka Arrimaha Gudaha Xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa ka hadlay khilaafka hareeyay Madaxda maamulka Galmudug iyo sidoo kale xiliga ay dhaceyso doorashada Maamulka Galmudug.
Waxa uu sheegay Wasiirka in Galmudug dhismaheedii hore dhibaato badan laga soo maray,isla markaana horay u jirtay khilaaf ka dhaxeeyey Maamulkii Galmudug ee ku sugnaa Cadaado iyo kooxda Ahlusuna , hayeeshee xal laga gaaray markii dambe.
Wasiirka ayaa waxbo kama jiraan kasoo qaaday mudo kororsiga ay ku dhawaaqeen Madaxweynaha Galmudug iyo Madaxa Xukuumada, waxa uuna shaaciyay in doorashada Galmudug dhaceyso bisha July ee sanadkan.
“Mowqifka dowladda Feedraalkaa ayaa sheegi karaa, Annaga waxaan rabnaa in doorasho Galmudug ay ka dhacdo waqtiga loogu talagalay oo ah Bisha July ee sanadkan, mas’uuliyiinta Galmudug iyo kuwa Federaalka waxaa u yaala Galmudug arrinteeda in wada xaliyaan, meel wanaagsan keenaan, doorashadana waqtiga loogu talagalay ay qabtaan” ayuu yiri Wasiir Sabriye
Wasiirka Arimaha gudaha Soomaaliya ayaa sheegay in rajo fiican ka qabaan in Galmudug ka dhacdo doorasho daah furan oo xalaal ah, waxa uuna cadeeyay in doorashada kahor la qaban doono dib u heshiisiin .
Hadalka kasoo baxay Wasiirka Arimaha Gudaha ayaa meesha ka saaraya damacii Xaaf iyo Sheekh Shaakir, waxaana la filayaa in markan la dhiso Galmudug ka roon mida hada jirta oo waqigeeda khilaaf ku dhameesatay.
https://www.youtube.com/watch?v=3B4fEngxttU
WARARKA MAANTA 20ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta:Yaa ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda Raysal Wasaare Mise Madaxweyne? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa xaday mushahar ciidanka xoogga dalka? Yaa xukuummadda iyo waddanka #Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaa ragga xilal sar-sare ka sii qabtay Ururka Argagixisadda Al-Shabaab u magacaabay xil sar-sare oo ah laamaha amniga dalka? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Muqdisho 20ka Maarso 2019
Turkiga 20ka Maarso 2019 Madaxweynaha Turkiga Reccep Tayyip Erdogan ayaa ka jawaabay damaca kooxaha xagjirka caddaanka ah uga jira in magaalada Istanbul ay dib ugu noqoto gacanta Kirishtanka.
Erdogan ayaa sheegay in weerarkii dhimashada lahaa ee lagu qaaday laba masjid oo ku yaalla dalka New Zealand uu qeyb ka ahaa howl-gal ballaaran oo lagu bartilmaameedsanayey Turkey.
Erdogan, oo u ololeynayey doorashada dowladaha hoose ee Turkey ee dhacaysa bishan, ayaa sheegay, in weerarka uu qeyb ka ahaa weerar ballaaran oo lagu soo qaaday Islaamka.
Weerarkaas oo lagu dilay 50 qof oo muslimiin ah, ayaa waxaa fuliyey nin Australian ah oo aaminsan in dadka caddaanku sarreeyaan, kaasi oo muslimiinta ugu yeeray “duullaan”
“Tani ma ahan hal dhacdo oo kaliya, waa wax abaabulan” ayuu yiri Erdogan oo ka hadlayey magaalada Canakkale ee galbeedka Turkiga, isaga oo aan bixin wax faah-faahin ah.
“Waxa ay nagu tijaabinayaan farriin ay kasoo dirayaan dalka New Zealand, meel 16,500km u jirta halkan” ayuu yiri.
Erdogan iyo saraakiisha Turkiga ayaa cambaareeyey weerarka oo ay ku sheegeen inuu astaan u yahay Islaam naceybka ay Reer Galbeedka iska indho-tireen.
Ninka weerarka fuliyey ayaa baahiyey qoraal uu ku muujiyey damaciisa ah inuu arko in magaalada Istanbul ay dib u noqoto gacantii Kirishtanka iyo magacii Constantinople ee loo yaqiin ka hor inta aysan qabsan Cusmaaniyiinta.
Fikradda uu qabo waa sidoo kale tan ay aaminsan yihiin caddaanka xagjirka ah ee aamnisan in caddaanka ka sarreeyaan dadka kale, islamarkaana doonaya in Istanbul ay dib ugu soo laabato gacanta Kirishtanka.
“Waxaan halkan joognay sanado badan, Insha Allah, waxaan halkan sii joogi doonnaa illaa qiyaamaha, marnaba Istanbul kama dhigi doontid Constantinople” ayuu yiri.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa ka hadashay Khilaafka xoogan ee ka dhex taagan madaxda maamulka Galmudug iyo doorashada la filayo inay ka dhacdo deegaanada maamulka Galmudug.
Wasiirka Arrimaha gudaha xukuumadda Soomaaliya Cabdi Maxamed Sabriye ayaa iclaamiyay in doorashada madaxtinimada Galmudug ay dhaceyso Bisha July ee sanadkaan 2019.
Wasiirka ayaa sheegay in Galmudug ay soo martay marxalado kala duwan oo khilaafaad ah, islamarkaana wuxuu sheegay in doorasada ay ku rajo weyn yihiin inay ku dhacdo waqtiga rasmiga ah ee loo qorsheeyay.
Wasiirka ayaa waxaa uu sheegay in Galmudug dhismaheedii hore dhibaato farabadan laga soo maray, isla markaana horay u jirtay khilaaf ka dhaxeeyey Maamulkii Galmudug ee ku sugnaa Cadaado iyo Ahlusuna oo gacanta ku heysay Dhuusamareeb, hayeeshee xal laga gaaray.
Cabdi Maxamed Sabriye, ayaa sheegay in Khilaafka Galmudug xalinteeda ay tahay mid u wada yaala madaxda Dowladda Soomaaliya iyo kuwa Galmudug, isaga oo sheegay inay dadaal badan sameyn doonaan ka hor doorashada Galmudug.
Hadalkaan kasoo yeeray Wasiirka Arrimaha Gudaha Soomaaliya ayaa kusoo aadaya xilli la wada sugayay mowqifka dowladda ee doorashada Galmudug, isla markaana Wasiirka Arrimaha Gudaha Soomaaliya uu cadeeyey mowqifka dowladda iyo waqtiga ay dhaceyso doorashada Galmudug.
Hoos ka dhageyso Codka Wasiirka arrimaha gudaha.
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019Telefishanka Aljazeera ayaa soo diyaariyey warbixin muddo badan laga soo shaqeenayey oo ku saabsan dagaalka Dekadaha ee ka socdo Geeska Africa.
Warbixintaan oo ka baxday Telefishanka Aljazeera ayaa lagu soo bandhigay waxyaabo badan oo qarsoonaa kuna saabsan dagaalka dhanka Dekadaha Geeska Africa ee u dhaxeeyo dalalka Imaaraadka, Shiinaha, Turkiga iyo Dowlado kale oo waaweyn.
Al-Jazeera ayaa Barnaamijkaan ugu magac dartay ”Almasaafa Sifir”, wuxuuna barnaamijkaan si gaar ah uga hadlay Loolanka DP Word iyo Dowladda Jabuuti kaasoo keenay in ugu dambeyn DP Word laga eryo dalkaas.
Sidoo kale barnaamijkaan ayaa ka hadlay sida ay Imaaraadka Carabta ugu suurta gashay inay heshiis kula wareegto Dekadda Berbera oo lagu bixiyey lacago Malaayiin Dollar ah.
Warbixinta Al-Jazeera ayaa qoyska Silaanyo ku eedeysay inay Musuq maasuqeyn lacagihii laga qaaday Imaaraadka ee heshiiskii Debadda Berbera.
Waxaa warbixinta lagu sheegay inay musuq maasuqaas qeyb ka ahaayeen Silaanyo, Xaaskiisa iyo Ninka uu sodogga u yahay.
Xaaska Siilaanyo ayaa lagu magacaabaa Aamina Waris halka ninka uu Silaanyo Soddogga u yahay isna lagu magacaabo Baashe Moorgan .
Waxaa lagu xusay warbixinta inuu Heshiiska Dekadda Berbera ahaa mid qarsoodi ah isla markaasna laga qariyey Baarlamaanka Maamulkaas.
Baarlamaanka Somaliland ayaa loo qeybiyey qoraal Af-Soomaali ku turjuman iyadoo lagu heshiiyey inaan cidna la tusin heshiiska asalka ah, waxayna arrintaas keentay inay gacanta iskula tagaan guddoomiyihii golaha wakiilada ee xilligaasi iyo ku xigeenkiisii xilligii xukuumadii Siilaanyo.
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019 Al-Jazeera ayaa sheegtay in Baaritaanka Musuq maasuqa lagu hayo Qoyska Siilaanyo loo gudbiyey guddiga dabagalka Soomaaliya iyo Eretariya ee Qaramada Midoobay.
Heshiiska Dekadda Berbera ayaa muran badan ka dhex dhaliyey Soomaalida dhexdeeda, wuxuuna keenay in Soomaaliya laga mamnuuco Shirkadd DP World kadib kulan xasaasi ahaa oo ay yeesheen Baarlamaanka Golaha Shacabka inkastoo aysan arrintaas hergelin maadaama shirkadaas ay weli dhaq dhaqaaq ka wado Gudaha Soomaaliya.
Shirkadda Dahabshiil ayaa beenisay warbixin uu baahiyey taleefishinka Al-Jazeera oo la xiriirisay kooxaha argagixisada iyo heshiiskii ay DP World kula wareegtay dekedda Berbera.
War-saxaafadeed kasoo baxay Dahabshiil, hoos ka aqriso
Shirkadda Dahabshiil Group waxay si xooggan isaga fogaynaysaa eedaymaha been abuurka ah ee laanta Carabiga ee telefishanka Aljazeera naga baahisay.
Waxay baahintani xambaarsanayd eedaymo been abuur ah, kuwaas oo gabi ahaanba ahaa sharaf dil iyo eedaymo ku saabsan ku lug lahaansho arrimo siyaasadeed, eedahan oo u muuqda kuwo ay dabada ka riixayso arrimo la xidhiidha siyaasad degaamaysan (geopolitical reasons).
Dahabshiil waa shirkad gaar loo leeyahay, waana ganacsi caalami ah, una adeegta bulshada dunida sidaas awgeedna sinaba uguma lug laha siyaasaddo dawladeed, ama kooxaysi siyaasadeed. Ujeedadayada kaliya waa in aanu adeeg fiican u samayno macaamiisha waxna ku celino bahwadaagtayada.
Dahabshiil lama siinin xuquuqda jawaabta iyo fadcelintayadii intii aanay Aljazeera baahin warbixinta. Haddii ay nala soo xidhiidhi lahaayeen iyada oo ay naga xigtay in ay telefoon noo soo diraan, waxaa laga fogaan lahaa khaladadaadka iyo been abuurka badan ee warbixinta ku jira oo ay heli lahaayeen xogtooda saxda ah.
Dahabshiil waxay ugu baaqaysa telefishanka Aljazeera in uu ka noqdo eedaha aan sal iyo raad toona lahayn ee ay naga baahiyeen, islamarkaana macluumaadkan waa inay ka saaraan boggagga lagu baahiyay (public domains).
Maamulka Dowladda Somaliland 20ka Maarso 2019 Wefdigii uu hogaaminayey Wasiirka Arrimaha Dibeda dalka Eritrea ee booqashada ku joogey Somaliland ayaa shalay waxay kulamo la qaateen Shir gudoonka labada aqal ee Baarlamaanka Somaliland, Guurtida iyo Wakiilada, kulamadaas oo ahaa kuwa gooni-gooniya.
Markay soo idlaaden kulamadaasi ayaa waxa ugu horeyn ka warbixiyey oo la hadlay warbaahinta Guddoomiyaha Golaha Wakiilada Somaliland Baashe Maxamed Faarax.
Baashe ayaa yidhi: “Waxa aanu ka wada hadalnay waxa weeyi dhibaatooyinka aanu soo wada marnay, iyagu wey kala baxeen oo Itoobiya iyo Eritrea ilaahay baa kala saaray oo wey kala baxeen, labo dowladood ayey noqdeen, waxaynu soo wada marnay dagaal oo inagu Soomaaliya ayaa la dagaalanay iyaguna Itoobiya ayey dagaalameen, hadana markii ay xorooben ee iyagu kala baxeen, balse inagu aan weli iska laad-laadno, khibradaa wey leeyihiin waxa aana ka codsanay inay nagala shaqeeyan sidii aynu walaalahen ukala bixi lahayn oo aynu unoqon laheyn labo dowladood oo walaala oo derisa oo is caawiya waxna is tara, Geeska afrikana kamid beynu nahay ee isbadalkaa ka jirana qeyb beynu ku leenahay, hadaan qeybteena nagala siina wax ka hagaagaya majiraan, cidina indhaha inagama lalin karto”.
Guddoomiye Baashe waxa uu intaas kusii darey: “Codsigayaga markii aan u gudbinay waxa ay yidhaahden waanu idin kala shaqeynaynaa, waana markii inoogu horeysay waan indho-indheynaynaa, taariikhdena iyo waxeenana wey yaqaanin, markaa waxkasta oo idinla qaban karno waan idinla qabaneyna, waxay qaateen wixii dukumutis ah ee aanu hayney ee ku saabsanaa gooni isku taaga Somaliland, wey qaaten oo wey soo darsayaan.”
Geesta kale Guddoomiyaha Golaha Guurtida Saleebaan Maxamuud Aadan ayaa isagna waxa uu ka warbixiyey waxyaabaha ay ka wada-hadleen wefdigan waxa uuna sheegay inay u xog warameen, waxkasta oo ay u sheegena inay darsi doonan, waxa kale oo uu rajo weyn ka muujiyey in marka ay si fiican u darsaan inay ka soo bixi doonaan wax anfaca Somaliland.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Gudoomiyaha Guddiga dastuurka labadda Aqal ee baarlamaanka Soomaaliya Cabdi Xasan Cawaale Qeybdiid ayaa ku baaqay in si deg deg ah loo joojiyo dagaallada ka socda Cadale iyo Xeraale oo kala tirsan Hirshabeelle iyo Galmudug. Shir Saxaafadeed uu maanta ku qabtay Muqdisho ayuu ku sheegay in Madaxda Galmudug iyo Hirshabeelle looga fadhiyo in ay muujiyaan Mas’uuliyad, islamarkaana dadaal ku bixiyaan joojinta dagaalka.
Senetorka ayaa xusay in maanta dadka Soomaaliyeed ay qabaan dhibaatooyin kala duwan, islamarkaana ay nasiib daro tahay in dagaal Beeleedyo ay ka socdaan Hirshabeelle iyo Galmudug.
Beellaha dagaallamaya ayuu ugu baaqay in ay dagaalka joojiyaan, islamarkaana ay yimaadaan miiska Wadahadalka.
Muqdisho 20ka Maarso 2019 Howlgal aad loo qorsheeyay oo ciidamada amnigu Soomaaliya ay fuliyeen 19-kii Bishan ayay ku soo qabteen madaxii maxkamadda Al-Shabaab ee deegaanka Bariire ee gobolka Shabeellaha Hoose.
Sida ay sheegtay wasaaradda amniga Soomaaliya, hawlgalkaan lagu qabtay horjoogahaan ayaa ka dhacay magaalada Muqdisho. Ninkan wuxuu Al-Shabaab u qaabilsanaa inuu u rido xukunada dilka ah.
Wasaaradda amniga Soomaaliya ma sheegin magaca ninkan la qabtay iyo faah-faahin ku saabsan qaabka loo qabtay.
Sidoo kael, Howlgal qorsheysan oo Ciidamada ammaanka ay ka fuliyeen magaaladda Muqdisho 18-ka Bishaan ayaa waxay kusoo qabteen labo sarkaal oo ka tirsan maleeshiyada Al-Shabaab, sida lagu sheegay war kasoo baxay dowladda.
Qoraal lagu baahiyey warbaahinta dowladda ayaa lagu sheegay in mid kamid ah labada sarkaal ee la qabtay uu kooxda Al-Shabaab u qaabilsana dilalka qorsheysan ee Muqdisho.
Sarkaalka labaad oo laga soo qabtay meel u dhow garoonka diyaaradaha ee magaaladda Muqdisho, ayaa isna sidoo kale abaabulayey waxyaabo halis ku ah nolosha shacabka Soomaaliyeed iyo nabad gelyada guud ee dalka, sida ay dowladda ay sheegtay.
Kenya 20ka Maarso 2019Warar goordhaw kusoo dhacay warqabadka Warbaahinta dalka ayaa sheegaya in ciidamada Kenya ee qeybta ka ahaa howlgalka AMISOM saakay aroor hore isaga baxeen deegaanka Buusaar ee gobolka Gedo .
Dadka deegaanka ayaa ku waramay in saakay mar qura ka warheleen ciidanka Kenya oo isaga guuraya saldhigii ay ku lahaayeen deegaan Buusaar , waxa ayna ciidanka Kenya aadeen dhinaca degmada Ceel Waaq.
Wali lama oga sababta ay ciidamada Kenya uga baxeen deegaanka Buusaar oo ah deegaan istaraatiiji ah oo goobo badan isku xira, waxaana deegaankan qabsashadiisa markii hore laga maray dhibaato badan.
Dagaalyahano katirsan Al Shabaab oo ku sugnaa deegaano aan ka fogeyn Buusaar ayaa lagu soo waramaaa in durba galeen deegaankaasi gaar ahaan saldhigyadii ay baneeyeen ciidamada Kenya.
Ciidanka Kenya ayaa dhawaan sidan oo kale uga baxay deegaanka Faax faaxdhuun ee gobolka Gedo, waxaana deegaankaasi iyana la wareegay oo hada gacanta ku haya dagaalyahanada Al Shabaab.
WARARKA MAANTA 18ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa ku hor dhawaaqi doona xisbiggiisa siyaasadda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxay beesha caalamka u diiday inay wax dhaqaallo ah siiso #xukuummadda fashilantay ee #Soomaaliya? Maxaa loo magacaabi la yahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyp Sirdoonka Qaranka? Maxaa loo magacaabi la yahay #Wasiirka #Dastuurka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa #Shacabka #Soomaaliyeed u sheegi kara meeqo hay’addood oo shisheeye ah ayaa si sharci-darro ah uga dhex shaqaysa Xurunta Xalane iyo guud ahaan #Soomaaliya? Maxaa ka jira inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmajoo xilka ka qaadi rabo Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre oo muddo 2 sanno waxba ay ku qaban weysay xukuummadda ugu musuqmaasua iyo fashilka badan adduunka oo dhan taasoo ay Shacabka #Soomaaliyeed iyo adduunkaba ay aad iyo aad uga xun yihiin inay muddo 2 sanno wakhtiga ka lumiso Ummadda Soomaaliyeed? Ha Wiqleyso!
Maamulka Dowladda Galmudug 18ka Maarso 2019 Warar ka imanaya degmada Xeraale ee gobolka Galguduud ayaa sheegaay in xalay saqdii dhexe uu halkaa ka dhacay dagaal culus oo sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac. Dad ku sugan degmada ayaa sheegaya in warbaahinta u sheegay in dagaalka uu u dhaxeeyo ciidamo ka tirsan kuwa Galmudug iyo maleeshiyaad ka soo jeeda deegaanka.
Waarar soo baxaya ayaa sheegaya in ugu yaraan Afar ruux ay ku dhinteen dagaalka labada dhinac halka tiro ka badana ay ku dhaawacmeen,waxaana dadka deegaanka qaarkood ay sheegeen inay weli cabsi dareemayaan.
Goobjoogayaal ayaa sheegay in dagaalku uu qarxay kaddib markii ciidamo ka tirsan kuwa Ahlu Sunna ee ku biiray Galmudug weerar ku qaadeen maleeshiyaad ku sugnaa degmada.
Ilaa iyo hadda ma jiro wax war ah oo ka soo baxay dhinaca maamulka Galmudug iyo kan degmada Xeraale oo la xiriira dagaalka.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 18ka Maarso 2019 Madaxweyne ku-xigeenka maamulka Hirshabeelle Cali Cabdullaahi Xusseen Guudlaawe ayaa ku baaqay in deg deg loo joojiyo dagaallada degmada Cadalle ee u dhaxeeya labada maleeshiyo beelleed. “Waxaa ku baaqayaa in si deg deg ah lagu joojiyo dagaal beeleedka degmada Cadale, marar badan ayay dadaal badan ku bixiyeen dowlad goboleedka Hir-Shabeelle sidii loo xalin lahaa dagaal beeleedkaas,waana wax lag xumaado in uu si fudud ku daato dhiiga dadka walaalaha ah, waxaana diyaar u nahay inaan dhigno gogol nabadeed oo lagu xalinayo beelaha dagaalamaya ayuu yiri Cali Guudlaawe.
Maamulka ayaa sheegay in ay wadaan dadaalo la doonayo sidii loo xalin lahaa dagaal beeleedyadaas,waxaana uu ugu baaqay waxgaradka labada beelood inay si deg deg ah uga qeyb qaataan joojinta dagaalkaas.Maalmihii ugu danbeeyayba deegaanka Cadalle waxaa ka soconayay dagaallo culus oo u dhaxeeyey labada maleeshiyo,,kuwaa oo sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac.
Ethiopia 18ka Maarso 2019 Ra’iisal wasaaraha dalka Itoobiya Dr Abiy Ahmed ayaa booqasho ku tagay markii ugu horeysay xerada barakacayaasha Gedeo ee deegaanka Shucuubta Koonfureed ka tirsan. Dadka barakacayaasha ah ee uu ra’iisal wasaaruhu la kulmay waxaa ay u soo jeediyeen cabashadood iyo baahiyaha kala duwan oo ay qabaan.
Waxaa uu Abiy u ballan qaaday in xukumaddiisa oo kaashaneysa hay’adaha samafalka ay gargaar bani aadaminimo oo degdeg ah la soo gaarayso, sidoo kalena ay gargaarkii ugu horreeyey dowladdu gaarsiisay maalintii shalay.
Hase ahaatee tan iyo intii uu hoggaanka dalka Itoobiya qabtay Ra’isul wasaare Dr Abiy Axmed bishi April 2018, wuxuu ku tallaabsaday tallaabbooyin aad loogu bogaadiyey oo dalka gudahiisa iyo dibaddiisaba uu ka qabtay, waxaana tallaabbooyinkaasi ka mid ah:
Shabeeleha Hoose 18ka Maarso 2019 Wararka naga soo gaaraya gobolka Shabeellaha Hoose ayaa sheegaya in Ururka Argagixisadda Al-shabaab dib ula wareegeen deegaanno ay ka baxeen ciidamada dowladda Soomaaliya oo ka cabanaya mishaar la’aan. Dadka degmada Dhanaane ee gobolka Shabeellaha hoose ayaa warbaahinta u sheegay in ay arkayeen gaadiidka saacadihii ugu danbeeyay gaadiidka dagaalka Al-shabaab oo gudaha u sii galaya degmada, iyadoo aysan jirin wax iska hormimad ah oo dhacay.
Sidoo kale Al-shabaab warar ay faafiyeen baraha bulshada ayeey ku sheegeen in ay qabsadeen deegaanno ka tirsan gobolka Shabeellaha Hoose.
War maalintii shalay ka soo baxay Wasaaradda Gaashaandhigga iyo taliska ciidanka xoogga dalka ayaa waxaa lagu sheegay in ciidamada xoogga dalka uu ku socdo tirakoob, isla markaana ciidamada la tirakoobay ay mushaarkooda qaateen kuwa kalena lasiin doono markii la tirakoobo.
Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa marar badan oo hore ku dhaqaaqay tallaabadan oo kale, iyaga oo deegaannada ay banneeyaan ay dib ula wareegaan xoogagga Al-shabaab.
Maamulka Dowladda Galmudug 18ka Maarso 2019 Waxaa sii xoogeysanaya xiisadda siyaasadeed ee u dhaxeysa madaxda maamulka Galmudug ee xarumo ka kala dhigtay magaalooyinka Cadaado iyo Dhuusomareeb.
Cali Gacal Casir Guddoomiyaha baarlamaanka maamulka Galmudug oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Cadaado ayaa sheegay in doorashada ka dhaceyso Galmudug aysan u joogsaneyn madaxda ku sugan magaalada Dhuusomareeb.
Wuxuu sheegay in Galmudug ay leedahay Dastuur iyo xildhibaano ilaalinaya islamarkaana doorashada ay ku dhaceyso waqtigeeda, wuxuuna sheegay in xiligii la dhisay maamulka Galmudug lagu saleynayo doorashada maamulkaasi.
Waxaa muuqata inuu ka horjeedo hadalkii kasoo yeeray madaxa xukuumadda Galmudug oo ahaa in seddex sano kadib ay Galmudug ka dhaceyso doorashada madaxtinimada maamulkaasi.
Madaxda Galmudug ee ku sugan dhuusamareeb ayuu u sheegay in Dastuurka Galmudug aan waxba laga bedelin, sidoo kalena Xildhibaanada Galmudug ay yihiin 89 Xubnood, Xarunta Baarlamaanka Galmudugna ay tahay Magalada Cadaado cid waxka bedeli kartana aysan jirin.
Khilaafka u dhaxeeya Madaxda Sare ee dowlad Goboleedka Galmudug ayaa sii xoogeystay, kuwaas oo kala degan Magaalooyinka Dhuusamareeb iyo Cadaado,iyaga oo kala leh laba madaxweyne iyo laba guddoomiye Baarlamaan.
Muqdisho 18ka Maarso 2019 Xog dheeri ah ayaa kasoo baxaysay sababta uu madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ugu baaqday kulankii uu shalay madaxweynaha Jabuuti, Ismaaciil Cumar Geelle kula hadlay xildhibaanada Soomaaliyeed.
Munaasabadda uu Geelle kula hadlayay xildhibaanada labada Aqal ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya, ayaa shalay ka dhacday dugsiga Booliska Jeneral Kaahiye.
Xogta aan helnay ayaa sheegaysa in sababaha uu Madaxweyne Farmaajo ku diiday ka qeyb-galka kulankaas ay tahay khilaafka weli u dhaxeeya labada Aqal ee baarlamanka Soomaaliya oo aanu weli xal laga gaarin.
Khilaafkan oo socda muddo bilooyin ah ayaa yimid kadib markii Aqalka Sare uu xiriirka u jaray Aqalka Hoose
Waxaa socda qorshe la doonayo in kalfadhiga labada Aqal si wadajir ah loo furo, laakiin ma cadda sida ay ku suura geli doonto haddii aan la xalin khilaafka soo dhex galay labada Aqal.
Xildhibaanada Aqalka Sare horay loogu wargeliyay in Kalfadhiga 5aad la furayo 16 bishan oo shalay ku beegneyd, balse loo baajiyay imaanshaha Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle.
Aqalka Sare ayaa sanadkii hore hakiyay wada shaqeyntii kala dhaxeysay Golaha Shacabka, iyadoo lagu eedeeyay Guddoonka Golaha Shacabka ku tagri fal awoodda ka dhaxeysay labada Aqal.
https://www.youtube.com/watch?v=tTHB-BF-M_o
WARARKA MAANTA 16ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa kamid ah Dowladdaha Shisheeye ee Isgaarsiinta #Soomaaliya sida dadban u maamula xitaa Wasaaraddaha dalka #Soomaaliya? Yaa kamid ah dowladdaha maalgeliyaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab? Yaa iibshay Isgaarsiinta Dalka Soomaaliya ee suuqyada caalamiga lagu xaraashaayo? Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre? Maxay Qaramadda Midooway ugu soo magacaabay Wakiilka Qaramadda Midooway ee Barriga Afrika? Maxay Maamulka Dowladda Puntland u shaaciyeen inay Dowladda Soomaaliya wax heshiis ah geli karin? Maxaa ka jira inuu Madaxweynihii hore ee Dowladdii #Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud “Garguurte” uu ka hoggaan fiicnaa #Dowladda #Soomaaliya ee hadda uu hoggaamiyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo xitaa diiday inuu si sax ah ugu sheego Shacabka Soomaaliyeed arrimaha badda Soomaaliya ee ay #Kenya si khaldan ugu doodayso dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo shirkaddo shisheeye ah siisay shatiyo sharci-darro ah kuwaasoo ay shidaal iyo kheyraad kale uga baaranayaa gudaha badda Soomaaliya? Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
16ka Maarso 2019
New Zealand 16ka Maarso 2019 Waxaa maxkamad kutaala magaalada Christchurch ee dalka New Zealand lasoo taagay ninkii ka dambeeyay weerarkii lagu laayay muslimiin badan ee ku cibaadeesaneysay labo masjid oo kuyaala New Zealand.
Brenton Tarrant oo ah 28 ayaa maxkamada lasoo taagay isaga oo gacmaha ka xiran sidoo kale xiran dharka maxaabiista ah, ninkan ayaana la sheegay in indhaha ku gubayay saxafiyiinta iyo dadkii kale ee Maxkamada joogay.
Garsooraha Maxkamada oo ninkan kusoo eedeeyay dambiyo dil ah ayaa amray in xabsiga lagu sii hayo ilaa 5-ta nisha April xiligaas oo loo gudbin doono Maxkamada sare si dacwadiisa loo qaado.
Ninkan Maxkamada lasoo taagay ayaa ka dambeeyay weerarkii shalay ka dhacay labo masjid oo kuyaala dalka New Zealand , waxaana weerarkan ku dhintay 49-qof oo salaada Jimcaha dukanayay halka dad kale oo badana ku dhaawacmeen.
Buuhoodle 16ka Maarso 2019 Magaalada Buuhoodle xarunta gobolka cayn waxaa saacadihii la soo dhaafay gaadhay ciidamo aad u badan oo ka socda itoobiya.
Ciidamadan ayaa yimid kadib markii lagu dilay gudaha Buuhoodle sarkaal ka tirsanaya ciidamada itoobiya,
Dilkan sarkaalka ayaa lala xidhiidhinaya dil hore ciidama itoobiya uga geesten Buuhoodle.
Lama saadaalin karo xiisada Haatan Buuhoodle halka ay ku danbayn doonto balse wararka Widh Widh Online helayso ayaa sheegay in saraakiisha itoobiya ee timid ay iska soo baaciyen xubno la shaqayn jiray oo deegaanka Buuhoodle ka soo jeeda
Kenya 16ka Maarso 2019 Dowladda Kenya ayaa faahfaahin dheeraad ah ka bixisay hub iyo dadkii waxay oo ciidamada Kenya ay ku qabteen deegano ku yaala xuduuda Somalia iyo Kenya.
Maxamed Biriq oo ah isku duwaha Amniga ee Mandheera oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in ciidamada amaanka ay qabteen afar ruux oo la dagaalamay ciidamada Kenya xili ay roondo ku jireen.
Maxamed Biriq, ayaa sheegay in afarta ruux oo Soomaali ah lagu qabtay iyaga oo wada qoryo aan sharci aheyn iyo rasaas badan, isagoo tilmaamay in hadda lagu hayo xabsi ku yaala Mandheera.
Dadka shacabka ah ayuu sheegay in ragga hubeysan ay xogtooda soo gudbiyeen, sidaasna ay ku qabteen ciidamada Amaanka xili ay ku raad joogeen xubno ka tirsan Al Shabaab.
“Ciidamada markii ay jidka u galeen ayey afarta qof rasaas billaaabeen Ciidamada ayaana gacanta ku dhigay,xabsi ayey hadda ku jiraan, maxkamad ayaana la soo taagayaa”. ayuu yiri Maxamed Biriq.
Maxamed Biriq ayaa ugu dambeyn sheegay in hubkaan loo malaynayo in loo waday Al Shabaab ama dadka burcadda ah ee xoolaha ka dhaca dadka reer Miyiga ah ee ku sugan Xuduuda Soomaaliya iyo Kenya.
Wuxuu sidoo kale sheegay in mid ka mid ah afarta qof uu dhaawac soo gaaray laguna hayo Isbitaalka Deegaanka Ceelwaaq, waxaa uu sidoo kale intaas raaciyay in Ciidamada amaanka ee gobolka heegan sare ku jiraan.
Muqdisho 16ka Maarso 2019 Wasiirka duulista hawada xukumada faderaalka Soomaaliya Maxamed Cabdulaahi Salaad Oomaar ayaa sheegay in ay wadaan qorsho dib logu soo celinayo duulimaadyadii shirkadda Somali Airlines.
Wasiirka duulista hawada oo la hadlaayay warbaahinta dowlada, ayaa sheegay in aysan sahlanayn in dib loo soo nooleeyo diyaarad balse sanadka 2019 in lagu xisaabtamayo howl-galinta Somali Airlines.
Oomaar oo sii hadlaya ayaa sheegay in ay ahmiyad gaar ah siinayaan soo celinta kaalintii diyaarada, ayna hada meel wanaagsan u marayso isaga oo rajo wanaagsan ka muujiyay in ay sanabkaan shaqo billaabi doonto.
Somali Airlines waxaa la aasaasay sanadkii 1964-kii. Waxa ay duulimaadyo ku samayn jirtay wadanka gudihiisa iyo dibaddiisa waxa ayna xarunteeda waayn ku taalay magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.
Guud ahaan diyaaradaha Soomaaliya waxa ay u kala duuli jireen wadamo badan oo ku yaala Afrika, Bariga Dhexe, Aasiyada Fog iyo Yurub balse sanadii 1991 markii uu dalka qarxay dagaalkii sokeeye waxaa bur buray adeegyadii diyaaradaha ee Soomaaliya.
Dib usoo nooleynta Somali Airlines ayaa waxaa muddo ballan-qaadayey dowladihii ugu dambeeyey ee dalka, hase yeeshee marnaba ballan-qaadkooda ma xigin ficil ka dhabeyn ah.
Muqdisho 16ka Maarso 2019 Qorshaha ay dowladda Soomaaliya ku dooneyso inay ku iibiso xirmooyin ka mid ah shidaalka lagu tuhmayo badda Soomaaliya, kadib shirkii shidaalka Soomaaliya ee London, ayaa waxaa hareeyey mugdi cusub.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay, ayaa Caasimada Online u sheegay in shirkadaha daneynaya shidaalka Soomaaliya ay ka laba-labaynayaan inay maal-gelin buuxda ku sameystaan shidaalka Soomaaliya laba sabab dartood:-
1 – Waxay wel-wel xooggan ka qabaan xasiloonnida siyaasadeed ee dalka ka jirta. [Madaxda Soomaalida oo markii mid la beddelaba kan xiga uu go’aan cusub qaadan karo].
2 – Shirkadaha ayaa sidoo kale shaki ka qaba in heshiis kasta oo wax soo-saar wadaagis ah – Production-Sharing Agreements (PSAs), uu noqon karo mid sharciyan dhaqan-gala oo la isku halleyn karo.
Dowladda Soomaaliya ayaa illaa 11-ka July u qabatay dhammaan shirkadaha daneynaya shidaalka Soomaaliya inay codsigooda kusoo gudbistaan. Hase yeeshee illaa iyo hadda ma muuqata in shirkdaha ay dhab ka tahay rabitaankooda.
Si dowladda ay u dhiiri-geliso yabooha shirkadaha waxay hoos u dhigtay saamigeeda wax soo-saarka, oo ay ka dhigtay 54% illaa 66%.
Pedro Van Meurs, oo la-taliye u ahaa shirkii London ayaa sheegay in saamiga dowladda Soomaaliya ee ah 54% illaa 66% uu aad uga hooseeyo kan dalalka kale eee Afrika, sida Mozambique, Tanzania iyo Kenya.
Dhinaca kale, caqabadda kale ee taagan ayaa ah in baarlamanka Soomaaliya uusan weli ansixin sharciga shidaalka dalka, taasi oo ayada oo aan dhicin aysan dowladda saxiixin karin heshiis wax soo-saar wadaagis ah – Production-Sharing Agreements (PSAs).
Soomaaliya 16ka Maarso 2019 Waxa baaqday kulan la doonayay in gogol xaar loogu sameeyo dib u bilaabista wada-hadallada Soomaaliya iyo Somaliland oo la filayay inuu ka dhaco magaalada Ankara ee dalka Turkiga, ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sidaas u sheegay Caasimada Online.
Sida aan xogta ku helnay, kulankan waxaa abaabulay ergayga Turkiga u qaabilsan wada hadallada Soomaaliya iyo Somaliland Dr. Oglan Baker, waxaana la qorsheeyay inuu magaalada Ankara ka furmo 18 March, iyadoo ay labada dhinac ogolaadeen inay soo dirtaan wufuud kulankaas gogol xaadhka ah ka qayb gasha.
Hase yeeshee kulanka ayaa baaqday ka dib markii ay dawladaha Britain, Maraykanka iyo Sweden oo si weyn u danaynaya wada hadalladu ay ka cago jiideen inay goob-joog ka noqdaan kulankaas.
Kulanka ayaa gogol-xaar u noqon lahaa kulanka la qorsheeyey inuu ka dhacyo magaalada Accra ee caasimadda dalka Ghana 19-ka March, sida uu horey u sheegay madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi, waxaana muuqata in kulankaasna uu baaqan doono.
Somaliland ayuu warku sheegay inay qorshaysay inuu kulankaas uga qayb galo Wasiirka arrimaha dibadda Yaasiin Faratoon, hase yeeshee ma cadda cidda ay dowladda Soomaaliya u xulatay kulankii.
Dawladda Turkiga ayaa dedaal xoogan ugu jirta inay dalkeeda dib uga bilowdo wada hadallada oo dhawr goor oo kala duwan dalkeeda lagu qabtay, waxaanay doonaysaa inay doorkan qaadato kaalin dhexdhexaadiye oo ka culus kaalintii hore ee ay ciyaari jirtay oo ku koobnayd inay fududayso madasha uu kulanku ka dhacayo.
Hargaysa 16ka Maarso 2019 Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka Ucid Eng Faysal Cali Waraabe ayaa si adag ugu dhaliilay labada Gole ee Wakiilada iyo Guurtida Somaliland muddo korodhsiga ay sameystaan, halka Golayaasha deegaankana uu sheegay in la kala diri doono.
Geesta kale Eng. Faysal Cali Waraabe Waraabe ayaa waxa uu ka hadlay heerka ay mareyso qabyaaladu, isagoo ka dhawaajiyey haddii wax laga sheego Madaxweyne Muuse Biixi in reerkiiso dhan ay qeylinayaan oo ay ku difaacayaan qabyaalad.
“Muuse hadaanu hadda ka hadalno oo wax laga sheego waxa qeylinaya Sacad Muusaha oo dhan, ileen wuxu waa Madaxweyne oo waa la xisaabtameynaa oo qaladkiisa sheegaynaa, haddii aad dooneysan in aanu caayin Caaqil ka dhigta oo ha fadhiisto maqaaxiyaha” ayuu hadalkiisu kusoo gabagabeeyay guddoomiye Faysal.
https://www.youtube.com/watch?v=CUkImoXyX6U
WARARKA MAANTA 15ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo Mise Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre? Maxay Qaramadda Midooway ugu soo magacaabay Wakiilka Qaramadda Midooway ee Barriga Afrika? Maxay Maamulka Dowladda Puntland u shaaciyeen inay Dowladda Soomaaliya wax heshiis ah geli karin? Maxaa ka jira inuu Madaxweynihii hore ee Dowladdii #Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud “Garguurte” uu ka hoggaan fiicnaa #Dowladda #Soomaaliya ee hadda uu hoggaamiyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo xitaa diiday inuu si sax ah ugu sheego Shacabka Soomaaliyeed arrimaha badda Soomaaliya ee ay #Kenya si khaldan ugu doodayso dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo shirkaddo shisheeye ah siisay shatiyo sharci-darro ah kuwaasoo ay shidaal iyo kheyraad kale uga baaranayaa gudaha badda Soomaaliya? Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
15ka Maarso 2019
Maamulka Dowladda Puntland 15ka Maarso 2019 Maamulka Puntland ayaa dalbaday in laga qeyb galiyo gorgorka iyo heshiis walba oo saameynaya dowladdaha xubnaha ka ah dowladda fedraalka ah ee Soomaaliya.
Puntland waxey dalbanaysaa iney qeyb ka noqoto Wadahadalada u dhaxeeyada Dowladda Soomaaliya iyo Somaliland, sidaas waxa lagu sheegay warsaxaafadeed ka soo baxay shirka jiheynta siyaasada Puntland oo garoowe lagu soo gabagabeeyay.
Sidda ku cad war-murtiyadeedka, Puntland ayaa adkeynaysa midnimada Soomaaliya, nidaamka federaalka, hirgelinta hanaanka xisbiyada badan oo uu wadanku hiigsanayo iyo dhameystirka dastuurka.
Xubnaha shirka maanta lagu soo xiray Garowe ka qaybgalay waxay hoosta ka xariiqeen ahmiyada ay leedahay in dowlada iyo maamulada ay xiriir dhow yeeshaan, ayna iska talageliyaan heshiisyada saameynaya degaanadooda.
“Sidaasi awgeeda, Puntland waa in ay qayb ka tahay wadahadal walba oo saameynaya degaanadeeda, gaar ahaan wadahadalada u dhaxeeya dowlada federaalka iyo Somaliland,” ayaa lagu yiri bayaanka.
Somaliland iyo Puntland oo wadaaga xuduud ayaa waxaa ka dhaxeysa colaad taariikhi ah oo ku saabsan gacan ku haynta gobolada Sool, Sanaag iyo Ceyn, halkaasoo ciidamo ay ka kala joogaan.
Soomaaliya 15ka Maarso 2019 Sannadkii 2013-ka, waqti galab ah waxaan maqalnay in kooxda al-Shabaab ay qabsatay dhismaha Westgate Mall. Xaalkuna wuxuu ahaa mid gilgilay qalbiyada Kenyaanka. Wuxuu ahaa kii ugu horreeyey oo al-Shabaab ay ku qabsadaan xarun ganacsi oo – Meesha ay ku taallo marka loo fiiriyo – ay adkeyd in laga filasho weerar sidaas oo kale inay kusoo qaadi karaan.
Balse waxay dunida u caddeeyeen inay awoodaan. Ku dhawaad 70 qof ayaa ku dhimatay – halka tira kale oo dhaawacyo kala duwan qabana ay ka tageen. Hayeeshe, xusuusta weerarkaas wuxuu ahaa mid maalmo kusii nagaada qalbiyadii la tiiraanyeysaa. Baqa-weerarkii ay dhacdadani sababtay, waxay saadaal aan fiicneyn ku beertay rayidka.
In kasta oo cabsi xooggan ay dhacdadani ku dhalisay dhammaan muwaadiniinta Kenyanka ah, haddana looma wada sinneyn xanuunka. Ehellada dadkii ku wax-yeeloobay iyo intii ku dhimatayba, waa kuwa ugu boholyowga darnaa. Balse dad iyo dowladba – siyaasi iyo suxufiba – waxaa loo muujiyay garab istaag. Waxaana si ficil ah loo dareensiiyay inaysan kaligood xanuunsaneyn. Waxaa la hir-geliyay hal-ku-dhag ol’ole ahaan loogu yeeray ‘UnitedByBlood’ #WaxaanNahayIskuDhiig.
Saxaafaddu waxay si joogto ah u hir-gelinaysay aragti fog oo ah #KenyaIsOne oo looga gollahaa inaysan ku kala qeybsamin dhacdada. Waxay sidoo kale dirayeen farriin ah inaysan isku dhiibin hal musiibo – iyaga oo xusuusinaya qarannimada iyo nabadda ay ku caanamaalayaan inay kusoo bixiyeen naf iyo maal. Musiibadan oo kalana ay kaga gudbi doonaan hal-adkeysi iyo dhirranaan. Sidaas awgeed, waxay ku guuleysteen inay bulshada ka jeediyaan ka fikirka musiibada – una jeediyaan wax ka qabashadeeda. Waxaana la arkayay muwaadiniin badan oo si mutadawacnimo ah uga qeyb galayaa gurmadka loo sameynayo dhibanayaasha laga soo badbaadinayay weerarka.
Waxaana la arkayay muwaadiniin hadba wixii karaankooda ah kaga qeyb noqonaya gurmadka. Qaar ayaa dhiig-bixiyaal noqday si dhaawacyada dhiig baxa u dhiman kara loogu dhiibi tiro.
Geesta kale, siyaasiyiinta mucaaradka ah ee dowladda waxay si geesinimo iyo shucuur-qarannimo xanbaarsan uga qeyb galayeen gurmadka. Waxaa qaarkood – oo xilligaas sib ba’an u diidanaa nidaam siyaasadeed ee MD Uhuru ay – si cad meel iskaga dhigeen ku kala duwanaanshahooda mabda’ ahaaneed ee kala dhaxeeya dowladda. Waxaana ay dhinac kala soo jeesteen gurmadka qaran. Qaarkood ayaa Aqalka Harambee ee looga arrimiyo Kenya kula kulmay MD Uhuru si ay dunida iyo dadkoodaba ugu caddeeyaan inay ka midaysan yihiin ficil-weerarka al-Shabaab.
‘Doorasho way timaada waana lagu kala baxaa; laakiin dalkeennu wuu jirayaa waligiis waan ku noolaaneynaa,” ayuu yiri Rail Odinga oo xilligaas hoggaaminayay Xisbiga Orange.
Marka aynu ka nimaadno dunida kale jaarkeenna ah, waxaa cad in saxaafaddeenna iyo siyaasigeennuba aysan kaalintii loo baahnaa iyo ereyadii mudnaa in looga fal-celiyo musiibooyinka aysan ka bixinin. Wax caadi ah ayay iska noqotay in saxaafadeennu ay ku sinnaadaan falan-qeynta dhacdada. Mana hir-geliyaan hal-ku-dheg qaran iyo shucuur-waddaniyadeed oo midaysan si loola tacaalo mushkiladda jirta. Intooda badan waxay qododa la xiriira dhacdada iyo musiibada markaas taagan kusoo af-meeraan ma ahan markii ugu horreysay oo ay sidaas iyo sidaas wax noqdaan.
Siyaasaddeenna gudaha oo wali ku jirta anba-qaadka hore ee geeddi-socodka maamul-wanaag ee dowladnimadeenna, waxay siyaasiyiinteennu badigood kala garan Karin waqti ay tahay in – dhaliil wax dhisaysa – hawada loo mariyo Xisbiga talada haya iyo waqtiga ay tahay in si midaysan loola dhinac gurmado dowladda marka ay timaado xaalad qarankeenna dhirbaaxo ku ah.
In kasta oo aan la saadaalin karin goorta si midaysan mucaaradkeenna – midka hubeysan oo xalka ku baadigoobaya qoriga iyo midka dhawaaqiisu dhinbilaha ka kulul yihiin ay wadajir iskaga kaashan doonaan hal-jiheynta iyo hoga-tusaaleynta habboon – haddana, waxaa muuqata inaysan u bisleyn falsafadda kala-gooreynta iyo inaan dhibaatada taagan laga dhex fiirin dheef.
Qaraxii dhawaa ee Makka al-Mukarrama wuxuu u muuqday mid kala saari kara hanka siyaasiyiinteenna qaar. Halka in badan ay gaareen inay safka hore ka galaan u gurmadka iyo u gargaarista dadkii ku wax-yeeloobay qaraxa, in yar oo kamid ah ayaa fursad ka dhex helay buunbuuninta dhacdada kuwaas oo dhaliisha ka dhigtay seef ana ka saawirin hadiyo jeer.
Si kastaba, hal aan la isku diidaneyn in dhaliishu lama huraan u tahay umadaha dhismaya, haddana Siyaasiyiinteenna KAN UGU CADCAD, wuxuu ku taagan yahay ‘Qeyladii yeertaba, Qof bay qeyrkiisa ku jirtaa.’
Qore: Zakariya Xasan Maxamed.
Djibouti 15ka Maarso 2019 Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle iyo wafdi uu hogaaminayo ayaa lagu wadaa in todobaadkaan ay soo gaaraan magaalada Muqdisho sida ay Caasimada Online u xaqiijiyay Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya.
Cabdi Xaashi C/llaahi ayaa Caasimada Online u sheegay Sabtida la filayo in Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle uu soo gaaro magaalada Muqdisho laba sano kadib.
Socdaalka Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa sababay in dib loo dhigo furitaanka Kalfadhiga 5-aad ee Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya waxaana loo sameyn doonaa soo dhowayn oo ay ka qayb galayaan madaxda Dowladda Soomaaliya.
Madaxweynaha Jabtuuti ayaa la filayaa in uu kulamo la qaato Madaxda dowladda Soomaaliya waxa uuna kala hadli doonaa xaaladda Soomaaliya, howlgalka AMISOM iyo isbadalada ka socda geeska Africa, sida ay Caasimada Online u sheegayn ilo wareedyo lagu kalsoon yahay.
Sidoo kale Madaxweynaha dalka Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle ayaa lagu wadaa in uu booqdo Ciidamada Jabuuti ka jooga Soomaaliya ee ku sugan Gobalka Hiiraan ee Bartamaha Soomaaliya hadii aysan wax iska badalin qorshaha socdaalkiisa.
Madaxweyne Geelle Soomaaliya waxaa ugu dambeysay bishii February sanadkii 2017, markaas uu ka qayb galay Caleema saarka Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo. Socdaalkaan ayaa noqonaya 2 sano kadib safarkiisii ugu horreeyey ee Soomaaliya.
Socdaalka Madaxweyne Geelle ayaa ku soo aadaya iyadoo ay jirto warar sheegaya in mugdi soo kala dhax-galay Dowladaha Soomaaliya iyo Jabuuti kaas oo ka dhashay heshiiska dowladaha Soomaaliya iyo Eritrea maadaama ay Eritrea ay Jabuuti ka heysato dhul iyo Ciidan looga qabsaday dagaal ka dhacay Xuduuda labada dal ee Jabuuti iyo Eritrea.
Muqdisho 15ka Maarso 2019 Xogahayaha guud ee QM António Guterres ayaa shalay ergey cusub usoo magacaabay Geeska Afrika, kaasi oo ah Parfait Onanga-Anyanga oo u dhashay dalka Gabon.
Hase yeeshee magacaabistan ayaa abuurtay shaki weyn iyo su’aalo ku saabsan xiisadda Soomaaliya iyo QM kadib markii dowladda federaalka ay cayrisay wakiilkii QM ee Soomaaliya, Nicholas Haysom.
Dhowr qodob oo is-biirsaday ayaa tallabadan u mujineysa mid ay QM uga aargudaneyso dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, oo weli xiriirkooda uusan wanaagsaneyn.
1 – QM ma sheegin shaqada ergeyga cusub Parfait Onanga-Anyanga iyo waxa uu qaban doono, iyo dalalka uu qaabilsanaan doono, hase yeeshee marka laga soo tago Soomaaliya, inta kale dalalka Geeska Afrika waa kuwo dowlado dhisan ay ka jiraan oo QM aysan ergey usoo magacaabin.
2 – Qodobka labaad ee shakiga badan abuuraya ayaa ah in QM aysan hadda ka hore u lahayn ergey gaar ah oo qaabilsan Geeska Afrika, oo tani ay tahay markii koowaad ee ay dhacdo.
3 – Sidoo kale QM weli ergey uma soo magacaabin Soomaaliya, saddex bil kadib markii Soomaaliya ay cayrisay Nicholas Haysom.
Way adag tahay in si rasmi ah loo ogaado qorshaha QM, hase yeeshee ergeyga cusub ayay u badan tahay in QM ay u magacowday laba arrin oo labaduba ka dhan ah dowladda Soomaaliya.
1 – QM oo dowladda Soomaaliya u muujineysa in go’aankeeda ciqaabtiisa la marsiinayo, ergeyga cusubna uu yahay mid qaabilsan Soomaaliya iyo Somaliland, oo markii hore uu wada qaabilsanaa ergeyga Soomaaliya, haddana loo muujinayo in si gaar ah loola macaamilayo Somaliland.
2 – QM oo ka hortageysa in dowladda Soomaaliya mar kale ay cayriso ergey ay soo dirsatay. Maadaama ergeygan uusan wadan magaca “Ergeyga Soomaaliya”, dowladda Soomaaliya awood uma lahan inay cayriso ama codsato in laga beddelo.
Dowladda Soomaaliya, oo arrintan aan wax ka weydiinay way ka gaabstaay inay ka jawaabto. Hase yeeshee waxa ay dhowaanahan QM wadday tallaabooyin ay ku ciqaabeyso dowladda Soomaaliya
Kenya 15ka Maarso 2019 Fadeexad culus ayaa kasoo shaac baxday dalka Kenya, kadib markii la ogaaday in malaayiin dollar lagu lunsaday darbiga ay dowladda ka dhiseyso xuduudda Soomaaliya.
Kenya ayaa horey ku dhawaaqday in ay darbi 700km ah ka dhisi doonto xadka ay la wadaagto Soomaaliya, si ay xuduudda u xirto isla markaana u hakiso dagaallameyaasha Al-Shabaab ee uga soo tallaabaya dhinaca Soomaaliya.
Balse markii dhismaha la billaabay sannafkii 2015-kii, darbigii waxaa loo baddalay silig.
Baarlamaanka Kenya ayaa hadda hor istaagay in dhaqaale dheeraad ah lagu bixiyo mashruucan, ilaa inta ay dowladdu sharraxaad ka bixineyso qaabka malaayiin lacag ah loo kharash gareeyay ilaa hadda, sida uu qoray warkeyska kasoo baxa Kenya ee The Standard.
Lacag dhan Sh3.3 bilyan oo shilinka Kenya ah una dhiganta ku dhawaad 35 milyan oo doolar ayaa lagu dhisay 10km oo ka mid ah siligaas xadka laga sameeyay, sida lagu sheegay warbixin la hor geeyay baarlamaanka Kenya.
Marka la isbarbar dhigo lacagta baxday iyo masaafaha siliga ah ee la dhisay, waxay u muuqataa in 1km oo kasta lagu dhisay 300 milyan oo shilinka Kenya ah oo u dhiganta qiyaastii 3 milyan oo doolar.
Arrimahan shaaca laga qaaday ayaa ka careysiiyay xildhibaannada baarlamaanka oo dalbaday in sharraxaad buuxda la siiyo.
Lacagta ilaa hadda ku baxday dhismaha darbiga siliga ah ee xadka Kenya iyo Soomaaliya, oo 10km kaliya laga hirgaliyay ayaa labalaab ka badan dhaqaalaha ay dowladda Kenya sannadkan u qoondeysay istiraatiijiyaddeeda keydka raashinka.
Waxa ay sidoo kale ku dhawaad 1 milyan oo doolar ka badan tahay kharashka uu waddanka ugu talo galay inuu ku baxo adeegyada caafimaadka ee dadweynaha.
Intaas waxaa sii dheer in lacagtaas ay saddex laab ka badan tahay dhaqaalaha ay Kenya miisaaniyadda sannadlaha ah ugu qoondeysay dhismaha guryo qarashkooda la awoodi karo.
Xubno ka tirsan baarlamaanka Kenya ayaa aaminsan suurtagalnimada in saraakiishu ay ka faa’iideysteen halista la xiriirta Al-Shabaab, si ay u boobaan dhaqaalaha dowladda.
Isha: BBC Somali
Qaramadda Midooway 15ka Maarso 2019 Warar ay heshay Warbaahinta Dalka ayaa sheegaya in Qaramada Midoobay ay cadaadis culus saartay Dowladda Soomaaliya, ayada oo ku ciqaabeysa go’aankii ay dalka uga cyrisay Wakiilkii UN-ka ee Soomaaliya Ambassador Nicholas Haysom kaas oo Soomaaliya ka shaqeynayay bilooyin kooban.
Qaramada Midoobay ayaan wali soo magacaabin wakiilkii badali lahaa Ambassador Haysom muda ka badan 60 cesho kadib markii la cayriyey Haysom, sidii ay ku balameen Dowladda Soomaaliya.
Sidoo kale waxaa hakad ku jira dhamaan taageeradii Dowladda Soomaaliya ay ka heli Jirtay Xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya, ayada oo sidoo kalena la dhimay shaqaalihii xafiiska ee Muqdisho, oo qaarkood u wareegay Nairobi.
Qaramada Midoobay ayaa Soomaaliya ka taageeri jirtay bixinta Mushaaraadka Ciidamada Booliiska, Tababarada iyo lacago kale oo la sheegay in toos loo siin jiray Dowladda Soomaaliya, waxaana la sheegay in bilihii la soo dhaafay aan la bixin lacagtaasi.
Sidoo kale Qaramada Midoobay ayaa door-wayn ku lahayd sidii ciidamada Soomaaliya ay ammaanka kala wareegi lahayeen ciidamada AMISOM goobaha ay ka baxayaan, waxaana muuqata in aysan arintaasi dhicin maadaama ay dalka ka baxayaan cutubyo ka tirsan howlgalka AMISOM.
Arintaan ayaa saameen ballaaran ku yeelan karta arimaha ammaanka iyo dib usoo kabashada Soomaaliya.
Dad badan ayaa arrintaan walaac xoog leh ka muujiyay waxayna ka fekerayaan sida ay Dowladda Soomaaliya uga gaashaaman karto xaaladda sii xumaaneysa ee Soomaaliya iyo sida dib loogu soo celin karo wada-shaqayntii Soomaaliya iyo UN-ka maadaama aysan Soomaaliya ka maarmin wada-shaqaynta Qaramada Midoobay.
New Zealand 15ka Maarso 2019 Saddex ruux oo Soomaali ah ayaa lagu soo waramayaa in ay ku geeriyoodeen weerar qof hubeysan uu ku qaada Masjid lagu magacaabo Al-Nur oo ku yaala magaalada Christchurch ee dalka New Zealand. Hiiraan Online oo si dhaw ula soctay dhacdadan ayaa heshay magacyada qaar ka mid ah dadka Soomaalida ah ee ku geeriyooday weerarka Masjidka lagu qaaday waxaana ka mid ah : Sheekh Muuse Nuur Cawaale oo la sheegay in uu ahaa Macalin Dugsi, Sheekh Cabduqaadir oo ka tirsanaan jiray shaqaalihii Wakaalladii Biyaha ee Soomaaliya iyo waliba Cabdullaahi Aadan Diiriye oo ah wiil Lix sano jir ah, sidoo kale waxaa weerarka ku dhaawacmay Aabihii Aadan Diiriye.Jameecada Masjidka ayaa xiliga uu weerarku dhacayay waxaa ay u fadhiyeen Salaada Jimcaha, waxaana ay mar kaliya maqleen dhawaqa rasaasta uu adeegsanayay shaqsiga weerarka geystay.
Booliiska kuma uusan guuleysan uu qabto qofka weerarka ku qaaday Masjidka oo la sheegay in uu siweyn uga soo horjeedo soo galootiga.
Saxafi la socda kooxda kubbadda kiriketka ee dalka Bangladesh oo hadda ku sugan New Zealand ayaa twitterka ku soo qoray in uu ka baxsaday masaajid ku yaalla agagaarka Hagley Park halkaas oo rasaas ka dhacayso.
Maamulka Dowladda Jubbaland 15ka Maarso 2019 Madaxweynaha dowlad gobolleedka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) oo markii ugu horeysay ka hadlay halkii uu ku danbeeyay khilaafkii kala dhaxeeya dowladda dhexe, ayaa sheegay in si guud looga heshiiyay khilaafka, islamarkaana waxa yar ee dhiman la dhameystirayo.
Wuxuu sheegay in safarka ra’iisal wasaare Xassan Cali Kheyre ee Kismaayo uu daba –joogay baaqii madaxweyne Farmaajo ee ahaa in leys wada cafiyo madaxda dowladda federaalka iyo dowlad gobolleedyada, sidaa daraadeed inta badan wixii khilaaf ahaa ama madmadow ahaa ee jira laga heshiiyay.
‘’Ra’iisal wasaaraha kulamadii aan qaadanay waan isla garanay qodob kasta oo ay tabasho ka jirtay, waanan ka heshiinay, waxa kaliya ee noo dhiman waa in aan madaxweynaha (Farmaajo) fadhiggiisa ugu tagno, gaar ahaan aan Anniga Axmed Madoobe ah u tago sidaana lagu dhameeyo wixii ka harsan madmadowgii horay u jiray waayo in uu isaga yimaado halkan Kismaayo, waxaa ka wanaagsan in aan fadhiggiisa ugu tago’’ ayuu yiri madaxweynaha dowlad gobolleedka Jubbaland.
Safarkii uu ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xassan Cali kheyre uu ku tagay maagalada Kismaayo ayaa waxaa dhaliil xoog leh u jeediyay siyaasiyiin ay ka mid yihiin musharixiinta u taagan xilka madaxweynaha maamulka Jubbaland kuwaa oo sheegay in safarkiisa loo isticmaalay olole doorasho, sidaa daraadeed looga fadhiyo ra’iisal wasaraha in uu cadeeyo mowqifkiisa la xiriira doorashada Jubbaland.
Madaxweynaha Jubbaland ayaa dadaal dheer ugu jira sidii uu mar kale u noqon lahaa madaxweynaha maamulka, madaama loo balansan yahay bisha Augusto ee sanadkan in ay dhacdo doorasho.
https://www.youtube.com/watch?v=3gnRGAI4IB8
WARARKA MAANTA 14ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxaa ka jira inuu Madaxweynihii hore ee Dowladdii #Damu-Jadiid Mudane Xassan Shiikh Maxamuud “Garguurte” uu ka hoggaan fiicnaa #Dowladda #Soomaaliya ee hadda uu hoggaamiyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo xitaa diiday inuu si sax ah ugu sheego Shacabka Soomaaliyeed arrimaha badda Soomaaliya ee ay #Kenya si khaldan ugu doodayso dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo shirkaddo shisheeye ah siisay shatiyo sharci-darro ah kuwaasoo ay shidaal iyo kheyraad kale uga baaranayaa gudaha badda Soomaaliya? Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
Ethiopia 14ka Maarso 2019 Siyaasiga Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa taxliil kooban ka sameeyey socdaalka madaxweynaha Faransiiska Emmanuel Macron uu ku marayo dalalka Bariga Afrika ee Jabuuti, Itoobiya iyo Kenya.
Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa arrin ugub ku ah in Faransiisku uu Itoobiya ka caawinayo dhismaha ciidanka badda.
Qoraal uu soo dhigay facebook, hoos ka aqriso.
Waxaan isha ku hayey booqashada Madaxweynaha Faransiiska ee Geeska Afrika. Emmanuel Macron wuxuu booqday Jabuuti, Itoobiya iyo Kenya. Inkastoo Faransiisku saldhig Milateri ku leeyahay Jabuuti, haddana in muddo ah Madaxweyne Faransiis ah Jabuuti booqasho kuma imaan. Dhinaca kale waana markii koowaad ee uu Madaxweyne Faransiis ah Kenya booqan doono. Macron wuxuu Itoobiya la saxiixday heshiis “difaaca wadajirka ah ee labada dal”.
Heshiisku wuxuu diirada saarayaa tababarka iyo qalabaynta Ciidamada Itoobiya iyo la dagalaanka argagixisada, laakiin waxaa ugub ku ah in Faransiisku uu Itoobiya ka caawinayo dhismaha Ciidanka Badda, labada dalna iska kaashadaan la dagalaanka burcad badeedka Badda Cas iyo Badweynta Hindiya.
Ka sokow in Faransiisku uu doonayo in uu kaalintiisa Geeska Afrika xajisto, haddana kulamada Marcon iyo khudbooyinkiisaba kama marnayn xadaynta saamaynta sii kordhaysa ee ay Shiinuhu ku leeyihiin Geeska Afrika. Loolanka shiinuhu wuxuu macno u yeelay, islmarkaana sare uu qaaday ahmiyada istiraatiijiyadeed ee Geeska Afrika u leeyahay dunida gaar ahaan awoodaha tunka xooggan iyo xulafadooda Gobolka iyo Gacanka Khaliijka.
Saxaafada Dunida way ka hadleen socodka Marcon ee Gobolka, laakiin saxaafada Soomaalidu waxba kama qorin booqashada Macron ee Geeska Afrika. Mana filaayo in badan oo siyaasiyiin ahna in ayba warba ka hayaan.
Muqdisho 14ka Maarso 2019 Qaraxan oo ahaa miinada nooca dhulka lagu aaso aya waxa uu ka dhacay meel u dhow deegaanka Arbacow oo ay saldhig ku leeyihiin ciidamo ka tirsan kuwa Midowga Afrika ee AMISOM.
Goob joogayaal ayaa waxa ay sheegeen in jugta qaraxa lag maqlay deegaanka Ceelasha Biyaha iyo deegaanada ku dhow isla markaasna lala eegtay kolonyo ay la socdeeen ciidamo ka tirsan AMISOM oo ka yimid dhinaca deegaanka Arbacow.
Qaraxa kadib ayaa ciidamadu waxa ay fureen rasaas ,waxaana weli la ogeyn khasaaraha ka dhashay qaraxa lala eegtay ciidamada AMISOM iyo rasaasta ay fureen intaba.
Waxaa hakad galay isku socodka dadka iyo gaadiidka, waxaana ciidamada AMISOM ay xireen wadada soo gasha iyo tan ka baxda goobta uu qaraxaasi ka dhacay.
Deegaanada ku yaala duleedka magaalada Muqdisho ayaa waxaa inta badan qaraxyo lagula eegtaa ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM xiliyada ay ku socdaalayaan, kuwaas oo sababa khasaarayaal kala duwan
Maamulka Dowladda Koonfur Galbeed 14ka Maarso 2019 Waxaa taagan khilaaf xoog leh oo ka dhashay maagcaabistii Guddoomiyaha Gobalka Shabeelaha Hoose Ibraahim Aadan Najax, oo maalmo ka hor lagu dhawaaqay kadib wareegto ka soo baxday Xafiiska Wasiirka Arrimaha Gudaha ee Koonfur Galbeed Soomaaliya.
Odayaal dhaqan iyo siyaasiin ayaa gaaray Magaalada Baydhabo ee xarunta Gobalka Bay, waxayna halkaasi doonayaan in ay kula kulmaan Madaxweynaha Maamulka Koonfur Galbeed Cabdicasiis Xasan Maxamed (Lafta-Gareen), si ay cabashooda ugu gudbiyaan Madaxweynaha.
Mid kamid ah odayaasha dhaqanka ee gaaray Magaalada Baydhabo ee xarunta Gobalka Bay islamarkaana cabashada ka ah Magacaabista Guddoomiyaha Gobalka Shabeelaha Hoose ayaa Caasimada Online u sheegay in aan lagala tashan magacaabista oo ay aheyd in laga tala geliyo arrimaha Gobalka sidii markii hore ahaan jirtay ama looga tala gelin jiray.
Odayaashaan ayaa Caasimada Online u sheegay in ay xog ku heleen in dowladda Soomaaliya ay codsatay in Ibaahim Aadan Najax loo magacaabo Xilkaan kadib markii ay lacag ka qaadatay walaalkiisa Isaaq Aadan Najax oo ah Ganacsada maal-qabeen ah.
Waxaan xog ku heynaa in lacag dhan Afar Boqol oo kun oo dollar Xukuumada la siiyay, waxaana lacagtaasi bixiyay Isaaq Aadan Najax oo ah Ganacsade caan ka ah Sh/Hoose iyo Muqdisho, waxaana dalaal ka ahaa Wasiirkii hore ee Warfaafinta KGS”, ayuu yiri mid kamid ah odayaasha Gobalka Sh/Hoose oo ku sugan Baydhabo.
“Xafiiska Ra’iisal Wasaaraha ayaa laga amray in Ibaarhim loo magacaabo Guddoomiyaha Gobalka kadib markii la siiyay lacagtaasi, annaga talo kuma yeelan, musuq maasuq ayuu ku yimid”, ayuu hadalkiisa raaciyay Nabaddoonkaan la hadlay Caasimada Online.
Xafiiska ra’iisul wasaaraha weli kama jawaabin eedeyntan.
Dhowaan ayaa wareegto ka soo baxday xafiiska Wasiirka Arrimaha Gudaha KGS waxaa xilka Guddoomiyaha Gobalka Shabeelaha Hoose loogu magacaabay Ibraahim Aadan Najax oo hore xilkaan usoo qabtay.
Najax markii ugu dambeysay waxa uu ahaa Wasiir u-dowladaha Madaxtooyada Koonfur Galbeed Soomaaliya xiligii Madaxweyne Shariif Xasan Sheekh Aadan.
Maamulka Dalka #Somaliland March 13, 2019 Wefdi uu hogaaminayo Madaxweynaha Somaliland Mudane Muuse Biixi Cabdi oo maalmihii udambeysay ku sugnaa magaalada Abu Dubai ee dalka Imaaraadka Carabta ayaa laga warhaynin meel ay ku dambeeyeen.
Shacabka Somaliland ayaa is-weydiinaya su’aalo dhowr ah oo la xidhiidha wefdiga Biixi iyo howlaha mashquuliyey.
Wefdigan ayaa waxa dadweynaha reer Somaliland ugu dambeysay 9-kii bishan oo Caasimada dalka Imaaraadka lagu soo dhaweeyay.
Qoraal kooban oo uu bartiisa Facebook ku qoray Wakiilka Somaliland ee Imaaraadka Carabtu ayaa waxa uu ku sheegay in Madaxweyne Biixi uu la kulmay madax kamid ah Imaaraadka, inkasta oo uusan dadka la wadaagin Magacyada masuuliyiinta uu Biixi la kulmay.
Sikastaba ha ahaate Warar ay heshay warbaahinta dalka ayaa waxay sheegayaan in Madaxweynuhu uu Imaaraadka u tagay dano u gaar ah, taasi oo sababtay inay safarkiisa qeyb ka noqon waayeen Wasiirka Arrimaha Dibeda iyo Wasiirka Maaliyada oo iyagu ah xidhiidhiyaha Imaaraadka Carabta iyo Xukuumada Somaliland.
Maraykanka March 14, 2019 Ben Fender oo ah safiirka dowladda Ingiriiska ee Soomaaliya ayaa bixiyey wareysi xasaasi ah oo ku saabsan Xaaladihii ugu dambeeyey ee siyaasadda Soomaaliya.
Wareysigaan oo idaacadda Goobjoog uusiiyey, ayaa wax badan lagu waydiiyey Safiirka Arrimo ku aadan taageerada UK ee Soomaaliya, Ammaanka, iyo Mashaariicda dib u dhiska.
Sidoo kale, waxaan wax laga weydiiyey Mr. Ben Fender qorsheyaashooda soo socda ee garab istaagidda Soomaaliya iyo arrimo kale oo muhiim ah.
Warbixintaan ayaa kusoo qaadan doonaa Safiirka Dowladda Ingiriiska oo wax laga waydiiyey ceyrintii Ergeygii Qaramada Midoobay u qaabilsanaa Soomaaliya Haysom iyo inay saameyn ku yeelan doonaan safiirka cusub ee lasoo magacaabi doono.
Safiirka ayaa sheegay inuu aad uga xun yahay in la ceyriyo Safiirkii hore ee Qaramada Midoobay Heysom, isagoo qeexay inay Qaramada Midoobay ka wado Soomaaliya shaqo muhiim ah oo ay ugu horeyso Amniga iyo Doorashooyinka ayna arrintaas taageero weyn ka geysato Dowladda Ingiriiska.
Wuxuu Dowladaha kale ugu baaqay inay sida Ingiriiska oo kale uga qeyb qaataan kaalmooyinka Soomaaliya loo mariyo hey’adaha kala duwan ee Qaramada Midoobay.
Safiirka ayaa si cad u beeniyey inay dowladiisa saameyn ku yeelaneyso magacaabista ergayga cusub ee Qaramada Midoobay u fadhiisan doono Soomaaliya.
Wuxuu sheegay inaysan Ingiriiska shaqo ku laheyn magacaabista Safiirka cusub balse ay tahay shaqo u taalo Xoghayaha Qaramada Midoobay António Guterres sida uu isaga fahamsan yahay.
Bishii January ee Sanadkaan ayey aheyd markii ay Dowladda Soomaaliya ku amartay Heysom inuu si deg deg ah isaga baxo Soomaaliya kadib markii lagu soo oogay inuu faragelin qaawan ku hayo Arrimaha Gudaha iyo madax banaanida Soomaaliya.
Inkastoo António Guterres uu isku dayey inuu Dowladda Soomaaliya ku qanciyo inay go’aankeeda ka laabato haddana wuu ku fashilmay wuxuuna ku dhawaaqay inuu aqbalay amarka Dowladda uuna dhawaan soo magacaabi doono xoghaye cusub.
Hadalkii keenay in la ceyriyo Heysom ayaa ahaa markii uu qoraal kasoo saaray rabshado ka dhacay magaalada Baydhabo intii ay socotay doorashada maamul goboleedka Koonfur Galbeed, waxayna rabshadahaas dhaceyn markii ay Dowladda Soomaaliya si xoog ah usoo xirtay Mukhtaar Roobow Abuu Mansuur oo kamid ahaa musharixiinta Koonfur Galbeed kaasoo dhawaan kasoo goystay Kooxda Al-Shabaab.
Safiirka ayaa sidoo kale sheegay inay dib u bilaabeyn kaalmadii ay siin jireen Ciidamada Booliska Soomaaliya ee joogo Magaalada Baydhabo, wuxuuna ciidamada ugu baaqay inay ilaaliyaan xasiloonida kana fogaadaan isticmaalka xogga iyo caburinta shacabka.
Qaar ka mid ah Dowladaha Midowga Yurub iyo dowladda Ingiriiska ayaa horey ugu dhawaaqay inay joojiyeen mushaarka Ciidamada Booliska ee Baydhabo ka howlgalo kadib markii ay qeyb ka noqdeyn rabshadaha ka dhacay Magaalada oo ay ku dhinteen dad badan oo uu ku jiray Xildhibaan ka tirsanaa Baarlamaanka Koonfur Galbeed.
Maraykanka March 14, 2019 Howl-galka ciidamada Amisom ee Soomaaliya ayaa waxa uu wajihi doonaa halis dhaqaale oo xooggan, oo sababi karta in ciidamada badan ay ka baxaan Soomaaliya, kadib go’aan kasoo baxay maamulka madaxweyne Trump ee dalka Mareykanka.
Trump oo ku dhowaaqay miisaaniyadda dowladdiisa ee sanadda 2020, ayaa waxaa ku jiri dhimis xooggan oo lagu sameynayo lacagta Mareykanka uu ku caawiyo howl-galka Amisom ee Soomaaliya.
Qorshaha Trump ayaa ah inuu dhimso 65% lacagta Mareykanka uu ku bixiyo Amisom. Lacagtaas oo iminka ah sanadii 254 milyan oo dollar, ayaa waxaa laga soo reebi doonaa kaliya 90 milyan oo dollar. Qorshaha Trump ayaa waxaa ku jira in sanadaha xiga la joojiyo lacagtaas gebigeed.
Go’aanka Trump ayaa xaaladda kusii xumeyn doonta Amisom, oo markii horeba wajahaysay dhimis 20% oo ka timid Midowga Yurub.
Dhowaan ayaa waxaa taagnaa muran xooggan oo u dhaxeeyay dalalka ciidamada ay ka joogaan Soomaaliya iyo ururka Midowga Afrika, oo ku saabsan in la yareeyo ciidamada. Burundi, oo ciidamo kun askari ah laga dhimay iyo sidoo kale Uganada oo wajahaysa ayaa aad uga hor yimid, kuna hanjabay inay ciidamadooda kala baxayaan Soomaaliya.
Ururka Midowga Afrika oo inta badan ku tiirsan dhaqaalaha Yurub iyo Mareykanka ayaa waxaa qasab ku ah inuu ciidamada dhimo ama ka yareeyo mushaharka marka ay lacagta yaraato. Ciidamada Amisom oo markii ay imanayeen Soomaaliya qaadan jiray bishii 1500 oo dollar askarigiiba, ayaa hadda sidii lacagta looga jarayey qaata 825 dollar.
Haddii sanadka xiga lacagta Mareykanka ay 65% hoos u dhacdo, waxaa qasab noqon doonto in kumanaan askari oo kale oo Amisom ah dalka laga saaro.
Dalalka Yurub iyo Mareykanka ayaa toban sano kadib garwaaqsaday in Amisom aysan waxba kusoo kordhin Soomaaliya, waxayna ka fakarayaan qorshooyin kale oo ay Soomaaliya ku caawin karaan.
Muqdisho March 13, 2019 UGuddoomiyaha aqalka sare ee baarlamaanka Cabdi Xaasho Cabdullaahi ayaa ka hadlay halka uu ku dambeeyo khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka.
Isaga oo saxaafadda la hadlayay ayuu sheegay in Khilaafkaasi aan wali xal rasmi ah laga gaarin balse ay filayaan in sida ugu dhaqsiyaha badan loo xaliyo, isaga oo rajo ka muujiyay in madaxweynaha dalka uu soo faragelin doono arintaan.
Guddoomiye Cabdi Xaashi Cabdullaai ayaa sheegay in wali uu taagan yahay khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka, waxaana uu sheegay in marar badan la yeeshay kulam arimahaasi la doonayay in lagu xaliyo, balse aan la isku fahmin.
Wuxuu sidoo kale sheegay in maadaama la isku hayo qodobo Dastuuri ah, dhankooda ay sameeyeen tanaasulaad badan, balse aysan dhicin in dhanka Golaha shacabka ay ka helaan tanaasulaad.
“Wali waa sideesii Khilaafkii jiray, laakiin lagama rajo dhigin, marar badan ayaan kulanay, waxaana u malaynayaa in dhanka Golaha shacabka ay wada shaqeynta ka socon weysay, waana heynaa dhamaan cadeymaha, waxaanse rajeyneynaa in xal laga gaaro, waxaa la isku hayaa qodobo Dastuuri ah”.
“Wax badan ayaan tanaasul sameyney, haddana waxaa wanaagsan in si dhab ah loo wada shaqeyn doono, waxaana arintaan fileynaa in hogaanka ugu sareeyo dalka uu go’aan qeyb ka qaadan doono”ayuu yiri Cabdi Xaashi.
Warar soo baxaya ayaa sheegaya in khilaafka u dhaxeeya labada aqal ee baarlamaanka uu saameyn ku yeeshay furitaanka kalfadhiga baarlamaanka oo dhawaan la filayo inuu dib u furmo.
Muqdisho March 14, 2019 U.S. Ambassador to Somalia Donald Y. Yamamoto today met with six Somalia business owners who recently traveled to Gulfoods Expo 2019 in Dubai as part of a U.S. and Somalia effort to increase job creation and promote economic development and trade in Somalia. Three of the participants in the discussion were Somali women business owners. During the discussion, the Gulfoods Expo participants described how their businesses improved due to this initiative, including through accessing new markets.
This is the third year that the United States Government has supported Somali-owned businesses to participate in the Gulfoods Expo. This year, we supported a booth hosting 20 Somali business people. Somali exhibitors sponsored their own airfare, while the U.S. government assisted with local transportation and accommodation. A true, U.S.-Somali partnership. The theme of the booth was “Somali Rising” and covered a range of products such as sesame, pulses, bananas, mangoes, dried lemons, peanuts, dried fish, and meat products. An estimated 4,000 people visited the Somali Rising booth and many sale deals were made. There are indications that total sales by the participants as a result of Expo participation will reach $3,000,000 by May 2019 and this amount is likely to increase over time.
The participation of these Somali businesses in Gulfoods Expo 2019 was part of the USAID-supported Growth, Enterprise, Employment, and Livelihoods (GEEL) program. Through GEEL, the United States seeks to better the lives of Somalis through improved income generation opportunities. The United States believes that a thriving economy in Somalia will contribute to a more stable future for the country as well as improved trade opportunities for the United States.
The GEEL program promotes inclusive economic growth in Somalia. Through GEEL, USAID accelerates Somalia’s integration into the global economy by improving the country’s competitiveness in export markets, reducing reliance on imports, increasing market linkages and business partnerships, and spurring new investments to create jobs. In regions recovering from years of conflict and natural disasters, USAID aims to boost production of high-quality fish, agriculture, and dairy products for domestic and international consumers.
Somali Businesses that Participated in Gulfoods Expo 2019
Moumin Group
Moumin Group is a leading company in trade of agri-inputs and machinery and boasts over 2,800 hectares of sesame, banana, and fruit trees in Afgoye, Jowhar and Mogadishu. The company has invested heavily in the revival of the banana exports sector and is currently building a large fruit packaging and processing facility in the outskirts of Mogadishu at a cost of $1.5 million. GEEL will partner with Moumin to develop the facility, and plans to provide a grant of $250,000.
SomFresh Farm
SomFresh Farm is a women-led company specializing in domestic distribution of fresh fruits and vegetables, and currently investing in quality improvements to meet export requirements. The company previously invested in a banana ripening center (the only one in Mogadishu) and recently purchased 78 hectares in the Shebelle River area, about 45 km from Mogadishu. GEEL linked SomFresh to Dahabshil Bank, which in turn provided a loan of $210,000 to the business. GEEL also granted $75,000 for installation and modernization of a cold room and banana ripening facility. The company plans to export bananas to Turkey and the Middle East in the near future.
Dhulkii, Land of Frankincense
Dhulkii, Land of Frankincense is a women-led company based in Garowe, Puntland. Dhulkii produces gums and resins for export, including processing and packaging of oils and skin care products. At the 2019 Gulfood Expo, the company secured an order for 5,000 kg of Arabic gum.
Somali Fresh Fruit Company
Somali Fresh Fruit Company has about 300 hectares under fruit production in Janaale and a history of exports, including large volumes of lemon. The company recently invested $100,000 in lemon drying machines.
Somali Seafood Product Company
Somali Seafood Product Company (SSPC) was established in 2005 and is based in Puntland. SSPC is among the largest Somali fishing companies in Somalia. It has invested over $1.1 million in new facilities and $350,000 in equipment and has allocated $400,000 for 2019 expansion including hiring of new employees, marking and advertising, and building costs. The company currently employs over 200 people. GEEL has provided cost-sharing support for warehouse construction ($132,000), cold chain installation ($30,000) and technical assistance/training on Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP) for improved market access
Europe Somalia March 14, 2019 As of January 1, 2021, Canadians (along with residents from 60 other countries) will no longer be able to visit Europe on a whim — at least, not without applying for the European Travel Information and Authorization System (ETIAS) first.
According to the European Commission, the new system is being enforced to upgrade international security. It will apply for travel in 22 countries in the Schengen zone, including Italy, France, and Germany. Visits to the UK will remain exempt.
At present, Canadians traveling to the 26 members of the Schengen area for up to 90 days do not require any type of authorization or visa. It’s as simple as booking a flight to London or Paris and heading off, granted you follow the 90/180 day rule.
ETIAS will be an automated IT system that identifies security or migratory risks posed by visa-free travellers entering the Schengen Zone. It is also designed to ease border crossings for the majority of travellers who are deemed non-risks.
The European Commission’s fact sheet details precisely how ETIAS will work.
Unlike the visa process, ETIAS will not require a consulate visit or biometric data collection. Instead, the process will involve the completion of an online application form prior to departure. Submission of a valid passport and payment of a €7 ($8) application fee will kickstart an automated assessment process. The commission expects that over 95% of applicants will pass and receive their authorization via email within just a few minutes.
ETIAS authorization will be valid for a period of three years for multiple entries, meaning travellers can go back and forth during the three-year window without re-applying.
Somalia March 14, 2019 Somalia is seeking the services of a Nairobi-based currency expert seconded by the International Monetary Fund (IMF) as it looks to issue a new currency to replace its widely counterfeited shilling.
The Horn of Africa state has not issued official currency notes since 1991 and is banking on a Sh4.1 billion ($41 million) donor-funded currency reform plan to phase out the counterfeit notes that account for more than 90 percent of the money in circulation in the country.
The lack of a genuine currency and payments system has made it difficult for Kenya’s eastern neighbour to do business.
The country has been facing civil strife since the collapse of its central government in January 1991 but is now beginning to reform its governance under the federal government.
Mogadishu told an IMF review team in a meeting last month in Nairobi that its central bank had endorsed the framework for the issuance of new currency and identified committee members who will support the process.
“As soon as the administrative framework for the project fund is set up and the project funding is fully covered, we expect the IMF to assist us with a currency expert based in Nairobi to provide direct support to the Central Bank of Somalia and the currency reform project manager,” the government told the IMF.
“We have stepped up efforts to reach out to donors to raise the needed funds ($41 million) for this project and also reached out the World Bank for assistance on the project fund’s administration.”
The first phase of the reform plan will see the Somalia government print 752.5 million new notes — starting with small denominations — which it will then exchange for the counterfeit Somali shilling notes currently in circulation.
The new currency will also allow the Central Bank of Somalia to build up a reserve buffer in its own currency as it looks to set up a central payment system and strengthen regulation of the country’s banking sector.
In the second phase of the currency reforms, Somalia will print larger denomination notes and development of independent monetary policy instruments and reserve management guidelines.
Kismaayo Jubbaland State March 13 2019 Somali Prime Minister Hassan Ali Khayre has today arrived in Kismayu town, 500km south of Mogadishu.
The delegation of the prime minister was welcomed by the leader of Jubbaland state, Ahmed Mohamed Madobe and officials from his administration at the airport.
Prime Kheire will hold talks with Jubbaland leader on restoration of cooperation between the federal government and the regional state in southern Somalia.
According to sources privy to development, PM Kheire is expected to address to concerns of Jubbland state which seized the cooperation with federal government late last year.
Last September, Jubbaland state accused the Mogadishu-based government of interfering in the affairs of the member states.
The state also expressed grievances on insecurity, the sharing of natural resources.
The sources say the two leaders will also address the upcoming Jubbaland presidential elections slated for August this year.
Muqdisho March 14 2019 Kenya Airways Plc may change its early-stage plans to buy Boeing Co.’s 737 Max jets after one of the planes crashed for the second time in five months, prompting airlines and regulators around the world to ground the aircraft.
Sub-Saharan Africa’s third-largest carrier could instead consider the larger 787 Dreamliner or acquire planes from rival Airbus SE, according to Chairman Michael Joseph. The carrier has yet to place firm orders for aircraft but has to expand the fleet to realize its growth strategy, he said.
“The number of aircraft we need in this range is not yet determined,” Joseph said. “As no decision has been taken yet, we will carefully follow the developments around the 737 Max. Studies may also show that we could enlarge our 737-800 fleet and of course as a responsible buyer, we also look at the Airbus options.”
A switch to Airbus could follow a similar move by Indonesia’s Lion Air, which plans to drop a $22 billion order for 737 Max jets in favor of planes made by Boeing’s arch rival, a person with knowledge of the proposal said earlier on Tuesday. One of Lion Air’s own Max planes crashed on Oct. 29, killing 189 people. An Ethiopian Airlines jet followed on Sunday, and 32 of the 157 who died were Kenyan citizens, the most from a single country.
In a dramatic day of developments following the Ethiopian Airlines crash, the European Union Aviation Safety Agency suspended all flights by the 737 Max while investigators probe the incident. Flights were halted across the globe from China to Argentina, leaving Boeing sweating on the fate of thousands of plane orders for the former best seller.
The Kenyan carrier last year revived long-shelved plans to expand its network by proposing to buy as many as ten 737 Max aircraft as part of a five-year strategy. The jets appealed because of better aerodynamics and fuel efficiency, which would help Kenya Airways start more long-haul routes, an executive from the company said at the time.
“We wish to state that no Kenyan air operator has in their fleet the affected aircraft type known as the Boeing 737 Max,” Kenyan Transport Secretary James Macharia said in a statement on Tuesday. “In addition, no foreign carrier is currently operating the aircraft type in Kenyan airspace,” he said in the statement.
Kenya Airways has 39 aircraft including eight 787 dreamliners and eight 787-800s, according to information on its website. The carrier completed a reorganization in 2017 that resulted in the Kenyan government increasing its stake to 48.9 percent from 29.8 percent, and Air France-KLM shrinking its shareholding to to 7.8 percent from 26.7 percent.
— With assistance by David Malingha Doya, and David Herbling
Maamulka Dowladda Puntland March 14 2019 Gudoomiyaha gobolka Bari Yuusuf Maxamed Waceys Dhedo ayaa sheegay in lahaansho aysan ka muuqan magaalada Boosaaso xili maalmihii lasoo dhaafay ay ka dhacayeen dilal qorsheysan.
Waxa uu sheegay in marka la eego magaalooyinka kale Puntland ay ka muuqdaan lahaansho la xiriirta u turid iyo ka shaqeyn amni balse Boosaaso aanay ka muuqan cid lahaanshaha awgeed uga shaqeeya horumarkeeda iyo sugidda amnigeeda.
Sidoo kale Gudoomiye Dhedo ayaa sheegay in uu necbaystay magaca Boosaaso xili marar badan uu xumaaday amnigeeda taasoo uu sheegay in ay ku badatay weydiimo la xiriirta xaalada guud ee magaalada Boosaaso.
Maraykanka March 14 2019 War qoraal ah oo kasoo baxay Taliska Ciidamada Mareykanka ee Qaarada Afrika ee loo yaqaano (Africom) ayaa lagu faah faahiyey duqeyn dhinaca cirka ah oo uu Mareykanka ka fuliyey Gobolka Shabeellaha Hoose.
Qoraalka Africom ayaa lagu sheegay in Ciidamada Mareykanka oo kaashanaya Saaxiibadooda Soomaaliya ay 12- Bishaan duqeyn dhinaca cirka ah ka fuliyeen deegaanka Huley oo ka tirsan gobolka Shabeellaha Hoose,isla markaana ay la beegsadeen saldhigyo ay lahaayeen Shabaab.
Mareykanku mashaacin khasaaraha ka dhashay duqeyntaas,hayeeshee waxa ay xaqiijiyeen in duqeyntaa aysan wax ku noqon dad rayid ah.
Mareykanka ayaa sanadkaan 2019 waxa uu kordhiyey weerarada dhinaca cirka ah uu ka fuliyo Soomaaliya, waxaana horantii todobaadkaan weerar dhinaca cirka ah uu ku qaaday deegaanka Daaru-Salaam ee gobolka Shabeellaha hoose.
https://www.youtube.com/watch?v=ptml1ig_3sY
WARARKA MAANTA 13ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa #Shabaab ku soo dara inay madax ka noqdaan Laamaha Amniga ee #Dowladda #Soomaaliya? Yaa madaxka sar-sare ah laamaha amniga maanta? Yaa #Shacabka #Soomaaliya maanta runta ka qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise Ma waxaa iscali doona Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee dalka #Soomaaliya? Yaa noqon doona Taliyaha soo socda ee Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka kadiba Shacabka #Muqdisho ogaadeen siyaabaha kala duwan ee uu Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yaasin la shaqaysro Urururka Argagixisadda Al-Shabaab? Maxay beesha caalmka ugu diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Xaggee/halkee maraysaa dacwadii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkamadda Caalamiga ee ICJ? Yaa beddeli doona khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Maxuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo u cayrin rabaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhrti-Raam-Sade”? Ha wiqleyso!
Kampala 13ka Maarso 2019 Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo ku sugan dalka Uganda ayaa ka qeyb galaya Shirka Africa Now ee ka socda dalkaas,kaas oo looga hadlayo arrimaha nabadgelyada, is-dhexgalka iyo koboca dhaqaalaha ee Qaaradda Afrika. Shirka ayaa lagu wada in Maanta oo Arbaco ah in la soo geba gabeeyo,waxaana khubad dheer la filayaa in uu ka jeediyo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmajo taas oo uu kaga hadli doono arrimaha, Amniga, Kobaha Dhaqaalaha iyo isdhexgalka wadamada Geeska Afrika.
Shirka ayaa waxaa sidoo kale ka qeyb galaya Kumaan Ergo oo ka kala socda Wadamada Afrika iyo Madaxweynaha Uganda Yuweri Museveni oo shirkaasi martigeliyey, waxaana inta ka hasran shirkaas laga hadli doonaa sida lagu kobcin karo dhaqaalaha Wadamada Afrika.
Sidoo kale Madaxweyne Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa inta uu ku sugan yahay dalka Uganda waxa uu kulamo kala duwan la qaadan doonaa Madaxda ka qeyb galeysa shirkaas oo uu ka mid yahay Madaxweynaha dalka Uganda oo tiro laba jeer ah sheegay hadalo uu ugu gefay Soomaaliya.
Muqdisho 13ka Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa markii ugu horeysay sheegtay in ay garoomadeeda ka mamnuucday in ay isticmaalaan diyaaradaha duqoobay ee lagu farsameeyo wadankii la oran jiray midowga Soofiyeeti. War ka soo baxay hay’adda duulista Soomaaliya ayaa lagu sheegay in laga mamnuucay dalka diyaaradaha Antanov 24, Antanov 26, Antanov 32 iyo Antanov 12.
Dowladda ayaa u qabatay isticmaalka hawada Soomaaliya in ay soo gabagabeeyaa ilaa laga gaarayo 15ka bishan Maarso oo wixii ka danbeeya aan loo ogolaan doonin ay Soomaaliya ka sii shaqeeyaan.
Diyaaradan ayeey ku sheegtay dowladda Soomaaliya in aysan amaan aheyn, islamarkaana yihiin kuwo duq ah oo muddo dheer la soo isticmaalayay.
Toddobaadkan ayeey aheyd markii ay ku dhinteen 157 ruux diyaarada Ethiopian Airlines, oo lagu sheegay in ay aheyd diyaarad dhowr bilood oo kaliya shaqeyneysay oo cusub, waan tan keentay in dowladda shaki badan ka qaado diyaaradahan ay mamnuucday oo ah kuwo gaboobay oo muddo dheer la soo isticmaalayay.
Muqdisho 13ka Maarso 2019 Dowladda #Soomaaliya ayaa wada qorshihii ugu dambeeyay ee isbadal loogu sameynayo laamaha amaanka dowladda Soomaaliya, waxaana la filayaa in xil ka qaadis kale lagu sameeyo saraakiisha qaarkood.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dowladda laga yaabo inay xilalka kaqaado xubno ka tirsan Hay’adaha amaanka dowladda Soomaaliya, waxaana la filayaa in magacaabis kale la sameeyo.
Xubnaha laga yaabo inay saameyso isbadalka cusub ee la hadal hayaa, waxaa kamid ah Wasiirka amniga xukuumada Soomaalliya, taliyaha ciidamada booliska iyo xubno kale oo ka tirsan laamaha amaanka.
Sidoo kale wararka soo baxaya ayaa sheegaya in laga yaabo in la magacaabo taliyaha Hay’adda Nabad sugidda iyo sirdoonka Qaranka, maadaama xilkaasi uu banaan yahay muddo badan.
Kulan habeen ka hor dhex maray madaxweynaha dowladda Soomaaliya iyo laamaha amaanka ayaa lagu gorfeeyay in labo sano kadib aan loo dulqaadan karin in dowladda Soomaaliya ku fashilanto amaanka magalada Muqdisho.
Waxaa kulankaasi lagu canaantay saraakiishii ka qeyb gashay, iyadoo laga dalbaday inay isbadal dhab ah la yimaadaan.
Lama hayo waqtiga isbadalka dhabta ah la sameyn doono, balse waxaa dowladda Soomaaliya ay cadaadis xoogan saareysaa saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya si isbadal loogu sameeyo xaqiijinta amaanka Muqdisho.
Kismaayo 13ka Maarso 2019 Kaddib diyaar-garow qaatay muddo toddobaad ah oo loogu jiray soo dhaweynta R,W Kheyre, maalintii shalay ayuu si rasmi ah uga degay magaalo-xeebeedka Kismaayo ee Dowlad-goboleedka Jubbaland.
Booqashadiisa oo ahayd mid si weyn loogu qaadaa-dhigay baraha bulshada, waxay sidatay farriin ugub ah oo laga fahmi karay sida hab-maamuuska leh ee loogu soo dhaweeyey gudaha mid kamid ah maamul-goboleedyada ugu awoodda badan dalka.
Isaga oo ka hadlayay qaabilaadda R/W Kheyre, Madaxweynaha Jubbaland wuxuu booqashadiisa ku tilmaamay mid lama huraan ah oo albaab cusub u furaysa wada-shaqeyn qotodheer oo dhex marta dowladda dhexe iyo dowlad-goboleedyada.
Balse gef ma ahan in la yiraahdo booqashada Kheyre way ka gudo-ballaaran tahay kaliya in lagu koobo isku soo dhawaanshiyo iyo wada-shaqeyn?! Waxay sidoo kale iftiimin kartaa dun hoose oo isku xiraysa laba is-bahaysi oo mid kasta uu leeyahay ahdaaftiisa gaarka ah. Waana mid, sida dad badani qabaan, go’aaminaysa nuuca musharrax ee ugu cadcadaan kara doorashada soo aadan.
Haddana su’aasha aan wali helin saadaashii lagu yiqiin in lagu hubaal celiyo, waxay tahay kumuu noqonayaa ka-faa’iidaha ‘beneficiary-ga’ ugu weyn ee ka macaasha booqashadan?
In laga jawabo su’aashani waxay ka dhigan tahay in la fahmo hannaanka siyaasadeed ee madaxweyne Farmaajo ku wajahayo arrinta Jubbaland. Walow la fahmi karo in xaalka Jubbaland aad uga duwan yahay maamullada kale – oo taniyo markii la aas’aasay uusan ka dhicin nidaam doorasho oo suura-geliya in Axmed Madoobe looga adkaado loolanka – haddana booqashada Kheyre waxay liifadda u gaabisay hankii siyaasadeed ee ku jiray siyaasiyiin ku heyb ah Hoggaamiyaha Dalka kuwaas oo laga fahmi karay inay quudda-reynayaan qabashada xilka madaxtinimada Jubbaland.
Hayeeshe, taasi ma ahan sabab kamid ah asbaabaha lagu saadaalin karo is-beddelka dhici kara. Waa sida MD Farmaajo uu kaga fal-celiyo dilemada ‘kala-doorashada’ in Madoobe sii ahaado madaxtinimada Jubbaland – isaga oo u danaynaya doorashada soo aadan ee Xisbigiisa – ama inay ka qaalib noqdaan doonista adag oo heybta uu ka dhashay ugu haliilayaan hoggaaminta Jubbaland.
Madoobe wuxuu u muuqdaa hoggaamiye u diyaarsan inuu si qunyar socodnimo ah kula jaan-qaado dabeysha is-beddelka ee NabadIyoNolol. Dhowr jeer wuxuu jeediyay hadallo dabacsan oo u muuqday inay dajin u yihiin xasaradda taagan. Wuxuuna si diblomaasinimo leh uga soo dhalaalay dadaallo dhaafsiiyay ilaa xuduud-beenaadka dalku la wadaago Kenya. Waxaa warar hoose oo warbaahinta qaar ay ku tilmaameen kulan habar-wacasho ah uu Garissa kula qaatay odayaasha dhaqanka iyo siyaasiyiinta Absame.
“Qeyb kamid ah dadaalkiisa wada-xaajoodka,” ayuu yiri Baari Sheikh Yuusuf, oo ah helaha Machadka Daraasadda Soomaalida. “Waxaa ka dhigan inuu fool-ka-fool ula fadhiisan karo hadda kaddib madaxda dalka. Booqashadan ayaana suura-gelinaysa.”
Arrinta kale ee u baahan fiiro gaar ah waxay tahay Puntland oo dhawaan lagu doortay madaxweyne Siciid Deni kaas oo dad badan ay qabaan inuu tarabuunka ka daawanayo loolanka siyaasadeed ee ka dhex jira mucaaradka iyo dowladda dhexe, waxay dowladdu ku eegeysaa il tuhun maadaama aysan u caddeyn hanashadiisa.
Sidaas darteed, booqashadani waxay dharbaaxo kulul wejiga uga dhifanaysaa xisbiyada ugu cadcad doorashada soo aadan inay kula loolamaan midka talada haya. Waayo waxay suura-gelin kartaa in dowladda oo ay feer-socdaan 60% taageerada maamul-goboleedyada inay si sahlan ugu guuleysan karto doorashada soo socta.
Si kastaba, marka si guud heegada looga eego, saadaasha ah inta ay la’eg tahay iskaashi dhab ah ayaa ku jirta hubaal la’aan. Dhaliisha ugu weyn oo uu Axmed Madoobe u jeediyay dowladda ayuu ku sheegay inay tahay balan-furyo. Dad badan waxay qabaan in Axmed ciyaarayo ciyaartii Goroyada ay ka tiri; ‘haddii dheeshu fiican tahay lugbaa iigu jirta, hadday xumaatana lugtii waan kala baxay.’
Balse, inta laga gaarayo xilli-kala-guurka hore ee doorashada soo aadan, qoraallada caadifadaysan iyo sheekooyinka ku qoran baraha bulshada ma saadaalin karaan nuuca mustaqbal siyaasadeed oo labbadan dhinac ay wajihi doonaan.
Qore: Zakariya Xasan Maxamed.
Maamulka Dowladda Somaliland 13ka Maarso 2019 Xukuumada Somaliland ayaa ka jawaabtay hadal kasoo yeedhay Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, kaasi oo sheegay in Somaliland daan-daansi ku hayso Maamulka Puntland Xaduudihiisa.
Wasiirka wasaarada Difaaca Somaliland Ciise Axmed Yuusuf Xawar oo warbaahinta la hadlay ayaa waxa uu sheegay inay Somaliland marnaba gardareysaneyn cidkasta oo daris la’ah.
Xawar ayaa sidoo kale sheegay in aanay jirin Ciidan Somaliland xukumto oo xuduudaha Puntland ku xad-gudbay amase qalalaase ka sameyay.
“Deni waxaan umaleynayaa in uu ka hadlayo deegaano katirsan gobolka sanaag oo ciidamo naga joogaan oo xoojin ku sameynay. ” ayuu hadalkiisa sii raacayiyey Wasiirku.
Xawar ayaa maamulka Puntland ku eedeyay inay dhulkeeda nabadgelyo ku joogaan oo deganaansho ku siisay Maleeshiyad uu sheegay inay dhib iyo rabshad ka wadaan deegaanada Sanaag berri.
Xukuumda Somaliland ayaa ku sababeysay ciidankan xoogan ee ay geysay deegaanka Yubbe ee gobolka Sanaag, inay ka difaaceyso dagaalo ay deegaankaas kusoo qaadan Maleeshiyadka uu hogaamiyo Kornayl Caarre, kuwaasi oo hore uga goostey Maamulka Somaliland.
Naamulka Dowladda Somaliland 13ka Maarso 2019 Saldigga Militari ee Imaraadka Carabta ee la filayo in xadhiga laga jaro bisha June ee sanadkan, ayaa lagu rakibi doonaa qalab taageeraya ilaalinta biyaha Somaliland, sida Imaaraadka Carabta ay sheegeen.
Waxaa sidaas lagu sheegay war-bixin dheer oo lagu daabacay majadalada lagu magacaabo East African Business Week.
Warka ah in Imaaraadka ilaalinayo xeebaha Somaliland ayaa imanaya ayada oo Somaliland ay uga digtay shirkado kalluumeysi oo ay shatiyo siisay dowladda Soomaaliya inaysan usoo dhowaan xeebaheeda.
Warbixinta waxaa lagu sheegay in Saldhigga millatari ee Imaaraadka Carabtu ka dhisanayey Somaliland lagu wado inuu bilaabo shaqadiisa bisha June, kaasi oo uu wehelin doono nidaam lagu ilaalinayo xeebaha Somaliland, oo aan sharaxaad laga bixin
Dhanka kale war-bixinta ayaa lagu soo xigtay hadal uu hore u sheegay wakiilkii hore ee Somaliland u joogay Imaaraadka Carabta Baashe Cawil, kaasi oo ahaa mid uu ku sheegay in aanay Somaliland haysan awood dhaqaale oo ay ku ilaaliso xeebaheeda, ayna raadsan doonto taageero caalami ah.
“Saldhiga militariga Imaraadka Carabta ayaa ka caawin doona gobolka oo dhan – Budhcad-badeednimada, kalluumeysiga sharci-darrada ah, daadguraynta sunta, mana haysanno ilo dhaqaale oo lagu ilaaliyo xeebahayaga, “ayuu Amb Baashe Cawil ku sheegay wareysi hore oo lala yeeshay.
Soomaaliya 13ka Maarso 2019 Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Al Shabaab ayaa soo bandhigay sawiro muujinaya hub, dhaqaale iyo agab kale oo ay sheegeen inay ka furteen ciidamada Mareykanka iyo kuwa DANAB oo habeen ka hor weerar ku qaaday deegaanka Daarusalaam.
Al Shabaab ayaa sidoo kale sheegay in howlgalka ka dhacay deegaanka Daarusalaam sidoo kale ay ku dileen askari u dhashay dalka Mareykanka, iyadoo dowladda Mareykanka ay ka hadashay askarigaasi Al Shabaab ay sheegeen inay dileen.
Mareykanka ayaa sheegay in howgalkaasi uu ahaa mid qorsheysan islamarkaana lagu dilay siddeed kamid ah ciidamada Al Shabaab ee ku sugnaa saldhiga deegaanka Daarusalaam ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Mareykanka ayaa sheegay in markii howlgalka uu dhamaaday ay tira koobeen Askarta Mareykanka ah wax khasaare ahna uusan ka soo gaaray howlgalka oo ay ku faaneen in ay ku dileen siddeed xubnood oo ka tirsanaa Al-Shabaab.
Al Shabaab ayaa sheegay in hal askari uu kaga dhintay weerarka islamarkaana labo kale ay ku dhaawaceen, sidoo kalana askar ay ka dileen ciidamada DANAB ee dowladda Soomaaliya.
Muqdisho 13ka Maarso 2019 Ben Fender oo ah safiirka dowladda Ingiriiska ee Soomaaliya ayaa bixiyey wareysi xasaasi ah oo ku saabsan Xaaladihii ugu dambeeyey ee siyaasadda Soomaaliya.
Wareysigaan oo idaacadda Goobjoog uusiiyey, ayaa wax badan lagu waydiiyey Safiirka Arrimo ku aadan taageerada UK ee Soomaaliya, Ammaanka, iyo Mashaariicda dib u dhiska.
Sidoo kale, waxaan wax laga weydiiyey Mr. Ben Fender qorsheyaashooda soo socda ee garab istaagidda Soomaaliya iyo arrimo kale oo muhiim ah.
Arrinta ugu muhiimsan ee Safiirka la waydiiyey ayaa aheyd Khilaafka xagga Badda ee u dhaxeeyo Dowladaha Soomaaliya iyo UK.
Ben Fender ayaa sheegay in Dowladiisa ay dhex dhexaad ka tahay Khilaafka u dhaxeeyo wadamada Dariska ah ee Soomaaliya iyo Kenya.
“Britain boos ugama banaana xiisadda labada dal,” ayuu yiri Ben Fender
Safiirka ayaa si toos ah meesha uga saaray in shirkii London lagu xaraashay shidaalka Soomaaliya, sida ay dowladda Kenya ku dooday markii ay soo cayrisay safiirka Soomaaliya, ayada oo sheegtay in xirmooyin shidaal oo ku yaalla dhul lagu muransan yahay ay xaraashtay Soomaaliya.
“Shirkii London ma uusan aheyn mid wax lagu xaraashayey sida ay sheegeen qaban qaabiyaasha Shirkaas, Dowladda Ingiriiskana kama aysan qeyb aheyn”.
Muranka dalalkaan ayaa salka ku haaya sohdin badeedka, gaar ahaan goob la sheegay in ay qanni ku tahay shidaal iyo Gaas, waxayna dowladda Kenya ku doodeysaa inay dhulkaas leedahay balse waxaa la ogsoon yahay inaysan iyada laheyn sida laga dareemayo qalqalka siyaasadeed ee ka muuqdo iyo caddeymihii ay dowladda Soomaaliya hor geysay Maxkamadda Adduunka.
Sanadka 2020-ka ayaa la filayaa inay Maxkamadda Cadaaladda Adduunka go’aan kama dambeys ah ka qaadato murankaan dacwadiisa ay soo bilaabatay sanadkii 2014.
Dowladda Soomaaliya ayaa meesha ka saartay eedeynta ay soo jeedisay Dowladda Kenya, iyadoo si cad u sheegtay inaysan marnaba gorgorton ka geli doonin dacwadda taalo Maxkamadda Adduunka.
Dowladda Ingiriiska ayaa go’aankaan ku dhawaaqday maalmo kadib markii labada Madaxweyne ee Kenya iyo Soomaaliya ay ku kulmeyn Magaalada Nairobi kulan uu garwadeyn ka ahaa Ra’isulwasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed.
London 13ka Maarso 2019 Sida lagu baahiyay wargeyska The Telegraph ee kasoo baxaya dalka Ingiriiska Ruux u dhashay dalka Qatar ayaa aflagaadeeyay darawalkiisa oo Soomaali ah, kuna tilmaamay Ey, Daanyeer iyo Addoon Madow ah.
Wargeyska ayaa daabacay in Diblumaasiga oo ah madaxa Caafimaadka ee Safaaradda Qatar ku leedahay dalka UK ayaa darawalkiisa oo Soomaaliya ah u muujiyay naceyb iyo Midab Takoor, waxaana la sheegay inuu ku tilmaamay inuu yahay Adduun Madow.
Darawalka oo ah Soomaali British laguna magacaabo Maxamuud Axmed ayaa dacweeyay diblomaasiga, waxaana la sheegay in kadib dacwadiisa Diblomaasiga uu ka codsaday in uu qaato £50,000 oo laaluush ah dacwaddana uu ka laabto.
Diblomaasiga u dhashay Qatar ayaa lagu magacaabaa Abdullah Ali Al-Ansari, waxaana ay is qabteen Maxamuud oo ahaa darawalkiisa, taasi oo xiisad dhalisay, waxaana Muwaadinka Soomaaliga ah shaqada laga joojiyay sanadkii 2013.
Maxamuud ayaa dhowr jeer isku dayay kiiskan in uu Maxkmadda geeyo, hayeeshee dhowr jeer ay ku celiyeen Maxkamadaha London ilaa maxkamadda racfaanka ay 2015kii amartay in kiiska la gali karo.
Darawalka ayaa ku dooday in intii u dhaxeysay 2007dii ilaa 2013kii uu dhowr jeer waxyeello jirka ah u geystay diblomaasigan markii dambana caay iyo shaqo ka eryid isugu daray.
Sheekada Axmed iyo Maxamuud ayaa hadda uun soo shaac baxday,waxaana Maxkamadaha Ingiriiska ay ku howllanyihiin sidii Maxamuud xaqiisa loogu dhicin lahaa.
Diblimaasiga u dhashay Qatar ayaa adeegsanaya qareenno sare, waxaana uu isku dayay in kiiskan uusan gaarin maxkamadda si hoosana loo dhameeyo.
Diblomaasiga ayaa darawal kale u soo dhiibay lacagta, Maxamuudna u oggolaaday in uu shaqada ku laabto, laakiin Maxamuud ayaa sheegay in uusan shaqada ku laabaneyn lacagtana qaadaneyn ilaa uu caddaalad ka helayo.
Diblomaasiga iyo safaaradda Qadar ee London ayaa diiday dhamaan eedahaas,waxaana ay Maxkamadda amartay in kiiskan uu sii socdo.
Maamulka Dowladda Somaliland 13ka Maarso 2019 Xukuumada Somaliland ayaa ka jawaabtay hadal kasoo yeedhay Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, kaasi oo sheegay in Somaliland daan-daansi ku hayso Maamulka Puntland Xaduudihiisa.
Wasiirka wasaarada Difaaca Somaliland Ciise Axmed Yuusuf Xawar oo warbaahinta la hadlay ayaa waxa uu sheegay inay Somaliland marnaba gardareysaneyn cidkasta oo daris la’ah.
Xawar ayaa sidoo kale sheegay in aanay jirin Ciidan Somaliland xukumto oo xuduudaha Puntland ku xad-gudbay amase qalalaase ka sameyay.
“Deni waxaan umaleynayaa in uu ka hadlayo deegaano katirsan gobolka sanaag oo ciidamo naga joogaan oo xoojin ku sameynay. ” ayuu hadalkiisa sii raacayiyey Wasiirku.
Xawar ayaa maamulka Puntland ku eedeyay inay dhulkeeda nabadgelyo ku joogaan oo deganaansho ku siisay Maleeshiyad uu sheegay inay dhib iyo rabshad ka wadaan deegaanada Sanaag berri.
Xukuumda Somaliland ayaa ku sababeysay ciidankan xoogan ee ay geysay deegaanka Yubbe ee gobolka Sanaag, inay ka difaaceyso dagaalo ay deegaankaas kusoo qaadan Maleeshiyadka uu hogaamiyo Kornayl Caarre, kuwaasi oo hore uga goostey Maamulka Somaliland.
WARARKA MAANTA 11ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu u yiri Wasiirka Warfaafinta #Ethiopia waa cadowga koowaad ee #Soomaaliya marka maxay tahay sababta ay u burburtay diyaaraddii rakaabka ahayd ee dadka badan ku dhinteen? Maxay tahay sababta Sarkiil #Ethiopia ah ay ula kulmeen Warbaahinta ,adaxabannaan ee Soomaaliya ayagoo uga caga-jugleeyey gudaha caasimadda #Muqdishi? Ma #Ethiopia ayaa xukunta Warbaahinta/Saxaafadda #Soomaaliya makra ay madaxda xukunka hayso u dacwoonaayaan? Maxay tahay sababta ay xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ay lacag farabadan ugu bixinayaan inay soo bandhigaan khaa’imiintii badda #Soomaaliya u gacan geliyey #Kenya kuwasoo hadda umalaynaaya inay Shacabka Soomaaliyeed ilooween dembiyadii ay dadka, dalka Iyo diinta ka galeen? Maxay Maxkamadda Sare ee #Soomaaliya u xukumi la dahahy dadkii badda #Soomaaliya u gacan geliyey #Kenya oo ilaa iyo hadda ka caga-jiidaysay inay ka war sugto Xukunka Madaxkamadda Caalamiga ee ICJ? Maxuuse u aamusan yahay Xeer Ilaaliyaha Guud ee Qaranka Mr. Axmed Cali Daahir dembiyadda ay galayso xukuummadda fashilka iyo musuqmaasuqa hareeyey ee haa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”?
Uganda 11ka Maarso 2019 Madaxweynaha dalka Uganda Yuweri Museveni ayaa ku goodiyey in uu Soomaaliya kala baxayo Ciidamadiisa oo dhan hadii uu dhaqan galo Go’aanka tiro ka mid ah ciidamadiisa looga saarayo Soomaaliya.
Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobey ayaa Bishii December ee sanadkii 2018 waxa ay qaraar kusoo saareen in dalkooda dib loogu celinayo 1,000 ka mid ah ciidamada Burundi ee ka mid ah howlgalka AMISOM.
Hayeeshee Madaxweyne Yuweri Museveni ayaa sheegay in Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobey uu ku wargeliyey in dhammaan Ciidamada Uganda ka jooga Soomaaliya ee gaaraya 6,400 uu Soomaaliya kala baxayo hadii la joojin waayo dhimista Ciidamada Burundi ee Soomaaliya.
Waa Madaxweynihii labaad ee qaata Go’aan ah in ciidamadiisa ka jooga Soomaaliya uu la baxayo hadii dhimis lagu sameeyo, waxana horay go’aankaas oo kale u qaatay Madaxweynaha dalka Burundi Pierre Nkurunziza.
Qaramadda Midooway 11ka Maarso 2019 War ka soo baxay Qaramada Midoobey ayaa lagu sheegay in 19 ka mid ah shaqaalaheeda ay ku dhinteen burburka diyaaradii Ethiopian Airlines ee bur burtay maalintii shalay. Hay’adda cunada aduunka ee WFP ayaa waxaa shilka diyaaradeed uga dhintay 7 ka mid ah shaqaalaheeda, xafiiska qaxootiga UNHCR Labo shaqaale ah ayaa uga dhitay shilka, halka Ururka caalamiga ah ee Isgaarsiinta dunida ITU burburka diyaarada ay uga dhinteen tiro la mid ah.
Hay’addaha FAO, IOM iyo waliba xafiiska UNSOM ee Qaramada Midoobey waxaa burburka diyaarada Ethiopian Airlines uga geeriyooday min hal shaqaale ah.
Lix shaqaalaha xafiiska Qaramada ee Nairobi (UNON) ayaa ka mid ahaa dadka ku dhintay burburka diyaarada sida lagu sheegay warka ka soo baxay Qaramada Midoobey.
Dad ka kala socda ilaa 35 dowladdood ayaa la sheegay in ay ku dhinteen burburka diyaarada, iyadoo tirada ugu badan dadka dhintay ay u dhasheen Kenya oo ka geeriyoodeen 32 ruux.
Waxaa sidoo kale dadka dhintay ka mid ahaa 18 u dhashay dalka Canada, Sagaal Itoobiyaan ah iyo waliba Siddeed Ameerica ka soo jeeday.
Soomaaliya waxaa waxaa la sheegay in uu hal qof oo kaliya kaga dhintay burburka diyaarada sida ku cad liiska Jinsiyadaha ay ka soo jeedeen dadka ku dhintay diyaarada.
Muqdisho 11ka Maarso 2019 Lacag la’aan, maamul xumo, iyo wal walka xoog leh oo ku aadan mustaqbalka Soomaaliya ayaa ka taagan magaalada Muqdisho, kaas oo ay dareemayaan dadka xog ogaalka ah iyo kuwa ay saameysay mushaar la’aanta ee shaqaalaha dowladda iyo ciidamada qaranka.
Xafiisyada dowladda qaarkood ee lacag la’aanta ah iyo shaqaalaha iyo ciidamada aan qaadan mushaar ayaa lugta geliyay bishii 6-aad, taas oo saameyn ballaaran ku yeelatay shaqooyinka qaranka inkastoo aysan wali banaanka u soo bixin.
Ugu yaraan 10 wasaaradood oo ka tirsan Xukuumadda Reysal Wasaare Kheyre, xafiisyada taliyaasha Ciidamada iyo xafiisyada Maxkamadaha dalka ayaa laga goostay lacagtii ay qaadan jireen ee socodsiinta shaqada qaranka (running coast).
Sidoo kale waxaan mushaar joogta qaadan muddo 6 bil ah qaar ka mid ah ciidamada Milateriga Soomaaliya, sida Guutada 14 oct iyo Wariyaasha Idaacadda Ciidamada Qalabka Side ee Soomaaliya (Radio SNA) iyo Xafiisyo kale.
“Xafiiska Taliyaha Ciidamada Difaaca, Wasiirka Gaashaandhigga iyo Xafiiska Agaasimaha Wasaaradda Difaaca, bilooyinkaan ma qaadan lacagtii socodsiinta shaqada waana xaqiiqo aan dul tagay”, Waxaa sidaasi Caasimada Online u sheegay qof ka mid ah shaqaalaha wasaaardda difaaca.
Wasaaradaha qaar ee Xukuumadda Soomaaliya ayaa la sheegay in la dejiyay hal dhismo si ay ugu wada-shaqeeyaan korontada iyo adeegyada kale ee muhiimka u ah shaqada. Sidoo kale shaqaalaha KMG ah ee wasaaradaha iyo xafiisyada dowladda ayaa kuu sheegaya in bishaan wixii ka dambeeya aysan sugeynin gunadii ay qaadan jireen maadaama aysan ku jirin liiska shaqaalaha Rayidka ah ee Soomaaliya.
Mushaarka ama gunnada shaqaalaha KMG ah ayaa bishaan lag bixiyay Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya ,balse lama oga halka ay ku dambeyn doonto bilooyinka kale waxaana la sheegay in waqti dambe ay heleen bishaan halka markii hore ay isku wati qaadan jireen shaqaalaha dhan.
Sababta mushaakilkaan lacagta ah ee taagan ayaa lagu sheegay in World Bank uu joojiyay lacagtii caddaanka aheyd ee la siin jiray Dowladda Soomaaliya kadib amar ka yimid QM oo khilaaf culus kala dhaxeeyo Soomaaliya. Sidoo kale, qaar ka mid ah dalalka reer galbeedka, iyo Midowga Yurub ayaa lacagtoodii hakiyey.
Madaxweynaha Soomaaliya oo ka duulay dhibaatada soo wajahday dowladiisa ayaa dhowaan u safray wadanka Qatar si loo caawiyo dowladiisa basle waxaa la sheegay in la soo siiyay lacag dhan 20 milyan, taas oo la sheegayo in aysan waxba ka galin Soomaaliya markii loo eego caqabadaha ku hor gudban DF.
Dowladda Soomaaliya ayaa hore lacagta uga joojisay Warbaahintii qaadan jirtay laa-luushka, taageerayaasheeda Facebook iyo xafsiiyadii Dowladda waxaana hada lays waydiinayaa waxa xiga ee dhici kara.
Shaqsiyaadkii qaadan jiray lacagta ee dowladda taageera ayaa durba bilaabay in ay raali gelin ka bixiyaan waxyaabihii ay sameeyeen, halka qaar kalane ay bilaabeen in ay dacaayadeeyaan Xukuumadda balse waxaa jira 8 qof oo la sheegay in ay wali u soo dhacdo lacagta kuwaas oo wada dacaayadii ay ka fidin jireen siyaasiinta Soomaaliyeed.
Addis Ababa 11ka Maarso 2019 Haddaba halkaan hoose ka akhriso Liiska Wadamada dadkii ku dhintay diyaaraddii Ethioia lahayd ee ku burburtay Ethiopia dhexdeeda daqiiqado kadib marka ay ka kacday Addis Ababa.
32 Kenyans
18 Canadians
9 Ethiopians
8 Italians
8 Chinese
8 Americans
7 British
7 France
6 Egyptians
5 Holland
4 Indians
4 Slovakia.
3 Austrians
3 Swedes
3 Russians
2 Moroccans
2 Spain
2 Poland
2 Israel
1 Belgium
1 Indonesia
1 Somalia
1 Norway
1 Serbia
1 Togo
1 Mozambique
1 Rwanda
1 Sudan
1 Uganda
1 Yemen
Muqdisho 11ka Maarso 2019 Xildhibaan Faarax Xasan oo ka mid ah xildhibaanada baarlamanka Soomaaliya ee aadka ugu dhow ayaa ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre siiyey digniino iyo talooyin la xiriira socdaalka la filayo inuu ku tago magaalada Kismaayo, kulana kulmo Axmed Madoobe. Hoos ka aqriso fariintiisa.
RW Safar Salaama marka hore, Marka xiga waxaan ku xasuusinayaa arrimaha hoose:
RW waxaad u socotaa deegaan dadka Soomaaliyeed ee joogaa ka kooban yihiin dhammaan beelaha Soomaaliyeed oo dhan, isla markaasna ay ka jirto cabburin iyo cabsi gelin xoog leh oo dadka in badan oo ka mid ahi dareemeen xorriyad la’aan.
Dad Soomaaliyeed oo aan loo aabo yeelin loona turin sharaftooda iyo Maalkooda toona, farahooda laga bixiyey hanti badan oo ay lahaayeen, qofkii hadla oo sheegta culeys looga daro laguna kordhiyo dhibaatada, kufsi aan lagu kala soocin marwo iyo marrey, gabar iyo hooyo loo geystay, wiilashooda aan dambiilayaal aheyn hortooda lagu laayey ama meydkooda laga soo aruuriyey xeebaha Calanley iyo Kibora, in badan oo ka mid ah la uusduugay oo aan geeri iyo nolol midnaa ogeyn.
Dad Soomaaliyeed oo dareensan in farihii kululaa ee Shabaab lagula joogay ama Raaskiyambooni lagu ahaa lagu maamulay, loo ciqaabay Soomaali cidday ka yihiin oo aysan sababteeda laheyn, loo ciqaabay waxay aaminsan yihiin, loo ciqaabay maxaad u dareentay waxa dhacaya, loo ciqaabay xiriiro kale oo ay la lahaayeen dad la kala aragti ama siyaasad duwanaa.
Dad Soomaaliyeed oo shaki lagu kala riday laakiin xaqiiqdu tahay in isku si loo cadaabay, lagu abuuray shaki qabiil, iyadoo qabiil Soomaaliyeed oo ku nabad galay meeshaas uusan jirin.
Dadku aad uma dareemaan laakiin dhibka ugu badan waxaa kala kulmay qabiilka ay dadka kale aaminsan yahay inay haystaan maamulkaas. Oo qaarna dekeno qoorta loo geliyey qaarna iyagii gacantooda lagu dulmay.
Dad Soomaaliyeed oo waxgaradkii laga qaxiyey oo in badan oo ka mid ahi qaxooti iyo barakacayaal noqdeen, intii soo hartayna lagu kallifay inay gabadaan oo aysan hadli karin.
Dad Soomaaliyeed oo xanfaley laga adeejiyey, la tusay iyo wiilal Soomaali ah oo afduuban isla markaasna fara fudud ka adeegan doonaan hadday dareemaan waxa socda,
Dad Soomaaliyeed oo laga adeejiyey shisheeye dano kala duwan ka leh dalka oo qaar dhul doon yahay, qaarna nacfi doon yahay sababayna ciddii soo eegta inay cadaabaan.
Dad Soomaaliyeed oo ay ku adkaan doonto inay kuu yimaadaan iyagoo xasuusan taarikhihii soo maray, hadday kuu yimaadaanna farriimaha ay keenayaan yihiin kuwa aad uga duwan dareenkooda iyagoo ka baqaya in looga daro marka laba beri ka dib ka soo tagto, ama dareemaya kuwa kula jooga markaad kulmaysaan inay yihiin kuwii cadaabi jiray ama kuwa u adeega oo xogta waxay ka hadleen la heli doono loona ciqaabi doono.
Dad Soomaaliyeed oo dad aan matelin laga soo hormarin doono laguuna sheegi doono inay yihiin kuwii matalayey iyadoo laga fogaanayo inaad xog rasmi ah heshid.
Dad Soomaaliyeed oo ku nool cadaab aan hadda dunida ka jirin iyo cabburin dad aan u naxeyn danna ka laheyn in xisaabi ka dambeyn karto.
Hadaba RW adigoo dareensan intaas iyo in ka badan, waxaa xil kaa saaran yahay inaad soo aragtid dadka Soomaaliyeed adigoo ka taxadaraya arrimaha hoose:
-Madaxbanaanidooda dad ahaan iyo aragti ahaanba.
-Nabadgelyadooda markay kuu imaanayaan iyo markaad ka soo tagtidba.
-Inaad ogaatid xaaladda dadku ku nool yahay, iyo duruufaha ku hareeraysan.
-Inaad si hoose u xog-ogaalsatid dadka ku dhibaateysan Xabsiyada qarsoodiga ah ee ku yaal magaalada.
-Inaad si dhab ah u ogaatid dareenka Isbaddel ee ay doonayaan iyo nooca uu yahay,
RW waa xil ku saaran inaan dadkaas Soomaaliyeed ku niyad jabin safarkaaga, kuna dhibtoon intaad joogtid iyo markaad ka soo noqotidba.
Ogow waxaad RW u tahay shacabka Jubbaland ee dhibaateysan iyo kuwa ay dhibka ka tabanayaanba.
Waxa ugu xun ee dhici karaa waa in farriin hal dhinac ah ku soo gaarto iyadoo dhinaca kale awoodi waayaan inay ku gaarsiiyaan dareenkooda, adigoo dalkaan ka ah mas’uul sare.
Ilaahay talo saaro kuna dhiirro la kulanka qeybaha kala duwan ee bulshada iyadoo aysan diyaarinteeda mas’uul ka aheyn gacantana ku heyn maamulka hadda joogaa.
Adiga iyo dadkuba inaad xorriyad dareentaan waa muhiim intaad wada joogtaan iyo ka dibba.
Ugu dambeyn waa kugula talinayaa inaad soo marto magaalooyin kale oo aadan Kismaayo ekaan. Waxaad tegi kartaa dhamman degmooyinka gobolka gedo iyo Degmada Afmadow.
Guuleyso
W/Q: Xildhibaan Faarax Xasan
Muqdisho 11ka Maarso 2019 Ciidamada amaanka ee dowladda Soomaaliya ayaa howlgal ay ka sameeyeen degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir, waxay kusoo qabteen ruux la sheegay inuu xirnaa dharka Dumarka.
Ka hor inta ruuxaasi aysan qaban ciidamada amaanka gaar ahaan kuwa booliska waxaa dadka deegaanka ay ka shakiyeen ruuxa la qabtay oo ku sugnaa agagaarka iskuulka Godey ee degmada Kaaraan, kadibna ciidamada ay ku wargeliyeen.
Saraakiil ka tirsan ciidamada amaanka ayaa sheegay in ruuxa la qabtay ay ku sameeyeen baaritaan, iyaga oo ka raadiyay inuu hub watay, balse markii laga waayay lagu wareejiyay hay’adaha amaanka si ay baaritaan dheeri ah ugu sameeyaan.
Saraakiisha ciidamada booliska ayaa sidoo kale sheegay in ciidamada intaasi ka dib baaritaano dheeri ah ay ka sameeyeen xaafadaha kala duwan ee degmada Kaaraan, ayna ku qabteen dhalinyaro la tuhmayo.
Howlgalkaan xalay laga sameeyey xaafada ka tirsan degmada Kaaraan laguna soo qabtay Nin soo xirtay dharka Dumarka ayaa kusoo aadaya xilli todobaadyadii la soo dhaafay Magalada Muqdisho ay ka dhacayeen dilal qorsheysan iyo qaraxyo
Ciidamada baaritaanka ka sameeyay degmada Kaaraan ee gobolka Banaadir ayaa la sheegay inay ahaayeen kuwo cusub oo dhawaan lagu wareejiyay amaanka degmada, iyaga oo fariin ka dhigtay saldhiga degmada Kaaraan.
Maamulka Dowladda #Hirshabelle 11ka Maarso 2019 Magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan waxaa aad looga hadal hayaa kufsi ka dhacay magaalada oo loo geystay gabar sagaal sano jir ah, sida ay xaqiijiyeen dhaqaatiirta caafimaadka ee isbitaalka Beledweyne.
Dhacdadaan ayaa lagu waramayaa inay soo ifbaxday kadib markii la waayay gabadhii dhibaatada loo geystay, iyadoo markii la helay iyada oo dhiig baxeysa, waxaana la dhigay isbitaalka magaalada Beledweyne.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in macalin Dugsi Quraan uu ahaa ruuxa ka dambeeyay falka kufsiga ee loo geystay Gabadha sagaal jirka ah, waxaana la sheegay inuu ka baxsaday magaalada Beledweyne.
Guddoomiyaha degmada Beledweyne Maxamed Ibraahim Foodcadde oo saxaafadda kula hadlayay magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan ayaa sheegay inay ku raad joogaan ruuxa falka kufsiga geystay.
Wuxuu sidoo kale sheegay inay ku raad joogaan dhalinyaro caadeysatay inay toorey ku qalqal geliyaan amaanka magaalada Beledweyne xiliyada habeenkii.
“Waxaan ka warheynaa in kufsi uu ka dhacay xaafadda howlwadaag, ciidamada amaanka ayaa ku howlan ruuxii ka dambeeyay haddii lasoo qabtaana maxkamad ayaa lasoo saarayaa”ayuu yiri Guddoomiyaha gobolka Hiiraan.
Maamulka Dowladda #Jubbaland 11ka Maarso 2019 Waddooyinka waaweyn ee magaalada Kismaayo ayaa xiray, iyadoo maanta lagu wado inuu tago magaalada Kismaayo ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre.
Safarka ra’iisul wasaaraha oo dib u dhacay labadii maalin ee lasoo dhaafay, ayaa maanta la filayaa inuu ku tago magaalada Kismaayo, iyadoo magaalada ay kaga sii horeeyeen xubno ka tirsan xafiiskiisa.
Masuuliyiin ka tirsan maamulka Jubbaland ayaa sharaxaad dheeri ah ka bixiyay kulanka magaalada Kismaayo ku dhex maraya raiisul wasaaraha dalka iyo madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe.
Xersi Jaamac Gaani Wasiiru dowlaha madaxtooyada Jubbaland ayaa sheegay in Jubbaland kamid tahay dowlad goboleedyada caadiga ah ee ka dhisan gobolada dalka, islamarkaana waxyaabo badan ay ka wada hadli doonaan labada dhinac.
Waxyaabaha ay ka wada hadli doonaan ayaa waxaa lagu sheegay xal ka gaarista mad madowga ka dhex jira Jubbaland iyo dowladda Soomaaliya iyo in Axmed Madoobe lagu qanciyo inuu ka qeyb galo shirka ka dhacaya magaalada Garowe.
“Muddo ayaa waxaa taagnaa khilaafka u dhaxeeya dowladda Federaalka iyo dowlad goboleedyada, tii ayaa loo meel dayayaa in xal loo helo, sidaa ayuuna kulanka daba socdaa”
“In xal loo helo dhibaatada jirta kaasi oo noqon kara mid anfaca Soomaalida uu anfacayo, wax walbaa oo sahlaya in wadahadalada guuleystaan gundhig ayay u noqonayaan kulanka ka dhacaya Kismaayo,ayuu yiri Xer Jaamac.
Amaanka magaalada Kismaayo ayaa maanta aad loo adkeeyay, waxaana la xiray waddooyin badan oo ku yaala magaalada Kismaayo.
Kenya 11ka Maarso 2019 Aqoonyahan Kenyan ah ayaa shaaca ka qaaday in rajada Kenya ay ka qabto inay ku guuleysato kiiska badda Soomaaliya ee hor-yaalla maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda ay aad u liidato, taasina ay tahay sababta ay xal kale u raadineyso.
Kenya ayaa isku dayeysa in Soomaaliya ay ka dhaadhicso inay ka laabto kiiska maxkamadda, islamarkaana wada-hadal diblomaasiyeed lagu dhameeyo muranka.
Dr Hassan Khannenje, oo ah agaasimaha machadka Istaraatiijiyadda iyo daraasaadka caalamiga ah ee Horn ayaa sheegay in guul-darradii Kenya ka gaartay diidmadii horu-dhaca ahayd ee kiiska ay walaac ku hayso.
Waxa uu sheegay in Kenya ay aamisan tahay in sii wadista dacwada ay tahay halis xooggan oo ay ku weyn karto dhul-badeedka ay sheeganeyso, sidaas darteedna xal ka baxsan maxkamadda uu yahay waxa ay raadineyso.
“Hanaanka maxkamadeed waa mid dhib badan oo waqti iyo qarash badan u baahan, islamarkaana go’aanka ay maxkamadda ku diiday codsigii Kenya ee ahaa inaysan qaadin dacwadda ayaa loo arki karaa astaan muujineysa waxa soo socda” ayuu yiri Dr Khannenje.
Dowladda Soomaaliya ayaa ku adkeysaneysa inay door bideyso in laga war sugo go’aanka maxkamadda, islamarkaana aysan marnaba wada-hadal ka geli doonin.
WARARKA MAANTA 10ka Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uga soo horjeedsaday heshiiskii qarsoodiga ahaa ee uu dalka Kenya ku soo saxiixay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Yaa Shacabka Soomaaliyeed ka qarin kara sababta uu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawas” u tahay dalka #Kenya si uu dacwadii badda #Soomaaliya laga soo celin doono Maxkamadda Caalamiga ah ee ICJ? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre 2 sanno oo fashil, musuqmaasuq iyo qaraxyo shacabka #Muqdisho lagu ciribtiraayo? Yaa maanta khaa’inul waddan ah? Ma kuwii shalay badda u gacan geliyey #Kenya mise kuwa maanta xitaa Madaxweyne Farmaajo horboodayo oo aan garaad dheer lahayn sidii carruur/ilmo intii loogu yeero haddda la hor istaajinaayo inuu wax u saxiiso nin raba inuu dhul baddeedkiisa qaato? Maxay Wasaaradda Warfaafinta Jamhuuriyadda #Soomaaliya u qarisay inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” uu heeshiis qarsoodi ah ugu saxiixay Madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta si dacwaddii badda ee taalay Maxkamadda Caalamiga dib looga soo celiyo si ay Kenya u dhacdo qayb kamid ah badda Soomaaliya? Maxayse Warbaahinta dalka #Ethiopia u kashiftay qorshaha uu waday Raysal Wasaare Mudane Aby Axmed oo dilaal ka noqday inay #Kenya qaadato qayb kamid ah badda Soomaaliya? Yaa #Shacabka Soomaaliyeed runta ka qarin kara? Yaa iscasili doono khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa xukumma #Soomaaliya? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee Soomaaliya? Maxaa ka cusub dacwaddii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkammadda caalamiga? Maxay u damacsan yihiin Ethiopia Iyo Kenya inay si dhib yar ula wareegaan badda Soomaaliya ayagoo isticmaalaya madaxda fashilantay ee dalka sida khaldan u hoggaaminaysa? Maxay loo jaray lacagihii laaluushka ahaa ee la siin jiray warbaahinta beenta inay u buunbuuniso xukuummadda fashilantay ee argagixisadda shaqooyinka siisay taasoo ay beesha caalamka diiday inay wax dhaqaallo gacanta u geliso? Wiqleyso
African Intelligence 10ka Maarso 2019 Wargeyska warbixinada Sirdoonka qora ee Africa Intelligence ayaa qoray in madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Khayre ay isku khilaafeen go’aankii Farmaajo ku tagay magaalada Nairobi ee uu kula kulmay Uhuru Kenyatta.
Wargeyska ayaa sheegay in Khayre uu madaxweynaha u caddeeyey fikirkiisa ah inuu kasoo horjeedo kulankan oo ujeedkiisu ahaa in lagu qaboojiyo xiisadda diblumaasiyeed ee Kenya iyo Soomaaliya.
Warbixintan ayaa sheegtay in Xasan Cali Khayre uu doonayey in Kenya aan loo muujin wax dabac ah oo Soomaaliya ay muujiso inaan la handadi karin.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa sidoo kale la sheegay inuu ka walaacsanaa dhex dhexaadinta ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed iyo in xiisadda labada dal lagu dhammeeyo hanaan diblumaasiyeed.
Sida warbixinbta ay tiri Farmaajo ayaa waxaa taageeerayey oo cadaadis kaga imanayey siyaasitiinta beesha Daarood ee ku jira dowladda Kenya oo uu kamid yahay guddoomiyaha aqlabiyadda baarlamanka Kenya Aadan Barre Ducaale, kuwaas oo doonaya inu xiisadda labada dal wada hadal lagu dhamneeyo.
Adduunka 10ka Maarso 2019 Sacuudiga iyo Imaaraadka Carabta ayaa India la saftay kadib loolan siyaasadeed xooggan oo shirkii Ururka Iskaashiga Islaamka ee OIC ee magaalada Abu Dhab ku dhex maray India iyo Pakistan.
Labada dal ee Carbeed ayaa ka hor-istaagay Ururka Iskaashiga Islaamiga inuu soo saaro qaraar loogu hiilin lahaa Kashmir, laguna cambaareyn lahaa dowladda India, oo si aad ah ay dooneysay Pakistan, waxaa sidaas weriyey Middle East Monitor.
Arrinta yaabka lahayd ee taas ka horreysay ayaa ahayd in India lagu casuumay kulankii Abu Dhabi ka dhacay ee dalalka Islaamka, inkasta oo ay diidaneyd Pakistan. India waxaa ku nool 172 milyan oo muslimiin ah.
Ka qeyb-galka India ee kulankaas ayaa waxay ka faa’iiday in war-murtiyeedkii shirka laga reebo qoraal lagu camaabreyn lahaa dhibaatada ay ka waddo Kashmir, kadib markii ay kala shaqeeyeen Sacuudiga iyo Imaaraadka Carabta.
War-murtiyeedka shirka ayaa waxaa arrinta Kashmir uu kusoo koobay oo kaliya “muran u dhaxeeya India iyo Pakistan”, waxaana laga reebay qeyb lagu cambaareynm lahaa laguna ceebeyn lahaa xasuuqa India ay ka waddo gobolka, kadib markii Pakistan ay sidaas dalbatay.
Si gaar ah, Imaaraadka Carabta ayaa xaqiijiyey ka qeyb-galka India ee kulankan, oo Pakistan ay aad u diidaneyn, waxayna kadib ka hor-tageen dadaal ay Pakistan u gashay in war-murtiyeedka lagu daro cambaareyn ka dhan ah India.
Ilo-wareedyo diblomaasiyeed ayaa sidoo kale sheegay in waftiga India ay dadaal u galeen in muranka Kashmir laga reebo gebi ahaan ajendaha shirka, ayaga oo aragtida ururka OIC ee xiisadda u qaabeeyey habkii ay jaclaayeen, kadib markii ay taageero ka heleen Sacuudiga iyo Imaaraadka.
India ayaa hadda ku rajo weyn inay xubin buuxda ka noqoto ururkan ayada oo taageero ka heleysa Sacuudiga iyo Imaaraadka, halka Pakistan ayaa ad uga soo horjeedo.
Muqdisho 10ka Maarso 2019 Sida qorshaha uu ahaa waxaa maanta lagu waday in magaalada Muqdisho uu ka furmo Kalfadhiga Shanaad ee golaha shacabka, si xildhibaanada ay u amba qaadaan shaqooyinka horyaala.
Dib u dhac ayaa ku yimid qorshaha dib loogu furi lahaa kulamada xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya oo ku maqnaa fasax labo bilooyin ah, tan iyo dhamaadka sanadkii hore.
Guddoomiyaha baarlamaanka Soomaaliya Maxamed Mursal Sheikh C/raxmaana yaa sheegay markii uu soo xirayay kalfadhigii afaraad in 10 Maarso shirkaasi dib u furmo doono, balse maanta ma aysan dhicin.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in guddoomiyaha baarlamaanka oo dalka ka maqan dartii uu u baaqday furitaanka kalfadhiga Shanaad ee baarlamaanka, waxaana la ogeyn goorta uu dalka imaan doono. Soomaaliya oo la hadlay Caasimada Online ayaa sheegay in lix maalin kadib la filayo in kalfadhiga dib loo furo, iyadoo qorshaha uu yahay inuu yimaado guddoomiyaha baarlamaanka.
Xubnaha baarlamaanka ayaa maalmo kahor dalbaday in deg deg kulamo ay isugu yimaadaan xubnaha baarlamaanka , kadib kulankii madaxweyne Farrmaao iyo Uhurru Kenyatta oo ka dhacay magaalada Nairobi.
Muqdisho 10ka Maarso 2019 Kulan gaar ahaa oo looga hadlayay sidii xal loogu heli lahaa gaadiidka xamuulka qaada ee mashquulka daran ku keena waddooyinka magaalada ayaa lagu qabtay magaalada Muqdisho.
Kulanka waxaa ka qeyb galay masuuliyiin ka tirsan wasaaradda gaadiidka, maamulka gobolka Banaadir, taliska ciidamada booliska iyo hogaanka sare ee maareeyaha dekadda magaalada Muqdisho.
Kulankaasi ayaa waxaa kaso baxay go’aano lamid ah kuwo horey loosoo saaray oo dhaqan gali waayay, waxaana kamid ah in gaadiidka xamuulka qaada ay shaqeeyaan habeenkii, si maalintii aysan mashquul kale ugu keenin waddooyinka.
Guddoomiyaha gobolka Banaadir Ahna duqa magaalada Muqdisho ayaa sheegay inay wanaagsan tahay in xal waara laga gaari dhibaatooyinka waddooyinka ay ku hayaan gaadiidka waaweyn isagoo u mahad celiyay wasaaradda gaadiidka iyo taliska booliska
Arrintaan ayaa qeyb ka ah xaqiijinta ammaanka iyo in laga daba tago dadka falalka amni darada ka geysta magaalada Muqdisho, kuwaasi oo mararka qaarkii baxsan kara marka mashquul badan uu jiro.
Taliyaha ciidamada booliska oo saxaafadda la hadlay kulanka kadib ayaa sheegay in la xoojin doono sidii loo dhaqan gelin lahaa in gaadiidka waaweyn ay dekadda ka shaqeeyaan xiliga habeenkii ah.
Wuxuu sheegay in arintaasi ay kaalin weyn ka qaadan doonto sii loo yareyn lahaa gaadiidka tirada badan ee mararka qaar mashquulka xad dhaafka ah u keena waddooyinka waaweyn ee magaalada Muqdisho.
Shabeelle Dhexe 10ka Maarso 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa la sheegay inay hub badan ka furteen xubno ka tirsan Al Shabaab kadib howlgal qorsheysan oo ciidamada ay ka sameeyeen degmada Qoryooleey ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Sida lagu baahiyay wakaalada Wararka Soomaaliyeed ee SONNA ciidamada amaanka ayaa howgalka qorsheysan ka sameeyay xaafadda Howlwadaag ee degmada Qoryooleey ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Hubka ciidamada amaanka ay soo furteen ayaa ka dambeeyay kadib markii sida la sheegay ciidamada Al Shabaab ay isaga carareen halka weerarka uu ka dhacay, taasi oo keentay inay soo furtaan hubkaasi.
Sidoo kale ciidamada amaanka iyo kuwa huwanta ayaa la sheegay in Al Shabaab ka dileen afar sarkaal ka tirsanaa Al Shabaab oo ku sugnaa deegaanka Gamboole ee gobolka Shabeelaha Dhexe.
Wakaalada Wararka SONNA ayaa shaacisay in ciidamada amaanka aysan waxyeelo kasoo gaarin weerarka oo ahaa mid qorsheysan oo ka dhacay degmada Qoryooleey.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka Al Shabaab, waxaana dhawaan ay soo bandhigeen sawiro muujinayay weerarka ciidamada isbaheysanaya ay ku qaadeen deegaanka Gamboole.
Soomaaliya 10ka Maarso 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa shaaciyay inay heshiis la galeen 40 oday dhaqameed Soomaaliyeed oo matalaya beelaha kala duwan ee Soomaalida, kadib kulan ka dhacay gobolka Shabeelaha Hoose.
Qoraal lagu baahiyay baraha Al Shabaab ayaa lagu sheegay in odayaasha muddooyinkii u dambeeyay ay siminaar kaga qeyb galayeen goob aan la sheegin oo ku taala Shabeelaha Hoose.
Waxaa sidoo kale la sheegay in odayaasha lagala heshiiyay inay Al Shabaab kagala qeyb qaataan dagaalka ka dhanka ah ciidamada ajaaniibta ee ku sugan Soomaaliya iyo dowladda Soomaaliya.
Sheikh Xuseen Cali Fiidow oo ka wakiil ahaa hogaamiyaha Al Shabaab Abuu Cubeyda ayaa la sheegay in odayaasha oo gaaraya 40 oday dhaqameed uu heshiis la galay, kadib munaasabad ka dhacday Shabeelaha Hoose.
Qaar kamid ah odayaasha dhaqanka oo dhankooda munaasabada ka hadlay ayaa sheegay inay Al Shabaab ka taageeri doonaan dagaalka ka dhanka ah dowladda iyo ciidamada ajaaniibta.
Tunisia 10ka Maarso 2019 Wasiirka caafimaadka Tunisia, Cabdirauf Sharif ayaa iscasilay ka dib markii 11 ilma markaa uun dhashay ah ay ku dhinteen cisbital ku yaal caasimadda Tunis. Wasaaradda caafimaadka ayaa sheegtay in baaritaanno la sameeyay ay muujinayaan in ilmahaasi ay u dhinteen caabuq ka dhashay oksijiin la’aan mudadii u dhexeysay todobada ilaa sideedda bishan Maarso.
Ra’iisal wasaaraha dalkaasi Yuusuf Shahiid ayaa sheegay in baaritaan lagu hayo cisbitalkaasi ay dowladdu maamusho gaar ahaan farmashiyaha iyo habka faya-dhowrkiisa, Wasiirka iscasilay ayaa xilkaasi loo magacaabay afar bilood ka hor.
Ururka ay leeyihiin dhakhaatiirta carruurta ee Tunisia ayaa farriin uu soo dhigay bartiisa Facebook ku sheegay inay suuragal tahay in caabuqa ilmaha dilay uu ka dhashay waxyaabaha lagu duray.
Ururka ayaa sidoo kale dhaliilay “xaaladaha adag ee ay ku shaqeeyaan hawlwadeennada caafimaadka”.
Adeegga caafimaadka Tunisia ayaa lagu tilmaamaa inuu ka mid yahay kuwa ugu wanaagsan Waqooyiga Afrika, waxaana dakhli wanaagsan uu dalkaasi ka helaa dadka caafimaadka uga soo doonta dibedda.
Balse tan iyo markii xukunka laga tuuray madaxweyne Zayn al-Caabidiin Bin Cali sanadkii 2011, daryeelka caafimaad ee Tunisia ayaa waxaa ragaadiyay dhibaatooyinka dhanka maamulka iyo dhaqaalaha ah oo ay uga sii dartay dawo yaraan soo noq-noqotay.
BBC Somalia
Muqdisho 10ka Maarso 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa gabi ahaanba maanta xiray inta badan jidadka muhiimka u ah isku socodka dadweynaha ee magaalada Muqdisho, iyadoo maanta la filayo in dalka la keeno meydka Wasiirkii Dastuurka dowladda Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jabriil. Wadooyinka ay ciidamada xireen ayaa waxaa ka mid ah laga bilaabo Isgoyska Ex-Koontorool Afgooye iyo Isgoyska Sayidka,isla markaana gaadiidka dadka Shacab ah ay wataan loo diidayo inay isticmaalaan.
Xirnaanshaha jidadka Muqdisho saameynta ugu badan waxaa ay ku yeelataa dadka Shacabka ah oo xilliyada Shaqada ama goobaha Waxbarashada ay ku wajahan yihiin taga iyaga oo lugeynaya.
https://www.youtube.com/watch?v=oietmQOU55c
WARARKA MAANTA 9da Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Maxuu kashifay Taliyihii hore Hay’adda Nabadda-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranla khaa’inul waddan Danjire Cabdilaahi Sanbolooshe oo #Ethiopia u diibay Taliyihii Barriga Afrika ee Ururka #ONLF Korneyl Cabdikariim Shiikh Muuse “Qalbi-Dhagax”? Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre 2 sanno oo fashil, musuqmaasuq iyo qaraxyo shacabka #Muqdisho lagu ciribtiraayo? Yaa maanta khaa’inul waddan ah? Ma kuwii shalay badda u gacan geliyey #Kenya mise kuwa maanta xitaa Madaxweyne Farmaajo horboodayo oo aan garaad dheer lahayn sidii carruur/ilmo intii loogu yeero haddda la hor istaajinaayo inuu wax u saxiiso nin raba inuu dhul baddeedkiisa qaato? Maxay Wasaaradda Warfaafinta Jamhuuriyadda #Soomaaliya u qarisay inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” uu heeshiis qarsoodi ah ugu saxiixay Madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta si dacwaddii badda ee taalay Maxkamadda Caalamiga dib looga soo celiyo si ay Kenya u dhacdo qayb kamid ah badda Soomaaliya? Maxayse Warbaahinta dalka #Ethiopia u kashiftay qorshaha uu waday Raysal Wasaare Mudane Aby Axmed oo dilaal ka noqday inay #Kenya qaadato qayb kamid ah badda Soomaaliya? Yaa #Shacabka Soomaaliyeed runta ka qarin kara? Yaa iscasili doono khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa Shacabka Soomaaliyeed ka qarin kara sababta uu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawas” u tahay dalka #Kenya si uu dacwadii badda #Soomaaliya laga soo celin doono Maxkamadda Caalamiga ah ee ICJ? Yaa xukumma #Soomaaliya? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee Soomaaliya? Maxaa ka cusub dacwaddii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkammadda caalamiga? Maxay u damacsan yihiin Ethiopia Iyo Kenya inay si dhib yar ula wareegaan badda Soomaaliya ayagoo isticmaalaya madaxda fashilantay ee dalka sida khaldan u hoggaaminaysa? Maxay loo jaray lacagihii laaluushka ahaa ee la siin jiray warbaahinta beenta inay u buunbuuniso xukuummadda fashilantay ee argagixisadda shaqooyinka siisay taasoo ay beesha caalamka diiday inay wax dhaqaallo gacanta u geliso? Wiqleyso
Muqdisho 9da Maarso 2019 Ra’iisul wasaraaha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa baajiyey safar la qorsheeyey in maalinta berri ee sabtida ah uu ku tago magaalada Kismaayo, sida xafiiskiisa uu u xaqiijiyey Caasimada Online.
Kheyre ayaa la sheegay inuu safarkiisa u baajiyey tacsida iyo ka qeyb-galka aas qaran oo berri Muqdisho loogu sameynayo wasiirkii dastuurka Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jabriil oo maanta ku geeriyooday magaalada Dubai.
Safarka Kheyre ee Kismaayo ayaa hadda la qorsheeyey inuu dhaco maalinta axadda ah.
Kheyre ayaa Kismaayo u tagaya wada-hadallo dowladda ay la yeelaneyso Axmed Madoobe oo wararku ay sheegayaan in la filayo in labada dhinac ay isku afgartaan kuna heshiiyaan kadib khilaaf mudddo soo jiray.
Cabdiraxmaan Xoosh Jabriil ayaa ku geeriyooday isbital ku yaalla magaalada Isu-tagga Imaaraadka Carabta, oo la dhigay kadib markii uu xanuun deg deg ah oo dhinaca wadnaha ah kusoo booday.
Xoosh Jabriil ayaa maal-mihii dhowaa u joogay magaalada Dubai inuu ka qeyb-galo arooska gabadhiisa, sida ay xubno ka tirsan dowladda federaalka u xaqiijiyeen Caasimada Online.
Africom 9da Maarso 2019 Taliyaha ciidamada Mareykanka ee Afrika, Jeneral Thomas Waldhauser ayaa ku dhowaaqay in dhimista ciidamada Mareykanka ee Afrika aysan wax saameyn ah ku yeelan doonin Soomaaliya.
Jeneral Waldhauser oo la hadlayey congress-ka ayaa sheegay in howl-gallada Soomaaliya iyo Libya ee ka hor-tagga argagixisanimada ay muhiim u yihiin Mareykanka, islamarkaana ahaayeen kuwa miro dhal ah.
“Waan ka fogaan doonnaa inaan wax dhimis ah ku sameyno ciidamada Soomaaliya iyo Libya, sababtoo ah dagaal ka hor-tagga argagixisanimada ee halkaas waa mid aad wax ku ool u ah” ayuu yiri madaxa AFRICOM.
Mareykanka ayaa sanadkan oo kaliya Soomaaliya ka fuliyey 24 weerar oo ka dhan ah kooxda Al-Shabaab, waxaana lagu dilay 236 ka mid ah maleeshiyada Al-Shabaab. Sanadii 2018 waxaa duqeymaha Mareykanka ee Soomaaliya lagu dilay 338 mintidiin ah.
Mareykanka ayaa la rumeysan yahay in Soomaaliya ay ka joogaan ku dhowaan 500 oo askari, oo isugu jira ciidamada howl-gallada gaarka ah fuliya iyo saraakiil tababarka ka caawiya ciidamada dowladda Soomaaliya iyo kuwa Amisom.
Inta badan ciidamada Mareykanka ayaa waxa saldhigoodu yahay xarunta Xalane, iyo garoonka diyaaradaha Muqdisho iyo garoonka Balli-Doogle ee gobolka Shabeellada Hoose.
Muqdisho 9da Maarso 2019 Wargeyska warbixinada sirdoonka qora ee Africa Intelligence ayaa qoray in madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Kheyre ay isku khilaafeen go’aankii Farmaajo ku tagay magaalada Nairobi ee uu kula kulmay Uhuru Kenyatta.
Wargeyska ayaa sheegay in Kheyre uu madaxweynaha u caddeeyey fikirkiisa ah inuu kasoo horjeedo kulankan oo ujeedkiisu ahaa in lagu qaboojiyo xiisadda diblomaasiyeed ee Kenya iyo Soomaaliya.
Warbixintan ayaa sheegtay in Xasan Cali Kheyre uu doonayey in Kenya aan loo muujin wax dabac ah, oo Soomaaliya ay muujiso inaan la handadi karin.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa sidoo kale la sheegay inuu ka walaacsanaa dhex-dhexaadinta ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed iyo in xiisadda labada dal lagu dhammeeyo hanaan diblomaasiyeed.
Sida warbixinbta ay tiri, Farmaajo ayaa waxaa taageeerayey oo cadaadis kaga imanayey siyaasitiinta beesha Daarood ee ku jira dowladda Kenya, oo uu ka mid yahay guddoomiyaha aqlabiyadda baarlamanka Kenya Aadan Barre Ducaale, kuwaas oo doonaya inu xiisadda labada dal wada-hadal lagu dhamneeyo.
Uganda 9da Maarso 2019 Madaxweynaha dalka Uganda Yoweri Museveni ayaa mar kale tusaale la yaab leh u soo qaatay dalka Soomaaliya oo uu ku tilmaamay meel laga jecel yahay dhaqan xumadda iyo gardarada. Mar uu ka hadlay Askari Uganda u dhashay oo dhawaan la sheegay in uu dharbaxaay haweeney ka tirsaneyd isla ciidamada Uganda in loo masaafurin doono Soomaaliya oo sida uu hadalka u dhigay ah halka laga jeceli yahay dhaqan xumada noocaa oo kale ah.
“Askari in uu dumar dharbaaxo ama ku qeyliyo qof reer Uganda ah waa wax aan laga aqbalikarin, waana gafweyn oo Bulshadda ceeb ku ah, Askarta aan la heyn Asluubta wanaagsan oo aan bulshadda la dhaqmikarin, waxaana u direynaa Soomaaliya oo ah meesha dhaqan xumadda siddaan oo kale ah looga baahan yahay,’’ ayuu yiri madaxweyne Museveni.
Madaxweynaha Uganda ayaa horey ugu tilmaamay Soomaaliya meel aysan ka jirin dowlad maamusha, taa oo ka careysiisay dad badan oo Soomaaliyeed, waxaana hadalkaa jawaab ka bixisay dowladda Soomaaliya oo ku tilmaamtay Museveni ‘’ Qof iska Hadlay’’
Laakiin waxaa muuqata in mar kale madaxweynuhu tusaale u soo qaatay Soomaaliya oo uu ku tilaamay meel Askarteedu aysan aqlaaq laheyn, isaga oo ugu goodiyay Askariga Uganda u dhaqashay ee ku kaca fal anshaxa ka baxsan loo diri doono Soomaaliya.
Muqdisho 9da Maarso 2019 Taliyihii hore ee ciidamada NISA Cabdulaahi Maxamed Cali Sambaloolshe oo wareysi dhinacyo badan taabanaya siiyay Dalsan TV ayaa si adag u weeraray dowladda madaxweyne Farmaajo.
Sambaloolshe ayaa ugu horeyn ka hadlay arimaha badda Soomaaliya iyo safarkii madaxweyne Farmaao uu ku tagay magaalada Nairobi ee dalka Kenya, isaga oo safarkaasi ku tilmaamay mid madaxweynaha la hogaaminayay.
Wuxuu sheegay in Safarkaasi uu ahaa mid aysan fileyn dhamaan shacabka Soomaaliyeed in laga qarin doono waxyaabaha kasoo baxay kulankii gaarka ahaa ee ka dhacay magaalada Nairobi.
Wuxuu soo hadal qaaday xaaladaha dhanka amaanka ee dalka Soomaaliya, wuxuuna sheegay in markuu xilka hayay uu wax badan ka shaqeeyay, balse markii xilka laga qaaday lagu wargeliyay xil gudasho la’aan haddana aysan jirin cid la xisaabtanta dadka hay’adaha amaanka ka shaqeeya.
Muqdisho 9da Maarso 2019 Waxaa soconaya diyaar-garoowga Aas Qaran oo loo sameynayo Wasiirkii Wasaarradda Dastuurka xukuumadda Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jabriil oo maalintii shalay ku geeriyooday magaalada Dubai ee dalka Isku tagga Imaaraadka Carabta. Wasiirka ayaa la sheegay in uu ku soo booday xanuun deg deg ah, isaga oo halkaa u joogay ama u tagay booqasho Qoys iyo ka qeybgalka Arooska Gabadhiisa.
Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xassan Cali Kheyre ayaa baajiyay Safar lagu waday in uu ku taggo Magaalada Kismaayo ee Caasimadda KMG ah ee maamulka Jubbaland, isaga oo ka qeybgali doona Aaska Wasiirka.
Dowladda Soomaaliya ayaa Aaska Wasiirka u xil saartay guddi uu guddoomiye u yahay ra’iisal wasaare ku-xigeenka Soomaaliya Mahadi Maxamed Guulleed Khadar.
Kenya 9da Maarso 2019 Wargeyska Daily Nation ee Nairobi ayaa qoray warbixin muujineysa in ra’iisul wasaaraha, Itoobiya Abiy Ahmed uu u muuqday inuu ku mowqif ahaa Soomaaliya, marka ay noqoto habka loo xalinayo xiisadda Soomaaliya iyo Kenya.
Warbixinta wargeyska ayaa sheegtay in intii ay socdeen wada-hadallada madaxweynayaasha Soomaaliya iyo Kenya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Uhuru Kenyatta, uu Abiy, oo goobjoog ka ahaa soo jeediyey in labada dal ay si madax banaan uga hadlaan arirnta badda, balse ay ka heshiiyaan arrimaha kale ee diblomaasiyeed.
Sida warbixinta ay tiri, Abiy Ahmed ayaa rumeysnaa in haddii muranka badda dartiis ay u istaagto wada-shaqeyntii labada dhinac, taasi ay saameyn aan wanaagsaneyn ku yeelan karto amniga Soomaaliya, oo aanay dan ugu jirin saddex dalba.
Wuxuu qabay in labada dal soo celiyaan xiriirkooda, kadibna si madax banaan uga wada-hadalaan muranka badda.
Mowqifka ayaan sidoo kale waafaqsanaa kan Farmaajo, oo ahaa in arrinta badda loo daayo maxkamadda caalamiga ah, labada dalna ay ka wada-hadlaan arrimaha kale.
Soomaaliya ayaa ku adkeysatay in dhul-badeedka lagu muransan yahay ay go’aan ka gaarto maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda, halka Kenya ay dalbatay in meel ka baxsan maxkamadda xal lagu gaaro, labada dalna ay isku raacaan xuduud cusub oo ay ka wada-hadleen.
Arrintan ayaa hoggaamisay inaan wax heshiis ah lagu gaarin kulankii Nairobi, xiriirka labada dalna weli uu sidiisa u xun yahay, inkasta oo dowladda Soomaaliya ay sheegtay in safiiradii la kala qaatay dib loo soo celinayo, taasi oo Kenya weli aysan xaqiijin.
Muqdisho 9da Maarso 2019 isbiga Midowga Nabada iyo Horumarka (UPD) ayaa soo dhoweeyey “dedaalka loogu jiro in xal loo helo khilaafka diblomaasiyadeed ee soo kala dhexgalay Soomaaliya iyo Kenya.”
Qoraal kasoo baxay xisbiga UPD, oo u muuqda inuu jawaab u yahay safarkii madaxweyne Farmaajo ee Kenya, ayaa lagu sheegay in xisbiga uu soo dhaweynayo dib usoo celinta xiriirkii labada dal.
UPD ayaa ugu baaqay xukuumada in ay ka foojignaato tallaabo kasta ama heshiis kasta oo xagal daacin kara dedaalka sharci ee ay Soomaaliya ugu jirto in ay illaashato sugnaanshaha xuduudaha iyo khayraadka dalka.
Waxa uu sidoo kale ugu baaqay madaxweyne Farmaajo iyo xukuumaduba in ay si joogto ah uga warbixiyaan dhaqdhaqaaqyada diblomaasiyadeed ee ay qaybta ka ka yihiin si la mid ah sida dhigooda Kenya iyo Ethiopia ay xogta u la wadaagaan dadweynahooda.
“Xisbigu wuxuu aaminsan yahay in wargelinta dadweynuhu wax weyn ka tari karto yareynta iyo saarista shakiga laga qabo in Soomaaliya wax ku weydo dedaalada siyaasadeed ee socda iyo sida loo maareyay gaar ahaan kuwii ugu dambeeyay” ayaa lagu yiri qoraalka.
Muqdisho 9da Maarso 2019 Faahfaahino dheeraad ah ayaa waxa ay kasoo baxayaan Qarax Miino oo xalay ka dhacay Magaalada Muqdisho, kaasoo dhacay xilli inta badan ay hurdeen dadka Magaalada Muqdisho.
Qaraxa waxaa uu ka dhacay darbiga guri ku yaalla dhabarka dambe ee Kaalinta Sopico oo ku taalo ka soo horjeedka Xaafadaha Warshada taraqa & Sigaarka ee laamiga Warshadaha.
Sidda ay Widh Widh Online u xaqiijiyeen dadka degaanka Qaraxa ma uusan gaysan Khasaare marka laga reebo darbiga gurigaan oo bur buray.
Ciidanka Booliska ayaa soo xiray shaqsiyaad ku sugnaa goobta qaraxu ka dhacay, waxaana hadda ay waddaan baaritaano Amniga lagu xaqiijinaayo.
https://www.facebook.com/dalsantv/videos/1579022212249104/
https://www.youtube.com/watch?v=_IuzG1FR_rE
WARARKA MAANTA 8da Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aallaha Maanta: Yaa iscasili doona Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre 2 sanno oo fashil, musuqmaasuq iyo qaraxyo shacabka #Muqdisho lagu ciribtiraayo? Yaa maanta khaa’inul waddan ah? Ma kuwii shalay badda u gacan geliyey #Kenya mise kuwa maanta xitaa Madaxweyne Farmaajo horboodayo oo aan garaad dheer lahayn sidii carruur/ilmo intii loogu yeero haddda la hor istaajinaayo inuu wax u saxiiso nin raba inuu dhul baddeedkiisa qaato? Maxay Wasaaradda Warfaafinta Jamhuuriyadda #Soomaaliya u qarisay inuu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” uu heeshiis qarsoodi ah ugu saxiixay Madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta si dacwaddii badda ee taalay Maxkamadda Caalamiga dib looga soo celiyo si ay Kenya u dhacdo qayb kamid ah badda Soomaaliya? Maxayse Warbaahinta dalka #Ethiopia u kashiftay qorshaha uu waday Raysal Wasaare Mudane Aby Axmed oo dilaal ka noqday inay #Kenya qaadato qayb kamid ah badda Soomaaliya? Yaa #Shacabka Soomaaliyeed runta ka qarin kara? Yaa iscasili doono khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa Shacabka Soomaaliyeed ka qarin kara sababta uu Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawas” u tahay dalka #Kenya si uu dacwadii badda #Soomaaliya laga soo celin doono Maxkamadda Caalamiga ah ee ICJ? Yaa xukumma #Soomaaliya? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxayse weli u wadashaqayn karin labada aqal ee Soomaaliya? Maxaa ka cusub dacwaddii badda #Soomaaliya ee taalay Maxkammadda caalamiga? Maxay u damacsan yihiin Ethiopia Iyo Kenya inay si dhib yar ula wareegaan badda Soomaaliya ayagoo isticmaalaya madaxda fashilantay ee dalka sida khaldan u hoggaaminaysa? Maxay loo jaray lacagihii laaluushka ahaa ee la siin jiray warbaahinta beenta inay u buunbuuniso xukuummadda fashilantay ee argagixisadda shaqooyinka siisay taasoo ay beesha caalamka diiday inay wax dhaqaallo gacanta u geliso? wiqleyso
Maamulka Dowlad Jubbaland 8da Maarso 2019 Ra’iisal wasaaraha xukuumadda Soomaaliya Xassan Cali Kheyre iyo wafdi uu horkacayo ayaa lagu wadaa in uu maanta gaaro magaalada Kismaayo ee xarunta KMG u ah maamul gobolleedka Jubbaland.Maalintii shalay waxaa magaalada Kismaayo gaaray wafdi hordhac u ah safarka Ra’iisul Wasaaraha iyo qaar ka mid ah ciidamada ilaalada khaaska ah ee Ra’iisul Wasaare Kheyre.
Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ayaa markii uu tago magalada Kismaayo waxaa uu kulan la qaadan doonaa Madaxda ugu sareysa maamulka Jubbaland oo uu ka mid yahay Madaxweynaha maamulkaas Axmed Madoobe iyo mas’uuliyiin kale.
Amaanka magaalada Kismaayo ayaa siweyn loo adkeeyay waxaana inta badan magaalada lagu arkayaan ciidamo aad u hubeysan oo suganaya nabad-galyada guud ahaan magaalada.
Socdaalka ra’iisal wasaaraha ee Kismaayo ayaa u muuqda mid qeyb ka ah dadaallo la doonayo in lagu soo afjaro khilaafka maamul gobolleedka Jubbaland iyo dowladda dhexe, waxaana si hor dhac ah arintan uga wada hadlay mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya iyo mas’uuliyiin ka tirsan maamul gobolleedka Jubbaland.
Muqdisho 8da Maarso 2019 Dhamaan Wariyaasha Idaacadda Ciidamada Qalbka sida ee Radio SNA ayaan qaadan mushaar mudo ka badan 4 bil siday ay ii xaqiijiyeen inta shaqaalaha Idaacadda, waxaana laga cabsi qabaa in Maamul xumi iyo Mushaar la’aan ay u danto Idaacadda Ciidamada Qalabka sida ee DFS.
Wariyaashaan oo la hadlay Caasimad Online ayaa xaqiijiyay in aysan helin mushaarkii ay lahaayeen afartii bil la soo dhaafay. Waxay sidoo kale sheegeen in ay jirto dhibaatooyin badan oo ka jira Gudaha Idaacadaasi.
“Muddo afar bil ah ma qaadan mushaar, sidoo kale waxaa nagala goostay gunadii iyo garaamkii aan laheyn, wariyaasha waxay mushaarka ka qaadan jireen Taliska Milateriga waana ku yaabanahay halkaan”, sidaasi waxaa Caasimada Online u sheegay Wariye kamid ah Wariyaasha Radio SNA.
“Gunadii iyo garaamkii aan lahayn mudo ku dhaw sanad ma helin hada mushaarkii ayaa lagu darsaday”, ayuu yiri wariyaha aan la hadalnay.
Sidoo kale waxaa haleysan qaar ka mid ah qalabkii Idaacadda oo aan laga maqlin meelaha sida ay sheegeen dad xog ogaal ah oo aan la hadalnay. Qalabka Idaacadda ayaa la aamisan yahay in la qaatay waxaana idaacadda ay u shaqeyn la’dahay sidii la rabay.
“Maamul xumo iyo mushaar la’aan ayaa lay sugu daray wariyaasha, Idaacada meelna lagama maqlo, waa halaysan tahay, ma jirto cid wax ka qabata”, ayuu yiri Wariye kale oo aan la hadalnay islamarkaana ka tirsan Idaacadda Ciidamada Qalabka sida ee Somali National Army (SNA).
Agaasimaha Idaacadda Ciidamada Qalabka Sida C/llaahi Iimaan oo sidoo kale ah Af-hayeenka Wasaaradda Gaashaandhigga oo aan la xariirnay ma helin si aan wax uga weydiino dhibaatada ka jirta Radio SNA ee Ciidamada Soomaaliya.
“Wariyaasha kale ee Wasaaradda Warfaafinta, oo aan hal meel ku naalno waa qaataan mushaarkooda, cunto waa la siiyaa laakiin annaga ma helno intaas oo dhan, ma aqaan waxaan kaga duwanahay”, ayuu noo sheegay Wariye katirsan Radio SNA ee Soomaaliya.
“qaar keen waxaa laga soo saaray guryihii kirada oo aan daganeen, carruurtayna waxay wajahaan dhib badan, waan shaxaatanaa”, ayuu hadalkiisa raaciyay wariyahaan katirsan Idaacadda Ciidamada qalabka sida ee SNA radio.
Arintaan ayaa dhabar jab wayn ku ah Dowladda Soomaaliya ee uu Madaxweynaha ka yahay Maxamed C/llaahi Farmaajo oo ballan qaaday in uu bixin doono xuquuqda shaqaalaha dowladda iyo Ciidamada Soomaaliya.
Dad badan ayaa nasiib darro ku tilmaamay in dhalinyaro isku shaqo ah ooh al meel wada jooga in qaar kamid ah bil walba la siiyo cunto iyo mushaar qaarka kalane intuba aan la siinin. Dowladda Soomaaliya ayaa loogu baaqay in ay arintaan wax ka qabato.
Maamulka Dowladda Hirshabelle 8da Maarso 2019 Qaar kamid ah golahii wasiirada ee maamulka Hirshabeelle oo dhawaan xilka laga qaaday ayaa faahfaahin dheeraad ah ka bixiyay dacwadda ay gudbiyeen iyo cidda ay sida tooska ah ugu socoto.
Wasiirada ayaa sheegay inay dacwadooda ka dambeysay kadib markii aan la siin 15 bilood oo mushaar ah oo xaq ay u lahaayeen, taasi oo keentay inay maxkamadda u gudbiyaan dacwadda ka dhanka ah hogaanka Hirshabeelle.
Axmed Muuse Xuseen oo kamid ah wasiirada maamulka Hirshabeelle ee gudbiyay dacwadda ayaa sheegay inay sugayeen muddo badan inay helaan xaqa ay lahaayeen balse aysan dhicin.
Wuxuu sheegay in cabashadooda ay gudbiyeen ayna ku wajahan tahay seddexda masuul ee ugu sareyso xilka maamulka Hirshabeelle, sida uu hadalka u dhigay.
“Cabashooyin ayaan qabnay, waxaan dacwada u gudbinay maxkamadda, waxaana laga codsaday inaan qareen qabsano, xaq ayaan u leenahay inaan dacwoono, 15 bilood maanan helin gunadeenii, waxaana dacwadda ka gudbinay guddoomiyaha, madaxweynaha iyo ku xigeenkaba”
Seddexda masuul ee ugu sareyso Hirshabeelle ayaa inta badan kala qeybsada dhaqaalaha ka yimaada deegaanada Hirshabeelle iyo dowladda dhexe ee Soomaaliya, sida ay qabaan qaar kamid ah wasiirada dacwadda gudbiyay.
Ma jiro war kasoo baxay ilaa iyo hadda madaxweynaha, ku xigeenkiisa iyo guddoonka baarlamaanka maadaama ay yihiin dadka eedeynta loo jeedinayo.
Shabeelle Dhexe 8da Maarso 2019 Ciidamada kumaandooska Soomaaliya oo garab ka helaya ciidamada Mareykanka ayaa xalay saq dhexe weerar qorsheysan ka geystay deegaano ka tirsan gobolka Shabeelaha Dhexe.
Weerarka oo ahaa mid qorsheysan ayaa lala eegtay saldhiga Al Shabaab ay ku leeyihiin Shabeelaha Dhexe oo ah kan ugu weyn ee ay ku qaadaan xukunada kala duwan, waxaana la sheegay in khasaaro uu gaaray, sida ay sheegeen xubno ka tirsan Hirshabeelle.
Weerarka ayaa waxaa barbar socday duqeyn diyaaradaha dagaalka ay ka fuliyeen deegaanka, waxaana lagu waramayaa in lagu dilay ku dhawaad 10 ruux oo ay ku jiraan saraakiil Al Shabaab ah.
Xaalada deegaanka Gamboole ayaa saakay ka duwan sidii shalay,waxaana la sheegay in Al-Shabaab dhankooda ay wadaan dhaq dhaqaaqyo ciidan maadaama xalay weerar cir iyo dhul ah ay deegaankaasi xalay ku qaadeen Ciidamada kumaandoosta Soomaaliya iyo kuwa Mareykan ah.
Ciidamada huwanta ah ayaa la sheegay inay u degteen deegaanka, halkaasi oo weerar iska hor imaad ahaa uu ka dhacay, waxaana beegsiga weerarta uu ahaa saldhig ciidamada Al Shabaab ku leeyihiin deegaanka.
Al Shabaab ayaa deegaanka Gamboole ku qaada xukunada kala duwan ee deegaanada Shabeelaha Dhexe, waxaana dadka looga yeeraa deegaankaasi marka ay dhaqaalo ka doonayaan.
Maamulka Dowladda Punrland 8da Maarso 2019 Maamulka Puntland ayaa ka dalbaday dowladda Soomaaliya inay Puntland ku wareejiso qoondada kaga soo aadeyso tirada xujeyda Soomaaliya loo qorsheeyay sanadkaan.
Wasiirka diinta Puntland Cawil Sheikh Xaamud oo warbaahinta kula hadlayay magaalada Garowe ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay ka sugayaan inay ku wareejiso qoondada Puntland ay gaar u leedahay.
Wuxuu sheegay in sanadkaan Soomaaliya loo qorsheeyay 11,500 oo xujey Soomaaliyeed ah, islamarkaana ay sugayaan inay toos u helaan qoondadooda, isagoo cadeeyay inay iyaga maamulan doonaan xujeydooda.
Cawil Sheikh, ayaa sheegay inaysan dooneyn in shirkado gaar ah ay maamulaan xujeyda ka tageysa Puntland oo uu sheegay in lagu dayaco Sacuudiga marka la geeyo.
“Waxaan oga fadhinaa wasaaradda federaalka ee Diinta iyo Awqaafta inay nagu soo wareejiso qeybtii Puntland ka soo gaari laheyd tirada xujeyda, waxaan ka codsaneynaa madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha inay arintaan si xoog leh kaga shaqeeyaan”
“Puntland ayaa maamuleyso dadkeeda, iyadaa diyaarado u keesaneysa iyadaa la imaaneysa sidii dadkaasi loo geyn lahaa Sacuudiga, anaga ma dooneyo waxaanan laheyn ee waxaan dooneynaa inaan helno waxaan xaqa u leenahay”ayuu yiri wasiirka Diinta Puntland.
Sanadkii hore ayaa dhibaatooyin badan laga maray gudashada waajibaadka xajka, iyadoo dad badan oo Soomaaliyeed ay ka hareen inay soo xajiyaan.
Maamulka Dowladda Jubbaland 8da Maarso 2019 Qaban qaabadii ugu dambeysay ayaa ka socoto magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose, waxaana halkaasi ku wajahan ra’iisul wasaaraha dalka Xasan Cali Kheyre.
Maalintii shalay waxaa magaalada Kismaayo gaaray wafdi hordhac u ah wafdiga ra’iisul wasaaraha dalka, waxaana kulamo gaar gaar ah ay la qaateen madaxweyne Axmed Madoobe, iyadoo sidoo kale magaalada la geeyay ciidamo xaqiijiya amaanka ra’iisul wasaaraha.
Ciidamada amaanka ee Jubbaland ayaa dhaqdhaqaaqyo amni xaqiijin ah ka wada magaalada Kismaayo, waxaana sidoo kale ay baaritaano ka sameynayaan deegaanada ku teedsan magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in safarka ra’iisul wasaaraha uu qeyb ka yahay xalinta khilaafka dowladda Soomaaliya iyo maamulka Jubbaland iyadoo kulamo ay ka dhici doonaan magaalada Kismaayo.
Xasan Cali Kheyre ayaa maalinta beri ah tagaya magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose, waxaana aad loo adkeeyay amaanka magaalada Kismaayo.
Kismaayo ayaa ka duwan sidii hore,waxaana wariyeyaasha ku sugan ay soo sheegayaan in Ciidamada Jubbaland ay Maanta siweyn u adkeynayaan amniga Magaalada,isla markaana lagu arkayo wadooyinka muhiimka ah ee Magaalada Kismaayo.
Muqdisho 8da Maarso 2019 Xildhibaan Cabdullaahi Sheikh Ismaaciil oo kamid ah xubnaha baarlamaanka Soomaaliya ayaa si diblumaasiyad ay u dheehan kaga hadlay safarkii madaxweyne Farmaajo ku tagay magaalada Nairobi.
Xildhibaanka ayaa ugu horeyn sheegay in safarka madaxweyne Farmaajo ee magaalada Nairobi uu ku tilmaamayo inuu ahaa mid muujiyay “Niyad Wanaag Saaid ah” oo uu sameeyay madaxweynaha.
Wuxuu sidoo kale sheegay in ra’iisul wasaaraha Ethiopia uu ka shaqeeyay sidii loo xalin lahaa Khilaafka dalalka Kenya iyo Soomaaliya oo xumaaday bartamihii bishii lasoo dhaafay ee Febraayo.
Xildhibaan Cabdullaahi Sheikh Ismaaciil ayaa sheegay in safarka madaxweynaha Soomaaliya uu yahay seef labo af leh, isaga oo kala jeeday in mar ay awood siin karto dowladda Kenya, halka dhinaca kale marka laga eego uu muujinayo inuu sameeyay Niyad sami wanaagsan.
“Madaxweynaha wuxuu sameeyay Niyad Sami Saa’id ah, waana wax loo baahnaa, wey wanaagsaneyd in Addis Ababa uu shirka ka dhaco, laakiin Safarkaasi waa Seef labo af leh, kama hordhacayo waxa soo baxaya, balse waxaan filayaa in wanaag uu ku dhamaado”ayuu yiri Xildhibaanka.
Ugu yaraan wuxuu sheegay in loo baahnaa in kulankaasi uu ka dhaco magaalada Addis Ababa ee dalka Ethiopia, balse aysan dhicin maadaama labada hogaan ee Ethiopia iyo Soomaaliya ay tageen magaalada Nairobi.
Safarka madaxweynaha Soomaaliya walaac badan ayaa laga muujiyay, waxaana siyaasiyiin badan ay sheegeen inay qabaan in madaxweynaha uu tanaasulaad sameeyay walow madaxtooyada ay beenisay wararkaasi.
Washington DC 8da Maarso 2019 Koox wadaaddo ah oo ka socday Yuhuudda deggan Mareykanka ayaa booqday Xafiiska Xildhibaanad Ilhaan Cumar ku leedahay magaalada Washington.
Wadaaddadan ayaa waxaa ay ka socdaan Mad-habka Orthodox ee ay heystaan Dadka ka soo jeeda Israel, kuwaas oo todobaadyadan weerar dhinaca afka ah ku haya Ilhaan Cumar.
Rabbi Dovid Feldman, oo ah Wadaadka u hadlay kooxda u tagtay Ilhaan Cumar ayaa sheegay in dadka ay isku qaldayaan waddaniyadda xagjirka ah iyo Diinta.
Waxaa uu sheegay in Ilhaan ay wax ka sheegtay waddaniyadda fogaatay ee Xukuumadda Israel hadda dhaqan gelineyso ee aysan wax ka sheegin Diinta Dadka Yuhuudda ah.
Rabbi Dovid Feldman, ayaa intaas ku daray in ay taageero u muujinayaan Ilhaan Cumar sidaasna ugu tageen xafiiskeeda si meesha looga saaro waxa lagu sheegay isir naceybka la sheegay in ay faafisay.
Wadaadkan ayaa xusay in Mareykanka uu ku dhisanyahay kala argti duwanaan, Hay’adda matasha Yuhuudda Mareykanka ee AIPAC-na wax laga sheegi karo maaddaama aysan hay’adda ahayn diinta dadka Yuhuudda ah.
WARARKA MAANTA 5ta Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Sidee Boqor Sacuudiga Maxamed Bin Saleeman u amray Weriye Jamaal Khashoggi in lagu dilo Safaaradda Sacuudiga ee Turki ku taala taasoo si fiican ay u kashiftay Dowladda Turkiga sidii loo dilay? Maxay tahay riwaayada loo jilayo #Shacabka #Soomaaliyeed ee ah inay Dowladda Soomaaliya soo qabatay 3 dhallinyaro Shabaab ah halka ay Dowladda Soomaaliya madax sar-sare ka dhigtay Madaxdii Argagixisadda Al-Shabaab ee dhallinyaradda madaxa ka khalday kuwaasoo hadda ka shaqaynaaya laamaha amniga iyo Laanta Socdaalka? Yaa iscasili doona Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Yaa ku fashilmay amniga Muqdishu Wasiirka Amniga Isloow mise Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Al-Shabaab La Shaqayste Mudane Fahad Yaasiin? Yaa maalinkasta qarxinaya shacabka #Muqdisho? Maxuu yahay xiriirka ka dheexaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Iyo Laamaha Amniga #Soomaaliya? Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Muqdishi 5ta Maarso 2019
Qaramadda Midooway 5ta Maarso 2019 Warar ay heshay Warbaahinta Dalka ayaa sheegaya in Qaramada Midoobay ay cadaadis culus saartay Dowladda Soomaaliya, ayada oo ku ciqaabeysa go’aankii ay dalka uga cyrisay Wakiilkii UN-ka ee Soomaaliya Ambassador Nicholas Haysom kaas oo Soomaaliya ka shaqeynayay bilooyin kooban.
Qaramada Midoobay ayaan wali soo magacaabin wakiilkii badali lahaa Ambassador Haysom muda ka badan 60 cesho kadib markii la cayriyey Haysom, sidii ay ku balameen Dowladda Soomaaliya.
Sidoo kale waxaa hakad ku jira dhamaan taageeradii Dowladda Soomaaliya ay ka heli Jirtay Xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya, ayada oo sidoo kalena la dhimay shaqaalihii xafiiska ee Muqdisho, oo qaarkood u wareegay Nairobi.
Qaramada Midoobay ayaa Soomaaliya ka taageeri jirtay bixinta Mushaaraadka Ciidamada Booliiska, Tababarada iyo lacago kale oo la sheegay in toos loo siin jiray Dowladda Soomaaliya, waxaana la sheegay in bilihii la soo dhaafay aan la bixin lacagtaasi.
Sidoo kale Qaramada Midoobay ayaa door-wayn ku lahayd sidii ciidamada Soomaaliya ay ammaanka kala wareegi lahayeen ciidamada AMISOM goobaha ay ka baxayaan, waxaana muuqata in aysan arintaasi dhicin maadaama ay dalka ka baxayaan cutubyo ka tirsan howlgalka AMISOM.
Arintaan ayaa saameen ballaaran ku yeelan karta arimaha ammaanka iyo dib usoo kabashada Soomaaliya.
Dad badan ayaa arrintaan walaac xoog leh ka muujiyay waxayna ka fekerayaan sida ay Dowladda Soomaaliya uga gaashaaman karto xaaladda sii xumaaneysa ee Soomaaliya iyo sida dib loogu soo celin karo wada-shaqayntii Soomaaliya iyo UN-ka maadaama aysan Soomaaliya ka maarmin wada-shaqaynta Qaramada Midoobay.
Muqdishi 5ta Maarso 2019 Xildhibaan Xaashi Daahir Diiriye oo kamid ah Xildhibaanada Galmudug ayaa ka hadlay dil shalay magaalada Muqdisho loogu geystay hooyo Soomaaliyeed oo cuuryaan ah oo lagu dilay afaafka hore ee Hotel Shamow.
Dilka waxaa ka dambeeyay askari ka tirsan ilaalada hotelka kaasi oo la sheegay inuu xakameynayay dad badan oo kusugnaa hotelka kuwaasi oo xiligaasi qaadanayay kaarar ay dhaqaalo ku qaadan lahaayeen.
Xildhibaanka ayaa sheegay inaysan aasi doonin haweeneyda ilaa laga soo qabto askariga ka dambeeyay dilkeeda, Waxaana uu sheegay inay ka tagtay caruur badan oo ay masruufi jirtay.
“Gabadhaa Walaashey ah alla ha u naxariisto, horeyna naafo ayay u aheyd ninkii dilay waxaan og nahay inuu ilaa hadda Hotelka uu ku jiro oo aan waxba laga qaban, waxaan leeyahay hadey maamulka hotelka yihiin iyo laamaha amaanka lama duugayo meydkeeda ilaa laga keeno ruuxii dilka geystay”
“Maskiin ayay iska aheyd kaar lacag lagu qaato ayay doonatay, laakiin waxaa cajiib ah in xabada uu sida Kaniini uu kale u laqsiiyay oo afka uu xabad ka geliyay, waxaana lala yaabay markii hore qore ma uusan heysan”ayuu yiri xildhibaanka.
Shalay ayay aheyd markii askariga uu dilkaasi geystay waxaana wali jirin wax jawaab ah oo maamulka Hotel Shamow kasoo baxay.
Muqdishi 5ta Maarso 2019 Ra’iisal wasaare ku-xigeenka Soomaaliya Mahadi Maxamed Guulleed Khadar ayaa BBC u sheegay in marnaba uusan wada hadal ka furneyn muranka la xiriira Xudduud Baddeedka ee ka dhaxeeya labada dowladdood Soomaaliya iyo Kenya. Ra’iisal wasaare ku-xigeenka ayaa intaa ku daray in taa macnaheedu aheyn in labada dowladdood Soomaaliya iyo Kenya sidaa ku dhamaanayo xiriirkoodii soo jireenka ahaa daris-nimo iyo waliba Diblomaasiyaddeed.
Khadar ayaa intaa raaciyay in soo afjarida khilaafka iyo muranka Badda ay u taalo maxkamada Cadaallada Dunida ee ICJ , dowladda Soomaaliya-na qorshaheedu yahay in halkaa lagula kala baxo oo kaliya.
“Soomaaliya iyo Kenya waa labo dal oo walaalo ah, daris ah, xiriir qota dheer oo isugu jira dhanka walaalnimada, bulshada iyo dhaqanka ayaana ka dhaxeeyay. Xiriirkaasi wuu jiraa waxbana iskama baddalin. Arrinta badda oo ay dadku mararka qaar soo hadal qaadaanna waa dacwad hor taalla maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda, iyada ayaana ka dhur sugeynaa go’aankeeda”.
.Maalmihii ugu danbeeyay waxaa soo baxayay warar sheegaya in labada madaxweyne ee Soomaaliya iyo Kenya bishan 12keeda kulan ku yeelan doonaan magaalada Kampala ee dalka Uganda, halkaa oo ay uga wada hadlayaan sidii loo xalin lahaa khilaafka ka abuurmay dhulka lagu muransan yahay ee Xudduud Baddeedka labada wadan, kaddib markii dowladda Kenya ay dhawaan shaacisay in ay xiriirkii Diblomaasiyadeed u jirtay Soomaaliya.
Laakiin marka la eego hadalka Ra’iisal wasaare ku-xigeenka Soomaaliya ayaa u muuqda mid meesha ka saaraya wada hadalka la sheegay in labada madaxweyne ka yeelanayaan arrintan.
Muqdishi 5ta Maarso 2019Madaxweynaha JFS Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa goor dhaw ka dhoofaya Garoonka Aadan Cabdulle ee magaalada Muqdisho iyaga oo ku sii jeeda magaalada Addis Ababba kadib martiqaad uu ka hadlay ra’iisal wasaaraha Itoobiya. Madaxweynaha ayaa wada hadallo la yeelanaya isla maantaba Ra’iisul wasaaraha dalka Itoobiya Abiy Axmed.
Labada mas’uul ayaa kawada hadi doono xoojinta xiriirka labada dal iyo guud ahaan horumarka iyo Nabadgalyada gobolka.
Qoraal ka soo baxay madaxtooyada Soomaaliya ayaa lagu sheegay in madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisal wasaaraha Itoobiya ka wada hadli doonaan xoojinta xiriirka labada Dowladood ,labada Dad iyo sidii la isaga kaashan lahaa Amaanka, waxaana uu kulankan daba socdaa kulmadii ay horay u yeesheen labada mas’uul
Axadii toddobaadkan waxaa magaalada Asmara ka dhacay kulan saddex geesood ah oo halkaa ku dhaxmray hoggaamiyayaasha dowladdaha Itoobiya, Kenya iyo Eritrea, laakiin Soomaaliya kulankaasi qeyb kama aysan aheyn.
Wafdiga madaxweynaha Soomaaliya waxaa ka mid ah Wasiiru-Dowlaha Arrimaha dibadda Cabdulqaadir Axmed Khayr iyo La-taliyayaal ka tirsan Madaxtooyada Qaranka.
Maamulka Dowlad Somaliland 5ta Maarso 2019 Afhayeen u hadlay Ciidanka Militeriga Somaliland ayaa faah faahin ka bixiyay dagaal kooban oo maalintii shalay ka dhacay Sool iyo bariga gobolka Sanaag.
Afhayeenka Ciidanka Militariga Somaliland Gaashaanle sare Cabdiraxmaan Cabdilaahi Xasan (Cabdi Dheere), ayaa ka warbixiyey dagaalo goos goos ah oo ka kala dhacay Sool iyo Sanaag, waxaanu sheegay in shalay ciidamo Puntland soo galeen gobolka Sanaag oo dagaal ku dhexmaray gobolkaasi, halka maanta deegaanka Gambadha ciidanka jooga ay soo weerareen Puntland.
“Shalay iyo maanta waxa dhacay dagaal gaadmo ah oo ay ka sameeyeen gobolka Sanaag bari iyo Sool, waxay shalay ciidanka Militerigu ka war helay ciidan Puntland oo soo galay Sanaag, ka dibna waanu eryanay oo baacsanay ilaa aanu gaadhsiinay xuduudda”ayuu yidhi afhayeenka Taliyaha oo ka hadlayey dagaalkii shalay ka dhacay Sanaag.
Mar kale waxa uu sheegay in dagaal kale ka dhacay deegaanka Gambadhha ee gobolka Sool, waxaanu yidhi “laba gaadhi ayaa soo weeraray barqadii ciidanka Gambadha, haseyeeshee labadii baabuur mid baanu ka qabsanay oo hadda gacanta ayaanu ku haynaa, haseyeeshee waxa wararka xagooga naga soo gaadhayaa sheegayaan in afar askari oo uu ku jiray taliyihii watay uu ku dhaawacmay oo ay u baxsadeen dhinaca xadka”.
Tan iyo intii isbedelka ka dhacay Puntland wax dagaal ahi kama dhicin deegaanka Tuko raq oo ay isku hor fadhiyeen ciidanka Somaliland iyo Puntland, haseyeeshee maanta ayey wararku sheegayeen in dagaalo cusub oo goos goos ahi ka dhacay gobolka Sool.
Maamulka Dowlad Galmudug 5ta Maarso 2019 Madaxweyne ku xigeenka maamulka Galmudug Maxamed Xaashi Cabdi Carabeey ayaa ka hadlay lacagaha dowadda Soomaaliya ay siin jirtay maamulka Galmudug oo la sheegay maalmihii ugu dambeeyay in laga jartay.
Maxamed Carabeey, ayaa sheegay inay taageersan yihiin lacagtaasi la jarto, maadaama sida uu sheegay ay ku dhaceyso gacanta madaxweynaha maamulkaasi oo aysan gaareynin dhinacyada kale.
Wuxuu sheegay in dowladda Soomaaliya looga baahan yahay seddex arin midood, oo kala ah in lacagtaasi loo qeybiyo labada dhinac ee Cadaado iyo Dhuusomareeb, In lacagtaasi gabi ahaanba la joojiyo iyo in guddi dhexdhexaad ah uu lacagtaasi maamulo.
Sidoo kale wuxuu sheegay in shaqsiyad ahaantiisa uu taageerayo in lacagtaasi dowladda Soomaaliya gabi ahaanba ay joojiso.
“Been Kuuma sheegayo boqolkiiba boqol aniga shaqsiyan iyo dadka aan matalo waxaan dowladda ku taageersannahay in lacagtii ay nasiin jirtay jarato intii shaqsi gaara ay u gacangali lahayd haddaysan xal kale hayn,Xaafna waa shaqsi lacagta malahan isagu ee Galmudug baa leh”ayuu yiri Mr Carabeey.
Maamulka Dowlad Jubbaland 5ta Maarso 2019 Maamulka Jubbaland ayaa markale ka hadlay arimaha doorashooyinka madaxtinimada ee dhawaan ka dhacaya magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose.
Wasiirka amniga maamulka Jubbaland C/rashiid Xasan C/nuur (Janan) ayaa ka sheegay magaalada Doolow in dhamaan siyaasiyiinta maamulka Jubbaland ay xaq u leeyihiin inay ka qeyb galaan doorashada ka dhacaysa magaalada Kismaayo.
Wuxuu sheegay in wasaaradda amniga ee maamulka Jubbaland ay diyaarineyso dhamaan waxyaabaha aasaasiga ah ee loo baahan yahay, gaar ahaan xaqiijinta amaanka musharixiinta iyo goobaha doorashooyinka ay ka dhacayaan.
Wasiir Janan, ayaa markale ka digay ciidamada amaanka inay u kala eexdaan musharixiinta tageysa magaalada Kismaayo, islamarkaana inaysan marnaba ku lug yeelan doorashada dhawaan dhaceysa.
Bisha Augosto ee sanadkan ayaa waxaa ku eg mudo xileedka madaxweyne Axmed Madoobe, iyadoo la filayo in doorashada ay ku dhacdo sida loogu talagalay.
Dhawaan musharixiin tagay magaalada Kismaayo ayaa loo diiday inay soo dhaweyn ka helaan shacabka ku nool magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose
Soomaaliya 5ta Maarso 2019 Dadaalladda ku saabsan soo celinta wadaxaajoodka dowlada Federaalka iyo maamulka Somaliland ayaa soo cusboonaaday markii Madaxwayne Muuse Biixi uu si cad u badalay mowqifkiisa la fariisashada xukuumada Muqdisho.
Isbedalka Muuse Biixi ayaa yimid markii kulan uu bishii hore Addis Ababa kula yeeshay Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed, kaasi oo wadankiisa uu doonayo in uu u dub-dhaxaad u noqdo wadahadaladda labada dhinac oo mudo hakad Ku jiray.
Hasayeeshee, waxaa la sheegayaa in ay jiraan wadamo kale kuwaasi oo dhankooda doonaya in ay marti geliyaan shirkaasi, waxaana la sheegay in ay kamid yihiin; Turkiga iyo Jabuuti.
Todobaadkaan waxaa Jabuuti tegay wafdi uu horkacayo wasiirka arrimaha gudaha maamulka Hargeysa, kaasi oo Madaxwayne Ismaaciil Cumar Geelle kala hadlaya arrimaha ku xeeran wadahadalka.
Diblumaasiyiin ayaa ku waramaya in Jabuuti ay raadineyso in ay kalsooni ka hesho Somaliland, maadaama xukuumada Muqdisho Ka caga jiideyso in Itoobiya lagu qabto shirkaasi.
Dowlada Farmaajo ayaa la fahansan yahay in midkood Jabuuti ama Turkiga ay dooneyso in ay noqoto madasha, wallow Somaliland aysan wali caddeynin aragtideeda ku wajahan dalalkaasi.
Turkiga ayaa horey loogu qabtay wadahadalo u dhaxeeyay dowlada Soomaaliya iyo maamulka Somaliland, inkasta oo aaney kasoo bixin wax natiijo ah.
Intaasi waxaa dheer, in mas’uuliyiinta maamulka Muuse Biixi ay horey ugu eedeeyeen Ankara in aanu dhexdhaxaad ahayn.
Dowlada Federaalka iyo Somaliland ayaa waqti xaadirkaan ka siman aragtida guud ee ku aadan in uu qabsoomo wadahadalka, laakiin waxaa calaamad su’aal dul saaran tahay goorta uu dhacayo iyo goobta lagu kulmayo.
Warbaahinta maxaliga ah ayaa sheegaysa in Muuse Biixi uu ka ogolaaday Abiy Axmed in Itoobiya lagu qabto wajiga 3aad ee wadahadalada, taasoo aanan la ogayn hadii ay ka suurtagaleyso dhinace Dowladda Soomaaliya.
Dadka falanqeeya Siyaasadda Soomaaliya ayaa ka digaya in kala aragti kuwanaashiyo arrintaan ku saabsan ay dib u dhac ku keeni karto wadahadalka oo rajo wanaagsan laga qabo in ay kasoo baxaan qodobo miradhal ah, haddii labada dhinac muujiyaan Ka go’naasho iyo tanaasul.
Xigasho: Garowe Online
Sponsored by Revcontent
Muqdisho 5ta Maarso 2019Dowladda Itoobiya ayaa waxaa ay War Maanta kasoo saartay safarka uu dalkaasi ku tagayo Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
War kasoo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Itoobiya ayaa waxaa lagu sheegay in Madaxweyne Farmaajo iyo Ra’iisul Wasaaraha itoobiya ay yeelan doonan kulan ay uga hadlayaan xiriirka labada dal iyo Arrimaha Gobolka Geeska
Sidoo kale Wasaaradu waxa ay sheegtay in tallaabadaan ay qeyb ka tahay dadaalka uu Gobolka ka wado Ra’iisul Wasaaraha itoobiya Abiy Axmed ee xoojinta Nabada iyo isku xirka dhaqaalaha Geeska Afrika.
IGAD 5ta Maarso 2019Urur goboleedka IGAD, ayaa cambaareeyay weerarkii Kooxda Al-shabaab ee khamiistii la soo dhaafay ka fulisay magaalada Muqdisho, IGAD ayaa wacad ku martay in laga adkaanayo Al-Shabaab oo sheegtay mas’uuliyadda weerarkaasi ,kaasoo ay ku dhinteen Dad shacab ah oo aan waxba galabsan.
Urur Goboleedka IGAD ayaa ku ammaanay ciidamada Dowladda Soomaaliya dadaalka iyo geesinimadooda ku aadan siday u xakameeyeen khasaaraha shacabka ka soo gaari lahaa weerarkii Kooxda Al-Shabaab ku qaadeen Hotel Maka Al-mukarama iyo goobaha kale ee ganacsiga ku yaala hareeraha wadada. “Dowladaha xubnaha ka ah Urur Goboleedka IGAD waxay xaqiijiyeen taageerada Dowladda Federaalka iyo shacabka Soomaaliyeed ee ku aadan inaan marnaba loo dulqaadan Karin kana soo horjeedaan dhammaan noocyada argagixisada ee Soomaaliya iyo guud ahaan gobolka,” ayaa lagu yiri war ka soo baxay IGAD.
Sidoo kale,war ka soo baxay IGAD ayaa lagu cadeeyay in si wadajir ah looga hortagayo caqabadaha ka hor imaan kara nabad galyada iyo xasilloonida Soomaaliya.
WARARKA MAANTA 4ta Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxay tahay riwaayada loo jilayo #Shacabka #Soomaaliyeed ee ah inay Dowladda Soomaaliya soo qabatay 3 dhallinyaro Shabaab ah halka ay Dowladda Soomaaliya madax sar-sare ka dhigtay Madaxdii Argagixisadda Al-Shabaab ee dhallinyaradda madaxa ka khalday kuwaasoo hadda ka shaqaynaaya laamaha amniga iyo Laanta Socdaalka? Yaa iscasili doona Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Yaa ku fashilmay amniga Muqdishu Wasiirka Amniga Isloow mise Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Al-Shabaab La Shaqayste Mudane Fahad Yaasiin? Yaa maalinkasta qarxinaya shacabka #Muqdisho? Maxuu yahay xiriirka ka dheexaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Iyo Laamaha Amniga #Soomaaliya? Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Muqdishi 4ta Maarso 2019Magaalada Garbahaareey ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in halkaasi ay ku kulmeen saraakiishii ugu badneyd ee ciidamada amaanka maamulka Jubbaland.
Kulanka saraakiisha ayaa ka dambeeyay maalmo uun kadib markii ciidamada Kenya ay baneeyeen saldhigyo ay ku lahaayeen gobolka Gedo, waxaana ugu horeeyay saldhiga deegaanka Faxfaxdhuun ee gobolka Gedo.
Qaar kamid ah saraakiisha oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in Kenya aysan ku wargelin bixitaanka ciidamadooda ee saldhiga deegaanka Faxfaxdhuun, balse ay ka warheleen kaliya markii ay alaabtooda xirxirteen.
Saraakiisha ayaa xusay in shir gaar ah oo arintaasi looga hadlayo inay ku yeesheen magaalada Garbahaareey ee gobolka Gedo, halkaasi oo lagu dajiyay qorshaha ciidamada Kenya saldhigyada ay baneeyeen loo buuxin lahaa
Saraakiisha waxaa kale oo ay sheegeen inay diyaarinayaan ciidamadii la wareegi lahaa saldhigyada ciidamada Kenya ay baneeyeen, gaar ahaan saldhiga deegaanka Faxfaxdhuun ee gobolka Gedo.
Saacado kadib markii ciidamada Kenya isaga baxeen Faxfaxdhuun Al Shabaab ayaa sheegeen inay la wareegeen gacan ku heynta saldhiga, islamarkaana ay ka sameeyeen baaritaano badan.
Jubbaland ayaa wajaheysa culeesyo dhanka amaanka ah haddii ciidamada Kenya ay baneeyaan saldhigyada ay kaga sugan yihiin Jubbooyinka.
Muqdishi 4ta Maarso 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa safar deg deg ah maalinta axadda ugu baxaya dalka Ethiopia, halkaasi oo uu kula kulmi doono ra’iisul wasaare Abiy Ahmed, sida ay ilo-wareedyo ka tirsan Villa Somalia u xaqiijiyeen Caasimada Online.
Farmaajo ayaa la filayaa inuu Abiy Ahmed kala hadli iskaashiga Soomaaliya iyo Ethiopia, arrimaha gobolka iyo xiisadda badda ee u dhaxeysa Soomaaliya iyo Kenya.
Socdaalka madaxweynaha ayaa imanaya ayada oo maalmihii dhowaa uu madaxweynaha Kenya Uhuru Kenyatta ku sugnaa dalka Itoobiya, islamarkaana shalay ay isaga iyo Abiy wada tageen dalka Eritrea oo wada-hadallo saddex geesood ah ay kula yeesheen madaxweyne Isiais Afwerki.
Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in madaxweynaha Soomaaliy uu ka walaacsan yahay dhaq-dhaqaaqa Uhuru Kenyatta uu ka wado Ethiopia iyo Eritrea, iyo dacaayad iyo olole ka dhan ah dowladda Soomaaliya oo uu billaabay
Caasimada Online ayaa shalay qortay walaac laga qabo shirka saddex geesoodka Abiy, Afwerki iyo Uhuru ee arrimaha gobolka oo aan looga yeerin madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, kaasi oo horey isaga iyo madaxda Eritrea iyo Ethiopia ay sameysteen isbahaysi saddex geesood ah oo dalalkooda ay isku kaashanayaan. Halkan ka aqri walkaas.
Si kastaba waxaa hadda muuqataa in Farmaajo uu qaaday weerar celis uu uga jawaabayo ololaha ka dhanka ah dowladda Soomaaliya ee Uhuru Kenyatta uu ka wado gobolka, xilli xiisadda labada dhinac ay meel-xun gaartay
Muqdishi 4ta Maarso 2019Magaalada Muqdisho waxaa ka jira walaac xoog leh oo dhinaca amaanka ah, kaas oo ay qabaan shacabka, ciidamada iyo mas’uuliyiinta dowladda kadib markii ay kordheen dilalka, qaraxyada iyo weerarada Al-Shabaab.
Dadka magaalada Muqdisho ayaa billaabay in ay waqti hore ku xaroodaan guryahooda, waxa ayna magaalada gashay bandow oo aan cidna ku soo rogin. Sidoo kale waxaa jira fariimo mobile-ka la’ iskugu dirayo, kuwaas oo ah wargelin iyo qatarro amni oo ka dhaci kara magaalada Muqdisho oo dadka la ogeysiinayo.
“Fadlan haka bixin gurigaada, hadii aadnan ka maarmin ka fogaaw wadada Maka Al-Mukarama, Liido, iyo meelaha kale oo taargadka noqon kara, isku day in aad waqti hore gurigaada ku soo laabato, ha fariisan maqaayadaha waddo aad mar martay haku noqon, magaalada waxaa soo galay qaraxyo iyo raga wax dila ee Al-Shabaab, aqriso Qur’aanka, Mahadsanid, Alle haku amaansado”, waa fariimaha ay mobilka isugu dirayaan qaar kamid ah shacabka magaalada Muqdisho oo wajahaya amni darro xoog leh.
Wasiirkii hore ee amniga Soomaaliya Xildhibaan Cabdirisaaq Cumar Maxamed ayaa Caasimada Online u sheegay in magaalada Muqdisho ay soo galeen hogaamiyaal Al-Shabaab ah iyo dagaalamayaal ka soo baxsaday duqaymaha Mareykanka ee ka socda goballada Koonfurta iyo Bartamaha Soomaaliya.
Wasiirka ayaa sheegay in ay haayaan warbixino digniin ah oo ay soo saareen hey’adaha sirdoonka ajaaniibta ah ee dalka ku sugan, kuwaas oo tilmaamaya in magaalada ay soo galeen rag badan oo Al-Shabaab ah lagana cabsi qabo in ay weeraraan xarumo iyo hotelo ku yaala magaalada Muqdisho.
Xildhibaan Cabdirsaaq Cumar Maxamed ayaa sheegay in ay halis ku jiraan shacabka gobalka Banaadir islamarkaana aysan jirin cid u maqan oo wax ka qabata amni darrada ka taagan Soomaaliya, gaar ahaan Muqdisho.
Madaxda Dowladda Soomaaliya ayuu ka dalbaday in ay la yimaadaan isbadal amni inta uusan khasaaraha intaan ka badan. Sidoo kale shacabka Soomaaliyeed ayuu ka dalbaday in ay ka fekeraan amnigooda iyo badbaada nolashooda maadaama ay ku jiraan xaalad halis ah.
Muqdisho 4ta Maarso 2019 Hay’adaha amaanka ee dowladda Soomaaliya ayaa soo bandhigay seddex dhaiinyaro ah oo la sheegay inay ka tirsanaayeen Al Shabaab, kuwaasi oo dilal qorsheysan ka fuliyay magaalada Muqdisho.
Dhalinyaradan ayaa sheegay inay qaabilsanaayeen howlgalada Al Shabaab ee degmada Wadajir, iyaga oo sheegay inay degmadaasi ka fuliyeen falal badan oo lagu qaarijiyay dad kala duwan.
Howlgalkii ugu dambeeyay ee lagu qabtay ayaa ahaa mid ay ku guuldareysteen kadib markii damceen inay dileen haweeney Khaad iibineysay oo ah xaaska sarkaal ka tirsan ciidamada booliska.
Mid kamid ah dhalinyarada ayaa sheegay in haweeneyda Khaadka iibineysay loo sheegay inay kamid aheyd xildhibaanadii soo xulay baarlamaanka, sidaasi daraadeedna ay ku guuldareystaan inay toogtaan. Labo bastooladood oo ay wateen ayay sheegeen inay u dhici weysay markii ay la kor tageen haweeneyda Khaadka iibineysay, kadibna laamaha amaanka ay gacanta u dhigeen.
Muqdisho 4ta Maarso 2019 Ururka Argagixisadda Al Shabaab ayaa shaaciyay magacyada xubno ay sheegeen inay waxyeelo kala duwan kasoo gaartay weerarkii Khamiistii ay ku qaadeen Wadada Maka Al Mukarama, iyaga oo bartilmaameydkooda uu ahaa hotelka Maka Al Mukarama.
Idaacadda Al Shabaab ee Andulus ayaa baahisay warbixin ay kaga hadleen dadkii ay ku dileen kuna dhaawaceen weerarkii ka dhacay magaalada Muqdisho maalintii Khamiista ee lasoo dhaafay, kaasi oo saacado qaatay in lasoo afmeero.
Al Shabaab ayaa sheegay in weerarka ay ku dileen 14 kamid ah ciidamada gaarka ah ee Mareykanka uu tababaro iyo Todobo kamid ah ciidamada Booliska oo dowladda Ingiriiska ay tababarto ee RRT loo yaqaan.
Askar Boolis ah iyo ciidamada Bangaraafta ayay sidoo kale sheegeen inay ku dileen weerarka ka dhacay magaalada Muqdisho.
Al Shabaab waxay sidoo kale sheegeen inay dhaawaceen Sarkaal magaciisa ay ku sheegeen Maxamed Sheikh oo kamid ah ciidamada booliska ee UK tababartay iyo ruux kale oo magaciisa ay ku sheegeen Khadar Geelle.
Sidoo kale Al Shabaab ayaa sheegay in weerarkaasi ay ku dhaawaceen Cusmaan Cali Guuleed (Cusmaan Bakeer) oo ka tirsanaa maxkamada sare ee dalka, sida laga baahiyay warbaahinta Al Shabaab.
Maxamed Cabdi Suldaan oo xildhibaan hore ahaa, C/qaadir Macalin Cali oo ay ku sheegeen xoghayaha xisbiga Haldoor, Xildhibaan Sooyaal, Wasiirru dowle ka tirsan Galmudug oo magaciisa lagu koobay Cibaar, ruux ka tirsan wasaaradda Maaliyadda oo magaciisa lagu sheegay Mukhtaar iyo guddoomiyaha maxkamadda Xamarweyne, ayay sidoo kale sheegeen Al Shabaab inay ku dhaawaceen weerarkii Maka Al Mukaram.
Marka laga yimaado sheegashada Al Shabaab ma jirto wax war ah oo kasoo baxay dhanka dowladda oo si toos ah loogu shaaciyay khasaaraha dhabta ah ee ka dhashay weerarkii ka dhacay wadada Maka Al Mukarama 28 Bishii Febraayo.
Nairobi 4ta Maarso 2019Wararka ka imaanaya dalka Kenya ayaa sheegaya in shil diyaaradeed uu ku geeriyooday duuliyaha diyaarada madaxweyne ku xigeenka dalka Kenya William Ruto.
Duuliyaha oo lagu magacaabayay Kabtan Mariyo Maganga iyo AFar ruux oo u dhalatay dalka Mareykanka ayaa la xaqiijiyay inay ku geeriyoodeen shil ka dhacay deegaanka Laboola ee gobolka Turkana ee dalka Kenya.
Diyaaradda uu lahaa madaxweyne ku xigeenka Kenya William Ruto iyo meydka duuliyaha ayaa saaka laga helay deegaanka Laboola, waxaana loo qaaday magaalada Nairobi ee caasimada dalka Kenya.
Rijard Omyonka oo ah xildhibaan Kenyan ah oo qaraabo dhow ay ahaayeen duuliyaha ayaa sheegay in diyaaradda uu waday Kabtan Mariyo raadeerka laga waayay xalay abaaro 08:00 fiidnimo, iyadoo kadib saaka la ogaaday inay burburtay.
Ma cadda sababta ka dambeysay in burburka uu ku yimaado diyaaradda, balse waxaa la qiyaasayaa inay ka baxday halkii ay ku socotay, islamarkaana ay shil gashay.
Dhinaca kale, Boliska Kenya ayaa sheegay inay shilkaasi ku wada geeriyoodeen Duuliyihii iyo 4 qof oo u dhalatay Maraykanka oo la socday Diyaaradaasi, mana kala cadda sababa keenya burburka Diyaaradaasi.
Muqdisho 4ta Maarso 2019 Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa oo bandhigay saddex dhalinyaro ah oo Al-shabaab u qaabilsanaa fulinta dilalka qorsheysan ee degmooyinka Wadajir iyo Dharkeenley gobolka Banaadir. Saddexda dhalinyarada oo warbaahinta la hadlay ayaa labo ka mid ah waxaa ay sheegeen in ay u qaabilsanaayeen dilal qorsheysan, halka kan saddexaadna uu ahaa shaqsiga u soo gudbiya labada dhalinyarada ah hubka loo adeegsado dilalka.
Dhalinyaradan ayaa sheegay in ay sheegay in xiliga la soo qabtay ku howlanaayeen qorshe dil ah oo la doonayay in lagu fuliyo sida ay hadalka u dhigeen Gabar ka mid aheyd ergadii soo dooratay xildhibaannada Golaha Shacabka, laakiin hadda ka mid ah ganacsatada Khaadka ku iibisa magaalada Muqdisho.
Qaarkood mudo dhowr sano ah ayay sheegeen inay ka tirsanaayeen Al-Shabaab,sidoo kalena dilal qorsheysan ay ka fuliyeen Suuqa degmada Wadajir iyo Xaafadaha ku dhow Isbitaalka Madiina ee Magalada Muqdisho.
Dowladda federaalka iyo shacabka Soomaaliyeed ayeey ka dalbadeen ila cafiiyo, madaama sida ay hadalka u dhigeen muddo dheer ka shaqeynayeen dhibaateynta shacab aan waxba galabsan.
Guddoomiye ku xigeenka dhinaca Amniga iyo siyaasada Goblka Banaadir Maxamed Cabdullaahi tuulax oo Goobta ku sugnaa ayaa ciidamada amniga uga mahad celiyey soo qabashada raggaas,waxaana uu sheegay inay ku raad joogaan dadkii ka sareeyey ee soo abaabuli jiray.
Maamulka Dowlad Galmudug 4ta Maarso 2019 Axmed Cumar Sahal oo ah Nin dhalinyaro ah oo degan degmada Cadado ayaa warbaahinta iyo bulshada ku dhaqan degmadaasi uu soo bandhiga Axadii shalay diyaarad yar oo nooca dagaal ah oo uu gacantiisa ku farsameeyay.
Diyaarad oo ah nooc macmal ah ayuu ku xardhay calanka Soomaaliya, waxaana uu sheegay in ay tahay diyaarad dagaal oo uu ugu talagalay in uu u hadiyeeyo ciidamada cirka Soomaaliya.
Ciidamadii cirka Soomaaliya ayaa bur buray sanadkii 1991kii xiligii oo ay meesha ka baxday dowladda dhexe ee militariga, wixii xiligaa ka danbeeyayna ciidamadu ma aysan shaqeyn.
Qaramada Midoobey ayaa Soomaaliya ku soo rogtay cunaqabateyn dhinaca hubka ah sanadkii 192kii, waxaana hadda muuqata in dowladda Soomaaliya ay dadaal ku bixineyso sidii dib loogu soo celin lahaa ciidamadii cirka Soomaaliya oo mar ahaan jiray kuwa ugu xooga badan qaarrada oo idil.
Wiilkan dhalinyarradda ah ee nashaqadeeyay diyaaradan yar ayaan ka bixin dugsi sare, hasse ahaatee waxaa la sheegay in uu waligiiba jeclaan cilmiga Injeernimada iyo dhismaha.
Ehelada iyo dadka saaxiibka la ah ayaa sheegay in Sahal uu leeyahay hami aad u weyn, hasse ahaatee waxaa ay sheegeen in uusan aheyn taageeradda uu u baahan yahay.
Maamulka Dowlad Hirshabelle 4ta Maarso 2019 Rag hubeysan ayaa saakay ku dilay xaafadda Howl-wadaag ee magaalada Beledweyne sarkaal ka tirsanaa militariga Soomaaliya oo lagu magacaabi jiray Cumar Cabdi Mahad.
Sarkaalkan ayaa ka tirsanaa saraakiishii hore ee ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed, waxaana uu hadda la shaqeynayay isla ciidamada militariga ku sugan gobolka Hiiraan gaar ahaan magaalada Beledweyne.
Xiligan dilkiisu uu dhacay ayaa la sheegay in sarkaalkan uu ka soo baxay gurigiisa, waxaana meydkiisa goobta ka qaaday ciidamo ka tirsan kuwa dowladda Soomaaliya.
Ragga toogashada geystay ayaa la sheegay in ay baxsadeen, waxaana uu dilkan imanaya xili howlgal ballaaran ciidamadu ay ka wadeen xaafadda Howl-wadaag ee magaalada Beleweyne oo inta bada ay ka dhacaan dilalka qorsheysan.
https://www.youtube.com/watch?v=F2csoKF86NU
WARARKA MAANTA 3da Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa iscasili doona Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo? Yaa ku fashilmay amniga Muqdishu Wasiirka Amniga Isloow mise Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Al-Shabaab La Shaqayste Mudane Fahad Yaasiin? Yaa maalinkasta qarxinaya shacabka #Muqdisho? Maxuu yahay xiriirka ka dheexaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Iyo Laamaha Amniga #Soomaaliya? Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Maamulka Dowlad Koonfur Galbeed 3da Maarso 2019 Madaxweynaha maamulka Koofur Galbeed C/casiis Xasan Maxamed Lafta Gareen ayaa digniin u diray golaha wasiirada maamulka Koofur Galbeed ee dhawaan xilkooda la wareegay.
Wasiirada maamulka Koofur Galbeed ayuu sheegay inuu ka sugayo inay sida ugu dhaqsiyaha badan usoo gudbiyaan waxqabadka 100-ka maalin ee soo socda, isaga oo sheegay in la iskula xisaabtami doono.
Wasiirada ayuu uga digay inay soo qortaan waxyaabo aysan qaban karin, maadaama sida uu sheegay loo baahan yahay wasiir walbaa qorshaha uu soo gudbiyo inuu ku dhaqan geliyo 100 maalin kadib.
“Waxyaabo aadan qaban karin ha iisoo qoran Wasiir walbaa waxaa laga doonayaa inuu soo qoro waxa uu qaban karo 100 maalin kadib, haddii aad soo qoroto waddo ayaan dhisayaa, Isbitaalo ayaan furayaa oo aad sameyn weyso ogow taasi lagaama aqbalayo”.
“Waxaa ka wanaagsan inaad dhahdo 100 maalin kadib caagaan ayaan halkaan ka qaadayaa oo halkaa aan geynayaa, laakiin waxaadan awoodin haddii aad soo qorato ogow lama aqbalayo”ayuu yiri madaxweyne Lafta Gareen.“Waxaa ka wanaagsan inaad dhahdo 100 maalin
kadib caagaan ayaan halkaan ka qaadayaa oo halkaa aan geynayaa, laakiin waxaadan awoodin haddii aad soo qorato ogow lama aqbalayo”ayuu yiri madaxweyne Lafta Gareen.
Wuxuu kula dardaarmay golaha wasiirada inay si dhow u wada shaqeeyaan, maadaama howlo badan ay hortaalo maamulkiisa, isagoo shacabka ka codsaday inay dhankooda kaalintooda qaataan.Deegaano badan oo ka tirsan Koofur Galbeed waxaa ku sugan Al Shabaab, waana caqabada koowaad ee hortaala Lafta Gareen.Wuxuu kula dardaarmay golaha wasiirada inay si dhow u wada shaqeeyaan, maadaama howlo badan ay hortaalo maamulkiisa, isagoo shacabka ka codsaday inay dhankooda kaalintooda qaataan.
Deegaano badan oo ka tirsan Koofur Galbeed waxaa ku sugan Al Shabaab, waana caqabada koowaad ee hortaala Lafta Gareen.
Muqdisho 3da Maarso 2019 Korneel Shariif Roobow oo ah khabiir dhanka ammaanka ah ayaa sheegay in mas’uuliyadda qaraxyadii ka dhacay magaalada Muqdisho ay qaadaneyso wasaaradda amniga gudaha ee xukuumadda federaalka Soomaaliya.
Waxa uu sheegay Korneel Shariif in dowladda federaalka looga baahan yahay iney la timaado siyaasad amni oo ka duwan midda hadda ay wax ku hagto.
Sidoo kale, Roobow ayaa ugu baaqay wasiirka amniga gudaha Maxamed Abukar Islow Ducaale in uu xilkaasi iska casilo, islamarkaana warqaddiisa ruqsada u geeyo ra’iisul wasaare Kheyre.
Wasiir Ducaale ayaa ka mid ah wasiirada ugu dhow madaxweynahan Soomaaliya, waxaana dadka qaar ay u arkaan inuu yahay lama taabtaan, aan cidna aysan la hadli karin.
Si kastaba, Korneel Roobow ayaa sheegay in qaraxyadu ay sii badanayaan, oo ay joogto noqdeen, sidaas darteedna xubnaha mas’uulka ah amniga ay qirtaan fashilkooda oo ay xilka u dhiibaan ka shaqo wanaagsan.
Muqdisho 3da Maarso 2019Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya qorshaha ciidamada NISA iyo DANAB qeybta 21 aad ay ula wareegeen madaxtooyada magaalada Cadaado.
Masuuliyiin kala duwan oo ka tirsan Galmudug kuna kala sugan Cadaado iyo Dhuusomareeb ayaa siyaabooyin kala duwan kaga hadlay ujeedada ka dambeysa in ciidamadaasi la wareegaan madaxtooyada magaalada Cadaado.
Maxamed Cabdi Aadan oo ah agaasimaha madaxtooyada Galmudug garabka kusugnaa magaalada Cadaado ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay ka dambeyso qorshaha ciidamada ay kula wareegeen amaanka madaxtooyada.
“Waxaa nasiib daro ah in ciidamada DANAB iyo NISA ay weerar ku qaadeen xaruntii Madaxtooyada, halkaasi oo ay joogeen ciidamo daraawiish ah iyo kuwa ilaalin jiray amaanka, ciidamada DANAB oo Gaalkacyo jooga ayaa weerarka soo qaaday”.
“Dowladda waxaa ku nasiib daro ah inay ku fashilantay amniga Muqdisho inay sii qalqal geliso amniga maamul goboleedyada, waxaan uga digeynaa in ciidamada la wareegay madaxtooyada ay wax u dhimin agabka madaxtooyada yaalay”ayuu yiri Maxamed Cabdi.
Cumar Maxmed Guureeye oo kamid ah masuuliyiinta Galmudug ee ku sugan Dhuusomareeb ayaa dhankiisa sheegay in ciidamo ay xogtooda hayaan ay la wareegeen madaxtooyada magaalada Cadaado.
“Ciidamo horey u joogay ayaa laga wareejiyay amaanka madaxtooyada, waxaana lagu wareejiyay ciidamada NISA qeybta Galmudug,anagaa dooranay in ciidamada NISA ee Galmudug la wareegaan amaanka madaxtooyada”ayuu yiri Mr Guureeye.
Xogo Caasimada Online heleyso ayaa sheegaya in ujeedada ciidamada loogu wareejiyay madaxtooyada Cadaado ay tahay gogol xaarka doorasho dhawaan la filayo inay ka dhacdo magaalada Cadaado.
Denmark 3da Maarso 2019 Dowladda Denmark ayaa ku dhaawaaqday inay xoog u adeegsan doonaan sidii loo soo masaafurin lahaa qaxootiga Soomaalida ee aan xaqa u lahayn inay sii joogaan dalkaasi, kadib markii madaxweyne Farmaajo uu u sheegay inuu jeclaan lahaa in Soomaalida ay dalkooda kusoo laabtaan.
Si kastaba, Ra’isul wasaaraha dalkaasi, Lars Løkke Rasmussen ayaa sheegay inuu jeclaan lahaa inay si iskooda dib ugu laabtaan dalkooda hooyo.
Ra’iisul wasaare Lars Løkke Rasmussen waxa uu ammaanay xaaladda Somalia, kadib, markii uu madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo isku arkeen shirkii Carabta iyo Midowga Yurub ee dhawaan lagu qabtay magaalladda Sharma-sehekh ee dalka Masar
Waxa uu tilmaamay inuu Madaxweyne Farmaajo sheegay inay faa’ido fiican noqon lahayd, isla markaana uu taageerayo inay dadka Soomaalida dib ugu soo laabtaan dalkooda hooyo, si ay uga qeyb galaan dib-u-dhiska dalka Hooyo. Lars Løkke Rasmussen waxa kale oo uu sheegay inay Somalia la leeyihiin iskaashi wanaagsan, wuxuuna hoosta ka xariiqay inay Dowladiisa khasab ku celin doonto Soomaalida aan sharciga lahayn, haddii laga maarmi waayo arrintaasi, waa sida uu hadalka u dhigay.
Qaar ka mid ah Siyaasiyiinta dalka Denmark waxay shaki xoogan ka muujiyeen suurto-galnimadda Dib-u-celinta Khasabka ee Qaxootiga Soomaalida ku nool dalkaasi, balse, Ra’isul wasaaraha Denmark waxa uu tilmaamay inuu jiro Heshiis Qarsoodi oo Toos ah oo u dhexeeya dowladda federaalka iyo Denmark.
Mar sii horreysay, Dowladda Federalka waxay ku gacan sayrtay aragtida ku aadan in dadka Soomaalida ee ku nool dalka Denmark dib loogu soo celiyo dalkooda hooyo.
Dhinaca kale, Haweeneyda Wasiirka Socdaalka ka ah dalka Denmark, Inger Støjberg waxay bishii December ee sannadkii hore ugu baaqday Qaxootiga Soomaalida inay dib ugu laabtaan dalkooda hooyo, kana qeyb galaan Dib-u-dhiska Somalia.
Denmark ma aha dalka kaliye ee ku hawlan inaysan qaabilin Qaxooti cusub, iyadoo kuwii horena dib ugu celinaya dalalkooda hooyo.
Sannadkii hore, Wasiirka Arrimaha Gudaha Talyaaniga, Maatiyo Salfiini waxa uu go’aansaday, inuu diirada saaro masaafuruinta Qaxootiga ku qulqulayo dalkiisa.
Muqdisho 3da Maarso 2019 Masuuliyiinta ugu sareyso maamulka Hotel Maka Al Mukarama ayaa ka hadlay khasaarihii kasoo gaaray weerarkii Al Shabaab habeenkii Jimcaha ku qaadeen Hotelo ku yaala wadada Maka Al Mukrama.
Gureey Xaaji oo ah mulkiilaha Hotel Maka Al Mukarama ayaa sheegay in khasaaro xoogan uu soo gaaray dhismaha Hotelka, oo ay degenaayeen Masuuliyiin kala duwan, isaga oo sheegay in khasaaraha nafeed uu ka yaraa kuwii hore.
Wuxuu sheegay in khasaaraha ugu badan uu gaaray qolasha xigay dhanka uu weerarka ka dhacay, wuxuuna cadeeyay ineysan niyad jibin doonin weerarada Al Shabaab ay la eegtaan hotelkiisa.
Gureey Xaaji, ayaa sheegay in markii Shanaad ay tahay oo weerar uu kala kulmayo Al Shabaab, islamarkaana uu dhisayo markale hotelka Maka Al Mukarama ee magaalada Muqdisho.
Wuxuu sheegay inuu wali qiimeynayo khasaaraha maaliyadeed ee kasoo gaaray weerarka ka dhacay Wadada, isaga oo sheegay in weerarkaan uu ka khasaaro badan yahay kuwii hore, maadaama deriskiisa uu saameeyay qaraxa oo xooganaa.
“Khasaaro badan ayaa jira Qiimeyn ayaan wadnaa, waan dhiseynaa markale kama carareyno wadanka”ayuu yiri Gureey Xaaji
Muqdisho 3da Maarso 2019 Madaxweynaha dalka Jabuuti ismaaciil Cumar Geelle ayaa Casuumaad u fidiyay Mas’uuliyiin Sar sare oo ka tirsan maamulka Somaliland, kuwaasoo shalay galab u dhoofay dalka Jabuuti.
Wafdiggaan ayaa waxaa hoggaaminaya Wasiirka Arrimaha Gudaha Somaliland Maxamed Kaahin Axmed, waxaana ay kulan la yeelan doonaan Madaxda ugu sarysa dalka Jabuuti.
Wararka qaar ayaa waxa ay sheegayaan in Madaxweyne Geelle uu kala hadli doona Mas’uuliyiinta xisbiga tallada haya in ay aqbalaan in dib loo bilaabo Wadahadaladii Somaliland iyo Soomaaliya.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa dhawaan tagay dalka Jabuuti, waxaana uu ka codsaday in uu garwadeen ka noqdo Wadahadallada Somaliland iyo Soomaaliya.
Madaxweynaha Jabuuti ayaa lagu yaqaanaa in uu dadaal badan ku bixiyo Wadahadaladda Umadda Soomaaliyeed.
Beledweyne 3da Maarso 2019iidamada dowladda Soomaaliya ayaa saacadihii ugu danbeeyay ka wada magaalada Beledweyne howlgal iyo baaritaanno guri guri ah oo dhamaanba ka socda xaafaddaha magaalladu ka kooban tahay.Gaar ahaan howlgalkan ayaa ka soconaya xaafadda Howl-wadaag oo inta badan ay ka dhacaan dilalka qorsheysan ee lagula kaco askarta dowlada.
Saraakiisha dowladda ayaa sheegay in howlgalka uu sii socon doono ilaa laga xaqiijinayo nabad-galyada magaalada oo maalmihii ugu danbeeyay ay ka dhacayeen falal amniga ka dhan ah.
Maalin ka hor ayeey aheyd markii labo Askari ku dhawacmeen qarax ka dhashay miino la dhigay ilinka hore guriga uu magaalada ka degan yahay taliyaha ciidamada Asluubta gobolka Hiiraan Col Maxamed Cali Macow.
Muqdisho 3da Maarso 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa markale faahfaahin dheeraad ah ka bixisay weerarkii Al Shabaab ku qaadeen wadada Maka Al mukarama oo dad badan ku dhinteen.
Wasiirka warfaafinta xukuumadda Soomaaliya Daahir Maxamuud Geelle oo saxaafadda kula hadlayay gudaha Hotel Maka Al Mukarama ayaa sheegay in khasaaraha soo gaaray rayidka ay ka xun yihiin.
Daahir Geelle, ayaa sheegay in Al Shabaab ay doonayaan inay niyad jibiyaan shacabka Soomaaliyeed, balse aysan ka yeeli doonin, isaga oo xusay in ciidamada amaanka ay ku raad joogaan dadkii wax ka ogaa abaabulka weerarkaasi.
Ajaaniib ka barbar dagaalanta Al Shabaab ayuu sheegay inay ka dambeeyaan fikradaha qaar oo dad badan oo Soomaaliyeed lagu xasuuqay isaga oo cadeeyay inaysan taasi aqbali doonin oo ay la dagaalamayaan.
“Ciidamada waxay ku howlan yihiin difaacidda dadka, dadka ma arkaan qaraxyada laga hortagay balse waxay arkaan kuwa dhacay oo kaliya, boqolaal laga hortagay ayaa jira, masuuliyadda khasaaraha nasoo gaaray waxaan u heysanaa Al shabaab, ama nolol ayaan kusoo qabaneynaa ama waan dileynaa”ayuu yiri wasiirka Warfaafinta.
Isaga oo sii hadlayay ayuu sheegay in ciidamada gaarka ah ee dowladda ay ka qeyb qaateen badbaadinta shacabka Soomaaliyeed, islamarkaana ra’iisul wasaaraha dalka uu balan qaaday dhaqaalaha ku baxa badbaadinta Shacabkii dhaawacmay in xukuumadda ay bixineyso, sida uu sheegay wasiirka.
Wuxuu dhinaca kale soo hadal qaaday sababaha ciidamada amaanka ay ugu dambeyntii u go’aansadeen inay u dhacaan gurigii Al Shabaab ay ku qaldameen, wuxuuna sheegay inay doonayeen inay shacabka badbaadiyaan.
Muqdisho 3da Maarso 2019 Wasiirka Wasaarradda Ganacsiga iyo Warshadaha Soomaaliya Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa faah faahin dheeraad ah ka bixiyay madaafiic loo adeegsaday qoriga hoobiyaha oo maanta ku soo dhacay qeybo ka mid ah xarunta Wasaarradda.
Wasiirka ayaa sheegay inuu jiro khasaare burbur oo soo gaaray mid ka mid ah xafiisyada Wasaaradda oo ku dhacay madfac hoobiye, isagoo xusay in aanu jirin khasaare nafeed.
“Madaafiicdan dib uma celin karaan rajada aynu ka qabno in aynu helno Nabad iyo Nolol fiican, waxay doonayaan in ay rajo beel inaga dhigaan oo hakiyaan horumarka, Ganacsiga, Maalgashiga iyo yididiilada jirta, ka yeeli mayno waana la ciqaabi doonaa argagixisada insha allah”ayuu yiri Wasiir Maareeye.
laa shan madfac oo maanta lagu weerarray xarunta madaxtooyada Soomaaliya ayaa qaar ka mid ah waxaa ay ku dhaceen xarunta Wasaarradda Ganacsiga iyo qeybo kale oo ka mid ah isla madaxtooyada Soomaaliya.
Al-Shabaab ayaa sheegatay mas’uuliyadda weerarka madaafiicda ee ku qaaday Xarunta Madaxtooyada Villa Somalia, waana weerarkii labaad oo Al-Shabaab ka fuliso Muqdisho labo maalin, kaddib weeraro ku bilowday qaraxyo oo habeenkii khamiistii ka dhacay Wadada Maka Al-Mukarama.
Jordon 3da Maarso 2019 Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee JFS Mudane Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan oo isaga iyo wafdi uu hogaaminayo ay ku sugan yihiin Dalka Jordan ayaa xalay ka qeyb galay Kulan ay yeesheen Guddoomiyaasha Midowga baarlamaanada Carabta kaasoo hor u dhac u ah Shirka 29-aad ee midowga Baarlamaanada Carabta oo ka furmi Caasimada Cammaan oo ah Magaala madaxda Dalka Jordan.
Kulanka ayaa Madaxda Midowga Baarlamaanada Carabta waxa ay marka hore iska wareysteen xaaladaha Dalalka Guddoomiye walba uu matalo gaar ahaan howlaha baarlamaanada iyo qaabka ay u shaqeeyaan.
Waxyaabaha Kulanka aad loogaga hadlay waxaa ka mid ah in la xoojiyo xiriirka iyo wada shaqeynta Baarlamaanada Carabta iyo shacabka Dalalka Carabta,Sidoo kale waxyaabaha aadka diirada loo saaray si gaar ahna ay ka qeyb galayaasha Kulanka uga hadleen ayaa ahaa Arinta qadiyada Falastiin iyo sidoo kale Ajendayaasha shirka weyn ee Midowga Baarlamaanada Carabta ee IPU.
https://www.youtube.com/watch?v=lhAelosqVgQ
WARARKA MAANTA 2da Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa ku fashilmay amniga Muqdishu Wasiirka Amniga Isloow mise Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Al-Shabaab La Shaqayste Mudane Fahad Yaasiin? Yaa maalinkasta qarxinaya shacabka #Muqdisho? Maxuu yahay xiriirka ka dheexaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Iyo Laamaha Amniga #Soomaaliya? Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Africom 2da Maarso 2019 War qoraal ah oo lagu baahiyay bogga Twitter –ka ee taliska Mareykanka Africom ayaa lagu sheegay in duqeyn diyaaradaha Mareykanku ka fuliyeen maalin ka hor deegaanno ka tirsan gobolka Hiiraan lagu dilay 26 dagaalyahan oo ka tirsan ururka Al-shabaab. Duqeyntan ugu danbeysay oo diyaaradaha Mareykanku ka fuliyaan gobolka Hiiraan ayaa dhacday 28kii bishii Feberaayo, waxaana ay qeyb ka noqoneysaa duqeymo horey sidan oo kale isla gobolka lagu bartilmaameedsaday xoogagga Al-shabaab.
Mareykanka ayaa sheegay in ay xoojinayaan weerarrada ka dhanka ah Al-shabaab iyaga oo gacan militari siinaya ciidamada dowladda Soomaaliya.
Marka laga soo tago tiradan danbe ee 26ka ah, taliska Mareykanka ayaa horey u sheegay in 55 dagaalyahan oo Al-shabaab ah ku dileen labo duqeyn oo is xigtay oo laga fuliyay gobolka Hiiraan.
Gobolka Hiiraan qeybo ka mid ah waxaa fariisimo xoogan ku leh dagaalyahanno ka tirsan Ururka Al-shabaab, hasse ahaatee labadii cisho ee la dhaafay warar soo baxaya waxaa ay sheegayeen in ay faarujiyeen deegaanno markii hore ay gacanta ku hayeen iyaga oo baxsanaya duqeymaha diyaaradaha Mareykanka
New York 2da Maarso 2019 War ka soo baxay Qaramada Midoobey ayaa si adag loogu cambaareeyay weerarradii qaraxyada ku bilaawday ee ka dhacay magaalada Muqdisho. Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay, Antonio Guterres, ayaa waxa uu ku baaqay in la xoojiyo dagaalka ka dhanka Al-Shabaab.
“Xog-hayaha Guud waxaa uu si adag u cambaareynayaa weerarradii ka dhacay magaalada Muqdisho, kuwaas oo ay ku naf-waayeen tiro badan oo dad rayid ah ayna ku dhaawacmeen qaar kale oo badan. Waxaa uu tacsi tiiraanyo leh u dirayaa qoysaska dadkii ku waxyeeloobay, iyo shacabka iyo Dowladda Soomaaliya, waxaa uuna sidoo kale boogaadinaya jawaab celintii ciidamada ammaanka ee Soomaaliya” ayuu yiri Stéphane Dujarric, Af-hayeenka Xog-hayaha Guud
Xog-hayaha Guud waxaa uu mar kale xaqiijinaya in Qaramada Midoobay ay si buuxda ugu taageerayso hay’adaha Soomaaliyeed dagaalka ay kula jiraan argagixisada iyo dadaalkooda ku aaddan in Soomaaliya ay noqoto dal nabad ah oo xasilloon.
Dhinaca kale dowladdaha Qoraalo ka soo kala baxay dowladaha Sucuudiga, Turkiga, Qatar iyo Jabuuti ayaa loogu tacsiyadeeyay dowladda Soomaaliya qaraxyadaas, waxaana ay ku eedeeyeen Argagixisada inay laayeen dad shacab ah.
Dowladda Turkiga ayaa sheegtay inay garab taagan tahay dowladda Soomaaliya, isla markaana mar walba gacan ka geysaneyso gurmadka loo fidinayo dadka Soomaaliyeed.
Muqdisho 2da Maarso 2019 Weerarada ka dhaca magaalada Muqdisho ayaa ah kuwo saameynta ugu badan ay kasoo gaarto dadka rayidka ah ee ku nool magaalada Muqdisho gaar ahaan goobaha dadweynaha ku badan yihiin.
Soomaalida la shaqeysa Hay’adaha Ajaaniibta ee ku sugan magaalada Muqdisho iyo kuwa ku jira Ceymiska caafimaad ee Hay’addaha ayaa hela digniino amaan oo la siiyo ka hor inta aysan qaraxyada ka dhicin magaalada Muqdisho.
Taasi waxay abuuri karta shaki badan oo la xiriira inay xog kala socdaan qaraxyada dadka rayidka ku waxyeeloobeen ee ka dhaca magaalada Muqdisho, waxaana isweydiin mudan in digniintaasi lala wadaago laamaha amaanka iyo inkale.
Weerarkii ugu dambeeyay ee ka dhacay Wadada Maka Al Mukarama ayaa u muuqda mid qorsheysan oo ujeedadiisu aheyd bartilmaameydsiga xarumaha ganacsi ee ku yaala wadadaasi gaar ahaan Hotelka Maka Al Mukarama oo siyaasiyiin badan degen yihiin. Inta badan qaraxyada ka dhaca magaalada Muqdisho ayaa la aamisan yahay inay ka kooban yihiin kuwo ujeedooyin kala duwan laga leeyahay, Qaraxyada qaar ayaa kala ah mid siyaasadeysan, mid Argagixiso iyo mid ganacsi.
Waxyaabaha laga bartay weerarkii ugu dambeeyay ee ka dhacay magaalada Muqdisho ayaa ah in kooxda weerarka qaaday ay u socdaan mid kamid ah hoteelada burburay oo ay ku qaldameen guri dad shacab ah leeyahay.
Sidoo kale waxaa laga bartay wada shaqeyn la’aanta ciidamada amaanka gaar ahaan Nabad sugiddii Booliska loo badalay iyo ciidamada sida gaarka u tababaran ee Alpha Group.
Ciidamada Alpha Group ayaa gabi ahaanba diiday inay howlgalka ka qeyb qaataan kadib markii saraakiisha amaanka ay isku dhaceen, taasi oo waqtiga usii dheereysay Al Shabaab inay ku sugnaadaan dhismaha dadka shacabka ah.
Arinta kale ee laga bartay ayaa ah markii qaraxa uu dhacay kadib ay waxyeelo badan ka dhalatay baalayaasha korontada, iyadoo holac badan uu jiray, kaasi oo loo malaynayo in fuustooyin shidaal ah saarnaayeen gaariga qarxay.
Maamulka Gobolka Banaadir gaar ahaan waaxda dab damiska ayaa ka baran kara qaraxyada dhacaya casharo kale, maadaama aysan isla waqtigii goobta imaan gaadiidka dab damiska, waxaana wanaagsan inay meelaha halista ah ku diyaariyaan gaadiidka dab damiska.
Saciidiga 2da Maarso 2019 Sacuudi Carabiya ayaa muwaadinnimada ka xayuubisay Xamza Bin Laden, oo uu dhalay hoggaamiyihii Al-Qacida ee dhintay Sheekh Osma Bin Laden, waxaa sidaas lagu sheegay bayaan kasoo baxay wasaaradda arrimaha gudaha.
Bayaanka wasaaradda arrimaha gudaha, oo lagu daabacay wargeyska dowladda ee Um al-Qura, ayaa lagu sheegay in go’aanka dhalashada looga qaaday Xamza lagu gaaray amar boqortooyo oo soo baxay bishii November ee 2018.
Wasaaradda arrimaha dibedda Mareykanka ayaa khamiistii waxay sheegtay inay hal milyan oo dollar oo abaal-marin ah ku bixineyso ciddii keenta akhbaar hoggaamin karta halka uu joogo Xamza.
Xamza oo la rumyesan yahay inuu yahay 30 jir ayaa ka hor weeraradii September 11 waxa uu aabihiis la joogay Afghanistan kadibna Pakistan, markii ay ka carareen Afghanistan.
Xamza oo sanaddii 2015 cod muuqaal ah lasoo duubay hoggaamiyaha Al-Qacida Ayman Al-Zawahiri, ayaa cod dhallinyaro oo cusub siiyey kooxda, oo hogaamiyayaasheeda ay gaboobeen, si uu u dhiiri-geliyo mintidiinta.
Waxa uu ku baaqay weeraro ka dhaca caasimadaha dalalka reer galbeedka iyo in looga aragudo dilkii aabihiis ee Mareykanka.
Waxa uu sidoo kale ku hanjabay inuu beegsan doono Mareykanka jooga dibedda, isaga oo qabiilada Sacuudiga ku booriyey inay la midoobaan kooxa Al-Qacida ee Yemen, lana dagaalamaan Sacuudiga.
Muqdisho 2da Maarso 2019 Prof Yaxye Sheikh Caamir oo kamid ah aqoonyahada ku sugan magaalada Muqdisho ayaa ka hadlay qaraxyadii xooganaa ee habeenkii Jimcaha ka dhacay magaalada Muqdisho.
Prof Yaxye, wuxuu sheegay in ugu horeyn uu tacsi u dirayo dhamaan ehelada dadkooda waxyeelada ay kasoo gaartay weerarkii ka dhacay magaalada Muqdisho, isagoo caafimaad u rajeeyay dadkii dhaawacmay.
Wuxuu sheegay in walaashii oo caruurteeda adeeg usoo doonatay ay ku dhaawacantay qaraxii koowaad, isaga taasi ku micneeyay in qaraxyada aysan dadka kala sooceynin marka ay dhacaan.
Mar la weydiiyay waxyaabaha keenay in Al Shabaab bartilmaameydsadaan goobaha hoteelada ayuu sheegay in ugu horeyn ay wanaagsan tahay inay iyaga ka jawaabaan, balse wuxuu sheegay in Al Shabaab iyo dowladda ay yihiin kuwo dagaal uu ka dhaxeeyo.
Wuxuu sheegay in weerarkii ka dhacay Maka Al Mukarama Al Shabaab ay tahay guushooda, dhanka dowladda Soomaaliyana ay tahay fashilkooda, maadaama aysan iska difaacin weerarka Al Shabaab.
“Waxii ka dhacay Maka Al Mukarama Al Shabaab waa u guul qolada kalana “Dowladda” waa u fashil, maxaa yeelay Al Shabaab waxii ay doonayeen ayay Sameeyeen dowladda waxaa laga doonayay ka hor tag iyo ka daba tag”ayuu yiri Yaxye Caamir.
Al Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qarax xoogan oo sababay dhimashada iyo dhaawac dad shacab ahaa iyo burbur hantiyadeed oo ka dhacay Wadada Maka Al Mukarama.
Uganada 2da Maarso 2019 Magaalada Kampala ee dalka Uganda ayaa lagu wadaa in uu ka furmo shir ay halkaa ku yeelan doonaan madaxweynayaasha dowladdaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Kenya Uhuru Kenyatta. Kulanka oo furmi doona 12ka bishan Maarso ilaa 13ka ayaa lagu wadaa in labada madaxweyne ka wada hadlaan muranka soo kala dhax-galay ee salka ku haya xudduuda Badda ee labada dowladdood, kaddib markii Kenya ay ku eedeysay dowladda Soomaaliya in shirkii Lodon bishii hore ka dhacay ku iibgeysay shidaalka ku jira dhul baddeedka lagu muransan yahay.
Marka laga soo tago dowladda Uganda oo shirkan martigalin doonta sidoo kale waxaa gadaal ka riixaya madaxweynaha dhowr ah oo qaarradda ka tirsan gaar ahaan madaxweynaha dalka Masar Cabdifitaax Al-Sisi oo dhinaca kalana ah guddoomiyaha guddoomiyaha xiligan ee midowga Africa.
Wasiirka arrimaha dibadda dalka Kenya Monica Jumma ayaa sheegtay in dowladda Kenya ku qancin jawaabta ay dowladda Soomaaliya ka bixisay cabashada Kenya ee shirkii London, waxaana ay intaa ku dartay in ay ka fikireyso dowladda Kenya ugu danbeyntii cunaqabateyn ay ku soo rogto Soomaaliya.
Laakiin hadda waxaa muuqata in muranka labada dowladdood uu soo jiitay idhaha madaxda qaarradda Africa oo hadda ku howlan sidii loo wada hadashiin lahaa madaxda ugu sareysa labada dowladdood.
Madaxweyne Farmaajo ayaa dhankiisa aqbalay in uu ka qeybgalo kulanka la filayo in uu ka furmo magaalada Kampala ee dalka Uganda.
Dowladda Soomaaliya ayaa waxba kama jiraan ku tilmaamtay sheegashada Kenya ee ah in ah xaraashtay shidaalka dhul Baddeedka lagu mursan yahay, waxaana ay sheegtay dowladda Soomaaliya in dhulka labada dal ay ku muransan yihiin ay dacwadeeda taallo Maxkamadda Hague, ayna ka war sugeyso go’aanka Maxkamadda.
Muqdisho 2da Maarso 2019 waxa uu sheegay in mas’uuliyadda qaraxyadii ka dhacay magaalada Muqdisho ay qaadaneyso wasaaradda amniga gudaha ee xukuumadda federaalka Soomaaliya. Waxa uu sheegay Korneel Shariif in dowladda federaalka looga baahan yahay iney la timaado siyaasad amni oo ka duwan midda hadda ay wax ku hagto.
Sidoo kale, Roobow ayaa ugu baaqay wasiirka amniga gudaha Maxamed Abukar Islow in uu xilkaasi iska casilo, islamarkaana warqaddiisa ruqsada u geeyo ra’iisul wasaare Kheyre.
Muqdisho 2da Maarso 2019 Kooxaha gurmadka ee gobolka Banaadir iyo dadweyne badan ayaa saakay waxa ay bilaabeen baadigoobka dad loo maleynayo iney ku hoos jiraan dhismayaashii ku bur-buray qaraxii habeen ka hor ka dhacay magaalada Muqdisho.
Xalay ayeey ciidanka ammaanka waxa ay bur-burka dhismaha Hilaac UK kasoo saareen meydka wiil dhallinyaro ah.
Waxaa jira tuhun kale oo ah in dhismayaasha bur-buray ay ku hoos jiraan dad kale, iyadoo hadana xaqiijinta arrintaasi ay socoto.
Al-shabaab ayaa markii ay qaraxa fuliyeen kadib waxay galeen guri ay deganaayeen dad shacab ah oo halkaasi ka dhowaa, iyaga oo saacado badan halkaa ka dagaallamayey.
Maamulka Dowlad Jubbaland 2da Maarso 2019 Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Jubbaland Mudane Axmed Maxamed Islaam ayaa cambaareeyay Weerarka xalay Al-Shabaab ka gaysteen Magaalada Muqdisho kaas oo ay ku dhinteen dad aan waxba galabsan.
Madaxweynahu wuxuu Allah uga rajeeyay in naxariistii jano uu ka waraabiyo dadka goobta ku dhintay kuwa dhaawacmayna uu caafimaad taam ah siiyo.
Waxaa uu ugu baaqay Shacabka Soomaaliyeed in ay gacmaha is qabsadaan wakhtigan adag oo ay garab istaagan dadka uu dhibku gaaray oo ay la qaybsadaan xaalada ay ku sugan yihiin isagoo sheegay in Al-Shabaab isku duubni iyo wadajir lagaga adkaan karo.
https://tradingeconomics.com/somalia/corruption-rank
WARARKA MAANTA 1da Maarso 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa maalinkasta qarxinaya shacabka #Muqdisho? Maxuu yahay xiriirka ka dheexaya Ururka Argagixisadda Al-Shabaab Iyo Laamaha Amniga #Soomaaliya? Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Maamulka Dowlad Hirshabeele 1da Maarso 2019 Khilaaf cusub ayaa mar kale soo kala dhex-galay dowladda federaalka iyo madaxweynaha HirShabelle Maxamed Cabdi Waare, bilo kadib markii uu kasoo goostay isbahaysiga madax goboleedyada lana saaxiibay dowladda.
Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in khilaafka uu ka dhashay ballamihii dowladda ay kula heshiisay Waare, oo qaar badan oo ka mid ah aan la fulin.
Ilo-wareedyada aan xogtan ka helnay oo ku dhow Waare, ayaa sheegay in arrintan ugu weyn ee la isku qabtay ay tahay maamulka HirShabelle oo waayay qoondadii dhaqaalaha ee uu ka heli jirey dowlada federaalka, oo la joojiyey kadib bilo ay socdeen.
Sida aan xogta ku helnay, Waare ayaa u sheegay qaar ka mid xildhibaanada HirShabelle in dowlada federalka uusan ka helin ballanqaadyadii ay hore ugu fidisay iyo heshiiskii ay gaareen oo ahaa in maamulka HirShabelle la siiyo dhaqaale joogto ah.
Arrintan ayaa hoggaamisay in xildibaanada HirShabelle aysan muddo saddex bil helin wax mushahar ah.
Dad xog-ogaal ah oo arrintan la socda ayaa Caasimada Online u sheegay in maadaama uu burburay golehii dowlad goboleedyada, aysan dowladda hadda ahmiyad u arkin inay lacag kusii bixiso taageerada madaxweyne Waare.
Waxaa sidoo kale jirtay in dowladda dhaqaale badan ay uga baxday doorashadii madaxweynaha Koonfur Galbeed, halka sidoo kalena iminka ay dhaqaale badan ku bixineyso sidii ay u heli lahayd taageerada maamulka Jubbaland.
Waare ayaa markii uu heshiiska la galay dowladda wuxuu yiri hadal can baxay oo ahaa “Laba goor ayaan dhiman doonaa, haddii inta saaxiibadey waayey dowladdana ay heshiiska igaga baxdo”
Sida ay wararka sheegayaan, Warae ayaa isku dayaya weli inuu si hosoe dowladda ugu cadaadiyo inaysan heshiiska ka bixin ka hor inta uusan si rasmi ah u sheegin in lagu ballan-furay.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya qaraxii caawa ka dhacay magaalada Muqdisho, kaasi oo ahaa midkii ugu xooganaa ee bilooyinkii ugu dambeeyay ka dhacay magaalada Muqdisho.
Wararka Caasimada Online heleyso ayaa sheegaya in qaraxa uu dhacay kadib markii gaariga qarxay iyo ruuxii waday ay soo gaareen goob lagu baarayay gaadiidka oo u dhow Saldhiga degmada Waaberi oo saaran wadada Maka Al Mukarama.
Wararka kale ee aan heleyno ayaa sheegaya in gaariga ay eryanayeen ciidamada amaanka, waxaana markaasi ruux rayid ahaa lagu dilay dalcada xaafadda Taleex ee degmada Hodon, waxaana kadib la sheegay inuu goobta ku qarxay gaariga.
Gaari labaad ayaa yaala goobta qaraxa xoogan uu ka dhacay uu ka dhacay caawa, waxaana gaadiidka dadweynaha loo diiday inay goobta dhaawacyada ka qaadaan, maadaama shaki kale uu jiro.
Dad badan ayaa ku go’doonsan dhismayaal goobta ku yaala, waxaana dadka waxyeelada ugu badan ay kasoo gaartay dhismayasha oo qaarkood la sheegay inay ku dumeen.
Marka qaraxa uu dhacayay aad ayay mashquul ua heyd goobta, waxaana socday baaritaanka gaadiidka doonaya inay u gudbaan dhanka Dabka.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Kooxda Al-Shabaab ayaa war kasoo saartay qaraxyo iyo weerar ay maleeshiyadeeda la beegsadeen hoteello iyo goobo ku yaalla wada Maka Al-Mukarama.
Al-Shabaab ayaa sheegtay in kooxda weerarka qaadday oo aad u hubeysnaa ay beegsadeen Hotelka Maka Al-Mukarama oo ka mid ah Hoteellada ugu caansan ee magaalada Muqdisho.
Al-Shabaab waxay sheegtay in hoteelka ay degan yihiin saraakiil ka tirsan dowladda federaalka.
Al-Shabaab ayaa sheegtay in dagaal-yahanadeeda ay weerarkan billaabeen is-miidaamin baabuur lagu dhuftay albaabka hore ee Hotelka, kadibna ay xigtay weerar toos ah oo dagaalyahanno aad u hubeysan ay ku qaadeen Hotelka.Sarkaal ka tirsan Al-Shabaab ayaa sheegay in dagaalyahanada Shabaab ay galeen oo ay si buuxda ula wareegeen Hotelka, ayna halkaas ka wadaan dagaal ay kula jiraan ciidamada dowladda.
Saraaakiisha ammaanka iyo kooxaha gurmadka degdeg ah ayaa xaqiijiyay in ila hadda dhimashada weerarkan ay hadda mareyso ugu yaraan 15 qof, halka dhaawaca uu yahay 40 qof.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Madaxweyneyaashii hore ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo Shariif Sheekh Axmed ayaa qoraallo ka soo saaray qaraxyadii iyo weerarkii xalay ka dhacay magaalada Muqdisho.
Qoraalka Xasan Sheekh
Anigoo aad uga murugoonaya weerarkii ay argagaxisadu ku xasuuqeen dadka rayidka ah, ayagoo noloshooda caadiga ku jirana ku laayay wadada Makah Al Mukaramah ayaa waxaan shacabka Soomaaliyeed uga tacsiyadeynayaa murugada xanuunka badan ee soo wajahday, saameynta adagna nagu dhalisay.
Inta dhimatay ilaahay ha u naxariisto, ehelkoodiina samir iyo iimaan eebe haka siiyo, inta dhaawaca ahna caafimaad deg deg ah ayaan eebe uga baryayaa.
Waa nasiib darro aad u weyn in maalin weliba ay argagaxisada aan diin iyo damiir Soomaalinimo midna laheyn ay dadkeena wax galka ah micno darro ku xasuuqaan, waxaan ugu baaqayaa laamaha amaanka ee dowladda federaalka in ay xoojiyaan mas’uuliyadda ka saaran badbaadinta shacabka, shacabkana waxaan ugu baaqayaa in ay hay’adaha amniga kala shaqeeyaan sugida amaanka iyo in meel looga soo wada jeesto bahalada caadeystay xasuuqa dadkeena.
Bulshadeena Soomaaliyeed oo ah bulsho wanaaga jecel, isna garab istaaga xiliyada daruufaha adag ay jiraan ayaa waxaan ku boorinayaa in ay tagaan Isbitaalada si ay dhiig ugu shubaan walaalaha dhaawacu kasoo gaaray qaraxa.
إنا لله وإنا إليه راجعون
Qoraal Sheekh Shariif
Bismillah! INAA LILLAH WA INAA ILEYHI RAAJICUUN
Waxaan murugada la wadaagayaa walaalahayga Soomaaliyeed ee argagixisadu ay ku gumaaddey Magaalada Muqdisho caawa.
Waxaan si adag u cambaareynayaa weerarkaas wuxuushnimada ah aniga oo tacsi u dirayo guud ahaan umadda Soomaaliyeed, waxaan leeyahay walaalihii ku dhintay Allaha u naxariisto, kuwa dhaawacana allaha noo bogsiiyo.
Waxaan ugu baaqayaa bulshada qaybaheeda kala duwan iyo dowladdaba in gacmaha la isku qabsado sidii cadowgan looga guulaysan lahaa.
Dhammaanteed waxaa noo wada wanaagsan Soomaaliya oo xasilloon, gacmaha is haysata una midooba cadowga duullaanka ku ah amniga iyo dowladnimada Soomaaliya.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Golaha wasiirrada Soomaaliya ayaa maanta ansixiyey heshiiska wada-shaqaynta maaliyadeed ee ay horey u galeen Soomaaliya iyo Turkiga.
Heshiiskan ayaa lagu ansixiyey kulankii maanta ee golaha, kaasi oo sidoo kale lagu meel-mariyey siyaasadda diiwaan gelinta aqoonsiga dad-weynaha Soomaaliyeed oo ay diyaarisay wasaaradda arrimaha gudaha, federaalka iyo dib-u-heshiisiinta.
Kulanka oo uu guddoominayay Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khaye ayaa wasiirradu dood dheer kadib waxa ay ku meel mariyeen Siyaasadda diiwan gelinta aqoonsiga dad-weynaha oo hagaysa nakhshadaynta, sharciyaynta, hir-gelinta iyo maamulka diiwaan gelinta iyo aqoonsiga dadwaynaha iyada oo laga faa’iidaysanayo teknoolajiyadda casriga ah.
Ujeedada diiwaan gelinta aqooniga dad-weynaha ayaa ah in la sameeyo xog-dhigis aqoonsi heer qaran taas oo lagu kaydiyo xogta aasaasiga ah ee dad-weynaha si loo hayo dhammaan xogta mawaadiniinta Soomaaliyeed.
Shirka golaha wasiirrada ayaa sidoo kale lagu meel mariyay hindise sharciyeedka dawada iyo hay’adda nidaam u samaynta dawada, siyaasadda qaran ee kobcinta awoodaha dawladaha hoose, Samaynta hay’adda maal-gelinta ganacsiga yaryar iyo kuwa dhexe, heshiiska hidda dhaqameedka aan muuqan iyo heshiiska ilaalinta hiddaha dhaqanka iyo midka dabiiciga ah.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Wararkii ugu dambeeyey khasaaraha qaraxyada caawa ka dhacay magaalada Muqdisho ee soo baxaya, ayaa sheegaya in dhimashada iyo dhaawacaba ay kordheen.
Saraaakiisha ammaanka iyo kooxaha gurmadka degdeg ah xaqiijiyay in dhimashada ay hadda mareyso ugu yaraan 15 qof, halka dhaawaca uu yahay 40 qof.
Khasaaraha ayaa la rumeysan yahay inuu ka badnaan karo intaas, waxaana weli isa soo taraya wararka la xiriira khasaaraha.
Qaraxyada ka dhacay waddada Maka Al-Mukarama ayaa ahaa laba qarax oo ay u dhaxeysay ugu yaraan saacad iyo bar, waxaana sidoo kale jira rasaas xooggan iyo weerar ay qaadeen koox Shabaab ah.
Dadka ugu badan ee waxyeelado soo gaartay oo Shacab maraayay wadada kuwaasoo Qaarkood ay Saarnaayeen Gaadiidka Dadweynaha.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Saraakiisha booliiska Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday bartilmaameedka weerarkii iyo qaraxyadii xalay ka dhacay waddada Maka Al-Mukarama ee magaalada Muqdisho.
Al-Shabaab ayaa sheegtay in bartilmaameedka weerarka uu ahaa hotel Maka Al-Mukarama. Hase yeeshee, Maxamed Xuseen oo ka mid ah saraakiisha booliska ayaa sheegay in bartilmaameedka dhabta u ahaa guddoomiyaha maxkamadda racfaanka Soomaaliya, Abshir Cumar.
Goobta qaraxa uu ka dhacay ayaa waxaa ka dhow guriga guddoomiyaha, waxaana la sheegay in dagaal uu xooggan uu dhex-maray ciidamada ilaalada ka ahayd guriga iyo maleeshiyada kooxda Al-Shabaab.
Markii qaraxa uu dhacay ayaa la sheegay in maleeshiyada Shabaab ay durbo kusoo dhaqaaqeen guriga ayaga oo isku dayey inay gudaha xoog ku galaan, balse ciidanka ay dagaal culus kala kulmeen.
Goobjoogeyaal ayaa sheegay in qarax uu saqafka ka qaaday guriga Abshir, kadibna dagaal xooggan uu ka dhacay dibedda guriga. Guddoomiyaha ayaa la sheegay inaysan wax dhibaato ah gaarin.
Ugu yaraan 15 qof ayaa la xaqiijiyey inay ku dhinteen qaraxyadii iyo weerarkii xigay, halka 40 kale ay ku dhaawacmeen.
Muqdisho 1da Maarso 2019 qaraxyo iyo rasaas laga maqlay halkii xalay uu qaraxa xoogan ka dhacay, waxaana la rumeysan yahay in wali howlgalka uusan dhamaan.
Qarax ayaa abaaro 06:20 am ee saaka laga maqlay dhismaha hoteelada Hillaac Uk iyo Maka Al Mukarama, iyadoo kadib ciidamada amaanka ay rasaas xoogan ay fureen.
Xalay ilaa 02:00 am ayaa dagaalka uu gaaray, waxaana wali laga shaki qabaa kooxda weerarka soo qaaday inay ku jiraan dhismaha xiriiriya hoteelada Maka Al Mukarama iyo Hillaac UK oo isku dhegan.
Dad badan ayaa halkaasi ku go’doonsanaa ilaa xalay, ciidamada amaanka ayaana wada howlgalkii ugu dambeeyay oo ay kula dagaalamay kooxda weerarka qaaday.
Bambooyin ayaa mararka qaar laga dhex maqlayay hotelka Maka Al Mukarama, waxaana burbur xoogan uusoo gaaray dhismayaasha ku yaala agagaarka hoteelka.
Xarumaha caafimaadka waxaa la dhigay dad badan oo la aqoonsan waayay dhaawacyadooda walow markii dambe la helay eheladooda, waxaana loo baahnaa dhiigag kala duwan sida dhaqaatiirta ay sheegeen.
Laama amaanka dowladda Soomaaliya wali si fiican kagama aysan hadlin xogta dhabta, waxaase soo baxaya in ku dhawaad 60 ruux ay waxyeelo kala duwan uu soo gaaray tan iyo xalay.
La soco waxii kasoo kordhaa Insha allah.
Muqdisho 1da Maarso 2019 Safiirka Dowladda Mareykanka u fadhiya Soomaaliya Donald Yamamoto oo wareysi siinayay warbaahinta Muqdisho qaarkood ayaa ka hadlay xiisadda diblu maasiyadeed ee dalalka Kenya iyo Somalia iyo qorshaha Mareykanka uu taageersan yahay.
Mr Yamamoto ayaa sheegay in loo baahan yahay labada dowladood inay keenaan qorshe kale oo ka duwan xiisadda, waxaana uu sheegay inay taageerayaan labada dowladood inay sameeyaan ganacsi isaga kala gudba labada xuduudood.
Wuxuu sheegay in labada dowladood ay isku baahan yihiin, islamarkaana ay muhiim tahay inay eegaan faa’idada labada dowladood kasoo galeysa ganacsi isaga gudba labada xuduud ee Kenya iyo Somalia.
Sideed u aragtaa xiisadda aan wanaagsaneyn ee u dhaxeysa Kenya iyo Somalia? ayaa la weydiiyay, wuxuuna ku jawaabay:-
“Waad u baahan tihiin Kenya, Kenyana wey u baahan tahay Soomaaliya, arinta la xiriirta is dhexgalka gobolka waa muhiim waxaan xisaabin karnaa haddii aad kordhisaan ganacsiga xuduuda isaga gudba, waxaan kordhin karnaa dhamaan horumarka dhanka dhaqaale, oo lagu qiyaasayo 100 Bilyan oo doolar taasina waa qiimeynteena”
“Kenya way u baahan tahay Kaluunka Soomaaliya, Soomaaliyana wey u baahan tahay suuqyada Kenya, waxa aan dooneyno inaan sameyno ayaa ah, in magac aqoonsi wanaagsan loo sameeyo Soomaaliya, Markale Soomaaliya way noqon kartaa hogaamiyaasha dhanka MUUSKA dunida”
“Sidoo kale wax soo saarka kalluunka, waxaan kale oo aan dooneynaa inaan diirada saarno horumarinta cuntada, iyo meelo kale oo horumarin ah, waxaan leeyahay Mareykanka wey ka go’an tahay arimahaa, waxaana ugu yeerayaa dalalka kale inay sameeyaan waxa Mareykanka ka sameynayo Soomaaliya”
“Arinta ugu dambeysa Mareykanka Maalgelinta caawinta iyo taageerada uu Soomaaliya siinayo wey ka badan tahay wadajirka waxay Turkey Qatar, Imaaraatka iyo dalalka Yurub ka sameynayaan Somaaliya, taasi oo ku tusineysa in ay kago’an tahay caawinta Soomaaliya”ayuu yiri Mr Yamamoto.
Qaahira 1da Maarso 2019 Magaalada Qaahira ee caasimada dalka Masar waxaa shalay ka dhacay shil tareen oo sababay dhimashada dad badan , waxaana shilkan uu ka dhacay xarunta ugu weyn ee Tareenada ee Qaahira.
Inta la xaqiijiyay waxaa shilkan ku dhintay 24-qof oo u badnaa rakaabkii tareenka saarnaa, waxaa sidoo kale shilkan dhaawacyo kala duwan oo qaarkood culus yahay uu kasoo gaaray dad ka badan 50-qof.
Shilkan ayaa dhacay kadib markii tareenkan oo xawaare sare ku socda uu ku dhacay darbiga goobta laga raaco tareenada, waxaana la sheegay in darawalka tareenka uusan qaban fariin uuna dagaal kula jiray qof saarnaa tareeenka.
Waxaa shilkan khasaaraha badan dhaliyay sababay in uu si deg deg ah isku casilo Wasiirkii Gaadiidka dalkaasi, waxaana durba bilowday baaritaano adag oo lagu sameenayo sababihii keenay shilkan iyo cidii masuulka ka aheyd.
Madaxweynaha dalka Masar Cabdifatax Al Sisi ayaa tacsi u diray ehelada dadkii shilkan ku geeriyooday, waxa uuna Madaxweynaha cadeeyay baaritaano lagu sameenayo shilkan sharcigana la horgeyn doono cidii masuulka ka aheyd
https://www.youtube.com/watch?v=yw4Fv4TxA_8&t=14s
WARARKA MAANTA 28ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxay Dowladda #Qatar ugu ballanqaaday inay siinayso Dowladda Soomaaliya $ 200 milyan ayse hadda u siinaysaa Soomaaliya $ 20 oo kaliya? Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International” inuu madaxweynaha Soomaaliya isku soo sharaxo asagoo 4 sanno waxba ku qaban waayey? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Qatar 28ka Feebaraayo 2019 Dowladda #Qatar ayaa shalay ku dhowaaqday inay lacag dhan 73 milyan oo riyaalka Qatar ah, una dhiganta $ 20 milyan oo dollar oo ay ku taageereyso miisaaniyadda dowladda #Soomaaliya ee sanadkan 2019. Warkan oo uu ku dhawaaqay amiirka Qatar Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani ayaa yimid kadib markii uu magaalada Doha kula kulmay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.
Taageeradan ayaa muhiim ah dowladda xilli ay jiraan warar sheegaya in lacag badan ay ka dhiman tahay miisaaniyadda dowladda ee sanadkan, ayada oo bilihii dhowaa dowladda ay wajahaysay dhaqaale xumo.
Hase yeeshee, ballan-qaadka 20-ka milyan ee Qatar ma ahan wixii aan ka filaynay kadib laba sano oo ay Soomaaliya garab taagneyd, waxa uuna caddeyn kale u yahay in siyaasaddii dowladda Soomaaliya ay ugu xiratay Qatar, una colaadisay Sacuudiga iyo Imaaraadka Carabta ay ahayd mid qaldan.
Muqdisho 28ka Feebaraayo 2019 Wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, ayaa warbixin ku saabsan “muranka badda” ee kala dhaxeeysa Soomaaliya, kuna xoojineyso dooddeeda u gudbisay qaar ka mid ah dalalka xubnaha QM iyo Golaha Ammaanka Midowga Afrika.
Wasiirka Arrimaha Dibedda Kenya, Monica Juma ayaa maanta sheegtay in dowladdeeda ay safiirada dalalka xubnaha ka ah QM iyo Golaha Ammaanka Ururka Midowga Afrika ee Nairobi ay siisay warbixin ku saabsan arrintan si ay uga caddeyso waxyaabaha la isku hayo.
“Waxaan u gudbinay xaqiiqda arrimaha la isku hayo” ayey tiri Monica Juma.
Safiirada ay Monica sheegtay inay warbixin u gudbisay waxaa ka mid ah safiirka UK ee Nairobi Nic Hailey iyo kan Faransiiska Aline Kuster-Menager, kadib kulan ka dhacay xarunta wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ee Nairobi
Ababu Namwamba, oo ah xoghayaha maamulka ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ayaa sheegay in sharafta dhuleed ee Kenya ay tahay mid lama taabtaan ah, islamarkaana Kenya ay u xaqiijisay dalalkii ay la hadashay inay tahay dersi wanaagsan.
Monica ayaa dhinaca kale maanta sheegtay in Kenya ay diyaar u tahay inay wada-xaajood la gasho dowladda Soomaaliya, si arrintan xal looga gaaro.
“Waxaa naga go’an in xiisaddan lagu xaliyo wada-hadal, waxaana ku rajo weynahay in xal la heli doono oo walaalaheen derisk nala ah iyo annaga aan is-fahmi doonno” ayey tiri Monica.
Monica Juma ayaa sheegtay in Kenya ay jawaab celin wanaagsan ka heshay dalalka ay arrintan kala hadashay.
“Farriinta aan ka helnay dalalka dunida ayaa ah mid dhiir-gelin leh, oo ah in arrintan lagu xaliyo wada-hadal, sidaas darteed wada-hadalka waa waxa aan door-bideyno” ayey tiri Monica.
Waxaa muuqata in Kenya ay dalalka caalamka kasbaneyso oo ay waddo dadaallo diblomaasiyadeed oo xooggan, hase yeeshee ma cadda waxa ay dowladda Soomaaliya ka sameyneyso arrintan.
Kenya ayaa dadaal xooggan ugu jirta in laga laabto kiiska dacwada badda Soomaaliya ee yaalla maxkamadda caalamiga ah ee cadadaaladda ee magaalada Hague, laguna dhameeyo wada-hadal, hase yeeshee Soomaaliya ayaa waxaa ka go’an in maxkamad lagu kala baxo.
Muqdisho 28ka Feebaraayo 2019 Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane C/raxmaan Ducaalle Beyle ayaa sheegay in Dadaalka dawladda ee horumarinta dhaqaallaha dalka uu miro dhalay, guulna laga gaaray dib u habeynta siyaasdeed ee hanaanka maamulka maaliyadeed.
“Dadaal keenii wuu mira dhalayaa, guushuna way caddahay sida ku cad warbixinta ay soo saartay IMF” ayuu yiri Wasiir Beyle.
Mudane C/raxmaan Ducaalle Beyle Wasiirka Maaliyadda XFS ayaa xusay in Soomaaliya ay cagta saartay dhabbaha Horumarka iyo guusha, islamarkaana godkii madoobaa ay kasoo baxday, waxaana Shacabka Soomaaliyeed uu ku ammaanay dadaalka ay ka geeysanayaan horumarka dhaqaallaha.
“Godkii madoobaa waanu ka soo baxnay, waxaanu saaranahay dhabbihii caddaa ee guusha, Hadaan nahay ummadda Soomaaliyeed waa in aan dadaalkeena sii laba laabnaa”
“Waxaan u mahadcelinayaa dhamaan shacabka soomaaliyeed oo masuul ka ah horumar walba oo aan sameyno, hadaysan canshuur bixin laheyn isla markaana aysan la shaqeyn laheyn Dowladdooda maanta ma gaari laheyn guul walba oo aanu gaarnay” ayuu mar kale yiri Wasiir Beyle.
Hay’adda (IMF) ayaa War qoraal ah oo ay soo saartay waxay Dowladda Soomaaliya ku ammaantay guulaha muhiimka ah oo ay ka gaartay horumarinta hanaanka maamul maaliyadeed ee dalka iyo kobaca daqliga soo gala dowladda.
Beyle ayaa sheegay in taasi ay ku timid dadaalkii wasaaradda Maaliyadda Soomaaliya ay u gashey siddii muwadiniintu loogu buraarujin lahaa ahmiyadda ay leedahay bixinta canshuuraha, waxaana hay’adda (IMF) ay xustay in sanadkan 2019 uu jiro horumaro ballaaran oo dowladdu ay ka gaartay xagga daqliga.
Muqdisho 28ka Feebaraayo 2019 Dowladda Soomaaliya ayaa dowladda Kenya kala hadashay inay joojiso beegsiga ay ku hayso shacabka iyo ganacsatada Soomaaliyeed ee magaalada Nairobi, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online.
Arrintan ayaa timid kadib markii dowladda Kenya ay billowday cadaadis iyo si xun ula dhaqan ka dhan ah Soomaalida, kadib weerarkii Nairobi ee dhacay 15-kii Janaayo, oo ay sheegatay kooxda Al-Shabaab.
Soomaali badan oo aan wax xiriir ah la lahayn kooxda Al-Shabaab ayaa lagu warramayaa in sabab la’aan ama tuhunno aan lahayn wax caddeymo ah ay dowladda Kenya u xirtay.
Wada-hadal qadka taleefonka ku dhex-maray wasiirka amniga Kenya Fred Matiangi iyo wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad, ayaa la sheegay in Matiangi uu ku sheegay in Kenya aysan marna dad u beegsan inay yihiin Soomaali, balse ay qaadeyso tallaabo amniga lagu sugayo.
Matiangi ayaa u xaqiijiyey Cawad in wax sharciga ka baxsan aysan qaadi doonin xukuumadda Nairobi.
Maalmihii dhowaa ayaa la sheegay in cadaadiska laga yeeray Soomaalida, hase yeeshe madaxweyne Farmaajo ayaa qorsheynayey inuu la hadlo madaxweyne Kenyatta haddii aysan wax is-beddelin.
Muqdisho 28ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya dadaallo socda oo la doonayo in dib loogu furo wada-hadallada Soomaaliya iyo Somaliland, iyo qodobo ay tahay in marka hore xal loo gaaro.
Dadaalladan ayaa waxaa wada ergeyga Turkiga ee wada-hadallada Olgan Bekar iyo wasiirkii hore ee arrimaha dibedda Somaliland Maxamed Cabdullaahi Cumar, oo hadda ah agaasimaha Geeska Afrika ee hay’adda xalinta xasaradaha ee Center for Humanitarian Dialogue.
Hya’addan ayaa fadhigeedu yahay magaalada Geneva, waxaana maal-gelisa dowladda Switzerland.
Arrimaha ugu weyn ee hadda la doonayo in la xaliyo ayaa waxaa ka mid ah halka uu kulanka ka dhacayo. Madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi ayaa door-bidaya dalka Sweden, sida ay Caasimada Online xogta ku heshay.
Dowladda Soomaaliya ayaa dhinaca kale rabta in wada-hadallada ay ka dhacaan dalalka deriska la ah Soomaaliya, gara ahaan Jabuuti.
Ka sokow qodobada ay isku hayaan Soomaaliya iyo Somaliland, waxaa sidoo kale jira in dowladda federaalka ah ay dhexdeeda isku hayso ciddda ay u direyso wada-hadalalda ee matalaysa.
Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Xasan Cali Kheyre ayaa door-bidaya Dr. Cabdiraxmaan Baadiyow oo ka mid ah dadka ugu aqoonta badan Soomaaliya, iyo aas-aasayaashii ururuka Islaax ee Soomaaliya, halka madaxweyne Farmaajo uu doonayo madaxweynihii hore ee Puntland Cabdiraxmaan Faroole, oo hadda ka tirsan Aqalka Sare ee Soomaaliya.
Faroole ayaa la sheegay in haddii dowladda ay xulato ay ka careysiin karto Somaliland, maadaama uu horey u ahaa madaxweynaha maamulka Puntland oo colaad ay kala dhaxeyso Somaliland.
Hargaysa 28ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dawlad deegaanka Soomaalida Itoobiya Mustafe Muxumed Cumar Cagjar ayaa xallay fiidkii soo gaadhay magaaladda Hargeysa, waxaanu maanta ka qaybgallayaa dhagax dhiga jidka isku xidhaya Berbera iyo Wajaale ee loo yaqaan Berbera Corridor.Wasiirrada arrimaha gudaha, hawlaha guud, iyo wasiir Ku-xigeenka arrimaha dibadda Somaliland iyo maamulka gobolka Gabiley ayaa madaxweynaha deegaanka Soomaalida Itoobiya ku soo dhaweeyey magaalada Wajaale, waxa kale oo soo dhaweyntaas ka qaybqaatay boqolaal dadweyne ah oo si xamaasad leh u qaabiley Madaxweyne Mustafe Cagjar.
Wasiirka arrimaha gudaha Somaliland Maxamed Kaahin Axmed ayaa sheegay in weftiga madaxweyne Mustafe Cagjar ay Somaliland u yimaadeen hawlo shaqo oo labada dal la xidhiidha, waxaanu u mahadceliyey dadweynihii sida walaaltinimada leh u soo dhaweeyey.
Waxaana weftigaas xalay u hoyden magaalada Hargeysa, oo lagu wado inuu la kulmi doono madaxweynaha Somaliland oo uu ka mid yahay Madaxweyne Muuse Biixi Cabdi.
“Madaxweynaha dawladd deegaanka Soomaalida Itoobiya mudane Mustafe Muxumed Cagjar oo booqasho rasmiya ku yimid Somaliland ayaanu si wanaagsan ugu soo dhaweyney degmadda Togwajaale, madaxweynaha iyo waftigiisana waanu soo dhaweyneynaa”ayuu yidhi Maxamed Kaahin wasiirka Arrimaha gudaha Somaliland.
Sidoo kale, waxa iyaguna maanta ka soo degaya madaarka Hargeysa wasiiro ka socda Fadaraalka Itoobiya oo ka qaybgalay dhagax dhiga jidkan cusub ee ay maalgalinayso shirkadda DP WOLRD.
IMF 28ka Feebaraayo 2019 Madaxtooyada Soomaaliya ayaa jawaab soo dhoweyn ah ka bixisay warbixintii kasoo baxday hay’adda hay’adda lacagta adduunka ee IMF ee sheegtay in dhaqaalah Soomaaliya uu kobac fiican ka muuqdo saadaasha 2019-ka.
Warbixinta IMF ay soo saartay Hay’adda waxaa ay ku sheegtay in dakhliga gudaha Soomaaliya uu kordhay islamarkaana sanadkan 2019 la filayo in uu gaaro 3.5%.
Agaasimaha warfaafinta Villa Somalia, Cabdinuur Maxamed ayaa qoraal uu soo dhigay bartiisa twitter ku yiri “Dowladdan uu hoggaamiyo madaxweyne Farmaajo waxay ballan-qaaday inay is-beddel wanaagsan ku sameyso dhaqaalaha Soomaaliya. Maanta IMF waxay xaqiijiysay in dadaalladeena ay hogaamiyeen kobac la saadaalinayo inuu yahay 3.5% oo dhaqaalaha dalka uu sameynayo”
IMF, waxaa ay sheegtay in sanadkii la soo dhaafay ee 2018, uu kororka dhaqaalaha ahaa 3.1% marka loo eego sanadkanna ay muuqato rajo wanaagsan.
Warbixinta IMF,waxaa ay intaas ku dartay in sanadkii 2018 dakhliga gudaha dalka ka soo xarooday uu gaaray $161 Milyan oo doollar, taas oo ka dhigay 31% sare u kaca dakhliga gudaha marka la bar bar dhigo sanadkii ka horreeyay ee 2017.
Muqdisho 28ka Feebaraayo 2019 Dowladda Kenya ayaa magaalada Gaarisa ku gubtay badeeco badan oo la sheegay inay ganacsato geeyeen magaalada Gaarisa, kadib markii lagu qabtay magaalada Gaarisa.
Badeecada lagu gubay magaalada Gaarisa ayaa hay’adda daqli ururinta Kenya waxay ku sheegtay inay gaareyso 9 Milyan oo lacagta Kenya, waxaana la sheegay in laga yaabo inay ka badato dhaqaalaha uu ku fadhiyay raashiinka.
Badeecadahan ayaa ka koobneyd 10 Tan oo Sokor ah, 587 Kartoon oo Caano Boore ah,Kartoono Saliid Caddeey ah oo aan tiradooda la sheegin iyo badeecado kale oo fara badan.
Guddoomiyaha degmada Gaarisa Meru Mwangi oo saxaafadda la hadlayay ayaa sheegay in badeecadaasi ay dhanka Soomaaliya ka gashay magaalada Gaarisa, isaga oo sheegay inay sharci daro tahay wax dhacay in la geeyo dalkaasi.
Sidoo kale wuxuu Mr Meru Mwangi sheegay in marnaba aysan aqbaleyn in ganacsi sharci daro ah la geeyo Gaarisa iyo deegaanada kale ee Kenya, wuxuuna cadeeyay inay gubi doonaan ganacsi walbaa oo si sharci daro ah lagu geeyo gudaha Kenya.
Mr Meru Mwangi, ayaa sheegay in hay’adda la socodka tayada badeecadaha ee Kenya oo baaris ku sameysay Badeecadahaasi ay ogaatay in ay dhaceen oo aysan u qalmin in uu Bani’aadamka adeegsado.
Waxaa uu intaas ku daray in Ganacsatada Gaarisa ee Canshuurta bixiya ay difaaci doonaan sidaga oo intaas raaciyay in kuwa dhinaca Soomaaliya ganacsiga ka keenaya ay yihiin kuwo ka baxsanaya Canshuurta Dowladda.
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 27ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Ma noqon karaa qof 2 sanno gudohood ka dhigay dalka #Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sida ay kashiftay Hay’adda Caalamiga ee “Transparency International”? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda Madaxweyne Farmaajo Mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay isku haystaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Maxaa ka cusub Madaxtooyadda #Soomaaliya? Yaa xilka laga tuuri rabaa bisha soo socota Madaxweynaha mise Raysal Wasaaraha? Meeqo Soomaali ah ayaa u kala shaqeeya sirdoonka shisheeye ah ee ka hawlgala gudaha Soomaaliya? Maxaase weli loo magaabi layahay Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Maxayse tahay qorshaha qarsoon ee uu rabo Taliye ku-xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA”? Mr. Fahad Yaasiin ee xilka qaadista dhowr wasiir oo kashifay siro badan oo la xiriira xagga amni la’aanta iyo u caga-juqlaynta dadka kashifa habab uu wax u khaarajiyo? Maxay tahay faa’iidooyinka iyo qasaaraha ay dowladdaha gacanka ka dhex wadaan waddanka #Soomaaliya? Maxayse weli isu la shaqayn layihiin labada aqal ee dalka oo horay u sheegay inaysan wadashaqayn dhex mari doonin ilaa aqalka hoose uu waafaqo sharciga wadashaqaynta iyo hawl-wadaaga ee dastuurka dalka? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waxaa si cad ugu sheegay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo inuu Iscasil haddii uu ciidan amniga suga ku samayn waayey muddo laba sanno ah!
Turkifa 27ka Feebaraayo 2019 Mashaariicda uu Soomaaliya ka waday Ururka Iskaashiga Islaamka (OIC) ayaa si xun loo maamulay, taasi oo keentay in gebi ahaanba la joojiyo.
Sida uu ogaaday barnaamijka Galka Baarista ee idaacadda VOA, mashaariic ku kacayey $6.6 milyan oo dollar ayaan hirgelin ilaa haatan, in ka badan 5 sano kadib markii la bilaabay.
Galka Baarista waxa kale oo uu ogaaday in mashaariicda la musuqmaasuqay ee OIC ay qayb ka ahaayeen barnaamijyada horumarinta Soomaaliya oo ay maalgeliyeen hay’ado samafal oo laga leeyahay dalka Sucuudiga kuwaasi oo bixiyey $72 milyan oo dollar, si mashaariicdaas oo lahaa saddex weji looga hirgeliyo Soomaaliya.
Baaritaan gudaha ah oo uu sameeyey OIC waxaa eedaymo loo jeediyey Madaxii xafiiska OIC ee Soomaaliya Maxamed Iidle Sabriye iyo Madaxii Arirmaha Bani’aadminnimada ee OIC oo fadhigiisu yahay Jeddah Rami Inshasi.
Labadaasi sarkaal ayaa midna la cayriyey kan kalana shaqadii laga wareejiyey.
OIC waxay qirteen in mashaariicdooda Soomaaliya si xun loo maamulay, waxayse sheegeen inay isbeddello ku samaynayaan xafiiskooda Soomaaliya, si loo saxo qaladaadkii dhacay.
Muqdisho 27ka Feebaraayo 2019 Dilalka qorsheysan oo ay fulinayaan Al Shabaab ayaa kusoo badanaya magaalada Muqdisho, iyadoo dhawaan la shaaciyay in ciidamo badan tababar loogu soo xiray magaalada Muqdisho.
Al Shabaab ayaa 24-kii saac ee lasoo dhaafay magaalada Muqdisho ku dilay ku dhawaad 10 ruux oo badankood ay sheegeen inay ka tirsanaayeen ciidamada Nabad sugidda ee dhar cadka loo yaqaan.
Degmada Xamarweyne gaar ahaan Afar Irdoodka oo ah goob aad u mashquul badan ayaa waxaa lagu dilay mid kamid ah odayaasha ku ganacsan jiray goobta, kaasi oo iibinayay Huudheyda, waxaana kooxda dilka geysatay la sheegay inay baxsadeen iyada oo aan la qaban.
Waxaa la isweydiinayaa Suuqa oo ciidamada ugu badan ay ku sugan yihiin mararka qaar, islamarkaana ay ku dhow yihiin goobo ciidamada ay fariistaan oo gaadiidka ay ku baaraan sida ay ugu dhex baxsadeen dadka falka dilka geystay oo goobjoogayaasha ay ku sheegeen inuu ahaa ruux dhalinyaro ah oo da’ ahaan yaraa.
Dhawaan ciidamadii ugu badnaa oo loo qorsheeyay inay xaqiijiyaan amaanka magaalada Muqdisho ayaa tababar loogu soo xiray Muqdisho, waxaana ka qeyb galay ra’iisul wasaaraha dalka, waxaa la isweydiinayaa Halkee la geeyay ciidamadaasi.
Dhamaan ciidamada ayaa oo qeybiyay degmooyinka kala duwan ee gobolka Banaadir, waxaana la geeyay degmooyinka hadda dilalka ugu badan ay ka dhacayaan.
Xalay ayaa weerar lagu qaaday ciidamo ku sugnaa agagaarka Masaajidka Xaaji Yabarow ee degmada Boondheere, waxaana la sheegay inay aheyd Bam gacmeed lagu weeraray ciidamada.
Dadka falanqeeya siyaasadda amaanka dowladda ayaa sheegaya inuu yar yahay isla xisaabtanka laamaha amaanka, iyadoo ugu dambeyn lasii daayo dadka loo xiro kiisaska dhanka amaanka.
Sidoo kale waxaa saraakiisha ku taqasusay amaanka ay sheegayaan lo istiraatiijiyad xumo ay ka dhex jirto laamaha amaanka, taasi oo keeneysa in Al Shabaab ay dilaan ruuxii ay qorsheystaan.
Xubnaha la xiray ayaa AL Shabaab waxay ku sheegeen inay nabad sugida qeybta dhar cadka yihiin, waxaa la isweydiinayaa sidii loo heli waayay xogaha iyo dhagarta Al Shabaab ay maleegaan si lamid ah sida Al Shabaab ay u helaan xogaha ruuxa ay doonayaan halka uu joogo iyo fursadda loo heysto inay dilaan.
Soomaaliya 27ka Feebaraayo 2019 Saameyn aan wanaagsaneyn ayaa ka dhalatay Khilaafkii mudada dheer u dhaxeeyay madaxda dowladda Soomaaliya iyo madaxdii hore ee dowlad goboleeydada qaar, kaasi oo ka bilowday Khilaafkii dalalka Carabta.
Kadib Markii madaxdii ugu badneyd ee Soomaalida ay markale isku arkeen 26 Janaayo xafladii Caleemo saarka madaxweynaha Puntland, waxaa muuqatay isku soo dhawaansho iyo iscafin ay ku dhawaaqeen madaxda dowlad goboleedyada iyo madaxweyne Farmaajo.
Ka hor bisha Maarso oo lagu balamay in gogol lagu yeelanayo magaalada Garowe waxaa muuqata inay soo baxayaan hadal xanaf leh oo warbaahinta ay mariyeen madaxda seddexda maamul ee aan xiriir wanaagsan uusan kala dhaxeyn dowladda.
Maamulada Jubbaland, Galmudug iyo Puntland ayaanan si wanaagsan saaxiib ula noqon madaxda dowladda Soomaaliya, waxaana markale madaxda maamuladaasi ay jeediyeen hadalo ay ku muujinayeen tabashooyin ay ka qabaan dowladda.
Madaxweynaha Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa dhawaan sheegay in Beesha caalamka ay si gaar ah kaga dalbanayaan inay helaan taageero dhanka amaanka ah, maadaama sida uu sheegay dowladda Soomaaliya aysan gaarsiin hubka iyo qalabka dhanka amaanka ee loogu dhiibo dowladda.
Wuxuu si cad isla maalintaasi u sheegay in Puntland ay isku filan tahay oo ay ka tashaneyso dowladda, maadaama ay la dagaalamayaan Al Shabaab iyo Kooxda Daacish oo iyagana isku haya buuraha Puntland.
Hadalkaasi wuxuu ahaa midkiisii ugu horeeyay uu jeediyo tan iyo markii xilka loo doortay bishii Janaayo siddeedii, maadaama uu toos u muujiyay sida uusan ula dhacsaneyn durba dowladda.
Dhankiisa madaxweyne Axmed Ducaale Xaaf madaxweynaha Galmudug ayaa ka sheegay magaalada Gaalkacyo in dowladda Soomaaliya wali ay hurineyso colaadaha gobolka, wuxuuna hadalkaasi ahaa mid uu jeediyay kadib kasoo laabashadii magaalada Garowe oo is cafin lagu wada balamay.
Axmed Madoobe waxaa hadda hortaala doorashada madaxtinimada Jubbaland, waxaana dhawaan Kismaayo lagu weeraray Musharax doonaya inuu la tartamo Axmed Madoobe Mr Seeraar oo afhayeen Jubbaland ka ahaa, waxaana uu Aamisan yahay in dhanka dowladda uu ka socdo.
Marka la eego hadalada xanafta leh iyo talaabooyinka maamuladaasi ay qaadeen waxaa la isweydiin karaa miyuu markale soo laaban karaa khilaafkii dowladda iyo maamul goboleedyada ka hor shirka bisha March ka dhacaya magaalada Garowe.
Maamulka Dowlad Jubbaland 27ka Feebaraayo 2019 magaalada Kismaayo ayaa sheegaya in madaxweynaha Jubbaland uu magacaabay guddoomiyaha guddiga doorashada Jubbaland, kaasi oo aan wali la shaacin.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in Axmed Madoobe uu xilkaasi u dhiibay ruux la aamisan yahay in ku adkaaneyso inuu dhex dhexaad ka dhaceyso, maadaama uu keensaday madaxweyne Axmed Madoobe.
Waxaa Muuqata in durba uu bilaabay Axmed Madoobe inuu abaabulo sidii markale uu xilka Jubbaland markii seddexaad dib ugu soo laaban lahaa, isaga oo keenay guddoomiye isaga taageersan.
Sidoo kale wuxuu bilaabay inuu cadaadiyo musharixiinta ku sugan magaalada Kismaayo oo la rumeysan inuu Axmed Madoobe awood ku heysto marka la eego dhanka ciidamada iyo fulinta amarada uu soo saaro.
Axmed Madoobe ma wanaagsana xiriirka kala dhaxeeya dowladda Soomaaliya waxaana jira howlo badan oo qabyo u ah, taasi oo caqabad ku noqon doonto sii socoshada howlahaa haddii aanan markale lasoo dooran.
Wuxuu taageero ka heystaa dowladda Kenya oo la rumeysan yahay inay ku ilaashato danaha ay ka leedahay deegaanada Jubbaland, waxaana la sheegaa in khilaafkii dhawaan soo if baxay ee Kenya iyo Somalia in isaga madaxii uu ku yimid.
Waa Madaxweynaha ugu waqtiga dheer madaxda maamul goboleedyada wuxuuna xilkaasi hayaa tan iyo sanadkii 2013.
Maamulka Dowlad Puntland 27ka Feebaraayo 2019 Xildhibaan Nimco Cabdi Caarshe oo ah xildhibaanka kaliya ee Dumarka ka ah baarlamaanka Puntland ayaa baaq u dirtay dowladda Soomaaliya kadib dhacdadii xanuunka badneyd ee ka dhacday magaalada Gaalkacyo.
Iyada oo warbaahinta kula hadlaysay magaalada Gaalkacyo ayay ka dalbatay dowladda Soomaaliya inay door weyn ka qaadato sidii baaritaan dheeri ah loogu sameyn lahaa dadkii gabadha yar ku dilay magaalada Gaalkacyo.
Waxay sheegtay in kaliya ciidamada iyo laamaha Puntland ee dhanka amaanka aysan ku filneyn kiiskan, maadaama uu yahay dhacdo xanuun badan oo laga yaabo inay gasho meelo badan, ayna adkaan karto soo qabashada dadka falkaasi abaabulay.
Xildhibaan Nimco oo sidoo kale ah gudoomiyaha guddiga Haweenka iyo xuquuql insaanka baarlamaanka Puntland ayaa sheegtay in dhacdadii Gaalkacyo ay tahay mid qalbiga shucuubta Puntland taabatay isla markaana dowladda laga rabo inay jawaab degdeg ah ka bixiso.
Dhacdada lagu dilay Caaisho ayaa qabsatay baraha bulshada, waxaana sawiro laga soo qaaday ka muuqday in jirdil xoogan loo geystay markii la kufsaday kadib.
Dhinaca kale Maxamed Ibraahim Kenyaawi oo dhacdadan ka dhacay ka hadlay ayaa sheegay in wax laga xumaado ay tahay dadka falka geystay, isaga oo sheegay in carada alle ay ku dhici karta shacabka Soomaaliyeed.
Wuxuu ku tilmaamay inay tahay Musiibo weyn oo shacabka Soomaaliyeed heysata, isaga oo ku baaqay in dhacadaan meel looga soo wada jeesto.
Qatar 27ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Soomaaliya oo booqasho rasmi ah uga bilaabatay dalka Qatar ayaa Maanta la filayaa in uu kulan gaar ah la yeesho Amiirka dalka Qatar Sheekh Tamiim Bin Xamad Al Thaani. Madaxweynaha uu casuumaad rasmi ah ka helay Amiirka dalka Qatar ayaa Labada masuul waxaa ay ka wada hadli doonaan xoojinta xiriirka labada dal iyo sidii Dowladaha Soomaaliya iyo Qatar isaga kaashan lahaayeen dhinac-yada dhaqaalaha, amniga iyo horumarinta.
Sidoo kale Mas’uuliyiinta safarka Madaxweynaha ku wehlinaya oo ay ka mid yihiin Wasiirka Maaliyadda Mudane Cabdiraxmaan Ducaale Bayle iyo Wasiirka Dekedaha iyo Gaadiidka Badda Marwo Maryan Aweys Jaamac ayaa waxaa ay kulamo gooni gooni ah la qaadan doonaan madax ka tirsan dalkaasi Qatar.
Nigeria 27ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dalka Nigeria Muhammadu Buhari ayaa ku guuleystay doorashadi Sabtidi ka dhacday dalkaasi, isaga oo Nigeria maamuli doono afarta sano ee soo socota. Kaddib marki lasoo gaba gabeeyay Talaadadi tirinta codadka marka laga reebo hal gobol, ayay guddiga doorashada sheegeen in Mohammadu Buhari uu aad ugu horreeyo ninka la tartamayay oo ah madaxweyne ku xigeenki hore ee dalkaasi Atiku Abubakar.
Buhari ayaa lagu waday inuu taageerayaasha la hadlo, hasse ahaatee hadal uu ku qoray barta twitterka ayuu ku sheegay inuu aad ugu faraxsanyahay shaqada uu qabtay.
Xisbiga ugu weyn mucaaradka People’s Democratic Party ayaa ka dalbaday guddiga doorashada inuu hakiyo tirinta codadka, isaga oo ku andacooday in mashiinada la marsiiyo kaararka codadka la baddalay,
Muqdisho 27ka Feebaraayo 2019 Kooxo hubeysan ayaa caawa waxay weerar ku qaadeen fariisin ciidamada dowlada Soomaaliya ay ku leeyihiin gudaha degmada Boondheere ee Gobolka Banaadir.
Weerarka oo loo adeegsaday Bam gacmeed lagu tuuray Fariisin Ciidanka Booliska ay ku leeyihiin Afaafka hore ee Masjidka Xaaji Yabarow ee ku yaalla degmada Boondheere, ayaa dhaliyey Khasaaro isugu jira dhimasho iyo dhaawac.
Dad goobjoogayaal ah ayaa waxa ay u sheegeen in weerarka uu ku dhintay darawal Mooto Bajaajle ahaa oo xiliga falka uu dhacayay goobta marayay, halka laba qof oo kalena oo shacab ahaa ay ku dhaawacmeen.
Ciidamo ka tirsan kuwa booliska Soomaaliya ayaa weerarka kadib furay rasaas xoogan, iyadoona durbo goobta ay si deg deg ah uga baxsadeen ragii ka dambeeyay falkaasi. Dhinaca kale, Inta la xaqiijiyay Saddex Askari oo ka tirsan ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed ayaa ku dhintay Qarax lagula eegtay degaanka KM13 ee duleedka Magaalada Muqdisho.
Sidda ay sheegeen dadka degaanka Saddex Askari ee dhimatay mid ka mid ah ayaa ahaa Sarkaal ka tirsan ka Ciidanka xoogga.
Ciidankaan ayaa gaari ay saarnaayeen waxaa halaleey Miino dhulka lagu Aasay xilli ay ku soo jeedeen Magaalada Muqdisho.
Waxaa Qaraxa sidoo kale ku dhintay Wiil arday ahaa oo ka yimid iskuulka lana kulmay Qaraxa.
Gedo 27ka Feebaraayo 2019 Gobolka Gedo ayaa waxa ay sheegayaan in duhurnimadii maanta oo arbaco ah dagaal xoogan uu deegaano ka tirsan gobolka Gedo uu ku dhexmaray Al-Shabaab iyo Ciidamada Kenya oo ka mid ah AMISOM.
Dagaalka ayaa yimid kadib markii Kolonyo ay la socdeen Ciidamada Kenya weerar qaraxyo ku bilaawday ay Al-Shabaab kula beegsadeen wadada xiriirisa deegaanada Faxfax dhuun iyo Girileey ee Gobolka Gedo.
Dad ku sugan Gobolka Gedo ayaa Idaacadda Risaala ee Magalada Muqdisho waxa ay u sheegeen in dagaal culus uu dhexmaray Ciidamada Kenya iyo Al-Shabaab kaas oo geystay khasaaro labada dhinac ah.
Saraakiil ka tirsan ciidamada Millateriga Soomaaliya oo aan la xiriirnay ayaanan noo suurtagelin,hayeeshee Al-Shabaab ayaa waxa ay sheegeen in weerarkas ay ku dileen Saddex ka mid ah Askarta Kenya,sidoo kalena ay gubeey mid ka mid ah Gaadiidka ciidamada Kenya.
https://www.youtube.com/watch?v=-8cddH1BHm4
Muqdisho 27ka Feebaraayo 2019 Xafiiska Taageerada QM ee Somalia ee UNSOS ayaa cabasho u gudbiyey wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya, ayaga oo sheegay in beegsi ula kac ah iyo dhibaateyn lagu hayo shaqaalaha howl-galka QM ee Soomaaliya ee UNSOM.
Warqad loo diray wasaaradda, oo ay heshay Caasimada Online, ayaa UNSOS waxa ay ku sheegtay in dowladda Soomaaliya ay xadgudubyo joogto ah ku hayso heshiiska howl-galka QM iyo Soomaaliya ee loo yaqaan SOMA.
QM ayaa ashtako ka muujisay in kulamo dhowr ah oo la doonayo inay isugu soo dhowaadaan labada dhinac islamarkaana wada-shaqeyn wanaagsan ku yeeshaan oo dhex-maray wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad iyo madaxa USOS Lisa Filipetto aysan wax miro-dhal ah sameyn, islamarkaana ay soo baxayaan dhibaatooyin sii xoogeysanaya oo lagu hayo shaqaalaha QM ee Soomaaliya.
Warqadda ayaa lagu sheegay in shaqaalaha QM ee Soomaaliya ay wajahayaan dhibaatooyin la xiriira xagga socdaalka iyo canshuurta oo si joogto ah loogu gaysto, kuwaas oo ay tahay inaysan marin, sida ku cad heshiiska UNSOS.
Waxyaabaha QM ay ka cabaneyso ayaa waxaa ka mid ah in shuruudo lagu xiro aqoonsiga dokumentiga safarka QM ee loo yaqaan United Nations laissez-passer (UNLP), iyo in shaqaalaha aan haysan UNLP ee Soomaaliya imanaya loo diido dal-ku-galka. QM waxa ay sidoo kale sheegtay in shaqaalaheeda loo diido fiisooyinka u ogolaanaya inay dhowr mar dalka soo galaan kana baxaan (Multiple Entry).
Warqadda ayaa wxaa sidoo kale lagu sheegay in si joogto ah shaqaalaha QM loo weydiiyo canshuur laga qaado dakhliga soo gala, taasi oo ka reeban shaqaalaha caalamiga ah, sida ay sheegtay QM iyo ganaaxyo lacageed oo culus oo la dul-saaray shaqaalaha kasoo daaha inay cusbooneysiiyaan kaarka fasaxa shaqada Soomaaliya (Work Permit).
Canshuuro la dul-saaro alaabahaa QM ee loo sido dowlad goboleedyada Soomaaliya, ayaa sidoo kale qeyb ka ah cabashada QM.
Dhammaan cadaadisyadan, ayay sheegtay QM, inay ka dhashaan in shaqaalaheeda iyo qandaraaslyadaasha la shaqeeya lagu xanibo ama muddo kooban ay xabsi ku galaan garoonka diyaaradaaa Muqdisho.
Warqadda ayaa wasiirka arrimaha dibedda Soomaaliya ka dalbatay in arrintan uu baraitana ku sameeyo, kalana hadlo hay’adaha iyo wasaraadaha ku lugta leh.
Cabashada QM ayaa imanaysa ayada xiriirka labada dhinac uu aad u xumaaday kadib markii dowladda Soomaaliya ay 1-dii Janaayo ee sanadkan Soomaaliya ka cayrisay wakiilkii QM ee Soomaaliya Nicholas Haysom.
Hoos ka aqriso warqadda loo diray wasaaradda arrimaha dibedda
WARARKA MAANTA 26ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxaa ka taqaanaa shirkadda Shidaalka ENI oo hawlaha shidaalka ka baartay #Soomaaliya? Our Africa ENI marked a friendship that began in the 1950s. Eni begins exploration activities abroad, starting with Somalia. 1953 Meeting between Mattei and Nasser regarding the involvement of Agip Mineraria in oil exploration. Maxaa loo dilayaa dadka waxgaradka Soomaaliyeed ee diidan in waddanka cadowga sokeeye iyo shisheeye loo gacan gelinaayo? Meeqo Shabaab ah ayaa ka dhex shaqaynaaya Hay’addaha amniga xukuummadda fashilantay? Yaa noqon soona Raysal Wasaaraha soo socda? Goorma ayaa la magacaabi doonaa Raysal Wasaare cusub? Maxay ahayd sababtii ilaalada Xildhibaan Marxuum Cismaan Cilmi Boqore looga qaatay ilaaladiisa? Maxuu Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre ka yiri xabsiga weyn ee Muqdisho ay ka dhiseen Dowladdaha muddo badan ku mashquulsanaa kala jarjarid iyo kala go’anta qaranka #Soomaaliyeed? Mase meel aan cadaalad jirin iyo gole cadaaladdeed miyaa xabsi laga dhisi karaa? Yaa Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade’ u galisay dalka Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse yihiin Wasiiradda aan wax shaqo qaban oo dibaddaha u jooga baashaal iyo xaflado jaalliyaddaha dibadda ha noo dhigaan? Ma #Kenya ayaa rabta inay dhacdo qaybo kamid ah badda #Soomaaliya ayadoo ogaatay inaysan Maxkamadda Caalamiga ka badbaadi doonin khaladaadka iyo xadgudubyada ay ka gashay Soomaaliya ayadoo shatiyo sharci-darro ah siiyey shirkaddo shisheeye ah? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi la dahay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Kenya taasoo hanjabaado si istaba-joog ah ugu soo diraysaa #Soomaaliya? Maxay ku fashilantay xukuummadda uu hoggaaminaayo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse u aamusan yahay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ogaaday inuu Madaxweynaha Kenya Mudane Uhuru Kenyatta rabo inuu dhaco qaybo kamid ah dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Minneapolis 26ka Feebaraayo 2019 Waxaa magaalada Minneapolis ee Gobolka Minnesota lagu Qabtay Munaasibad lagu Xusay Sanad Guuradii 7-aad ee kasoo wareegtay markii lagu dhowaaqay maamulka Khaatumo.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Wararka naga soo gaaraya Gobalka Shabeelaha Hoose ayaa sheegaya in Goordhow dad shacab ah lagu laayay Gobalkaasi.
Dadkan shacabka ayaa waxaa lagu dilay deegaanka Xaawo Cabdi ee Gobalka Shabeelaha Hoose, xilli ay howlo nadaafadeed ay ka wadeen deegaankaasi, waxaana weerarkaasi lagu eedeeyay Al-Shabaab.
Goobjoogayaal ayaa Khaatumonews u sheegay in in todob ruux lagu laayay weerar ka dhacay deegaanka Xaawo Cabdi.
Tirada dadka la laayay ayaa waxaa ay gaarayaan ku dhawaad 7 ruux, sida ay Khaatumonews u sheegeen Masuuliyiin Gobalka Shabeelaha Hoose.
Maamulka Somaliland 26ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha maamulka Somaliland Muuse Biixi Cabdi, oo dhowaan ka ballan-qaaday ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed inuu wada-shaqeyn la yeelan dowladda Soomaaliya ayaa u muuqda inuu is-beddelay markii uu Somaliland ku laabtay.
Muuse Biixi oo laga rajeynayo inuu ka shaqeeyo isku soo dhowaanshaha labada dhinac, ayaa taa beddelkeeda weerar culus ku qaaday dowladda federaalka ah ee Soomaaliya
Madaxweyne Biixi ayaa ugu horeyn sheegay in kala duwanaansho uu ka jiro dastuurka u degsan Somaliland iyo dastuurka Soomaaliya, waxaana uu sheegay in kala duwanaanshahaasi uu horseedi karo in waxyaabaha qaar aysan dhaqan gelin.
Ugu horeyn wuxuu sheegay in Dastuurka Somaliland uu dhigayo marka ay dowlad ama gobol kale ku biirayaan in shacabka ay u codeeyaan, sidaasi si lamid ahna madaxweynaha ay shacabka soo doortaan.
Mar uu ka hadlay Dastuurka Soomaaliya ayuu sheegay inuu yahay mid KMG ah islamarkaana madaxda Soomaaliya aysanba ku dhaqmin, sida uu hadalka u dhigay Madaxweyne Biixi.
Wuxuu sheegay in madaxweynaha Soomaaliya uu sameeyo wuxuu doono marka uu waagu baryo, balse Somaliland Dastuurka laga tixgeliyo, sida uu sheegay.
Waxaa uu sheegay in Somaliland ay soo dhaweynayso Wadahadallada Somaliland iyo Soomaaliya, islamarkaana ay kala tashan doonaan shacabka degaanada Somaliland.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa la filayaa inuu berri safar ugu baxo magaalada Doha ee dalka Qatar, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay oo ka tirsan Villa Somalia u xaqiijiyeen Caasimada Online.
Safarkan ayaa la sheegay inuu daba socodo laba safar oo hore oo madaxweynaha uu ku tegay dalka Qatar oo saaxib dhow la ah dowladda.
Sida aan xogta ku helnay madaxweynaha ayaa madaxda dalkaas kala hadli doona xiriirka labada dal, iyo fulinta mashaariic iyo barnaamijyo ay horey ugu heshiiyeen labada dal, kuwaas oo lagu caawinaya Soomaaliya.
Safarkan ayaa imanaya, ayada oo uu madaxweynaha isla maanta uu dalka dib ugu soo laabtay kaddib ka qayb-galkiisii shir Madaxeedka dalalka Jaamacadda Carabta iyo Midowga Yurub oo maanta lagu soo gabagabeeyay magaalada Sharm El-Sheikh ee dalka Masar.
Shirka Madaxeedka dalalka Jaamacadda Carabta iyo Midowga Yurub ee sannadkan waxa lagu lafo-guray arrimaha ay wadaagaan labada dhinac iyo xal-u-helidda dhibaatooyinka tahriibka, xasilooni darrada iyo isbeddelka cimilada.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019Labadii maalin ee ugu dambeysay waxaa Baraha Bulshada qabsatay dood iyo warbixino ku aadan Khilaaf la sheegay inuu soo kala dhex galay ra’isul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre oo xilkaan hayo muddo 2 sano ah iyo Madaxweyne Farmaajo oo horey u sheegay inuu dalka u magacaabay Ra’isulwasaare isaga ka fiican.
Dadka qoraaladaan faafinayey ayaa ra’iisul Wasaaraha ku eedeynaya inuu madaxweynaha khiyaamay, isla markaana uu isku diyaarinayo doorashada soo socota inuu Madaxweyne isku sharraxo.
Ilo wareedyo lagu kalsoonaan karo oo ka tirsan xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya ayaa Shabakadda Caasimada Online u sheegay inuusan jirin khilaaf soo kala dhex galay labada Mas’uul, arrntaasna ay ku egtahay kaliya baraha bulshada.
Illaha aan wareysanay ayaa noo sheegay inay arrintaas faafinayaan dad jecel inay is khilaafaan madaxweynaha iyo ra’isul wasaaraha oo muddo laba sano ah ay ka dhexeyso wada shaqeyn fiican, qaarkoodna ay yihiin kuwa dano ay lahaayeen ka waayey Kheyre.
Ilaa hadda jawaab saxan uma helin inuu ra’isul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre yahay musharax u taagan xilka madaxweynimo, inkasta oo aan la ogeyn waxa dhici doona bilaha soo socda.
Ilaa hadda ma jiro xisbi si rasmi ah loogu dhawaaqay oo ay ku mideysan yihiin Madaxweynaha iyo Ra’isul wasaaraha, taasna waxay caddeyn u tahay inaysan jirin heshiis ay labada mas’uul ka gaareyn sida ay wax u dhici doonaan marka la gaaro doorashada soo socoto.
Si kastaba, bilaha soo socda ayaa la filayaa inay wax walba kala caddaadaan.
Bangadheesh 26ka Feebaraayo 2019 Qof rakaab ah oo looga shakiyay in uu isku dayay in uu af duubto diyaarad ukala duulaysay Bangladesh iyo Dubai ayay toogasho ku dileen ciidammada sida khaas ah u tababaran ee Bangladesh, sida ay warbaahinta guduhu ku warrantay. Qofka laga shakisan yahay oo la sheegay in uu ku goodiyay in uu bistoolad qabo ayaa la dilay ka dib markii laamaha ammaanku ay si degdeg ah hawlagan u filiyeen sidaadii ay diyaaraddu si degdeg ah cago dhigatay Chittagong.
Waxaa badbaaday dhammaan 148 rakaab iyo shaqaalaha isugu jiray ee saarnaa diyaaradda ay leedahay shirkadda Biman Bangladesh Airlines oo duulimaad nambarkeedu ahaa BG147
Wali ma cadda sababta qofka laga shakisan yahay uu isugu dayay in uu diyaaradda afduubto.
Masuuliyiin ka tirsan ciidammada qalabka sida aayaa sheegay in nink laga shakisan yahay oo la rumaysan yahay in uu 25 jir yahay la dhaawacay markii la toogtay Axaddii balse uu wax yar ka dib geeriyooday, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee AFP.
“Waxaan isku daynay in aan xirno oo uu is dhiibo, balse wuu diiday markaas ka dib ayaana tooganay,” ayuu yiri Sareeye Gaas Motiur Rahman.
“Bangladesh ayuu u dhashay waxaana ka helnay bistoolad aan wax kale wehelin.” ayuu intaas ku sii daray.
Wararkii hore ayaa sheegay in qofka laga shakisan yahay uu dhimirka ka xanuunsan yahay uuna dalbaday in uu la hadlo Ra’iisulwasaare Sheikh Hasina oo booqasho ku maraysa magaalo xeebeedka Chittagong.
Shaqaalaha diyaaradda ayaa walaac ka muujiyay ka dib markii la sheegay in uu u dhaqmayo si shaki leh, uuna bidhaamiyay in uu qorshaynayo in uu afduuban rabo diyaaradda, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee Reuters.
Diyaaradda ayaa si degdeg ah la isugu gadaamay sidaadii ay u cago dhigatay garoonka Shah Amanat International ee magaalada Chittagong, iyadoo ay masuuliyiintuna isku dayayaan in ay la hadlaan qofka laga shakisan yahay.
Sawirro baraha bulshada la soo dhigay ayaa muujinaya dad badan oo taagan garoonka iyo diyaarad nooceedu tahay Boeing 737-800 oo gadaashooda ka muuqata.
Qorshihii hore ayaa ahaa in duulimaadkaasi uu Axadda ka dago Dubai iyadoo diyaaraddu ay ka duushay Dhaka.
BBC Somalia
Kenya 26ka Feebaraayo 2019 Mas’uuliyiinta dalka Kenya ayaa daraf saddexaad ku eedeeyey inay mas’uul ka yihiin xiisadda siyaasadeed ee ka dhex ooggan Nairobi iyo Muqdisho, sida uu qoray wargeyska The East African Standard ee Nairobi kasoo baxa.
Darafka saddexaad ayay Kenya rumeysan tahay inay dano ka leeyihiin shidaalka iyo kheyraadka Soomaaliy, ayna ku riixayaan dowladda Soomaaliya siyaadado Kenya ay u aragto kuwa qaldan.
Shirkadaha Soma Oil and Gas iyo Spectrum oo labadaba ka diiwaan gashan UK, ayaa horey dowladda Soomaaliya ula saxiixday heshiis shidaal sahmin iyo xog-ururin ah, waxaana dhowr jeer ay London ku qaabteen shir ku saabsan shidaalka Soomaaliya.
Hase yeeshee, Kenya ayaa rumeysan inay jiraan shirkado kale oo Soomaaliya ka leh dano shidaalmiyo mid kalluumeysi, oo ka diiwaan gashan dalal ay ka mid yihiin Holland, France, Norway, Canada, China iyo Japan.
Kenya ma aysan magacaabin shirkadaha ay ku eedeyneyso xiisadda kala dhaxeysa Soomaaliya.
Kenya ayaa sheeganeyso dhul-badeed ay leedahay Soomaaliya oo uu kheyraad ka buuxa, waxaana dhulkan haddii ay maxkamadda caalamiga ah ee ICJ u xukmiso Soomaaliya uu macnaheedu yahay in Kenya ay weyn doono 26% aagga dhaqaalaha (EEZ) ee hadda ay xogga ku sheegato.
Dowladda Kenya ayaa isku dayeysa inay dowladda Soomaaliya ku cadaadiso wada-hadal si loo baajiyo kiiska maxkamadda ICJ, hase yeeshee Soomaaliy ayaa xalka kaliya ee xiisaddan u aragta go’aanka maxkamadda.
Hiiraan 26ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya duqeyn ka dhacday gobolka Hiiraan, duqeyntaasi oo lala eegtay saldhig Al Shabaab ay ku lahaayeen gobolka Hiiraan.
Duqeynta ayaa lagu waramayaa inay ka dhacday deegaan ku yaala inta u dhaxeysa Degmooyinka Beledweyne iyo degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan, waxaana la sheegayaa inay khasaaro kasoo gaartay xubno ka tirsan Al Shabaab.
Deegaanka uu weerarka ka dhacay ayaa Al Shabaab waxay sheegeen shalay inay ku gubeen gaari nooca dagaalka ah oo ciidamada maamulka Hirshabeelle ay la socdeen, islamarkaana ay ku furteen hub ciidamada ay wateen.
Taliska ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa dhawaan shaaciyay inay kordhiyeen weerarada ay la eegenayaan Al Shabaab, waxaana habeen hore oo kaliya ay lix duqeyn ka fuliyeen Shabeelaha Hoose.
Duqeynta xalay diyaaradaha dagaalka ay ka geysteen deegaano ka tirsan Gobolka Hiiraan weli lama oga khasaaraha rasmiga ah ee ka dhashay, waxaana saraakiisha ciidamada iyo mas’uuliyiinta Gobolka Hiiraan ay sheegeen inay dib ka faah faahin doonaan.
Duqeyntii ka dhacday Shabeelaha Hoose ayaa waxay ahaayeen kuwii ugu khasaaraha badnaa ee soo gaaray Al Shabaab iyo dad shacab ahaa oo ku sugnaa deegaanada la duqeeyay.
Turkiga 26ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dalka Turkiga Reccep Tayyip Erdogan, ayaa weerar xoogan ku qaaday dhiggiisa dalka Masar Cabdifataax Al-Sisi, oo xurguf xooggan ay ka dhaxeyso.
Weerarka Erdogan ayaa yimid kadib markii dowladda Masar xukun dal-dalaad ah ku fulisay 9 xubnood oo ka tirsan mucaaradka Masar oo lagu eedeeyay in ay ka danbeeyeen shirqoolkii lagu dilay xeer-ilaaliyihi guud ee hore ee dalka Masar Hishaam Barakaat.
Erdogan oo wareysi siiyay labada muuq-baahiye ee lagu kala magacaabo (CNN Turk iyo Kannel D), habeenimadii sabtida ahayd waxa uu yiri “tan iyo markii uu xukunka dalka Masar la wareegay Sisi xukuumaddiisa waxa ay daldaleen 422 qof, ugu dambayntii sagaal dhallinyaro ah, tani waa mid aan la aqbali karin.”
Madaxweyne Erdogan waxaa uu hadalkiisa sii raaciyay “Tani waa jawaabtayda kuwa i weydiiya maxaad ula kulmi la’dahay Sisi?
Xiisadda Erdogan iyo Sisi ayaa waxaa qeyb ka ah cadaadiska dowladda Masar ay ku hayso kooxda Ikhwaanul Muslimiin oo Erdogan uu taageersan yahay balse dowladda Masar ay ku sheegto koox argagixiso.
Sanadii tagtay Erdodan oo ku sugan shirka QM ee New York ayaa kursi uu qadi kulka cuni lahaa madaxweyne Trump ka kacay kadib markii uu soo fariistay Sisi.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Xisbiga Midowga Nabadda iyo Horumarka ee UPD ayaa baaritaan deg deg ah oo lagu sameeyo dilkii xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre, waxa uu ka dalbaday laamaha amniga dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.
Xildhibaan Boqorre, oo ahaa xubin ka mid ah xisbiga UPD, islamarkaana ka tirsanaa aas-aasayeesheeda, ayaa sabtidii lagu dilay degmada Kaaraan ee Muqdisho, waxaana dilkiisa sheegtay kooxda Al-Shabaab.
Qoraal uu soo saaray xisbiga ayaa lagu yiri “Xisbiga Midowga Nabadda & Horumarka ayaa ugu baaqay laamaha amaanka ee dowladda federaalka Soomaaliya in ay si deg deg ah baaritaan dhab ah ugu sameeyaan arxanlaaweyaashii ka dambeeyay dilka marxuum xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre oo axaddii lagu aasay magaalada Muqdisho, si cadaaladda loo horkeeno, isagoo ka mid ahaa aasaasayaasha xisbiga.”
Dhinaca kale xisbiga UPD ayaa sheegay inuu qaban doono kulan baroor-diiq ah. “Insha allah dhowaan xarunta dhexe ee xisbiga UPD ayaa lagu qaban doonaa kulan baroor diiq ah oo lagu xusayo taariikhihii kala duwanaa ee marxuumka iyo kaalintiisa muga weynd ee uu xisbiga kaga baxay.” Ayaa lagu yiri qoraalka.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali ayaa loo heystaa dilka Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud, dilkaasi oo ka dhacay degmada Mahadeey ee Gobalka Shabeelada Dhexe 26-11-2018.
Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud ayaa aha wada gaari oo ku safrayay qeyba kamid ah gobalka Shabeelada dhexe, waxa uu caan ka ahaa deeganada gobalkaasi, marxuumka ayaa istaagsanaa halka loogu tala galay hubinta gaadiidka ee ah meesha laga soo galo degmada Mahadeey ee gobolka Shabeelada Dhexe, ciidamada amniga ee ku sugnaa goobta ayaa hubinyay gaariga iyo laba qof oo kale oo la socday balse nasiib xumo Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali ayaa ka soo toogtay meel fogaan u jirto taasi oo sababtay geerida Marxuumka.
Isla maalintaas ayay ciidamada amniga ku soo wareejiyeen saldhiga Boliska Degmada Jowhar Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali oo ah eedeysanaha dilka Marxuumka loo heysto.
Ciidamada amniga ayaa ku soo wareejiyay hey’adaha dambi baarista, waxa ay sidoo kale hey’adaha ku wareejiyeen Eedeysane Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali xafiiska Xeer ilaalinta 22-12-aad ee sanadii tagtay, Xafiiska ayaa xilligaas codsaday in loo gudbiyo xabsiga dhexe Gar-suge ahaan.
Muddo kadib baaristooda ayay codsadeen in la muddeeyo dhageysiga eedda ka dhanka ah Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali 12-01-aad ee sanadkan, waxaana loo ballamay fadhiga hore ee maxkamadda 9-ka Bishii 2-aad ee sanadkan.
https://www.eni.com/en_IT/results.page?question=Somalia
Garsoorayaasha ayaa garowsaday in aysan ku filneyn dhageysiga dacwadda fadhi qura, waxa ayna xafiiska xeer ilaalinta amreen in la soo dhameystiro cadeymaha dambi ee loo heysto eedeysanaha.
Afar cisha kadib ayaa markale loo ballamay fadhiga Maxkamadda, waxa ayna xafiiska Xeer Ilaalinta soo bandhigeen , Qiraalka eedeysanaha, Markhaatiyaal gaariga la saarnaa marxuumka, Warqadda cadeynta dhimashada oo ku lifaaqan sawirka Marxuuumka iyo qoreygii lagu toogtay Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud.
Dhamme Muumin Xuseen Cabdullaahi ayaa ku dooday in eedeysanaha oo ku liif bartay Marxuumka maadaama aysan jirin sabab qasbeyso in uu toogto muwaadin marayay hubinta howlaha nabad-gelyada, waxa uuna weydiistay garsoorayaasha in lagu xukumo dil toogasha ah oo kaga filan abaalka ficilkii uu geystay eedeysanaha.
Dhanka kale Qareenada ayaa ku dooday maadaamaa qiraal uu yahay eedeysanaha in loo fududeeyo oo ay bixiyaan magta marxuumka.
Gaalkacyo 26ka Feebaraayo 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug ayaa sheegaya in waaberigii saaka lagu arkay mid kamid ah xaafadaha magaalada Meydka gabar yar oo muddo la raadinayay.
Meydka Gabadha oo da’deeda aheyd 12 sano jir ayaa la dhigay guriga ehelka raadinayay gabadhaasi yar oo la sheegay inay ka maqneyd maalmihii ugu dambeeyay, sida ay sheegeen dadka deegaanka.
Waxaa magaca Gabadha lagu sheegay Caasho Ilyaas Aadan oo 12 sano jir aheyd, waxaana jirkeeda ka muuqday jirdil xoogan, sida ehelkeeda ay sheegeen.
“Meydka Gabar da’yar ayaa saaka lagu arkay magaalada Gaalkacyo, waxaa la soo hor dhigay guriga ehelo ilaa xalay baafinayay, Caaisha Ilyaas Aadan oo 12 sanno jir aheyd”
“Isbitaalka wayn ayaa hada la keenay meydka Gabadha oo muujinaya in si fool xun loo jir dilay, sida ay ii xaqiijiyeen saraakiil caafimaad”, sidaasi waxaa sheegay wariyaha Caasimada Online ee gobolka Mudug.
Dhacdadaan ayaa aad loga hadal hayaa magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug, waxaana socda baaritaanka la xiriira dadka ka dambeeya falkaasi ka dhacay magaalada Gaalkacyo.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay maamulka labada dhinac ee magaalada Gaalkacyo
Jaamacadda 26ka Feebaraayo 2019Wasiirka arrimaha dibeda ee Xukuumadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad ayaa sheegay in Soomaaliya ay la wareegeyso hogaanka wasiiradad arrimaha dibeda Jaamacadda Carabta.
Wasiir Cawad ayaa sheegay in lixda bilood ee soo socota ay Soomaaliya madax ka noqon doonta Golaha Wasiirrada arrimaha dibadda ee Jaamacadda Carabta.
Sanadkii hore ee 2018 ayaa mar la isku soo qaaday in Soomaaliya ay marti geliso shir madaxeedka Jaamacadda Carabta inkastoo aan la caddeyn in la baajiyay ama la qabanayo.
Soomaaliya ayaa muddo dheer halgan ugu jirta sidii ay uga soo muuqan lahayd hoggaanka Jaamacadda Carabta oo ay xubin ka tahay tan iyo 1974tii iyo ururada kale ee caalamiga ah.
Toban sano ka hor ayey aheyd markii Somalia ay guddoomisay Shirka Golaha Wasiirada Jaamacadda Carabta ee ka dhacay Qaahira.
Wasiir Cawad ayaa ka mid ah wafdiga Madaxweyne Farmaajo ee ka qeyb galaya shirka hoggaamiyayaasha dalalka Carabta iyo kuwa Midowga Yurub ee a ka furmaya Magaalada Sharma Sheekh ee dalka Masar.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019Marxuum xildbhibaan Cismaan Cilmi Boqore oo ka tirsanaa golaha shacabka Soomaaliyeed ayaa xalay maqribkii lagu dilay agagaarka hoygiisa oo ku yaalla magaalada Muqdisho, waxaana soo baxaya warar sheegaya in amniga xildhibaanka uu ahaa mid beylah ah.
Senator Xuseen Sheekh Maxamuud oo ka tirsan Aqalka Sare ayaa sheegay in Xildhibaan Boqore ay kulmeen todobaadyo ka hor, kana walaacsanaa xaalada amnigiisa.
“Xildhibaanka oo aan kulanay dhowr asbuuc ka hor ayaa ka walaacsanaa amnigiisa gaar ka ah ka dib markii Taliska Ciidanka Booliska ay ka kaxaysteen ciidamadii ilaalada u ahayd sida uu ii sheegay”ayuu yiri Senator Xuseen Sheekh Maxamuud.
Warar kale oo laga helay dadka la noolaa xildhibaanka ayaa sheegay in marxuum Boqore uu shalay tagay saldhiga booliska Kaaraan, uuna saraakiisha halkaas joogtay u sheegay inuu ka walaacsan yahay amnigiisa, isagoo ka dalbaday iney siiyaan askar ilaalo ah, balse kuma guuleysan.
Xildhibaan Boqorre ayaa ahaa xildhibaanka kaliya ee ka tirsan baarlamaanka oo deganaa xaafadaha caadiga ah ee ku yaalla degmada Kaaraan ee magaalada Muqdisho isagoo magaalada ku socdaali jiray ilaalo la’aan.
Khudbaddii ugu dambeysay ee uu ka jeediyay golaha shacabka ayuu Xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre diiradda ku saaray amniga wuxuuna si qiiro leh uga hadlay caqabadda dhaqaale ee heysata ciidanka.
Bishii Setembar ee sannadkii 2018-kii ayuu xildhibaanka jeediyay khudbaddiisii ugu dambeysay ee baarlamaanka, taasoo qalbiyo badan taabatay.
Wuxuu si qota dheer uga hadlay howlaha sugidda amniga, isagoo sheegay in ciidanka amniga ay u baahan yihiin in xuquuqdooda loo dhammeystiro.
“Ciidan niyad sami iyo kalsooni qaba ayaa amni suga, hadduusan ciidanku kalsooni qabin amni ma sugo, tiro kastaba hala ekaadee. Ciidanka maanta aan heysannaa niyad ma hayo. Ciidanku waajibna isaga ayaa leh waajibna isaga ayaa lagu leeyahay. Marka la siiyo waajibka uu leeyahay ayuu waajibkiisa fulin karaa”, ayuu yidhi.
Xildhibaanka ayaa sheegay in isaga qudhiisa mar uu ku dhaawacmay weerar uu kala kulmay mid ka mid ah ilaaladiisa.
“Aniga nin ilaaladeyda ah ayaa isbuuc ka hor i feedhay. Guddoomiyuhu markhaati buu ka yahay, anigoo sakaraad ah ayaa gurigiisa la ikeenay. Nin ilaaladeyda ah ayaa i dilay laakiin kama xumaanin, sababtoo ah waxaan ogaa in ninkaas aan saddex ama afar bilood mushaar la siinin. Wax aan meelaha ka jaaf jaafo ayaan siinayay, guddoomiyaha laftiisa ayaan 2 bilood mushaar uga qaaday, markii aan isbitaalka digfeer kasoo baxay waxaan raalli galiyay askarigii i feeray”, ayuu yidhi xildhibaanka.
Dilka xildhibaanka ka dib ayaa taliska ciidanka booliska waxay shaaciyeen iney qabteen labo ka mid ah kooxihii ka dambeeyey dilkiisa iyo gaari lagu fuliyey weerarka ayna ku raad joogaan raggii dilka geystay qaarkood oo baxsaday.
Madaxda sare ee dowlada ayaa ka tacsiyadeeyey geerida xildhibaan Boqore oo ka tirsanaa xisbiga UPD ee uu hogaamiyo Xasan Shiikh, waxaana weerarka lagu dilay xildhibaanka sheegatay sida la filayey kooxda Al-shabaab.
https://www.eni.com/en_IT/results.page?question=Somalia
WARARKA MAANTA 25ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxaa loo dilayaa dadka waxgaradka Soomaaliyeed ee diidan in waddanka cadowga sokeeye iyo shisheeye loo gacan gelinaayo? Meeqo Shabaab ah ayaa ka dhex shaqaynaaya Hay’addaha amniga xukuummadda fashilantay? Yaa noqon soona Raysal Wasaaraha soo socda? Goorma ayaa la magacaabi doonaa Raysal Wasaare cusub? Maxay ahayd sababtii ilaalada Xildhibaan Marxuum Cismaan Cilmi Boqore looga qaatay ilaaladiisa? Maxuu Khaa’inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre ka yiri xabsiga weyn ee Muqdisho ay ka dhiseen Dowladdaha muddo badan ku mashquulsanaa kala jarjarid iyo kala go’anta qaranka #Soomaaliyeed? Mase meel aan cadaalad jirin iyo gole cadaaladdeed miyaa xabsi laga dhisi karaa? Yaa Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade’ u galisay dalka Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse yihiin Wasiiradda aan wax shaqo qaban oo dibaddaha u jooga baashaal iyo xaflado jaalliyaddaha dibadda ha noo dhigaan? Ma #Kenya ayaa rabta inay dhacdo qaybo kamid ah badda #Soomaaliya ayadoo ogaatay inaysan Maxkamadda Caalamiga ka badbaadi doonin khaladaadka iyo xadgudubyada ay ka gashay Soomaaliya ayadoo shatiyo sharci-darro ah siiyey shirkaddo shisheeye ah? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi la dahay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Kenya taasoo hanjabaado si istaba-joog ah ugu soo diraysaa #Soomaaliya? Maxay ku fashilantay xukuummadda uu hoggaaminaayo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse u aamusan yahay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ogaaday inuu Madaxweynaha Kenya Mudane Uhuru Kenyatta rabo inuu dhaco qaybo kamid ah dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Bangadheesh 26ka Feebaraayo 2019 Qof rakaab ah oo looga shakiyay in uu isku dayay in uu af duubto diyaarad ukala duulaysay Bangladesh iyo Dubai ayay toogasho ku dileen ciidammada sida khaas ah u tababaran ee Bangladesh, sida ay warbaahinta guduhu ku warrantay. Qofka laga shakisan yahay oo la sheegay in uu ku goodiyay in uu bistoolad qabo ayaa la dilay ka dib markii laamaha ammaanku ay si degdeg ah hawlagan u filiyeen sidaadii ay diyaaraddu si degdeg ah cago dhigatay Chittagong.
Waxaa badbaaday dhammaan 148 rakaab iyo shaqaalaha isugu jiray ee saarnaa diyaaradda ay leedahay shirkadda Biman Bangladesh Airlines oo duulimaad nambarkeedu ahaa BG147
Wali ma cadda sababta qofka laga shakisan yahay uu isugu dayay in uu diyaaradda afduubto.
Masuuliyiin ka tirsan ciidammada qalabka sida aayaa sheegay in nink laga shakisan yahay oo la rumaysan yahay in uu 25 jir yahay la dhaawacay markii la toogtay Axaddii balse uu wax yar ka dib geeriyooday, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee AFP.
“Waxaan isku daynay in aan xirno oo uu is dhiibo, balse wuu diiday markaas ka dib ayaana tooganay,” ayuu yiri Sareeye Gaas Motiur Rahman.
“Bangladesh ayuu u dhashay waxaana ka helnay bistoolad aan wax kale wehelin.” ayuu intaas ku sii daray.
Wararkii hore ayaa sheegay in qofka laga shakisan yahay uu dhimirka ka xanuunsan yahay uuna dalbaday in uu la hadlo Ra’iisulwasaare Sheikh Hasina oo booqasho ku maraysa magaalo xeebeedka Chittagong.
Shaqaalaha diyaaradda ayaa walaac ka muujiyay ka dib markii la sheegay in uu u dhaqmayo si shaki leh, uuna bidhaamiyay in uu qorshaynayo in uu afduuban rabo diyaaradda, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee Reuters.
Diyaaradda ayaa si degdeg ah la isugu gadaamay sidaadii ay u cago dhigatay garoonka Shah Amanat International ee magaalada Chittagong, iyadoo ay masuuliyiintuna isku dayayaan in ay la hadlaan qofka laga shakisan yahay.
Sawirro baraha bulshada la soo dhigay ayaa muujinaya dad badan oo taagan garoonka iyo diyaarad nooceedu tahay Boeing 737-800 oo gadaashooda ka muuqata.
Qorshihii hore ayaa ahaa in duulimaadkaasi uu Axadda ka dago Dubai iyadoo diyaaraddu ay ka duushay Dhaka.
BBC Somalia
Kenya 26ka Feebaraayo 2019 Mas’uuliyiinta dalka Kenya ayaa daraf saddexaad ku eedeeyey inay mas’uul ka yihiin xiisadda siyaasadeed ee ka dhex ooggan Nairobi iyo Muqdisho, sida uu qoray wargeyska The East African Standard ee Nairobi kasoo baxa.
Darafka saddexaad ayay Kenya rumeysan tahay inay dano ka leeyihiin shidaalka iyo kheyraadka Soomaaliy, ayna ku riixayaan dowladda Soomaaliya siyaadado Kenya ay u aragto kuwa qaldan.
Shirkadaha Soma Oil and Gas iyo Spectrum oo labadaba ka diiwaan gashan UK, ayaa horey dowladda Soomaaliya ula saxiixday heshiis shidaal sahmin iyo xog-ururin ah, waxaana dhowr jeer ay London ku qaabteen shir ku saabsan shidaalka Soomaaliya.
Hase yeeshee, Kenya ayaa rumeysan inay jiraan shirkado kale oo Soomaaliya ka leh dano shidaalmiyo mid kalluumeysi, oo ka diiwaan gashan dalal ay ka mid yihiin Holland, France, Norway, Canada, China iyo Japan.
Kenya ma aysan magacaabin shirkadaha ay ku eedeyneyso xiisadda kala dhaxeysa Soomaaliya.
Kenya ayaa sheeganeyso dhul-badeed ay leedahay Soomaaliya oo uu kheyraad ka buuxa, waxaana dhulkan haddii ay maxkamadda caalamiga ah ee ICJ u xukmiso Soomaaliya uu macnaheedu yahay in Kenya ay weyn doono 26% aagga dhaqaalaha (EEZ) ee hadda ay xogga ku sheegato.
Dowladda Kenya ayaa isku dayeysa inay dowladda Soomaaliya ku cadaadiso wada-hadal si loo baajiyo kiiska maxkamadda ICJ, hase yeeshee Soomaaliy ayaa xalka kaliya ee xiisaddan u aragta go’aanka maxkamadda.
Hiiraan 26ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya duqeyn ka dhacday gobolka Hiiraan, duqeyntaasi oo lala eegtay saldhig Al Shabaab ay ku lahaayeen gobolka Hiiraan.
Duqeynta ayaa lagu waramayaa inay ka dhacday deegaan ku yaala inta u dhaxeysa Degmooyinka Beledweyne iyo degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan, waxaana la sheegayaa inay khasaaro kasoo gaartay xubno ka tirsan Al Shabaab.
Deegaanka uu weerarka ka dhacay ayaa Al Shabaab waxay sheegeen shalay inay ku gubeen gaari nooca dagaalka ah oo ciidamada maamulka Hirshabeelle ay la socdeen, islamarkaana ay ku furteen hub ciidamada ay wateen.
Taliska ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa dhawaan shaaciyay inay kordhiyeen weerarada ay la eegenayaan Al Shabaab, waxaana habeen hore oo kaliya ay lix duqeyn ka fuliyeen Shabeelaha Hoose.
Duqeynta xalay diyaaradaha dagaalka ay ka geysteen deegaano ka tirsan Gobolka Hiiraan weli lama oga khasaaraha rasmiga ah ee ka dhashay, waxaana saraakiisha ciidamada iyo mas’uuliyiinta Gobolka Hiiraan ay sheegeen inay dib ka faah faahin doonaan.
Duqeyntii ka dhacday Shabeelaha Hoose ayaa waxay ahaayeen kuwii ugu khasaaraha badnaa ee soo gaaray Al Shabaab iyo dad shacab ahaa oo ku sugnaa deegaanada la duqeeyay.
Turkiga 26ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dalka Turkiga Reccep Tayyip Erdogan, ayaa weerar xoogan ku qaaday dhiggiisa dalka Masar Cabdifataax Al-Sisi, oo xurguf xooggan ay ka dhaxeyso.
Weerarka Erdogan ayaa yimid kadib markii dowladda Masar xukun dal-dalaad ah ku fulisay 9 xubnood oo ka tirsan mucaaradka Masar oo lagu eedeeyay in ay ka danbeeyeen shirqoolkii lagu dilay xeer-ilaaliyihi guud ee hore ee dalka Masar Hishaam Barakaat.
Erdogan oo wareysi siiyay labada muuq-baahiye ee lagu kala magacaabo (CNN Turk iyo Kannel D), habeenimadii sabtida ahayd waxa uu yiri “tan iyo markii uu xukunka dalka Masar la wareegay Sisi xukuumaddiisa waxa ay daldaleen 422 qof, ugu dambayntii sagaal dhallinyaro ah, tani waa mid aan la aqbali karin.”
Madaxweyne Erdogan waxaa uu hadalkiisa sii raaciyay “Tani waa jawaabtayda kuwa i weydiiya maxaad ula kulmi la’dahay Sisi?
Xiisadda Erdogan iyo Sisi ayaa waxaa qeyb ka ah cadaadiska dowladda Masar ay ku hayso kooxda Ikhwaanul Muslimiin oo Erdogan uu taageersan yahay balse dowladda Masar ay ku sheegto koox argagixiso.
Sanadii tagtay Erdodan oo ku sugan shirka QM ee New York ayaa kursi uu qadi kulka cuni lahaa madaxweyne Trump ka kacay kadib markii uu soo fariistay Sisi.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Xisbiga Midowga Nabadda iyo Horumarka ee UPD ayaa baaritaan deg deg ah oo lagu sameeyo dilkii xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre, waxa uu ka dalbaday laamaha amniga dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.
Xildhibaan Boqorre, oo ahaa xubin ka mid ah xisbiga UPD, islamarkaana ka tirsanaa aas-aasayeesheeda, ayaa sabtidii lagu dilay degmada Kaaraan ee Muqdisho, waxaana dilkiisa sheegtay kooxda Al-Shabaab.
Qoraal uu soo saaray xisbiga ayaa lagu yiri “Xisbiga Midowga Nabadda & Horumarka ayaa ugu baaqay laamaha amaanka ee dowladda federaalka Soomaaliya in ay si deg deg ah baaritaan dhab ah ugu sameeyaan arxanlaaweyaashii ka dambeeyay dilka marxuum xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre oo axaddii lagu aasay magaalada Muqdisho, si cadaaladda loo horkeeno, isagoo ka mid ahaa aasaasayaasha xisbiga.”
Dhinaca kale xisbiga UPD ayaa sheegay inuu qaban doono kulan baroor-diiq ah. “Insha allah dhowaan xarunta dhexe ee xisbiga UPD ayaa lagu qaban doonaa kulan baroor diiq ah oo lagu xusayo taariikhihii kala duwanaa ee marxuumka iyo kaalintiisa muga weynd ee uu xisbiga kaga baxay.” Ayaa lagu yiri qoraalka.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019 Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali ayaa loo heystaa dilka Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud, dilkaasi oo ka dhacay degmada Mahadeey ee Gobalka Shabeelada Dhexe 26-11-2018.
Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud ayaa aha wada gaari oo ku safrayay qeyba kamid ah gobalka Shabeelada dhexe, waxa uu caan ka ahaa deeganada gobalkaasi, marxuumka ayaa istaagsanaa halka loogu tala galay hubinta gaadiidka ee ah meesha laga soo galo degmada Mahadeey ee gobolka Shabeelada Dhexe, ciidamada amniga ee ku sugnaa goobta ayaa hubinyay gaariga iyo laba qof oo kale oo la socday balse nasiib xumo Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali ayaa ka soo toogtay meel fogaan u jirto taasi oo sababtay geerida Marxuumka.
Isla maalintaas ayay ciidamada amniga ku soo wareejiyeen saldhiga Boliska Degmada Jowhar Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali oo ah eedeysanaha dilka Marxuumka loo heysto.
Ciidamada amniga ayaa ku soo wareejiyay hey’adaha dambi baarista, waxa ay sidoo kale hey’adaha ku wareejiyeen Eedeysane Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali xafiiska Xeer ilaalinta 22-12-aad ee sanadii tagtay, Xafiiska ayaa xilligaas codsaday in loo gudbiyo xabsiga dhexe Gar-suge ahaan.
Muddo kadib baaristooda ayay codsadeen in la muddeeyo dhageysiga eedda ka dhanka ah Dable Xoogga Dalka Cabduqaadir Maxamuud Cali 12-01-aad ee sanadkan, waxaana loo ballamay fadhiga hore ee maxkamadda 9-ka Bishii 2-aad ee sanadkan.
Garsoorayaasha ayaa garowsaday in aysan ku filneyn dhageysiga dacwadda fadhi qura, waxa ayna xafiiska xeer ilaalinta amreen in la soo dhameystiro cadeymaha dambi ee loo heysto eedeysanaha.
Afar cisha kadib ayaa markale loo ballamay fadhiga Maxkamadda, waxa ayna xafiiska Xeer Ilaalinta soo bandhigeen , Qiraalka eedeysanaha, Markhaatiyaal gaariga la saarnaa marxuumka, Warqadda cadeynta dhimashada oo ku lifaaqan sawirka Marxuuumka iyo qoreygii lagu toogtay Marxuum Cabdiraxmaan Cadow Maxamuud.
Dhamme Muumin Xuseen Cabdullaahi ayaa ku dooday in eedeysanaha oo ku liif bartay Marxuumka maadaama aysan jirin sabab qasbeyso in uu toogto muwaadin marayay hubinta howlaha nabad-gelyada, waxa uuna weydiistay garsoorayaasha in lagu xukumo dil toogasha ah oo kaga filan abaalka ficilkii uu geystay eedeysanaha.
Dhanka kale Qareenada ayaa ku dooday maadaamaa qiraal uu yahay eedeysanaha in loo fududeeyo oo ay bixiyaan magta marxuumka.
Gaalkacyo 26ka Feebaraayo 2019 Wararka aan ka heleyno magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug ayaa sheegaya in waaberigii saaka lagu arkay mid kamid ah xaafadaha magaalada Meydka gabar yar oo muddo la raadinayay.
Meydka Gabadha oo da’deeda aheyd 12 sano jir ayaa la dhigay guriga ehelka raadinayay gabadhaasi yar oo la sheegay inay ka maqneyd maalmihii ugu dambeeyay, sida ay sheegeen dadka deegaanka.
Waxaa magaca Gabadha lagu sheegay Caasho Ilyaas Aadan oo 12 sano jir aheyd, waxaana jirkeeda ka muuqday jirdil xoogan, sida ehelkeeda ay sheegeen.
“Meydka Gabar da’yar ayaa saaka lagu arkay magaalada Gaalkacyo, waxaa la soo hor dhigay guriga ehelo ilaa xalay baafinayay, Caaisha Ilyaas Aadan oo 12 sanno jir aheyd”
“Isbitaalka wayn ayaa hada la keenay meydka Gabadha oo muujinaya in si fool xun loo jir dilay, sida ay ii xaqiijiyeen saraakiil caafimaad”, sidaasi waxaa sheegay wariyaha Caasimada Online ee gobolka Mudug.
Dhacdadaan ayaa aad loga hadal hayaa magaalada Gaalkacyo ee gobolka Mudug, waxaana socda baaritaanka la xiriira dadka ka dambeeya falkaasi ka dhacay magaalada Gaalkacyo.
Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay maamulka labada dhinac ee magaalada Gaalkacyo
Jaamacadda 26ka Feebaraayo 2019Wasiirka arrimaha dibeda ee Xukuumadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad ayaa sheegay in Soomaaliya ay la wareegeyso hogaanka wasiiradad arrimaha dibeda Jaamacadda Carabta.
Wasiir Cawad ayaa sheegay in lixda bilood ee soo socota ay Soomaaliya madax ka noqon doonta Golaha Wasiirrada arrimaha dibadda ee Jaamacadda Carabta.
Sanadkii hore ee 2018 ayaa mar la isku soo qaaday in Soomaaliya ay marti geliso shir madaxeedka Jaamacadda Carabta inkastoo aan la caddeyn in la baajiyay ama la qabanayo.
Soomaaliya ayaa muddo dheer halgan ugu jirta sidii ay uga soo muuqan lahayd hoggaanka Jaamacadda Carabta oo ay xubin ka tahay tan iyo 1974tii iyo ururada kale ee caalamiga ah.
Toban sano ka hor ayey aheyd markii Somalia ay guddoomisay Shirka Golaha Wasiirada Jaamacadda Carabta ee ka dhacay Qaahira.
Wasiir Cawad ayaa ka mid ah wafdiga Madaxweyne Farmaajo ee ka qeyb galaya shirka hoggaamiyayaasha dalalka Carabta iyo kuwa Midowga Yurub ee a ka furmaya Magaalada Sharma Sheekh ee dalka Masar.
Muqdisho 26ka Feebaraayo 2019Marxuum xildbhibaan Cismaan Cilmi Boqore oo ka tirsanaa golaha shacabka Soomaaliyeed ayaa xalay maqribkii lagu dilay agagaarka hoygiisa oo ku yaalla magaalada Muqdisho, waxaana soo baxaya warar sheegaya in amniga xildhibaanka uu ahaa mid beylah ah.
Senator Xuseen Sheekh Maxamuud oo ka tirsan Aqalka Sare ayaa sheegay in Xildhibaan Boqore ay kulmeen todobaadyo ka hor, kana walaacsanaa xaalada amnigiisa.
“Xildhibaanka oo aan kulanay dhowr asbuuc ka hor ayaa ka walaacsanaa amnigiisa gaar ka ah ka dib markii Taliska Ciidanka Booliska ay ka kaxaysteen ciidamadii ilaalada u ahayd sida uu ii sheegay”ayuu yiri Senator Xuseen Sheekh Maxamuud.
Warar kale oo laga helay dadka la noolaa xildhibaanka ayaa sheegay in marxuum Boqore uu shalay tagay saldhiga booliska Kaaraan, uuna saraakiisha halkaas joogtay u sheegay inuu ka walaacsan yahay amnigiisa, isagoo ka dalbaday iney siiyaan askar ilaalo ah, balse kuma guuleysan.
Xildhibaan Boqorre ayaa ahaa xildhibaanka kaliya ee ka tirsan baarlamaanka oo deganaa xaafadaha caadiga ah ee ku yaalla degmada Kaaraan ee magaalada Muqdisho isagoo magaalada ku socdaali jiray ilaalo la’aan.
Khudbaddii ugu dambeysay ee uu ka jeediyay golaha shacabka ayuu Xildhibaan Cismaan Cilmi Boqorre diiradda ku saaray amniga wuxuuna si qiiro leh uga hadlay caqabadda dhaqaale ee heysata ciidanka.
Bishii Setembar ee sannadkii 2018-kii ayuu xildhibaanka jeediyay khudbaddiisii ugu dambeysay ee baarlamaanka, taasoo qalbiyo badan taabatay.
Wuxuu si qota dheer uga hadlay howlaha sugidda amniga, isagoo sheegay in ciidanka amniga ay u baahan yihiin in xuquuqdooda loo dhammeystiro.
“Ciidan niyad sami iyo kalsooni qaba ayaa amni suga, hadduusan ciidanku kalsooni qabin amni ma sugo, tiro kastaba hala ekaadee. Ciidanka maanta aan heysannaa niyad ma hayo. Ciidanku waajibna isaga ayaa leh waajibna isaga ayaa lagu leeyahay. Marka la siiyo waajibka uu leeyahay ayuu waajibkiisa fulin karaa”, ayuu yidhi.
Xildhibaanka ayaa sheegay in isaga qudhiisa mar uu ku dhaawacmay weerar uu kala kulmay mid ka mid ah ilaaladiisa.
“Aniga nin ilaaladeyda ah ayaa isbuuc ka hor i feedhay. Guddoomiyuhu markhaati buu ka yahay, anigoo sakaraad ah ayaa gurigiisa la ikeenay. Nin ilaaladeyda ah ayaa i dilay laakiin kama xumaanin, sababtoo ah waxaan ogaa in ninkaas aan saddex ama afar bilood mushaar la siinin. Wax aan meelaha ka jaaf jaafo ayaan siinayay, guddoomiyaha laftiisa ayaan 2 bilood mushaar uga qaaday, markii aan isbitaalka digfeer kasoo baxay waxaan raalli galiyay askarigii i feeray”, ayuu yidhi xildhibaanka.
Dilka xildhibaanka ka dib ayaa taliska ciidanka booliska waxay shaaciyeen iney qabteen labo ka mid ah kooxihii ka dambeeyey dilkiisa iyo gaari lagu fuliyey weerarka ayna ku raad joogaan raggii dilka geystay qaarkood oo baxsaday.
Madaxda sare ee dowlada ayaa ka tacsiyadeeyey geerida xildhibaan Boqore oo ka tirsanaa xisbiga UPD ee uu hogaamiyo Xasan Shiikh, waxaana weerarka lagu dilay xildhibaanka sheegatay sida la filayey kooxda Al-shabaab.
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 24ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxuu Khaa;inul Waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre ka yiri xabsiga weyn ee Muqdisho ay ka dhiseen Dowladdaha muddo badan ku mashquulsanaa kala jarjarid iyo kala go’anta qaranka #Soomaaliyeed? Mase meel aan cadaalad jirin iyo gole cadaaladdeed miyaa xabsi laga dhisi karaa? Yaa Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade’ u galisay dalka Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse yihiin Wasiiradda aan wax shaqo qaban oo dibaddaha u jooga baashaal iyo xaflado jaalliyaddaha dibadda ha noo dhigaan? Ma #Kenya ayaa rabta inay dhacdo qaybo kamid ah badda #Soomaaliya ayadoo ogaatay inaysan Maxkamadda Caalamiga ka badbaadi doonin khaladaadka iyo xadgudubyada ay ka gashay Soomaaliya ayadoo shatiyo sharci-darro ah siiyey shirkaddo shisheeye ah? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi la dahay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Kenya taasoo hanjabaado si istaba-joog ah ugu soo diraysaa #Soomaaliya? Maxay ku fashilantay xukuummadda uu hoggaaminaayo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse u aamusan yahay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ogaaday inuu Madaxweynaha Kenya Mudane Uhuru Kenyatta rabo inuu dhaco qaybo kamid ah dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Africom 24ka Feebaraayo 2019 Taliska Ciidanka Mareykanka Afrika ee Africom ayaa war ka soo saaray llaa Afar weerar oo xalay ay ka geysteen deegaano katirsan gobolka Shabeelaha Hoose.
Taliska Ciidanka Mareykanka Afrika ee Africom ayaa war ka soo saaray llaa Afar weerar oo xalay ay ka geysteen deegaano katirsan gobolka Shabeelaha Hoose.
Maamulka Dowlad Puntland 24ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Maamulka Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa walaac ka muujiyay hubka dowladda Soomaaliya ay ka hesho caalamka, isaga oo sheegay in hubka dowladda la gaarsiiyo aysan helin maamulka Puntland.
Madaxweynaha maamulka Puntland ayaa ka codsaday beesha caalamka inay ka taageeraan dhanka amaanka, maadaama sida uu sheegay Puntland ay dagaal adag kula jirto Al Shabaab iyo kooxda Daacish.
Wuxuu sheegay in maamulka Puntland uusan helin taageerada dhanka amaanka ee maamulada loogu soo dhiibo dowladda Soomaaliya, waxaana uu dalbaday in arimahaasi si gaar ah looga taageero.
Madaxweynaha Puntland Siciid cabdullaahi Deni ayaa yiri “Kaalmadda beesha caalamku ugu tala gashay maamul goboleedyadda Dowlad Federaalka Soomaaliya ayaa iska qaadata, oo waxba nama soo gaaraan, dadka Puntland way isku filan yihiin”
Waxaa uu xusay in Puntland ay tahay meesha ugu daran dhinaca amaanka oo ay si wadajir ah uga dagaallamaan Daacish iyo Al-shabaab, sidaasi daraadeed ay u baahan yihiin hub iyo dhaqaalo ay kula dagaalamaan labada koox.
Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa sheegay in haddii taageerada caalamka aan Puntland qeybteeda laga siin ay isku tashan doonto Puntland sida uu hadalka u dhigay.
Hadalka madaxweyne Deni ayaa u muuqda mid muujinaya inaysan helin taageeradii dhanka amaanka ee loo qorsheeyay dowlad goboleedyada, waxaana arintaasi ay joogsatay markii madaxweyne Gaas iyo dowladda is qabteen mudaddii uu xilka hayay.
Kenya 24ka Feebaraayo 2019 Wargeyska The Star ee ka soo baxa dalka Kenya ayaa faalo ka qoray xiisadda diblumaasiyadeed ee dalalka Kenya iyo Soomaalya, waxaana Kenya uu sheegay inay sameysay qaladaad badan, isaga oo ugu dambeyn ugu baaqay inay Kenya dhageysato go’aanka Maxkamadda ICJ, waxaana qoraalka wargeyska u qornaa sidan:-
Kenya waxay u baahan tahay inay hoos u dhigto hadalada kulkul ee ay jeedineyso, taasi oo la xiriirta dhul badeedka ay dooneyso inay xoog kaga qaadato Soomaaliya.
Khamiistii lasoo dhaafay, Wasiirka arrimaha dibadda Kenya Monica Juma ayaa wariyaasha sheegtay “Maku wareejin doono qeyb kamid ah dhulka Kenya dowlad kale” ayay tiri xoghayaha arrimaha dibadda Kenya.
Waxay sidoo kale hadalkeeda ku dartay inay cunaqabateyn saari doonaan Soomaaliya, iyaga oo ka eegaya nooca jawaabta ay bixinayaan madaxda dowladda Soomaaliya ama haddii ay ku guul dareystaan inay raali gelin bixiyaan.
Sidoo kale wasiir Juma ayaa wariyaasha u sheegtay in wadamada caalamka qaarkood ay dagaal u aadaan waxyaabo yaryar, taasi oo ka dhigneyd Kenya inay la dagaalameyso Soomaaliya.
Kenya waxay leedahay masuuliyadda ay ku difaaceyso dhulkeeda iyo madax banaanideeda balse luqadda ay Kenya adeegsatay ayaa loo arkaa inay tahay cagajugleyn iyo mid qasab ah.
Inkastoo Kenya ay tani sheeganeyso Haddana maxkamadda Cadaalada adduunka ayaa waxaa horyaala kiista dacwadda badda ee Kenya iyo Soomaaliya, halkaas oo mid kasta oo ka mid ah dhinacyadu ay fursad u heystaan inay soo gudbiyaan dacwadooda.
Inkasta oo Kenya ay ka soo horjeedo awoodda ICJ-da ee arrinta dacwadda badda waxaana ay doorbiday degenaansho la’aan diblomaasiyadeed iyo mid siyaasadeed.
Sida ku heshiiyeen 2009-kii – Soomaaliya waxay ku guuleysatay wareeggii koowaad kiisna maxkamad horteeda.
Dhawaaqa duufaanta dagaalka ma xallin doono dhibaatada. Waa lagama maarmaan in Kenya ay ICJ dhageysato oo ay go’aamiso arrinta.
Muqdisho 24ka Feebaraayo 2019 Kooxo hubaysan ayaa xalay Magaalada Muqdisho waxa ay ku dileen nin Nabadoon ahaa oo ka mid ahaa dadka ku nool Degmada Dharkiinley ee Gobolka Banaadir.
Dilka Nabadoonkaan, oo lagu magacaabay Muxiyaddiin Kilkilow ayaa waxaa gaystay dabley hubaysan oo watay Bistoolado, kuwaasi oo ka baxsaday goobtii ay ku dileen Nabadoonka, iyadoo saaka la soo aasay Nabadoonkaasi.
Ciidamada Booliska Dharkiinley ayaa sheegay inay wadaan baaritaan ku aadan dilka Nabadoonkaasi loo gaystay.
Dhinaca kale Kooxo hubaysan ayaa goor dhaw tabeelaha Sheekh Ibraahin ee duleedka Muqdisho waxa ay ku dileen Askari ka tirsanaa Ciidamada dowladda.
Askariga oo la sheegay in uu ka tirsanaa Ciidamada Nabadsugida Soomaaliya ayaa watay sida ay Goobjoogayaal sheegeen Mootada nooca fekonta, waxaana la sheegay in sidoo kale ay toogteen rag hubeysan oo iyana Mooto watay,halkaasna ay isaga baxsadeen.
Ciidamo Boolis ah ayaa saacado kadib gaaray goobta uu dilka ka dhacay,iyaga oo halkaasi kasoo qaaday Medyka askari balse aaney u suurtagelin inay gacanta ku dhigaan kooxii ka dambeeyay dilkaas.
Wararka aan heleyno ayaa sidoo kale waxa ay sheegayaan in raggii ka dambeeyay dilka askariga ka tirsanaa Ciidamada Nabadsugida ay horay u sii qaateen Qori nooca AK47 ah oo uu watay.
Muqdisho 24ka Feebaraayo 2019Kooxo hubeysan ayaa Shalay Galab dilay Xildhibaan Cismaan Cilmi Boqore oo ahaa Xildhibaankii ugu da’da weynaa Baarlamaanka 10-aad ee Soomaaliya.
Allaha u naxariistee Xildhibaanka ayaa lagu xasuustaa hadalkii qiimaha lahaa ee uu ka jeediyey kulankii uu Baarlamaanka Soomaaliya 17 September 2018 ku yeeshay Muqdisho kaasoo looga hadlayey Arrimaha Ciidamada.
Xildhibaan Cismaan Cilmi Boqore ayaa kulankaas ka sheegay in aan wax amni ah laga sugeynin askar mushaarkoodu yahay $100, oo xitaa aan boqolkas si joogta ah loo siinin.
Boqore waxaa uu tusaale usoo qaatay qarashka wax looga cabo ama looga cuno hoteelada ay fariistaan madaxda sida Hotel Jaziira, taas oo muujineysa in qidmada maalin qura ku baxda madxda iyo mushaarka bilaha ee askariga iney isla egyihiin.
Waxaa uu tusaale usoo qaatay mid ka mid ah askarta ilaalisa oo u gacan qaaday, taas oo sababta in xildhibaanka la dhigo isbitaalka Digfeer ee Muqdisho.
“ Mid ka mid askarta i ilaalisa ayaa feer ila dhacay, anoo xanuunsan ayaa la ikeenay guriga gudoomiyaha , lama yaabin inuu askarigaas ii gacan qaaday sababtoo ah wax aan ogahay sida uu ku shaqeeyo iyo in wixiisii yaraa aanu dhowr bilood helin, maalin dhexe gudoomiyaha ayaan labo bilood oo mushaarkiisa ah uga qaaday ayuu yiri Boqore.
Waxaa uu sheegay in aan amni jirin, isagoo ku dooday in askartu ay nolol u baahan yihiin, xaasas iyo caruur lee yihiin , oo laga rabo biil, caafimaad iyo waxbarasho waxaana uu soo jeediyay in marka hore ciidamada la daryeelo oo mushaarka loo badiyo hadii ami laga rabo Muqdisho.
Hadalkaas ayaa noqday midkii ugu saameynta badnaa oo uu Boqore ka jeediyo Xildhibaanada sanadkii tagay ee 2018.
Allaha u naxariiste Boqore ayaa Maanta lagu aasay Magaalada Muqdisho.
Halkaan hoose ka daawo Muuqaalka
Muqdisho 24ka Feebaraayo 2019 Magaalada Muqdisho ayaa sheegaya in la dhaawacay mid kamid ah dhaqaatiirka Isbitaalka Ergodan Ex Digfeer oo ku yaala degmada Hodon ee gobolka Banaadir.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in dhaawaca dhaqtarka uu yimid kadib markii askar ka tirsan ciidamada dowladda ay rasaas ku fureen gaari uu la socday xili ay doonayeen inay ku furtaan wadada agagaarka Hotel Amiira oo la sheegay inay aad mashquul u aheyd.
Dhaqtarka oo lagu magacaabo Dr. Cabdi Xaliim oo ah dhaqtar ka howlgala Isbitaalka Erdogan (Digfeer), isla markaana qaabilsan dhinaca caruurta ayaa lagu dhaawacay agagaarka maqaayada Beder ee degmada Hodon.
Dhaqaatiirka Isbitaalka Digfeer ee uu ka howlgalyay weli wax faah faahin ah kama bixin dhaawaca Dhaqtar ka howlgalayay Isbitaalka. Wararka ayaa sheegaya in la qabtay askariga furay rasaasta uu ku dhaawacmay dhaqtarka, waxaana la dabiibayaa dhaawaca dhaqtarka, iyadoo la sheegay in la dhigay qeybta Qaliinka ee isbitaalka.
Inta badan ciidamada amaanka ayaa rasaas ku furta waddooyinka xiliga ay dareemaan inay xiran waddooyinka magaalada oo gaadiid badan ay ku kulmaan waddooyinka qaar
Muqdisho 24ka Feebaraayo 2019 Mid ka mid ah koox wariyaal ah oo maalmo kahor la kulmay alle ha unaxariistee Xildhibaan Cusmaan Cilmi Boqore ayaa ka sheekeeyay waxyaabaha ay ka diiwaan geliyeen xildhibaanka muddo yar oo ay wada Joogeen.
Qoraalka Wariyaha ayaa u qornaa Sidan:
Xildhibaan Cismaan Boqore waxaan ku xasuustaa!
Xildhibaanka la dilay Cismaan Cilmi Boqore maalma kahor ayuu noo sheekeeyey inagoo koox wardoonayaal ah.
Waxaan joognay xarunta Xisbiga Xasan Sheekh Maxamuud uu hogaamiyo, xilligu Casir ayuu ahaa, agteena ayuu ku dukaday isagoo dhar cadcad wata.
Markuu salaama naqsaday ayuu nagu yiri “dhallinyaro ma igaranaysaan?” Waan isfiirfiirinay illeen kedis ayey wax ku dhaceen, qaar golaha shacabka ayey 5 sano warar ka doonayeen oo si fiican ayaa loo ganayey alle ha u naxariistii Xildhibaan Boqore,,,,,,,, markaan cabaar aamusneyn ayuu yiri sida aad iigaran wayseen waxaa u lumay taariikhdii dalkiinu lahaa, Mustaqbalkiina ka fakara oo aqoonsada waxaa tihiin iyo cidda aad wax ku noqoteen.
Sheekadiisa inaan maqsuud kuwada aheyn waxaa marqaati ka ahaa sida aan u wada aamusneyn, oo codkiisa kaliya looga maqlayey halkii aan wada joognay.
Kama uusan harin sheekadiiye, waxa uu na xasuusiyey Xornimada maanta jirta ogaantiisa sida lagu helay, qaabka dowladdii Soomaaliya ee Africa caanka ka aheyd u burburtay iyo sida hadda dowladda jirta lagu helay kadib 1991 kii.
Xildhibaanku waxa uu noo sheegay in xilligii KMG ee Madaxweyne Cabdullaahi yuusuf uu aad ula shaqeeyey, xitaa safaro ayuu goboladda ku maray Boqore isagoo dhulka maray, xilligaas dowladda inta badan goboladda iyo caasimadda ma aysan maamuleyn.
Iyadoo looga digayo in uu dadka dhexgalo ayuu caawinaad qaaday boqore sida uu noo sheegay, majirin cid u dhaxaysay isaga iyo wasiira kale markii shacabka goboladda Bay, Bakool iyo shabeelaha hoose ay u gurmanaayeen.
Waan la kaftamay, da’daadu waa imisa ayaan weydiiyey, wuxuu yiri adeer da’du micno ma lahane wax tarka qofeed ayaa hal beeg u baahan.
Dhiiranaanta qofnimo ee Xildhibaan Cismaan boqore waxaa kamid aheyd in uu ahaa qof ku kalsoon waqtiga iyo waayaha waxa uu kala kulmo.
Amniga: waxa uu ka yiri adeer in askari i ilaaliyo waxaan ka door bidaa inaan shacabka aamino oo aan ku dhex noolaado, ilaalidayda markasta oo fasax ay i weydiistaan waan siiyaa, alle ayaan ku kalsoonahay.
Salaadda waa uu ku wanaagsanaa sida uu noogu sheekeeyey iyo mida aan ka arkay, waxaan ku xasuustaa in uu yiri adeer Salaad subaxa Masaajid iyo Jameecada ayaan kula dukadaa, waa ilaahey Mahaddiis.
Alle ha u naxariisto Xildhibaan Cismaan Boqore
Muqdisho 24ka Feebaraayo 2019 Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa faro-gelin ku sameeyey xiisad ka taagneyd dekedda Muqdisho oo u dhaxeysay ganacsato iyo shirkad dowladda Soomaaliya ay siisay qandaraas.
Xiisadda ayaa u dhaxeysa shirkadda Kulmiye Transportation and Logistics oo dowladda ka haysata qandaraaska soo saarita buugaagta lahaanshaha baabuurta iyo taargooyinka iyo ganacsatada dalka kasoo dejiya baabuurta.
Xiisadda ayaa timid kadib markii shirkadda ay ku guul-darreysatay in baabuur laga soo dejiyey dekedda ay u sameyso sharciyadii iyo warqaaihii ay u baahnaayeen si dibedda loogu soo saaro, inkasta oo ganacsatada ay sheegeen in lacagtii canshuurta ee laga rabay laga qaaday.
Baabuurta ganacsatada ay keeneen ayaa dekedda ku xayirnaa muddo ku dhow laba bil, waxaana intaas dheer in shirkadda Albayrak oo dekedda maamusha ay kusoo rogtay lacag kiro ah muddada ay dekedda yaaleen baabuurta.
Dhinaca kale, shirkadda Kulmiye ayaa iyana dhankeeda ku doodday inay lacag uga maqan tahay wasaaradda maaliyadda, sidaas darteedna aysan soo saari karin taargooyinka cusub.
Wararka ayaa sheegaya in ra’iisul wasaare Kheyre uu tegay dekedda islamarkaana amray in lasii daayo dhammaan baabuurta kadibna arrimaha taagaan gadaal laga xaliyo.
Si kastaba, inkasta oo baabuurtii xayirneyd lasii daayey, haddana arrintan ayaa soo cusboonaan doonta oo haddana saameyn doonta baabuurta cusub ee imanaya illaa xal buuxa laga gaaro kiiskan, sida ay sheegeen ganacsatada baabuurta soo dejisa.
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 23ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa Soomaaliya ka dhigay waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade’ u galisay dalka Soomaaliya waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxayse yihiin Wasiiradda aan wax shaqo qaban oo dibaddaha u jooga baashaal iyo xaflado jaalliyaddaha dibadda ha noo dhigaan? Ma #Kenya ayaa rabta inay dhacdo qaybo kamid ah badda #Soomaaliya ayadoo ogaatay inaysan Maxkamadda Caalamiga ka badbaadi doonin khaladaadka iyo xadgudubyada ay ka gashay Soomaaliya ayadoo shatiyo sharci-darro ah siiyey shirkaddo shisheeye ah? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi la dahay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Kenya taasoo hanjabaado si istaba-joog ah ugu soo diraysaa #Soomaaliya? Maxay ku fashilantay xukuummadda uu hoggaaminaayo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse u aamusan yahay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ogaaday inuu Madaxweynaha Kenya Mudane Uhuru Kenyatta rabo inuu dhaco qaybo kamid ah dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Kenya 23ka Feebaraayo 2019 Muranka ku saleysan Badda ee ka dhaxeeya dalalka Kenya iyo Soomaaliya ayaa saacaddihii ugu dambeeyay Xoogeystay, waxaana taasi ay cabsi weyn ku abuurtay Ganacsatada Soomaaliyeed ee Sanadyadii ugu dambeeyay maalgalin weyn ku sameeyay Magaalada Nairobi ee Caasimadda dalka Kenya.
Welwelka ugu badan ayaa yimid ka dib warkii kasoo baxay wasiirka arrimaha dibadda ee Kenya, Monica Juma oo sheegtay in ay jiri karto cunaqabateyn ay ku soo rogaan Soomaaliya, taasoo ku xiran hadba sida ay noqoto jawaabta ay xukuumadda Muqdisho ka bixiso sharraxaadda laga sugayo.
Qaar ka mid ah Ganacsatadda Soomaaliyeed ee ku sugan Magaalada Nairobi ayaa sheegay in ay qabaan welwel ku aadan in uu saameeyo Xiriirka sii xumaanaya ee Soomaaliya iyo Kenya.
Dadka ganacsiyadda waa weyn ku leh Magaalada Nairobi, waxaa ka mid ah Xildhibaano iyo Wasiir ka tirsan dowladda, kuwaasoo si joogto ah u tagga Nairobi.
Qaar ka mid ah Duplomaasiyiinta Soomaaliyeed ayaa aaminsan in cunaqabateynta Kenya ay noqon karto mid lagu soo roggo shakhsiyaad heysta dhalashada Kenya, islamarkaana xilal ka haaya dowlada dhexe ee Soomaaliya.
Muqdisho 23ka Feebaraayo 2019 Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa maanta u dabaal-degaya sanadguurada 49-aad ee ka soo wareegatay aas-aaskooda, iyadoona munaasabad lagu weynayo maalintaasi qaban-qaabadeedu ka socoto magaalada Muqdisho. Munaasabad si heer sare ah loo soo qaban qaabiyay kana dhaceysa xarunta ciidanka Asluubta Soomaaliyeed ayaa waxaa ka qeyb galaya mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya iyo saraakiil ciidan.
Madaxda dalka iyo saraakiisha ciidamada ayaa hambalyo ku aadan sanadguurada 49-aad ee aas-aaska ciidanka asluubta Soomaaliyeed u diray ciidanka asluubta Soomaaliyeed iyo madaxdooda.
Ciidanka Asluubta Soomaaliyeed oo la aas-aasay 1970kii ayaa waxay qeyb ka yihiin ciidamada qaranka uu dalka leeyahay, iyagoona si gaar ah gacanta ugu haya xabsiyada iyo dhaqan celinta maxaabiista.
Burundi 23ka Feebaraayo 2019 Sida laga soo xigtay saraaakiil ka tirsan ciidamada Burundi ee qeybta ka ah howlgalka AMISOM waxaa bilaawday dib u celinta ilaa 1,000 askari oo ka mid ah ciidamadooda ku sugan Soomaaliya. Sida laga soo xigtay saraaakiil ka tirsan ciidamada Burundi ee qeybta ka ah howlgalka AMISOM waxaa bilaawday dib u celinta ilaa 1,000 askari oo ka mid ah ciidamadooda ku sugan Soomaaliya.
Muqdisho 23ka Feebaraayo 2019 Masuuliyiinta dowladda Soomaaliya ayaa maanta xariga ka jaraya xabsiga ugu weyn Soomaaliya, kaasi oo sidoo kale la sheegay inuu yahay xabsiga ugu weyn Africa oo laga hergeliyay magaalada Muqdisho.
Masuuliyiinta dowladda ayaa ka qeyb galaya xariga ka jarista Xabsigaasi oo laga dhisay deegaanka KM7 ee duleedka magaalada Muqdisho, waxaana xabsigaasi la sheegay inuu yahay mid wax badan laga helayo.
Xabsiga waxaa horey u dhagax dhigay Ra’iisul wasaare hore Cumar C/rashiid Cali, waxaana hadda lasoo gabo gabeeyay dhismaha xabsigaasi oo la sheegay inuu yahay mid caalami ah.
Dhismaha xabsiga waxaa la sheegay inay iska kaashadeen taliska ciidamada Asluubta Soomaaliyeed iyo hay’ad ka tirsan Qaramada Midoobay, waxaana xariga ka jaraya masuuliyiinta dowladda.
Taliska ciidamada asluubta ayaa sheegay in xabsiga laga helayo Jiif, Qeyb waxbarasho, Garoomo kubadda lagu ciyaaro, qeyb ay dagaan garsoorka dalka iyo ciidamada booliska Soomaaliyeed.
Sareeyo Guuto Bashiir Goobe oo saxaafadda la hadlayay ayaa sheegay in xabsigan uu ka weyn yahay xabsiyo badan oo ku yaala dalalka bariga Africa.
Lasoco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Gedo 23ka Feebaraayo 2019 Wararka aan ka heleyno xuduuda dalalka Kenya iyo Soomaaliya ayaa sheegaya in xubno ka tirsan Al Shabaab ay ku dhinteen qarax gaari oo ka dhacay gobolka Gedo.
Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa sheegay in qaraxa gaariga uu ka dhacay deegaanka Ceelcade ee gobolka Gedo, waxaana la sheegay in gaariga uu marayay wadada.
Ku dhawaad 10 ruux oo ka tirsan Al Shabaab ayaa la sheegay inay gaariga saarnaayeen, waaxaana nooca gaariga la sheegay inuu ahaa midka loo yaqaan Qooqan.
Al Shabaab wali kama aysan hadlin khasaaraha kasoo gaaray qaraxa gaariga, balse saraakiisha ciidamada dowladda ayaa sheegay in xubno kamid ah Al Shabaab ay ku dhinten qaraxaasi.
Ma jirto ilo wareedyo ka madax banaan Saraakiisha Militariga dowladda Gobolka Gedo oo warkaan xaqiijinaya.
Saraakiisha ciidamada dowladda ayaa sheegay in qaraxa uu ahaa mid dhulka horey loogu aasay, kaasi oo haleelay gaariga ay la socdeen xubnaha ka tirsan AL Shabaab.
Imaaraadka 23ka Feebaraayo 2019 Dawladda Imaaraadka Carabta ayaa sheegtay in Somaliland ay hoggaaminayso dalalka Afrika ee ay siiyaan maalgashiga tooska ah.
Warsidaha East African Business Week , ayaa daabacday warbixin ka soo baxday Xafiiska Maalgashiga Dibadda ee Tooska (FDI) ee Imaaraadka oo shaaciyey in Somaliland hormuud ka tahaymeelaha ay maalgashanayaan, waxaana kaalinta labaad ku jira dalka Masar.
Dawladda Imaaraadku Waxay caddeysay inay Somaliland wax kala qabanayaan dhinaca casriyeynta dekedda Berbera oo ay gelinayaan dhaqaale lagu qadaray 442 Milyan oo Doolar, Isla markaana ay saldhig Millatari ka furanayaan magaalo xeebeedda Berbera bisha June ee sannadkan.
Sidoo kale waxa Xafiiska maalshiga FDI ee dalka Imaaraadku sheegay inay doonayaan inay noqoto dekedda Berbera marin biyoodka ugu muhiimsan ee Geeska Afrika.
Mashaariicda ay maalgashanayso Imaaraadk Carabtu waxay iskugu jiraan horumarinta dekedaha, Gaadiidka, macdanta, cusboonaysiinta tamarta, deegaanka iyo horumarinta adeegyada maaliyadda.
Siday faafisay Wakaalladda Wararka Somaliland (SOLNA) oo soo xigatay warbixinta East African Business Week, oo ku warantay in wakiilka Somaliland u fadhiya Kenya, Baashe Cawil Cumar oo hore u ahaan jiray Wakiilka Somaliland ee Imaaraadku uu kaalin weyn ka qaatay suurtogelinta iskaashiga iyo maalgashiga Imaaraadka Carabtu ka fulinayo Somaliland.
Israa’iil 23ka Feebaraayo 2019 Waaxda Dadka iyo Socdaalka ee Israel ayaa haweeney Somali-British ah u diiday inay gasho gudaha Israel si ay u booqato saaxiibkeed, waxaana ay ku xaniban tahay garoonka Ben-Gurin International Airport ee duleedka magaalada Tel Aviv.
Mas’uuliyiinta ayaa sheegay in in sababta haweeneydan loogu diiday inay gasho gudaha ay tahay kadib markii ay sheegtay inay damacsan tahay inay degto Israel, oo ay la noolaatoo saaxiibkeed oo ah nin magan-galyo ka raadinaya Israel oo muhajir ah.”
Haweeneydan oo lagu magacaabo Faiza Amin Mohammed ayaa sheegtay inaan sharaxaad laga siin sababta loogu diiday inay gudaha gasho, ayada oo hadda laba maalmood ku xanniban garoonka. Waxay sheegtay inaysan wax qorshe ah ka lahayn inay kusii nagaato Israel, marka booqashadeeda ay dhameysato.
Waaxda Socdaalka ayaa khamiistii isku dayday in Faiza ay qasab ku saarto diyaarad u socotay London, taasi oo lagu guul-darreysatay
Faiza oo oo degan London ayaa ka shaqeysa isbitaal, waxaana ay racfaan ka qaadatay go’aanka loogu diiday inay gasho Israel, hase yeeshee waxaa sida ay sheegtay loo diiday inay la kulanto qareenkeeda Asaf Weitzen.
Waxay ku dooday inay dooneysay kaliya inay booqasho gaaban ku joogto Israel, si ay waqti ula qaadato saaxiibkeed. Faiza ayaa 20 sano ka badan ahayd muwaadin British ah, waxayna leedahay caruur iyo ganacsi u diidaya inay dal kale degto, sida ay sheegtay.
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 22ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Ma #Kenya ayaa rabta inay dhacdo qaybo kamid ah badda #Soomaaliya ayadoo ogaatay inaysan Maxkamadda Caalamiga ka badbaadi doonin khaladaadka iyo xadgudubyada ay ka gashay Soomaaliya ayadoo shatiyo sharci-darro ah siiyey shirkaddo shisheeye ah? Maxay tahay sababta ay Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ugu jawaabi la dahay Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee Kenya taasoo hanjabaado si istaba-joog ah ugu soo diraysaa #Soomaaliya? Maxay ku fashilantay xukuummadda uu hoggaaminaayo khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse u aamusan yahay Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ogaaday inuu Madaxweynaha Kenya Mudane Uhuru Kenyatta rabo inuu dhaco qaybo kamid ah dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Kenya 22ka Feebaraayo 2019 Wasiirka arrimaha dibadda Kenya Monica Juma ayaa sheegtay in dowladda Soomaaliya si ku tala-gal ah u marin habaabineyso calaamka, kaddib shirkii London ee lagu soo bandhigay sahanka shidaalka. Wasiirka ayaa sheegtay in gabi ahaanba marka shirkaasi la eego uu ahaa mid hor imanaya sida ay hadalka u dhigtay balantii ay horay u galeen labada dowladdood iyo dacwada ka furan maxkamada cadaallada ICJ oo gacanta ku heysa dacwada xudduud baddeedka ay isku hayaan labada dal.
‘’Talaabada ay qaaday dowladda Somaaliya waa mid dhaawaceysa niyad wanaagii labada dowladdood, iyo waliba sugitaankii go’aanka maxkamada ayeey tiri Monica Juma Wasiirka arrimaha dibadda Kenya.
Mudadda loo qabtay soo saarista shidaalka ayeey ku sheegtay bisha Janaayo 2020-ka oo ka hor waqtiga maxkamadu go’aanka gaareyso , taasoo muujineysa ayeey tiri qorshaha dowladda Soomaaliya ee ah in ay soo saarto shidaalka dhul baddeedka lagu muransan yahay.
Dowladda Kenya ayaa u muuqata in aysan wali ku qancin jawaabtii ay bixisay dowladda Soomaaliya, waxaana ay Kenya dalbatay in dowladda Soomaaliya looga fadhiyo faah faahin intaa ka badan.
Mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa sheegay in uu soconayo wadatashi la xiriira eedeymahan danbe ee mar kale ka soo yeeray dowladda Kenya islamarkaana jawaab ka soo saarin doonaan.
Koonfur Afrika 22ka Feebaraayo 2019 Kooxo burcad Koonfur Africaan ayaa lagu waramayaa in xalay dil iyo dhaawac ugu geysteen ganacsato Soomaaliyeed deegaanka Foslors oo ka tirsan Magalada Johannesburg. Warar soo baxaya ayaa sheegaya in ka hor dilka iyo dhaawaca loo geystay ganacsatada Soomaaliyeed dagaal kooban dhaxmaray burcada iyo ganacsatada, waxaana la sheegay in mid ka mid ah kooxihii weerarka soo qaaday goobta lagu dilay.
Nooma suurtagalin in aan helno magacyada ganacsatada Soomaaliyeed ee xalay lagu dilay dalkaasi Koonfur Africa.
Dalka Koonfur Africa ayaa waxaa uu noqday mid habeen iyo maalin si bareer ah Soomaalida loogu dilo,waxaana weli jirin in dowladda Federaalka Soomaaliya ay ka hadashay dilalkaas Koonfur Africa loogu geysanayo ganacsatada Soomaliyeed.
Maamulka Hirshabelle 22ka Feebaraayo 2019 Guddoomiyaha baarlamaanka maamulka Hirshabeelle ayaa ka hadlay xiisadii siyaasadeed ee u dhaxeysay xildhibaanada baarlamaanka iyo guddoonka baarlamaanka.
Guddoomiye Sheikh Cusmaan Barre Maxamed oo saxaafadda la hadlayay ayaa sheegay inay xaliyeen dhamaan tabashooyinka ay qabeen xildhibaanada baarlamaanka maamulka Hirshabeelle.
Wuxuu sheegay in kulamo ay wada qaateen guddoonka baarlamaanka maamulka Hirshabeelle iyo xildhibaanadii tabashooyinka qabay, islamarkaana wax badan ay isla garteen.
Xildhibaanada ayaa ka cabanayay dhaqaalo badan oo mushaar ahaan kaga maqan, waxaana uu cadeeyay in hadda arimahaasi la xaliyay, sida uu hadalka u dhigay.
“Arimaha baarlamaanka si guud ayaa loo xaliyay, wax khilaaf ah oo hadda ka dhex jira baarlamaanka iyo xukuumadda ma jiraan, siyaasadda sideedaba waa la isku qabtaa, laakiin waxaa muhiimadda tahay in hal meel la iskuugu wada yimaado, arimihii jirayna waa la xaliyay”ayuu yiri guddoomiye Cusmaan Barre.
Qaar kamid ah wasiiradii dhawaan xilalka laga qaaday ayaa wali waxaa kamaqan mushaaraadka ku dhawaad 10 bilood, waxaana la ogeyn halka ay ku baxeyn dhaqaalihii loo qorsheyn jiray maamulka Hirshabeelle.
Muqdisho 22ka Feebaraayo 2019 Ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre ayaa ka hadlay horumarinta, Midnimada iyo dhab u heshiisiinta Shacabka Soomaaliyeed ay door weyn ka ciyaareyso dhismaha dowladnimada Soomaaliya.
Isaga oo ka hadlayay magaalada Muqdisho ayuu sheegay in shacabka Soomaaliyeed ay sugayaan dowlanimo qurux badan, islamarkaana ay ka sugayaan dadka hogaanka u haya Soomaaliya.
Wuxuu sheegay in dalka uu u baahan yahay, siyaasiyiin mideysan una mideysan horumarinta dalka Soomaaliya, Abwaano, dhaliyari, Haween iyo shacabka uu isku duubma si loo gaaro dowladnimo qurux badan.
Sidoo kale wuxuu sheegay in aan loo baahneyn in dowladnimada kaliya laga sugo madaxweynaha, ra’iisul wasaaraha iyo xildhibaanada baarlamaanka, balse loo baahan yahay in si wadajir ah looga wada shaqeeyo.
Dowladda Iyo Maamulka Jubbaland 22ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxay wada-hadallo u dhaxeeyay dowladda federaalka Soomaaliya iyo maamulka Jubaland oo toddobaadkii tegay ka magaalada Nairobi, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Wada-hadalladan oo billowgooda ay ka shaqeeyeen siyaasiyiinta Soomaalida Kenya, ee ay isku beesha yihiin Axmed Madoobe, ayaa la sheegaya inay meel wanaagsan gaareen, islamarkaanaa wareega labaad oo wada-hadallo ah ay ka dhici doonaan magaalada Kismaayo toddobaadka soo socda.
Xog ay heshay Caasimada Online ayaa sheegeysa in laga yaabo in ra’iisul wasaare Xasan Cali Kheyre uu gaaro magaalada Kismaayo, si uu u hoggaamiyo waftiga wada-hadallada ee dowladda Soomaaliya.
Waxaa sidoo kale macquul ah in xubno u badan xildhibaano iyo wasiiro ku beel ah Axmed Madoobe loo diro Kismaayo, kuwaas oo uu hoggaamin doono wasiirka duulista iyo saadaasha hawada Maxamed Cabdullaahi Salaad Oomaar
Si kastaba waxaa macquul ah in tani ay ka carreysiiso Axmed Madoobe, maadaama la rumeysan yahay in Oomaar loo arko ninka ay dowladda Soomaaliya dooneyso inay ku beddesho Axmed Madoobe marka la gaaro doorashada Jubaland, haddii wada-hadallada ay fashilmaan.
Si kastaba, waxay u badan tahay in Kheyre uu tago Kismaayo, sida aan xogta ku helnay.
Wada-hadallada labada dhinaac, oo muddo la isku dayaye, ayaa ugu dambeyn dhaqaaqay kadib markii shir ay Garowe ku yeesheen madax goboleedyada iyo madaxweyne Farmaajo intii lagu guday jiray caleemo saarkii Siciid Cabdulahi Dani.
Qorshaha socda ayaa ah in heshiis ay gaaraan dowladda Soomaaliya iyo Axmed Madoobe ka hor inta uusan qabsomin shirka bisha March loo ballamay ee Garoowe ku dhex-maraya dowladda iyo dowlad goboleedyada.
Maraykanka 22ka Feebaraayo 2019 Dowladda Mareykanka ayaa ku dhawaaqday in ay Soomaaliya ku maalgalin doonto Malaayiin doollar oo loogu tala galay in sare loogu qaado Kabayaasha dhaqaallaha iyo Arrimaha Gargaarka.
Qorshahan ayaa qeyb ka ah qorshe ballaaran oo dowladda Mareykanka ay ugu tala gashay dalal ay ka mid ah tahay Soomaaliya oo ay ka jiraan dhibaatooyin ay ka mid yihiin dhanka Ammaanka iyo Xasilooni daro.
War kasoo baxay Waaxda Arrimaha dibadda ee dowladda Mareykanka ayaa lagu sheegay in sidoo kale lacagtaan ay ka qeyb ka tahay la dagaalanka Al-Shabaab.
“Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo USAID waxay ku maal-galin doonaan in ka badan $ 500 milyan Soomaaliya sanadkan. Taasi waxay ku darsan tahay in ka badan $ 1 bilyan oo ka mid ah gargaarka Qaramada Midoobay. Mid waliba waxan rajeynaynaa in maaliyaddani ay dib u soo celiso barwaaqo iyo xasilooni Soomaaliya”ayaa lagu yiri Warka kasoo baxay Mareykanka.
Dowladda Mareykanka ayaa sidoo kale sheegtay in ay hubin doonto halka ay ku baxayso lacagtaan iyo in ay gaarto meeshii loogu tala galay.
“Waxaan hubin doonaa in lacagtaan ay marto Waddo sax ah oo keeni karta xasillooni iyo Al-qaacida laga tirtiro geeska Afrika” ayaa lagu yiri warka kasoo baxay Mareykanka.
Soomaaliya 22ka Feebaraayo 2019 Proff Yaxye Caamir Xaaji Ibraahim, ayaa maqaalkan kasameeyey iskudayga Kenya ay ku dooneyso boobka qayb kamid ah badda Soomaaliya iyo shirkii 7-dii Febraury lagu qbatay magaalada London oo lagu soo bandhigay xog la xiriirta Shidaalka Soomaaliya.
Maqaalkan ayaa soo bandhigaya falanqeyn iyo sooyaal kusaabsan shirkadadaha sahanka shidaalka kasameeyey Dhulka Soomaaliya illaa sanadkii 1980, isaga oo ifinaya talana siinaya dhammaan madaxda iyo shirkadaha ku howllan shidaalka Soomaaliya.
Halkan Hoose ka Aqriso Qoraalka Proff Yaxye Caamir:
Ar Shidaalaa!!! Inteey iska qaban la’dahay?
Wada Aqri ama iska dhaaf, Dhibcaha Hoose.
Araar:
- ka sokoow sharciyadii shidaalka oo aan la dhameeystirin, iyo Go’aan ka gaarida Baarlamaanada.
- Xuriyadda somalida 1960 ka hor ayaa shidaal laga baarayay Dalka, wax badanna horaa loo sii ogaa halka shidaal ku jiro.
- Waqtigii Kacaanka Goobo badan ayaa Sahan ka sokoow ,la calaamadeeyay oo la ogaaday wixii ku jiray, laakin shuruudo ayaa la isku raaci waayay.
- Dhibaatadu ma ahan Baaritaan, sidoo kale Qof somali ah ma diidayo in shidaal loo soo saaro Somaliya.
- Waxaa laga shakisan yahay kalamadaha Bid & Auction oo qoraalada ku qoran macnahooda, oo la leeyahay Xaraash waaye iyo xaraash loogama jeedo.
- Ropert Okley oo ahaa Safiirkii USA ee dagaaladii sokeeye kadib ,ahaana xubin milkiilashaasha shirkado shidaal. Ayaa yiri: Heshiiskii aan idinla galnay 1963 waxaan sugeeyanya 30 sanno in Aagga noo xiran aan cid kale qaadan Karin, haddana 30 sanno oo kale ayaan sugi karnaa, haddii la waayo xaalad ku haboon, waana noo xirnaanayaa.( Dhagaheeyga ayaan ku maqlayay makuu sidaa lahaa Amb. Okley-1993).
- fiiri: African Intelligence- 2014. Wasiir Cabdirisaq Cumar oo tagay Holland shirkadda Anglo-Dutch , waa diiday in laga wada hadlo wixii ey u waceen.
- Shell/Exxon, ayaa tiri waxaa nala siiyay 5 Ceel shidaal oo Badda ah, sannadkii 1980 oo 50% ayaan leheyn, dagaaladii 1991 ayaa howsheenii hakiyay, welina xuquuqdeeni ma dhumin oo xaalado aan caadi aheyn, dagaal ayaa dhacy.
- Sannadkii 2012 Puntland ayaa heshiis la gashay African Oil Corp. in kasta oo sahankii wax lagu waayay.
- Adam Smith International ASI ayaa war bixin teeda ku sheegaty in aan lagu kalsoonaan Karin Som Oil qoraaladeeda oo aynan ka muuqan daah furnaan iyo la talinteeda. la talinta ( petroleum Resimes Advisor PRA ee uu leeyahay Jay Pork .
- Dowladii Xassan sheikh ayaa Ingriiska ka codsatay in marka hore Dowlada la siiyo taageero farsamo Technical support oo ka kooban shan qeybood: Geophysics, Engineers, Law, Accounting, iyo Interpenetrating Data , waa la diiday waxaana lagu yiri: marka hore la soo heshiiya maamul gobaleedyadiina.
- Iyada oo laga cararyo ENI ayaa la sameeyay Som Oil ee ma aheyn shirkad hore u jirtay.waxaana lala kaashaday Michel Howard & taajirkii Ruushka.
- kenya oo lacag badan ka hor marsatay shirkada shidaal oo haddii Maxkamadaha looga raayo aan iska bixin Karin lacagtaa oo ka badan 100 million.
- Kenya oo Shiinaha u balan qaaday Ceel Shidaal oo ku yaal meel u dhexeeysa Mogadishu iyo Baraawe, shiinahana uga bedelatay hub badan.
- Laba ka mid ahaa 4 shirkadood oo baddeena shidaal ka baarayay oo kala ahaa ( Stat Oil Norway hore Kenya u siiyay Block 126 iyo Anadarko USA ayaa shaqadoodii joojiyay, kadib markii Dowladahoodii iyo Safaaradahoodu u sheegeen in howshoodu ey sharci daro tahay oo fasax Kenya aan lagu shaqeyn Karin ,taasina ey sharaf daro u keenee wadamadooda. weyna ka tana suleen markii lagu yiri: Aaggaa Somaliya iyo Kenya cid leh lama hubo.
- Shirkadda Total oo hore Kenya u siisay Block L 22-28 ayaa iyana shakisay oo shaqadii hakisay.
- Shirakada Shidaal ee Kilimanjaro Capital oo uu leeyahay Zulfqar Rashid Hindi uu Jan. Iidi Amiin u eryay Canada ayaa isna loo saxiixay Amas –Qoryoley- Afgoi,4 Ceel shidaal.
- Som oil & Gas ayaa lagu eedeyay in kharajka ka galaya baaritaanka, oo lafteedu qaar ka mid ah ey soo deeynsatay kuna sheegaty $43 million in laga badbadiyay oo lacag saa’id ah la saaray oo ah Laba jibaar ka badan kharajkii ka galay.
- Jalling wierson iyo Ayca oo ah madax dhinac Dhaqaalaha iyo Sharciga kala taliso shirkadda shidaalka ee Shell ayaa Dacwo u qoray Dowlada Mareeykanka iyaga oo leh shirkadda Mareykanka ee “Liberty Petroleum Corp” ee Lenience farax uu ku siiyay Cabdi qaybdiid dhinaca badda Galmudug ,dhul badeedkaa annagaa hore naloo siiyay.
- Shirkadaha hore wax loogu saxiixay waxaa ka mid ah : 1-Shirkada CCECC oo Shina ah 2016 ayaa punt land u saxiixday.2- Shirkada CIOG China international Oil and Gas dowladii ku meel gaarka yaa u saxiixday. Shirkadaha kale ee heeysta saxiixa ee sugaya qeybtoodii waxaa ka mid ah : 3- General Energy oo Laba saxiix heysato. 4-DND international. 5- RAK Gas. 6-ANSAN WikFs. 7-Horn Petroleum. 8-African Energy. 9- African Oil Corp. 10- ION Geophysical Corporation.11- Kilimanjaro. 12-Petro Quest Africa.13- Som Oil. 14-BGP inc. 15-spectrum .16- A& A. 17-CONOCO. 18-Phillips.19- ENI.20- Chevron. 21- Royal Dutch Shell.22- British petroleum. Iyo kuwa kale oo heeysta Fasax hore loo siiyay, lacaguna uga baxday.
- kacaanku waxa uu u saxiixay 1980kii shirkadaha Bp ( Amoco, Sinclair ) Chevron( Texaco) CONOCO, ENI, Shell ,Exxon Mobile iyo 5 Shirkadood oo kale.
Maxaa laga shakisan yahay?
- Shirkii London 2019, Mustamiciin Al kiraam ayaan ka eheyn, Goob jooge kaliya, abaabulka , soo ban dhigida, martiqaadka cid kale ayaa leheyd, Goobta la soo bandhigayo ma ahan mid aan xukuno.
- Gudoomiye xigeenkii Baarlamaanka maxaa geeyay Hayad fulin ma ahan.
- Dowladu Balama hore ayey ka baxday, waa la kala aamin baxay.
- Mucaadaku waxa ey ka baqayaan in ey ku lacageeystaan madaxdan oo illaa owlaada ey Abkoowyaal u yihiin ey xukunka sii heystaan, mucaaradka laftiisu waxa uu rabaa sidaa oo kale.
- Spectrum waa shirkad yar oo shaki la galiyay diiwaan galinteeda iyo milkiila yaasheeda.
- Dib u dhacii shirkii la qaban lahaa 9 June 2018.
- Need assessment for Development, extractive Industry . in si public ah loo soo bandhigo waa la diiday.
- ENI oo ah shirkad shidaal oo Talyaani ah ayaa Xassan sheikh ku casuuntay Rome Sept 2013. Waxaana kulmay Hassan sheikh iyo Paolo Scarono , waa la isku afgarn waayay kadib markii uu Xassan Sheikh ku eedeeyay in ey Heshiis la galeen kenya kaana uuna aqoonsan doonin, kuna xad gudbeen madaxbanaanida Somaliya fasax kenyana kuma baari kartiin. Waa lagu soo kala tagay, waana loo goodiyay ,arrintaa xassan waa eeday.
- Shirkadda ENI ee Talyaaniga Saamiga ugu badan waxaa leh Dowlada Qadar , mar dambe ayaa looga yeeray Framaajo Talyaaniga, lama ogo in uu ogolaaday iyo in kale, waxaase la ga shakin karaa xirrirka ka dhexeeyo dowlada somalida iyo Qadar iyo dhinaca kale Qadar oo saamiga ugu badan iska leh, iyo fasax kenya bixisay mala ogolaan karaa.
- Waxa laga baqayaa sida wadama badan oo shidaal leh oo eyna dadkoodu ka faa’iidin in ey nagu dhacdo, sida : Nigeria ,Angola, tusaale: Geni bisaaw ( hal nin ayaa xakuma 39 sanno, wiilkiisu waa madaxweyne ku xigeen, shidaal waxaa masuul ka ah Dumaashigii, dadku waa sabool dakhligu ka hooseey 2$ maalintii iyaga oo heli kara boqolaal dollar maalintii, looma dhiso isgoolo iyo isbitaalo, Lacagta ka soo xarooto shidaalka waxaa lagu shubaa account bank oo qof leeyahay halkii tan Dalka lagu shubi lahaa, Bank oo ku yaal Washington , Dowlada Mareykanku kama hadli karto .Carabta halkii shidaal laga helaba shirkaduhu waxa ey ku hayaan kali talis xukumo, kadibna iyagaa rado.
- In Dacwada Maxkamada laga Noqdo, Kenyana si hoose loola heshiiyo.
Talo:
- In shakiga la iska dhaafo, oo si wadar & daah furnaan ah loo maamulo shidaalka.
- In la dajiyo sharci iyo nidaan cad, go’aankuna uuna ku koobneeyn xukuumada lana helo gudiyo madax banana oo heer deegaan iyo heer qaran ah, aqoon yahano si madax banana isku xilsaaro lana aqoonsado doorkooda.
- Sida Norway ama Turkiga in aan la nimaad qorshe shidaal soo saaridda, ka horna la diyaarinayo Khubaro wadani ah . sida in 500 Araday lagu barayo shidaalka howlihiisa iyo aqoontiisa ka hor heshiisyada.
- Dowladda waxaa u habooneyd in ey furto Dood furan ,uuna soo fadhiisto madaxweyne, Raisul wasaare, wasiir, ururo bulsho, gobalada , Mucaarad ,dadweyne. si loo shaki baxo.
Annaga kaliya isma heysano ee waa la isku keeyna heeystaa. Intaas hadaad isku geeyso maxaa kuu soo baxaya?
Wixii ka khaldan ka sax , wixii ka dhiman ku dar.
Qore: Yahya Amir
https://www.youtube.com/watch?v=YzS71yx1N6g
WARARKA MAANTA 21ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxaa ka taqaanaa Taliye Ku-xigeenka Nabad-sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Fahad Yasiin oo haysta ilaa iyo 5 baasaboork oo kale duwan? Maxuu Taliye ku-xigeebka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Mr, Fahad u amrayaa khaarajinta dadka difaacaya shacabka Soomaaliyeed ee fikirkiisa diidan? Ma ogtihiin inuu Maamulka #Somaliland ugu horeeyey Maamul Gobaleedyada dalka ka aasaasmay oo ay hadda xaqiiqsadeen maamulka ugu dembeeya xagga horumarka dalka yahay? Meeqo Maamul goballeed ayaa dalka ka dhex jira oo calan iyo lacagba samaysta? Meeqo Al- Shabaab ah ayy shaqo siiyey Taliye ku-xigeebka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Mr, Fahad? Ma #Kenya intay ka iibisay dhul baddeed Soomaaliyeed shirkaddaha kala ah ENI Iyo Statoil “blocks L21, 23, 24 +25” ayaa haddana #Soomaaliya ku eedaynaysa xadgudubkii ay sida khiyaanad uga gashay Shacabka Iyo dalka #Soomaaliya? Xaggee/halkee ku noolyihiin raggii muranka geliyey badda Soomaaliya dhulkeeda inay nagu qabsato #Kenya? Maxay ku hadli doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare hore Senator Cumar Cabdirashiid Cali, Wasiir hore Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Prof. Ibbi iyo rag kale oo murankan siyaasaddeed lugta u geliyey inay Kenya ku muranto dhul baddeed Soomaaliyeed? Ma Kenya ayaa rabtay inay maanta #Soomaaliya ka dhacdo dhul baddeed? Maxay tahay 3 qodob ee ay Dowladda #Kenya si qasab ay ugu soo jeedisay Dowladda #Soomaaliya si ay Kenya u dhacdo dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo Kenya ogaatay inay Maxkamadda Caalamiga ganaaxi doonto sharci-darrada ay Dowladda Kenya ku siisay inay Shirkaddo shisheeye ah shati sharci-darro ugu baartaan shidaal iyo kheyraadka badda dhul baddeed ku dhex yaala xuduudka Soomaaluya? Maxuu qaban karaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo 2 sanno ay beesha caalamka siin weysay wax dhaqaallo ah? Meeqo siyaasi oo Soomaali ah ayaa dowladdda Kenya uga dhex shaqaynaya Dowladda Soomaaliya? Mase wada taqaanaa magacyadooda? Ha wiqleyso!
Baardheere 20ka Feebaraayo 2019 magaalada Baradheere ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in ciidamada Ethiopia halkaasi lagula eegtay Qarax, kaasi oo waxyeelo ay ka soo gaartay.
Qaraxa ayaa ka dhacay bartamaha magaalada Baardheere ee gobolka Gedo, waxaana la sheegay in ciidamada Ethiopia xiligaasi ay marayeen bartamaha magaalada Baardheere ee gobolka Gedo.
Lama oga khasaaraha ka dhashay qaraxa, balse dadka deegaanka ayaa sheegay in ciidamada ay hakiyeen gabi ahaanba dhaqdhaqaaqii xaafadaha magaaada Baardheere ee gobolka Gedo.
Sidoo kale Ciidamada Itoobiya ayaa ku faafay xaafadaha ku hareereysan waddada bartamaha Magaalada marta ee qaraxyada lagula beegsaday.
Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qaraxyada, waxaana ay sheegeen inay ku dileen ciidamo Ethiopian ah.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Eithiopia 21ka Feebaraayo 2019 Ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed ayaa galabta la kulmay madaxweynaha maamulka Somaliland, Muuse Biixi Cabdi iyo weftigii uu hoggaaminayey oo ku sugan caasimadda dalka Itoobiya.
Bayaan kasoo baxay xafiiska ra’iisul wasaare Abiy Ahmed ayaa lagu faah-faahiyey waxyaabihii kulanka looga hadlay, waxaana xusid mudan in Abiy uu Muuse Biixi ugu yeeray “madaxweyne maamul.”
Inkasta oo Itoobiya aysan siyaasad ahaan Somaliland u aqoonsaneyn dal, haddana inta badan madaxdii ka horreysay Abiy Ahmed waxay ku gaabsan jireen “madaxweynaha Somaliland”, ayaga oo aan dal iyo maamul midna ku sheegin, waxaana in si toos ah uu hadda ugu yeeray madaxweyne maamul ay muujineysaa is-beddel weyn.
Bayaanka ayaa u qornaan sidan:
“Ra’iisul wasaare Abiy Ahmed waxa uu maanta xafiiskiisa ku qaabilay madaxweynaha Maamulka Somaliland Muuse Biixi Cabdi iyo waftigiisa. Labada dhinac ayaa ka hadlay iskuna raacay dhowr qodob oo muhiim ah oo ay ku jiraan xiriirka dadkooda, xaqiijinta fayo-qabka dadka Itoobiyaanka ah ee jooga Somaliland iyo ka shaqeynta arrimaha mideeya labada dhinac ee nabadda iyo amniga.
Muuse Biixi waxa uu bogaadiyey horumarka ra’iisul wasaare Abiy Ahmed uu ka sameeyey is-dhex galka gobolka, wuxuuna aqbalay baaqa ra’iisul wasaaraha ee ah in lasii xoojiiyo xiriirka wada-shaqeyna ee Maamulka Somaliland iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya. Mid taas la xiriirta, waxaa lagu heshiiyey in la qabto wada-hadallo fool ka fool ah mustaqbalka. Waxay labada dhinac kusoo geba gebeeyeen wada-hadalkooda inay ka xaajoodeen isticmaalka dekedaha iyo xiriirada kale ee dhaqaale”
Kulanka Muuse Biixi Cabdi iyo ra’iisal wasaaraha Itoobiya Dr. Abiy Ahmed, ayaa waxa ku wehelinayey wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya, Dr. Workneh Gebeyehu iyo madaxa xafiiska ra’iisal wasaaraha Itoobiya, dhinaca Somaliland-na waxa madaxweynaha wehelinayey wasiirrada arrimaha dibadda iyo xidhiidhka caalamiga ah, Prof. Yaasiin Xaaji Maxamuud Xiir (Faro-toon), arrimaha gudaha, Mudane Maxamed Kaahin Axmed, Horumarinta Maaliyadda, Dr. Sacad Cali Shire iyo wasiirka wasaaradda Ganacsiga, Wershadaha iyo dalxiiska, Mudane Maxamuud Xasan Sacad (Saajin).
Maamulka Somaliland 21ka Feebaraayo 2019 Warar laga helayo magaalada Hargeysa ayaa sheegaya in Khilaaf cusub uu soo kala dhex galay maamulka madaxweyne Muuse Biixi Cabdi iyo Shirkadda DP World.
Wararka ayaa sheegaya in arrinta Khilaafkaasi la xiriirta uu magaalada Dubai u tagay madaxweyne ku xigeenka Somaliland C/raxmaan Seylici, waxaana uu doonayaa inuu dib u eegis ku sameeyo heshiiskii Xukuumadii Siilaanyo ay la gashay DP World.
Xukuumadda Muuse Biixi Cabdi ayaa la sheegay inaysan wali gacanta ku dhigin nuqulka saxda ah ee heshiiskii lala galay Shirkadda DP World, waxaana wararka la helayo ay sheegayaan in kulan dhex maray madaxweyne ku xigeenka Somaliland iyo masuuliyiinta shirkadda lagu ogaaday mugdiga soo kala dhex galay labada dhinac.
Madaxweyne Biixi iyo xukuumaddiisa ayaa la sheegayaa inay saluugsan yihiin heshiiska DP World loo saxiixay, maadaama aysan waxba kala socon qoraalo badan oo horey labada dhinac ay isku weydaarsadeen, kuwaasi oo qeexaya waxyaabaha lagu heshiiyay, sida wararka soo baxaya ay sheegayaan.
Muqdisho 21ka Feebaraayo 2019 Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegtay inay bogaadineyso go’aanka uu Madaxweynaha Maamulka Somaliland Mudane Biixi Cabdi uu ku aqbalay in Maamulkiisa iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya ay wada shaqeyn dhaw yeeshaan.
Arrintan ayaa ka dambeysay kadib wada-hadal ay magaalada Addis-Ababa ku yeesheen madaxweynaha maamulka Somaliland Muuse Biixi Cabdi iyo ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed.
Bayaan kasoo baxay xafiiska Abiy Ahmed kadib wada-hadalladaas ayaa lagu yiri “Muuse Biixi, waxa uu aqbalay baaqa ra’iisul wasaaraha ee ah in lasii xoojiiyo xiriirka wada-shaqeyna ee Maamulka Somaliland iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya. Mid taas la xiriirta, waxaa lagu heshiiyey in la qabto wada-hadallo fool ka fool ah mustaqbalka”
War-saxaafadeed caawa kasoo baxay Villa Somalia ayaa u qornaa sidan: –
Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay bogaadineysaa sida Madaxweynaha Maamulka Soomaaliland Mudane Biixi Cabdi uu u aqbalay in Maamulkiisa iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya ay wada shaqeyn dhaw yeeshaan.
Dowladdu waxay u aragtaa in tallaabo wanaagsan hore loo qaaday, waxayna xoojineynaa aqbalaadda Madaxweyne Biixi, iyada oo diyaar u ah in ay ka miro dhaliso wada shaqeyntaas.
Sidoo kale, Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay dhiirrigelinaysaa dadaalka uu wado Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Mudane Abiy Axmed oo muujiyay sida ay uga go’antahay dardargelinta isdhexgalka dhaqaale ee Geeska Afrika oo ay Dowladaha Soomaaliya, Itoobiya iyo Eritreeya hormuudka ka yihiin.
Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay u taagantahay sidii hore loogu sii wadi lahaa wada hadallada xoojinaaya wadashaqeynta, loona abuuri lahaa jawi wanaagsan iyo horumar.
Burundi 21ka Feebaraayo 2019d Ciidanka dalka Burundi ee ku jira Howlgalka AMISOM ayaa maanta oo ah 21-ka Febraayo billaabaya in qeyb ka mid ah ay ka baxaan Soomaaliya.
Cidamada Burundi ee ka howlgala Soomaaliya waxaa ay tiradoodu gaareysaa 5,432 Askari, waxaana ay ka midyihiin howlgalka AMISOM ee ka socda Soomaaliya.
Ciidamada Burundi ee ku geeriyooday howlgalka AMISOM ee Soomaaliya ayaa tiradooda lagu sheegay 800 ilaa 1,000 Askari sida ka muuqata lacagta magdhowga ah ee Midowga Afrika uu siiyo Waddadama askarta uga dhintaan Soomaaliya.
Wargeyska New Vision ee ka soo baxa Dalka Uganda ayaa sheegay in ciidamada Burundi ee ku geeriyooday Soomaaliya ay tiradoodu tahay 800 ilaa 1,000 Askari, waxaana uu is bar bardhig ku sameeyay lacagta Magdhowga ah ee ay Burundi ka heshay Midowga Afrika,taas oo gaareysa $18 Milyan oo doollarka Mareykanka ah.
Ciidamada Burundi ee ku jira Howlgalka AMISOM ayaa 1,000 Askari oo ka mid ah waxaa ay berri billaabayaan in ay ka baxaan Soomaaliya,waxaana ay daabuliddooda soconeysaa ilaa 26ka Bishan.
Magacyada Askarta baxeysa ayey Burundi u gudbisay Midowga Afrika,waxaana sida qorshuhu yahay Ciidanka Burundi qeybta baxeysaa loo qabtay in ay Soomaaliya uga baxaan 28ka Bishan iyada oo la doonayo in labo maalmood ka hor waqtigaas ay isaga baxaan Soomaaliya.
Ciidamada ka socda Dalka Burundi waxaa ay ka howlgalaan Gobolka Shabeellaha dhexe oo ka tirsan Maamulka Hirshabeelle.
Ciidanka Burundi waxaa ay Soomaaliya qeybtii ugu horreysay soo caga dhigatay Bishii November ee sanadkii 2007dii,waxaana ka soo horreeyay kaliya dalka Uganda oo ay ciidankiisa ku jira AMISOM soo galeen Soomaaliya Bishii March 2007dii.
Balcad 21ka Feebaraayo 2019degmada Balcad ee gobolka Shabeelaha Dhexe ayaa sheegaya in ciidamo katirsan Al Shabaab ay weerar ku qaadeen fariirin ciidamada dowladda ku leeyihiin degmadaasi.
Ciidamada Al Shabaab ayaa weeraray bar ilaalineed (Control) ku yaala dhanka Galbeed ee degmada Balcad, halkaasi oo ciidamo ka tirsan dowladda Soomaaliya ay ku sugnaayeen, sida dadka deegaanka ay sheegeen.
Masuuliyiin ka tirsan maamulka degmada Balcad ayaa sheegay inay iska difaaceen weerar kaga yimid Al Shabaab, waxaana ay ka gaabsadeen inay ka hadlaan khasaaraha ka dhashay weerarka oo xalay dhacay.
Dadka deegaanka degmada Balcad ayaa sheegaya in maalmihii ugu dambeeyay la hadal hayay weerarka Al Shabaab ay qorsheynayeen inay ku qaadaan degmada Balcad, waxaana soo wajahay cabsi kale kadib weerarkii xalay.
Mas’uuliyiinta Maamulka degmada Balcad iyo Al-Shabaab si rasmi ah ugama hadlin dagaalkaas,hayeeshee degmada Balcad ayaa dhowr jeer waxaa weerar kusoo qaaday Al-Shabaab,iyada oo Bartamihii Sanadkii tegay ee 2018 mar la wareegay wallow markii dambe isaga baxeen.
Muqdisho 21ka Feebaraayo 2019 Siyaasiga oo wareysi gaar ah siiyay Horseed media ayaa sheegay in khilaafka diblomaasiyadeed ee wadamada Soomaaliya iyo Kenya ay keeneen siyaasiyiin horey xilal uga soo qabtay dowladda Federaalka Soomaaliya kuwaas oo uu sida uu sheegay horey u galay heshiiyo qarsoodi ah oo ay dowladda kenya loogu saxiixay qeybo kamid ah badda Soomaaliya.
Siyaasiga aya sdoo kale sheegay in ay jiraan arimo siyaasadeed oo uu salka ku haya khilaafka dibomaasiyadeed sida siyaasadda arimaha dibadda ee ay garwadeenka ka tahay Dowlada federaalka isagoona sheegay in Kenya ay u cuntami weyday barnaamijka siyaasadda arimaha dibadda ee dowlada federaalka ah ee Soomaaliya.
Mar wax laga weydiiyay hadii ay jiraan qorshayaal kale oo Kenya ka damacsan tahay xiisadda diblomaasiyadda ee ay kicisay ayuu sheegay siyaasi Daahir Ciiro in hubanti ah tahay in dalalka geeska Afrika oo ay Kenya ku jirto aysan diyaar u ahayn Soomaaliya oo lasoo baxda kheyraadkeeda inkastoo uu dhaliilay hanaanka siyaasadda arimaha dibadda ee dowlada Federaalka Soomaaliya.
Ugu dambeyn siyaasi Daahir Cabduqaadir Ciiro ayaa sheegay in xalka kaliya ee lagu wajahi karo arimahan nooca oo kale ah uu yahay qorshe cad oo ay yeelato dowladda Federaalka ayna ku garab istaagaan shacabka Soomaaliyeed isagoona rajo wanaagsan ka muujiyay kiiska dacwadda ee ah yeela Maxkamada cadaalada aduunka ee ICJ.
Si kastaba ha ahaatee waxaa weli taagan xiisadda diblomaasiyadeed ee u dhexeysa dowladaha Soomaaliya iyo Kenya iyadoo aysan jiran wadahadal lagusoo afjjarayo xiisaddan soo kala dhex gashay dowladahan deriska ah.
Soomaaliya 21ka Feebaraayo 2019 Maalin kadib markii Shalay Khaadkii ugu badnaa laga keenay dalka Kenya ayaa ganacsatada Khaadka keena Muqdisho waxay ka hadleen goorta si rasmi ah loo joojin doono Khaadka Kenya.
Guddoomiyaha Ganacsatada Khaadka keena magaalada Muqdisho Qooje Maxamuud ayaa sheegay in labo arin ay sabab u tahay inay si dhaqso ah u joojin waayeen khaadka kaga imaanayay dalka Kenya.
Ugu horeyn wuxuu sheegay inay doonayaan inay soo urursadaan dhamaan dhaqaalaha kaga maqan suuqa, maadaama Khaadka marka ay keenaan badankiis deyn looga sii qaadan jiray.
Arinta Labaad wuxuu ku sheegay inay Khaadka joojin doonaan haddii xiriirka Kenya iyo Somalia uusan wax iska badalin labada todobaad ee soo socota, islamarkaana xiligaasi ay ka shaqeyn doonaan sidii ay lacagahooda usoo ceshan lahaayeen.
Hadalkii uu ku dhawaaqay maalin ka hor ayuu sheegay in Afka uu kasoo boobay.
“Khaadka joojintiisa caadiga ah waxaa awood u leh dowladda Soomaaliya, laakiin hadalkii horey wuu iga fakaday oo kaliya, kalmadaa afka ayaa boobay, laakiin hadda waxaan qorsheyneynaa inaan soo urursano dhamaan lacagihii naga maqnaa, sababtoo ah lacago badan ayaa naga maqan”
“Hadda qaadka waan keeneynaa labada todobaad ee soo socota, lacago badan ayaa inooga maqan beeraha Khaadka iyo ganacsatada gudaha Soomaaliya, markaan soo urursano haddii xiriirka wax iska badali waayo waan joojin doonaa, muddo 14 maalin ah kadib.”ayuu yiri Mr Qooje.
Kenya 21ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Kenya, Uhuru Kenyatta ayaa maanta guddoomiyey shir golaha wasiirada dalkaas ay yeesheen oo looga xaajooday sidii tub loogu dejin lahaa xalinta “muranka xuduudda badda” ee kala dhaxeeya Soomaaliya.
Golaha wasiirada ayaa isku raacay tallaabooyin ay tahay in la qaado, si loo xaliyo xiisadda kala dhaxeysa Soomaaliya, islamarkaana loo ilaaliyo dhulka Kenya, sida lagu sheegay email uu soo diray xafiiska madaxweyne Kenyatta.
Wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ayaa la sheegay inay qaraarkan shaacin doonto goor dhow oo galabta ah, sida lagu sheegay bayaanka.
Dowladda Kenya ayaa toddobaadkii tagay dalkeeda ka cayrisay safiirkii Soomaaliya, ayada oo u yeeratay midkeeda, kadib markii dowladda Soomaaliya ay ku eedeysay inay xaraashtay xirmooyin shidaal oo ku yaalla dhul-badeed ay Kenya leedahay. Eedeymahaas oo ay beenisay dowladda Soomaaliya. Dib ayaan idin kala soo socodsiin doonnaa, marka uu soo baxo qaraarka, ha ka fogaan Caasimada Online, Insha Allah.
Warar kale oo soo baxaya ayaa sheegaya in fulin la’aanta heshiisyadii DP World ee dhismayaasha laamiyada iyo arrimo kale ay keeneen in madaxweyne Biixi iyo xukuumadiisa ay walaac badan ka muujiyaan heshiiskii horey DP World loogu siiyaydekadda Berbera .
Madaxweyne ku xigeenka Somaliland ayaa madaxda DP World u gudbiyay sharuudo kale oo ay doonayaan in lagu daro heshiiska Shirkadda DP World kuwaasi oo aan horey loogu heshiin, waxaana wararka ay sheegayaan in qodobada uu ula tagay ay kamid aheyd:
1 – In Imaaraatka Kabo Dhaqaalaha iyo miisaaniyadda Somaliland
2 – In Bangiyo maaraatki leeyahay laga furo Somaliland
3 – In Imaaraatka Safka hore ka galo u ololeynta ictiraaf raadinta Somaliland.
Waxaa qodobadaasi ay keeneen in madaxda Shirkadda DP Word diidaan, iyada intaasi kadib Seylici loosoo daabacay nuqulka heshiiskii lala galay madaxdii ka horeysay, waxaana kadib loo bandhigay qodobo ay Somaliland ka gaabisay. Arintaasi ayaana keentay in Khilaafka cusub uusoo ifbaxo.
Maamulka Koonfur Galbeed 21ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Lafta Gareen ayaa waxaa caqabad weyn ka heysataa sidii Golaha Wasiirada ee uu dhawaan magacaabay loo hor geyn lahaa Golaha Baarlamaanka Maamulkaas.
Madaxweynaha Koonfur Galbeed ayaa cadaadis xoog leh kala kulmayo Beelaha deegaanadaas, waxaana soo baxayo beelo badan oo ku qanci waayey xilalkii loo magacaabay.
Lafta Gareen ayaa hadda wado olole uu ku doonayo inuu Beelahaas ku qanciyo inay aqbalaan Wasiirada loo magacaabay.
Beelaha qaar ayaa lasoo sheegayaa inay Lafta Gareen si cad ugu sheegeyn inaysan marnaba aqbali doonin wasiirada la siiyey waxayna u sheegeyn inay kalsoonida kala noqon doonaan.
Bilowgii Bishaan ayu Lafta Gareen magacaabay Golihiisa wasiirada waxaana durba is casilay qaar ka tirsan Wasiiradii la magacaabay.
Wasiirada is casilay qaarkood ayaa sheegay in xilka loo magacaabay uusan u qalmin beeshooda isla markaasna aysan qaadan Karin halka kuwa kalana ay sheegeyn inaan lagala tashan markii loo magacaabay sidaas darteedna aysan diyaar u aheyn inay qaataan.
Sida ay xogta ku heleyso Shabakadda Caasimadda Online, haddii aan la qancin beelaha tabashada qabo waxaa macquul ah inuu Madaxweynaha Koonfur Galbeed mar kale dib ugu laabto Xukuumadda oo uu isbadal ku sameeyo dibna uu usoo dhiso mar kale.
Madaxweynaha Koonfur Galbeed ayaa la aaminsan yahay inu taageero weyn ka heysto Villa Soomaaliya balse wuxuu hadda wajahayaa caqabado badan oo ay ugu horeyso sida uu Beelaha ugu qeybiyey Golihiisa Wasiirada.
Maraykanka 21ka Feebaraayo 2019 Dowladda Mareykanka ayaa ku dhawaaqday in ay Soomaaliya ku maalgalin doonto boqolaal milyan oo dollar oo loogu tala galay in sare loogu qaado Kabayaasha dhaqaallaha iyo Arrimaha Gargaarka.
Qorshahan ayaa qeyb ka ah qorshe ballaaran oo dowladda Mareykanka ay ugu tala gashay dalal ay ka mid ah tahay Soomaaliya oo ay ka jiraan dhibaatooyin ay ka mid yihiin dhanka Ammaanka iyo Xasilooni daro.
War kasoo baxay Waaxda Arrimaha dibadda ee dowladda Mareykanka ayaa lagu sheegay in sidoo kale lacagtaan ay ka qeyb ka tahay la dagaalanka Al-Shabaab.
“Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo USAID waxay ku maal-galin doonaan in ka badan $ 500 milyan Soomaaliya sanadkan. Taasi waxay ku darsan tahay in ka badan $ 1 bilyan oo ka mid ah gargaarka Qaramada Midoobay. Mid waliba waxan rajeynaynaa in maaliyaddani ay dib u soo celiso barwaaqo iyo xasilooni Soomaaliya”ayaa lagu yiri Warka kasoo baxay Mareykanka.
Dowladda Mareykanka ayaa ku dhawaaqday in ay Soomaaliya ku maalgalin doonto boqolaal milyan oo dollar oo loogu tala galay in sare loogu qaado Kabayaasha dhaqaallaha iyo Arrimaha Gargaarka.
Qorshahan ayaa qeyb ka ah qorshe ballaaran oo dowladda Mareykanka ay ugu tala gashay dalal ay ka mid ah tahay Soomaaliya oo ay ka jiraan dhibaatooyin ay ka mid yihiin dhanka Ammaanka iyo Xasilooni daro.
War kasoo baxay Waaxda Arrimaha dibadda ee dowladda Mareykanka ayaa lagu sheegay in sidoo kale lacagtaan ay ka qeyb ka tahay la dagaalanka Al-Shabaab.
“Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo USAID waxay ku maal-galin doonaan in ka badan $ 500 milyan Soomaaliya sanadkan. Taasi waxay ku darsan tahay in ka badan $ 1 bilyan oo ka mid ah gargaarka Qaramada Midoobay. Mid waliba waxan rajeynaynaa in maaliyaddani ay dib u soo celiso barwaaqo iyo xasilooni Soomaaliya”ayaa lagu yiri Warka kasoo baxay Mareykanka.
Shabeelle Hoose 21ka Feebaraayo 2019 Baladul amiin ee duleedka degmada Afgooye ee gobolka Shabeelaha Hoose ayaa sheegaya in ciidamo ajaaniib ah iyo kuwa dowladda ay weerareen deegaankaasi.
Ciidamada Kumaandooska dowladda ayaa la sheegay inay labo diyaaradood ay ku tageen deegaanka, iyaga kadib weerar dhanka dhulka ay ku qaaday saldhigyada ciidamada Al Shabaab ku leeyihiin deegaankaasi.
Saraakiil ka tirsan ciidamada DANAB ayaa sheegay in weerarka oo ahaa mid qorsheysan ay qeyb ka ahaayeen ciidamo ajaaniib ah, waxaana lala eegtay saldhiga ciidamada Al Shabaab ee deegaanka Baladul amiin.
Lama shaacin ilaa iyo hadda khasaaraha ka dhashay weerarka qorsheysan oo ay qaadeen ciidamada dowladda Soomaaliya iyo kuwa Cadaanka ah, balse dadka deegaanka ayaa sheegaya in weerarka xalay uu ahaa mid xoogan.
Dhinaca kale wararka naga soo gaaraya deegaanka ayaa sheegaya in weerarka kadib duqeyn ay ka dhacday deegaanka, waxaana la maqlayay dhawaqa duqeynta lala eegtay Al Shabaab.
Al Shabaab wali kama aysan hadlin weerarkan, waxaana adag in la ogaado khasaaraha dhabta ah ee ka dhashay weerarka dhulka ah iyo duqeynta ka dhacay duleedka degmada Afgooye.
Muqdisho 21ka Feebaraayo 2019 Xildhibaan Axmed Macalin Fiqi oo kamid xildhibaanada baarlamaanka ee mucaaradka ah ayaa ka hadlay safarka madaxweyne Muuse Biixi uu ku tagay magaalada Addis Ababa,Safar kaasi oo dhaliyay hadal heyn badan oo dhanka Baraha bulshada ah.
Xildhibaanka ayaa sheegay inay muuqato inay dib usoo laabaneyso safaradii madaxda maamul goboleedyada looga yeeriyeeri jiray magaalada Adis Ababa isaga oo sheegay inay muuqato in dib ay u furmayaan albabaabadii horey loo xiray.
Qoraal uu soo dhigay bartiisa Facebook soo dhigay ayuu ku sheegay in madaxda dalka looga baahan yahay inay la heshiiyaan madaxda maamul goboleedyada maadaama aan la isku haleyn karin Ethiopia.
“Kanaalkii xiristiisa uu odogu noogu faanay dhowr bilood ka hor sow ma moodid in uu si weyn u furmay?mise furayaashii ayaa odoga laga jeep-tuugay? waxaan maqlayaa in saddex dawlad goboleed madaxdooda lagu casuumay Adis Ababa, oo qaarkood ay dhowaan u socdaalayaan!!
Kanaalka la xiray waa kii jabhadda gobonimo-doonka ah ee ONLF, furayaashii iyo qaar ka mid ah halgamaayaasheedii oo garbaduubanna Villa Soomaaliya ayaa wareejisay!
Itoobiya iskuma hubtide, dadkaada la heshii ayaan leenahay Oday Farmaajo, kanaalkana adigu iska soo xir, intaan Biyaha ka soo butaacayaa aadan ku hafan”.
Muqdisho 21ka Feebaraayo 2019 Loolan u dhaxeeya wasiirka arrimaha dibeddda Soomaaliya iyo wasiiru dowlaha ayaa ka dhex socda xarunta wasaaradda, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ay u sheegeen Caasimada Online.
Loolankan u dhaxeeya Axmed Ciise Cawad iyo Cabdulqaadir Sheekh Axmed Khayr, ayaa salka ku haya magacaabista shaqaalaha wasaaradda arrimaha dibedda iyo diblomaasiyiinta Soomaaliya ee ka howl-galaya safaaradaha Soomaaliya ee dunida.
Wasiirka arrimaha dibedda, Axmed Ciise Cawad ayaa la sheegay inuu ka carrooday xilal dhowr ah oo shaqaalaha wasaaradda ah iyo diblomaasiyiin sida qunsul iyo xigahayayaal safaaradeed oo Khayr uu magacaabay, isaga oo aan la socodsiin wasiirka.
Cawad ayaa kadib soo saaray warqad ay heshay Caasimada Online oo ku saxiixan 3-da Febraayo, oo uu ku amrayo inaan la magacaabin karin xil ama la qorin karin shaqaale, islamarkaana awooddaas uu isaga kaliya leeyahay.
Warqadda Cawad ayaa loo diray wasaaradda shaqada iyo arrimaha bulshada iyo guddiga rayidka ah ee shaqaalaha, waxaana la ogeysiiyey wasiiru dowlaha iyo safaaradaha Soomaaliya ee caalamka.
Xog kale oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegeysa in arrintan aysan ka marneyn xafiisyada madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha. Cawad ayaad aad ugu dhow madaxweynaha, halka Khayr uu ku xiran yahay ra’iisul wasaare Kheyre.
Hoos ka arag warqadda kasoo baxday Cawad
https://www.youtube.com/watch?v=9Dbu2ij7oe0
WARARKA MAANTA 20ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxuu Taliye ku-xigeebka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Mr, Fahad u amrayaa khaarajinta dadka difaacaya shacabka Soomaaliyeed ee fikirkiisa diidan? Meeqo Al- Shabaab ah ayy shaqo siiyey Taliye ku-xigeebka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka Mr, Fahad? Ma #Kenya intay ka iibisay dhul baddeed Soomaaliyeed shirkaddaha kala ah ENI Iyo Statoil “blocks L21, 23, 24 +25” ayaa haddana #Soomaaliya ku eedaynaysa xadgudubkii ay sida khiyaanad uga gashay Shacabka Iyo dalka #Soomaaliya? Xaggee/halkee ku noolyihiin raggii muranka geliyey badda Soomaaliya dhulkeeda inay nagu qabsato #Kenya? Maxay ku hadli doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare hore Senator Cumar Cabdirashiid Cali, Wasiir hore Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Prof. Ibbi iyo rag kale oo murankan siyaasaddeed lugta u geliyey inay Kenya ku muranto dhul baddeed Soomaaliyeed? Ma Kenya ayaa rabtay inay maanta #Soomaaliya ka dhacdo dhul baddeed? Maxay tahay 3 qodob ee ay Dowladda #Kenya si qasab ay ugu soo jeedisay Dowladda #Soomaaliya si ay Kenya u dhacdo dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo Kenya ogaatay inay Maxkamadda Caalamiga ganaaxi doonto sharci-darrada ay Dowladda Kenya ku siisay inay Shirkaddo shisheeye ah shati sharci-darro ugu baartaan shidaal iyo kheyraadka badda dhul baddeed ku dhex yaala xuduudka Soomaaluya? Maxuu qaban karaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo 2 sanno ay beesha caalamka siin weysay wax dhaqaallo ah? Meeqo siyaasi oo Soomaali ah ayaa dowladdda Kenya uga dhex shaqaynaya Dowladda Soomaaliya? Mase wada taqaanaa magacyadooda? Ha wiqleyso!
Baardheere 20ka Feebaraayo 2019 magaalada Baradheere ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in ciidamada Ethiopia halkaasi lagula eegtay Qarax, kaasi oo waxyeelo ay ka soo gaartay.
Qaraxa ayaa ka dhacay bartamaha magaalada Baardheere ee gobolka Gedo, waxaana la sheegay in ciidamada Ethiopia xiligaasi ay marayeen bartamaha magaalada Baardheere ee gobolka Gedo.
Lama oga khasaaraha ka dhashay qaraxa, balse dadka deegaanka ayaa sheegay in ciidamada ay hakiyeen gabi ahaanba dhaqdhaqaaqii xaafadaha magaaada Baardheere ee gobolka Gedo.
Sidoo kale Ciidamada Itoobiya ayaa ku faafay xaafadaha ku hareereysan waddada bartamaha Magaalada marta ee qaraxyada lagula beegsaday.
Shabaab ayaa sheegtay masuuliyadda qaraxyada, waxaana ay sheegeen inay ku dileen ciidamo Ethiopian ah.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Muqdisho 20ka Feebaraayo 2019 Kaluumeysatada Kenya ee ku dhaqan agagaarka harada Magingo ee ismaamulka Migori oo xad wadaag la ah dalka Uganda ayaa eed u jeediyay booliska Uganda oo xanibaad saaray howlahooda Kaluumeysi.
Ciidanka Uganda ayaa maalin ka hor waxay ciidan soo dhoobeen harada Magingo oo ah dhul ay ku muransan yihiin Kenya iyo Uganda walow ay si rasmi ah u degan yihiin muwaadiniin u dhalatay Kenya.
Gudiga ay ku mideysan yihiin kaluumeysata Kenya ayaa sheegay in markii hore ay cabsi galin kala kulmi jireen booliska uganda balse ay kordhiyeen xariga iyo jirdilka ay u geysanayaan.
Waxay ay sidoo kale sheegeen in Uganda ay sheeganeysoin dhulkan uu yahay dhul ay leedahay. Dhulkan ayaa muddo sanado ah ay labadan dal isku haysteen lahaanshihiisa.
Si kastaba ha ahaatee shacabka Migori ayaa ku eedeyay dowlada Kenya in aysan ka jawaabin dhibaatada ay booliska Uganda ku hayaan shacabka Kenya.
Muqdisho 20ka Feebaraayo 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Muqdisho ayaa sheegaya in kooxo hubeysan ay dileen sarkaal ka tirsanaa xafiiska ilaalinta Qaranka, kaasi oo ku sugnaa degmada Hodon ee gobolka Banaadir.
Kooxo hubeysan ayaa sarkaalka ka tirsan xafiiska Xeer ilaalinta waxay ku dileen xaafadda Siigaale ee degmada Hodon, sida dad goobjoogayaal ah ay inoo sheegeen.
Ruuxa la dilay ayaa magaciisa lagu sheegay Maxamed Mursal, waxaana wararka ay sheegayaan in dablayda dilka geysatay ay ka baxsadeen goobta.
Sidoo kale warar soo baxaya ayaa sheegaya in dableyda dishay Maxamed Mursal ay kaxeysteen gaari uu watay.
Ma jirto cid sheegatay ilaa iyo hadda masuuliyadda dilka, waxaana ciidamada dilka kadib ay goobta ka bilaabeen baaritaanka dadka gaariga la baxsaday.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha allah.
Muqdisho 20ka Feebaraayo 2019 Dowladda Burundi ayaa dalbtay kulan deg deg ah oo ay ka soo qeybgalaan dalalka ciidamada ay ka joogaan Soomaaliya kaa looga arinsanayo qorshaha la xiriirka ka bixitaanka ciidamada AMISOM Soomaaliya.
Baaqa Burundi ayaa soo baxay kaddib booqasho labo cisho qaadatay uu madaxweynaha dowladda Soomaaliya ku tagan magaalada Bujunbura isaga oo halkaa kulan kula yeeshay dhiggisa dalka Burundi.
Pierre Nkurunziza madaxweynaha Burundi ayaa muujiyay walaaca uu ka qabo go’aanka 1, 000 ka mid ah ciidamada Burundi dib looga soo saarayo Soomaaliya, isaga oo sheegay in xitaa dadka Soomaaliyeed aysan go’aankaa ku faraxsaneyn.
Dhamaadka bishan ayaa la qorsheynayaa in illaa 1,000 askari oo ka socda Burundi laga saaro Gobolka Shabeellaha Dhexe oo ah halka ay ka howlgalaan, waxaana arrintaas walaac ka muujiyay Maamulka Hirshabeelle.
Qorshan lagu dhimayo ciidamada Burundi ee ku sugan dalka Soomaaliya ayaa sidoo kale waxaa cabasho xoog leh ka keenay maamul gobolleedka Hirshabeelle oo ka arimiya meelaha la sheegay in laga soo saarayo ciidamadan.
Muqdisho 20ka Feebaraayo 2019 Waxaa sii xoogeynaya khilaafka u dhaxeeya gaadiidleyda Dekadda Magaalada Muqdisho ka soo daabusha alaabaha ka soo dega iyo sharkaddo maamula dekedda oo gaadiidleydu sheegeen in ay qaadaan lacago sharci darro ah. Gaadiidleyda oo warbaahinta kula hadlay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in halkii baabuur ee gudaha u galaya dekeda laga qaado lacag dhan 150 dollar, halka warqada loo jarayo ay ku qoran tahay oo kaliya in laga qaaday lacag dhan 10 dollar .
Abdullaahi Cali Mujaahid oo afhayeen u ah Gaadliidleyda ayaa sheegay in aysan jirin cid wax ka qabaneysa sharci darrada lagu hayo, isaga oo intaa ku darray in lacag intaa la eg aysan awoodin gaadiidleyda.
Wuxuu sheegay in cabashadooda ay u gudbiyeen Wasiirka Gaadiidka Cirka iyo Dhulka Oomaar una balan qaaday in uu arintan wax ka qabanayo balse aysan arintaasi dhicin, waxaa uuna sheegay in wasiirka raga baada ka qaata gaadiidka si kale wax ugu sheegeen go’aankiisana badaleen .
” Meel aan u dacwoon karnaa ma jirto, lacagaha nagala qaado ayaa cid kasta oo arinteena wax ka qaban laheyn qoondo ka qaadata, haddii aad dekedda tagto albaabka laga soo celinayaa, rag baa noo heshiiyay oo kala qeybsada lacagtan sharci darada ah ee noolaga qaado, Madaxda dowlada hadaan u caban laheyn rag baa naga hortaagan ” ayuu yiri Cabdulaahi Cali .
Gaadiidleyda ka cabaneysa shirkadaha lacagta baada uga qaada Dekadda magaalada Muqdisho ayaa sheegay in ay qarka u saaran yihiin in ay shaqada joojiyaan, waxa ayna Madaxda dowlada ugu baaqeen in cabashadooda wax uga qabtaan si deg deg ah.
Gaadiidleyda alaabaha kasoo daabusha Dekadda Muqdisho ayaa sidoo kale sheegay in aysan ka gudbi karin labada koontarool ee Muqdisho ayna yaalaan isbaarooyin kale oo lacago kale oo baad ah looga qaadayo.
Canada 20ka Feebaraayo 2019 Dab damiska ayaa bakhtiiyay dabka oo durba dhibaato baaxad leh u gaystay dabaqa labaad ee dhismaha.
Booliisku ma aysan shaacinin magacyada dadka dhintay, balse warbaahinta CBC ayaa ku warrantay in guriga gubtay ay daganaayeen qoys Suuriyaan ah.
Qoyska ayaa Canada daganaa ku dhawaad sannad iyo bar, muddo lagu qiyaasay lix bilood ayayna daganaayeen Halifax, sida uu BBC-da u sheegay Imaan Cabdalla Yuusri.
Wuxuu sheegay in qoysku ay tageen masaajidka Ummah, halkaas oo aaska laga qabanqaabin doono.
Yuusri ayaa sheegay in ilmaha ugu da’yaraa ee dabka ku dhintay uu jiray afar bilood kan u waynna uu 15 jir ahaa.
Ururuka arrimaha qaxootiga ka shaqeeya ee Halifax oo maalgaliyay dib u dajintooda ayaa qoraal ay bartooda Facebook soo dhigeen ku tilmaamay in qoyska dhintay ay yihiin Barho.
Dhaawaca aabaha soo gaaray ayaa lagu sheegay “mid halis ah” xaaladdiisu aad ayay u culustahay, Mas’uuliyiinta ayaa sheegay in ay hal saac ku qaadatay in dabka la xakameeyo.
Dad badan oo deegaanka ah ayaa dawladda wacay si dab damisku ay u soo gaaraan.
Dhismaha oo laba dabaq ka koobnaa ayaa u muuqda in ay waxyeelo baaxad leh ka soo gaartay dabka.
Masuuliyiinta Halifax ayaa xaqiijiyay in ay socdaan baaritaanno lagu ogaanayo waxa dabka dhaliyay, waxayna sheegeen in ay ka hordhicid tahay in hadda la mala awaalo waxa sababay.
Xigasho BBC Somalia
https://www.youtube.com/watch?v=GLHyPiEatj4
WARARKA MAANTA 19ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Ma #Kenya intay ka iibisay dhul baddeed Soomaaliyeed shirkaddaha kala ah ENI Iyo Statoil “blocks L21, 23, 24 +25” ayaa haddana #Soomaaliya ku eedaynaysa xadgudubkii ay sida khiyaanad uga gashay Shacabka Iyo dalka #Soomaaliya? Xaggee/halkee ku noolyihiin raggii muranka geliyey badda Soomaaliya dhulkeeda inay nagu qabsato #Kenya? Maxay ku hadli doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare hore Senator Cumar Cabdirashiid Cali, Wasiir hore Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Prof. Ibbi iyo rag kale oo murankan siyaasaddeed lugta u geliyey inay Kenya ku muranto dhul baddeed Soomaaliyeed? Ma Kenya ayaa rabtay inay maanta #Soomaaliya ka dhacdo dhul baddeed? Maxay tahay 3 qodob ee ay Dowladda #Kenya si qasab ay ugu soo jeedisay Dowladda #Soomaaliya si ay Kenya u dhacdo dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo Kenya ogaatay inay Maxkamadda Caalamiga ganaaxi doonto sharci-darrada ay Dowladda Kenya ku siisay inay Shirkaddo shisheeye ah shati sharci-darro ugu baartaan shidaal iyo kheyraadka badda dhul baddeed ku dhex yaala xuduudka Soomaaluya? Maxuu qaban karaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo 2 sanno ay beesha caalamka siin weysay wax dhaqaallo ah? Meeqo siyaasi oo Soomaali ah ayaa dowladdda Kenya uga dhex shaqaynaya Dowladda Soomaaliya? Mase wada taqaanaa magacyadooda? Ha wiqleyso!
Muqdisho Burundi 19ka Feebaraayo 2019 Soomaaliya u gashay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan?
Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo ku sugan dalka Burundi ayaa xalay waxaa dalkaasi loogu sameeyay munaasabad Casho sharaf ah oo uu ku marti qaaday Madaxweynaha dalkaasi Burundi Pierre Nkurunziza. Madaxweyne Farmaajo ayaa waxaa safarkiisa Burundi ku wehliya mas’iiliyiin ay ka mid yihiin Wasiika Gaashaandhigga Soomaaliya Xassan Cali Maxamed iyo taliyaha Ciidanka xooga Daahir Aadan Cilmi Indha-Qarshe
Intii lagu guda jiray munaasabadda casha sharafta ayaa Madaxweyne Farmaajo waxa uu la kulmay Madaxweynaha dalka Burundi Pierre Nkurunziza,waxaana ay kulankooda iskula soo qaadeen xaalada Soomaaliya iyo sidii loo xoojin lahaa dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab.
In kastoo uu weli harsan yahay kulanka gaarka ah ee labada Madaxweyne ayaa waxa ay sigaar ah uga hadleen ciidamada Burundi oo ka mid ah howlgalka AMISOM oo la qorsheeyay inay sanadkaan gudihiisa ka baxaan dalka wallow walaac farabadan laga muujiyay.
Dowladda Burundi ayaa waxaa ay ka mid tahay wadamada ay ciidamada farabadan ka joogaan Soomaaliya,waxaaana dhawaan la qorsheeyay in in ka badan 1,000 Askari oo ka mid ah ciidamadooda ay ka baxaan deegaano ka tirsan Hir-Shabeelle,iyada oo madaxda Maamulkaas ay cabasho ka muujiyeen.
Muqdisho 19ka Feebaraayo 2019 Dowladda Mareykan ayaa beenisay in seddex kamid ah askarteeda ay ku weysay weerar ka dhacay saldhiga ciidamadooda ay ku leeyihiin Saldhiga Balidogle oo waqooyi galbeed kaga beegan caasimadda Soomaaliya, weerarkaasi oo dhacay maalintii jimcaha ee lasoo dhaafay.
Taliska ciidamada Mareykanka ee AFRICOM ayaa ku eedeeyay Al Shabaab inay sameeyeen sheegasho been ah, kadib markii ay sheegeen in seddex kamid ah ciidamada Mareykanka ay ku dileen saldhiga meletariga ee ciidamada Mareykanka.
“Wax khasaaro ah oo Mareykanka kasoo gaaray weerarka Balidogle ma jiro”sidaasi waxaa yiri afhayeenka taliska AFRICOM Christopher P. Karns oo la hadlayay wakaalada Wararka ee Xinhua “Shinwaa” “kooxda Argagixisada Al Shabaab waxay sameeyeen sheegasho been ah oo ah inay seddex kamid ah ciidamada Mareykanka dileen”
Afhayeenka wuxuu sheegay in xaaladaha ay ku jiraan Al Shabaab ay kor u qaadeyso inay sameeyaan faafinta wararka been abuurka ah.
Al Shabaab ayaa sheegay in dagaalyahano kamid ah kooxda ay weerar madaafiic ah ku qaadeen saldhiga Balidogle islamarkaana ay ku dileen seddex kamid ah ciidamada Mareykanka iyo shan xubnood oo Soomaaliya.
Sidoo kale wuxuu afhayeenka sheegay inay kor dhiyeen cadaadiska ay saareen kooxda Al Shabaab, wuxuuna sheegay in xiliyadii ugu dambeeyay laga gaaracay horumar la taaban karo.
“Sanadka 2019, waxaa Al Shabaab la saaray cadaadis joogto ah, oo ay qeyb ka tahay dowladda Soomaaliya, dadaalkaasi oo la doonayo in lagu wiiqo shabakada Al Shabaab.”ayuu hadalkiisa ku daray Afhayeenka taliska Africom.
Muqdisho 19ka Feebaraayo 2019 Maalmahaan oo oo magaalada Muqdisho ay kusoo kordheen qaraxyada iyo falalka dilka ay geysanayaan kooxda mayalka adag ee Al-Shbaab, iyadoo guud ahaan wadooyinka Muqdisho ay ku sugan yihiin ciidamo boolis ah oo haba yaraadee la arkin inay gacanta ku dhigaan kooxaha qaraxyada fuliya iyo kuwa dilalka geysta.
Waxaa isweydiin mudan sababta ay u dhacaan qaraxyada xili kontoroolada tirada badan ee gaadiidka lagu istaajiyo wadooyinka oo la ogsoon yahay in gaarigii kasoo dhaqaaqa isgoyska Km4 ilaa wadada wadada Sayidka la joojiyo ilaa shan jeer.
Sababta ay u dhacaan qaraxyada iyo in gacanta lagu dhigo kuwa geysanaayo ayaa la aaminsan yahay inay tahay hal arin oo muhiim u ah laamaha amaanka inay wax ka badalaan si loo yareeyo qaraxyada maalmahaan kusoo kordhay Muqdisho iyo dilalka.
Arintaasi oo ah in askarta ku sugan wadooyinka ee gaadiidka ku istaajiyo kontoroolada ay ku leeyihiin wadooyinka iyo isgosyada oo aan haba yaraadee baaris ku sameyn gaadiidka, isla markaana kaliya weydiiya aqoonsi, sida ID Card iyo wixii la mid ah. Arinta labaad oo ah tan ugu muhiimsan oo askarta badankood ay dadka kula dhaqmaan, taasoo ah in ay weydiiyaan darawalka gaariga la rabay inay baaris ku sameeyaan inay weydiistaan wax la mid ah hal dollar in loogu tuuro taleefanka. askarigii hal dollar la siiyana waxaa hubinta ah in uusan fiirin qofka waxa uu yahay iyo gaariga wixii ku raran, una fududeynaayo inuu maro wadada xitaa hadey xeran tahay. Waxaa hubinti ah in haddii ciidamada ku sugan wadooyinka ee loogu talagalay inay sugaan amaanka in sida ay tahay howshooda u gudaan una baarran gaadiid walba sida ay tahay in qaraxyada yaraan lahaayeen, kuwa hubeysan ee dilalka geystana la qaban lahaa. Laakiin askari baahan oo shaxaad raadis ah howsha laga sugaayo waxay la mid tahay “Dameer dhaami ee diyo boqol soo hooyi”
Uganda 19ka Feebaraayo 2019 Taliyaha Ciidanka Lugta ee Dalka Uganda oo todobaadkii la soo dhaafay soo gaaray Soomaaliya ayaa soo gaba gabeeyay kormeer uu ku sameeyay Saldhigyada Ciidamada Uganda ee Gobolka Shabeellaha hoose.
Jeneraal Peter Elwelu, ayaa tagay Saldhigyada Ciidanka Uganda ee Gobolka Shabeellaha hoose,kuwaas oo ku kala yaalla Baraawe, Qoryooley, Marka iyo Ceeljaalle.
Waxaa uu kulan la qaatay Saraakiisha Ciidanka Uganda ee ku jira Saldhigyadaas waxaana uu kula taliyay in ay feejignaadaan.
“Waxaan ka walaacsanahay xaaladda bad qab ee Ciidankeenna halkan jooga” ayuu yiri Jeneraal Peter Elwelu, oo Ciidankiisa la hadlayay.
Waxaa kale oo uu yiri “ogaada, Al-shabaab waxaa ay joogaan dhulkooda,ha nasanina, markasta oo aad adinku nasataan waa marka ay idin soo weerarayaan”.
Wxaaa uu Taliyaha Ciidanka Dhulka ee Uganda jeneraal Peter Elwelu, la kulmay Odayaasha Dhaqanka, Maamulka iyo Saraakiisha Ciidanka Degmada Qoryooley oo uu uga mahad celiyay sida ay ula shaqeeyaan Ciidanka Uganda.
Nairobi 19ka Feebaraayo 2019 Baarlamaanka dalka Kenya ayaa u yeeray wasiirka arrimaha dibadda Kenya haweeneyda lagu magaacabo Moniko Jumo si wax looga weydiiyo xiriirka dalalka Kenya iyo Soomaaliya.
Haweeneyda Wasiirka Arrimaha Dibedda ka ah dalka Kenya, Moniko Jumaayaa la filayaa inay maanta hor-tagto Barlamaanka dalkaasi, si ay Xildhibaanadda wax uga weydiiyaan Khilaafka Somalia iyo Kenya iyo waxa sababay in loo yeero Safiirka Kenya u joogay dalka Somalia, Lukas Tumbo.
Guddoomiyaha Guddiga Difaaca iyo Xiriirka Dibedda ee Barlamaanka dalka Kenya, Katoo Metitoayaa sheegay inay doonayaan inay ogaadaan xaalladaha sababay in loo yeero danjiraha Kenya u joogay Somalia.
Guddoomiyaha Guddigaasi oo la hadlay Wargeyska The Star ee ka soo baxa Nairobi, waxa uu tilmaamay inay Xildhibaanadda doonayaan si ay u helaan faahfaahinta waxa dhacay iyo halka looga socon doono.
Kulanka maanta loogu yeeray Wasiirka Arrimaha Dibedda ka ah dalka Kenya, Moniko Jumaayaa la sheegay inuu ahaa mid qorsheysan oo looga wada xaajoonayo Qoraalka Miisaaniyadda Siyaasadda ee dalkaasi, balse Guddoomiyaha Guddiga iyo Xiriirka Dibedda ee Barlamaanka dalka Kenya, Katoo Metitowaxa uu xusay inay haystaan xilli kayd ah oo ay Wasiiradda kala hadli doonaa Danaha Dadweynaha.
Sabtii hore ayey ahayd, markii uu Xoghayaha Joogtadda ee Wasaaradda Arrimaha Dibedda ee Kenye, Macharia Kamausoo saaray Hadal-qoraal oo lagu sheegay inay dowladda Kenya u yeeratay Danjirihii u joogay Somalia iyo in Danjirihii Somalia u joogay Nairobi lagu amray in dib ugu laabto dalkiisa hooyo.
Dowladda Kenya waxay tallaabadaasi ku sheegtay inay kaga soo horjeedaan go’aankii ay Dowadda ku xaraashtay Xirmooyin ka mid ah Shidaalka iyo Gaaska ku jira xuduud-baddeedka ay Kenya ay sheeganeyso.
Muqdisho 19ka Feebaraayo 2019 Baryahaan dambe waxaa kacday xiisad ku saabsan nin ajnabi ah oo loo magacaabi rabo inuu noqdo Guddoomiyaha Bankiga Dhexe ee Soomaaliya, sharcigii bankigana daraadiis loo beddelay. Qayladhaan ayaa ka soo yeertay baraha bulshada iyo bogagga internetka Soomaaliyeed, iyo goobaha lagu qaxweeyo oo wararka la isku dhaafsado. Dadka intiisa badan waxay dhaliil kulul, eedeeyn iyo dhaleeceeyn u soo jeedinayeen xukuumadda.
Ulajeedada maqaalkaygu ma aha inaan dooddaas ka qaybgalyo. Waxaan kaliya ku gaabsanayaa in xukuumaddu sidaan si ka fiican u maareyn kartay arrintaan. Tusaale ahaan, waxay ajnabi u magacaabi kareen agaasimaha guud oo ah fuliyaha hawl maadmeedka, farsamoyaqaan bankiyeedna ah, ama waxay guddoomiye ka amaahan kareen dawladaha saaxiibka dhow aynu nahay, iyadoo loo marayo xiriir dawlad ka dawlad ah intii la iclaamin lahaa tartan natiijadiisa la sii ogyahay ama la saadaalin karo. Haseyeeshee, aniga aragtidayda, ma aha wax lala yaabo in shakhsi ajnabi ah loo dhiibo hoggaanka Bankiga Dhexe ee Soomaaliya. Mana aha, sidaan u arko, wax lagu tilmaami karo khiyaano qaran sida dadka qaarkiis u dhigeen. Waxaan tusaale u soo qaadan karaa dalka Ingiriiska (UK) oo bankigoodu yahay bankiga ugu facweyn adduunka, oo London tahay sayladda ugu weyn ee lacagaha iyo maalgeshiga adduunka, oo haddana u doortay nin Kanadiyaan ah inuu noqdo guddoomiyaha bankigooda dhexe (Bank of England) iyagoo tixgelinaya sifaha shakhsigaasi leeyahay oo keliya ee aan tixgalineyn haybtiisa. Waxaan kaloo tusaale u soo qaadan karaa boqor Faysal (AUN) oo nin Pakistaani ah (Anwar Ali) ka dhigay guddoomiyaha Bankigooda Dhexe ee Sacuudi Careebiya (Saudi Arabian Monetary Agency), ninkaasoo hayey jagadaas laga bilaabo 1958 ilaa uu ka dhintay sanadkii 1974kii. Bankiga Dhexe ee Somaaliya naftiisa waxaa dhisay oo tobankii sano ee hore daadihiyey agasimayaal Talyaani ah oo laga amaahday Bankiga Dhexe ee Talyaaniga (Banca d’Italia).
Dhacdadaani waxy dareenka dadweeynaha ku soo jeedisay Bankiga Dhexe oo ah hay’ad aad muhim ugu ah horumarka dhaqaalaha dalka, ayna lagama maarmaan tahay in laga fiirsado cidda hoggaamineysa iyo sida loo hoggaaminayo.
Haddaba, waxaan maqaalkan si kooban ugaga hadlayaa wajibaadka Bankiga Dhexe saaran iyo dawrka uu ku leeyahay siyaasadda dhaqaalaha ee dalka si aan u fahamno maqaamka guddoomiyaha Bankiga Dhexe.
Hawsha ugu weeyn ee bankiga dhexe laga sugayo waa inuu dejiyo, qeexo, islamarkaasna fuliyo siyaasadda lacagta ( monetary policy). Haddii la jilciyo, siyaasadda lacagtu waa aalad la adeegsanayo si loo ilaaliyo inayan lacagtu suuqa si xad-dhaaf ah ugu badan oo aanay markaas abuurin sicirbarar iyo khalkhal dhaqaale ama aanay suuqa ku yaraan oo ayan xayirin dhaqdhaqaaqa baayacmushtarka, ka dibna sababin hoos u dac dhaqaale. Ulajeedada siyaasadda lacagtuna waa in la helo koboc iyo firfircooni dhaqaale. Waa koboc dhaqaale oo kor u qaada heerka nolosha dadweynaha Soomaaliyeed oo faqrigu dillooday. Taas dambe ayaana ah yoolka ugu dambeeya ee siyaasadda lacagta iyo tan dhaqaalahaba.
Si bankiga dhexe waajibaakaas kore u guto waxaa awood loo siiyey inuu yahay cidda keliya oo sharci ahaan daabici karta lacagta dalku leeyahay ee shilin Soomaaliga ah. Sababtuna waxay tahay, markii bankigu uu isagu soo saaro lacagta dalka ka socota, yaqaan tiradeeda, la socdo dhaqdhaqaaqeeda, kolkaas ayuu dejin kara qorshe siyaasad lacageed. Haddiise, sida hadda jirta, lacagta dalka ka socota ay tahay doollarka Mareeykanka ee teleefoonka ku shaqeeysa, dabcan bankigu sinnaba uma sameyn karo, umana fulin karo siyaasad lacageed.
Sida la ogsoon yahay, waxaa soo socota lacag cusub oo shilin Soomaali ah oo Bankiga Dhexe daabacayo. Haddaba, su’aashu waxay tahay lacagtaasi ma beddeli doontaa doollarka, bankigana ma u soo celin doontaa awooddii uu ku sameyn lahaa siyaasad lacageed. Aniga aragtideyda, way adagtahay inay taasi dhacdo waqtiga dhow. Waxaa hortaagan caqabado. Waxaa ugu weeyn amniga. Dawlad aan amnigeeda sugi karin, lacagteedana ma sugi karto. Teeda kale, amnidarro waxay keeneeysa kalsoonidarro oo ah cadawga koowaad ee lacagta. Qofna lacag uusan ku kalsoonayn iskuma aaminayo, siiba waqtigaan oo si sahal ah loo heli karo dollar iyo lacago kale ee qalaad. Intaas waxaa ka sii daran musuqmaasuqa baahay ee laga sheegayo hay’adaha iyo hawlwadeenada dawladda. Musuqmaasuq iyo maamul lacageedna meel ma wada galaan.
Sideebay lacagtaasi suuqa ku soo galeeysaa? Laba siyood ayuu bankigu lacagta suuqa ku soo geliyaa. Kow, in bankigu lacag dollar ah ama mid kaloo qalaad sarrifo oo uu ku beddelo shilin Soomaali. Tusaale, xukuumadda ayaa deeq malaayiin dollar ah ka heshay dibedda, ka dibna ka sarrifatay bankiga, shilinkii ka soo baxayna ku bixisay mushahar ama adeeg iwm. Lacagtiina sidaas ayey suuqa ku gashay. Labo, in bankigu amaah siiyo xukuumadda. Qodobkaan dambe ayaa u baahan in la sii faahfaahiyo. Bankigu wuxuu hayaa xisaabta dawladda oo isagaa qabta wixii dakhli ah oo dawladda soo gala, bixiyana wixii kharash ah ooy bixiso oo dhan. Haddaba, sida la ogyahay, miisaaniyadda dawladdu waxay mar kasta ku jirtaa nuqsaan ama isdhin (deficit), oo karashka ayaa mar kasta ka badan dakhliga. Waa meesha ay isaga horimaanayaan guddoomiyaha Bankiga Dhexe iyo maamulka sare e dawladda (Madaxweeyne, Ra’iisulwasaaree iyo wasiirka maaliyadda). Madaxdu waxay rabaan in bankigu daboolo isdhinka misaaniyadda oo lacag aan xisaabta ugu jirin la siiyo si ay ugu kala dabbaraan duruufaha siyaasadeeed ee ku gadaaman. Guddoomiyahana waxaa laga rabaa inuusan u dhaganuglaan dalabaadka madaxda ee uu ilaaliyo xeerka bankiga oo xadeeyana inta amaah la siin karo dawladda sanadkii. Sharcigii hore ee Bankiga Dhexe (1968) wuxuu qorayey inaan dawladda la siin karin in ka badan 35% dakhligii sannadkii hore ee dawladda. Sharciga cusubina (2012) wuxuu heerkaas ka dhigay 15%. Ulajeedada loo sameeyey xadkaas waa in la difaaco qiimaha shilinka oo la xakameeyo daabacaadiisa.
Dalabaadka madaxda ee lacagta shilin Soomaaliga ah waxaa ka daran baahida ay u qabaan lacagta qalaad, ama ha noqoto baahi dan guud ah ama mid dan gaar ah laga leeyahay. Waxayna culays saaraan Bankiga Dhexe oo mas’uul ka ah ilaalinta iyo xafidaadda kaydka lacagaha qalaad iyo dahabka ee dibedda yaal. Kaydkaas wuxuu damaanad u yahay lacagta dalka ee suuqa ku jirta, islamarahaantaasna wuxuu dhalaa fa’iido bankigu ku daboolo kharashka ku baxa hawlihiisa. Sidaas daradeed waxaa guddoomiyaha laga rabaa inuu lacagtaas ku mintido. Haddiise la damco in laga faramaroojiyo waxaa la gudboon guddoomiyaha inuu is casilo sida geesinimada leh ooy sameysey Yusur Abraar.
Habka bankiyadu, hadduu si hagaagsan u shaqeeyo, wuxuu kaalin mugweyn ka qaadan karaa koboca dhaqaalaha dalka. Bankiyadu waxay dadweynaha ka uruuriyaan kayd. Kaydkaas oo isbiirsaday oo ballaartay ayaa lagu maalgeliya mashaariic wax ku ool ah. Dhanka kale, bankiyada haddaan laga taxadarin maamulkooda iyo ammaaanadooda waxay sababi karaan burbur dhaqaale. Si aayan taasi u dhicin, Bankiga Dhexe ayaa u xilsaaran inuu ilaaliyo habka bankiyada ee dalka. Wuxuu sharciyan awood u leeyahay inuu ruqsad siiyo ciddii rabta inay banki furto ka dib markuu baaro oo uu ku qanco hindisaha ay soo bandhigeen, inuu bankiyada si joogto ah u kormeero isagoo ka dalbaya warbixinno bille ah ama todobaadle ah ama goobahooda baaritaan ugu tagaya, inuu awaamir ku soo rogo bankiyada, iyo guudahaan inuu sugo hab bankiyeed xasilloon, fiyoow oo u adeegaya hourmarka dhaqaalaha dalka.
Xilalka bankiga loo igmaday waxaa ka mid ah inuu la taliyo xukuumadda, kalana taliyo arrimaha lacagta, maaliyadda iyo guud ahaan dhaqaalaha. Bankiga waxaa laga rabaa, sida bankiyada dhexe ee addunku sameeyaan, inuu sanad walba soo saaro warbixin tifaftiran oo sawir dhammeystiran ka bixineeysa qaybaha kala duwan ee dhaqaalaha sida waxsoosaarka (xoolaha, beeraha, kalluumeeysiga, warshadaha), dhoofinta iyo soo dejinta, miisaaniyadda dawladda, ascaarta suuqa, lacagta suuqa ku jirta, kaydka bankiyadu qabteen iyo amaahda ay bixiyeen, dhacdooyinka dhaqaale ee adduunka iyo siday Soomaaliya u sameeynayaan, iwm. Warbixintaas ayaa bankigu aalaaba ku gudbiyaa talooyin ama, mararka qaarkood, digniin looga digayo xukuumadda tallabooyin ay qaaday. Sawirka bankigu bixiyo oo ah mid waaqici ah wuu ka duwanaan karaa kan quruxda badan ee siyaasiyiintu faafiyaan. Halkaasna waxaa ka dhalan kara xiisad u dhexeysa guddoomiyaha iyo madaxda xukuumadda. Dabcan, si bankigu talo u bixiyo waa inuu, marka hore, isagu dhisaa awooddiisa cilmi-baarineed, qoraalladiisana ku saleeyaa xog iyo tirakoobyo sugan oo cilmiyeysan.
Qoddobka 6aad ee Qaybta II ee sharciga bankiga dhexe (Sharciga Bankiga Dhexe ee Soomaaliya Lr. 130 ee 22 Abriil 2012) wuxuu bankiga u sugayaa madaxbannaani iyo inaan la faragelin karin markuu fulinayo hawlihiisa sida waafaqsan sharciga bankiga. Haseyeeshee, sidaan waayoargnimada ka baranay, haddaan madaxda sare ee xukuumadda iyo shaqaalaha bankiga aayan iyagu musuqmaasuq ka marnayn, oo aayan ixtiraameeyn sharciga, guddoomiyahu keligiis wax ma sixi karo ama ha caddaado ama ha madoobaado.
W/Q: Maxamed Dalmar
London 19ka Feebaraayo 2019 Shirkadda Spectrum oo sameysay sahminta shidaalka xeebaha Soomaaliya ayaa qoraal ay soo saartay waxay faah-faahin uga bixisay shirkii 7-dii Febraayo ka dhacay London iyo dhulka sahminta lagu sameeyey.
Qoraalka oo loo diray wasaaradda batroolka Soomaaliya, islamarkaana ay heshay Caasimada Online, waxay Spectrum ku sheegtay in shirkii London uu ahaa kaliya mid sare loogu qaaday islamarkaana lagu xayeysiinayey shidaalka la tuhmayo inuu ku jiro Soomaaliya.
Spectrum waxa ay sheegtay in intii uu socday shirka London aan marnaba la xaraashin xirmooyinka la sahmiyey ee shidaalka Soomaaliya.
Spectrum ayaa dhinaca kale sheegtay in dhul-badeedka sahminta shidaal lagu sameeyey xogtiisana lagu soo bandhigay London uu yahay dhul ay si buuxda u leedahay Soomaaliya, islamarkaana aanu ku jirin dhul-badeedka lagu muransan yahay ee kiiskiisa uu yaallo maxkamadda caddaaladda ee ICJ ee magaalada Hague.
Qoraalka shirkadda Spectrum, oo uu ku saxiixnaa madaxweyne ku xigeenka fulinta ee shirkaddaas ee gobollada Africa, Meditareeniyaanka iyo Bariga Dhexe Graham Mayhew ayaa waxaa la socday qariirad muujineysa dhulka xogtiisa lasoo bandhigay, waxaana ka muquan dhul-badeedka Kenya ay ku haysato Soomaaliya ee maxkamadda ICJ ay go’aanka ka gaari doonto.
Maamulka Somaliland 19ka Feebaraayo 2019 Maamulka Somaliland ayaa sharuud cusub ku xiray wadahadal ay la galaan dowladda Soomaaliya, kadib markii masuuliyiinta maamulkaasi ay warbaahinta la hadleen.
Wasiirka arrimaha dibadda Somaliland Yaasiin Maxamed Faratoon ayaa sheegay in wadahadalka ay ka qeyb galayaan marka la balaariyo xubnaha dowladaha ah ee ka qeyb galaya.
Wasiirka ayaa sheegay in safiirkii hore ee dowladda Turkey u fadhiyay Muqdisho haddana ah ergayga wadahadalada Turkey u qaabilsan Somaliland iyo dowladda Soomaaliya ay u gudbiyeen inay doonayaan in la balaariyo wadahadalka.
Wuxuu sheegay inay doonayaan in la kordhiyo dalalka ka qeyb galaya wadahadalsiinta dowladda Soomaaliya iyo maamulka Somaliland.
Wasiir Yaasiin, ayaa sheegay Somaliland aysan hadal badan dooneyn islamarkaana Dowladda Turkiga ay dhowr jeer oo hore u dhex dhexaadisay Dowladda Federaalka ah iyo Somaliland.
Hadalkiisa ayaa laga dheehan karayaa inay doonayaan in dalal kale oo caalamka ah ku biiraan wadahadal siinta labada dhinac, balse ma uusan shaacin magacyada dalalka ay doonayaan inay wadahadalka ku biiraan.
Hirshabelle State 19ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya dagaal culus oo duleedka degmada Jalalaqsi ee Gobolka Hiiraan ku dhexmaray rag ka tirsan Ururka Al-Shabaab iyo Ciidamada Jabuuti oo ka mid ah Ciidamada AMISOM ee ka howlgalla Soomaaliya.
Dagaalka ka hor ayaa ciidamada Jabuuti waxa ay dhaq dhaqaaqyo ciidan ka bilaabeen duleedka degmadaas,kadib markii weeraro hoobiyeyaal ah lagu qaaday Saldhig ay halkaasi ku lahaayeen,hayeeshee waxaa weerar kusoo qaaday rag ka tirsan Ururka Al-Shabaab.
Dadku sugan degmada Jalalaqsi ee Gobolka Hiiraan ayaa waxa ay sheegeen in dagaal culus uu duleedka degmada Jalalaqsi ku dhexmaray ciidamada Jabuuti iyo Ururka Al-Shabaab,hayeeshee aysan cadeyn karin khasaaraha ka dhashay dagaalkaas.
Al-Shabaab ayaa warar ay ku qoreen Baraha Internet-ka waxa ay ku sheegeen in dagaalkaas ay ciidamada Jabuuti khasaaro ku gaarsiiyeen,waxaana jirin warar madax banaan oo xaqiijinya warka kasoo baxay Al-Shabaab.
Saraakiisha ciidamada Jabuuti oo ka mid ah AMISOM ayaa weli dhankooda dagaalkaas ka hadlin,waxaana jirtay in habeen ka hor saldhiga Ciidamada Jabuuti ee degmada Jalalaqsi ay Al-Shabaab hoobiyeyaal ku weerareen taas oo keentay inay Ciidamada Jabuuti dhaq dhaqaaqyo Ciidan ay sameeyaan.
https://www.youtube.com/watch?v=egfSCYrOi1M
Farmaajo ma ka horimaan karaa Kenya?
Advocate Dr. Abdulqadir Tallman
Kenyans aren’t that stupid. Here they are trying to blackmail unpatriotic, corrupt and weak Somali leaders.
Instead of having a Kenya that is hostile, Farmaajo will rather withdraw the Somali maritime case against Kenya, which is now pending before the International Court of Justice at the Hague.
Kenya holds too many Farmaajo criminal fingerprints and knows Farmaajo can’t risk turning Kenya into a hostile anti-Farmaajo force.
Rather than lose Kenya’s goodwill, Farmajo will accept and sign everything that Kenya desires. Kenya is probably already invited to present a wish list for Farmaajo’s signature.
Farmaajo just wishes Kenyan help in preserving his seat. It is idle and hopeless to expect anything else from autistic Farmaajo.
This is a unique situation that calls for patriotism and principle on the part of Prime Minister Hassan Kheyre. It is his time. It is Samaale time. This is where genuine Somalis show their mettle.
Farmaajo sinji iyo siif buu u leeyahay inuu iibiyo dhulka iyo badda Soomaaliyeed. Adeerkii Cabdullaahi Yuusuf iyo weliba adeerkii Cumar Xaaji Masalle ayaa dalkan horey Axmaaro uga iibiyay, kuna soo hoggaamiyay dalkan.
Farmaajana saanqaadkoodii kal filo.
Allow ka dhig inaan qaldanahay. Allow Farmaajo ka dhig wadani aan dalkiisa iibin, sidii adeerradii lagu yiqiinnay.
WARARKA MAANTA 18ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Ma Kenya ayaa rabtay inay maanta #Soomaaliya ka dhacdo dhul baddeed? Maxay tahay 3 qodob ee ay Dowladda #Kenya si qasab ay ugu soo jeedisay Dowladda #Soomaaliya si ay Kenya u dhacdo dhul baddeed #Soomaaliyeed ayadoo Kenya ogaatay inay Maxkamadda Caalamiga ganaaxi doonto sharci-darrada ay Dowladda Kenya ku siisay inay Shirkaddo shisheeye ah shati sharci-darro ugu baartaan shidaal iyo kheyraadka badda dhul baddeed ku dhex yaala xuduudka Soomaaluya? Xaggee/halkee ku noolyihiin raggii muranka geliyey badda Soomaaliya dhulkeeda inay nagu qabsato #Kenya? Maxay ku hadli doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare hore Senator Cumar Cabdirashiid Cali, Wasiir hore Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Prof. Ibbi iyo rag kale oo murankan siyaasaddeed lugta u geliyey inay Kenya ku muranto dhul baddeed Soomaaliyeed? Maxuu qaban karaa khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo 2 sanno ay beesha caalamka siin weysay wax dhaqaallo ah? Meeqo siyaasi oo Soomaali ah ayaa dowladdda Kenya uga dhex shaqaynaya Dowladda Soomaaliya? Mase wada taqaanaa magacyadooda? Maxay Soomaaliya u gashay dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan?
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Waxaa maanta oo Isniin ah lagu wadaa in magaalada Muqdisho lagu dhagax dhigo Mashaariic dhismo wadooyin oo ay horey u balan qaadeen dowlada Qadar in ay ka fulineyso Soomaaliya.
Mashaariicda maanta la dhagax dhigayo ee dowlada Qadar maalgalineyso ayaa waxaa kamid ah dhismaha Wadooyinka isku xira magaalada Muqdisho iyo labada gobol ee Shabeelaha Hoose iyo Shabeelaha Dhaxe.
Madax sare oo katirsan dowlada Federaalka Soomaaliya ayaa la filayaa in ay dhagax dhigaan mashaariicdan horu marineed ay maalgalineyso dowlada Qadar oo hada saaxiib dhaw la ah Soomaaliya.
Qaar kamid ah wadooyinka muhiimka ah ee magaalada Muqdisho ayaa saakay loo xiray dhagax dhiga mashaariicdan, waxaana wadooyinka xiran kamid ah Laamiga Wadnaha ,30-ka iyo Laamiga Warshadaha qeybo kamid ah.
Dowlada Qadar ayaa horey u balan qaaday in ay dhiseyso Wadooyinka Muqdisho ku xira labada Shabeelle, waxa ay sidoo kale dowlada Qadar balan qaaday in ay fulineyso mashaariicyo kale oo dan ugu jirto Soomaaliya.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Dowladda Kenaya ayaa lagu waramayaa in ilaa saddex qodob ku xirtay marka hore in ay dowladda Soomaaliya fuliso si xal looga gaaro khilaafka Diblomaasiyadeed ee soo kala dhax-galay.
Qodobka Koowaad : – Ayeey Kenya ku sheegtay in dowladda Soomaaliya sida ugu dhaqsiyaha badan uga saarto qariirada qeybaha xudduud baddeedkeeda ka mid ah ee lagu soo bandhiga shirkii 7dii Feberaayo ka dhacay magaalada London ee lagu soo bandhiga sahminta shidaalka Soomaaliya.
Qodobka Labaad :- Ayaa in ah in dowladda Soomaaliya ku war-galiso dhamaanba shirkaddaha ku howlan baayicida xirmooyinka la soo bandhigay in Soomaaliya dhulkaasi laheyn.
Qodobka Saddexaad :- Ayaa ah in dowladda Kenya ka dooneyso Soomaaliya in wada xaajood ka galaan arinta ku saabsan muranka xudduud baddeedka ee u dhaxeeya labada dowladdood iyada oo meel leyska dhigayo dacwadda hadda hortaala maxkamadda cadaallada dunida ee ICJ.
Kenya ayaa ka dooneyso Soomaaliya in ay fuliso dhamaaba sharuudahan ku xiran wada hadal lagu dhameeyo khilaafka jira, kaddib markii maalintii shalay dowladda Soomaaliya dhankeeda si taxadar leh uga hadashay muranka soo cusboonaday ee kala dhaxeeya Kenya.
Qoddobka ku saabsan in wada hadal laga galo arintan badda iyada oo laga talaabayo maxkamada ICJ, ayaa u muuqda mid adag, madaama marar badan oo hore dowladda Soomaaliya ku celcelisay in ay ku qanci doonto go’aanka ka soo baxa maxkamadda wixii intaa ka horeeyana aan laga wada hadli karin khilaafka arintan ku saabsan.
Soomaaliya waxaa ay sheegtay in marnaba aysan qandaraas ku bixin xidhmooyin dhuleed, qorshahana ugu jirin in ay ku bixiso wax xidhmooyin gaaska ah oo ku yaalla degaanka lagu muransan yahay ilaa inta maxkamadda caalamiga ah ee ICJ ay go’aan ka gaareyso.
Sabtidii ayuu murankan soo baxay, markii Kenya ay go’aansatay in ay xiriirka diploimaasiyadeed u jarto Soomaaliya.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa xiray qeybo ka mid ah jidadka ugu muhiisan magaalada Muqdisho, iyaga oo u diidaya gaadiidka dadweynaha in ay jidadkaa isticmalaan. Waxaa xiran oo aysan isticmaali karin gaadiidka Wadada Wadnaha,30-ka iyo qeybo ka mid ah Jidka Warshadaha, oo dhamaanba marka la eego muhiim u ah isku socodka dadka iyo gaadiidka.
Lama shaacin sababta rasmiga ah ee loo xiray jidadka hasse ahaatee warar qaar ayaa sheegay in mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya maanta ka qeybgali doonaan munaasabado lagu dhagax dhigayo jidadka muhiim ah oo caasimada ku xira gobollada labada Shabeelle.
Ciidamada ayaa iska hortaagaya gaadiidka dadweynaha isticmaalka jidadka, waxaana ay dadku u lugeynayaan goobahooda shaqo iyo waxbarasho ee ku yaala aagagga aan la ogoleyn in ay gaadiidku maraan.
Shacabka reer Muqdisho ayaa dhibaato weyn ku qaba marka la eego xirista jidadka xiliyada shaqada, madaama horay dhagaxaan waaweyn loogu jiray jidad isticmaalkoodu u wanaagsanaa dadka iyo gaadiidkaba kuwaa oo la sheegay la sheegay in loo xiray sababo la xiriira amniga.
Kenya 18ka Feebaraayo 2019 Ganacsatada Qaadka ee Kenya ayaa sheegay inay diyaar u yihiin inay joojiyaan Qaadka ay u dhoofiyaan Soomaaliya, haddii ay dowladda Soomaaliya sii wado muranka dhinaca sohdinta badda iyo xiisadda diblomaasiyadeed ee labada dal u dhaxeeya. Ganacsatada Qaadka Kenya ayaa maalinta walba u soo dhoofiya Soomaaliya 50 tan , iyadoo dowladda Kenya ay ka hesho suuqa Qaadka ee Soomaaliya 100 milyan oo Kenya shilling ah.
“Kuma iibsan karno Qaad madax bannaanida dalkeenna.. Soomaliya waxay mar walba ku gooddisaa inay joojinayso Qaadka Kenya , si ay usoo jeediso dareenka dowladda” sida waxaa yiri afhayeenka ganacsatada Qaadka Kenya, Kimithi Munjuri.
Waa markii ugu horeysay oo go’aan noocan oo kale ah ay gaaraan ganacsatada Qaadka ee Kenya, iyadoo la og yahay in Soomaaliya tahay lafbarka ugu weyn marka la eego dhaqaalaha Kenya ka soo gala ka ganacsiga caleenta Cagaaran ee ‘’Qaadka’’
Dowladda Soomaaliya ma aysan soo hadal qaadin marnaba in ay jareyso xiriirka ganacsi ee kala dhaxeeya dowladda Kenya oo kan ugu weyn yahay Qaadka si joogta ah looga soo dajiyo guud ahaanba dalka.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Tan iyo galinkii dambe ee Sabtida, markii ay dowladda Kenya ku dhawaaqday iney Danjiraheeda Soomaaliya u yeertay, kii Soomaaliyana ka direyso Kenya, waxaa baraha xiriirka bulshada si weyn loogu hadal hayay xiriirka xumaaday ee labada waddan.
Dadka ka hadlayay arrintan ayaa isugu jiray siyaasiyiin, mas’uuliyiin, aqoonyahanno wax falanqeeya iyo dadka muwaadiniinta ah ee labada dal.
Wasaaradda arrimaha dibadda ee Kenya ayaa go’aanka safiir kala qaadashada ku dhawaaqday, waxayna barteeda Twitterka soo dhigtay qoraal ku aaddan tallaabadaas.
Rober Alai oo ka mid ah suxufiyiinta ugu caansan Kenya ee ka faallooda arrimaha gobolka ayaa boggiisa Facebook ku soo qoray in dhulka uu ku jiro shidaalka ay Soomaaliya beecisay uuba yahay mid ka tirsan xadka dhinaca biyaha Soomaaliya.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Shaqaale ka tirsan wasaaradda macdanta iyo batroolka Soomaaliya ayaa mushaharka laga joojiyey muddo bil, oo ah bisha Febraayo 2019, sida ku cad warqad ay heshay Caasimada Online.
Shaqaalahan oo gaaraya illaa 30, ayaa waxaa lagu eedeeyey inay muddo 16 maalmood ah shaqeyn oo ay ka maqnaayeen shaqooyinkooda, sidaas darteed aysan wax xuquuq ah u lahayn inay qaataan mushahar bil.
Tallaabadan ayaa waxaa qaaday guddiga qaranka ee shaqaalaha rayidka, waxaana ay ka dambeysay kadib markii guddiga anshaxa, kormeerka iyo abaalmarinta oo baaritaan ku sameeyey shaqaalahan, ayaga oo tagay xarunta wasaaradda.
Warqadda mushaharka looga ganaxaaay muddo bil ah oo uu saxiixay guddoomiyaha guddiga, ayaa waxaa loo diray wasiirka macdanta iyo batroolka Soomaaliya.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Dowladda Kenya ayaa soo bandhigtay saddex shardi oo ay dooneyso in lagu xaliyo muranka diblomaasiyeed ee kala dhaxeeya Soomaaliya.
Xogahayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau ayaa sheegay in Kenya ay rajeyneyso in saddexdaas shuruud laga soo baxo si dib loogu soo celiyo xiriirka diblomaasiyeed ee labada dal.
Sharuuda Koowaad ayaa lagu sheegay inay tahay in Soomaaliya ay ka noqoto qeybta qariiradda Badda oo Kenya ay u aragto inay leedaha, kuwaas oo xirmooyin shidaal oo ku yaalla lagu suuq geeyay shirkii ka dhacay magaalada London.
Qodobka labaad ayay Kenya ku dalbatay in dowladda ay ogeysiiso dhammaan shirkaddihii baayacay xirmooyinkii dhulka shidaalka ee ay ku soo bandhigtay shirkii London, una cadeyso in aysan Soomaaliya dhulkaasi laheyn.
Qodobka Seddexaad Kenya ku sheegtay in wada xaajood ay labada wadan ka galaan arrinta muranka badda, oo ay ka gaaraan xal walaalnimo, iyada oo aan la marin maxkamadda caalamiga ah ee Hague ee ay hadda dacwadooda taalo.
Dowladda Soomaaliya ayaa qoraalkii xalay kasoo baxay waxaa ay ku sheegtay in marnaba aysan iib geyn xirmooyin shidaal oo ku yaalla dhul ay Kenya leedahay.
Dowladda Soomaaliya waxa ay sidoo kale sheegtay in aagagga ay ku yaalaan xirmooyinka shidaal ee ay yaboohday ay waafaqsan yihiin go’aanada maxkamadda ICJ, islamarkaana aysan iib-geyn wax xirmooyin shidaal ah oo ku yaalla dhul-badeedka lagu muransan yahay.
Soomaaliya waxay ay sheegtay in Kenya u xaqiijineyso inaysan qaadan doonin go’aan hal dhinac ah, oo ay dhaq-dhaqaaqyo uga sameeyneyso dhul-badeedka lagu mursan yahay ka hor inta maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda ee iCJ ay go’aan ka gaareyso kiiska badda ee Soomaaliya iyo Kenya.
Soomaaliya waxa ay sidoo kale sheegtay in Kenya ay u xaqiijineyso in marka ICJ ay gaarto go’aankeeda ay ixtiraami doonto una hoggaansami doonto.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019 Qaar kamid ah xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya ayaa kka hadlay jawaabta dowladda Soomaaliya ay ka bixisay go’aankii Kenya ay dalbeeda kaga soo saartay Safiir Maxamuud Axmed Nuur Tarsan oo shalay Muqdisho kusoo laabtay.
Xildhibaanada ayaa qaarkood waxay go’aankaasi u ku amaaneen hal qodob oo ah inuu yahay mid muujiyay biseyl diblomaasiyadeed, halka qaarkoodna ay u arkeen inuu ahaa mid jilicsan
Xildhibaan Sadiiq Xersi Warfaa oo kamid ah xildhibaanada baarlamaanka ee taageersan xukuumadda ayaa sheegay in go’aankaasi uu ahaa mid diblomaasiyadeed oo muujinaya biseyl siyaasadeed.
Sidoo kale xildhibaan Warfaa ayaa sheegay inay socdaan wadahadalo labada dhinac u dhaxeeya, isaga oo sheegay in Soomaaliya aysan marnaba gogortan ka galeynin taako kamid ah dhulka Soomaaliya.
Xildhibaan Sakariye Xaaji Maxamuud oo ka mid ah xubnaha dhaliilsan xukuumadda ayaa sheegay in aad u dhaliilayo go’aanka dowladda Soomaaliya ka qaadatay hadalkii dowladda Kenya, hal sabab darteed.
Waxa uu sheegay in dowladda Kenya ay ku xad gudubtay dhulka Soomaaliya, sidoo kalena ay ku dhawaaqday hadal xanaf ah oo dadka Soomaaliyeed iyo dowladda intaba taabanayay, balse dowladda looga baahnaa in jawaab kulul ay siiso, taasi oo aan dhicin.
Muqdisho 18ka Feebaraayo 2019Xildhibaan Ilyaas Cali Xasan oo ka tirsan aqalka sare ee baarlamanka federaalka Soomaaliya ayaa warbaahinta Kenya siiyey hadallo ka dhan ah dowladda Soomaaliya, isaga oo taageero u muujinaya Kenya, xilli xiisad diblomaasiyeed ay ka dhaxeyso labada dal.
Xildhibaan Ilyaas ayaa u sheegay wargeyska The Standard in dowladda Soomaaliya aysan la tashan aqalka sare “ ka hor inta aysan iib-geyn xirmooyinka shidaalka”
Ilyaas oo ah guddoomiyaha guddiga kheyraadka ee Aqalka Sare, ayaa sidoo kale warbaahinta kale ee Kenya ay kasoo xigatay bayaan oo ku sheegay in tallaabada dowladda Soomaaliya “ay ku iib-geysay xirmooyin shidaal oo dal kale uu leeyahay ay jebineyso sharciyada dalka.”
Waxa uu sheegay in Kenya ay Soomaaliya u gashay abaal weyn.
“Kenya waxa ay marti-gelisaa xerada qaootiga ee ugu weyn dunida, oo dadka ugu badan ee ku jira ay yihiin Soomaali. Sidoo kale bulshada ganacsatada ugu badan ee Soomaalida ah waxay ku sugan yihiin Nairobi” ayuu yiri Ilyaas.
Sidaas darteed, buu yiri, xiriirka oo xumaada waa mid dhib ku ah labada dalba.
Waxa uu hoos u dhigay saameynta xiisadda diblomasiyeed ee labada dal, wuxuuna rajo ka muujiytey in is-faham darrada labada dal la xalin doono.
https://www.youtube.com/watch?v=LtRIRwd–Cc
WARARKA MAANTA 17ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa qarin kara musuqmaasuqa xukuummadda kheyre? Maxay ahayd sababta ay #Dowladda Kenya ugu casuumtay khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” intii uusan dhicin shirkii shidaalka Soomaaliya looga hadlaayey ee London? Maxuuse ahaa heshiiska qarsoodiga ah ee uu Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya Mudane Axmed Cawad ku soo saxiixay Kenya? Maxayse Dowladda Kenya hadda u rabtaa inay si cad u boobto dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo? Maxuuse ahaa heshiis qarsoodi ah uu Kenya ku soo saxiixay #Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo ay Kenya hadda u soo bandhigi doonto warbaahinta dalkeeda iyo kuwa caalamka? Maxay ahayd sababta Ciidanka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA” loo kala cayriyey isla-markaasna qaar kamid ah loogu kala daray ciidamada kale duwan ee dalka? Maxuuse yahay heshiiska qarsoodiga ee Taliye Ku-Xigeenka Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NISA” Mr. Fahad uu u rabaa in 9 wasiir si deg deg ah shaqada looga cayriyo waayo waxay si toos ah u fashileen musuqmaasuqa baahsan ee hareeyey xukuummadda khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Mise ma madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo ayaa iscasili doona? Maxayse 2dii sanno ee la soo dhaafay ugu diiday inay wax dhaqaallo ah la siiyo xukuummadda fashilantay ee khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ? Maxuuse Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u magaabi la yahay Taliyaha Hay’addda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka “NSS”? Yaa runta maanta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed? Maxayse u rabtaa Kenya inay boobto dhul baddeed Soomaaliyeed oo shidaal ka buuxo?
Muqdisho 17ka Feebaraayo 2019 Safiirka Soomaaliya u fadhiya dalka Kenya Maxamuud Axmed Tarsan, oo shalay ay dowladda Kenya ay ku amartay inuu degdeg dalkeeda uga baxo, ayaa saaka dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho.
Wararka aan ka heleyno garoonka Aadan Cadde ayaa sheegaya in diyaaradda siday Tarsan ay goor dhow soo cago dhigatay garoonka, waxaana muuqata in Tarsan uusan kadib dhicin waqtigii 24-ka saac ahaa ee loo qabtay inuu kaga baxo Kenya.
Tarsan ayaa waxaa diyaaradda la saarnaa Marwada Madaxweynaha Soomaaliya oo maalmahan ku sugneyd Nairobi ayada oo kasoo laabatay safari caalami ah oo ay dhowr dal kusoo bixisay iyo Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad oo xalay soo galay Nairobi, isla markaana Transit ku ahaa magaalada, isaga oo kasoo laabtay dalka Sweden.
Tarsan ayaa shalay looga yeeray xarunta wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya, halkaasi oo uu kula kulmay xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau oo u gacan geliyey go’aanka Kenya.
Kenya ayaa sidoo kale u yeeratay safiirkeedii Soomaaliya Lieutenant-General (Rtd) Lucas Tumbo oo isna loo sheegay inuu deg deg ugu soo laabto Nairobi, si arrimahan loogala hadlo.
Kenya ayaa arrintan sabab ug dhigtay in Soomaaliya ay xaraashtay xirmooshin shidaal oo ku yaalla “dhul ay leedahay Kenya”, intii uu socday shirka shidaalka Soomaaliya ee London, sida uu sheegay xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau.
#Soomaaliya 17ka Feebaraayo 2019 Dhinaca Soomaaliya iyo xukuumadda talada haysa hadda, waxay u tahay tijaabo siyaasadeed, taas oo kaga timi mid ka mid ah waddamadii ay ahayeen saaxiibbada dhow.
Waxay noqon doontaa soo celinta xidhiidhkaas in uu qaato wakhti, maaddaama ay xukuumaddani in badan dhisaysay wakhti badanna gelisay dhisitaanka saaxiibtinimada dawladaha deriska.
Kenya ayaa noqon doonta ugu yaraan meel ay gabbaad ka dhigtaan cid kasta oo ka soo horjeedda xukuumaddan, tan oo ay in badan Kenya waddankeeda ka baacsanaysay siyaasiyiinta ka soo horjeeda xukuumadda maadama uu xidhiidhka Soomaaliya iyo Kenya ahaa mid ku dhisan is fahan siyaasaddeed.
Kenya
Haddii aan eegno saamaynta uu yeelaanayo xidhiidhka xumaaday ee Kenya iyo Soomaaliya, waxaad mooddaa in Kenya ay wajihid oonto cidhiidhi ganacsi iyo mid siyaasaddeedba.
Siyaasadda aan ka hadlaayo ayaa ah in Kenya ay weyn doonto metaladdii ay Soomaaliya kaga gudbanayd, taas oo inta badan ahayd meesha ay beesha caalaamku ka hagijireen siyaasadda iyo deeqaha Soomaaliay.
Dhinaca kale, Kenya waxay Soomaaliya ku qabtay ganacsi badan, kaas oo maalin kasta kordhinaayay dakhliga Kenya, hoosna u dhigaayay kan Soomaaliya.
Ugu dambayntii waxaad moodda in ay tahay faa’iido ay in badan Soomaaliya sugaysay oo Afka ka soo gashay.
W/Q: Cumar Rodol
Qaryooleey 17ka Feebaraayo 2019 Wararka ka imanaya degmada Qoryoole ee gobolka Shabeellaha hoose ayaa sheegay in xalay dagaal culus uu degmada ku dhaxmaray ciidamo ka tirsan dowladda Soomaaliya iyo dagaalyahannada Al-shabaab. Dagaalka ayaa qarxay kaddib markii ay Al-Shabaab weerareen saldhigyada ay Cidamada Dowladda ku leeyihiin degmadaas,waxaana dad ku sugan degmada Qoryooley ay sheegeen in dagaal mudo saacad ku dhow uu halkaasi kadhacay.
Maamulka gobolka Shabeellaha hoose ayaa sheegay in ay iska caabiyeen weerar uga yimid xoogag ka tirsan Ururka Al-shabaab iyaga oo meesha ka saaray islamarkaana been abuur ku tilmaamay weerarkaa lagu dilay saraakiil ka tirsan ciidamada sidoo kalana lagu dhaawacay mas’uuliyiin ka tirsan maamulka degmada.
Qoryooley ayaa ka mid ah degmooyinka ay inta badan ka dhacaan weerarada ay geystaan Al-Shabaab oo ku sugan meelaan ka fogeen degmadaas,waxaana saraakiisha ciidamada xoogga dalka ay horay u sheegeen inay ka saari doonaan.
Bakool 17ka Feebaraayo 2019 Wararka ka imanaya gobolka Bakool ayaa sheegaya in saacadihii la soo dhaafay ciidamada dowladda Soomaaliya deegaanno ka tirsan gobolka ka sameeyeen howlgal ka dhan ah Ururka Al-shabaab.Saraakiisha hoggaamineysa howlgalkaas ayaa waxaa ay sheegeen in uu ahaa mid amni xaqiijin ah,isla markaana ay ku dileen sarkaal ka tirsanaa Al-shabaab waa sida ay hadalka u dhigeen,waxaana deegaanada howlgalka laga sameeyay ka mid ahaa,Shiidle,Dudumaale,Tiyeeg-buul iyo wargaloole ee Gobolka Bakool.
Taliyaha Guutada 9-aad qeybta 60-aad ee ciidamada xoogga dalka G/Sare Warsame Maxamed Diiriye oo faah faahin ka bixiyay howlgalka ayaa sheegay in iska hor imaad kooban oo Ciidanka Xoogga dalka iyo Ururka Al-Shabaab ku dhex maray deegaano ka tirsan Gobolka Bakool ay ku dileen sarkaal ka tirsanaa Al-Shabaab.
Waxaa uu sheegay in sarkaalkaas uu caanka ahaa deegaanada Gobolka Bakool,sidoo kalena uu lacago ay u yaqaanaan Zakawaadka uu ka qaadi jiray dadlka ku nool deegaanada ay howlgalka ciidamadu ka fuliyeen.
Gobolka Bakool ayaa ka mid ah gobollada ay ku xooggan yihiin dagaalyahannada Ururka Al-shabaab marka laga soo tago magaalooyinka waaweyn oo ay dowladdu maamusho.
Muqdisho 17ka Feebaraayo 2019 Shacabka Soomaaliyeed ayaa qaabab kala duwan kaga hadlay aragtidooda ku aadan go’aankii dowladda Kenya ay kasoo saartay arrimaha Soomaaliya iyo u yeeritaanka Safiirkii ka joogay magaalada Muqdisho.
Baraha Bulshada iyo qaar kamid ah warbaahinta Muqdisho ayay aragtiyada ugu badan ku dhiibteen, waxaana qaarkood ay soo bandhigeen hanaanka ay doonayaan Shacabka Soomaaliyeed in dowladda Soomaaliga kaga jawaabto go’aanka Kenya.
Qaar kamid ah dadka aragtidooda ayaa waxay ku sheegeen inay doonayaan in dowladda Soomaaliya ay Kenya ugu Jawaabto lixdan qodob oo kale ah:-
1 – In Soomaaliya aysan gorgortan ka geleyn buqcadaha shidaalkeeda.
2 – In muran xadeedka badda aaney Soomaaliya aqbalayn luuq-luuq ee Maxkamadda ICJ lagu kala baxo.
3 – Haddii Kenya ay ixtiraami weyso madaxbananida daleed, dhuleed iyo tan dadeed ee Soomaaliya xiriirka diplomaasiyadda hoos loo dhigo, haddii ay waantoobi weysana loo jaro.
4 – Ganacsiga qaadka in laga mamnuuco guud ahaan dalka.
5 – Hay’adaha ka shaqeeya Soomaaliya in lagu qasbo inay ka guuraan Nairobi ayna Muqdisho ama mel Soomaaliya ogol oo ku dhow degaan.
6 – Ciidanka Kenya ee Amisom in dalkooda ay ku laabtaan.
Shacabka Soomaaliyeed ayaa u muuqda inay aad kaga xumaadeen hadalka kasoo baxay dowladda Kenya, waxaana la sugayaa jawaabta dowladda Soomaaliya ay ka bixiso go’aanka dowladda Kenya.
Muqdisho 17ka Feebaraayo 2019 Dowladda Kenya ayaa xiriirka u jartay Soomaaliya, ayada oo u yeeratay safiirkeedii Soomaaliya, islamarkaana soo cayrisay safiirkii Soomaaliya ee Kenya, xilli xiisad diblomaasiyeed ay ka dhex dillaacday labada dal.
Kenya ayaa arrintan sabab ug dhigtay in Soomaaliya ay xaraashtay xirmooshin shidaal oo ku yaalla “dhul ay leedahay Kenya”, intii uu socday shirka shidaalka Soomaaliya ee London, sida uu sheegay xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau.
Balse dhul-badeedka ay Kenya ay sheegayneyso ayaa xaqiiqda ah dhul-badeedka Soomaaliya, balse Kenya waxay ka faa’iideysatay heshiiskii muranka badan dhaliyey ee ay Soomaaliya la gashay sanadii 2009. Heshiiskaas waxaa diiday baarlamaankii KMG ahaa iyo sidoo kale QM.
Haddaba waa kee dhul badeedka ay Kenya sheeganeyso. Hoos ka aqris Dowladda Kenya ayaa xiriirka u jartay Soomaaliya, ayada oo u yeeratay safiirkeedii Soomaaliya, islamarkaana soo cayrisay safiirkii Soomaaliya ee Kenya, xilli xiisad diblomaasiyeed ay ka dhex dillaacday labada dal.
Kenya ayaa arrintan sabab ug dhigtay in Soomaaliya ay xaraashtay xirmooshin shidaal oo ku yaalla “dhul ay leedahay Kenya”, intii uu socday shirka shidaalka Soomaaliya ee London, sida uu sheegay xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau.
Balse dhul-badeedka ay Kenya ay sheegayneyso ayaa xaqiiqda ah dhul-badeedka Soomaaliya, balse Kenya waxay ka faa’iideysatay heshiiskii muranka badan dhaliyey ee ay Soomaaliya la gashay sanadii 2009. Heshiiskaas waxaa diiday baarlamaankii KMG ahaa iyo sidoo kale QM.
Haddaba waa kee dhul badeedka ay Kenya sheeganeyso. Hoos ka aqriso.
o.
Maamulka Dowlad Somaliland 17ka Feebaraayo 2019 Magaalada Hargeysa ee caasimada Maamulka Somaliland waxaa maanta laga soo masaafuriyay masuul ka tirsanaa dowladda Soomaaliya, kaasi oo la sheegay in muddooyinkii dambe ku xirnaa magaalada Hargeysa.
Agaasime waaxeed ka tirsanaa wasaaradda Warfaafinta xukuumadda oo maalmihii ugu dambeeyay ku xirnaa magaalada Hargeysa ayaa maanta laga soo masaafuriyay magaaladaasi.
Agaasime waaxeedka oo magaciisa lagu sheegay C/raxmaan Axmed, ayaa ahaa agaasimaha waaxda qorsheynta iyo xiriirka caalamiga ee wasaaradda warfaafinta, waxaana dib xoriyadiisa loo siiyay maanta.
C/raxmaan Axmed ayaa la xiray kadib markii uu booqasho uu ku tagay magaalada Hargeysa, isaga oo xiligaasi booqanayay qoyskiisa, sida uu ku sheegay qoraal uu soo dhigay baraha Bulshada.
“Maanta oo ay taariikhdu Ahayd 15 February 2019 oo aan 12 cisho ku xidhnaa Hargeysa ugu danbayn Maanta lay Soo Mastaafuriyay ilaa Muqdisho.”sidaas ayuu kusoo qoray bartiisa Facebooga uu ku leeyahay Cabdiraxmaan Axmed.
Magaalada Hargeysa inta badan waa lagu xiraa xubnaha ka tirsan dowladda Soomaaliya, waxaana horey sidoo kale loogu xiray dad deegaanka kasoo jeeda balse Muqdisho yimid.
Kenya 17ka Feebaraayo 2019 Dowladda Kenya ayaa shalay xiriirka u jartay Soomaaliya, ayada oo u yeeratay safiirkeedii Soomaaliya, islamarkaana soo cayrisay safiirkii Soomaaliya ee Kenya, xilli xiisad diblomaasiyeed ay ka dhex dillaacday labada dal.
Kenya ayaa arrintan sabab ug dhigtay in Soomaaliya ay xaraashtay xirmooshin shidaal oo ku yaalla “dhul ay leedahay Kenya”, intii uu socday shirka shidaalka Soomaaliya ee London, sida uu sheegay xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibedda Kenya, Macharia Kamau.
Hase yeeshee wasiirkii hore ee amniga Soomaaliya, ahna xildhibaan Cabdirisaaq Cumar Maxamed ayaa shaaca ka qaaday in Kenya ay leedahay ujeedo ka weyn shirka London, balse ay dooneyso inay xalaaleysato dhul-badeedkii Soomaaliya ee horey u sheegatay.
“Tani wax shaqo ah kuma lahan shirkii xaraashka shidaalka Soomaaliya ee London, balse waa xeelad ka hor-tag ah oo dowladda Soomaaliya loogu qasbayo inay wada-xaajood ka furto muranka badda ama saameyn lagu sameeyo natiijada kiiska hor-yaalla maxkamadda caalamiga ah ee cadaaladda” ayuu ku yiri qoraal uu xildhibaanka soo dhigay bartiisa twitter-ka.
Dhulka Kenya ay dartiis xiriirka ugu jartay Soomaaliya waa dhul-badeed ay Soomaaliya leedahay, balse Kenya ay sheeganeyso, ayada oo ka faa’iideysanaysa heshiiskii muranka dhaliyey ee Soomaaliya iyo Kenya galeen 2009, kaasi oo ay diideen baarlamankii KMG ahaa iyo QM.
Kiiskaaski ayaa waxa uu hadda yaallaa maxkamadda caalamiga ah ee caddaaladda ee Hague, ayada oo la sugayo go’aanka kama dambeysta ah.
#Kenya 17ka Feebaraayo 2019 War saxaafadeed kasoo baxay dowladda Kenya ayaa lagu sheegay in lagu amrayo safiirka Somalia ee Kenya inuu dib dalkiisa ugu laabto, waxaana loo yeeray safiirka Kenya muddo u joogay Soomaaliya.
Ka sokow arintaasi waxaa Kenya ay warsaxaafadeedkeeda ay ku adeegsatay erayo ad adag oo saameyn weyn ku yeelan kara xiriirka dowladda Soomaaliya iyo Kenya, waxaana ugu horeya in qoraalka lagu sheegay in Soomaaliya ay tahay dal cadow ku ah Kenya.
Sidoo kale Qoraalka Kenya waxay ku sheegtay in Soomaaliya ay xaraashtay Shidaalka ku jira biyaha lagu murunsanyahay, waana erayga labaad ee adag ee lagu adeegsaday qoraalka kasoo baxay dowladda Kenya.
Marka la eego hanaanka diblumaasiyadeed ee labo dowlo waxaa marka horeysa si hoose la iskuugu diraa warqado cabasho ah, haddii marxaladaa laga gudbo, waxaa fariin toos ah dowladda loogu dhiibaa safiirka wakiilka ka ah, waxaa kadib xigta in warqad toos loogu diro wasaaradda arrimaha dibadda, kadibna ayaana arinta banaanka la keenaa marka marxaladaasi oo dhan wax laga qaban waayo.
adka falanqeeya xiriirka diblumaasiyadeed ayaa sheegaya in dowladda Kenya lagu qabsan karo erayga “Dal cadow ku ah Kenya”, kaasi oo la sheegay inuu lamicno yahay inay ku xigo karto duulaan lagu qaado dalka eedaasi oo kale loo jeediyay.
Xiriirka Kenya iyo Somalia ayaa walaac weyn abuuri kara, marka la eego sida ay iskugu wanaagsanaayeen labada dowladood labadii sano ee lasoo dhaafay.
https://www.weforum.org/agenda/2019/02/least-corrupt-countries-transparency-international-2018/
https://www.youtube.com/watch?v=egfSCYrOi1M
WARARKA MAANTA 16ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa garsoorayaashan soo xulay? Maxuuse Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” u kashifay in dalka Soomaaliya galiyey waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Yaase sharciga golaha garsoorka ku tuntay oo qof aan xitaa sannad maxkamaddaha dalka ka soo shageyn ka dhigay Guddoomiyaha Maxkamadda Sare? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxay labo xisbi siyaasaddeed u kala samaysan doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo hadda labo sanno kadib ogaaday inaysan beesha caalamka wax dhaqaallo ah siin doonin Dowladda Soomaaliya sababo la xiriira musuqmaasuqa baahsan ee Xafiiska Raysal Wasaaraha ka dhex jira? Maxuuse u kashifay Raysal Wasaare ku-xigeen Mudane Nahdi Khadar musuqmaasuqa baahsan ee dalka ka dhex jira kaasoo ay masuul ka yihiin Madaxda ugu sar-saraysa iyo logooyada joogtada ah ay beesha caalamka ku hayso Ummadda Soomaaliyeed? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Ha Wiqleyso!
Midowga Yurub 16ka Feebaraayo 2019 Ururka Midowga ayaa bah-dilay boqortooyada Sacuudi Carabiya, kadib markii si rasmi ah uu ugu daray liiska madow ee dalalka halista ku ah ururkaas, taasi oo la filayey toddobaadyadii dhowaa..
Sacuudigan ayaa waxaa liiskan lagula daray dalalka Nigeria iyo Panama.
Warbixin kasoo baxday Midowga Yurub ayaa lagu sheegay in Sacuudiga liiska loogu daray sababo la xiriira, xakameyn la’aanta maal-gelinta argagixisada iyo been xalaalaynta lacagaha.
Dowladda Sacuudiga ayaa sheegtay inay ka xun tahay go’aankan, ayada oo intaas ku dartay “Boqortooyada waxaa ka go’an la-dagaalanka ben xalaaleynta lacagaha iyo maal-gelinta argagixsada.”
Liiskan, oo horey ugu jireen 16 dal oo ay ka mid yihiin, Iran, Iraq, Syria, Afghanistan, Yemen iyo Korea-da Waqooyi, ayaa hadda noqonaya 19, waxaana kusoo biiray Sacuudiga, Nigeria iyo Panama.
Tallaabadan ayaa dhaawac xooggan ku ah Riyadh xilli ay isku dayeyso inay dhisto sumcadeeda caalamiga ah, si ay maal-gashtayaasha shisheeyaha ugu dhiiri-geliso inay dalkaas maal-gashtaan, si ay uga madax-banaanaato ku tiirsanaanta shidaalka.
Ka sokow dhaawaca caalamiga ah ee gaaraya, ku daristan liiskan waxa ay adkeyn doontaa macaamilka maaliyadeed ee Sacuudiga iyo bankiyada Midowga Yurub, sababtoo ah hay’adaha Sacuudiga ayaa mari doona hubitaan dheeri ah.
Sweden 16ka Feebaraayo 2019 Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ee Soomaaliya Axmed Ciise Cawad ayaa kula kulmay magaalada Stockholm dhiggiisa Sweden Marwo Margot Wallström.
Qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya ayaa lagu sheegay in Cawad uu , Wallström la yeeshay wadahadal ku qotoma qaabka lagu xoojin lahaa xiriirka Soomaaliya iyo Sweden iyo arrimaha gobolka.
Cawad iyo Margot waxa ay tilmaameen muhiimadda ay leedahay wax wadaagga Soomaali iyo Sweden iyo dadaallada wadajirka ah ee lagu xoojinayo, waxa ayna adkeeyeen sii socoshada howsha wadaagga ah ee dhinacyada badan leh ee nafci is dhaafsiga ah
Nairobi 16ka Feebaraayo 2019 Wada-hadallo u dhaxeeyay dowladda federaalka Soomaaliya iyo maamulka Jubaland ayaa ka socda magaalada Nairobi, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Wada-hadalladan ayaa waxaa billowgooda ka shaqeeyay siyaasiyiinta Soomaalida Kenya, ee ay isku beesha yihiin Axmed Madoobe, kuwaas oo doonaya heshiis ay gaaraan labada dhinac ka hor doorashada madaxweyne ee la qorsheeyey inay Jubaland ka dhacdo daba yaaqada sanadkan.
Kulamadan ayaa waxaa dowladda Soomaaliya uga wakiil ah agaasime ku xigeenka ahna sii hayaha agaasimaha nabad-sugidda Soomaaliya Fahad Yaasiin.
Wada-hadallada labada dhinaac, oo muddo la isku dayaye, ayaa ugu dambeyn dhaqaaqay kadib markii shir ay Garowe ku yeesheen madax goboleedyada iyo madaxweyne Farmaajo intii lagu guday jiray caleemo saarkii Siciid Cabdulahi Dani.
orshaha socda ayaa ah in heshiis ay gaaraan dowladda Soomaaliya iyo Axmed Madoobe ka hor inta uusan qabsomin shirka bisha March loo ballamay ee Garoowe ku dhex-maraya dowladda iyo dowlad goboleedyada.
Dhinaca kale, wararka ayaa sheegaya in dowladda oo muddo diidaneyd wada-hadallada oo uu rabay Axmed Madoobe ay soo dabacday kadib markii ay fahsilmeen dagaallo dhowr ah oo ay ku qaaday Axmed Madoobe, oo ay ka mid ahaayeen; In khilaaf laga dhex abuurto qabaa’ilka Jubaland iyo in Axmed Madoobe laga soo furo dowladda Kenya.
Si gaar ah, ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay, in dowladda Kenya ay diiday dalab uga yimid dowladda Soomaaliya oo ahaa inaysan taageerin Axmed Madoobe, taasi oo dowladda ku qasabtay miiska wada-hadalka.
Waxaa sidoo kale meesha ka marneyn cadaadis ka yimid beesha caalamka, oo isku dayeysa in doorashada Jubaland aysan noqon tii Koonfur Galbeed oo kale, oo dhiig badan uu ku daatay.
Muqdisho 16ka Feebaraayo 2019 Dhamaadka Bishaan waxaa qorshaha uu yahay in dalka ay ka baxaan ciidamadii ugu horeeyay ee ka tirsan AMISOM kuwaasi oo gaaraya 1,000 askari oo ka socda dalka Burundi.
Saraakiil ka tirsan ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa xaqiijiyay in dowladda ay ciidamo geysay goobaha la qorsheynayo inay ka baxaan ciidamada ka socdo dalka Burundi ee qeybta ka ahaa howlgalka AMISOM.
Xogaha aan heleyno ayaa sheegaya in ciidamada la geeyay deegaano ka tirsan Hirshabeelle, waxaana qorshaha uu yahay inay buuxiyaan booska ay baneynayaan ciidamada AMISOM.
Ciidamada dheeraadka ah ee la geeyay Hirshabeelle ayaa wararka aan heleyno waxay sheegayaan inay la shaqeyn doonaan ciidamada dowladda iyo kuwa AMISOM ee haraya, si aan loo dareemin booska ay baneynayaan ciidamada garaaya kun askari
Xogaha kale ee aan heleyno ayaa sheegaya in ciidamada la qorsheynayo in la geeyo saldhigyada ciidamada AMISOM ee Cadale, Raage Ceelle iyo Xaaji Cali oo ka tirsan Hirshabeelle.
Taliska ugu weyn ee Ciidamada Burundi ee qaybta ka ah AMISOM oo ku yaalla Magaalada Jowhar ayaa maalmihii la soo dhaafay waxaa kulan ku lahaa saraakiil ka socota AMISOM iyo Dowladda Soomaaliya.
Sidoo kale waxaa ciidamada la geeyay deegaanada Hirshabeelle lagu kabi doonaa ciidamo dhawaan tababar ugu soo xirmay magaalada Jowhar, waxaana xiritaanka tababarkaasi ka qeyb galay Wasiirka amniga xukuumadda Soomaaliya.
Muqdisho 16ka Feebaraayo 2019 Prof Maxamed Cabdi Gaandi oo kamid ah siyaasiyiinta kasoo jeeda deegaanada Jubbaland ayaa soo saaray digniin ku aadan doorashada madaxweynaha maamulka Jubbaland oo dhawaan dhaceyso.
Prof Gaandi ayaa sheegay in shir ka dhacay magaalada Dhoobleey lagu ansixiyay in doorasho ay ka dhacdo Jubbaland, islamarkaana waqtiga doorashada loo qorsheeyay aanan maalin lagu darin.
Sidoo kale wuxuu sheegay dowladda Soomaaliya ay dadaal ugu jirto doorashada madaxweynaha Jubbaland inay ka dhacdo magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada Hoose, balse ay muhiim tahay in laga fogaado waxyaabaha qaar.
Prof Gaandi ayaa sheegay inuu ka digayo in faragelin gudaha iyo dibadda ah lagu sameeyo doorashada madaxtinimada Jubbaland oo dhawaan ka dhaceyso magaalada Kismaayo
“Doorashada ma dhaceysaa mase ma dhaceyso waa laga soo gudbay wey dhaceysaa doorashada, balse waxaa loo baahan yahay inaan la faragelin doorashada, walaa banaan walaa inaga oo gudaha ah, anagana waa inaan faragelin banaankana waa inaan nalooga imaan, oo waxba naloo yeerin”ayuu yiri Prof Gaandi.
Jubbaland ayuu sheegay inay tahay deegaanada kaliya ee sida rasmiga ah looga dhaqan geliyay nidaamka qabaliga ee 4.5, taasi oo uu sheegay in isaga uu kamid yahay dadkii ka shaqeeyay.
Naiobi 16ka Feebaraayo 2019 Nairobi ee dalka Kenya ayaa sheegaya in dalka Mareykanka loo qaaday meydadka raggii bil ka hor weerarka ka geystay Hotelka DusitD2 ee magaalada Nairobi.
Meydadka oo gaaraya lix ruux ayaa lagu waramayaa in dalka Mareykanka loogu qaaday si halkaasi baaritaano dheeri ah loogu sameeyo, sida ay sheegeen masuuliyiin u hadlay dowladda Kenya.
Ilo xog ogaal ah ayaa wargeyska Nairobi News u xaqiijiyay in FBI-da Mareykanka ay dalkaasi u qaateen meydadka shan ruux oo ciidamada amaanka ay toogteen iyo ruuxa lixaad haraadigiisa maadaama ii isqariyay.
Warar kale ee soo baxaya ayaa sheegaya in baaritaanka lagu sameynayo meydadka ragga weeraray hotelka DUSIT ee xaafadda Westland ay lug leeyihiin xubno ka tirsan sirdoonka maamulka Israel ee Muusaad loo yaqaan.
Dhowr maalmood kaddib ayaa wakiillo ka kala socda FBI-da iyo Muusaad ay ku sugnaayeen Hotelka iyada oo adeegsanayay Kiimikooyin si ay u ururiyaan haraadiga hilbaha laga helay goobta weerarka kaddib, waxaa ay Mareykanka u qaadeen meydadka xubnaha weerarka fuliyay.
Agaasimaha Laanta dambi baarista ee dalka Kenya George Kinoti ayaa dhawaan shaaciyay in khuburo caalami ah ay ka qeyb qaadanayaan baaritaanka meydadka, balse wuxuu xiligaasi sheegay in gudaha Kenya lagu sameyn doono baaritaanka.
Weerarkii Hotelka Dusit D2 ee Nairobi ayaa dhacay 14kii January,waxaana la soo gaba gabeeyay 15kii Bishaas,iyada oo dowladda Kenya ay sheegtay in weerarkaas ay ku dhinteen 21 qof oo isugu jira Kenyaan iyo ajaanib u dhashay Mareykanka,UK Koofur Afrika iyo kuwo kale.
Soomaaliya 16ka Feebaraayo 2019 Ururka Argagixisadda Al-shabaab ayaa war laga soo xigtay waxaa ay ku sheegeen in weerar madaafiic ah oo ay ku qaadeen saldhig ciidamada Mareykanku ku leeyihiin garoonka Balli Doogle ee gobolka Shabeellaha hoose ku dileen saddex askari oo Mareykan ah. Maalintii shalay ayeey aheyd markii Al-shabaab weerar madaafiic ah ku qaadeen garoonka Balli Doogle oo la sheegay in ay saldhig diyaaradu ka haadaan ku leeyihiin Mareykanka, hasse ahaateen maamulka gobolka Shabeellaha hoose iyo Mareykanka intaba wax war ah kama aysan soo saarin wali sheegashada Al-shabaab.
Mareykanka ayaa waayadii ugu danbeeyay joogteeyay duqeymaha ka dhanka ah Al-shabaab ee koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya, gobolka Shabeellaha hoose ayaa ka mid ah meelaha duqeymaha ugu badan ay ka dhacaan ee lagu bartilmaameedsado Ururka Al-shabaab.
Muqdisho 16ka Feebaraayo 2019 Cabdiraxmaan Axmed oo ah Agaasime waaxeedka qorsheynta iyo xidhiidhka caalamiga ah ee wasaarada Warfaafinta dawladda Soomaaliya ayaa 12 cisho ka dib shalay xabsiga laga siidaayey. Cabdiraxmaan Axmed oo la sheegay inuu u yimid qoyskoodda oo degan magaalada Gabiley ayaa markii uu Hargeysa yimid xabsiga loo taxaabay, haseyeeshee 12 cisho ka dib ayaa Muqdisho dib loogu mustaafuriyey.
“Maanta oo ay taariikhdu Ahayd 15 February 2019 oo aan 12 cisho ku xidhnaa Hargeysa ugu danbayna Maanta lay Soo Mastaafuriyay ilaa Muqdisho.”sidaas buu ku soo qoray bartiisa Facebooga uu ku leeyahay Cabdiraxmaan Axmed.
Maaha markii ugu horeeyey ee qof ka soo jeeda Somaliland loo mustaafuriyo Muqdisho, haseyeeshee Inta badan masuuliyiinta xilalka ka haya Soomaaliya markay Somaliland yimaadaan inta muddo la xidho ayaa dib loogu celiyo Muqdisho.
Berbera 16ka Feebaraayo 2019 Shirkadda Ganacsiga Dunida,DP World, ayaa daahfurtay xarun cusub oo qaybinta biyaha ah, taas oo kor loogu qaadayo 60 boqolkiiba adeegga biyaha ee Berbera. Mashruucan oo ay ku baxayso $1 malyan wuxuu bilaabmay 2018, waxaana ku jira afar ceel biyood, laba barkadood, laba dar biyood, Taangi Sagbad ah oo biyo kaydiye ah, beeb biyood oo dhererkiisu yahay 7.0 km oo ku xidhiidhsan ilaa kaydka biyaha.
Mashruucan, wuxuu ku shaqeeyaa tamarta qoraxda iyo koronto-dhaliyaha, sidoo kale waxaa ka mid ah dhismaha masaajid meel u dhow xarunta qaybinta biyaha.
Mashruucan ayaa loogu tallogalay inuu hoos u dhigo biyo yaraanta Berbera iyo in biyo nadiif ah la siiyo dadka deegaanka iyo bulshada reer miyiga ah. Mashruucan wuxuu ka mid yahay istaraatijiyada DP World ee joogtaynta horumarka Somaliland, maaddaama korodhka biyaha ee la filayo loo baahnaan doono iyada oo ay ugu wacan tahay koritaanka Berbera, taas oo dardargelinayso maalgashiga DP World ee dekedda Berbera.
Saddex ceel ayaa lagu wareejiyey Dawladda Hoose ee Berbera, iyada oo ceelka afraad iyo laba barkadoodna oo loo qoondeeyey biyo cabitaan oo bilaash ah, oo loogu talagalay bulshada deegaanka iyo xoolahoodaba.
Madashii lagu daahfureyey waxa laga sheegay in Tan iyo 2017-kii DP World ay kor u qaaday adeegga Dekedda Berbera 70%, waxayna kordhiyeen awoodda waxqabad ee dekadda 50%. Haatan DP World Berbera waxa ay horumarineysaa hal-abuurka maxaliga ah, waxaana tababar gudaha iyo dibada ahba siisay in ka badan 2700 qof oo reer Somaliland ah sannadkii 2018.
Suhail Al Banna, Madaxa Guud iyo Maamulaha DP ee Bariga Dhexe iyo Afrika, oo arrimahaasi ka hadlaya ayaa yidhi “ Taageerada Berbera waa qayb ka mid ah ballanqaadkeena si aan gacan uga geysano horumarinta aagagga aan ka shaqeyno, waxaanan kalsooni ku qabnaa in mashruucani uu faa’iidooyin muhiim ah u leeyahay dad badan oo ku baahsan gobolka. Waxaan ku rejo weynahay in aan wax walba oo aan qabanno ka dhigno mid dadka Somaliland jooga ka dheefaan faa’iido muddo dheer, waxaanan ku niyadsamahay in aan si dhaw ula shaqeyno mas’uuliyiinta Somaliland iyo dadka, si loo hagaajiyo tayada nolosha iyada oo loo marayo kaabayaasha muhiimka ah iyo mashaariicda joogtaynaya horumarka.”
Qorshaha DP World ee Somaliland waxay sheegeen inay ka mid tahay kafaala-qaadka 11 dugsi, Akadeemiyadda waxbarashada badda, laba cisbitaal, iyo xarun caafimaad. DP World waxa ay 4.5 milyan oo litir oo biyo ah ugu deeqday guddigii taakulaynta abaaraha ee Berbera sanadkii 2017, si loogu gacan-qabto 15,000 oo qoys.
https://www.youtube.com/watch?v=5pYHJuOvoJg
WARARKA MAANTA 15ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Maxay labo xisbi siyaasaddeed u kala samaysan doonaan Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” Iyo Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” oo hadda labo sanno kadib ogaaday inaysan beesha caalamka wax dhaqaallo ah siin doonin Dowladda Soomaaliya sababo la xiriira musuqmaasuqa baahsan ee Xafiiska Raysal Wasaaraha ka dhex jira? Maxuuse u kashifay Raysal Wasaare ku-xigeen Mudane Nahdi Khadar musuqmaasuqa baahsan ee dalka ka dhex jira kaasoo ay masuul ka yihiin Madaxda ugu sar-saraysa iyo logooyada joogtada ah ay beesha caalamka ku hayso Ummadda Soomaaliyeed? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Ha Wiqleyso!
Gaalkacyo 15ka Feebaraayo 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug ayaa sheegay in maamulka labada dhinac magaalada xalay iska kaashadeen diminta Dab ka kacay kaalin shidaal, kaasoo geystay bur bur hanti. Xarunta uu Dabku ka kacay ayaa ku taala dhinaca Koonfurta magaalada Gaalkacyo oo uu ka arimiyo maamulka Galmudug ayaa waxaa u soo gurmaday mas’uuliyiinta iyo bulshada ku dhaqan Waqooyiga magaalada oo uu ka arimiyo maamulka Puntland, kuwaa oo gacan ka geystay sidii loo damin lahaa.
Dabka ayaa bur buriyay goobo ganacsi iyo guryo dad shacab ah degenaayeen kuwaa oo ka agdhawaan halka uu dabku ka bilaawday , hasse ahaatee lama soo sheegin wax khasare dhimasho ah.
Maamulka Waqooyiga Gaalkacyo ayaa ugu danbeyntii ku guuleystay in ay geeyaan halka uu dabku ka kacay Dabdamis oo laga waayay dhinaca Koonfurta magaalada oo ah halka uu dabku ka kacay, kaa oo qeyb weyn ka qaatay in si dhaqse ah loo damiyo dabka.
Magaalada Gaalkacyo oo u kala qeybsan labo dhinac oo ay kala maamulaan Puntland iyo Galmudug waxaa ay muddo dheerba aheyd magaalo colaadeed oo kala xiran, hasse ahaatee waayadii ugu danbeeyay waxaa muuqaneysay in arintaa meesha ka baxday, magaaladu tahay hadda mid isku furan.
Ururka Argagixisadda Al-Shabaab 15ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar xalay Al Shabaab ku qaadeen saldhiga ciidamada Jubbaland ku leeyihiin deegaanka Baar Sanguuni ee gobolka Jubbada Hoose.
Tiro madaafiic ah ayaa la sheegay in Al Shabaab ay ku garaaceen saldhiga deegaanka Baar Sanguuni ee gobolka Jubbada Hoose, halkaasi oo marar badan Al Shabaab ay weerareen.
Ma jirto xog rasmi ah oo laga helayo khasaaraha ka dhashay weerarka madaafiicda ah ee Al Shabaab ay ku garaaceen saldhiga Baar Sanguuni, balse Al Shabaab ayaa baahiyay in ciidamo ay ku dileen weerarka.
Saraakiisha maamulka Jubbaland ayaa ka gaabsaday inay ka hadlaan weerarka Madaafiicda ah ee ka dhacay saldhiga Baar Sanguuni, waxaana Al Shabaab ay sheegeen inay khasaaro gaarsiiyeen ciidamada ku sugnaa saldhiga.
Dhinaca kale Al Shabaab ayaa sheegay inay sameeyeen howlgal Isbaari qaadis ah, iyaga oo sheegay in ciidamadii ku sugnaa inta u dhaxeyso Tixsiile iyo Warmaxan ay ka saareen goobtaasi.
Marka laga yimaado sheegashada Al Shabaab ma jiro wax faahfaahin ah oo ciidamada dowladda iyo kuwa maamulka Jubbaland ka bixiyay weerarada Al Shabaab ay sheegteen masuuliyadooda.
Maamulka Dowlad Puntland 15ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha maamulka Puntland Saciid Cabdullaahi Deni ayaa waxaa horyaala shaqooyin badan oo u baahan in si taxadar leh uu kaga fiirsado dhaqan gelintooda iyo hanaanka loo marayo.
Caqabadaha ugu adag ee horyaala ayaa ah amaanka deegaanada Puntland, gaar ahaan dhanka buuraha oo hadda Al Shabaab iyo Daacish ay isku heystaan, iyada oo koox walbaa ay dooneyso inay awood gaar ahaaneed ku yeelato dhanka Buuraha.
Kadib marka golaha wasiirada ee uusoo dhisay madaxweyne Deni helaan codka kalsoonida ee baarlamaanka, waxaa hortaala shaqooyin adag, waxaana ugu horeeya in madaxweynaha iyo golahiisa isla fahmaan dhaqan gelin balanqaadyadii uu sameeyay xiligii olalaha doorashada, waana kuwo reer Puntland isha ku wada hayaan wuxuu ka fulin doono.
Arrinta kale ee u baahan inay isku fahmaan isaga ku xigeenkiisa iyo golaha wasiirada ayaa ah hanaanka ay ula shaqeyn doonaan dowladda Soomaaliya oo la rumeysan inay mashaariic badan ka hor istaagtay Puntland intuu xilka hayay madaxweyne Gaas.
Haddii madaxda ugu sareyso isku fahmaan hanaanka ay ula shaqeyn doonaan dowladda Soomaaliya, waxay ka badbaadi doonaan qalalaaso siyaasadeed oo ay galaan, taasi oo caqabad ku noqota howlaha horyaala.
Caqabadda hadda kusoo korortay madaxweyne Deni ayaa ah dhanka amaanka ajaaniibta ka howlgasha deegaanada Puntland, waxii ka dambeeyay markii Paul Farmoso lagu dilay dekada magaalada boosaaso.
Qaabka uu u wajaho fulinta heshiisyadii uu saxiixay madaxweyne Gaas iyo qancinta beelaha uu albaabada ka xirtay xiligii soo xulista golaha wasiirada ayaa sidoo kal qeyb ka noqon doonto in maamulkiisa guuleysto.
Muqdisho 15ka Feebaraayo 2019 Labadii bil ee lasoo dhaafay dabkii ugu badnaa ayaa ka kacay magaalada Muqdisho iyo qaar kamid ah degmooyinka gobolada dalka, iyadoo aan si rasmi ah loo ogeyn waxyaabaha soo celceliya dabka.
Suuqa Bakaaraha oo labo jeer gubtay, Suuqa Madiina, Suuq Bacaad, Dhismo barakacayaal oo ku yaala Kaxda iyo guri ku yaala degmada Waaberi ayaa gubtay tan iyo bishii Janaayo ee sanadkaan 2019.
Degmada Baardheere, Degmada Jowhar iyo magaalada Gaalkacyo ayaa kamid ah goobaha ka baxsan Muqdisho ee dabka uu ka kacay, waxaana badankood goobaha gubtay la sheegay in dabka ka bilowday Koronto.
Inkastoo Qadarta Alle qoran tahay haddana, Fiilooyinka korontada magaalooyinka qaar oo aan hagaagsaneyn iyo feejignaan la’aanta dadweynaha ayaa sababa in dabka uu kusoo laalaabto gobolada dalka Soomaaliya.
Xilligan la joogo oo dabeylo badan ay dhacaan ayaa ah xiliyada ugu badan ee dabka uu ka kaco gobolada dalka Soomaaliya, waxaana aad u yar meelaha qaar gaadiidka dabka lagu damiyo.
Dabkii ugu dambeeyay ee ka kacay kaalin shidaal oo ku taala magaalada Gaalkacyo ayaa la sheegay inuu sababay inuu ku faafo meelo badan, wxaana markii dambe shacabka labada dhinac ee magaalada ay ku guuleysteen inay damiyaan.
London 15ka Feebaraayo 2019Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Mahdi Maxamed Guuleed (Khadar) ayaa ka hadlay dhibaatooyinka Soomaaliya heysta sanadihii ugu dambeeyay iyo in Soomaaliya ay leedahay saaxiibo dhow.
Mahdi Guuleed ayaa ugu horeyn sheegay in soddonkii sano ee lasoo dhaafay Soomaaliya inaysan laheyn wax saaxiib dhow ah oo ka hor istaaga in marxaladda lagu jiro lasoo gaaro, balse caalamka oo dhan ku fiirsanayeen marxaladihii lasoo maray.
Sidoo kale wuxuu sheegay in ilaa iyo hadda ay Soomaaliya leedahay saaxiibo kooban, islamarkaana wali aysan yeelan saaxiib xabadka u dhigta ama ka hor taga in dhibaatooyinkaan laga baxo.
Ra’iisu wasaare ku xigeenka dalka ayaa sidoo kale sheegay in dalalka caalamka ee hadda taageerada u muujinaya Soomaaliya inay dantooda ka dhex arkeen Soomaaliya, sidaasina ay u caawinayaan.
Dan amaan iyo mid dhaqaalo ayuu sheegay dalalka caalamka inay ka leeyihiin Soomaaliya, taasi oo keentay inay taageero u fidiyaan Soomaaliya.
“Soddonkii Sano ee ay Soomaaliya burbursaneed Saaxiib laabta u tuma oo u gurmada waa lasoo waayay, Arinta Soomaaliyeed waxa ay ku sugan tahay Xabaal iyo Ninkeed loo kala tag, axsaan noguma aysan soo gurman ee dantooda ayaa ku jirta, Shartiina inay iska mooskaan ayay noogu soo gurmadeen”ayuu yiri Mr Guuleed.
Hoos ka daawo Muuqaalka
Muqdisho Iyo Hargaysa 15ka Feebaraayo 2019 Xog dheeri ah ayaa kasoo baxaysa arrimaha wada hadalada Soomaaliya iyo Somaliland iyo dedaalka dawladda Turkigu ku doonayso inay dib u bilowdo wada hadaladaas istaagay.
Ergayga Turkiga u qaabilsan wada hadalada Somaliland iyo Soomaaliya Dr. Olgan Bekar, ayaa dhawaan socdaal ku yimid magaalooyinka Hargeysa iyo Muqdisho, waxaanu magaalada Hargeysa kula kulmay Madaxweynaha Somaliland Muuse Biixi Cabdi.
Sid uu warkani sheegay Madaxweyne Biixi ayaa ergayga Turkiga u bandhigay garnaqsi ku saabsan mucaawiyoonka uu Turkigu siiyo Soomaalida iyo sida aanu saami cadaaladeed ugu qaybin Somaliland iyo Soomaaliya, waxaana la sheegay in ergayga Turkigu uu qodobkaas kaga jawaabay in hadda wixii ka dambeeya uu Turkigu Somaliland si balaadhan uga caawin doono dhinacyada caafimaadka, waxbarashada, biyaha iyo korontoda, waxaanu sidoo kale Madaxweyne Biixi uu ergaygu u sameeyay balan qaadyo cusub oo dhinaca mucaawimada ah.
Dhinaca wada hadalada, warku wuxuu sheegay in Turkigu doonayo inuu wada hadalada ku haysto qandaraas oo uu isagu hoggaamiyo, laakiin wararka ayaa sheegaya in Madaxweyne Biixi ergayga u bandhigay inay Somaliland doonayso in Turkiga lala wadaago hoggaaminta wada hadalada, waxaana la sheegay inay Somaliland soo jeedisay in hoggaaminta wada hadalka lagu soo daro dawladda Sweden iyo hay’adda xalinta khilaafaadka dunida ee The Centre for Humanitarian Dialogue “HD” oo qaybta farsamada ka caawin doonta wada hadalada.
Waxa kale oo uu warku sheegay in Madaxweyne Biixi ergayga Turkiga ah u soo jeediyay in dhawr waddan laga dhigo guddi farsamo oo taageera wada hadalada oo isha ku haya dushana kala socda fulinta wixii lagu heshiiyo. Dalalka ay Somaliland soo jeedisay ayaa waxa ka mid ah Maraykanka, Ingiriiska, Norway iyo Midowga Yurub.
Waxa kale oo la sheegay in Somaliland ergayga u sheegtay farogelin siyaasadeed oo kala duwan oo ay dawladda Soomaaliya ku hayso Somaliland, farogelintaas oo caqabad ku noqon karta wada hadalada.
Si rasmi ah looma oga mawqifka uu ergayga Turkigu ka qaatay soo jeedimaha Madaxweyne Biixi, waxase la filayaa inuu dawladiisa kula noqon doono qodobada ay Somaliland u soo bandhigtay si ay wada hadaladu u bilaabmaan, waxaana la sheegay in diblomaasiga Turkigu u muuqday inuu soo dhaweeyay soo jeedimaha Madaxweynaha Biixi.
Geesta kale danjire Olgan Bekar, oo lugtiisa ku soo horumariyay magaalada Muqdisho, ayaan la kulmin Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Farmaajo, bedelkiisana waxa uu kulan quraac ah la yeeshay wasiirka arrimaha dibadda Axmed Cawad oo loo arko inaanu saamayn culus ku lahayn go’aamada madaxtooyada Muqdisho.
Wararka waxay xaqiijiyeen inaanu Madaxweynaha Soomaaliya Farmaajo doonayn in la balaadhiyo wada hadalada Somaliland iyo Soomaaliya oo lagu soo jeediyo indhaha warbaahinta caalamka, wuxuuna taas bedelkeed doonayaa sida ay shabakadda wararka ee Somaliland sun baahisay in wada hadaladu ku furmaan jawi hoose.
Shabakadda wararka ee Somaliland Sun ayaa werisay in Madaxweynaha Soomaaliya Farmaajo uu door bidayo inay Djibouti hoggaamiso wada hadalada oo aan wada hadalada laga saarin xayndaabka gobalka Geeska Afrika.
Shabakadu waxay sheegtay in wada hadaladu dhawaan furmi doonaan islamarkaana ay Somaliland iyo Soomaaliya Turkiga ka aqbaleen in dib loo bilaabo wada hadalada.
Djibouti Iy DP World 15ka Feebaraayo 2019 Shirkadda DP World ee Imaaraadka ayaa maxkamadda sare ee Hong Kong dacwad kaga furtay shirkadda dawladda Shiinuhu kaabto ee China Merchants Port Holdings Company Ltd.
Wakaaladda Factwire ayaa heshay warqadaha dacwadda ee DP World oo ubucdoodu tahay in shirkadda Shiinuhu leeyahay dawladda Jabuuti culays ku saartay in ay dekedda Doorale ka erido DP World.
Shirkadda Shiinaha ee la dacweeyay waa shirkad weyn oo ka shaqaysa dhisidda dekedaha, hirgelinta agabka badaha iyo Koontiidharada iyo maamulidda dekeddaha waxaana lagu tilmaamay mid qayb ka ah fulinta siyaasadda arrimaha dibadda ee Shiinuhu ku hananayo goobaha muhiimka ah ee Afrika.
Shirkadda DP World oo ah shirkad weyn oo maamusha 78 dekedood oo ku kala yaalla 42 dal oo caalamka ah ayaa shirkadda Shiinaha ah ku eedaysay in ay dawladda Jabuuti kala shaqaynayso sidii maamulka dekedda Doorale looga dhigi lahaa mid dawli ah si looga eryo DP World, islamarkaana ay booskeeda u gasho shirkadda Shiinaha ah.
Shirkadda DP World waxa ay ku doodaysa in ay shirkaddu si qarsoodi ah qayb ahaan u iibsatay saamigii dawladda Jabuuti oo ahaa 33% halka DP World lahayd 66%, islamarkaana ay muddo dheer dadaal ugu jirtay sidii ay boos uga heli lahayd dekedaha Berbera.
Shirkadaha DP World, China Merchants Port Holdings iyo dawladda Jabuuti ayaan wax jawaab ah oo arrintan ku saabsan siin wakaaladda Factwire laakiin, warbaahinta Shiinaha ayaa si weyn u qaada dhigtay kiiskan u dhexeeya labada shirkadood.
Wakaaladda ayaa sheegtay in ilo xogogaal ahi u xaqiijiyeen in shirkadda Shiinaha ee Merchants Port Holdings doonayso in kiiska loo wareejiyo Jabuuti, islamarkaana DP World oo cadaymaheeda laga sugayo 15-ka bishan, halka dhegaysiga shirkadda Shiinaha la qaban doono October 15, 2019. DP World ayaa dacwadda gudbisay bishii August ee sanadkii 2018.
Shirkadda DP World oo ku doodaysa in heshiiska ay la gashay Jabuuti oo 30 sannadood ahaa uu dhigayay in aanay cid kale arrimaha badda iyo dekedaha ee Jabuuti ka shaqayn Karin muddada heshiiskan ayaa dagaal culus oo siyaasad ahaan iyo sharci ahaanba ah kula jirta dawladda Jabuuti.
Shirkadda DP World ayaa dhawr jeer Jabuuti kaga guulaysatay dacwado lagu qabtay Ingiriiska waxaana la eegaya in ay ku guulaysato kiiskan oo saamayn ku yeelan kara Jabuuti. Shirkadda DP World ayaa u muuqata mid aan rajo ka qabin in ay dib u maamusho dekedda laakiin, ay doonayso in ay carqaladayso horusocodka dekedda Jabuuti.
Muqdisho 15ka Feebaraayo 2019 Waxaa is weydiin mudan sidiee Muuqaalka Hay’adaha amaanka ku yimid baraha bulshada, iyadoo aysan soo baahin muuqaalkan la helay laamaha ku shaqada leh kaamirooyinka qarsoon.
Muuqaalka waxaa ka hoos hadlaya dumar badan, waxaana muuqata inay mobeyl ku duubeen xilli dhalo laga duubayay, iyadoo ay meesha ka muuqato in ka hor laamaha amaanka ay dumarkaasi muuqaalka banaanka keeneen.
Waa ruux dhalinyaro ah oo wata dhar midabkiisu Jaale u badan yahay, waxaana hor socota gabar yar oo u muuqata inaysan waxba kala socon dhagarta uu maleegayo ruuxa ka muuqda muuqaalka.
Laamaha amaanka ayaa sidaan oo kale waxaa horay looga helay labo muuqaal oo kala ahaa Qarax ka dhacay agagaarka dekada Muqdisho iyo qaraxii ka dhacay Isgoyska Soobe ee magaalada Muqdisho, balse qaraxii Soobe ayaa u muuqday mid ku talo gal loo baahiyay
Al Shabaab ayaa adeegsada habab kala duwan oo gaadiidka ay ugu dhajiyaan waxyaabaha qarxa.
https://www.youtube.com/watch?v=D7QOF6nQxsQ
WARARKA MAANTA 14ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa in la dhaco kheyraadka Iyo shidaalka Soomaaliya abaabulaaya Madaxweyne Farmaajo mise Raysal Wasaare Kheyre? Maxay xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uga dhigtay #Soomaaliya dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad ee uu xilka hayo? Ma waxuu Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade umaleeynaayey in Shacabka Soomaaliyeed laga qarin karo inay shirkad shisheeye ah rabto inay si sharci-darro ah ku dhacdo shidaalka iyo kheyraad #Soomaaliya? Yaa khiyaami kara Shacabka Soomaaliyeed marka shirkaddo tuuga ah oo aan raacaynin sharciga dalka Soomaaliya iyo sharcuuda caalamiga ay rabaan inay shidaalka Soomaaliya si sharci-darro ah ku qotaan ayagoo isticmaalaya dadka ay siiyeen laaluus? Yaa isku raacay sharciga qeybsiga kheyraadka #Soomaaliya? Ma xukuummadda fashilantay ee xitaa xukummi #Muqdisho ayaa rabta kheyraad Soomaaliya inay u gacangeliso shiraddo shisheeye ah oo weli tuugnimo iyo ku tumashada sharciga dalka Soomaaliya ku xadgudbay dhowr jeer?
Muqdisho 14ka Feebaraayo 2019
Maamulka Dowlad Koonfur Galbeed 14ka Feebaraayo 2019 Wasiir ku-xigeenkii gaadiidka cirka iyo dhulka Cabdisalaan Cabdullaahi Yalaxoow ee maalintii shalay uu magacaabay madaxweynaha maamulka Koonfur Galbeed, ayaa sheegay in uu iska casilay xilka wasiir ku-xigeenka ee loo magacaabay.Wuxuu sheegay in sababta uu xilkan isaga casilay tahay in uu ku qanci wayay, madaama sida uu hadalka u dhigay beeshiisu ay filayeen in ay ka helayaan xukuumadda cusub ee uu soo dhisay Lafta-gareen Wasiir buuxa.
‘’Waxaan rabaa in aan halkan ka cadeeyo in aan iska casilay xilkii Wasiir ku-xigeenka Wasaarradda Gaadiidka Cirka iyo Dhulka ee Koonfur Galbeed’’ ayuu yiri Yalaxoow.
Cabdisalaan Cabdullaahi Yalaxoow ayaa ka mid ahaa Wasiir kuxigeenadii uu galabta ku dhawaqaay madaxweynaha Koonfur Galbeed,
Golaha Wasiirradda cusub ee Koonfur Galbeed ee shalay lagu dhawaaqay ayaa ka koobnaa 15 Wasiir iyo 25 Wasiir ku-xigeen, waxaana horay loo magacaabay 10 Wasiir.
Muqdisho 14ka Feebaraayo 2019 Kireynta guryaha magaalada Muqdisho waa kuwo is bed-bedala sanad walba, guryahaha qaar ayaa magaalada Muqdisho waxaa lagu kireeyaa lacag dhan $300-$500, waana xaafadaha loo arko inuu ammaan uu ka jiro habayaraadee, mararka qaar waxaa dhacda in kireystaha guriga inuu isaga baxo sababta ayaa la xiriirta lacago dheeraad ah lagu daro guriga, iyadoo sanadkii uu dego wax ka badan 10 guri.
Dagmooyinka ugu qaalisan xaga kireynta guryaha magaalada Muqdisho ayaa la ogaaday in ay yihiin Waaberi, Xamar-jajab, Xamar-weyne, Hodan, Cabdi casiis, WartaNabadda iyo Shibis.
Degmooyinka Shangaani iyo Howlwadaag guryaha ku yaalla waxaa qiimo ahaan qolkii lagu kireeyaa lacag u dhaxeysa 60 illaa 50 doolarka Maraykanka ah, waana qiimo badan marka la bar-bar dhigo degmooyinka kale ee Muqdisho.
Dhallinyaro badan ayeey shaqo abuur u noqotay kala iibinta iyo waliba kireynta guryaha iyagoo ku dabaqay Tiknooloojiyadda xilligaan wadanka laga isticnmaalo, waxaana ka mid ah dhallinyaradaas Cabdi Shakuur Fuje oo madax ka ah shirkad Somali Deals oo kiraysa guryaha, waxa uuna ka sheekeynayaa habka ay u kireeyaan guryaha
”Kireynta guryaha waa kuwo kala dabaqad duwan, waa kuwo dabaqadda Koowaad ah iyo dabaqada Labaad ah, kuwa dabadaqadda Koowaad ah waa kuwa ku dhaw Xalane oo hay’adaha ay degaan waxaana lagu kireeyaa qolkii Labo Kun illaa Saddex Kun oo doolarka Maraykanka ah, waxaana badanaa dega shirkado waaweyn, dabaqadda Labaad waa xaafadaha ku teedsan wadada Makka Al-mukarrama, xaafadahaaa ilaa dagmada Waaberi iyo qeybta soke ee Taleex, laguna tago Banaadir dhulkaasi waxaa dega shaqaalaha dowladda sababtoo ah dowladda waxa ay shaqaaleysiisaa 5,500 oo shaqaale rayid ah saraakiil ciidan hay’adaha dalka kaligood waxa ay ku soo uruureen laga soo bilaabo Sayidka illaa agagaarka Banaadi, taas waxa ay sameeyeen in qiimihii kirada Guryaha kacaan saa’idna u qaaliyoobaan waana dhul lagu 2-km ay dhacdo in qolkii 300$ lagaga kireeyo guryaha filooyinka waxaa lagu kireeyaa 700$, dhan ka kale qolalka guryaha u sameysan nidaamka dabaqayada waxa la kiyeeraa 500$ qolkii”.
Marka aad tahay ruux kireysta Guri ah joogo magaalada Muqdisho waxaa macquula inaad sanadkii aad dagto guryo badan waxaana sabab u ah guryaha qiimahooda oo aan sal fadhiyo laheyn,
Daraasad dhawaan ay sameysay Jaamacadda Simad xarunteeda maaalada Muqdisho ayaa lagu xusay in 10-kii sano ee ugu danbeeysay ay sara u kacayeen qiimaha lagu kireeyo laguna kala iibsado guryaha magaalada Muqdisho sida uu sharaxayo Maxamed Ibraahim oo kamid ah maamulka jaamaacadda oo qeyna ka ahaa cilmi baryaashii daraasadda
”Runtii inta aan wadnay daaraasadda waxa aan aragnay in10-kii sano ee ugu danbaysay qiimaha Guryaha way qaaliyoobayeen kiradana waxa ay ahyd mid sare u kacayso sanadba sanadka ka dambeeyo, iyadoo qofka celcelis ahaan dhaqaalihiisu is bedalay, tusaale dadka cilmi baarista sameeyay waxa ay soo ogaadeen qofka celcelis ahaan uu shaqeeyo 225$ waa jira qof qaata 1000$ iyo wax ka badan qofbaa xamaali iska ah, marka bishii 252$ soo gasho Guriga uu dagi karo ama uu gadan karo waa nuucee, xaafadihii guryaha lagu kireynaayay 30-40$ ayaa hadda waxa ay maraayaan 200-250$, guryihii 15,000-20,000$ lagu gadaayay ayaa hadda marayo 100,000-150.000$ arrimahaas ayaana daraasaddu xoogga saartay, taasna waa caqabad weyn, markaad halkaas ka fiiriso kiradii ayaa qaaliyowday aniga dhaqalaheygane isma bedalin, anigoo xaafaddii A haddii qaali ay igu noqotay waxaan ku qasbantahay inaad ka guurto B hadana C ayaan u guuray Xamar waa mid koobane qofkii intuu aadaa hadhaw”
Waxaa jira inaan guryaha kireyntooda aan sifo sharciya aan loo marin taas oo sabata in hadhow ay is khalaafaan milkiilaha guriga iyo waliba Kireystaha iyadoo keenta in qofka lagu dalaco lacago badan oo dheeraad ka ah intii bishii hore uu ku bixiyey kirada guriga oo horay loogu heshiiyay, markaa oo qofka uu qasban yahay inuu isaga guuro gurigii ama uu ku daro lacagihii lagu soo dalacay.
Wadamada horumaray ee dunida ayaa marka aad fiiriso qiimaha lagu kireeyo guryaha waxa ay yihiin kuwo jaban marka aad joogto Soomaaliya gaar ahaan caasimadda ee Muqdisho waana dhibaato muuqato oo aanan waxna laga qaban karin.
Maamulka Dowlad Somaliland 14ka Feebaraayo 2019 Maamulka Somaliland ayaa ka jawaabay hadal dhawaan kasoo baxay dowladda UK kaasi oo ahaa in muwaadiniinta Ingiriiska aysan u safri karin deegaanada Soomaaliya oo Somaliland ay ku jirto.
Wasiir ku xigeenka wasaaradda arrimaha gudaha Somaliland Maxamed Muuse Diiriye, ayaa sheegay in digniinta kasoo yeertay dowladda Ingiriiska inay tahay mid ku kooban dowladda UK, islamarkaana aysan ku saabsaneyn deegaanada Somaliland.
Wuxuu sheegay in sidoo kale digniintaasi ay ku wajahan tahay deegaanada koofurta Somalia, balse uu la yaabay markii u arkay inay ku jiraan deegaanada Somaliland, meelaha looga digayo muwaadiniinta Ingiriiska inay u safraan.
Wasiir ku xigeenka ayaa sheegay in magaalada Muqdisho oo todobaadkiiba mar ay qaraxyo ka dhacaan inaan lala barbar dhigi karin deegaanada Somaliland, gaar ahaan magaalada Hargeysa.
idoo kale wuxuu sheegay in deegaanada Somaliland ay yihiin amaan la isku haleyn karo, balse digniinta UK ayaa waxaa ku jirtay in muwaadiniinta aysan u safri meelaha dadweynaha ku kulmaan oo Hargeysa iyo Berbera ay ku jirtay.
Wadamada caalamka ayaa muwaadiniintooda kaga sii diga halista amaan ee dalalka caalamka marka ay helaan xogo dhanka amaanka ah.
OffShare Magazine 14ka Feebaraayo 2019 Wargeyska Offshore Magazine ee wax ka qora arrimaha shidaalka ayaa shaaca ka qaaday in dowladda Soomaaliya ay qabaneyso yaboohyada 15 ceel-shidaal, taasi oo qeyb ka ah bixinta shatiyada la bixinayo sanada 2019 ee goobaha shidaalka ee badda ku dhex-yaalla.
Warbixinta wargeyska oo soo xiganaya mas’uuliyiin sare oo ka tirsan dowladda, ayaa ka duwan warkii ay mas’uuliyiinta dowladda u sheegeen warbaahinta Soomaalida ee ah inaysan iibineyn ama gorgorton gelineyn xirmooyinka shidaalka Soomaaliya.
Wargeyska ayaa qoray in shirkii London, ee ay abaabushay shirkadda Spectrum lagu dejiyey heshiisyada arrinta. Shirkaas ayaa dowladda waxay sheegtay inuu ahaa kaliya mid lagu soo bandhigayey xogta shidaalka Soomaaliya, ee aan wax suuq geyn ah shaqo ku lahayn, balse waxaa muuqata inuu sidaas ka duwanaa.
Wasiirka batroolka Soomaaliya, Cabdirashiid Maxamed Axmed ayaa u sheegay Offshore Magazine in wareegii koowaad ee bixinta shatiyada shidaal qodista Soomaaliya looga dhawaaqay magaalada Cape Town, bishii November ee 2018.
“Sanadihii dhowaa wasaaradda iyo dowladaba waxay ka shaqeynayeen sidii qorshahan loo dejin lahaa” ayuu yiri.
Shirkadda Spectrum ayaa sida uu wargeyska sheegay iibsatay xogta shidaalka ee goobaha badda, waxaana sida uu sheegay agaasimaha wasaaradda batroolka, Karar Shukri Doomay, kheyraadka shidaalka ee xeebta Soomaaliya uu noqon karaa kan ugu ballaaran Bariga Afrika ama qaaradda oo dhan.
Doomay ayaa sheegay in 11-ka July 2019 ay tahay taariikhda loo gooyey in shirkadaha daneynaya in iibsadaan xirmooyinka ay soo bandhigaan inay buuxin karaan shuruudaha, halka 29-ka August loo qabtay shirkadaha qodaya ceelasha laga rabo inay soo bandhigaan khibradooda ceel-qodis.
Gorgortanka shirkadaha ayaa ayagana loo qabtay inay ugu dambeysa soo bandhigaan 7-da November ee 2019, waxaana bil kadib la saxiixi doonaa heshiiska wadaagista wax soo saarka ee shirkadaha iyo dowladda Soomaaliya. Heshiiska ayaa dhaqan geli doona 1-da Janaayo, 2020, markaasi oo la billaabayo qodista shidaalka Soomaaliya.
WARARKA MAANTA 13ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxay xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” uga dhigtay #Soomaaliya dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan sannadkii labaad ee uu xilka hayo? Maxayse beesha calaamka u diiday inay wax dhaqaallo siiso xukuummadda sida ba’an u fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo wasiiro farabadan iskaga tageen markii musuqmaasuqiisa ay u adkaysan waayeen? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Ama yaa iscasili doona Madaxweyne Mudane Faramaajo mise Mudane Kheyre? Maxaase loo magacaabi karin Taliyaha Hay’adda Nabad-Sugidda Iyo Sirdoonka Qaranka ilaa hadda ayadoo uu Taliye ku-xigeenka yahay Mr. Fahad Yaasiin oo Taliye Ku-Xigeenkii Hore Sareeye Guuto Cabdalla Cabdalla fashilay inuu la shaqaysto Al-Shabaab asagoo sii kashifay inuu masuul ka ahaa in la jabsado Xafiiskii Keydka Faylasha Nabad-Sugidda oo sir badan ka hayey Mr. Fahad Yaasiin Iyo Wadashaqaynta ka dhexeysa Al-Shabaab? Meeqo nin/rag Al-Shabaab Taliyayaal ka soo ahaan jiray ayeey Xukuummadda fashilantay ee Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ka dhigtay Taliyayaal Sar-Sare oo ka hawlgala laamaha amniga dalka? Yaa Ummadda Somaaliyeed runta ka qarin kara? Ha wiqleyso!
Muqdisho 13ka Feebaraayo 2019 Xildhibaan Axmed Macallin Fiqi ayaa shaaca ka qaaday inay caddaatay in dowladda Soomaaliya ay ka been sheegtay heshiiska shidaalka kadib markii uu dhageystay barnaamijka Galka Baraista ee VOA.
Qoraal uu Fiqi soo dhigay Facebook, hoos ka aqriso.
Waxaan dhagaystay barnaamijka galka Baarista ee idaacadda Voa-da qeybteeda Afka Soomaaliga ee uu soo diyaariyey Wariye sare Harun Maruf oo xog badan oo dahsoonayd kuna saabsan shidaalka Soomaaliya dibadda soo dhigay.
Waxaa wax lala yaabo ah in wasiirka Batroolka u qaabilsan Villa Somalia in hadalkiisa ay ka muuqatay: aqoon yari hawsha uu ka shaqaynayo, inkiraad xaqiiqooyin jira, qarin xog muhiim ah sida saamiga shirkadda Spectrum, adeegsi sharci hore oo ay wasaaradiisu soo baabi’isay, degdeg iyo khayraadkii umaddu ay wada lahayd oo uu doonayo asaga iyo xukuumadda uu ka tirsan yahay in si mugdi ah u maamulaan.
Waxaan bogaadinayaa Xoghayihii joogtada ee u danabeeyey wasaaradda Batroolka mudane Jamaal Qaasim Mursal oo bixiyey xog badan oo wax ku ool ah, muujiyey aqoon iyo xog-ogaalnimo, daacadnimo iyo geesinimo, banaankana soo dhigay wax badan oo uu wasiirka Batroolku daboolayey.
Waxaan sidoo kale hambalyo iyo bogaadin u dirayaa jaaliyadda UK oo dareentay khiyaanada ay wadaan madaxda Villa Somalia oo ay u xilsaarteen wasaaradda Batroolka, kuwaasoo qaaday tallaabo geesinimo leh oo lagu difaacayo khyaraadka Soomaaliya oo shakhsiyaad iyo shirkado dallaaliin ah ay doonayeen in ay London kula kala wareegaan, ayadoo ay muuqato in weli ay socoto arrintii sida hadalka wasiirka Batroolka ka muuqata oo laba magaalo oo kale doonaya inuu ku soo bandhigo mashruucii xaraashka.
Waxaa ila quman in si wanaagsan loo dhagaysto warbxinta Haaruun Macruuf uu ka diyaariyey arrimaha shidaalka.
Muqdisho 13ka Feebaraayo 2019 Qaar ka mid ah milkiilayaasha gaadiidka xamuulka qaada ee ka shaqeyn jiray dekadda magaalada Muqdisho ayaa sheegay in gaadiidkooda loo diiday inay gudaha u galaan dekadda, kadib markii ay warbaahinta la hadleen.
Gaadiidleydaan ayaa sheegay in muddo shan sano ah loo diiday inay ka shaqeeyaan dekadda magaalada Muqdisho waxaana ay sheegeen inay dhibaatada lagu hayo soo bilaabatay dowladihii Xasan Sheikh Maxamuud.
Xiligaan la joogo ayay sheegeen inay xaaladda kasii dareyso islamarkaana dowladda Madaxweyne Farmaajo aysan wax ka qaban cabashada ay qabaan gaadiidleyda waaweyn ee ka xamaalan jiray dekadda.
Gaadiidleyda ayaa sheegay in shaqsiyaad gaar ah ay u gacan gelisay dekada magaalada Muqdisho, kuwaasi oo lacago xad dhaaf ah ka qaada gaadiidka qaar ee galaya gudaha dekada magaalada Muqdisho.
Cabdullaahi Cali Faarax oo ah afhayeen u hadlay gaadiidleydaan ayaa sheegay in wasaaradu ay siisay Shati, balse markii dambe ayuu sheegay in laga celiyay, taasi oo keentay inuu gali waayo dekadda.
Afhayeenka ayaa sheegay in dhibaatada ugu badan ay kala kulmeen wasaaradda gaadiidka ee xukuumadda Soomaaliya, isaga oo sheegay in gaadiid badan ay ku jiraan garaashyada Muqdisho, maadaama ay shaqo la’aan ku dhacday.
Muqdisho 13ka Feebaraayo 2019 Wasiirka wasaaradda ganacsiga iyo warshadaha xukuumadda federaalka Soomaaliya, Maxamed Cabdi Xayir Maareeye ayaa sheegay in ka wasaarad ahaan ay dhiseen guddi xoojiya tayada iyo tirada waxyaabaha dalka yaalla.
Guddigan ayaa ganacsatada kala shaqeyn doona sidii wax soo saarka dalka loo tayeen lahaa looguna heli lahaa Suuq wanaagsan.
“Waxaan halkaan ku dhisnay gudi runtii aad iyo aad loogu baahan yahay oo in badan talooyinka nooga yimid ganacsatada ee ku howlan dhoofinta wax soo saarka Soomaaliya gaar ahaan kuwa beeraha, kalluunka iyo xoolaha”
Wasiirka oo hadalkiisa sii wata ayaa sheegay in guddigan loo dhisay iney u kuur galaan wax soo saarka dalka iyo sidii tayadooda loo hagaajin lahaa looguna raadin lahaa suuq ka baxsan wadanka iyaga kaashanaya dowladda. “Waxa ay shaqadoodu tahay iney u kuur galaan wax soo raarka dalka sidii tayadooda loo hubin lahaa iyo suuqyo lageeyo, sidoo kale waa in la hagaajiyaa sidii wax soo saarka gobollada ay is ku dhaafsan jireen madaama waddooyinkii ay burbursan yihiin, waxaad arkaysaa gobol wax soo saarkii ku jaban yahay mid aad u sareeyo taasna waa in guddiga ay xil iska saaraan sidii dalku wax soo saarka gudaha uu wadanku u xoojin lahaa”
Ugu danbeyn wasiirka ayaa xusay in ganacsatada ay waajib tahay iney la shaqeeyaan guddigaan ay aas-aastay wasaaradda ganacsiga iyo warshadaha si wax soo saarka dalka uu u noqdo mid tayo iyo tiraba ka yeesho suuqyada caalamka ee loo iib geeyo.
Maamulka Dowlad Puntland 13ka Feebaraayo 2019 Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka ah ee WADDANI Dr Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi Cirro ayaa su’aalo ka keenay hadallo is khilaafsan oo madaxweyne Muuse Biixi Cabdi iyo wasiirkii maaliyadda Dr Sacad Cali Shire ka yidhaahdeen waxa Somaliland dhaafsatay Saldhigga Militari ee Berbera laga siiyay Imaaraadka.
Dr Cabdiraxmaan Cirro ayaa qoraal kooban oo uu ku baahiyay boggiisa Twitter-ka ku sheegay in shacabka Somaliland ayaan daran yahay waxaanu soo bandhigay su’aalaha ku xeeran weedhaha iska hor iyo daba yimid ee madaxweyne Biixi iyo wasiir Sacad“Madaxweyne Muuse: “Saldhigga militariga waan ka kiraynay dawladda Imaaraadka”!. Wasiir Sacadna waxa uu leeyahay “kiro kama qaadanno”! Keebaa run sheegaya? Keebaase shacabka been u sheegaya? Shacabkaygu ayaan daranaa?,” Sidaas ayuu yidhi Dr Cabdiraxmaan Cirro ku yidhi qoraalkiisa.
Madaxweyne Biixi oo hore waraysi u siiyay telefishanka Universal ayaa la waydiiyay waxa ay Somaliland dhaafsatay Saldhigga Militari ee Imaaraadka laga siiyay Berbera waxaanu sheegay in laga kireeyay “Saldhigga waa ka heshiinay, waa ka kiraynay hawshiisiina way socota waana Somaliland iyo dawladda Imaaraadka Carabta, cid saddexaad ma khuseeyo Saldhiggu,” Sidaas ayuu yidhi madaxweyne Biixi.
Hase ahaatee wasiirka maaliyadda Dr Sacad Cali Shire oo todobaadkan la waydiiyay sababta Miisaaniyadda Qaranka loogu dari waayay kirada Saldhigga laga qaado ayaa sheegay in aanu kiraysnayn “Saldhigga isaga Kiro kama qaadano. Kiro maaddaama aynaan ka qaadan kuma jiro kirooyinka,” Sidaas ayuu yidhi Dr Sacad.
Hadalladaas kala fog ayaa u muuqda kuwo jaahwareer ku riday bulshada Somaliland, islamarkaana muujinaya in xaqiiqooyin badan ka qarsoon yihiin maaddaama dhawr sanno kadib heshiisyada lala galay Imaaraadka aanay wax badan ka ogayn. Wasiir Sacad oo aan sheegin tirade sannadada la sii qadinta iyo cidda qaadatay toona waxa uu dhawaan bulshada u sheegay in Kiradii dekedda Berbera ee DP World oo sanadkiiba ah 5 Milyan oo dollar la sii qaddintay waxaanay ka mid tahay arrimaha layaabka ku noqday bulshada.
Maamulka Dowlad Puntland 13ka Feebaraayo 2019 Golaha wasiirada Puntland ee uu dhawaan ku dhawaaqay Madaxweyne Saciid Cabdullahi Deni, ayaa waxa ay keentay dareen colaad siyaasadeed oo ay kala tirsanayaa qabaa’ilada ku dhaqan Puntland.
Marka beel ahaan loo eego golaha wasiirada Puntland, waxaa loo qeybiyey laba. Marka la isku daro 9 wasiir, waxaa la siiyaya beesha Majeerteen, ayada oo 5 ka mida sagaalkaas laga siisyay beesha Maxmuud Saleebaan ee Majeerteen oo uu ka soo jeedo Deni. Qabaailada kale ayaa waxa loo qaybiyay 9 Wasiir.
Arintaan ayaa waxa ay dib soo nooleysay dareenka horay looga qabay Puntland, oo ahaa in Puntland ay tahay degaan ay heystaan beesha Maxamuud Saleemaan oo ay ayagu isku bad-badalaan maamulkeeda, cida madaxweynaha ka noqonaysana waxaa markastaa laga soo xushaa beesha Maxamuud Saleemaan.
Waxa hogaanka Punland horay isku xigsaday oo qabtay:
- Cabdullahi Yusuf (Cumar Maxamuud)
- Cade Muuse(Cusmaan Maxamuud)
- Cabdirahman Faroole (Ciise Maxamuud)
Hadana dib ayaa loo soo bilaabay mar kale
- Cabdi Wali Gaas (Cumar Maxamuud)
- Saciid Deni(Cusmaan Maxamuud)
- —————- (Ciise Maxamuud) – Madaxweynaha ku xiga Saciid Deni waxa uu laga soo dooran doonaa beesha Ciise Maxamuud
Arintaan ayaa waxa in mudo kasoo horjeeday beelaha ku dhaqan Sool iyo Sanaag iyo kuwa degan degaanka Mudug.
Beesha Carab Maxamuud Saalax ayaa waxa ay soo saartay warmurtiyeed ay uga soo horjeedo magacaabista golaha Wasiiradda oo aan ayaga waxa wasiir ah laga siinin.
Dhanka kale beesha Leylkase ayaa iyadana waxaa la siiyay hal wasiir oo ay ka biyo diideen ilaa iyo hadda.
Saciid Deni ayaa sheegay in aan waxba laga badalaynin habka loo qaybiyay Golaha Wasiirada. Salaadiinta Puntland ayaa iska fogeeyay in ayan wax shaqo ah ku laheynin, oo aan lagala tashan magacaabista golaha wasiiradda.
Uganda 13ka Feebaraayo 2019 Warbaahinta dalka Uganda ayaa baahisay hadal ay kasoo xigteen madaxweynaha dalka Uganda Yuweri Musaveni oo ahaa talooyinka cajiib ahaa oo uu siiyay madaxweyne Farmaajo.
Qoraalka ayaa warbaahinta dalka Uganda waxay ku sheegeen in madaxweynaha Uganda uu kula taliyay madaxweyne Farmaajo inuu sameeyo ciidamo u abaabulan qaab maleeshiyaad ah, kuwaasi oo ugu dambeyn isku badala ciidan qaran.
Madaxweynaha Uganda ayaa sheegay in ciidamadaasi ay u baahan yihiin inay helaan tababaro kala duwan kuwaasi oo ugu dambeyn la qarameyn karo si ay amaanka ugala wareegaan ciidamada AMISOM.
Kulan gaar ah ayaa magaalada Addis Ababa ku dhexmaray madaxweynaha Uganda iyo madaxweynaha Soomaaliya waxaana kulankaasi ay kaga hadleen xiriirka labada dal iyo sidii loo wanaajin lahaa.
Madaxweyne Musaveni ayaa todobaad kahor Soomaaliya ku tilmaamay dal uusan ka jirin nidaam dowladeed waxaana arintaasi ay dhalisay caro badan oo Soomaalida ay ka qaadeen hadalkaasi.
Uganda waxaa Soomaaliya ka jooga ciidamada ugu badan ee qeybta ka ah AMISOM waxaana hadda socda dadaaladii ugu dambeeyay ee bixitaanka ciidamada AMISOM.
Muqdisho 13ka Feebaraayo 2019 Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa xalay howlgal ballaaran ka sameeyay qeybo ka mid ah magaalada Muqdisho oo maalmihii ugu danbeeyayba ku soo badanayeen falalka ka dhanka amniga gaar ahaan dilalka qorsheysan. Howlgal xalay ciidamadu ay ka sameeyeen degmada Warta Nabada [Ex Wardhiigley] ayeey ku soo qabqabteen boqolaal dhalinyarro ah oo leysugu geeyay goob barxad ah oo ku taala degmada, waxaana la sheegay in inta badan dhalinyaradaas la sii daayay kaddib baaritaanno lagu sameeyay, halka dhalinyarrada qaar oo laga shakiyay loo diray hay’addaha danbi-baarita.
Howlgalkan ayaa imanaya xili Al-shabaab todobaadyadii ugu danbeeyay kordhiyeen falalka isugu jira qaraxyada, dilalka tooska ah iyo weerarrada xarumaha dowladda ee magaalada Muqdisho.
Dowladda Soomaaliya ayaa marar badan oo hore ku cel celisay in ay wax badan ka qabaneyso nabad-galyada magaalada Muqdisho, hasse ahaatee waxaa muuqata in Al-shabaab si toos ah u beegsanayaan saraakiisha ciidamada, waxaana ugu danbeeyay sarkaal ka tirsanaa Booliiska Soomaaliyeed oo maalin ka hor lagu dilay degmada Hodan.
Maraykanka 13ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dalka Mareykanka ayaa si toos ah ugu baaqay in ay is casisho Ilhaan Omar oo ka mid ah xubnaha Congress –ka kaddib qoraalkeedii loo arkay Yahuud naceybka oo ay soo dhigtay boggeeda Twitter –ka. Wuxuu sheegay madaxweyne Trump in Yahuud naceybku marnaba boos ku laheyn Congress –ka gudihiisa, sidaa daraadeed waxaa uu ugu baaqay Ilhaan in ay is casisho xubinnimada Congress ka ama guddiga arrimaha dibedda oo ay ka tirsan tahay.
Ilhaan Omar oo ah gabar asalkeedu Soomaali yahay kana tirsan Xisbiga Dumuqraadiga ayaa dhaleeceen adag kala kulantay qoraalka ay soo dhigtay boggeeda oo ay ku sheegtay in ururka Aipac oo ah guddi u qaabilsan arrimaha Yuhuuda Maraykanka uu lacag ku bixiyo taageerada Israa’iil, laakiin raaligalin ayeey markii danbe ka bixisay.
Madaxweyne Trump ayaa raaligalinta Ilhaan ku sheegay mid aysan daacad ka aheyn, isaga oo intaa ku darray in erayada ay isticmaasha yihiin kuwo gunta hoose ee qalbigeeda uga yaala.
Waa markii ugu horeysay ee madaxweynaha dalka Mareykanku si toos ah u weerarro Ilhaan Omar dhawaan ku biirtay Congress –ka Mareykanka.
https://www.transparency.org/country/SOM
WARARKA MAANTA 12ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Xagee/halkee la geeyey dhaqaalaha loogu tallogalay shaqaalaha arrimaha dibadda #Soomaaliya? Yaa xaday $ 42 milyan ee lagu kala diray qaar kamid ahaa Guddiga Dhaqaalaha Aqalka Hoose? Maxuu Soomaaliya uga dhigay Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay beesha calamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo siiso Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ugu qasbayaa Laamaha Amniga oo ay maamulaan rag Shabaab horay uga tirsanaan jiray inay siyaasiyiinta mucaaradka hilfaha mar kale u laabaan sidii ay u weerareen Siyaasi Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo gurigiisa ay u dileen hooyo uur leh iyo dhowr sarkaal? Maxayse u naceen inay beentii iyo isqaad-qaadkii Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u buunbuuniyaan Warbaahinta kala duwan karib markii ay shaqayn weysay turufadii Dowladda Khiyaano Qaran? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Ama yaa noqon doona Guddoomiyaha Aqalka Sare? Maxaase lacagihii loo ballanqaaday Dowladda Khiyaano Qaran loogu diiday in la siiyo sida dalalka reer galbeedka? Yaa iscasili doona Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed?
Ha wiqleyso!
Nairobi 12ka Feebaraayo 2019 Safiirka Soomaaliya u fadhiya dalka Kenya, Maxamed Nuur Tarsan ayaa shaaca ka qaaday in safaaradda Soomaaliya ee dalka Kenya aysan lahayn wax miisaaniyad ah, oo ku filan.
Tarsan oo wareysi siiyey taleefishinka Universal ayaa sheegay inaysan jirin wax dhaqaale ah oo ku filan oo lagu socodsiiyo howlaha safaaradda aysan haysan.
Waxa uu intaas ku daray, in inta badan ay isku dabaraan lacagta laga helo baasaboorka Soomaaliga ee ay u sameeyaan dadka Soomaalida ah ee ku sugan dalka Kenya.
Tarsan ayaa dhinaca kale sheegay in xitaa uusan haysan guri uu dego oo uu ku noolaado safiir ahaan.
“Aniga laba qol inta aan ka dhex dhisto safaaradda waan degi karaa, balse taas sharaf maaha, safiirka wuxuu u baahan yahay guri karaamo leh, oo uu ku casuumi karo safiirada sida isagaba loo casuumo” ayuu yiri Tarsan.
“Aniga oo safiir ah ma waxaan dhex degaa laba qolo oo apartment ah, waxaas ma sharaf baa, haddii ninkii ugu sarreeyey waddankan uu yahay homeless (guri la’aan) waa dhibaato” ayuu yiri.
Hoos ka daawo Tarsan
Shabeele Hoose 12ka Feebaraayo 2019 Saraakiisha ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa ka hadlay howlgal gaar ah oo ciidamada dowladda ay ka sameeyeen deegaano ka tirsan gobolka Shabeelaha Hoose.
Howlgalkaan ayaa saraakiisha ciidamada waxay sheegeen inay Al Shabaab kaga furteen gaadiid waday dhuxul badan islamarkaana ay ku dileen xubno doonayay inay gaadiidka gubaan.
Howlgalka ayaa ka dhacay deegaanka Doonka Dheere ee duleedka degmada Afgooye, waxaana dhanka dowladda la sheegay inay askar kaga dhimatay weerarka qorsheysan ee ay ku qaadeen Al Shabaab.
Taliyaha qeybta 60aad ee ciidanka xooga dalka Korneyl Maxamed Cabdulahi Caraaye oo la hadlay idaacada ku hadasha afka ciidamada qalabka sida ayaa sheegay iney dileen xubno ka tirsan Al-shabaab.
Taliyaha ayaa sheegay in dagaal dhexmaray ciidamada dowladda iyo kuwa Al Shabaab ay ku dhinteen 5 dagaalame oo ka tirsan Shabeelaha Hoose, sidoo kalana waxa uu tilmaamay iney howlgalkaasi ku soo furteen hub aad u fara badan.
Howlgalkaan oo kale ayaa laga fuliyay deegaanka Leego ee gobolka Shabeelaha Hoose, sida saraakiisha ciidamada dowladda Soomaalya ay sheegeen.
Al Shabaab ayaa seddexdii todobaad ee lasoo dhaafay waxay Shabeelaha Hoose ku gubeen ku dhawaad 20 gaadiid oo dhuxul usoo waday magaalada Muqdisho.
Muqdisho 12ka Feebaraayo 2019 Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya qarax saaka ka dhacay magaalada Muqdisho, kaasi oo jugtiisa laga maqlay qaar kamid ah xaafadaha magaalada Muqdisho.
Qaraxa ayaa la sheegay inuu ahaa mid lagu xiray gaari Kaarib ah oo marayay agagaarka Seybiyaano ee degmada Hodon, waxaana la sheegayaa in gaariga uu goobta ku gubtay.
Warar soo baxaya ayaa sheegaya in qaraxa uu ka dhex dhacay gaari ku xardhanaa calaamadda ciidamada booliska, waxaana la sheegayaa in loo malaynayo in ruux sarkaal ah loogu xiray.
Dad Shacab ayaa oo ku sugnaa goobta gaariga ku qarxay ayaa la sheegayaa inay waxyeelo kasoo gaartay qaraxa ka dhacay degmada Hodon ee gobolka Banaadir.
La soco waxii kasoo kordhaa Insha allah
Buurhakabo 12ka Feebaraayo 2019 Weerar khasaaro geystay oo ku bilowday gaari laga buuxiyay waxyaabaha qarxa ayaa ka dhacay degmada Buurhakaba ee gobolka Baay, waxaana weerarka laga helayaa warar dheeraad ah.
Bartilmaameydka weerarka ayaa lagu sheegay inuu ahaa saldhiga ciidamada Ethiopia ay ku leeyihiin degmada Buurhakaba ee gobolka Baay, balse saraakiisha ciidamada ayaa Caasimadda u sheegay in weerarka la fashiliyay.
Gaari NOAH ah oo laga buuxiyay waxyaabaha qarxa ayuu weerarka ku bilowday sida dadka deegaanka ay sheegeen, waxaana kadib xigay weerar rag ka tirsan Al Shabaab ku qaadeen saldhiga.
Ka hor inta gaariga uusan qarxin ciidamo katirsan dowladda oo ku sugnaa degmada ayaa la sheegay inay wadaha gaariga ku amreen inuu joogsado, basle awood ayuu kaga dhaqaaqay, waxaana markii rasaas lagu furay kadib la sheegay inuu is qarxiyay.
Kadib rasaas labada dhinac ay is weydaarsadeen ciidamada dowladda iyo Al Shabaab waxaa la sheegay inay khasaaro gaartay labada dhinac, waxaana sidoo kale waxyeelo ay soo gaartay dad shacab ah oo ku sugnaa degmada.
Dhinacyada ku dagaalamay degmada Buurhakaba wali kama aysan hadlin dagaalka, balse xaalka ayaa saaka degen.
Maamulka Dowlad Jubbaland 12ka Feebaraayo 2019 Ciidamada maamulka Jubbaland ayaa burburiyay saldhigyo ciidamada Al Shabaab ay ku lahaayeen gobolka Jubbada Hoose kadib howlgal saacado qaatay oo ka dhacay halkaasi.
Howlgalka oo ay si wadajir ah u fuliyeen ciidamada daraawiishta Jubbaland iyo guutada 43 aad ee ciidamada xooga dalka ayaa ka dhacay degmada Jamaame iyo deegaano dhowr ah oo hoostaga.
Saraakiil u hadashay ciidamada Jubbaland ayaa sheegay in weerarka oo ahaa mid qorsheysan ay ku dileen xubno ka tirsan Al Shabaab islamarkaana ay ku burburiyeen saldhig ay degmada ku lahaayeen.
Saraakiisha ayaa sidoo kale sheegay in weerarka ay ku soo saareen ku dhawaad 20 miino oo dhulka la geliyay kuwaasi oo la doonayay in lala eegto gaadiidka ciidamada dowladda marka wadooyinka ay adeegsanayaan.
Dhaq dhaqaaqyada cusub ee ay ciidamada Jubbaland iyo kuwa xoogga dalka ka bilaabeen deegaanada hoostaga degmada Jamaame ayaa joog iyo jiifsi u diiday malayshiyaadka Al-shabaab.
Australia 12ka Feebaraayo 2019 Hooyo Soomaaliyeed ayaa maxkamad lagu soo taagay gobolka Queensland ee dalka Australia, ayada oo loo haysto inay gudniin fircooni ah ku fulisay laba gabar oo ay dhashay.
Labada gabdhood oo kasoo jeeda gobolkaas, ayaa la sheegay in Soomaaliya loo kaxeeyey, kadibna ayaga oo ku cayaaraya dibedda guriga ayeydood la waday laguna soo fuliyey gudniinka.
Hooyada dhashay gabdhahan ayaan magaceeda la sheegi karin sababo xagga sharciga ah dartood.
Hooyada ayaa diiday inay qirato dambiga laba dacwo oo ku saabsan inay canugeeda ka wadday gobolka si loo soo gudo.
Labada gabdhood oo da’doodu kala tahay sagaal iyo 12 ayaa Soomaaliya joogay un dhowr maalmood markii gudniinka lagu sameeyey bishii April 2015, sida ay sheegeen dacwad oogayaasha.
Way ogaayeen in gudniin lagu sameynayo, wayna soo jeedeen markii howlgalka uu dhacay, taasi oo xanuun darran ku keentay dhowr maalmood, maxkamadda ayaa sidaas dhageysatay.
Toddoba bilood kadib markii ay kusoo laabteen Australia, waxay booliiska u sheegeen “inay wax lagu sameeyey” ka hor inta dhaqtar uusan xaqiijin in qeybo ka mid ah xubnahooda dumar laga gooyey.
Maxkamadda ayaa weli socota.
https://www.youtube.com/watch?v=oRXoc1qV3gA
WARARKA MAANTA 11ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Maxuu Soomaaliya uga dhigay Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” waddanka adduunka ugu musuqmaasuqa badan? Maxay beesha calamka muddo 2 sanno u diiday inay wax dhaqaallo siiso Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Maxuuse Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ugu qasbayaa Laamaha Amniga oo ay maamulaan rag Shabaab horay uga tirsanaan jiray inay siyaasiyiinta mucaaradka hilfaha mar kale u laabaan sidii ay u weerareen Siyaasi Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo gurigiisa ay u dileen hooyo uur leh iyo dhowr sarkaal? Maxayse u naceen inay beentii iyo isqaad-qaadkii Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” u buunbuuniyaan Warbaahinta kala duwan karib markii ay shaqayn weysay turufadii Dowladda Khiyaano Qaran? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Ama yaa noqon doona Guddoomiyaha Aqalka Sare? Maxaase lacagihii loo ballanqaaday Dowladda Khiyaano Qaran loogu diiday in la siiyo sida dalalka reer galbeedka? Yaa iscasili doona Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” ama Madxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa runta ka qarin kara Ummadda Soomaaliyeed?
Ha wiqleyso!
Turjiga -Soomaaliya 11ka Feebaraayo 2019 Wasiirka Beeraha iyo Waraabka Soomaaliya Mudane Siciid Xuseen Ciid ayaa dalka Turkiga gaar ahaan Magaalada Izmir kulan kula yeeshay Wasiirka Beeraha iyo Cuntada dalkaasi Mudane Bekir Pakdemirli, waxeyna ka wada hadleen arrimo badan oo quseeya labada wasaaradood.
Kulanka oo yimid kadib marti qaad uu Wasiirka Beeraha iyo Cuntada dalka Turkiga u fidiyey Wasiirka Beeraha Soomaaliya Mudane Siciid Xuseen Ciid ayaa diiradda lagu saaray iskaashiga labada dal ee dhinacyada wax soosaarka beeraha, iyo dardar galinta heshiisyo iskaashi oo ay labada Wasaaradood horey u galeen.
Wasiir Ciid ayaa dhigiisa dalka Turkiga ka dalbaday in si dhaqso ah loo hirgeliyo mashruuca biyo xireenka magaladda Jowhar iyo dib u dhiska kaabayaasha beeraha oo ay labada dowladood horey ugu heshiiyeyn iyadoo arintaasna uu aqbalay wasiirka beeraha ee dalka Turkiga oo ballan qaaday in qorshahaasi si dhaqso ah loo fulin doono.
Kulanka labada wasiir ayaa intii uu socday waxaa sidoo kale la isku afgartay in xaruumaha cilmi baarista iyo fidinta beeraha dalka Turkiga lagu tababaro shaqaalaha wasaaradda iyo qeybaha kala duwan ee beeraleyda Soomaaliyeed iyo in la dhiso guddi farsamo oo labada Wasaaradood ka kala tirsan kana kooban 10 qof.
Ugu dambeyn labada Wasiir ayaa kawada qaybgalay bandhigga Beeraha caalamiga ah ee 14-aad oo lagu qabtay magaalada Izmir, iyadoo ay kasoo qaybgaleen in kabadan Toban wasiir oo ka kala socday dalal kala duwan , wakiilo ka socday ururada caalamiga ah iyo wufuud heer sare ah oo madasha lagu casumay.
Maamulka Dowlad Puntland 11ka Feebaraayo 2019 Maamulka degmada Boosaaso ee gobolka Bari ayaa magaaladaasi ku gubay qamrigii ugu badnaa oo la sheegay in laga keenay dalka Ethiopia, kaasi oo la doonayay in lagu iibiyo gudaha magaalada.
68 Dhalo oo qamri ah oo maamulka Puntland ay sheegeen in laga keenay Ethiopia iyo Xashiis badan ayaa lagu gubay duleedka magaalada Boosaaso, waxaana laamaha amaanka ay sheegeen in ganacsatadii wadatay la qabtay.
Masuuliyiinta maamulka Puntland ayaa sidoo kale sheegay inay gacanta ku dhigeen lacag badan oo ay lahaayeen ganacsatada dooneysay inay ka ganacsato waxyaabaha maanta dooriya.
Magaalada Boosaaso ayaa la rumeysan inay ku sugan yihiin ganacsato Soomaaliyeed oo magaaladaasi u iib geeya waxyaabaha maanta dooriya, oo masuuliyiinta maamulka ay ku sheegeen inay amni darada qeyb ka yihiin.
Dhawaan magaalada Boosaaso waxaa gaaray ciidamadii ugu badnaa oo la doonayo inay xaqiijiyaan amaanka magaalada Boosaaso, iyaga oo ka hor tagaya dadka amni darada ka abaabula magaalada.
Waxaa dhawaan la filayaa inuu gaaro madaxweynaha Puntland, Saciid Cabdullaahi Deni isaga oo ka jawaabaya weerarkii gaadmada ahaa ee Al Shabaab ay ku dileen madaxii shirkadda P&O ee hoostagta shirkadda DP World.
Maamulka Dowlad Shirshabelle 11ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha maamulka HirShabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa wax ka badalid ku sameeyay wasaaradii Biyaha iyo macdanta Maamulka Hirshabeelle, isaga oo soo kordhiyay wasaarad cusub.
Madaxweyne Waare ayaa wasaaradda Biyaha iyo Korontada u badalay wasaaraddii biyaha iyo macdanta, waxaana uu soo kordhiyay wasaaradda Batroolka iyo Macdanta maamulka Hirshabeelle.
Wasaaradda Batroolka iyo Macdinta ee Hirshabeelle horey uma aysan jirin, waxaana arinta ay timid kadib Shirkii Shidaalka Soomaaliya looga hadlayay ee ka dhacay magaalada London.
Xogaha aan heleyno ayaa Sheegaya in madaxweynaha maamulka Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare uu aaminsan yahay in shidaalka Soomaaliya uu in badan oo ka mid ah uu ku jira deegaano hoos-taga maamulkiisa HirShabelle
Taasi ayaana dhalisay inuu durba sameeyo wasaaradda Batroolka iyo macdinta Hirshabeelle.
Madaxweyne Waare ayaa aamisan in dhulka deexda ah ee Shabeellaha Dhexe kuna teedsan dhanka xeebta inuu ku jiro Shidaal badan oo qani ka dhigaya Hirshabeelle, waana sababta loo aasaasay wasaaradda Batroolka iyo macdanta ee Hirshabeelle.
Ujeedada kale ayaa ah in wasaaradda ay qeyb ka noqon doonto shirarka Batroolka Soomaaliya looga hadlayo, iyada oo matali doonta Hirshabeelle.
Waa maamulkii ugu horeeyay oo durba sameeyay wasaaradda Batroolka, waxaana shirkii London cilmi baaristii lagu soo bandhigay ka muuqanayay in deegaanada Hirshabeelle laga helay Shidaalka ugu badan.
Maamulka Dowlad Puntland 11ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Puntland ,Saciid Cabdullaahi Deni ayaa ku dhowaaqay golaha xukuumadda cusub ee Puntland oo ka kooban 45 xubnood.
Liiska wasiirada uu soo magacaabay madaxweyne Siciid Cabdullaahi deni oo uu ku dhawaaqay agaasimaha guud ee telefishinka Puntland Jamaal Carab Yuusuf ayaa ka kooban wasiiro, wasiiro-ku xigeenno iyo wasiiru-dowlayaal waxaana ku jira 3 haween ah.
Xukuumadda cusub ayaa sugaysa ansixinta golaha Baarlamanka Puntland oo manta go’aamiyay in si wadar ah loo meel-mariyo ama loo diido.
Magacyadda golaha xukuumadda Dowladda Puntland.
- Wasiiirka Wasaaradda Cadaaladda Cawil Sheikh Xaamud
- Wasiirka Arimaha Gudaha Federalka Mohamed Abdirahman Dhabancad
- Wasiirka Amniga iyo DDRTa Cabdisamad Maxamed Gallan
- Wasiirka Maaliyadda Xassan Shire Abgaal
- Wasiirka Qorsheynta, Horumarinta Dhaqaalaha iyo Iskaashiga Caalamiga ah Cabdiqafaar Cilmi Xaange
- Wasiirka Waxbarashada iyo Tacliinta Sare Cabdullaahi Maxamed Xassan
- Wasiirka Caafimaadka Dr, Jaamac Faarax Xassan
- Wasiirka Howlaha guud, gaadiidka iyo guryeynta Axmed Bashiir Muuse
- Wasiirka Dekeddaha & Gaadiidka Badda Maxamed Cabdi Cismaan Majaajiyo.
- Wasiirka Duulista Hawada iyo Garoomada Xusseen Cismaan Lugatoor (Gabilay)
- Wasiirka Haweenka & Horumarinta Qoyska Aamina Cismaan Xaaji Jaamac
- Wasiirka Warfaafinta, Isgaarsiinta & Dalxiiska Cali Xassan Axmed Sabareey
- Wasiirka Xanaanada Xoolaha Siciid Cismaan Aden
- Wasiirka Deegaanka, Beeraha & Waraabka Ismaaciil Diiriye Gacmadiid
- Wasiirka Ganacsiga, Warshadaha iyo Maalgashuga Cabdullaahi Cabdi Xirsi
- Wasiirka Kalluumeysiga & Kheyraadka Badda Faarax Maxamuud Cawaash
- Wasiirka Shaqada, Shaqaalaha, Dhalinyaradda & Ciyaaraha Jaamac Faarax Muuse
- Wasiirka Tamarta, Macdanta & Biyaha Axmed Maxamed Yuusuf (Taaran)
Wasiir kuxigeeno.
1- Wasiir kuxigeenka Cadaaladda & Arrimaha Diinta Maxamed Cali Faarax
2- Wasiir kuxigeenka Arrimaha gudaha, Faderaalka & Dimuquraadiyadda Cabdiweli Mire Xirsi iyo Maxamed Musadaq Maxamed
3- Wasiir kuxigeenka Amniga & DDRTA Yuusuf Maxamed Ismaaciil.
4- Wasiir kuxigeenka Maaliyadda Cumar Xassan Fiqi iyo Yaasiin Ibraahin Ciise.
5- Wasiir kuxigeenka Qorsheynta, Horumarinta Dhaqaalaha & Iskaashiga caalamiga Yaasiin Mire Maxamuud.
6- Wasiir kuxigeenka Waxbarashada & Tacliinta Sare Mukhtaar Maxamuud Xassan Jayte
7- Wasiir kuxigeenka Caafimaadka Cabdinaasir Yuusuf Xaaji Xirsi
8- Wasiir kuxigeenka Howlaha guud & Guryeynta Maxamed Xuseen Xaashi
9- Wasiir kuxigeenka Dekeddaha iyo Gaadiidka Badda Yaasiin Cartan Maxamed
10- Wasiir kuxigeenka Duulista Hawada iyo Garoomada Sucaad Saalax Nuur
11- Wasiir kuxigeenka Horumarinta Qoyska & Haweenka Sahro Cabdi Xirsi
12- Wasiir kuxigeenka Warfaafinta, Isgaarsiinta & Dalxiiska Cabdisalaan Xaaji Siciid Faarax
13- Wasiir kuxigeenka Xanaanada Xoolaha Cabdiweli Seed Cali
14- Wasiir kuxigeenka Beeraha iyo Waraabka Maxamed Xassan Ciise iyo Faaisa Cali ismaaciil.
15- Wasiir kuxigeenka Ganacsiga, Warshadaha iyo Maalgashiga Mustafa Daahir Aden
16- Wasiir kuxigeenka Kalluumeysiga & Kheyraadka badda Cabdikhaaliq Maxamed Maxamuud
17- Wasiir kuxigeenka Shaqada, Shaqaalaha, Dhalinyaradda & Ciyaaraha Axmed Cabdiraxmaan Xirsi
18- Wasiir kuxigeenka Tamarta, Macdanta & Biyaha Maxamed Bashiir Cabdullaahi
Wasiiru dowlayaasha
1- Wasiiru dowlaha Madaxtooyada ee Arrimaha Dastuurka Saalax Xabiib Jaamac
2- Wasiiru dowlaha Arrimaha gudaha, Faderaalka & Dimuquraadiyadda Maxamed Axmed Kunle
3- Wasiiru dowlaha Maaliyadda Maxamed Cabdulqaadir Cismaan
4- Wasiiru dowlaha Qorsheynta, Horumarinta Dhaqaalah iyo Iskaashiga caalamiga ah Cabdiraxmaan Caydiid Ibraahim
5- Wasiiru dowlaha Waxbarashada & Tacliinta Sare Cabdullaahi Xassan Roobke.
6- Wasiiru dowlaha Caafimaadka Sayid Cumar Guuleed
7- Wasiiru dowlaha Duulista Hawada & Garoomada Maxamed Xassan Kiili.
8- Wasiiru dowlaha Deegaanka, Beeraha & Waraabka Cabdirashiid Cali Geelle.
9- Wasiiru dowlaha Kalluumeysiga iyo Kheyraadka badda Cabdiqani Geelle Max’ed.
UK11ka Feebaraayo 2019 Wasiirkii hore ee arrimaha Dibadda Soomaaliya Yuusuf Garaad Cumar ayaa soo dhigay Bartiisa Facebook Qoraal uu kaga hadlayo in muwaadinimada aysan aheyn kaliya calanka Jamhuuriyadda oo jeebka la surto.
Wuxuu sheegay in shaqsiyaadka doonaya inay cadeeyaan wadaniyadnimadooda looga baahan yahay inay isku ekaadaan hadalkooda iyo ficilkooda, islamarkaana kaliya aan loo baahneyn in Calanka Soomaaliya la isticmaalo.
Inkastoo uusan cadeyn cidda uu sida gaarka ah fariintaasi ugu dirayo, haddana waxaa muuqata in fariintiisa ku wajahan tahay siyaasiyiin badan oo lagu xanto inaysan isku mid aheyn hadalkooda iyo ficilkooda.
“In astaan calanka ah aad surto jeebkaagu waxaa keliya oo ay inoo muujineysaa in aad dooneysid in aad isku sifeyso muwaaddin waddani ah”
“Anigu waxaan waddani kaaga talo gelayaa keliya marka erayadaada iyo ficilladaadu ay abaar iyo aaranba ka tarjumayaan waddaniyad”ayuu yiri wasiir Yuusuf Garaad.
Yuusuf Garaad aoo noqday wasiirkii arrimaha dibadda Soomaaliya ayaa xilka laga qaaday isaga oo shaqo ku maqan, waxaana muuqatay xiligaasi inuusan ku qanacsaneyn xil ka qaadista lagu sameeyay
Janaale 11ka Feebaraayo 2019 degmada Janaale ee gobolka Shabeelaha Hoose ayaa sheegaya in xalay halkaasi uu ka dhacay weerar khasaaro geystay oo lala eegtay Saldhig ciidamada Alshabaab ku leeyihiin Degmada Janaale.
Weerarka oo dhacay xalay saqdii dhexe ayaa ka dambeeyay kadib markii ciidamada AMISOM iyo kuwa dowladda weerar ku qaadeen deegaanka waxaana kadib xigay duqeyn dhanka cirka ah oo ka dhacday deegaanka.
Alshabaab ayaa baahiyay inay iska caabiyeen weerar kaga yimid ciidamada ajaaniibta ah islamarkaana ay gacanta ku hayaan degmada Janaale ee gobolka Shabeelaha Hoose.
- Weerarka waxaa ka horeeyay duqeyn xagga cirka ah iyadoo kadib weerar dhanka dhulka ah lagu qaaday degmada Janaale.
Wararka soo baxaya ayaa sheegaya in weerarka uu geystay khasaaro dhimasho iyo dhaawac soo gaaray xubnaha Alshabaab ee kusugnaa saldhiga degmada Janaale ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Majiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka dowladda Soomaaliya iyo taliska Mareykanka ee Africa kaasi oo ay kaga hadlayaan weerarka ka dhacay Janaale.
Labadii Todobaad ee ugu dambeeyay waxaa kordhay weerarada xaga cirka ah ee kaga imaanayay Alshabaab dhanka Diyaaradaha Drone ee Mareykanka, Waxaana weerarkii xalay la sheegayaa inuu ahaa midkii ugu xooganaa oo ka dhaca Shabeelaha Hoose.
La soco waxii kusoo kordhaa Insha Allah .
Maamulka Dowlad Jubbaland 11ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha maamulka Jubbaland ayaa bishii lasoo dhaafay sameeyay abaabulkii ugu badnaa ee ciidamada amaanka ee Jubbaland, wuxuuna kormeeray xarumo ciidan oo badan.
Tan iyo markii uu sameeyay abaabulkii ugu badnaa iyo diyaar gareynta ciidamada Jubbaland ma jirto wax weerar ah oo ciidamada amaanka ay u geysteen xarumaha Al Shabaab kaga sugan yihiin deegaanada Jubbooyinka.
Taa badalkeeda Al Shabaab ayaa labo jeer weeraray deegaanka Baar Sanguuni, halkaasi oo fariisin u ah ciidamada amaanka ee maamulka Jubbaland, waxaana la isweydiinayaa halkuu ku dambeeyay abaabulkii Axmed Madoobe.
Saraakiisha ciidamada maamulka Jubbaland oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegaya in wali aysan helin amarka ay ku qaadayaan weerarada ka dhanka ah Al Shabaab, islamarkaana la sugayo amarka madaxweynaha.
Warar kale oo aan heleyno ayaa sheegaya inay dhanka ciidamada AMISOM ay caqabad ka taagan tahay, maadaama iyagana ay doonayaan inay amarka howlgalka ka helaan madaxda ay ka amar qaataan, taasina waxay rajo beel ku noqotay qorshihii Axmed Madoobe.
Axmed Madoobe ayaa marar badan sheegay in dhanka dowladda Soomaaliya aysan wali ka helin kaalintii ay doonayeen, waxaana taasi uu sheegay inay caqabad ku tahay howlgalada ay la galayaan Al Shabaab.
Waxaa hadda yaraaday heegankii ay ku jireen ciidamada amaanka, waxaana wararka qaar ay sheegayaan in ciidamadii la geeyay Afmadow iyo goobo kale ay dib ugu laabteen magaalada Kismaayo.
Maamulka Dowlad Hirshabelle 11ka Feebaraayo 2019 Wasiirka Amniga dowlad gobolleedka Hirshabeelle Cabduqaadir Aadan Jeelle ayaa cabasho ka dhan ah ka bixintaan ciidamada Burundi qeybo ka mid ah deegaannada Hirshabeelle u gudbiyay Aqalka sare ee Soomaaliya. Wasiirka ayaa kulan kula xildhibaannada laga soo doorto deegannada Hirshabeelle ee ku matala Aqalka sare ee Soomaaliya, ayaa sheegay in ciidamada Burundi qorsheynayaan in ay ka baxaan qeybo ka mid ah deegaannada gobolka Shabeellaha Dhexe.
‘’AMISOM ayaa qorsheyneysa in ay isaga baxaan deegaannada Raagge Ceelle, Xaaji Cali iyo Cadaalle, arintaan waxey keeni kartaa qalqal dhinaca Amniga ah, waayo ciidamadda Soomaaliya uma diyaarasana in ay sugnaa deegaannadaa la qorsheynayo in ay isaga baxaan ciidamada AMISOM ayuu yiri Wasiirka.
Wuxuu ugu baaqay xildhibaannada laga soo doorto Hirshabeelle ee ku jira Aqalka sare in ay arintaan hoos u eegaan culeysna ku saarnaa hay’addaha ay quseyso in ay ka fiirsadaan cawaaqibka nabad-galyo darro ee tallaabadaa ka dhan kara.
Horay waxaa go’aanka ka bixintaan ciidamada Burundi ee qeybo ka mid ah deegaannada uu ka jiro maamulka Hirshabeelle cabsho uga muujiyay madaxweyne Maxamed Cabdi Waare oo walwalka arintan ku saabsan la wadaagay wakiilka howlgalka midowga Africa AMISOM ee Soomaaliya.
https://www.weforum.org/agenda/2019/02/least-corrupt-countries-transparency-international-2018/
WARARKA MAANTA 10ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa qarin karin fashilka Xukuummadda Khiyaano Qaran oo ka liidata #Dowladdii hore ee #Damu-Jadiid? Yaa maanta qarin kara fashilka khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Yaa Soomaaliya ka dhigay inay noqoto dalka adduunka ugu musuqmaasuqa badan Raysal Wasaare Kheyre Mise Madaxweyne Farmaajo “Been-Hawaas”? Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre mise Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo kadib laba sanno oo ay Soomaaliya ay gashay kaalinta ugu musuqmaasuqa badan adduunka oo dhab? Ma jirto wax dhaqaallo toos ah ay siin doonto beesha caalamka dowladdan ugu musuqmaasuqa badan adduunka ee uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Iscasil Mudane Madaxweyne Farmaajo! Maxaa ugu qaylinaysaa saxaafadda/warbaahinta haddii ay musuqmaasuqa dowladda khiyaano qaran u soo bandhigaan Shacabka Soomaaliyeed? Maxuu u noqday Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” madaxweynaha ay dowladdiisa ugu musuqmaasuqa badan adduunka sannadkii labaad sida ay kashiftay Hay’adda La-Dagaalanka Iyo Ka Warbixita Musuqmaasuqa Dalalka Adduunka loo yaqaano “Transparency International”? Maxuuse qaban karaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo ay beesha caalamka si qayaxan ugu diiday inay wax dhaqaallo ah siiyaan xukuummaddiisa fashilantay muddadii labada sanno ee la soo dhaafay? Maxayse u wada shaqayn waayeen labada aqal ee dalka? Maxaadse u rabtaa sidii aad kalluunka/malayga Soomaaliya uga xaraashteen Shirkaddo Janiis ah inaad kheyraadka shidaalka badda uga xaraashtaan shiraddo shisheeye ah oo reer galbeed u badan? Yaa maanta runta qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon Guddoomiyaha Aqalka Sare ee soo socda? Xaggee/halkee ku dembaysay $ 42 milyan ee la wada xaday? Ha wiqleyso!
Addis Ababa 10ka Feebaraayo 2019 Ra’iisal wasaaraha dalka Itoobiya Abiy Ahmed ayaa magaalada Addis Ababa ee dalka Itoobiya casho sharaf ugu sameeyay madaxda Africa ee halkaa u jooga ka qeybgalka shirka midowga Africa oo maanta furmaya. Madaxweynaha Soomaaliya iyo wafdi uu horkacayo ayaa ka mid ah madaxda ku sugan Addis Ababa ee halkaa shirka uga qeygalaya, waxaana la filayaa in madaxweynuhu uu jeediyo khudbad uu uga hadlayo xaalada dalka iyo hormaradda ay sameysay dowladda mudaddii ay jirtay.
Shir ayaa sidan waxaa siweyn leys kula eegi doonaaa sidii xal waara loogu heli lahaa dhibaatada qaxootiga iyo barakacaayasha Qaaradda Afrika, iyo sidii gacan looga geysan lahaa wax ka qabashada dhibaatooyinka nololeed ee ku xeeran.
Madaxweyne Farmaajo ayaa sidoo kale khudbadiisa ku soo qaadi doona ajandaha shirka ee xal-u-helidda iyo maaraynta qaxootiga iyo barakacayaasha ku dhibaataysan dalalka Afrika, gaar ahaan kuwa Soomaaliyeed ee ku sugan dalalka deriska ah, isaga oo soo bandhigi doona qorshaha dowladda ee ku aadan arrintan.
Muqdisho 10ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa Shaaciyay Shan arrin oo uu sheegay inay caqabad ku noqoto dowlad kasta oo loosoo dhiso dalka Soomaaliya tan iyo burburkii dalka.
Madaxweynaha dalka wuxuu sheegay in shacabka Soomaaliyeed aanan inta badan loo sheegin waxyaabaha dalkooda u diidaya dowladnimada waarta, waxaana uu sheegay in dhibaatada kaga timaada caalamka ay tahay waxyaabaha ugu horeeya ee dalka ka dagi la’yahay.
Arrinta ugu horeysa wuxuu ku sheegay inay tahay Kheyraadka tirada badan ee ku jira dalka Soomaaliya, Shacabka Soomaaliyeed oo heysta hal dhaqan, Diin iyo Af oo wadamo badan oo caalamka ah ay u arkeen in haddii dowladnimo wanaagsan ay helaan Soomaalida ay caqabad ku noqon karan dalalkooda.
Sidoo kale madaxweynaha dalka ayaa sheegay in Siyaasiyiinta uu ugu yeeray kuwa Xanaaqsan ay caqabad ku yihiin dowladnimada Soomaaliya, isaga oo sheegay in danta Guud ay ka hormariyaan dantooda gaarka ah.
Addis Ababa 10ka Feebaraayo 2019 Xogahayaha guud ee QM, António Guterres ayaa shalay magaalada Addis Ababa ee dalka Itoobiya kula kulmay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, halkaasi oo ay uga wada-qeyb galayaan kulan madaxeedka Midowga Afrika.
Kulanka ayaa yimid maalin un kadib sanad-guuradii labaad ee kasoo wareegtay markii Farmaajo loo doortay madaxweynaha Soomaaliya, 8-dii Febraayo 2017.
António Guterres ayaa booriyey isbeddelada wanaagsan oo ay sameysay dowladda Soomaaliya, oo hadda laba jirsatay.
Waxa uu sidoo kale hoosta ka xariiqay muhiimadda ay leedahay in dowladda Soomaaliya ay fuliso tubteeda siyaasadda loo dhan yahay, amniga, cadaaladda, dhaqaalaha, soo kabashada iyo horumarinta bulshada.
Dhammaan arrimahaas ayuu sheegay in loo baahan yahay in laga qeyb-galiyo oo lagala shaqeeyo dowlad goboleedyada xubnaha ka ah dowladda federaalka.
António Guterres ayaa sidoo kale Farmaajo u sheegay inay muhiim tahay in lasii wado wada-shaqeynta ciidamada dowladda Soomaaliya iyo kuwa dalalka saaxiibada la ah, gaar ahaan Amisom.
Xoghayaha guud ayaa dhinaca kale uga mahad-celiyey dowladda Soomaaliya joogyenta amniga iyo badbaadada shaqaalaha QM ee Soomaaliya ka taageeraya inay horumar ka gaarto arrimaha nabadda iyo mustaqbal wanaagsan oo ay helaan dadka Soomaalida.
Muqdisho 10ka Feebaraayo 2019Ururka Al Shabaab ayaa markii seddexaad xaalad kicin karta Shacabka Shabeelaha Hoose ka sameeyay agagaarka degmada Afgooye ee gobolka Shabeelaha Hoose.
Gelinkii dambe ee Shalay xubno la sheegay inay Al Shabaab ka tirsan yihiin ayaa gaadiid kale ku gubay agagaarka deegaanka Lafoole oo ku yaala inta u dhaxeysa Muqdisho iyo Afgooye.
Waxaa ka horeysay maalin un ka hormarkii Al Shabaab ay Deegaanka DOONKA ee duleedka degmada Afgooye ay ku gubeen gaadiid kale oo ay leeyihiin dad Shacab ah.
Dhamaan gaadiidka ay Al Shabaab ku gubeen agagaarka degmada Afgooye ayaa waday Dhuxul, waxaana ay marayaan ku dhawaad 15 gaari oo dadkii waday lagu amray inay ka degtaan kadibna hortooda lagu gubay gaadiidka iyo dhuxushii ay Wadeen.
Sawiradda gaadiidkii Shalay gelinkii dambe ay gubeen Al Shabaab ayaa muujinaya dab xoogan oo gaadiidka qabsaday, kadib markii sida darawalada ay sheegeen lagu wareejiyay Shidaal, kadibna dab la qabadsiiyay.
Arinta gubidda gaadiidka ee Al Shabaab ay ka sameynayaan meel 30 KM u jirta magaalada Muqdisho ayaa muujineysa inay Al Shabaab awood u leeyihiin inay wadadaasi ka fulin karaan ujeedadooda, waxaana ka dhashay Su’aalo badan oo ay ugu horeyso in dowladda Soomaaliya aysan maamulin deegaanka iyo inkale.
Waxaa sidoo kale la isweydiinayaa maxaa keenay in Al Shabaab ay maalin iyo habeen ay gaadiidkaasi ku gubaan meel u muuqata degmada Afgooye oo ciidamada dowladda aysan ka fogeyn halka falku ka dhacayo, waxaana dhamaan gaadiidka la gubay ay kusoo wajahnaayeen Muqdisho.
Maamulka Shabeelaha Hoose ayaa sheegay inay xaalka ka warhayaan oo kaliya , balse ma muuqato talaabo kale oo la qaaday si loo badbaadiyo gaadiidka dadweynaha ee la gubayo.
Al Shabaab ayaa horey deegaanadooda kaga mamnuucay in la jaro dhirta, taasi oo ay sheegeen inay qeyb ka tahay xaalufinta dhirta.
Maamulka Dowlad Somaliland 10ka Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Somaliland, Muuse Biixi Cabdi, ayaa maanta kulan la qaatay ergayga uu waddanka Turkey-gu u magacaabay wada-hadallada Somaliland iyo Soomaaliya Mr. Oglan Baker oo uu wehelinayo wakiilka Somaliland u qaabilsan Turkiga Ambassador Ali Noyan.
Madaxweynaha iyo ergaygu Waxay ka wada hadleen arrimo door ah oo ay kamid yihiin wada-hadalladii maamulka Somaliland iyo Soomaaliya u dhexeeyey, siyaasadda guud ee mandaqadda geeska Afrika.
Muuse Biixi ayaa u sheegay ergayga in wada-hadalladii u dhexeeyey Somaliland iyo Soomaaliya maadaama oo aan wax midho-dhal laga gaadhin ay Somaliland dalbanayso in dalalka Caalamku ay qayb ka noqdaan wada-hadalkaas.
Muuse Biixi ayaa sidoo kale wada-hadallada ku xiray deeqaha Turkiga oo dhex-dhexaad noqda.
Waxa uu sheegay in deeqaha horumarineed iyo gargaarka dawladda Turkigu ku taageerto Somaliland iyo Soomaaliya aanay isu dheellitirnayn, sidaa awgeed ay Somaliland doorbidayso in si isku mid ah dalka Turkigu uu u qaybiyo kaalmooyinkaas, si uu shacabka Somaliland ugu muujiyo dhexdhexaadnimo.
Shabeele Hoose 10ka Feebaraayo 2019 Maamulka gobolka Shabeelaha Hoose ee dowladda Soomaaliya ayaa sabab cajiib ah u sameeyay gubitaanka AL Shabaab ay gubaan gaadiidka dhuxusha keena magaalada Muqdisho.
Guddoomiye ku xigeenka Shabeelaha Hoose C/fataax Xaaji Cabdulle oo saxaafadda la hadlayay ayaa sheegay in ujeedada Al Shabaab ay u gubayaan gaadiidka dhuxusha keena magaalada Muqdisho ay tahay inay ka horjeedaan jarista dhirta.
Guddoomiye ku xigeenka ayaa sheegay in sababta Al Shabaab u gubayaan dhuxusha iyo gaadiidka wada ay tahay inay doonayaan in dhirta ay kaga gambadaan duqeymaha diyaaradaha Drone-ka ka geystaan Shabeelaha Hose sida uu hadalka u dhigay.
C/fataax Xaaji, ayaa sheegay in shalay gelinkii hore ku dhawaad 11 gaari oo dhuxul wada ay kasoo gudbiyeen deegaanka Doonka ee duleedka degmada Afgooye, balse markii ay kusoo dhawaayeen Muqdisho ay Al Shabaab wadada u galeen islamarkaana ay gubeen.
Guddoomiyaha kama uusan fakarin in jarista Dhuxusha ay qeyb ka tahay nabaad guurka deegaanka, balse wuxuu ka eegay oo kaliya in Al Shabaab ku dhuumaaleysan karaan haddii aan la jarin.
Todobaad ka hor AL-shabaab ayaa degaanka Doonka ee Duleedka Afgooye ku gubtay 7 Gaari oo dhuxul u waday Muqdisho,waxaana shalay ku xigtay labo kale oo iyana ay ku gubtay duleedka Muqdisho.
Muqdisho 10ka Feebaraayo 2019 Wararka naga soo gaaraya magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug ayaa sheegaya in koox hubeysan xalay ku dileen Waqooyiga magaalada nabaddoon ka mid ahaa waxgaradka gobolka Mudug.
Nabaddoonka la dilay ayaa magaciisa lagu sheegay Cabdiqani Maxamed Cabdi Bale, waxaana baxsaday kooxdii dilka geysatay.
Ciidamada Amaanka ayaa saakay ka wada qeybo ka mid ah magaalada Howlgal ballaaran lagu sugayo amniga laguna baadigoobayo kuwii ka danbeeyay dilka nabaddoonka.
Ciidamada ayaa la sheegay in qeybo ka mid ah magaalada guri guri u baarayaan, iyaga oo sidoo kalana su’aalo weydiinaya shacabka bal haddii ay jiraan ugu yaraan cid aragtay ragga toogashada nabaddoonka ka danbeeyay.
https://www.youtube.com/watch?time_continue=40&v=aKaAyvpfDuw
WARARKA MAANTA 9ka Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Yaa iscasili doona Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre mise Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo kadib laba sanno oo ay Soomaaliya ay gashay kaalinta ugu musuqmaasuqa badan adduunka oo dhab? Ma jirto wax dhaqaallo toos ah ay siin doonto beesha caalamka dowladdan ugu musuqmaasuqa badan adduunka ee uu hoggaaminaayo Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade”? Iscasil Mudane Madaxweyne Farmaajo! Maxaa ugu qaylinaysaa saxaafadda/warbaahinta haddii ay musuqmaasuqa dowladda khiyaano qaran u soo bandhigaan Shacabka Soomaaliyeed? Maxuu u noqday Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” madaxweynaha ay dowladdiisa ugu musuqmaasuqa badan adduunka sannadkii labaad sida ay kashiftay Hay’adda La-Dagaalanka Iyo Ka Warbixita Musuqmaasuqa Dalalka Adduunka loo yaqaano “Transparency International”? Maxuuse qaban karaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo ay beesha caalamka si qayaxan ugu diiday inay wax dhaqaallo ah siiyaan xukuummaddiisa fashilantay muddadii labada sanno ee la soo dhaafay? Maxayse u wada shaqayn waayeen labada aqal ee dalka? Maxaadse u rabtaa sidii aad kalluunka/malayga Soomaaliya uga xaraashteen Shirkaddo Janiis ah inaad kheyraadka shidaalka badda uga xaraashtaan shiraddo shisheeye ah oo reer galbeed u badan? Yaa maanta runta qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon Guddoomiyaha Aqalka Sare ee soo socda? Xaggee/halkee ku dembaysay $ 42 milyan ee la wada xaday? Ha wiqleyso!
Africom 9ka Feebaraayo 2019 Taliska ciidamada Mareykanka ee Africa ayaa sheegay in duqeymo ay ka geysteen 48-diii saac ee la soo dhaafay deegaanno ka tirsan gobolka Shabeelaha Hoose ay ku dileen 15 ka tirsan ururka Al-shabaab. Sida uu sheegay, Maj. Gen. Gregg Olson, madaxa howlgalada AFRICOM, duqeymaha ayaa qeyb ka ah dadaallo ay dowladda Mareyakanka ku taageereyso ciidamada Soomaaliya iyo dagaalka ay kula jiraan al-Shabaab.
Dhanka kale, sarkaalka ugu sareeya ciidamada Mareykanka ee Afrika ayaa sheegay in duqeymaha Mareykanka oo kaliya aaney guulo ka soo hoyin karin dagaalka lagula jiro al-Shabaab haddii ciidamada Soomaaliya aysan door lixaad leh ka qaadan.
Madaxda Taliska ciidamada Mareykanka ee Afrika Gen.Thomas Waldhauser oo shalay la hadlayay guddiga Aqalka Senat-ka Mareykanka ee arimaha gaashaandhigga ayaa yiri “Duqeymahan ma aha kuwa marka ugu dambeysa ka adkaan kara al-Shabaab. Halka ugu dambeysa ee ay howsha u taalo waa ciidanka qaran ee Soomaaliya oo looga baahan yahay inuu xoogeysto uu kordhiyo dadaalladiisa oo uu qaato masuuliyadda ka saaran amaanka dalkooda.”
Illaa iyo horaantii sanadkii 2017-dii, Mareykanki waxa uu kordhiyay tirada duqeymaha uu ka geysto Soomaaliya.
Sida uu sheegay taliska Africom, 35 duqeyn ayey fuliyeen sanadkaa 2017-dii, sanadkii 2018kii 47 duqeyn, halka sanadkanna ay illaa iyo hadda fuliyeen 12 duqeyn.
Duqeymihii ugu dambeeyay ayeey ka filyeen gobolada Jubada Dhexe iyo Hiiraan kuwaas oo ay ku dhinteen in ka badan boqol al-Shaabab ka tirsan.
Maraykanka 9ka Feebaraayo 2019 Wasiiru Dowlaha Wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya, C/qadir Axmed Kheyr ayaa faah-faahin ka bixiyay kulan looga hadlayay sidii looga adkaan lahaa Ururka Daacish oo lagu soo gaba-gabeeyay Magaalada Washington DC ee xarunta Dalka Maraykanka. Kulanka oo ay qaban qaabadiisu lahayd Dowladda Maraykanka , ayaa waxaa ka qeyb galay Wasiiradda arrimaha dibedda ee Dowladaha Xulufadda ku ah ka hortagga Daacish.
Wasiiru Dowlaha arrimaha dibedda Soomaaliya, C/qaadir Axmed Kheyr, ayaa sheegay in shirka lagu Lafa guray sidii laysaga kaashan lahaa meelna loogu soo wada jeesan lagaa dagaalka ka dhanka ah argagixisada khatarta ku ah Caalamka ee Daacish.
Mudane; Kheyr, ayaa sheegay in sidoo kale laga hadlay sidii loo xakamayn lahaa Malleeshiyaadka Daacish ee kasoo firxanaya waddamada ay kusoo jabeen sida Ciraaq iyo Suuriya oo ay markii hore kasoo billoowdeen.
Kulanka oo ay goob-joog ahaayeen wakiillada 79 dal oo ku bahoobay la dagaallanka Daacish, Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump, Wasiirkiisa arrimaha dibedda, Mike Pompeo iyo madax ka socotay Beesha Caalamka ayaa laysku raacay in si wada jir ah loo wadaago xogaha ku aaddan la dagaallanka Daacish iyo sidii loo tir-tiri lahaa dhaq-dhaqaaqyadooda.
Addis Abab 9ka Feebaraayo 2019 Dowlad deegaanka Soomaalida dalka Itoobiya ayaa markii ugu horeysay la gaaray heshiis hub ka dhigs ah Jabhadda ONLF, taasoo loo arkayo heshiiskii ugu weyn oo dhaxmara labada dhinac. Sidoo kale Jabhada ayaa ogolaatay in ay kala shaqeyn doonto dowladda sidii loo dhameyn lahaa Saboolnimada, ku Xadgudubka Xuquuqda Aadanaha iyo waliba qodobo kale.
Jabhada ONLF ayaa Jabhadda ugu ballaaran guud ahaan marka la eego mucaaradka dalka Itoobiya oo muddo dheer dagaal kula jiray dowladdihii kala duwanaa isaga danbeeyay Itoobiya guud ahaan.
Waa sababta keentay in dowladda Itoobiya u aqoonsato ONLF in uu yahay mid ka mid ah ururrada argagixisada, ra’iisal wasaare Abiy Ahmed ayaa ka qaaday xayiraadii saarneyd isaga oo sheegay in ONLF aysan aheyn urur argagixiso, taasoo bilow u noqotay wada hadallada labada dhinac.
Wixii intaasi ka dambeeyay waxaa bilaawday wax loo arkay isbadal siyaasadeed, waxaana Jigjiga ku laabtay saraakiil iyo ciidamo badan oo ONLF ka tirsan.
Ugu dambeyntiina waxa ay saraakiisha u sareysa ONLF iyo madaxa dowlad deegaanka ku wada heshiiyeen in ciidamada ONLF laga dhigo hubka deetana lagu xareeyo xirooyin si loo siiyo tababar intooda daneenaya.
Muqdisho 9ka Feebaraayo 2019 Xeer ilaaliyaha qaranka Dr Axmed Cali Daahir ayaa muddo kadib soo hadal qaaday kiisaska la xiriira Musuq maasuqa oo dowladda hadda jirta ay masuuliyiin u xirtay.
Xeer ilaaliyaha qaranka ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay dad badan xabsiga u dhigtay kiisaska musuq maasuqa, islamarkaana hadda gacanta lagu hayo kiisas kale oo musuq maasuq ah.
Ma uusan sheegin shaqsiyaadka arrimahaan lagu hayo, balse wuxuu cadeeyay in hadda madaxda kala duwan ee xilalka haya ay ka feejigan yihiin kiisaska Musuq maasuqa, isaga oo sheegay in dalka uu la dagay Musuq maasuqa.
Hay’addo kala duwan ayuu cadeeyay in baaritaano lagu wado kuwaasi oo arrimaha musuqa la xiriira ay soo galeen, marka baaritaanada dhamaadaana ay soo qaban doonaan shaqsiyaadka la tuhmayo.
Dhinaca kale wuxuu soo hadal qaaday ciidamo ku dhawaad 200 gaaraya, kuwaasi oo dhawaan loo tababaray wasaaradda maaliyadda xukuumadda Soomaaliya, isaga oo sheegay in ujeedada laga leeyahay tahay inay la dagaalamaan musuq maasuqa wasaaradda iyo habka qaadista canshuuraha.
Dowladda hadda jirta ayaa xubno ka tirsan dekadda magaalada Muqdsho u xirtay kiisas musuq maasuq ku saabsanaa, waxaana qaarkood xukuntay maxkadda gobolka
London 9ka Feebaraayo 2019 Ra’iisul wasaare ku xigeenka dalka Mahdi Maxamed Guuleed ayaa magaalada London kula hadlay boqolaal dadweyne ah, isaga oo kala hadlayay waxqabadka dowladda Soomaaliya.
Mahdi Guuleed ayaa ka sheekeeyay waxyaabo badan oo dowladda Soomaaliya u qabsoomay, waxaana uu soo hadal qaaday hindise sharciyeedyadii dowladda xukuumadda ay meel marisay.
Guuleed ayaa sheegay in 27 hindise Sharciyeed ay meel mariyeen golaha wasiirada labadii sano ee lasoo dhaafay, waxaana uu xusay in madaxweynaha uu saxiixay labo hindise Sharciyeed oo kaliya.
Labada Hindise Sharciyadeed ee madaxweynaha uu ansixiyay ayaa waxay kala yihiin midka Isgaarsiinta dalka iyo midka Naafadda, waxaana kadib su’aalo laga keenay halka ay mareen Hindise shaciyeedyada kale.
Waxaa sidoo kale su’aalo laga keenay sababta ilaa iyo hadda madaxweynaha Soomaaliya u saxiixi la’yahay Sharcigii dalka ka mamnuucayay Shirkadda DP World oo baarlamaanka labada aqal ay ansixiyeen.
Ugu dambeyn wuxuu sheegay in labada sano ee dowladda Soomaaliya u harsan ay rajo weyn ka qabaan inay wax ka qabtaan shaqooyin ay ugu horeeyaan Dastuurka iyo arrimaha doorashooyinka.
Muqdisho 9ka Feebaraayo 2019 Markab siday sokor dhan 40,000 oo Tan oo loo diiday in uu kudejiyo Sokortaas dekedda Mombasa ee dalka Kenya dabayaaqadii sanadkii 2018, ayaa todobaadkan kusoo xirtay dekedda Muqdisho isaga oo dejinaya Sokortii ay Kenya amartay in lagu celiyo waddanka Brazil oo ay Sokortu asal ahaan katimid.
Amarka dib u celinta Markabka siday Sokorta ayaa soo baxay kaddib markii xafiiska hubinta tayada Badeecooyinka ee Kenya (Kenya Bureau of Standards (Kebs) uu diiday in Sokortaasi gasho Kenya sabab la xiriirta dhinaca tayada iyo Bedqabka tayada oo liitay. Xafiiska ayaa kuwargeliyey shirkadda Darasa Investment Limited in ay dib u celiso Markabka sida Sokorta islamarkaana ay aan lagu dejin Karin Dekedda Mombasa.
Hay’ado kala duwan oo ay kamid yihiin maamulka canshuuraha Kenya, Maamulka dekedaha Kenya, ciidanka Badda ee Kenya iyo adeegga sirdoonka Qaranka Kenya ayaa isku raacay in Sokortani aanay tayo iyo bedqab ahaanba geli Karin Kenya.
Markabka MV Iron Lady ayaa ka goostay dekedda Mombasa ee Kenya kaddib markii xafiiska hubinta tayada Badeecooyinka ee Kenya uu qaatay go’aanka Sokorta dib loogu celinaya Brazil, balse xiriir dhexmaray ganacsatada iska leh sokortan iyo siyaasiyiin kusugan Muqdisho ayaa fududeeyey in Sokorta laga dejiyo Muqdisho.
Ilo ku dhow dekedda Muqdisho ayaa sheegay in markabku kusoo xirtay dekedda Muqdisho kaddib markii loo diiday in uu Sokorta ku dejiyo dekadda Momobasa, waxa ay ilahan xaqiijiyeen in dejinta Sokorta uu sido Markabkaasi ay ka billaabay dekedda Muqdisho, waxaana suuragal ah in Sokortani ay gasho Suuqyada haddii ay ganacsatada wadataa ku guuleystaan in ay maraan hay’adda hubinta tayada ee dekedda Muqdisho.
Maamulka Dowlad Puntland 9ka Feebaraayo 2019 Wararka ka imaanaya magaalada Boosaaso ee gobolka Bari ayaa sheegay in ciidamada amaanka ay sameeyeen howlgaladii ugu badnaa abid, iyaga oo xabsiga dhigay dad badan oo laga qabtay magaalada.
Ciidamada amaanka ayaa magaalada Boosaaso ka sameeyay baaritaano ay xaafadaha magaalada kaga baadi goobayaan shaqsiyaad xiriir la leh weerarkii lagu dilay maareeyihii dekada Boosaaso ee Shirkada hoostagta Dp World.
Waxaa adag in la helo xog dheeri ah oo ku saabsan sida loosoo abaabulay dilkii Paul Farmoso oo lagu dilay agagaara dekada Boosaaso, maadaama ruuxii dilay uu u geeriyooday dhaawac soo gaaray.
Wararka aan heleyno ayaa sheegaya in xabsiyada magaalada Boosaaso la dhigay boqolaal dhalinyaro u badan, kuwaasi oo badankood laga qabtay xaafadda lagu tuhmayo inuu maalmo joogay ruuxii toogashada ka geystay dekada Boosaaso.
Gaadiidka gaashaaman iyo ciidamo kala duwan ayaa lagu arkayaa qaybaha kala duwan ee magaalada Boosaaso, waxaana goobaha ugu badan ee roondada ay ka sameynayaan ciidamada kamid ah xaafadaha u dhow Dekada magaalada.
Taliyaha ciidamada Booliska Puntland Gen. Muxuyadiin Axmed Muuse ayaa gaaray magaalada Boosaaso, isagoona hawlgalo dhanka amaanka ah ka bilaabay gudaha magaaladaasi xili dagaalo ay ku dhex mareen deegaano ka tirsan gobolka Bari kooxaha Al-shabaab iyo Daacish.
https://www.youtube.com/watch?v=5a6g7_X8ROY
WARARKA MAANTA 8da Feebaraayo 2019 Sir Culus!
Su’aalaha Maanta: Iscasil Mudane Madaxweyne Farmaajo! Maxaa ugu qaylinaysaa saxaafadda/warbaahinta haddii ay musuqmaasuqa dowladda khiyaano qaran u soo bandhigaan Shacabka Soomaaliyeed? Maxuu u noqday Madaxweyne Mudane Maxamed Cabdilaahi Farmaajo “Been-Hawaas” madaxweynaha ay dowladdiisa ugu musuqmaasuqa badan adduunka sannadkii labaad sida ay kashiftay Hay’adda La-Dagaalanka Iyo Ka Warbixita Musuqmaasuqa Dalalka Adduunka loo yaqaano “Transparency International”? Maxuuse qaban karaa Khaa’inul waddan Raysal Wasaare Mudane Xassan Cali Kheyre “Bakhti-Raam-Sade” oo ay beesha caalamka si qayaxan ugu diiday inay wax dhaqaallo ah siiyaan xukuummaddiisa fashilantay muddadii labada sanno ee la soo dhaafay? Maxayse u wada shaqayn waayeen labada aqal ee dalka? Maxaadse u rabtaa sidii aad kalluunka/malayga Soomaaliya uga xaraashteen Shirkaddo Janiis ah inaad kheyraadka shidaalka badda uga xaraashtaan shiraddo shisheeye ah oo reer galbeed u badan? Yaa maanta runta qarin kara? Yaa noqon doona Raysal Wasaaraha soo socda? Yaa noqon doona Madaxweynaha soo socda? Yaa noqon Guddoomiyaha Aqalka Sare ee soo socda? Xaggee/halkee ku dembaysay $ 42 milyan ee la wada xaday? Ha wiqleyso!
Muqdisho 8da Feebaraayo 2019 Madaxweynaha dowladda Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo markii ugu horeysay ka hadlay dariiqa loo maro darrajo bixinta ciidamada iyo dalacsiinta saraakiisha, ayaa sheegay in marmarka qaar si qalad ah arintaan ku dhacdo. Madaxweynaha ayaa sheegay in bixinta darrajooyinka la siyaasadeeyo iyada oo laga faa’ideysanayo ayuu yiri culeysyada siyaasadeed ee dalka ka jira.
“Waxaad dhacda in qof uu ku helo garaado qaab siyaasadeed, nin shalay ahaa xidigle oo Xildhibaan fir-fircoon leh, Xildhibaankii firfircoonaa damcay inuu ka faa’ideysto xaalada siyaasadeed iyo khilaafaadka jirta”ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo.
Laakiin waxa uu sheegay in dowladda uu madaxweynaha ka yahay arintaan meel iska saartay kuna wargalisay sida uu hadalka u dhigay siyaasiyiinta iyo xildhibaannada intaba in aysan u keeni karin Askar ay doonayaan in la dalacsiiyo.
Wuxuu sheegay in mar marka qaar saraakiisha iyo taliyayaasha ciidamadu arkaan in Askari shalay ay xukumayeen laga sareysiiyo iyada oo loo marayo arrimo siyaasadeed, taasoo xitaa keeni karta in aan la kala amar qaadan.
Balse dhinaca kale marka la eego madaxweynaha dowladda Soomaaliya ayaa markii ugu horeysay darrajada Sareeye Guutto u dalacsiiyay Zakiya Xusseen Odawaa oo ah taliye ku-xigeenka ciidamada Booliiska Soomaaliyeed iyo Odawaa Yuusuf Raage oo hadda ah abaanduulaha ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed, waxaana markii ay soo baxday dalacsiintaa iyo magacaabista xilalkaa calculus uu madaxweynuhu kala kulmay dhaleeceen xoog leh, madaama darrajada uu madaxweyuhu bixiyay iyo da’da labadan sarkaal aad u kala weyn yihiin.
Uganda 8da Feebaraayo 2019 Booliska dalka Uganda ayaa cassimadda Kampala xabsiga ugu taxaabay koox weriyaal ah oo ka tirsan BBC-da.
Weriyashaan oo la xiray habeenkii Arbacada aheyd waxaa ay baaritaan ku sameynayay sida sharci darrada ah ee loo iibinaya dawooyiinka dowladda ay ugu talagashay xarumaha caafimaadka.AKHRISO
Afhayeenka dowladda Uganda ayaa codsaday in sida ugu dhaqsiyaha badan loo si daayo saxafiyiinta,.sida laga soo xigtay wakaalada wararka ee Reuters.
Dhanka kale,bayaan kasoo baxay BBC-da ayaa lagu sheegay inay la xirireen laamaha dowladda ay arrintan khuseeyso, waxaa ay ka dhawaajiyeen inay ka shaqeynayaan sidii ay arrinta uga salgaari lahaayeen.
”Waxa aan la yaabanahay sababta ka dambeysay in booliska ay xiraan weriyaashan, sida aragtideydu ay tahay, waxay dowladda ka caawinayeen inay daaha ka qaadan musuqa ka dhex jiray xukuumadda,” Afhayeenka dowladda Uganda Ofwono Opondo yaa wakaalada wararka ee Reuters sidaasi u sheegay. ” waa in si shuruud la’aan ah loo sii daayo’.
Muqdisho 8da Feebaraayo 2019 Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo oo ka hadlay xiritaanka shirka garsoorka ayaa weerar afka ku qaaday warfaafinta isaga oo ku eedeeyey in aaney ka hadlin wanaagga.
Mudane Farmaajo oo arrinkaas ka hadlaya waxaa uu yiri “waxaa kale oo jira Mediyaha oo hadda social meiyaha ay noogu darsameen, Media(Warbaahinta) waxna waa dhisaan, waxna waa dumiyaan, waa xaqiiqo weeye, waxaan rabaa in aan xuso kuwa ugu waaweyn, ma rabo in aan magacooda sheego, weligood waxa ay ka hadli jireen wax dhibaato ah, waxaa ay ka hadli jireen waxbaa la dilay, waxbaa la dhibaateeyey, weligood kama hadlaan waxa wanaagsan ama hal talaabo oo ay dowladdu qaatay kama hadlaan, micnaheedu waxaa ay tahay shacabka ay maalin walbo ku jiraan sidii ay u qab jabin lahaayeen ama rajada uga qaadi lahaayeen”
Waxa uu intaas ku daray “Haddii marka ay qeyb ka noqon lahaayeen dhismaha dowladda, oo ay sheegi lahaayeen waxa wanaagsan oo dowladdu qabatay, dalka dhibaatooyin badan ayaa heysta, cadaawad badan ayaa ku gaadaaman, iney gacan siiyaan inta dowladdu ka hana qaado, oo ka istaagto, markaas ay istaagto ayaa la oran karaa dumuquraadiyad loo kacay,oo dimiqoraadiyo ayaa la aaday”.
Madaxweyne Farmaajo waxaa uu sheegay in dowladdiisu aaney ciidan iyo hey’ado dastuuri laheyn si wax looga sheego, isaga oo weriyeyaasha dibadda jooga sheegay inay lacag fiirsadaan.
“Lakiin dowla aan ciidan laheyn, oo institution iyo hey’ado aan noo disneyn, madax wax lagu dhaleeceeyo, hade waxaa weeye waa dad aan qeyb ka aheyn horumarka iyo dhismaha dalka, waxaan rajeyneynaa inshaa allah in medi-yuhu in dhismaha dowladda iyo dalkooda ka mid noqdaan, weliba kuwa gudaha ku jira ee dhalinyarada ah dadaal ayeey ka tahay, laakin kuwa dibadaha jooga culeys dhaqaale ayaa heysta, maxaa yeelay waxa ay ku jiraan deyman, marka waa in wax daran sheegaan si loo dhageysto, uniximaayaan dalka Soomaaliyeed iyo meesha ay ka yimdeen, waxa ay mas’uuliyad ka saarantahay dantooda iyo baabuurka xunka oo ay wataan iyo guriga ay ku jiraan, mar arkaayan caruurta meel loo soo celiyo iyo mustaqbal loo sameeyo ma arkaan, waxaa ay ka hadlaan wax ay Shabaab sameysay, waxaa ay ka hadlaan wax dowladda iyo shacabka iska hor keeni kara”.
Jabuuti Iyo Masar 8da Feebaraayo 2019 Wasiirka arrimaha dibedda ee Masar ,Sameh Shoukry iyo dhiggiisa Dalka Jabuuti, Maxamed Cali Yuusuf, ayaa Shalay ka wada hadlay ammaanka Badda Cas iyo xaaladda Waddamada Geeska Afrika. Labadan mas’uul ayaa ku kulmay Magaalada Addis ababa ee Caasimadda Dalka Itoobiya, xilli ay isu diyaarinayeen shirka Waddamada Midowga Afrika oo dhowaan ka dhici doona halkaas, sida ay daabacday Jariiradda Anadolu.
War ay soo saartay Wasaaradda arrimaha dibedda Masar ayaa sidoo kale lagu sheegay, in Labada Nin ay ka wada hadleen xaaladda nabad gelyo ee Bariga Afrika, xiriirka Jabuuti iyo Eretrea, horumarrada ka jira Soomaaliya iyo Yemen iyo arrimaha amni ee Badda Cas.
Labada wasiir ayaa sidoo kale Diiradda saaray muhiimadda ay leedahay ilaalinta xasilloonida Gobolka iyo Badda Cas, iyaga oo isla qaadaa-dhigay sidii loo hirgelin lahaa barnaamijyo horumarineed oo wadajir ah oo ay Soomaaliyana qeyb ka tahay.
Soomaaliya ayaa door muhiim ah kaga jirta xasilloonida iyo horumarka Waddamada geeska Afrika, waxaana haatan soconaya is-beddello lagu dar-dar gelinayo is-dhexgalka iyo kobcinta dhaqaalaha Gobolka oo ay Laf Dhabar u tahay Soomaaliya.
Muqdisho 8da Feebaraayo 2019 Ra’iisul Wasaaraha xukuumadda federaalka Soomaaliya Xasan Cali Khayre oo casho sharaf Muqdisho ugu sameeyay madaxda garsoorka dalka, ayaa sheegay in hagaajinta dhaqaalaha dalka, yaraynta musuq-maasuqa, horumarinta dawlad wanaagga, hir-gelinta siyaasad lagu wada qanacsanyahay iyo aaminaadda dunida ay ku xiranyihiin hir-gelinta Garsoor iyo cadaalad loo simanyahay oo dadka Soomaaliyeed ay iimaanka ku qabaan. Casho Sharafta oo ay kasoo qayb galeen guddoomiyaha maxkamadda sare, xeer ilaaliyaha qaranka, garsoorka gobalka Banaadir iyo dawlad gobaleedyada ayaa muhiimaddiisu ahayd dhiirri gelinta dardar-gelinta qorshaha hagaajinta garsoorka dalka.
Ra’iisul wasaare Xasan Cali Khayre ayaa madaxda garsoorka dalka ku ammaanay shir sannadeedka ay qabteen, waxa uuna ku dhiirri geliyay in ay joogteeyaan kulamada ay uga tashanayaan horumainta iyo hagaajinta hannaanka gasoorka dalka.
Himilooyinka tubta cadaaladda iyo amniga ayaa waxaa ku jira halbeegyo muhiim u ah horumarinta cadaaladda iyo garsoorka dalka si loo helo caddaalad loo simanyahay.
Madaxwaynaha jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya ayaa shalay soo xiray shir sannadeedkii ugu horreeyay ee burbrkii dalka kadib looga arrinsado garsoorka Soomaaliya.
Muqdisho 8da Feebaraayo 2019 Dawladda Turkiga ayaa dardar gelisay dib u bilaabista wada hadalada Somaliland iyo Soo